1. DUYGUSAL GELİŞİM1. DUYGUSAL GELİŞİM

1.1. Tanımı ve Önemi1.1. Tanımı ve ÖnemiDuygu;Duygu; Belirli Belirli nesne, olay ya da nesne, olay ya da

kişilerin bireyin iç dünyasında kişilerin bireyin iç dünyasında uyandırdığı izlenimleruyandırdığı izlenimler

olarak tanımlanır.olarak tanımlanır.

• İnsan, hayatı boyunca çevreden gelen İnsan, hayatı boyunca çevreden gelen uyarıcıların etkisiyle çeşitli duyguları yaşar.uyarıcıların etkisiyle çeşitli duyguları yaşar.

• Birey sosyal çevre ile etkileşim içindeyken az Birey sosyal çevre ile etkileşim içindeyken az ya da çok haz ve elem duyguları içindedir.ya da çok haz ve elem duyguları içindedir.

• Çocukların fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarının Çocukların fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarının karşılanması ya da karşılanmaması onlardakarşılanması ya da karşılanmaması onlarda

bazı duyguların oluşmasına neden olur. bazı duyguların oluşmasına neden olur.

• Yaşamın ilk günlerinde altı Yaşamın ilk günlerinde altı değiştirilen, karnı doyurulan bebek değiştirilen, karnı doyurulan bebek haz duyar. Ancak büyümeyle birlikte haz duyar. Ancak büyümeyle birlikte sadece fiziksel ihtiyaçlarının sadece fiziksel ihtiyaçlarının karşılanması haz duyması için yeterli karşılanması haz duyması için yeterli değildir. Çocuk; annesinin kucağında değildir. Çocuk; annesinin kucağında olmak, sevilmek,okşanmak, olmak, sevilmek,okşanmak, annesinin sıcaklığını hissetmek ister.annesinin sıcaklığını hissetmek ister.

• Görüldüğü gibi duygular, birey Görüldüğü gibi duygular, birey olmanın en önemli unsurudur. Bütün olmanın en önemli unsurudur. Bütün insanların, yeniinsanların, yeni

doğmuş bebeklerin bile duyguları doğmuş bebeklerin bile duyguları vardır. Sosyalleşmenin olabilmesi için vardır. Sosyalleşmenin olabilmesi için duygular temel rolü üstlenir. Bu duygular temel rolü üstlenir. Bu yüzden duygular, yaşama uyum yüzden duygular, yaşama uyum sağlama fonksiyonlarıdır.sağlama fonksiyonlarıdır.

• 1.2. Duygusal Gelişimle İlgili Kavramlar1.2. Duygusal Gelişimle İlgili Kavramlar• 1.2.1. Duygu1.2.1. DuyguBireyin yaşamında, bir canlanma hareketlenme Bireyin yaşamında, bir canlanma hareketlenme

anlamına gelmektedir. Belli bir uyaran karşısında anlamına gelmektedir. Belli bir uyaran karşısında genellikle güdü ve değerlerle ilişkili olarak belirip genellikle güdü ve değerlerle ilişkili olarak belirip çoğu kez süreklilik ve tutarlılık gösteren, çoğu kez süreklilik ve tutarlılık gösteren, heyecandan daha zayıf bir uyarım biçimidir. heyecandan daha zayıf bir uyarım biçimidir. Duygular, çocuğun temel gereksinimleri ve bu Duygular, çocuğun temel gereksinimleri ve bu gereksinimlerin etkisini dışarı yansıtmasıdır. Haz gereksinimlerin etkisini dışarı yansıtmasıdır. Haz ya da elem olarak yaşanan duyguların yansıması ya da elem olarak yaşanan duyguların yansıması çocukta sevinç, mutluluk, üzüntü, korku, öfke, çocukta sevinç, mutluluk, üzüntü, korku, öfke, kıskançlık, saldırganlık ve ağlamadır. Duygular, kıskançlık, saldırganlık ve ağlamadır. Duygular, öğrenme ve olgunlaşmayla birlikte yaşamın her öğrenme ve olgunlaşmayla birlikte yaşamın her döneminde farklılıklar gösterir.döneminde farklılıklar gösterir.

• 1.2.2. Heyecan1.2.2. HeyecanHeyecan, Heyecan, genellikle yoğun yaşanan, olumlu ya genellikle yoğun yaşanan, olumlu ya

da olumsuz duyguların organizmada durgun da olumsuz duyguların organizmada durgun ve olağan durumunu bozması olarak ve olağan durumunu bozması olarak tanımlanır. tanımlanır.

Heyecan hem haz yönünde hem de elem Heyecan hem haz yönünde hem de elem yönünde olabilir. Heyecanın haz ya da elem yönünde olabilir. Heyecanın haz ya da elem yönünde olmasını çevreden gelen uyarıcılar yönünde olmasını çevreden gelen uyarıcılar belirler. Heyecanın oluşmasında her zaman belirler. Heyecanın oluşmasında her zaman çevresel faktörler etkili değildir. Bazençevresel faktörler etkili değildir. Bazen

de birini düşünmek ya da hayal etmek bireyin de birini düşünmek ya da hayal etmek bireyin heyecanlanmasına neden olur.heyecanlanmasına neden olur.

• 1.2.3. Refleks1.2.3. Refleks

Organizmanın, bir uyarana karşı verdiği Organizmanın, bir uyarana karşı verdiği cevaptır. Bebeğin dünyaya gelmesiyle cevaptır. Bebeğin dünyaya gelmesiyle birlikte tutma, emme gibi refleksleri birlikte tutma, emme gibi refleksleri devreye girerek hayata uyumunu devreye girerek hayata uyumunu kolaylaştırır. Bu refleksler 10-15-16. kolaylaştırır. Bu refleksler 10-15-16. haftalardan itibaren kaybolur ve haftalardan itibaren kaybolur ve yerini öğrenilmiş davranışlara bırakır.yerini öğrenilmiş davranışlara bırakır.

• .2.4. Haz.2.4. HazHaz, bir güdünün doyumu sağlandığında ya Haz, bir güdünün doyumu sağlandığında ya

da bir amaca varıldığında yaşanan da bir amaca varıldığında yaşanan duygudur. Haz, bireye mutluluk ve rahatlık duygudur. Haz, bireye mutluluk ve rahatlık verir. verir. Haz, Haz, htiyaçların doyumundan htiyaçların doyumundan kaynaklanan bu duygu insanı sevindiren kaynaklanan bu duygu insanı sevindiren duygular olarak tanımlanır. Sevinç, duygular olarak tanımlanır. Sevinç, mutluluk,hoşlanma ile ifade edilir. mutluluk,hoşlanma ile ifade edilir. Büyüklerin küçüklere sevecen davranması Büyüklerin küçüklere sevecen davranması onları neşelendirir ve mutlu eder. onları neşelendirir ve mutlu eder.

• Çevreden gelen tüm etkiler, mutluluk ve Çevreden gelen tüm etkiler, mutluluk ve rahatlık verir. İhtiyaçların doyumundan rahatlık verir. İhtiyaçların doyumundan kaynaklanan, insanı sevindiren duygulardır. kaynaklanan, insanı sevindiren duygulardır. insanı sevindirir ve haz verir. Haz veren bu insanı sevindirir ve haz verir. Haz veren bu duygular olumlu duygulardır. Haz duygular olumlu duygulardır. Haz duyguları, insanın yaşamına renk verir; duyguları, insanın yaşamına renk verir; gelişimine ortam hazırlar, duygu sistemini gelişimine ortam hazırlar, duygu sistemini güçlendirir, düşünmeyi çabuklaştırır, güçlendirir, düşünmeyi çabuklaştırır, çocuğu yaşama bağlar.çocuğu yaşama bağlar.

• 1.2.5. Elem1.2.5. ElemBireyler, ihtiyaçları karşılamadığı ve duyguları tatmin Bireyler, ihtiyaçları karşılamadığı ve duyguları tatmin

edilmediği zaman gergin ve mutsuz olurlar. Buna da edilmediği zaman gergin ve mutsuz olurlar. Buna da elem elem denir. Elem, insanda gerilim yarattığı kişinin denir. Elem, insanda gerilim yarattığı kişinin kendisini ve karşısındakini üzdüğü veya zarara uğrattığı kendisini ve karşısındakini üzdüğü veya zarara uğrattığı için olumsuz bir duygudur. Kişinin başarısızlığaiçin olumsuz bir duygudur. Kişinin başarısızlığa

uğraması, baskı altında kalması, sevdiği bir kişiyi uğraması, baskı altında kalması, sevdiği bir kişiyi yitirmesi elem duyguları yaratır. Bu duygulara bir yitirmesi elem duyguları yaratır. Bu duygulara bir başkası neden oluyorsa öfke, kıskançlık, nefret, başkası neden oluyorsa öfke, kıskançlık, nefret, iğrenme, kızgınlık, düşmanlık gibi duygulara neden iğrenme, kızgınlık, düşmanlık gibi duygulara neden olur. İnsanın karşısındakinden çok kendinden olur. İnsanın karşısındakinden çok kendinden kaynaklanan elemkaynaklanan elem

duyguları ise korku, utanma, üzüntü, sıkıntı, bıkkınlık, duyguları ise korku, utanma, üzüntü, sıkıntı, bıkkınlık, eziklik gibi duygulardır.eziklik gibi duygulardır.