11. sınıf kimya dersi yıllık plan (2014-2015)

8/8/2019 11. Sınıf Kimya Dersi Yıllık Plan (2014-2015)

http://slidepdf.com/reader/full/11-sinif-kimya-dersi-yillik-plan-2014-2015 1/22

1

SINIRKENT LİSESİ 2014 – 2015 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI

11. SINIFLAR KİMYA DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI

SÜRE ÜNİTE I: KİMYASAL REAKSİYONLAR VE ENERJİ 11. SINIF

A Y

H A F T A

S A A T KAZANIMLAR KONULAR

ÖĞRENME-ÖĞRETME YÖNTEM VETEKNİKLERİ

KULLANILANEĞİTİM

TEKNOLOJİLERİ, ARAÇ VE GEREÇLERİ

DEĞERLENDİRME

(Kazanımlara Ulaşma Düzeyi)

E Y L Ü L

3 . H

A F T A

3

Öğrencilere müfredat programının tanıtılması, kimya dersininiçeriği ve amaçları hakkında bilgiler verilmesi ile kimyayı neredeve nasıl kullanacağını anlaması.

Sistem ve ortam arasındaki iliksinin önemini fark eder. Sistemleri,ısı alıĢ veriĢi, sıcaklık, basınç ve hacim değiĢkenlerine göresınıflandırır.

Kimya müfredatınıntanıtılması

SĠSTEMLER VEENERJĠ TÜRLERĠ

Sistem, ortam, açık sistem, kapalı sistem, izole sistem,izotermal sistem

Anlatım, soru-cevap Ders notları



2

4 . H

A F T A

1

2

Ekzotermik ve endotermik olayları tanır, örnek verir. Sistemleri,ısı alıĢ veriĢi, sıcaklık, basınç ve hacim değiĢkenlerine göresınıflandırır . Bir sistemin iç enerjisini atom/molekül temelindeaçıklar. Sabit hacimli ve sabit basınçlı sistemlerde, iç enerjideğiĢimini ısı alıĢ verisi ve mekanik enerji ile iliĢkilendirir.

Termodinamiğin 1. kanununu ifade eder.Termodinamiğin günlük hayattaki uygulama alanlarına örneklerverir. Ekzotermik değiĢim

Endotermik değiĢim Ġç enerji

TermodinamikTermodinamiğin 1. kanunu

Anlatım, soru-cevap,örnekleme, tümevarım,

problem çözme,kavram haritası,animasyon, deney

Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitimCD'leri, yardımcıkaynaklar, laboratuvarmalzemeleri



3

Buzun erimesi, deriĢik H2SO4 çözeltisinin seyrelmesi gibi maddesel değiĢimlerde ısı-iç enerji dönüĢümü irdelenir. Bu irdelemeler sırasında, sistem ve ortam kavramları kullanılır.Anlamlarının derinleĢmesi sağlanır. Ġncelenen makro düzeyde değiĢimlerin gerçekleĢtiği sistemler ve ortamlar sorgulanarak ele alınan sistemlerin açık -kapalı, izole-izotermal, sabithacimli-sabit basınçlı olma nitelikleri gözden geçirilir. Ekzotermik ve endotermik değiĢimlerde, alınan veya verilen ısının sistemde nasıl depolandığı sorgulaması üzerinden, iç enerjiyekatkıda bulunan mikro düzeyde enerji türleri tartıĢılır. Bu tartıĢmada, tek atomlu asal gazlar ve 2, 3, 4 atomlu ç izgisel ve acılı moleküller için mikro düzeyde enerji türleri irdelenir Sabithacimde ve sabit basınçta gerçekleĢen basit fiziksel değiĢim örnekleri üzerinden mekanik is kavramı anlamlandırılır. Bu değiĢimlerde sisteme giren veya sistemde çıkan ısının dönüĢtüğüenerji türleri irdelenir. Her iki hâl için, ısı alıĢ veriĢi ile mekanik is ve iç enerji değiĢimi arasındaki matematik iliĢkiler tür etilir. Farklı değiĢim örneklerinde bu iliĢkilerden hangisiningeçerli olacağı konusunda yönlendirilmiĢ bir beyin fırtınası yapılır. Qp ≠ Qv iliĢkisinin nedeni irdelenirĠzole sistem” kavramı, mutlak anlamda yasaklanmıĢ bir ısı alıĢ veriĢi gibi algılanmamalı, böyle sistemlerin tanımı, olayın gerçekleĢtiği süre içinde ortamla ısı alıĢ veriĢinin ihmal edilebilirdüzeyde olması temelinde verilmelidir. Açık, kapalı, izotermal, izole, sabit basınçlı ve sabit hacimli sistem kavramları örneklerle tanıtılacaktır. Ġç enerjiye katkı yapan enerji türlerinden,moleküllerin öteleme, titreĢim, dönme ve potansiyel enerjileri ile atomların çekirdek ve elektronik enerjileri irdelenecek; ısı-iç enerji dönüĢümünün olduğu sabit hacimdeki değiĢimlereörnekler verilecektir. Kimyasal değiĢimlerin maddeyi oluĢturan atom ve moleküllerin diziliĢ ve düzeninin değiĢimi ile gerçekleĢtiği, her hareketin bir enerji alıĢ veriĢi ile birlikte yürüdüğü,

bu bakımdan kimyasal değiĢmelerde de enerji alındığı veya verildiği gerçeğine örnek olarak, C + O2 → CO + Q1; CO + O2 → CO2 + Q2 Mg(k) + . O2 (g) → MgO + h ν 3/2 O2(g) + h

O3(g) gibi reaksiyonlar kullanılabilir. Bu reaksiyonlara eslik eden enerji değiĢimleri vurgulanarak termodinamik bilim dalı, uğraĢ alanları üzerinden tanımlanır . Isı değiĢimi, iç enerji değiĢimi ve mekanik iĢ sembolleri tanıtılıp, Qv = ΔU QP = ΔU + w Qp ≠ Qv iliĢkileri, uygun örnekler üzerinden verilir. Q ve wniceliklerinin (+), (-) iĢaretlenmesi ile sisteme giriĢ-sistemden çıkıĢ arasındaki iliĢk i verilir;QP = ΔU + w bağıntısının, iĢaretleme sistemi kullanımını gerektiren uygulamaları ile ilgili örnekler çözülür. “Madde-enerji dönüĢümü”, ısı-mekanik enerji-iç enerji değiĢimi üçlüsüdıĢındaki enerji dönüĢümlerine ve mekanik isin hesaplanmasında kullanılan w = P.V bağıntısına girilmeyecektir. Termodinamiğin buharlı makinenin geliĢimi ve sanayi devrimi ile tarihseliliĢkilerini konu edinen bir okuma metni verilebilir.


A Y

H A F T A

S A A T

KAZANIMLAR KONULAR

ÖĞRENME-ÖĞRETME

YÖNTEM VETEKNİKLERİ

KULLANILAN

EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ, ARAÇ VE GEREÇLERİ

DEĞERLENDİRME


E K Ġ M

1 .

H A F T A

1

2

Entalpi değiĢimini (ΔH), reaksiyon ısısı (Qp) ile açıklar . Reaksiyonentalpi değiĢimlerini standart oluĢum entalpi değiĢimleri ileiliĢkilendirir. Bir reaksiyonun entalpi değiĢimini, ara basamakların entalpi değiĢimleri ile iliĢkilendirir.

Kimyasal reaksiyondaki entalpi değiĢimi ile bağ enerjileri arasındailiksi kurar.

S STEMLERDEENTALPĠ DEĞĠġĠMĠ

Entalpi

OluĢma entalpisi






4

Bir silindir içine kapatılmıĢ 1 mol gazın sıcaklığını 1 C artırmak için, gaz hacmi sabitken (piston hareketsiz) verilmesi gereken ısının, gaz basıncı sabitken (piston sürtünmesiz hareketli)verilmesi gereken ısıdan farklı olmasının nedenleri sorgulanır. Sabit hacimde verilen ısının iç enerji değiĢimine eĢit olup olmadığı tartıĢıldıktan sonra, sabit basınçta (piston hareketli iken)verilen ısının (Qp) entalpi ile iliĢkisi irdelenir. Isı alıĢ veriĢinin mekanik is alıĢ veriĢi ile sonuçlandığı değiĢimlerde Qp‟nin ΔH‟a eĢit olduğu belirtilir. Yaygın maddelerin oluĢumentalpileri çizelgesi incelenerek ΔHo f değerlerinin iĢaretleri, oluĢum tepkimelerinin ekzotermik-endotermik oluĢu ile iliĢkilendirilir. Basit tepkimelere iliĢkin entalpi değiĢimlerininoluĢum entalpileri ile hesaplanmasına dair ΔH = (ΣΔHo f ürünler – ΣΔHo f girenler) bağıntısı kullanılarak örnek problemler çözülür. Çok basamaklı örnek tepkimelerin her basamağına iliĢkin ΔH değerleri, toplu reaksiyonun ΔH değeri ile karsılaĢtırılır. Buradan, ΔH = ΔH1 + ΔH2 +ΔH3 + … bağıntısı türetilir. Hess kanunun sözlü ifadesi irdelenir. Örnek tepkimelerüzerinde,ΔH = ΔH1 + ΔH2 +ΔH3 + … bağıntısının uygulamasına iliĢkin problemler çözülür. Kömür ve petrol gibi fosil yakıtların, tam yanma için gerekli eĢdeğer miktardan az hava ile yakılmasınınneden akılcı olmayacağı, Hess kanunu bağlamında tartıĢılır. Yaygın ve basit bileĢiklerdeki ortalama bağ enerjilerini veren tablolardan yararlanılarak kimyasal reaksiyonda alınan ya daverilen ısı hesaplanır. Reaksiyon entalpi değiĢimleri ile bağ enerjilerini iliĢkilendiren örnek problemler çözülür . Mutlak entalpi kavramına girilmeyecek, mekanik is hesabı kapsam dıĢı tutulacak, H = U + PV bağıntısı yerine H = U + w bağıntısı kullanılacaktır. Elementlerin standart koĢullardaki oluĢum entalpilerinin „0‟ kabul edildiği

belirtilir. Standart Ģartlarda birden çok allotropu olan elementlerin en kararlı allotropları esas alınır. Standart Ģartlar ve normal Ģartlar kavramlarının anlamları verilir. H2O, CO2 gibi bileĢiklerin, standart koĢullardaki elementlerinden elde ediliĢlerine iliĢkin tepkimelerdeki entalpi değiĢimleri, bu bileĢiklerin oluĢum entalpileri olarak tanımlanır. Bağ enerjileri, “1 mol bağı standart Ģartlarda kırmak için gerekli enerji” seklinde tanımlandığı için,“bağ kırılma entalpisi” adı ile de verilebilir. Bu büyüklük reaksiyon entalpisi hesabında kullanılırken,girenlerin toplamını çıkarmak gerektiği unutulmamalıdır. Bağ enerjilerinden reaksiyon entalpileri hesaplanırken, standart oluĢum entalpilerinin kullanımından kaynaklanan bir alıĢkanlıkla,ürünlerin bağ enerjileri toplamından girenlerinkini çıkarma yanılgısı oldukça yaygındır. Bağ enerjisinin tanımı ile ilgili olan bu yanılgı, ekzotermik olduğu bilinen örnek tepkimelerüzerinde entalpi değiĢimi hesaplanarak giderilebilir.

2 . H

A F T A

1

2

Ġstemli/istemsiz değiĢim kavramlarını irdeler. Ġstemli değiĢimlerdeminimum enerjiye yöneliĢ eğilimini örnekler üzerinde gösterir.Bulunduğu ortamla aynı sıcaklıkta olan bir sistemin termal enerjisininmekanik ise (faydalı ise) dönüĢtürülemeyeceği, böyle bir sistemintermal enerjisinin “kullanılamayan termal enerji” olduğu; istemli

olaylarda kullanılamayan termal enerjinin genelde ar ttığı; entropinin, kullanılamayan termal enerjiyi temsil ettiği hususlar ı açıklanır. Minimum enerji eğilimine uymayan istemli değiĢimlere örnek verir.

STEML L K

Ġstemli-istemsiz değiĢim

Termodinamiğin 2. kanunu

Termodinamiğin 3. Kanunu




Ġstemlilik ve istemsizlik kavramları, tek yönlü basit tepkimelerde, ok yönündeki olayın kendiliğinden yürümesi; ters yöndeki olayın özel önlemler alınmadıkça meydana gelmemesitemelinde tartıĢılır Ġstemli tepkimelerin çoğu zaman ekzotermik olduğunu gösteren örnekler gözden geçirilir. Olayın ekzotermik oluĢu ile sistemin iç enerji değiĢimi arasındaki iliĢkiirdelenir. Ġstemlilik ile minimum enerjiye yönelme eğilimi arasındaki paralellik, incelenen örnek tepkimelerle keĢfedilir.Ġstemli olduğu deneyimlerle bilinen endotermik tepkime örnekleri incelenir. Bu tepkimelerde iç enerjinin değiĢim yönü tartıĢılır. Böyle olaylarda minimum enerji eğiliminden daha etkili

bir baĢka eğilim olması gerektiği sonucuna götürecek yönlendirilmiĢ bir tartıĢma açılır . Ġki nuçe erlenmayerine konulmuĢ, biri kaynama sıcaklığında tutulan, diğeri oda sıcaklığında, eĢitkütleli iki su örneğinden oluĢan sistemlerin buhar çıkıĢ uçlarına birer rüzgârgülü tutularak hangisinden mekanik iĢ elde edildiği tartıĢılır. Kullanılamayan termal enerji (ise dönüĢmeyen ısıenerjisi)kavramının anlamı, bu deney üzerinden irdelenir. Mekanik is elde edilebilen düzenekte, iĢ elde edilirken kullanılabilir/kullanılamayan termal enerjinin artması-eksilmesi irdelenir.

Ġstemli olaylarda kullanılamayan enerjinin değiĢme eğilimi tartıĢılır. Entropi, “kullanılamayan termal enerjinin ölçüsü” olarak tanımlanır. Entropinin olasılık temelinde sezilmesi için, bir bardak suya bir damla mürekkep damlatılarak mürekkebin su içinde dağılımı gözlemlenir. Mürekkebin neden dağıldığı, mürekkep moleküllerinin farklı konumlarda bulunmaolasılıklarının artması temelinde tartıĢılır. Dağılan mürekkebin kendiliğinden (istemli olarak) yeniden damla boyutuna donup dönmeyeceği irdelenir. Bu etkinlik üzerinden, entropininolasılık temelinde de ifade edilebileceği sonucuna varılır. Ġstemli olaylarda entropinin artacağı (ΔS > 0) sonucuna götürecek bir beyin fırtınası yapılır.




5

A Y

H A F T A



KULLANILANEĞİTİM


DEĞERLENDİRME


E K Ġ M

3

. H A F T A

1

2

Entropi kavramını, “kullanılamayan termal enerji” ve “olasılık” temelinde açık lar.

Entropi değiĢimleri (ΔS) ile istemlilik arasında iliĢki kurar.

Entropi

Gibbs serbest enerjisi


problem çözme,

kavram haritası,animasyon, deney

Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitimCD'leri, yardımcı

kaynaklar, laboratuvarmalzemeleri

Entropinin olasılık temelinde anlamı, düzen ve rastgelelik kavramları üzerinden verilir. Farklı Ģartlardaki benzer sistemlerin entropileri basit örneklerle karĢılaĢtırılır. (Örneğin; sıcaklık sabitken, 1 mol He‟ un sıkıĢmıĢ ve genleĢmiĢ hâllerinin; sıcaklıkları ve hacimleri eĢit farklı miktarlarda He örneklerinin; aynı maddenin sıvı ve gaz hâllerinin vb. entropilerikarĢılaĢtırılabilir.) Entropi kavramını sadece düzensizlik meyli temelinde vermek, evrendeki doğal olayların olumsuz bir sona doğru gittiği yanılgısını getirebilir. Bu nedenle entropiyi açıklamada, “kullanılamayan enerji yaklaĢımı” na yeterli ağırlık verilmelidir. Entropi üzerinden istemlilik irdelemeleri yapılan sistemlerin olabildiğince izole olması önerilir. Örneğin;alcının suda çözünmemesi entropi artısı temelinde tartıĢılır ken, sadece CaSO4 tuzunun entropi değiĢimini düĢünmek yetmez. Çözünme sırasında su moleküllerinin entropi değiĢimlerini dehesaba katmak gerekir. Oda ortamına konulan, 0 C sıcaklıktaki 1 mol buzun erimesi gibi basit bir olay alınarak sistemin ve ortamın entropi değiĢimleri hesaplanabilir. Buzun erimesi

olayında sistemin entropi değiĢiminin pozitif, ortamın entropi değiĢiminin negatif, toplam entropi değiĢiminin pozitif olduğu gösterilir. Benzer bir hesaplama, sıcaklığı -20 °C olan birodaya konmuĢ, 0 oC da 1 mol sıvı su için tekrarlanır. Evrenin toplam entropi değiĢiminin bu olayda da pozitif olduğu belirlendikten sonra, termodinamiğin 2. kanununun ifadesi irdelenir. Mutlak sıfır noktasında, mutlak entropinin „sıfır‟ oluĢu, öteleme hareketlerinin tamamen durması ile iliĢkilendirilir. Termodinamiğin 3. kanununun anlamı irdelenir. Ele alınan örnek olaylarda, sistemin entropi değiĢimi ΔS ve ortamın entropi değiĢimi (-ΔH/T) ile gösterilip, istemli olaylarda bu iki terim toplamının > 0 olması gerçeğinden, ΔH - TΔS < 0 sonucuna ulaĢılır. Buradan Gibbs serbest enerjisi (ΔG) tanımına geçilerek istemlilik, ΔG‟nin iĢareti ile iliĢkilendirilir. ΔG = 0 olması hâlinin tersinir olaylara(dengeye) karsı geldiği sonucuna götürecek bir tartıĢma yapılır . Standart mutlak entropiler (S0) bir çizelge hâlinde verilir. Bu çizelge kullanılarak, örnek reaksiyonlar için, ΔSo değerleri bulunur. Standart oluĢum entalpileri (ΔHof) ile hesaplanan reaksiyon ΔHo değerleri ve ΔSo ile ΔG0 bulunup bu değerin iĢareti üzerinden istemlilik- istemsizlik tersinirlik irdelemesiyapılır .

ÜNİTE II: REAKSİYON HIZLARI VE KİMYASAL DENGE



6

4 . H

A F T A 2

1

Reaksiyonun hızı” kavramını deriĢim ve zaman temelinde tanımlar. Reaksiyona giren maddelerin ve ürünlerin deriĢimlerinin zamanla

değiĢimini irdeler. Reaksiyon hızının anlık değeri ile ortalamadeğerini ayırt eder. Hızlı ve yavaĢ reaksiyonlara örnekler verir .

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda Bilim ve Teknik için SınırYoktur özdeyiĢini açıklama

REAKS YON HIZI Reaksiyon hız tanımlamasıve örnekler29 EKĠM CUMHURĠYETBAYRAMIAtatürk'ün "Bilim ve TeknikĠçin Sınır Yoktur" özdeyiĢi




Tepkime hızı, birim zamandaki konsantrasyon değiĢimi seklinde tanımlanıp deriĢim- zaman eğrilerinden yararlanılarak, ortalama hız için,r ortalama= -_c(giren) /_t = _c(ürün) /_t ve anlık hız için, r(t) = -dc(giren) /dt = dc(ürün) /dt eĢitlikleri verilir. Ayrıca, 3H2(g) + N2(g) →2NH3(g) gibi bir tepkimede, farklı türler cinsindenyazılan reaksiyon hızlarının sayısal değerlerinin eĢit çıkması bakımından, r = -dc(H2) /3dt = -dc(_2) /dt = dc(_H3) /2dt eĢitliklerinin mantığı irdelenmelidir. Ortalama tepkime hızı hesabı için, muhtelif tepkimelere ait konsantrasyon- zaman verileri değerlendirilir. Anlık hız tanımlanırken, matematik derslerinde henüz iĢlenmemiĢ olan türev ve diferansiyel kavramlarıkullanılmayacak, “çok küçük bir zaman aralığı için tanımlanan hız” ifadesi, konsantrasyon-zaman grafiğindeki t yatay konumuna denk gelen grafik noktasındaki teğet ileiliĢkilendirilecektir. Patlama, yanma ve nötürleĢme türünden hızlı; paslanma, polimerleĢme ve hidroliz gibi yavaĢ reaksiyonlar için örnekler verilir. H2(g)+ I2(g) → 2HI(g) gibi kapalıkapta ve gaz fazında gerçekleĢen bir tepkimenin baĢlangıç anından itibaren, tepkimeye giren maddelerin deriĢimlerinin zamanla nasıl değiĢeceği irdelenir. Birim zamanda tepkimeyegirecek molekül sayısının nelere bağlı olduğu tartıĢılarak girenlerin ve urunun saniyedeki deriĢim değiĢimi, “reaksiyon hızı” olarak adlandırılır. Girenlerin ve ürünlerin deriĢimlerininzamana karĢı grafiklerinden, reaksiyon hızının zamanla değiĢtiği sonucuna gidilerek anlık hız ve ortalama hız tanımlanır. Belli reaksiyonlara ait konsantrasyon- zaman verilerinden, farklızaman ar alıkları için ortalama hız hesapları yapılır. Ortalama hızın zamanla azaldığı hesap sonuçları ile doğrulanır. Doğal gazın (baslıca CH4) yanması, nötürleĢme, oto havayastıklarındaki azotürlerin bozunması gibi hızlı ve demirin paslanması gibi yavaĢ tepkime örneklerinin hızları karĢılaĢtırılır .

SÜRE 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME

YÖNTEM VETEKNĠKLERĠ

KULLANILANEĞĠTĠM

TEKNOLOJĠLERĠ, ARAÇ VE

GEREÇLERĠ

DEĞERLENDĠRME (Kazanımlara

UlaĢma Düzeyi)



7

K A S I M

1 . H A F T A

1

2

Tek basamaklı reaksiyonlarda hızı, girenlerin deriĢimlericinsinden ifade eder. Çok basamaklı tepkimelerde hız belirleyici basamağı seçer.

REAKS YON HIZININBAĞLI OLDUĞUETMENLER

Tek basamaklıreaksiyonlar

Çok basamaklıreaksiyonlar

Anlatım, soru-cevap,örnekleme,tümevarım, problemçözme, kavramharitası, animasyon,deney

Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitimCD'leri, yardımcıkaynaklar,laboratuvarmalzemeleri

Tepkime mertebelerinin ve hız ifadelerinin denel yoldan belirlenmesi amaçlı problemler, gerçek reaksiyonlar kullanılarak düzenlenir; X, Y, Z gibi sanal türlerin yer aldığı sanaltepkimelerle problem düzenlenmemelidir.

2

. H A F T A

1

2

Reaksiyon mertebesi ve molekülarite kavramlarını ayırt eder. Reaksiyon sıcaklığının hızı nasıl ve neden etkilediğini açık lar.AktifleĢme enerjisini (Ea) girenlerin ve ürünlerin potansiyel(iç) enerjileri ile iliĢkilendirir. Deneysel verilerden reaksiyonmertebesi belirlendikten sonra, k sabitinin büyüklüğünü bulur,DeriĢimlerin artmasının hız sabitini değiĢtirmeyeceği, bunedenle deriĢim artısı ile sağlanan hızdaki artısın sınırlı olduğu, hızın büyüklüğünde baslıca etkin değiĢkenin k hız sabitiolduğunu belirtir.

Ölçme ve Değerlendirme

Reaksiyon mertebesiMolekülarite

AktifleĢme enerjisi AktifleĢmiĢ kompleks

KURBAN BAYRAMI(6 – 9 KASIM)

10 KASIM ATATÜRK'ÜANMA Atatürk'ün "Hayatta En

Hakiki Mürşit İlimdir."

özdeyişi

Anlatım, soru-cevap,örnekleme,tümevarım, problemçözme, kavram

haritası, animasyon,deney


1.YAZILIYOKLAMA



8

3 . H A F T A

1

Katalizörleri iĢlevleri üzerinden tanımlar ve sınıflandırır. Katalizörlerin etki mekanizmasını aktivasyon enerjisi ileiliĢkilendirir.

1.YAZILI YOKLAMA

Katalizör-inhibitör

Soru-cevapÖSS testleri

SÜRE ÜNİTE II: REAKSİYON HIZLARI VE KİMYASAL DENGE 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

K A S I M

2NO(g) + Br 2(g) → 2NOBr(g) tepkimesinin ara basamakları, bağıl hızlarıyla birlikte verilip hız belirleyici basamağın hangisi olacağı tartı Ģılır. Yan yana dizilmiĢ insanların elden ele tuğla

taĢıması gibi bir benzetim kullanılarak hız belirleyici basamak fikri içselleĢtirilir. Toplam tepkime denklemleri üzerinden “molekülarite”, hız belirleyici basamak üzerinden de “reaksiyonmertebesi” kavramlarının anlamları irdelenerek bu iki kavram arasındaki fark tartıĢılır. Reaksiyon mertebesi ile molekülaritenin aynı olup olmadığını ortaya koymak için deneysel verilerek kullanılarak uygulamalar yapılır. Gaz çıkıĢı veya renk değiĢimi temelli bir tepkime kullanılarak sıcaklık -reaksiyon hızı iliĢkisi deneysel olarak gözlemlenir. Ġki tür arasında birtepkime olması için esnek olmayan (yüksek enerjili) bir çarpıĢma gerektiği varsayımından çıkılarak etkin çarpıĢmalarla sıcaklık arasındaki iliĢki tartıĢılır. Esnek olmayan birçarpıĢmanın sonucunda oluĢan kısa ömürlü tür, “aktiflenmiĢ kompleks” olarak adlandırılır. Giren maddelerin ve ürünlerin toplam potansiyel enerjilerini, aktiflenmiĢ kompleksin potansiyelenerjisi ile karĢılaĢtırmada kullanılan potansiyel enerji değiĢim grafikleri çizilip sıcaklığın moleküler düzeydeki anlamı ve hıza etkisi, bu grafik üzerinden açıklanır. Bir denge reaksiyonuörnek alınarak, r = k.Cn ile verilen genel hız denkleminde, hangi terimin sıcaklıktan etkileniyor olabileceği tartıĢılır. Her reaksiyon için k parametresinin sıcaklık arttıkça büyüdüğüsonucuna götürecek yönlendirilmiĢ bir tartıĢma yapılır. Tersinir tepkimelerde ileri ve geri reaksiyonların Ea değerleri grafik üzerinde gösterilir. Her iki yöndeki reaksiyonların hızı ile Eadeğerleri arasındaki iliĢkisi tartıĢılır . Tepkime hızının yeterince büyük olması gereğinin önem kazandığı, NH3 ve SO3 üretimi gibi endüstriyel acıdan önemli reaksiyon örnekleri alınarak bu reaksiyonların neden yüksek sıcaklıklarda gerçekleĢtirildiği sorgulanır.

Katalizörlerin genel tanımı “reaksiyon hızını değiĢtiren, ancak reaksiyon sonucunda oluĢan maddelerin bileĢimlerini değiĢtirmeyen maddeler” seklinde yapılır. Pozitif ve negatif

katalizörlere gerçek örnekler verilir. Geleneksel olarak, negatif katalizörler iç in “inhibitör” kavramının yaygın olarak kullanıldığı belirtilerek insan metabolizması ile ilgili inhibitörörnekleri verilir. Biyolojik sistemlerde adı gecen enzimlerin iĢlevleri, “enzimlerin, biyolojik tepkimeleri hızlandıran katalizörler” olduğu sonucuna götürecek Ģekilde, katalizörleriniĢlevleri ile karĢılaĢtırılır .

O il l k i l



9

4 . H A F T A

1

2

Bazı özel reaksiyonlarda ürün, yeni bir reaksiyonukatalizleyebildiği için, birbiriyle yarıĢan iki reaksiyonunardıĢık gerçekleĢtiği “osilasyonlu reaksiyonlar” gözlenebilir.Briggs-Rauscher reaksiyonun buna tipik bir örnek olduğunukavrar.

Atatürk'ün Bilim ve Teknik için sınır yoktur özdeyiĢiningünümüzdeki uzay çalıĢmalarını örnek vererek açıklama.

Osilasyonlu reaksiyonlarBriggs-Rauscherreaksiyonu

24 KASIMÖĞRETMENLER GÜNÜ Atatürk'ün "HakikiRehberimiz Ġlim ve FenOlacaktır."Ģeklindeki sözleri

Anlatım, soru-cevap,örnekleme,tümevarım, problemçözme, kavramharitası, animasyon,deney


Homojen fazda katalizlenen bir reaksiyon örneği üzerinde mekanizma yazılarak katalizör deriĢimi arttıkça reaksiyon hızının artacağı sonucuna götürecek bir irdeleme yapılır. Bu amaçla,2SO2(g) + O2(g) → 2SO3(g) tepkimesinde azot oksitlerinin katalizörlüğü örnek alınabilir. Sulu ortamda kullanılan bir homojen faz katalizörünün tepkime hızına etkisi ile ilgili sınıf içi bir etkinlik yapılır . CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g) gibi bir heterojen faz tepkimesinde hızlandırma için neler yapılabileceği tartıĢılır. r = k.Cn bağıntısının hangi hâllerde r=k seklineindirgenebileceği, k ve C büyüklüklerinin nasıl değiĢtirilebileceği irdelenir. Heterojen faz reaksiyonlarında, k büyüklüğünün tane boyutu (deriĢimi sabit fazın yüzey alanı) ile iliĢkisisorgulanır. Tane boyutunun heterojen faz tepkime hızına etkisini gözlemlemek için, levha ve talaĢ hâlinde alüminyumun seyreltik HCl çözeltisi ile tepkimesinde deneysel gaz çıkıĢ hızlarıkarsılaĢtırılır .

ÜRE ÜNİTE II: REAKSİYON HIZLARI VE KİMYASAL DENGE 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

A R A

L I K

1 . H A

F T A

1

2

Tersinir tepkimelerde hız ifadeleri üzerinden denge ifadesinitüretir. Gaz reaksiyonları için deriĢimler ve kısmi basınçlarcinsinden denge ifadelerini karĢılaĢtırır. Denge sabitlerinin

sıcaklıkla iliĢkisini irdeler. Heterojen ve homojen faz tepkimeleriiçin denge ifadelerini yazar. Denge eĢitliklerini kullanarak hesaplamalar yapar.

KĠMYASALREAKSĠYONLARDADENGETersinir tepkime.Kimyasal denge.Denge sabiti.



Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitim

CD'leri, yardımcıkaynaklar, laboratuvarmalzemeleri



10

Bazı kimyasal reaksiyonlarda reaksiyona giren maddelerin (reaktanlar) tamamen ürünlere dönüĢmediği gerçek örnekler ile gösterilir. Böyle reaksiyon dengelerinde, girenler ve ürünlerdenölçülebilir miktarlarda bulunduğu belirtilir. Dengenin statik mi, dinamik mi olduğu irdelendikten sonra her iki yöndeki hız ifadeleri yazılıp denge sabiti bağıntısı türetilir:Ġleri reaksiyon hızı = geri reaksiyon hızı k1 [A][B] = k2 [C][D] seklinde gösterilerek; k1/k2 = [C][D]/ [A][B]=K denge denge sabiti elde edilir. Kapalı kaplarda gerçekleĢtirilen gaz fazıreaksiyonlarında, gazların deriĢimleri ile kısmi basınçları arasındaki iliĢki irdelenir. DeriĢimlerin kısmi basınçlarla orantılı olması gerçeğinden hareketle, denge ifadesi basınçlar cinsindentüretilir. Örneğin, N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) ve H2(g) + I2(g) 2HI(g) tepkimelerinde basınçlar cinsinden denge sabitleri (Kp) ile deriĢimler cinsinden denge sabitleri (Kd) arasındaki iliĢkideRT teriminin hangi durumlarda hesaba katılacağı irdelenir . Saf katıların ve saf sıvıların yer aldığı kimyasal denge örneklerinde genel denge ifadesindeki saf maddelere ait deriĢimlerin,sabit sıcaklıkta değiĢip değiĢmeyeceği irdelenir. Sabit olan deriĢim değerleri denge sabitine katılarak yeni denge ifadesi tartıĢılır. Böyle ifadelerde saf maddelerin deriĢimleri yerine neyazmak gerektiği irdelenir DenkleĢtirilmiĢ denklemde girenlerin ve ürünlerin toplam molekül sayıları ayrı ayrı 2‟yi aĢmayacak Ģekilde seçilmiĢ örnek denge tepkimelerinde, denge sabitikullanılarak, verilen deriĢimler kullanılıp bilinmeyen deriĢimler hesaplanır. Gerçek örnekler seçilerek deriĢimlere göre yazılan denge sabiti eĢitliklerinin kullanıldığı sayısal örnekleryapılır reaksiyon için ileri ve geri reaksiyonların var olduğu, bu bakımdan %100 tamamlanmanın teorik bakımdan mümkün olmadığı, ancak pratikte giren deriĢimlerinin ölçülemeyecekkadar az kaldığı hâllerde tepkimenin “tamamlanmıĢ” varsayıldığı belirtilir. Böyle reaksiyonların tek yönlü ok (→) ile gösterilmesinde bir sakınca bulunmadığı, çift yönlü ok kullanmanın

olası yanlıĢlıkları önleyeceği ve daha doğru olacağı için tercih

edilmesi gerektiği vurgulanır.

2 . H A F T A 1

2

Le Chatelier ilkesini ifade eder. DeriĢimlerdeki değiĢimlerinDengedeki tepkimelere etkisini denge ifadeleri üzerinden tartıĢır.Sıcaklığın dengeye etkisini reaksiyon entalpisini kullanarakaçıklar. Gaz reaksiyonlarında kısmi basınçların ve toplam basıncın dengeye etkisini yorumlar. Katalizörlerin denge üzerine etkisinitartıĢır .


KĠMYASAL DENGEYĠETKĠLEYENDEĞĠġKENLER Le Chatelier (Lö ġatölye)ilkesi

II. Yazılı Yoklama





3 . H A F T A

1

2

Tepkimelerde girenlerin ürüne dönüĢümünün tam olmayıĢının nedenlerini sorgular. Tepkime denklemleri temelinde% verim hesapları yapar.

KĠMYASALTEPKĠMELERDEÜRÜN VERĠMĠ

% Verim




Aynı Ģartlarda iki reaksiyonun birbiriyle yarıĢtığı ve denge tepkimesi olduğu için tamamlanmayan kimyasal olay örnekleri incelenir ve bu örneklerde urun veriminin anlamı irdelendiktensonra, % 100 verime neden ulaĢılamayacağı sorgulanır. ÇeĢitli endüstriyel ürünlerin elde ediliĢ verimleri ile ilgili problemler çözülür. Verimin %100 olmayıĢının urun maliyetlerineyansıması tartıĢılır.

SÜRE ÜNİTE III: ÇÖZELTİLER DE DENGE 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

A R A L I K

4 . H A F T A

1

2

Saf suyun mutlak bir yalıtkan olmayıĢının sebebini açık lar.Saf suyun iletkenliğini oto iyonizasyon ile iliĢkilendirir.Suyun iyonlaĢma dengesi üzerinden pH ve pOH kavramlarını

açık lar.

SUYUNOTOĠYONĠZASYONU

OtoiyonizasyonSuyun OtoiyonizasyonuSuyun iyonlaĢma dengesi

pH/pOH






11

12 – 24 voltluk bir güç kaynağı kullanılarak, saf suyun elektrik akımını ilettiğini gösteren bir etkinlik yapılır. Suyun elektriği iletmesinin su içinde doğrudan elektron akısı ile mümkün olupolmayacağı, moleküldeki elektronların serbestliği- bağlılığı temelinde tartıĢılır . Buradan, iletimin ancak iyonlarla mümkün olacağı sonucuna ulaĢılarak suyun, kendi kendine nasıl iyonlaĢabileceği, suyun otoiyonizasyon dengesi üzerinden açıklanır. Saf suyun iyonlaĢma denge sabitinin oda Ģartlarındaki değeri verilir. Bu değer kullanılarak sudaki hidronyum vehidroksit deriĢimleri hesaplanır. Bu deriĢimlerin sayıca değerlerinin logaritmik ifadelerinin daha pratik olup olmayacağı irdelendikten sonra pH ve pOH kavramları tanıtılır. Saf suyun pHve Poh değerlerinin ne olacağı irdelenir. Saf suda, [H+] [OH￣] = 1,0×10 – 14 eĢitliğinden çıkılarak pH + pOH = 14 olduğu çıkarımına ulaĢılır. Bu eĢitliğin her tür sulu çözelti için geçerliolup olmayacağı irdelenir. Su ortamında yalın H+ iyonu bulunamayacağı, protonun en az bir su molekülüne bağlanarak H3O+ (hidronyum) iyonu oluĢturduğu, yazım kolaylığı içinkullanılan H+ sembolünün gerçekte H3O

+ türüne karĢılık geldiği vurgulanır. lu çözeltilerde pH değerinin 0 – 14 aralığı dıĢına çıkamayacağı yanılgısı oldukça yaygındır. pH‟nın logaritmiktanımı gereği, [H+] değerinin 1‟den büyük olması hâlinde pH‟ın 0‟dan küçük olabileceği açıktır. [OH￣] 1‟den büyük olunca da pH > 14 olacaktır.

5 . H A F T A

1

2

Bronsted-Lowry tanımına göre asitleri ve bazları ayırt eder EĢlenik(Konjuge) asit-baz çiftlerini ayrıĢma dengeleri üzerinde gösterir.Zayıf asit ve bazların ayrımsa oranlarını hesaplar. Asit ve bazların

kuvvetlerini ayrıĢma denge sabitleri ile iliĢkilendirir.

Zayıf asit ve baz çözeltilerinin pH değerlerini hesaplar.

AS TLER N VEBAZLARIN AYRIġMADENGELERĠ

Bronsted-Lowry asit/baztanımı

EĢlenik (Konjuge) asit/bazçifti.

Zayıf asit Zayıf baz




Zayıf asitlerin ve bazların sudaki ayrıĢma dengeleri ve bu dengelere iliĢkin matematik ifadeler yazılarak “asitlik sabiti” terimi tanıtılır. Asitlik sabitinin büyüklüğü ile asitin ayrıĢma oranıarasındaki nitel iliĢki irdelenir. Farklı deriĢimlerde örnek zayıf asit çözeltilerinin ayrıĢma oranları nicel olarak hesaplanır. AyrıĢma oranlarının deriĢim arttıkça azalacağı sonucunagötürecek bir tartıĢma yapılır. Asitlerin ayrıĢma oranlarının asitlik sabiti (KA) ile değiĢimi irdelendikten sonra “asitlerin kuvveti” kavramı islenir ve bir asidin KA sabiti ile kuvvetiarasındaki iliĢki tartıĢılır. Baz çözeltileri için aynı tartıĢma yapılarak bazın ayrıĢma oranı ile KB arasında iliĢki kurulur. Her eĢlenik asit/baz cifti için KA × KB = 1,0×10 – 14 bağıntısı bulunup, bir zayıf bazın bazlık sabitinin, eĢlenik asidin asitlik sabitinden yararlanılarak bulunması ile ilgili uygulamalar yapılıp asit kuvvetlendikçe eĢlenik bazın kuvvetinin nasıldeğiĢeceği irdelenir. Hidroksit tipi bazların kuvvet irdelemesi, bileĢiğin çözünme dengesi üzerinden karsılaĢtırılır ve bazın kuvveti, suda iyonlaĢma dengesinin sağa veya sola kayması ileiliĢkilendirilir.

SÜRE ÜNİTE III: ÇÖZELTİLERDE DENGE 11. SINIF

A Y

H A F T A



KULLANILANEĞİTİM


DEĞERLENDİRME (Kazanımlara

Ulaşma Düzeyi)



12


A Y

H A

F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM

TEKNOLOJĠLERĠ, ARAÇ VE GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

4 . H A F T A

1

2

Tampon çözeltileri iĢlevleriyle tanımlar ve örnekler verir. Konjuge bir asit/baz çiftinin asidini ve bazını birlikte ve birbirine yakınmiktarlarda içeren bir ortama kuvvetli asit veya baz ilave edilinceneler olabileceği irdelenir. Böyle karıĢımların pH değerlerinin, asitveya baz ilavesiyle fazla değiĢmeyeceği çıkarımına ulaĢıldıktansonra “tampon çözelti” kavramı tanımlanır. Biyolojik sıvılardatamponların iĢlevine ve tamponlayıcı maddelere örnekler verilir

Çözünme-çökelme olaylarının dinamik bir süreç olduğunu farkeder.DoymuĢ ve aĢırı doymuĢ çözelti kavramlarını ayırt eder.

Tampon çözelti

ÇÖZÜNME-ÇÖKELMEDENGELERĠ Çözünme-çökelme dengesi

Dinamik süreç.DoymuĢ çözelti. AĢırı doymuĢ çözelti




DoymuĢ NaCl çözeltisine kütlesi belli NaCl kristalleri (kaya tuzu) atılarak 1 saat kadar beklenip zaman içinde kristallerin biçimlerinin değiĢmesi fakat kütlelerinin sabit kalması gözlemlenir. Buradan, NaCl çözünme dengesinde her iki yönde olayların durmadığı, ancak birbirini dengelediği çıkarımına gidilir. AĢırı doymuĢ sodyum asetat çözeltisi hazırlamak için,

O C A K

1

H A F T A

1

2

Verilen asit/baz serilerinde kuvvet karsılaĢtırması yapar.Katyonların ve anyonların asitliğini/ bazlığını irdeler. Kuvvetli asitve baz çözeltilerinin pH değerlerini hesaplar.

Kuvvetli asit

Kuvvetli baz




HF, HCl, HBr, HI serisinde bağın sağlamlığı, klorun okso asitleri serisinde merkez atomunun yükseltgenme basamağı, farklı halojenlerin aynı yükseltgenme basamağında olduğu oksoasit serilerinde de merkez atomunun elektronegatifliği temelinde asitlik kuvvetleri karĢılaĢtırılır. Bu asitlerin eĢlenik bazlarının kuvvetleri de, ilgili asitlerin kuvveti temelinde irdelenir.Katyonların asitliği ve anyonların bazlığı, türedikleri bazın/asidin iyonlaĢma dengesi kullanılarak irdelenir. ÇeĢitli tuzların sulu çözeltilerinin asitliği/bazlığı, katyon ve anyon ayrı ayrı elealınarak tartıĢılır. Bu tartıĢmalar sonucunda Fe3+, Al3+ gibi katyonların asit, CN1- , CH3COO1- , F1- -, NO2

1- , CO32- , PO4

3- gibi anyonların baz olduğu çıkarımına ulaĢılır . DeriĢimlerin

yeterince büyük olduğu ve sudan gelen [H+] ve [OH￣] terimlerinin ihmal edilebileceği varsayılıp, ayrıĢma dengelerinin pratikçe tamamen sağa kaymıĢ olması gerçeğinden hareketle, kuvvetli monoprotik asitler için [H+] = CA, kuvvetli monoprotik bazlar için de [OH￣] = CB bağıntıları türetilir.

2 . H

A F T A

1

2

pH hesapları yapılırken aktifliğin deriĢime eĢit olduğunu varsayar.Zayıf asit ve bazların ayrıĢma dengelerinde, ayrıĢmamıĢ HA veya B(baz) türünün deriĢimi, iyonlaĢmanın düĢük oranda olmasını hesabakatarak, analitik deriĢime (CA veya CB) yaklaĢık eĢit kabul eder.


Asit-baz problemleri

II1.Yazılı Yoklama


problem çözme, kavramharitası, animasyon,deney


II1.YazılıYoklama

Bir ortamın pH değerinin üniversal pH kâğıtlarıyla belirlenebileceğini göstermek için, çeĢitli pH değerine sahip çözeltilere pH kâğıdı batırılır ve renkler incelenir. Fenolftalein, metilkırmızısı ve brom timol mavisi indikatörlerinin asidik/bazik ortamlardaki renk dönümlerini gözlemek için basit titrasyon deneyleri yapılır. Saf suyun ideal nötral ortam olması, H+ ve

OH￣ deriĢimlerinin eĢitliği temelinde açıklandıktan sonra pH. Sonra pH değeri 7‟ye yakın olan sulu çözeltilerin nötrale yakın çözeltiler olduğu belirtilir.

3 . H

A F T A

1

2

Nötralliği pH temelinde açıklar. Kuvvetli asit ve baz karıĢımlarınıneĢdeğerlik noktasındaki pH‟larını tahmin eder. Kuvvetli asit/zayıf baz ve kuvvetli baz/zayıf asit karıĢımlarının eĢdeğerlik noktasındaki asitliğini/bazlığını irdeler.

N TRALLEġMEREAKSĠYONLARI

NötralleĢme reaksiyonu

EĢdeğerlik noktası




Bir ortamın pH değerinin üniversal pH kâğıtlarıyla belirlenebileceğini göstermek için, çeĢitli pH değerine sahip çözeltilere pH kâğıdı batırılır ve renkler incelenir. Fenolftalein, metilkırmızısı ve brom timol mavisi indikatörlerinin asidik/bazik ortamlardaki renk dönümlerini gözlemek için basit titrasyon deneyleri yapılır. Saf suyun ideal nötral ortam olması, H+ veOH￣ deriĢimlerinin eĢitliği temelinde açıklandıktan sonra pH değeri 7‟ye yakın olan sulu çözeltilerin nötrale yakın çözeltiler olduğu belirtilir. Bir kuvvetli asidin kuvvetli baz ile eĢdeğermiktarlarda karıĢtırılması hâlinde ortamda hangi iyonların bulunacağı ve bu iyonların ortamın pH değerini etkileyip etkilemeyeceği irdelenir. Böyle bir eĢdeğer karıĢım hazırlanarak üniversal pH kâğıdı ile pH değeri ölçülür. Bu değer, taze kaynatılıp soğutulmuĢ saf suyun pH değeri ile karsılaĢtırılır. Kuvvetli asitler ve bazlar arasındaki nötür leĢme tepkimelerinin

eĢdeğerlik noktasındaki pH değeri için bir genelleme yapılır. Bu tip nötürleĢme tepkimelerinin eĢdeğerlik noktasının deneysel olarak nasıl bulunabileceği tartıĢılır. DeriĢimi ve hacmi bilinen örnek bir zayıf asit çözeltisine eĢdeğer miktarda kuvvetli baz eklendikten sonra ortamın pH değeri, üniversal pH kâğıdı ile ölçülür. Bulunan pH değerinin 7‟den çok büyükçıkmasının sebebi irdelenir . Bir zayıf baz çözeltisine eĢdeğer miktarda kuvvetli asit katılarak aynı iĢlem ve irdelemeler tekrarlanır. Her iki olay “nötürleĢme” adını almakla birlikte, olaysonu pH değerinin, duruma göre, 7‟den büyük veya küçük olabileceği çıkarımı yapılır .

Ü Ü İ ÇÖ İ G



13


A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM



UlaĢma Düzeyi)

ġ U B A T

4 . H A F

T A

1

2

Koordinasyon bağlarının oluĢma mekanizmasını açıklar. Lewisasitlerini ve bazlarını örnekler üzerinde ayırt eder. Komplekslerinkararlılıklarını oluĢum sabitleri ile iliĢkilendirir. KompleksoluĢumunun çözünürlüğe etkisini örneklendirir. Ġnsan vücudundakompleks oluĢumlarının rol oynadığı süreçlere örnekler verir.

KOMPLEKS OLUŞMA-

AYRIŞMA DENGELERİ Kompleks oluĢma-ayrıĢmadengesi

Lewis asiti/ bazı Kompleks oluĢum sabiti




BF3 ile NH3 arasında oluĢan koordinasyon bağı, B-F ve N-H bağları ile karĢılaĢtırılır. Bu karsılaĢtırma sonunda, kovalent bağ ile koordinasyon bağı arasındaki tek farkın oluĢummekanizması olduğu çıkarımı yapılmalıdır. Koordinasyon bağlarına Cu2+ NH3, Fe3+ CN1- gibi baĢka örnekler verildikten sonra “Lewis Asidi/Lewis Bazı” kavramları açıklanır.Komplekslerde Lewis asitlerinin “merkez atomu”, Lewis bazlarının da “ligand” adını aldığı, çeĢitli kompleks örnekleri üzerinde merkez atomu ve ligand belirlenerek islenir.[PbI4]

2- , [Cu(NH3)4]2+ gibi komplekslerin oluĢum dengeleri yazılarak oluĢum sabitlerinin büyüklüğü ile kompleksin kararlılığı arasında iliĢki kurulur. Pb(NO3)2 çözeltisine KI çözeltisinin

önce azı eklenerek PbI2 oluĢturulur. OluĢan çökelek, KI çözeltisinin aĢırısı ile çözülür. Ortak iyonun çözünürlüğü azaltması beklenirken artırmasının sebebi tartıĢılır. Kompleks oluĢumu

ile çözünme olaylarına baksa örnekler verilir. Çözünme olaylarında kompleks oluĢumunun etkisi irdelenir. Solunum surecinde oksijen molekülünün hemoglobindeki “hem” birimine bağlanması, karbon monoksit solumanın zehir etkisi, metal zehirlenmelerinde yoğurdun sağaltım etkisi gibi örnekler, kompleks oluĢumu üzerinden açıklanır .


A Y

H A F T A



KULLANILAN

EĞİTİMTEKNOLOJİLERİ, ARAÇ VE GEREÇLERİ

DEĞERLENDİRME (Kazanımlara Ulaşma Düzeyi)

Tesir değeri” “eĢdeğer kütle” ve “eĢdeğer sayısı” kavramlarını



14

M A R T

1 .

H A F T A

1

2

Tesir değeri , eĢdeğer kütle ve eĢdeğer sayısı kavramlarını örnekler üzerinde açıklar. ÇeĢitli tepkimelerin sonlanmanoktalarını gözlemleme yöntemlerini irdeler.Titrasyonlarla ilgili problemleri çözer Titrasyonla ilgili

problemlerde, formül kullanarak kısa yoldan çözüm yerine,“reaksiyona girenlerin eĢdeğer sayılarının eĢitliği” ilkesinden çıkılı p bu formüllerin türetilmesine götüren mantıklar üzerindendüĢünür. Asit-baz, redoks ve çözünme-çökelme tepkimelerinegiren maddeler için, “tesir değeri”, “eĢdeğer kütle” ve “eĢdeğer sayısı” kavramlarını örnekler.

TĠTRASYON TitrasyonTesir değeri

EĢdeğer kütleEĢdeğer sayısı




ÇeĢitli tepkime tiplerine benzer örnekler: H3PO4 + 3NaOH → Na3PO4 + 3H2O 2HCl + Ca(OH)2 → CaCl2 + 2H2OKMnO4 + 5FeCl2 + 8HCl → KCl + MnCl2 + 5FeCl3 + 4H2O H2O2 + SO2 → H2SO4 Ag+ + C1- → AgCl Bu örnekler üzerinde, tesir değerini bulmak için, asit-baz tepkimeleri

için, “alınan/ verilen proton sayısı”, redoks tepkimeleri için “alınan/verilen elektron sayısı”, çözünme çökelme tepkimeleri için de, “tepkimeye giren türün yükü” ölçütlerinin esas alınmasıtartıĢılır . Tesir değeri, “z” sembolü ile gösterilir. Mol kütlesi ve tesir değeri kullanılarak “eĢdeğer kütle” kavramı irdelenir. ÇeĢitli maddelerin eĢdeğer kütleleri bulunurken, maddeningirdiği tepkimenin esas alınacağı vurgulanır. Renk değiĢimi, pH değiĢimi ve çökelek oluĢumu ile tepkimelerin sonlanma noktasının nasıl gözlenebileceği, örnekler üzerinde tartıĢılır . RenkoluĢumuna örnek olarak, deriĢimi bilinen AgNO3 çözeltisi ile Cl1- iyonu titre edilirken, ortama ilave edilen K 2CrO4 ile Ag+ iyonunun, titrasyon sonunda kiremit rengi Ag2CrO4 çökeleğioluĢturması, sınıf ortamında gösteri deneyi olarak yapılacak. Asit- baz titrasyonlarında pH indikatörlerinin renk değiĢtirmesine iliĢkin öğrenci etkinlikleri yapılır. KMnO4 çözeltisi ileH2C2O4 (oksalik asit) titre edilerek donum noktası gözlemlenir. Bir örnek titrasyona esas olan reaksiyon denklemi yazılıp, tepkimeye giren maddelerin mol sayıları ve eĢdeğer sayılarıirdelenir. Buradan, mol kütlesi ve eĢdeğer kütle kavramları arasındaki farkın açıklamasına geçilir. Mol kütlesi, eĢdeğer kütle, mol sayısı ve eĢdeğer sayısı kavramları kullanılarak, farklı hâller için, tesir değeri kavramı açıklanır. Farklı hâllere örnekler: 2HCl + Ca(OH)2 → CaCl2 + 2H2O H3PO4 + 3NaOH → Na3PO4 + 3H2O2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2 H2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2HCl Titrasyonlarda, girenlerin eĢdeğer sayılarının eĢit olması ilkesinden çıkılarak problemler çözülür. Bu problemlerde,deriĢimleri bilinen çözeltiler arasındaki tepkimeler için, (z1M1)V1 = (z2M2)V2 ve ayarlı bir çözelti ile miktarı bilinmeyen bir madde arasındaki tepkimeler için dem = M1z1V1(MA)2/z2 bağıntılarının türetileceği sonucuna varılır .

ÜNİTE IV : ELEKTROKİMYA

2 .

H A F T A 1

2

Faraday kanunlarının nicel ifadelerini açık lar ve kullanır. Faradaykanunlarının konusu, 10. sınıf , “Atomun Yapısı” ünitesinde atomkavramının tarihsel geliĢimi bağlamında verilmiĢ olduğunu hatırlayarak bağlantı kurar.

MADDE-ELEKTRİK İLİŞKİSİ Faraday elektrolizkanunları

Faraday elektroliz problemleri




Faraday‟ın deneysel yoldan bulduğu elektroliz kanunlarının matematik ifadeleri verilerek bu bağıntıların indirgenme/yükseltgenme, alınan-verilen elektron sayısı, elektronun yükü ve molkavramından yararlanılıp nasıl türetileceği irdelenir. Türetilen bağıntı kullanılarak ilgili problemler çözülür.



15

SÜRE 11. SINIF

A Y

H A F T A

S A A

T KAZANIMLAR KONULAR

ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM



UlaĢma Düzeyi)

M A R T

3 . H A F T A

1

2

Yükseltgenme-indirgenme, elektrik akımı ve maddesel değiĢim arasında iliĢki kurar. Redoks tepkimelerinin denklemleri üzerindeindirgenen ve yükseltgenen türleri belirler. Yaygın anyonlardanhalojenürler, hidroksit, siyanür, nitrat, nitrit, permanganat,halojenlerin okso anyonları, oksit, sülfür, sülfat, sülfit, karbonat,silikat, kromat, dikromat, nitrür, fosfür ve fosfatları tanır.

Ölçme ve Değerlendirme Atatürk zamanında kurulan Fabrikalar ve fen kuruluĢlarının,0'nun

Fen ve Tekniğe dayanan sanayi 'e verdiği önemin açık bir kanıtıolduğu ve bunların önemi

Redoks tepkimeleri.Yükseltgenme-indirgenmeolayları I.Yazılı Yoklama

18 MART ÇANAKKALE ZAFERĠ Atatürk zamanındakurulan Fabrikalar ve fenkuruluĢları




I.YazılıYoklama

Faraday‟ın deneysel yoldan bulduğu elektroliz kanunlarının matematik ifadeleri verilerek bu bağıntıların indirgenme/yükseltgenme, alınan-verilen elektron sayısı, elektronun yükü ve molkavramından yararlanılıp nasıl türetileceği irdelenir. Türetilen bağıntı kullanılarak ilgili problemler çözülür. Redoks olaylarında yükseltgenme basamağı/iyon yükü genelde değiĢmeyenIA ve IIA grubu katyonları ile Zn2+, Ag+, NH4

+ katyonları ve yaygın anyonlar hatırlatıldıktan sonra, örnek denklemler üzerinde, bunların yükünden yararlanılarak indirgenen/yükseltgenentürlerin nasıl bulunacağı irdelenir. Oksit/peroksit ve proton/hidrür çiftlerinin özel durumuna örnekler verilir. Bu irdelemeler sırasında formüllerdeki katsayıların ve alt indislerin anlamları hatırlatılır.

4 . H A F T A

2

Redoks denklemlerinin asit ve baz ortamında, değerlik ve yarıreaksiyon yöntemleri ile denkleĢtirilmesini kavrar. Redoks tepkimeleri ile ilgili sayısal problemleri çözer.

Redoks denklemlerinin asitve baz ortamında, değerlikve yarı reaksiyonyöntemleri iledenkleĢtirilmesi




DenkleĢtirilmiĢ redoks tepkimeleri temelinde, mol sayısı, kütle, standart koĢullarda gaz hacmi ve alınan-verilen elektronların toplam yükü kavramlarını içeren problemler çözülür

5 . H A F T A

1

2

Standart indirgenme potansiyelleri sırasının, iyonlaĢmaenerjileri sırasına uymadığı; bu potansiyellerde, suortamındaki çözünme entalpisinin de katkısı olduğunu kavrar.

Yükseltgenme-indirgenme potansiyeli






16

SÜRE ÜNİTE IV : ELEKTROKİMYA 11. SINIF

A Y

H A F T A



KULLANILANEĞİTİM



Ulaşma Düzeyi)

N İ S A N

1 .

H A F T A

1

2

Elektrokimyasal anlamda elektrot, yarı hücre (yarı pil),galvanik hücre ve elektrolitik hücre kavramlarını ayırt eder.Standart indirgenme potansiyellerini, standart hidrojen yarı hücresi temelinde açıklar.

STANDARTELEKTROT

POTANSĠYELLERĠ Standart elektrot

potansiyeliElektrotYarı hücre (yarı pil)




CuSO4/Cu ve ZnSO4/Zn yarı hücrelerinden oluĢan galvanik hücrenin seması üzerinde çözeltilere daldırılan metal tel veya Ģeritlerin “elektrot”; her elektrotla daldırıldığı çözeltininoluĢturduğu sistemin “yarı hücre”; yarı hücrelerin metalik iletken ve tuz köprüsüyle birleĢtirilmesinden oluĢan bütünün “galvanik hücre” olduğu belirtilip bu sistemden nasıl elektrik akımıelde edildiği tartıĢılır. Katot/anot, indirgenme/yükseltgenme temelinde tanımlanır. Cu/Zn pili oluĢturularak elektrik enerjisi elde edilebildiği, devrede bulunan bir ampulün yanması ilegösterilir. Hücredeki redoks olayının istemliliği ile galvanik hücre arasında iliĢki kurulur. Standart hidrojen yarı hücresi tanımlanırken elektrot olarak platin kullanıldığı belirtilir.

ELEKTROK MYASAL



17

2 . H

A F T A

1

2

Galvanik hücrelerin çalıĢma ilkelerini açıklar. Yaygın pillereörnekler verir. Çok kullanımlık pillerin (akü) yaygın örneklerininçalıĢma ilkelerini açıklar. Halk dilinde “pil" adını alan sistemlerin birer galvanik hücreolduğu belirtilir. Bir galvanik hücre seması üzerinde, elektronlarındıĢ devrede hangi elektrottan çıkıp hangi elektroda girdiği,hücredeki redoks olayı yürürken elektrotların çevresinde neden birkutuplanmanın (polarizasyonun) ortaya çıktığı, tuz köprülerinin -veya yarı geçirgen zarların- kutuplanmayı nasıl önlediği tartıĢılır .Galvanik hücreden elektrik akımı çekildikçe yarı hücrelerin potansiyellerinin nasıl değiĢeceğini tartıĢır. Pilin elektromotorkuvveti (pil potansiyeli) tanımlanıp nasıl hesaplanacağını ir deler.Bir pildeki redoks sistemlerinin (yarı hücrelerin) cinsinin ve pilin

büyüklüğünün pilin hangi özelliklerini etkileyeceği tartıĢmayaaçar. Pillerin elektrik enerjisi sağlama kapasitelerinin neden sınırlıolduğu ve yeniden doldurulabilir pillerin hangi özellikleri taĢımasıgerektiğini irdeler.Bir Zn-MnO2 pili açılarak yapısını inceler. Bu pilin çalıĢma ilkesisema üzerinde açıklanır ve incelenen pil içeriklerini sema ileiliĢkilendirir. Piyasada yaygın olan alkali pillerin, lityum pillerininve kurĢunlu akümülatörlerin çalıĢma ilkeleri Ģemalar üzerindeirdeler. Diğer çok kullanımlık pillere örnekler verir.


ELEKTROK MYASALHÜCRELER

Galvanik hücre

Elektrolitik hücre




Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitim

CD'leri, yardımcıkaynaklar, laboratuvarmalzemeleri


Katyon ve anyon terimlerinin katot ve anottan türemiĢ olması nedeniyle, katyonların katotta anyonların da anotta toplandığı, örneğin bir anyonun katoda yaklaĢamayacağı yanılgısıoldukça yaygındır. Hâlbuki bir anyon olan kromatın katotta indirgenerek Cr 3+ veya metalik Cr oluĢturabildiği de bilinmektedir. Katot ve anot kavramlarının yük temelinde değilgerçekleĢen elektrokimyasal değiĢim temelinde adlandırılması gerçeğinden hareketle bu yanılgı giderilebilir. Ġncelenen pil örneklerindeki kimyasal tepkimeler verilecektir.Yakıt pilleri ile ilgili bir okuma metni verilir. Endüstriyel korozyon ve korozyon önleme teknikleri (alüminyum anotlama, kurban anot kullanma gibi) ile ilgili bir okuma metni verilebilir.


A Y

H A F T A



KULLANILANEĞİTİM



Ulaşma Düzeyi)

Elektroliz olayını, standart elektrot potansiyelleri temelinde açıklar.



18

N İ S A N

3 .

H A F T A

1

2

Elektroliz olayını, standart elektrot po a s ye e e e de açık a .Endüstriyel elektroliz uygulamalarına örnekler verir. Elektrikakımı-zaman-değiĢen madde miktarı iliĢkilerini kullanarakhesaplamalar yapar.

Fizik, Kimya, Biyoloji derslerinin ve bütün Fen Bilimleri ve

Matematiğin öğretiminde kullanılan, yüzlerce anlaşılması güç

Arapça ve Osmanlıca terimlerin, Atatürk’ün direktifleri ile

Türkçeleştirildiği anlatılmalı, aradaki büyük öğrenim kolaylığı

olduğunu açıklama.

Elektroliz

23 NĠSAN ULUSALEGEMENLĠK VE ÇOCUKBAYRAMI




Standart indirgenme potansiyelleri göz önüne alınınca istemsiz görünen redoks tepkimelerinin nasıl istemli hâle getirilebileceği tartıĢılır. Suyun elektrolizi ve laboratuvarda bu iĢ içinkullanılan Hoffmann voltametresi incelenir. Bu voltametre ile H2 ve O2 elde edilerek gaz hacimleri karĢılaĢtırılır; bu gazların kendiliğinden birleĢerek su oluĢturduğu gösterilerekelektrolizin istemsiz bir olay olduğu sonucuna gidilir. Gaz hacimlerinden gaz kütleleri bulunur ve bulunan kütlelerle, Faraday bağıntısı doğrulanır . Endüstride bakırın saflaĢtırılması, nikelkaplama ve krom kaplama gibi elektroliz uygulamaları, temel reaksiyonları ile incelenir. Elektrolitik indirgeme yöntemiyle elde edilen ürünlerin neden pahallı olduğu irdelenir. Faraday bağıntısı kullanılarak, elektriksel büyüklüklerle mol sayıları ve kütleler arasındaki iliĢkileri içeren problemler çözülür.

4 . H

A F T A 1

2

Elektrik akımı-zaman-değiĢen madde miktarı iliĢkilerinikullanarak hesaplamalar yapar.

Elektroliz problemleri

Konu tarama testi





A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)



19

M A Y I S

1 . H A F T A 1

2

Seri bağlı devrelerle ilgili problemler çözer. Konu tarama testi ile

işlem yapma yeteneğini geliştirir. Seri bağlı devrelerle ilgili

problemler

Konu tarama testi




ÜNİTE V: ÇEKİRDEK KİMYASI

2 . H A F T A 1

2

Atom altı taneciklerin temel parçacık olup olmadıklarını sorgular.

Nükleonların yapı taslarını ve diğer temel parçacıkları sınıflandırır.Kuarklar ile leptonlardan elektronu, anti leptonlardan ise pozitronutanır; her kuarkın bir anti kuarkı olduğu belirtilir. Kuarklarınyükleri ve „renk‟ özelliklerini açık lar.

ÇEKĠRDEĞĠN YAPISIVEKARARLILIKAtom altı tanecik Kuark ve Anti kuark Lepton ve Anti lepton




“Maddenin bölünmez bir yapı taĢı var mıdır?” sorusu esas alınarak, atom altı taneciklerin nasıl çarpıĢtırılabileceği ve hâlen baĢarılmıĢ çarpıĢtırma deneylerinin sonuçları tartıĢılır .Bu deney sonuçlarından hareketle geliĢtirilen standart modelin, leptonlar ve kuarklar ile ilgili kısmı özetlenir. Atom çekirdeğindeki protonların ve nötronların farklı kuark tiplerinin biraraya gelmesi ile oluĢumuna iliĢkin çıkarımlar irdelenir. Nükleonların (proton, nötron) gerçekte temel parçacık sayılıp sayılamayacağı tartıĢılır . Nükleonların hızlandırıcılardaçarpıĢtırılması deneylerinin sonuçları kısaca özetlendikten sonra bu sonuçları açıklamak için varlıkları teorik olarak ortaya konulan kuarkların ve leptonların, yükleri ve „renkleri‟ incelenir.Protonun ve nötronun yapısını teĢk il eden kuarkların tipleri ve yükleri irdelendikten sonra protondaki ve nötrondaki kuarkları bir arada tutan “güçlü nükleer kuvvetler” ve proton içi/nötroniçi yük dağılımının asimetrik olmasından kaynaklanan “dipol” karakter ele alınarak bu parçacıkların çekirdekte bir arada bulunabilmelerinin sebebi, “zayıf nükleer kuvvetler” ile açıklanır.

SÜRE ÜNİTE V: ÇEKİRDEK KİMYASI 11 SINIF



20

SÜRE ÜNİTE V: ÇEKİRDEK KİMYASI 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

M A Y

I S

3 .

H A F T A 2

Ġzotop çekirdeklerinin yapısı ile kararlılığı arasında iliĢki kurar.Kararsız izotopların kararlı hâle geçiĢ mekanizmalarını (doğal radyoaktifliği) açık lar. Radyoaktif parçalanma serileri ileilgili kütle numarası/atom numarası hesaplama uygulamalarındagerçek örnekler kullanır. hipotetik örnekler üzerinden ölçme-

değerlendirme yapılmayacağını kavrar.. Atatürk'ün Fen ve teknikten soyutlanamayan hava gücüne, dolaylı

da olsa bu gücün dayandığı Fen ve Tekniğe verdiği önemiaçıklama

PozitronElektronDoğal radyoaktiflik

19 MAYIS GENÇLĠK VESPOR BAYRAMIAtatürk'ün "ĠstikbalGöklerdedir." sözünün anlamı


problem çözme,

kavram haritası,animasyon, deney

Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitimCD'leri, yardımcı

kaynaklar, laboratuvarmalzemeleri

Kararlı doğal izotopların nötron sayıları proton sayılarına karsı grafiğe alınarak oluĢturulan “kararlılık kuĢağı” incelenir. Proton ve nötron sayıları ile bulunan noktanın bu grafikteki yerine bakılarak çeĢitli izotopların kararlı olup olmayacağı irdelenir. Bir çekirdeğin kararlılığı ile içerdiği proton ve nötron sayıları arasında iliĢki bulunduğu sonucuna varıldıktan sonra,çekirdekte proton ve nötronların yerleĢimi sorgulanır. Kararlılık kuĢağının altında, üstünde ve ötesinde yer alan çekirdeklerin, beta (β) ıĢıması, nötron yakalama; pozitron yayma, elektronyakalama ve alfa (α) ısıma yolu ile kararlı hâle geçiĢleri örnekleri ile islenir. Yayılan ısın tiplerinin atom numarası ve kütle numarasında yol açtığı değiĢimler irdelenir. Yalnızca gama (γ)ıĢıması yaparak kararlı hâle gecen radyoaktif izotop örneklerinin yaydıkları bu ısınların, elektronların katman değiĢtirmesinden kaynaklanmadığı bilgisi kullanılarak, nasıl oluĢtuklarısorgulanır. γ fotonlarının çekirdek tarafından yayılmıĢ olmasından çıkılarak, nükleonların da elektronlar gibi belli enerji düzeylerine dağılmıĢ olduğu, çekirdeklerin temel ve uyarılmıĢenerji düzeylerinden söz edilebileceği sonucuna götürecek yönlendirilmiĢ bir tartıĢma yapılır

4 . H A F T A 1

2

Çekir dek dönüĢümünü açıklar ve örneklendirir. Yaygın kullanılanyapay radyoaktif izotopların üretimini çekirdek dönüĢümleriyle iliĢkilendirir. Çekirdek fisyonunu örnek denklemlerle açık lar. Nükleer reaktörlerin iĢlevini ve çalıĢma ilkelerini açık lar. Nükleerenerjiyi sosyal, ekonomik ve cevre yönüyle sorgular. Geleceğinenerji kaynağı olarak füzyonu ve önemini açıklar.

Kararlılık KuĢağı YAPAY ÇEKĠRDEKREAKSĠYONLARI Çekir dek dönüĢümü FisyonFüzyon

Nükleer Enerji




Hafif izotop çekirdeklerinin nötron (n), proton (p) ve alfa (α) parçacıkları ile bombardımanı sonucu ortaya çıkan çekirdek dönüĢümlerle ilgili Rudherford‟un ilk deneyimi (1919) ve baĢkaörnekler incelenir. Bu tepkimelere iliĢkin denklemlerin nasıl denkleĢtirileceği tartıĢılır . Çekirdek dönüĢümü yoluyla doğada bulunmayan izotopların elde edilip edilemeyeceği tartıĢıldıktansonra, özellikle tıp alanında kullanılan iyot – 131, talyum – 201, teknesyum – 99, kobalt – 60 gibi yapay radyoizotopların elde ediliĢ yöntemlerine iliĢkin denklemler incelenir. U – 235 ve Pu – 239 izotoplarının nötron bombardımanıyla fisyona uğrama tepkimelerine örnek denklemler yazılır. Zincir reaksiyonu kavramı açıklanır. Fisyon reaksiyonunun nasıl kontrol edilebileceği

irdelenir. Fisyon tepkimelerinin nasıl enerji açığa çıkardığı sorgulanır. Nükleer reaktörlerde yakıtın ve moderatorün iĢleyiĢi tartıĢılır . Reaktörün çalıĢma ilkeleri sekil üzerinde açıklanır. Nükleer reaktörlerin enerji üretimi yanında yapay izotop elde etme iĢlevlerine örnekler verilir. Nükleer enerji, maliyet, çevre ve sürdürülebilirlik acısından diğer enerji kaynaklarıylakarsılaĢtırılarak irdelenir. Nükleer santrallerin hangi Ģartlarda kabul edilebilir bir çözüm olabileceği konusunda bir tartıĢma açılır. Nükleer atıklardaki çeĢitli radyoizotopların nasıl oluĢtuğusorgulandıktan sonra yarı omur kavramı irdelenir. Yarı ömür kavramı çerçevesinde nükleer atıkların gelecek için tehlikeli bir kirletici sayılmasının nedeni tartıĢılır . Hafif çekirdeklerinkaynaĢması (f üzyon) örneklerle açıklanır. Füzyon reaksiyonlarında birim kütle basına enerji kazanımı, fisyon reaksiyonlarıyla karĢılaĢtırılır. Füzyon yoluyla enerji elde etmenin cevre vesürdürülebilirlik acısından önemi tar tıĢılır . Füzyon reaksiyonlarının oluĢma Ģartları gözden geçirilerek güneĢte süre giden bu olayların yeryüzünde neden henüz baĢarılamadığı irdelenir .



21

NOT: Bu Yıllık Plan 11. Sınıf Kimya Dersi Öğretim Programı (26.12.2008 TTK Kararı ile Şubat 2009 2617 Sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayınlanan), 2610 Sayılı Tebliğler Dergisi’ndeyayınlanan 2300 (Ödev Yönetmeliği), 2488 (Atatürkçülük Konuları) ve 2551(Yıllık Plan) Sayılı Tebliğler Dergisi’nden yararlanılarak yapılmıştır.

SÜRE ÜNİTE V: ÇEKİRDEK KİMYASI 11. SINIF

A Y

H A F T A


ÖĞRENME-ÖĞRETME


KULLANILANEĞĠTĠM


GEREÇLERĠ


UlaĢma Düzeyi)

H A Z Ġ R A N

1 . H A F T A 1

2

Radyoaktif ıĢınları giricilik ve iyonlaĢtırma özellikleri bakımındankarĢılaĢtırır. Radyoaktif ıĢınların çeĢitli ortamlardaki giriciliklerive iyonlaĢtırma özellikleri karĢılaĢtırılır. Bu özellikler ileradyoaktif maddelerin ambalajlarının niteliklerini iliĢkilendirir.


AKT FL K, RADYOAKT FIġINLARIN SAYIMI VE

SAĞLIĞA ETKĠSĠ Radyoaktif ıĢın RadyoaktiflikAktiflik

III. Yazılı Yoklama

Anlatım, soru-cevap,örnekleme, tümevarım, problem çözme,kavram haritası,animasyon, deney


III. Yazılı Yoklama

2 . H A F T A

1

2

Aktiflik, “absorbanmıĢ doz”, “biyolojik eĢdeğer doz” kavramlarınıve bunların birimlerini, ısınların zararları ile iliĢkilendirir.Radyoaktiflikten kaynaklanan tehlikelerden korunmak içinalınacak tedbirleri sıralar. Radyoaktiflik ile ilgili uyarı iĢaretlerinitanır.

DozEtkin dozAbsorblanmıĢ doz

Biyolojik eĢdeğer doz


problem çözme,kavram haritası,

animasyon, deney

Ders kitabı, bilgisayar, projeksiyon, eğitimCD'leri, yardımcıkaynaklar, laboratuvar

malzemeleri

3 . H A F T A 1

2

Radyoaktif izotopların kullanım alanlarını sıralar. Bilimsel araĢtırmalarda radyoaktif izotop kullanımına örnekler verir.Radyoizotoplar ın tıptaki teĢhis ve tedavi amaçlı uygulamalarınaörnekler verir. Endüstride radyoizotopların kullanım ilkeleriniaçıklar. Radyoaktiflik sayım yoluyla arkeolojik kalıntıların tarihlenmesi, izotop etiketleme yoluyla radyoaktif hâle getirilmiĢ moleküller kullanılarak bitki geliĢiminin incelenmesi gibi bilimsel;teĢhis ve tedavi amaçlı tıbbi ve ayrıca endüstriyel amaçlı radyoizotop uygulamalarına örnekler verir.

RADYOAKTĠF ĠZOTOP






22

UYGUNDUR

SALİH HALİS TEVHİD EFENDİLER MEHMET SİNA 14.09.2014

OKUL MÜDÜRÜ KİMYA ÖĞRETMENİ KİMYA ÖĞRETMENİ KİMYA ÖĞRETMENİ

RASİH HİMMETOĞLU

11. sınıf kimya dersi yıllık plan (2014-2015)

Documents