1-5- ررسي-را web view- دروس چند ... گردید که بیشترین توانایی...

بزرگ��ترین س��ایت پ�روژه, مقال�ه, پای��ان نام�ه، برنام��ه نویس��ی و ...www.prozhebist.ir

، برنامه نویسی، طراحیspssانجام کلیه پروژه ها، پایان نامه های کارشناسی، ارشد و دکتری، وب و ... به صورت سفارشی

ا

http://www.prozhebist.ir/



علوم تربيتيرشته

عموضو بررسي رابطه ي بين ميزان استفاده از فناوري اطالعات و ارتباطات وعملكرد تحصيلي دانشجويان دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي

بسمه تعالی

اين پايان نامه توسط ................... رشته علوم تربيتي با عنوان » بررسي رابطه ي بين ميزان استفاده از فناوري اطالعات و ارتباطات و عملكرد تحصيلي

واحد4 دانشگاه علوم پزشكي « جهت گذراندن دانشکده بهداشتدانشجويان درسي پايان نامه زیر نظر استاد راهنما ...................... با نمره )به

عدد( .............. و )با حروف( ................................................... درتاريخ ....................... مورد تأييد قرار گرفته است.

ب




استاد راهنما

تقديم ..................................................................

ج




تشكروقدرداني.............................................................

د




چكيده مشOOخص کOOردن رابطOOه بین مOOیزان کOOاربرد فنOOاوریهدف از اجراي اين پ ژوهش

اطالعات و ارتباطات توسط دانشجویان با عملکرد تحصیلی آنان در دانشOOكدهبهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایالم مي باشد.

اسOOتفاده شOOد ونمونOOه همبسOOتگی – توصOOیفی تحقيق از روش :دراينروش كار تصOOادفیدانشجو بOOود كOOه بOOا اسOOتفاده از روش نمونOOه گOOيري 200مورد مطالعه

فنOOاوري اطالعOOات و انتخاب شOOدند. يافتOOه هOOا از طريOOق پرسOOش نامOOه طبقه اي بOOراي توصOOيف جمOOع آوري و از روش هOOاي آمOOاري ارتباطات و عملكرد تحصيلي

وتحليOOل داده هOOادرپژوهش ازآمOOار توصOOيفي)انحOOراف معيOOار،ميانOOه،ميOOانگينو...(اسOOOOتفاده شOOOOدوبراي آزمOOOOون فرضOOOOيات از آزمOOOOون کلومOOOOوگروف-

(، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون مقایسه میOOانگین یOOکKSاسمیرنوف)آزمونجامعه استفاده شد .

بین مOOیزان کOOاربرد فنOOاوری اطالعOOات و نتايج بدست آمده نشOOان داد كهج: نتاي ارتباطات توسط دانشOOجویان بOOا عملکOOرد تحصOOیلی آنOOان در دانشOOکده بهداشOOت

دانشگاه علوم پزشکی ایالم رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

، دانشجویانعملكرد تحصيلي . فناوري اطالعات و ارتباطات واژگان كليدي: ،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشكي ایالم .

ه




فهرست منابع عنوانصفحه

1......................................................................................فصل اول كليات تحقيق2....................................................................................................- مقدمه1-13..............................................................................................- بیان مسئله1-24......................................................................................- اهميت و ضرورت1-36...........................................................................................- اهداف تحقيق1-47........................................................................................- سواالت پژوهش1-57..........................................................................................- فرضیه تحقیق1-6

9.....................................................................................فصل دوم پيشينه تحقيق9....................................................................................................- مقدمه2-110......................................................- سیر تاریخی فناوری اطالعات و ارتباطات2-212...........................................- سیر تاریخی فناوری اطالعات و ارتباطات در ایران2-318...........................................................- اهدف هاي آموزشي فناوري اطالعات2-418.................................................................- تاثير فناوري اطالعات در آموزش2-519..............................................................- مزاياي فناوري اطالعات در آموزش2-620...............................................................- موانع فناوري اطالعات در آموزش2-721...........................................- دغدغه ها و تهديدهاي فناوري اطالعات در آموزش2-821...............................................................-آينده فن آوري اطالعات در آموزش2-9

32......................فناوری اطالعات و ارتباطات و نقش آن درپیشبرد دانش و توسعه- 10-245.......- عناصر کلیدی به منظور تدوین استراتژی توسعه فناوری اطالعات و ارتباطات2-1153......................................................................................- پيشينه پژوهش2-12

58...................................................................................فصل سوم روش تحقيق59..................................................................................................- مقدمه3-159............................................................................................-روش تحقيق3-259...................................................................................-شيوه اجراي تحقيق3-359...........................................................................-جامعه آماري وحجم نمونه3-460.....................................................................................-روش نمونه گيري3-560.................................................................................-روش جمع آوري داده3-660.................................................................................-ابزارگردآوري داده ها3-762...................................................................- روشهاي تجزيه و تحليل داده ها3-8

63......................................................................فصل چهارم تجزيه و تحليل داده ها

و




64...................................................................................................-مقدمه4-170............................................................................فصل پنجم بحث و نتيجه گيري

71..................................................................................................- مقدمه5-171..................................................................................- خالصه اي از تحقیق5-272......................................................................................- نتيجه گيري كلي5-373..............................................................................................- پيشنهادات5-473...........................................................................................- محدوديت ها5-574............................................................................................................منابع

76..........................................................................................................ضمائم

ز




فصل اول كلياتتحقيق

1




- مقدمه1-1

در ادبیOOات1990 اطالعOOات و ارتباطOOات واژه ای اسOOت کOOه اوایOOل دهه فنOOاوری فناوری و سپس در ادبیات برنامه ریزی توسعه، مطرح شد.این مفهوم از تعامOOل سه قلمرو به دسOOت آمOOد؛ ابتOOدا قلمOOرو اطالعOOات و رایانOOه بOOا هم تOOرکیب شOOد و

به وجود آمد. سپس با تعامل حوزه ی فناوری رایانه و فناوریITفناوری اطالعات به بعد، قلمروی تحت عنوان ارتباطات و فنOOاوری حاصOل1980اطالعات از دهه ICT سه حوزه، قلمرو فناوری اطالعات و ارتباطاتاز تعامل اینشد و در نهایت

شکل گرفت

نقش توجه وقصد يادگيری در فراگيری شناخت اهميت ويژه ای دارد.نقش کنش دانش آموز در فراگيری شناختی کامآل به نوع دانشی که قرار اسOOت فOOرا گرفتOOه شود بستگی دارد. هر اکتسابی متضمن پOOردازش فعOOال اطالعOOات در ذهن دانش آموز است. از اين رو هيچ نوعی از يادگيری غير فعال نيست.ممکن است دانش بيOOانی از طريOOق تجOOارب معمOOول بOOا کOOار در دنيOOای ريزپردازنOOده هOOا و مشOOاهده

وپردازش اطالعات ارائه شده فراگرفته شود.

پOاره ای از روشOهای جديOد آموزشOی بOه منظOور بهOره گOيري از يOادگيری ارادی وانگيزشی سعی در تحريک کيفيت دقت خود انگيخته دانش آمOOوز دارد.روشOOهای جديد به طرق گوناگون در محيط يادگيری دانش آمOOوز دخOOل و تصOOرف می کنOOد. تکنولوژی جديد پديدآمدن موقعيتهايی را که به طور اخص برای بOرانگيختن توجOه

(.1386و انگيزه طراحی شده باشد ممکن می سازد. )رضوی،

2




اين موقعيتهOOا اطالعOOاتی را بOOه هOOر طOOريقی کOOه مناسOOب پOOردازش شOOناختی درفراگيری شناخت باشد فراهم می آورد.

- بیان مسئله1-2

کاربرد فنOاوری اطالعOات و ارتباطOات در جهOان معاصOر بOا سOرعت فزاینOده ای درحال گسترش است و همه ابعاد زندگی از جمله تعلیم و تربیت را در در شOOکل

توسعه فناوریهای اطالعاتی و ارتباطOOاتهای متفاوت آن دچار تحول کرده است. گامهای موثر و ماندگاری است که می تواند تحولي در برنامه های نظام آموزش

کیفی اهداف،برنامOOه هOOا، روشOOها ، شOOیوه هOOا و در نتیجOOه اثOOر بخشOOی آمOOوزش و پرورش را به دنبال داشته باشد. پیش بینی می شود با توسعه فناوری ارتباطOOات و اطالعات رویه های دیرینه و مشکالت الینحل، از قبیل امور کاربردی آموزشي، تمرکز روی توانایی و نیازهای فراگOOیران، امOOا آنچOOه در این میOOان حلقOOه مفقOOوده تفکرات آموزشی را تشکیل می دهد و توجOه بOه آن حOائز اهمیت اسOOت دقت در کOOاربرد مثبت و منفی فناوریهOOای اطالعOOات و ارتباطOOات در نظOOام آموزشOOي می

در عصر حاضر اطالعات به عنوان کاالیی بOOا ارزش ، اسOOتراتژیک و عامOOل باشد. توسعه، نقش بسیار مهمی در میOOان ابزارهOOای قOOدرت کسOOب کOOرده اسOOت و بOOه مرور خود را به عنوان بزرگترین عامل قدرتمندی کشورها و سازمان هOOا مطOOرح کرده است. روزانه مقادیر عظیمی از اطالعات در جهان تولید می شOOود و یOOا از شکلی به شکل دیگر در می آید. آموزش سنتی توان جذب و هضم این مجموعه از اطالعات را هم از نظر نیروی انسانی و هم از نظر تجهOOیزات و برنامOOه ریOOزی ندارد، در حالیکه آموزش و پرورش باید از این فرصت به دسOOت آمOOده بیشOOترین بهره را ببرد؛ زیرا وظیفه و رسالت آموزش و پرورش، انتقال و آموختن استفاده مناسب از اطالعات به دانش آموزان است. در هOOر صOOورت فنOOاوری اطالعOOات و

( با سرعت بسیار زیOOادی رو بOOه گسOOترش اسOOت و تقریبOOا تمOOامICTارتباطات )

3




شئون زندگی انسان ها را تحت سیطره خود درآورده اسOOت.آمOOوزش ، تجOOارت ، بانکOOداری و در نهOOایت دولت الکOOترونیکی همOOه تحت تOOأثیر این فنOOاوری ظهOOور کرده اند و به مرور جای موارد مشابه خOOود را کOOه در گذشOOته بOOه صOOورت سOOنتی انجام می شد، می گیرند. امروزه ,دانشجويان برای کسب مهارتهای سطح بOOاال و مجهز شدن به قOOابليت هOای فOنی و تخصصOی در موضOOوعات مOورد نيOOاز از چنOOد رسانه ای ها اسOOتفاده مي کننOOد. کOOاربرد فنOOاوری اطالعOOات نOOه تنهOOا بOOه تثOOبيت و تقويت مهارت های پايه محOOدود نمی شOOود, بلکOOه در گسOOتره ای وسOOيع از فنOOونO چون کار و کار گاه و انجام پروژ ه های پژوهشی O گوناگون ياد دهی و يادگيری مورد استفاده قرار می گيرد. ياد گيرند ه ها بOOرای يOOادگيری موضOOوعات خOOاص و کسب مهارت های الزم از اينترنت بصورت انجام کارهOOای پژوهشOOی و برقOOراری ارتباط با ديگر عوامل و نيروهOOای انسOOانی متخصOOص بهOره می جوينOOد. احديان،

(1382محمد ، رمضانی، د. )

آيOOا فنOOاوري اطالعOOات و ارتباطOOات بOOر عملكOOرد تحصOOيلي دانشOOجويان دانشOOکدهبهداشت دانشگاه علوم پزشكي ايالم تاثير دارد؟

- اهميت و ضرورت1-3

زندگی در دنیای جدید نیازمند شOOناخت کامOOل و کسOOب مهOOارت هOOای اسOOتفاده از ابزارهای فناوری اطالعات و ارتباطOOات اسOOت، آن گونOOه كOOه بOOدون داشOOتن چOOنین ابOOزاری، زنOOدگی و به دنبOOال آن رقOOابت بسOOیار مشOOکل مسOOتلزم از دسOOت دادن فرصت های فراوانی در زندگی روزانه افراد و جوامع خواهد بود. به عبارت دیگر پیش بینی می شود که به زودی کلیه کارهای روزمره از طریق رایانOOه و اینOOترنت قابل انجام خواهد بود و تنهOOا افOOرادی خواهنOOد توانسOOت از آن اسOOتفاده کننOOد کOOه آموزش های الزم را کسب کرده باشند. رایانه و اینترنت به عنOOوان اصOOلی تOOرین دانش بشری امکان دسترسی عمومی به اطالعات را فراهم کرده است . رایانه و اینترنت با دارا بودن قابلیت های فOOراوان ، تسOOهیالت زیOOادی بOOرای آمOOوزش در

4




اختیار کاربران قرار می دهد و آن ها را قادر می سازد تا با هزینه ای بOOه مOOراتب کمتر از سایر وسایل آموزشی و کمک آموزشی سابق، با کیفیت بسیار بOOاالیی از

میالدی ، سOOازمان هOOا بOOا۱۹۸۰این امکانOOات اسOOتفاده کننOOد. از طOOرفی در دهOOه تحوالت شدید محیطی روبه رو شدند و به این نتیجه رسیدند که بOOرای مقابلOOه بOOا این مشOکالت بOه یOادگیری روی آوردنOد و بOا توجOه بOه این موضOوع کOه سOرعت یادگیری سازمان بایستی از سرعت تغییرات محیطی بیشتر باشد، به همین علت مفهوم یادگیری مورد توجه قرار گرفت. اما در هزاره جدید بسOOیاری از سOOازمان های جهانی معتقدند که فقط سازمان یادگیرنده کOOافی نیسOOت، بنOOابراین بایOOد بOOه سازمان یOOاد دهنOOده تبOOدیل شOOوند. در واقOOع » بOOر اسOOاس دیOOدگاه هOOای جدیOOد در مدیریت ، مدیر یک مربی است . وظیفه مدیر ایجاد انگیزه و تجهیز کOOردن افOOراد معمولی است تا با شکوفا شدن توانائی های بOOالقوه و پOOرورش آن هOOا، کارهOOایفOOوق العOOاده انجOOام گOOیرد و این تکامOOل می توانOOد تOOدریجی باشOOد نOOه ناگهOOانی«.

. (۱۳۷۷) میرسپاسی ،

زندگی بشر از عصر توليد انبوه به عصر ارتباطات نامحدود و مOOديريت اطالعOOات و دانش ارتقاء يافته و کليه فرآينOOدها و فعاليتهOOای اقتصOOادی، فOOرهنگی، صOOنعتی، سياسی و روابط اجتماعی جوامع را تحت تاثير تغييراتی اساسی و پايه ای قOOرار داده است.چارچوب ساختاری تشکيل دهنده اين عصر را توليد، پردازش، انتقOOال و مOOديريت اطالعOOات و ارتباطOOات بOOه منظOOور ايجOOاد پايگاههOOای دانش و معOرفت فردی، گروهی، سازمانی و کشوری جهت ارائه خدمات الکOOترونيکی تشOOکيل می دهد و لذا فناوری اطالعات را که شامل فناوری های بکارگرفته شOOده در فرآينOOد مذکور می باشد برای سازمانها و جوامع بشOOری، بعنOOوان عامOOل حيOOاتی و تعOOيين کننده مطرح ساخته است.در دنيای امروز اطالعات نه تنها بعنOOوان يکی از منOOابع و دارايی های اصلی سازمانها شناخته می شود، بلکOOه در حکم وسOOيله و ابOOزاری بOرای مOديريت مOوثر سOاير منOابع و دارايی هOای سOازمان )منOOابع مOالی، نOيروی انسOOانی و غOOيره( نOOيز محسOOوب شOOده و لOOذا از اهميت و ارزش ويOOژه ای در

5




سازمانها برخوردار گشته است. اما اين ارزش تنهOOا در صOOورتی محقOOق و دسOOت يافتنی خواهد شد که اطالعات بتواند در زمان مناسب، در اختيOOار افOOراد مناسOOب قرار گيرد و ارتباطات بصورت مطلOOوب و بهينOOه در سOOازمان برقOOرار گOOردد. و از اين رو است کOOه، فنOOاوری اطالعOOات کOOه زمينOOه سOOازی بOOرای انتقOOال، جابجOOايی، بکOOارگيری و مOOديريت مOOوثر اطالعOOات در سOOازمان می باشOOد از اهميOOتی حيOOاتی

از مهمOOترین تOOأثیرات فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات بOOراسOOت. برخوردار گشته آمOOوزش عOOالی، تغیOOیراتی اسOOت كOOه در مOOاهیت، هOOدف و عملیOOات دانشOOگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ایجاد نموده است. محیط دانشگاه ها روز به روز بیشOOتر به فناوری اطالعات وابسته می شOOود و تغیOOیرات و پیشOOرفت های ایجOOاد شOOده در عرصه فناوری اطالعات باعث تغییرات عمده، چه در بخش های آكادمیك و چه در بخش هOOای اداری و مOOدیریتی دانشOOگاه ها می گOOردد. بOOا افOOزایش دانش و آگOOاهی مؤلفه هOOای جامعOOه دانشOOگاهی )اعم از سیاسOOت گOOذاران و مOOدیران، كاركنOOان، اعضای هیات علمی و دانشجویان( از فناوری اطالعات و امكانOOات بOOالقوه ای كOOه می تواند فراهم نماید، نیازهOا و توقعOات روز بOه روز افOزایش می یابOد. ضOرورت بهOOره گOOيری از فنOOاوری اطالعOOات در دانشOOگاه هOOا , بOOاعث مي شOOود آمOOوزش گيرندگان اطالعات بيشتری را در مدت زمان کوتاه تری جذب کنند . پروژه هOOای مطالعOاتی در زمينOه اثOر فنOاوری اطالعOات در يOادگيری, بيOان کننOده اين اقعیت است که از زمان ورود اين فناوری به حوزه آموزش, انگOOيزه افOOراد در فراگOOيری

.(1380افزايش يافته است )يعقوبي

- اهداف تحقيق1-4

مOOیزان اسOOتفاده از فنOOاوری اطالعOOات: مشOOخص کOOردن- هدف کلی 1-4-1 دانشگاه علوم پزشكي ايالمتوسط دانشجویان دانشکده بهداشت

- اهداف جزیی :1-4-2

6




بیشOOترین و کمOOترین اسOOتفاده از ابعOOاد فنOOاوری اطالعOOاتمشخص کردن میزان دانشگاه علوم پزشكي ايالم دانشکده بهداشتتوسط دانشجویان

در دانشگاه علوم دانشکده بهداشتمشخص کردن عملکرد تحصیلی دانشجویان-پزشكي ايالم

مشخص کردن همبستگی میان کاربرد فنOOاوری اطالعOOات توسOOط دانشOOجویان بOOا-دانشگاه علوم پزشكي ايالمدانشکده بهداشت عملکرد تحصیلی آنان در

- سواالت پژوهش1-5 استفاده از فناوری اطالعات توسط دانشجویان به چه- سوال کلی: 1-5-1

میزانی می باشد؟

- سواالت جزیی :1-5-2

بOOهدانشگاه علوم پزشOOكي ايالمعملکرد تحصیلی دانشجویان دانشکده بهداشت چه میزانی است؟

بیشترین و کمترین استفاده از ابعاد فناوری اطالعات توسط دانشجویان کدامینابعاد می باشد؟

- فرضیه تحقیق1-6

بین میزان کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات توسOOط دانشOOجویان بOOا عملکOOرد دانشگاه علوم پزشOOکی ایالم رابطOOه وجOOوددانشکده بهداشتتحصیلی آنان در

دارد.

- تعريف متغيرها1-7

- تعاريف مفهومي1-7-1

7




: اطالعات فناوري اطالعات تركيبي از دو مفهوم فناوري و اطالعاتفناوري اسOOت . اطالعOات مفهOوم گسOOترده اي را در بOر دارد و بOه يOك سOOري محتويOOات اشاره مي شOOود ، در حOOالي كOOه فنOOاوري بOOه ابزارهOOايي كOOه بOOراي دسOOتكاري اين محتويOOات بOOه كOOار مي رود ، گفتOOه مي شOOود . فنOOاوري يOOك عنصOOر ضOOروري در تراكنش هاي پردازش اطالعات است كه مشاهده ، آگاهي و تجربه از يك رابطOOه سلسله مراتبي در آن برخوردار هستند . اطالعات منجر به پيدايش آگاهي شده ، و از به وجود آمدن آگاهي زياد ، تجربه حاصل مي گردد . اطالعات از داده هOOايي كه ضرورتا قابل احساس و ادراك هستند نشأت مي گيرد . هنگامي كOه داده هOا براي استفاده در برخي امور سودمند به دسته هOOا و طبقOOه هOOايي دسOOته بنOOدي و

.. (Chaurasia ,2003) سازمان دهي مي شوند ، تبديل به اطالعات مي گردند

تحصيلي : عبارت است از توانايي آموخته شده يا اكتسابي مانندعملكرد( .jonz 2004پيشرفت حاصل در دروس رياضي و غيره )

- تعريف عملياتي1-7-2

منظور از فناوري اطالعات و ارتباطات و عملكOOرد تحصOOيلي ابعOOاد )ويOOژگي هOOاي فردي ، استفاده از فتاوري اطالعات ،واژه پردازي ، صفحات گسOOترده و ...( مي باشد كOOه بوسOOيله پرسشOOنامه فنOOاوري اطالعOOات و ارتباطOOات طOOراحي شOOده و

سوال مي باشد كه عملکرد دانشجو سنجیده می شود.42شامل

8




فصل دوم پيشينهتحقيق

9




- مقدمه2-1

در پنجاه سال گذشOOته بOOروز تحOOوالت گسOOترده در زمينOOه کOOامپيوتر و ارتباطOOات ، تغييرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حيات بشری به دنبال داشته است . انسان همOOواره از فن آوری اسOOتفاده نمOOوده و کارنامOOه حيOOات بشOOريت مملOOو از ابداع فن آوری های متعددی اسOOت کOOه جملگی در جهت تسOOهيل زنOOدگی انسOOان

اطالعOOات و ارتباطOOات کOOه از مطرح شده اند. در ساليان اخOOير ، فن آوری هOOای به عنوان فن آوری های جديد و يا عالی ، ياد می شOOود ، بيشOOترين تOOاثير را آنان

در حيات بشريت داشته اند . دنيOOای ارتباطOOات و توليOOد اطالعOات بOOه سOOرعت در با يکديگر بوده حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرائی آنان بيش از گذشته

، بگونه ای که داده و اطالعات به سرعت و در زمانی غيرقابل تصOOور بOOه اقصOOی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کننOOدگان قOرار می گOيرد . بOدون شOک مهمOOترين و در عين حOOال بزرگOOترين پيشOOرفت در زمينOOه فن آوری اطالعOOات و

1980ارتباطOOات بOOه ابOOداع "وب" توسOOط " تيم . برنOOرزلی " در اواخOOر سOOال ، برمی گOOردد . بOOه منظOOور آشOOنائی بOOا جايگOOاه واقعی "وب " ، کOOافی CERN در

است به ضريب نفوذ آن پس از ابداع توجOOه گOOردد. پس از ابOOداع هOOر فن آوری ، مOOورد مدت زمانی بطول می انجامد تا فن آوری مورد نظر در مقياس عمOOومی

سOOال ، راديOOو پس از74استفاده قرار گيرد) ضOOريب نفOOوذ( . مثال" تلفن پس از سOOال و13 سال ، تلويزيOOون پس از 16 سال ، کامپيوترهای شخصی پس از 38

10




شده انOOد. سال ، موفق به جذب پنجاه ميليون استفاده کننده4 پس از "وب " آوری اطالعات و ارتباطات ، بOOدون شOOک تحOOوالت گسOOترده ای را در تمOOامی فن

بOOر جوامOOع بشريت به دنبال داشOOته و تOOاثير آن عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشری بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حOOال تبOOديل بOOه يOOک جامعOOه اطالعاتی است . جامعه ای که در آن دانائی و ميزان دسترسی و استفاده مفيOOد

.(1380از دانش ، دارای نقشی محوری و تعيين کننده است .)يعقوبي

- سیر تاریخی فناوری اطالعات و ارتباطات2-2

بشر در طول تاریخ همOOواره بOOه دنبOOال راهی بOOرای انتقOOال اطالعOOات و برقOOراری ارتباطات با همنوعان خود بوده، به طوری که نقاشی های برجای مانده بOOر روی دیوار غارها، ابداع خط و بعدها اختراع صOOنعت چOOاپ گویOOای این امOOر اسOOت. امOOا صنعت فناوری اطالعات و ارتباطOOات بOOه شOOکل امOOروزی بOOا توسOOعه رایانOOه هOOای الکترونیکی و سیستم های تجاری در نیمOOه دوم قOOرن بیسOOتم، یعOOنی همزمOOان بOOا

آغOOاز شOOد و بOOا۱۸۷۰ و تلفن در دهOOه ۱۸۳۰اختراع تلگOOراف الکOOترونیکی در دهOOه اختراع حرکت مکانیکی گرامافون که شکل جدیدی از حافظه مکOOانیکی بOOود، بOOه شکوفایی رسید و در نهایت، با توسعه ابOOزار ماشOOین هOOای تحریOOر، ماشOOین هOOای

عصOOر رایانOOه هOOای۱۹۰۰تکثیر و ماشین حساب های جدولی در حدود سال هOOای را دوره۱۹۰۰ تOOOا ۱۸۷۰نOOOوین آغOOOاز شOOOد. بOOOه همین دلیOOOل سOOOال هOOOای بین

(1379»الکترومکانیکی فناوری اطالعات« معرفی کرده اند. )عليزاده

با ورود به قرن بیستم همچنان شاهد اختراعات جدید در حوزه فنOOاوری بOOوده ایم و رایانOOه۱۹۳۰کOOه مهم تOOرین این اختراعOOات: اخOOتراع رادار و تلوزیOOون در دهOOه

تحOOول۱۹۴۷ بود. امOOا بOOا اخOOتراع ترانزیسOOتور در سOOال ۱۹۴۰الکترونیکی در دهه الکترونیکی وارد مرحله ی جدیدی از پیشرفت شد که به دنبال آن ترکیب مدارها

توسOOعه یOOافت و پس از آن رایانOOه ی معOOروف » نسOOل دوم« در۱۹۵۷در سOOال 11




ساخته شد و برای اولین بار در انتخابOOات ریاسOOت جمهOOوری آمریکOOا۱۹۵۰اواخر ۱۹۶۰ مورد اسOOتفاده قOOرار گOOرفت. سOOپس در اواسOOط دهOOه ۱۹۵۱یعنی در سال

یکی۱۹۷۱رایانه های کوچک به بازار عرضه شOOد. اخOOتراع ریزپردازنOOده در سOOال دیگر از بزرگ تOOرین و مهم تOOرین اتفOOاقی اسOOت کOOه توانسOOت تOOاثیر بسOOزایی بOOر صOOOOOOOOOOOOOOOOOنعت فنOOOOOOOOOOOOOOOOOاوری اطالعOOOOOOOOOOOOOOOOOات بگOOOOOOOOOOOOOOOOOذارد.

، تفکر توسعه پایگOOاه هOOای اطالعOOاتی متمرکOOز و داده۱۹۸۰ تا ۱۹۷۰در سال های پردازی به صورت کاربردی در حوزه های مدیریت اطالعاتی شکل گرفت و ایOOده اصلی اتوماسیون اداری و سیستم های بدون کاغذ و مکاتبات الکترونیکی تقویت یافت و در کشOOورهایی چOOون: ژاپن، آلمOOان و انگلیس از کاربردهOOای کOOامپیوتر در زمینه خدمات بانکداری، هتلداری، مدیریت پروژه ها و دیگر خOOدمات الکOOترونیکیپیشOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOرفت کردنOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOد. ورود گسترده رایانه و ابزارهای جانبی آن به درون سOOاختارهای اجOOرایی و اداری سازمان ها و موسسات و نیز گسترش تقاضای مدیران و مسئوالن بOOرای انجOOام امور اطالع رسانی در حOوزه شOOبکه جهOانی اینترنOتی از مهم تOرین تOاثیر صOنعت فناوری اطالعات و ارتباطات در زندگی اجتمOOاعی- اداری بOOه شOOمار می آیOOد، بOOه طوری که باعث شده؛ سازمان ها و دستگاه های اداری و اجرایی با بهOOره گOOیری از تکنولوژی اطالعات و ارتباطات بتوانند از طریق چندین سیستم رایانه ای و به

.(1381صورت شبکه داخلی با هم در ارتباط باشند.)عفت نژاد

- سیر تاریخی فناوری اطالعات و ارتباطات در ایران2-3

پیشOOرفت فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات در ایOOران مOOدیون سOOال هOOا زحمت متخصصOOین و کارشناسOOان در حOOوزه هOOای ارتبOOاطی و اطالعOOاتی یعOOنی پسOOت،.تلگOOOOOOراف، تلفن هOOOOOOای ثOOOOOOابت و همOOOOOOراه و اینOOOOOOترنت بOOOOOOوده است

پست و تلگراف

12




انتقال اطالعات و برقراری ارتباط از دیر باز در ایران به اشOOکال مختلOOف سOOنتی چون چاپارها و کبوترهای پیک رسان انجام می گرفت. تاسOOیس تشOOکیالت منظم پستی در دوران هخامنشیان، گواه این امOOر اسOOت. انجOOام امOOور پسOOتی تOOا سOOال

همچنان بOOه صOOورت سOOنتی و از از طریOOق چاپارخانOOه هOOا کOOه مهم تOOرین و۱۲۵۲ حساس ترین تشکیالت اداری حکومت به شمار می رفت، امکانپذیر بOOود. امOOا بOOا

بOOا تالش هOOای امیرکبOOیر، چاپارخانOOه هOOای دولOOتی۱۲۶۷گذشت زمOOان و در سOOال بسیار منظمی پایه گذاری شد که نه تنهOOا نیازهOOای نظOOامی و حکومOOتی کشOOور را برآورده می کOOرد بلکOOه مOOردم می توانسOOتد بOOا پOOرداخت هزینOOه ی کم، اقOOدام بOOه ارسال نامه های خویش از طریق این تشکیالت دولتی نمایند. بنابراین این اقدام امیر کبیر که آغOOازگر انجOOام تمOامی خOدمات و امOور پسOتی از طریOOق پیOOک هOOای دولتی و به صورت حمل و نقل مراسالتی بود، را می توان مقدمه رفع ضOOرورت ایجOOاد سOOرویس هOOای پسOOت عمOOومی و ادارای بOOا نظOOارت اداره چاپOOاری دولOOتی

همچنین از دیگر تحوالت به وجود آمOOده در حOOوزه پسOOت، می تOOوان بOOه .دانست سفر ناصرالدین شاه به اروپا اشOOاره کOOرد، ناصOOرالدین شOOاه پس از بازگشOOت از این سفر درصدد اصالح اداره چاپارای برآمد و اولین تغییر به وجOOود آمOOده در این دوران، جایگزینی کلمه پست به جای چاپاری بOOود و بعOOد از این تغیOOیر، اقOOداماتی چOOون دایرکOOردن کالس بOOرای محصOOالن پسOOتی، انتشOOار تمبرهOOای پسOOتی جدیOOد، استخدام نامOOه رسOOان، ایجOOاد شOOعبه هOOای فOروش تمOOبر، اسOOتخدام کOOارگر حمOOل مرسوالت، تهیه لباس متحدالشکل برای پستچی ها، وارد شOOدن ایOOران بOOه اتحOOاد

هO. ق، بOOود. در همین سOOال و۱۲۹۷جهانی پست و تهیه نظامنامه پستی در سال به دنبال موفقیت های حاصOOله در حOOوزه پسOOت، ناصOOرالدین شOOاه دسOOتور تبOOدیل موسسOOه پسOOت بOOه وزارت پسOOت را داد و اداره آن را بOOه امین الملOOک سOOپرد. همزمان با رشد فعالیت های پستی و مدرنیزه شOOدن امOOور پسOOتی، ایOOران آمOOاده تحOOولی شOOگرف در حOOوزه ارتبOOاطی می شOOد، این تحOOول عظیم بOOا ورود اولین

هO. ق، به ایOOران آغOOاز شOOد. بOOا ورود این۱۲۷۱دستگاه ارتباطی تلگراف در سال دستگاه، نخستین ارتباط تلگرافی در همین سOOال بین مدرسOOه دارالفنOOون و کOOاخ

13




گلستان به صورت آزمایشی برقرار شد. یک سال بعد، رییس دارالفنون، علیقلی میرزا اعتضاد السلطنه بOOا همکOOاری معلم توپخانOOه دارالفنOOون، کرشOOی اتریشOOی، اقدام به سیم کشی تلگراف از کاخ سلطنتی گلستان به باغ الله زار کOOرد، همین

هO. ق، خطوط تلگراف تا سOOلطانیه۱۲۷۵اقدام موفقیت آمیز باعث شد در سال زنجان گسترش یابد. به دنبال موفقیت های بOOه دسOOت آمOOده در حOOوزه ارتبOOاطی

هO. ش، وزارت تلگراف که در چند سال مستقل۱۲۸۷پست و تلگراف، در سال .عمOOل می کOOرد بOOا وزارت پسOOت ادغOOام و وزارت پسOOت و تلگOOراف نامیOOده شد

(1379)سليمي

تلفن ثابت و همراه

مرحله دوم فناوری مخOابرات در ایOران بOا برقOراری ارتبOاط تلفOنی بین ایسOتگاه هO. ش شروع شOOد و بOOا برقOOراری۱۲۶۸ماشین دودی تهران و شهر ری در سال

ارتباط بین مناطق کامرانیه با عمارت وزارت جنگ و مقOرر ییالقی سOOلطنت آبOاد هO. ش، در مرکز۱۳۰۵با عمارت سلطنتی تهران گسترش یافت. سپس در سال

اکباتان، تلفن خودکار جدید مورد بهره برداری قOOرار گOOرفت و سOOه سOOال بعOOد در هO. ش، امور مربوط به تلفن نیز بOOه عهOOده وزارت پسOOت و تلگOOراف۱۳۰۸سال

وزارت .سOOپرده شOOد و این وزارت، وزات پسOOت و تلگOOراف و تلفن نامیOOده شد همواره شOOاهد توسOOعه همOOه۱۳۸۲ تا سال ۱۳۰۸پست و تلگراف و تلفن از سال

جانبه بوده و از زیر مجموعه هOOای متعOOددی از شOOرکت هOOا و موسسOOات مختلفی تشکیل شده بود که هر یک در نOOوع خOOود بOOه علت توانمنOOدی هOOای بOOاال توانسOOتند تحOOوالتی عظیم در بخش ارتبOOاطی و بخش پسOOت و تلگOOراف و تلفن کشOOور بOOه

البته نباید از ورود و توسOعه گسOترده تلفن همOراه و اسOتفاده از آن.وجود آورند غافل شد. هرچند استفاده از تلفن همراه در ایران دارای قOOدمت زیOOادی نیسOOت،

14




ولی بد نیست به آن اشاره کنیم. نخستین مرحله راه اندازی سامانه تلفن همراه شOOماره در۹۲۰۰ می شOOود کOOه بOOا فعOOال سOOازی ۱۳۷۳در ایران مربوط به سOOال

هOOزار۴۵۰ میلیOOون و ۳ این سامانه دارای ۱۳۸۲تهران شروع شد و تا پایان سال مشترک بود. هم اکنون در ایران غیر از اپراتور همOOراه اول، چهOOار اپراتOOور دیگOOر

)همان(نظیر: ایرانسل، اسپادانا، رایتل و تالیا فعال است

این��ترنت توسOOط مرکOOز۱۳۷۲اسOOتفاده از اینOOترنت در ایOOران، بOOرای اولین بOOار، در سOOال

تحقیقات فیزیک نظری آغاز شد. این مرکز در پی درخواست اسOOاتید دانشOOگاهی که با مزایای پست الکترونیک آشنا بودند تصمیم به ارتباط با دنیای خارج گرفت. به دنبال این تصمیم، مرکز تحقیقات فیزیک نظری، اقدام به راه اندازی اینOOترنت در دانشگاه هایی چون دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه گیالن کرد. البته در آن زمان کسی تصور نمی کرد که با اتصال به شبکه اینترنOOتی می تOOوان بOOه امOOوری چون تجارت، خرید و فروش، پرداخت وجه، آموزش و دیگOOر خOOدمات پOOرداخت و تنها استفاده از اینترنت را مربوط به دریافت و ارسOOال پOOروژه هOOای تحقیقOOاتی و علمی دانشگاه ها و موسسات بین المللی از طریOOق اینOOترنت می دانسOOتند. یکی

در سOOال IR .دیگر از مهم ترین اقدامات مرکز تحقیقات فیزیک، ثبت دامنه ملی است. در حال حاضر این دامنه مشخصه ی تعیین شده برای هOOویت ایOOران۱۳۷۲

در فضای اینترنتی به شمار می آید و این مرکز نیز تنها نهاد ثبت اسOOامی قلمOOرو ، بOOرای اولین بOOار موسسOOه نOOدا۱۳۷۳ در سOOال .دامنه های اینترنتی ایOOران است

رایانه امکان استفاده از پست الکترونیک اینترنOOتی را بOOرای عمOOوم فOOراهم کOOرد. مهم ترین اقدامات این موسسه راه اندازی اولین بولتن بورد در عرض یک سال، راه اندازی اولین وب سایت ایرانی داخل ایران و انتشار روزنامOOه همشOOهری بOOه زبان فارسی در اینOOترنت بOOه عنOOوان اولین روزنامOOه رسOOمی ایOOرانی در وب بOOود. همچنین این موسسه جزو اولین شرکت های خOOدمات سOOرویس اینترنOOتی کشOOور

، مجلس شورای اسالمی تاسیس شرکت امور۱۳۷۴ در سال .محسوب می شود

15




ارتباطات دیتا را تحت نظر شرکت مخابرات ایOران تصOOویب کOرد و بOدین تOرتیب تصدی توسعه خدمات دیتا در سطح کشOOور بOOه صOOورت انحصOOاری بOOه عهOOده این شرکت گذاشته شد. همچOOنین در این سOOال پخش زنOOده اینترنOOتی اولین مسOOابقه فوتبال ایران- عربستان در تهران توسط صدا و سیما به طور زنده در اینترنت و

بOOرای اولین بOOار در۱۳۷۶ در سOOال .از طریق وب سایتی در انگلستان انجOOام شد انتخابOOات ایOOران، نامزدهOOای ریاسOOت جمهOOوری وب سOOایت هOOای رسOOمی خOOود را منتشر کردند و فعالیت های تبلیغاتی خود را به خارج از ایOران گسOترش دادنOد و خبرگزاری جمهوری اسالمی ایران نیز اخبار خود را از طریق وب سOOایت انتشOOار

هOOزار نفOOر تخمین۵ شمار مشترکان اینترنت در ایOOران حOOدود ۱۳۷۷ در سال .داد زده شد و در همین سال پروژه یونیکد بOOا قOOرارداد شOOورای عOOالی انفورماتیOOک و همکOOاری بنیOOاد دانش و هOOنر واقOOع در انگلسOOتان و بOOا نظOOارت و مOOدیریت فOOنی دانشگاه صنعتی شریف با عنوان فارسی وب آغاز شد. هOOدف از پOOروژه یونیکOOد، گنجاندن کامOOل و جOOامع الفبOOای فارسOOی در اسOOتاندارد یونیکOOد، نشOOر فارسOOی در کامپیوتر به ویژه در اینترنت و وب به صورت استاندارد و حOOل مشOOکل قلم هOOای

الیحه تغییر نام۱۳۸۲ در سال .غیر استاندارد موجود در نرم افزارهای ایرانی بود وزارت پست و تلگراف و تلفن به »وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات« و نOOیز تغییر وظایف این وزارت خانه توسط مجلس شورای اسالمی به تصویب رسید و بالفاصله با توجه بOOه تغیOOیر سOOاختار شOOرکت مخOOابرات ایOOران، مجموعOOه قOOوانین،

تبصره تدوین۷ ماده و ۱۴وظایف و اختیارات جدید این وزارت خانه، مشتمل بر و پس از تایید شورای نگهبان تصویب گردیOOد. در اینجOOا بOOه تعOOدادی از مهم تOOرین

.(1381)آب پيما وظایف و اختیارات مصوبه این وزارتخانه اشاره می کنیم

سیاستگذاری و برنامه ریزی کالن و هدایت و نظارت بر شبکه های پستی، پست .بانک و مخابراتی و فناوری اطالعات کشوردر چارچوب سیاست های کلی نظOOام ایجاد، نگهOOداری، بهOOره بOOرداری و توسOOعه شOOبکه هOOای مOOادر پسOOتی و مخOOابراتی

تنظیم، مOOدیریت و کنOOترل فضOOای فرکOOانس کشOOور و تOOدوین مقOOررات و. کشOOور

16




تصOOویب ضOOوابط و جOOداول و معیارهOOای اسOOتفاده بهینOOه از فرکOOانس و مOOدارهای نظOOارت. ماهواره ای و نظارت و حاکمیت بر طیف و جدول ملی فرکانس کشور

کالن بر فعاليتهاي بخش غيردولتي در امور مربOOوط بOOه مخOOابرات، پسOOت، پسOOت بانک، خدمات هوائي پيام و فناوري اطالعات در چارچوب قوانين و مقررات و بOOا

صدور مجOOوز. رعايت اصل چهل و چهارم قانون اساسي جمهوري اسالمي ايران تاسيس و بهOOره بOOرداري واحOOدهاي ارائOOه خOOدمات پسOOتي و مخOOابراتي و فنOOاوري

44اطالعات در سطح کشور در چارچوب قوانين و مقOOررات و بOOا رعOOايت اصOOل طOOراحي و تOOدوين نظOOام ملي فنOOاوري. قانون اساسي جمهOOوري اسOOالمي ايOOران

( .ر . )هماناطالعات کشو

توسعه و تOرويج ارتباطOات و فنOاوري اطالعOات در کشOور و تOامين زيرسOاختهاي.موردنياز آن به منظور دسترسي آحاد مردم به خدمات پايه ذي ربط

حمايت از تحقيق و توسعه براي استفاده وسيع تر فناوري جديد در زمينه فناوري.اطالعات و اشاعه فرهنگ کاربردي آنها

تدوين و پيشنهاد استانداردهاي ملي مربوط به ارتباطOات و فنOاوري اطالعOات در.کشOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOور بOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOه مراجOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOع ذي ربط )اعمال استانداردها، ضOOوابط و نظامهOOاي کنOOترل کيفي و تاييOOد نمونOOه تجهOOيزات

Type Approvall OO)ايOOبکه هOOرداري از شOOره بOOعه و بهOOدمات و توسOOه خOOدر ارائ .مخOOOOOOOOOOابراتي، پسOOOOOOOOOOتي و فنOOOOOOOOOOاوري اطالعOOOOOOOOOOات در کشOOOOOOOOOOور فراهم نمودن زمينه مشOOارکت بخش غيردولOOتي در توسOOعه ارتباطOOات و فنOOاوري

..)همان(اطالعات

فناوري در آموزش

قرن بيست ويكم ، قOرن دانOايي و انقالب اطالعOات اسOت. اطالعOات بOه عنOوان كOOاالي راهOOبردي، ابOOزار قOOدرت ومعيOOار توسOOعه يOOافتگي در دنيOOاي كنOOوني اسOOت.

17




آموزش وپرورش، در اصل ، يك نظام و سيستم اطالعاتي بOOزرگ اسOOت كOOه مي تواند اطالعات مناسبي را براي دانش آموزان جمع آوري، پردازش ومنتشر كنOOد. اگر تالش مناسبي براي به كارگيري صحيح فناوري اطالعات و محOOور قOOرار دادن آن در برنامه ي توسعه انجام گيرد، مي تواند به عنOOوان يكي از بزرگOOترين منOOابع پرورش نيروي انساني ماهر مطرح شOOود و نقش علمي و اقتصOOادي مهمي را در كشور و رقابت هاي جهOOاني ايفOOا كنOOد. امOOروزه ابزارهOOاي اطالع رسOOاني متحOOول شOOده انOOد وبOOا ورود رايانOOه ، اينOOترنت، شOOبكه هOOاي الكOOترونيكي ومهمOOتر از همOOه آموزش الكترونيك، مفاهيم و ابزارهاي اطالعات متحول شOOده و بOOا قOOابليت هOOاي خاص ، محدوديت هاي زماني و مكاني براي به دست آوردن اطالعات را از پيش پاي فراگيران علم و دانش برداشته اند. كشور نيازمند توسعه و پيشOOرفت اسOOت و مOOردم ، بOOه ويOOژه جوانOOان، از احسOOاس عقب مانOOدگي رنج مي برنOOد، جوانOOان خواهOOان فOOراهم آمOOدن امكانOOات توسOOعه در همOOه بخش هOOاي كشOOور ، بOOه ويOOژه آموزش و پرورش هستند.آن ها نيازمندند، در مدارس براي پيشرفت هOOاي علمي خود از ابزارها و امكانات فني آموزشي مناسب، هم چون رايانOOه ، اينOOترنت و ... برخوردارشوند. بنابراين فناوري اطالعات در آموزش و پرورش به معناي سOOخت افزار نيست، بلكه يك فرهنگ، يك برنامه و يك جريان آموزشي فعOOال اسOOت كOOه محتواي آموزش و پرورش نوين را براي حضOOور مOOؤثر در هOOزاره سOOوم رقم مي

.(1380زند. )تندنويس

- اهدف هاي آموزشي فناوري اطالعات2-4

برنامه ريزي براي استفاده ي مOؤثر از فنOاوري اطالعOات در آمOوزش ، مسOتلزمدرك قابليت هاي آن است، اين اهداف از اين قبيل اند:

الف( توسعه دستيابي به تعليم و تربيت براي همه و در تمام سطوح

ب( پيشرفت كيفيت تعليم و تربيت

18




( .1384. )كرمي ج( افزايش يادگيري پيوسته

- تاثير فناوري اطالعات در آموزش2-5

پاره اي از صاحب نظران بر اين باورند كOOه تعليم و تOOربيت دنيOOاي معاصOOر بOOراينمحورها استوار است:

كتOOاب، كالس درس و برنامOOه درسOOي، اين عوامOOل ، تجربOOه را محOOدود مي كننOOد. معلم در اين فضا داراي اقتدار كامل است، كتاب منبع اصلي محسوب مي شOOود و برنامه درسي مقيد به مدرسه است، فناوري هOOاي اطالعOOات، فضOOاي محصOOور پيش گرفته را در معرض سوال و ترديد قOOرار داده انOOد و مفروضOOات اين فضOOاي محدود درباره ي ثبات و پايداري كالم، كشيده شده اسOOت. در فضOOاي شOOبكه اي، محيطي مبتني بOOر كنOOترل خOOود فOOرد ايجOOاد مي كنOOد، مفOOاهيم قطعيت خOOود را از دست مي دهند و شاگردان فعاالنOOه در توليOOد دانش مشOOاركت مي ورزنOOد. بOOدين ترتيب فضايي ايجاد مي شود كه فراگيران تنها معاني را شOOرح نمي دهنOOد، بلكOOه فعاالنه در خلق معاني مشاركت مي ورزنOOد و بOOر سOOاختن معOOاني مشOOاركت مي ورزند و بOر سOOاختن معOاني بOه جOاي دريOافت دانش رسOمي و كسOب مهارتهOاي

.(1382)فرهادي اساسي تاكيد مي شوند.

- مزاياي فناوري اطالعات در آموزش2-6

از اين حقيقت ناشي مي شود كه فناوري هOOاي ICT- مهمترين ارزش آموزش اطالعاتي امكان ايجاد محيOOط هOOاي تقOOابلي چنOOد حسOOي را بOOه كمOOك پتانسOOيل نOOا

محدود آموزش و يادگيري را فراهم مي آورد.

-IT ابزاري است كه به كمك آن مي توان آينده را در امروز دانشگاه مشاهده كرد.

19




- رايانه به عنوان يك محيط، وسيله و عOOاملي جهت طOOراحي، ايجOOاد و شناسOOايي نمونه ها ، به دانشجو اين امكان را مي دهد تOOا بOOه مشOOاهده ، تحليOOل و انعكOOاس

روند آموزشي خود بپردازند.

- فعال كردن هر چه بيشتر بخش هاي بين المللي و پاسخ گويي هرچه بيشتر بOOهنيازهاي محلي.

- برقOOراري تعامOOل آموزشOOي مناسOOب بين نقش هOOاي متفOOاوت حاضOOر در كالسمجازي.

- در دسترس بودن محتواي آموزشي كه موجب بهره گيري از آن ها با توجOOه بOOهنيازهاي درسي ، سرعت و استعداد يادگيري فردي مي شود.

- افزايش سطح كنجكاوي و ابتكار با امكان دسترسي به فناوري هاي جديد.

- عدم محدوديت زماني و مكاني.

- دسترسي سريع به منابع اطالعاتي.

- كيفيت باالتر در ارائه درس ها.

- گسترش يادگيري مستقل.

- يادگيري مهارت هاي استفاده از رايانه در كنار يادگيري هدفمند، بOOه علت نقشاساسي رايانه در اجراي يك كالس مجازي.

- تربيت نيروي انساني كارآمد.

- كاهش فاصله بين توانمندي هاي دانشجويان

( .1374)هنري - ايجاد انگيزه ، تالش و نوآوري در برنامه هاي مدارس.

20




- موانع فناوري اطالعات در آموزش2-7

- عدم دسترسي به سخت افزار و همچنين تامين بودجه.

- محدوديت زمان براي برنامه ريزي، جست و جوي انفرادي، دسترسOOي پيوسOOتهدر رشد مهارت ها.

- ضعف در پشتيباني و منابع فني و مديريتي.

- ابهام در مسائلي هم چون حق تاليف منابع اطالعاتي و غيره.

- نبودن استانداردهاي آموزشي بومي مرتبط با اين فعاليت.

- مشكالت زير ساختي و امنيتي در شبكه مخابراتي.

- عدم اتصال همه ي مراكز آموزشي به شبكه هاي جهاني.

( .1383(لركيان - مقاومت، انفعال، فرهنگ مدرسه و سنت هاي تدريس.

- دغدغه ها و تهديدهاي فناوري اطالعات در آموزش2-8

شايد مهم ترين و جدي ترين نگراني در امر توسOOعه فنOOاوري در تعليم و تOOربيت ، پيش بيني افOOزايش شOOكاف هOOاي طبقOOاتي در ميOOان اقشOOار برخOOوردار و محOOروم

جامعه است.

دسترسي آسان به منابع ممنوعه و بي تفاوتي نسبت بOOه ارزش هOOا، هنجارهOOا، -وناهنجارها از ديگر تهديدهاي فناوري اطالعات مي باشد.

- افزايش هزينه هاي آموزشي و عدم امكان استفاده از امكانات و منابع.

21




- فقدان برنامه راهبردي و اتكاي توسعه فناوري به سليقه هاي فOOردي در محيOOطآموزشي

- كاهش مشاركت و انگيزه ساير بخش هOOاي )) همOOراهي و همگOOامي بOOا توسOOعهit.)) . )همان(

-آينده فن آوري اطالعات در آموزش2-9

پيش بيOOني فن آوري اطالعOOات كOOاري دشOOوار اسOOت و يكي از داليOOل آن سOOختي مسئله تأمين بودجه اسOOت . دانش آمOOوزان و معلمOOان بودجOOه مOOدارس را تنظيم

آن ها فاقد قدرت هستند . مسئله ديگر اين1990نمي كنند . به قول ساراسون است كه آموزش و نظام آموزشي به راحتي تغيير نمي كند . آمOOوزش يOOك نظOOام پيچيده است . پيش بيني و پيش گويي آن كاري دشوار است . از طرفي ديگOOر ، نظOOام هOOاي آموزشOOي آينOOده مي بايسOOتي دانش آمOOوزان و دانشOOجويان را بOOراي زندگي و فعاليت در دهكده جهاني آماده سازند . نظام هOOاي آموزشOOي جOOاري بOOا نيازهاي جامعه اطالعاتي ناسازگارند در واقع اين نيازهOOا از تOOوان و قOOابليت هOOاي الزم بهره مند نيستند . فن آوري اطالعات وارد زندگي انسان ها شده و در همOOه جا حضور دارد و مردم سراسر دنيا را به هم مرتبOOط مي سOOازد . مOOردم در همOOه سن و سال ، مكان جغرافيايي ، موقعيت و وضعيت اجتماعي و سياسي و با هOOر گونه نياز آموزشي قادر خواهند بود از نظام هاي آموزشي اقصي نقاط دنيا بهره مند گردند . در عين حال ، اين نظام ها گواهينامOOه هOOاي معتOOبر در سOOطح جهOاني

.(1375)مددپور صادر خواهند كرد .

برخي از پيش بيني هاي آينده عبارت اند از :

دستيابي گسترده دانش آموزان و دانشجويان به توان و امكانات رايانه اي -

اتصال مدارس ، مؤسسات و حتي منازل به شبكه هاي جهاني -

22




استفاده بيش تر از ابر متن ها در آموزش -

هوشمند تر شدن رايانه ها -

آموزش در هر زمان و مكان -

اتصال به مؤسسات از منازل و ايجاد گروه هOOاي جديOOد تحت عنOOوان دانش -آموزان خانگي

تغيير در نظام آموزش معلمان و مربيان ) آموزش بدون استخدام و ضOOمن -خدمت

تغيير در محتواي متون درسي -

افزايش بهره وري و كارآيي نظام هاي آموزشي -

افزايش كارآيي معلمان -

افزايش توان علمي دانش آموختگان -

تغيير نقش معلمان و مربيان -

هماهنگي و يكسان سازي امكانات آموزشي براي همه داوطلبان آموزش -

ايجاد رقOابت هOاي سOOازنده بين مؤسسOOات و مراكOز آموزشOي ) جهت بOاال - . )همان(بردن توان علمي و آمموزشي دانش آموختگان (

ابزارهاي فن آوري اطالعات: ابزارهاي فن آوري اطالعات عبارت اند از :

آموزش از راه دور : يكي از دستاوردهاي مهم فن آوري هاي نوين اطالعات تأثير و كاربرد اينترنت در آموزش ، آمOOوزش هOOاي مجOOازي و آمOOوزش هOOاي از راه دور

23




است . تعاريف بسياري از راه دور و شكل هاي ارتباطي از راه دور وجOOود دارد ، ولي آن چه مسلم است اين نوع آموزش ها فرصت هاي آموزشي براي هر كس در هر كجا و هر زمان مهيا مي گردد ، در حالي كه نظام هاي عادي آموزشOOي از

.(1378اين امكان بي بهره هستند )مصباحي

فوايد آموزش از راه دور : فوايد و فرصت هايي كه آموزش از راه دور ايجاد ميكند ، عبارت اند از :

آموزش طيف وسيعي از مخاطبان -

برآورده كردن نيازهاي دانشجويان و دانش آمOOوزاني كOOه امكOOان حضOOور در -محل را ندارند .

امكان ارتباط بين دانش آموزان و دانشجوياني كه داراي فرهنگ ها ، عقايد - بهره گيري از مربيان و سخنراناني كه در داخل و تجربيات مختلفي هستند .-

كشور زندگي نمي كنند .

روش هاي آموزش و يادگيري از راه دور

امروزه نظام هاي نوين زير جايگزين نظام هاي سنتي يادگيري و ياددهي ) يعOOني روش هاي تدريس خصوصي ، سخنراني ( شده اند

دروس چند رسانه اي : اين دروس به صورت گسترده و با استفاده از عناصر - تصويري ، ارتباطي ، گرافيكي و اجزاي شبيه سازي شده ، متحرك سOOازي و نOOيز عناصر ارتباطي براي هدايت و راهنمايي ، بازگشت و بحث در خصOOوص دروس و

موضوعات درسي برگزار مي گردند .

24




سOOازوكارهاي ارتبOOاطي پيشOOرفته: اين سOOاز و كOOار هOOر گونOOه متOOون همزمOOان ، - ناهمزمOOان و ارتباطOOات سOOمعي و بصOOري را حمOOايت مي كنOOد . اين مOOورد بOOه

دانشجويان امكان تمرين در مباحث آموخته شده را مي دهد .

آزمون هاي مكتوب: به اين ترتيب ، سؤال ها و آزمون ها از طريOOق ارتباطOOات -شبكه اي توزيع ، تصحيح و عودت مي گردند .

امتحان از راه دور: اين امتحانات از طريOOق ويOOدئو كنفOOرانس پشOOتيباني و اجOOرا -مي شود .

سمينارهاي مجازي : بدين وسيله گروه هOOاي مختلOOف دانش آمOOوزان از طريOOق - دوربين هاي كامپيوتري در محيط هاي مختلOOف جغرافيOOايي را بOOه هم مرتبOOط مي

سازد .

آزمايشگاه هاي مجازي مشاركتي: اين آزمايشگاه هOOا از فعOOاليت هOOاي گOOروهي - حمOOايت مي كننOOد در اين روش شOOبيه سOOازي يOOك آزمايشOOگاه در يOOك نOOرم افOOزار كامپيوتري صورت مي پذيرد مانند كارگاه هاي مهندسي نOOرم افOOزاري و مهنOOدس

پرواز

عوامل دانشگاهي هوشمند : عوامل دانشگاهي هوشمند كه به اطالع رساني ، -پشتيباني و راهنمايي دانش آموزان و دانشجويان مي پردازند .

مجازی کالسنیازمندی های

همزمان : این روش شامل یکی از حالتهای ذیل است:آموزشهای سیستم

کنفرانس ویدیویی دوطرفه : دراین روش، استاد ودانشجو همدیگر را می بینند و زیOOادیپهنOOای باندمی توانند با همدیگر به گفتوگو بپردازند . در چنین حOOالتی، بOOه

فشOOرده نیOOاز اسOOت . هOOر چنOOد بOOا اسOOتفاده از فنOOون انتقال صوت و تصویربرای

25




کیلو256 را تا حدود پهنای باند ، می توان mpeg4، همچونصوت و تصویر سازی است کOOهآموزش، همان دیدگاه سنتی آموزشبیت بر ثانیه کاهش داد . این نوع

قOOدیمیسیسOOتم بOOا سیسOOتم حضOOور دارد . تنهOOا تفOOاوت این کالسمعلم در سOOر درس اسOOت.)الودنکالس، عOOدم نیOOاز بOOه حضOOور فOOیزیکی اسOOتاد در آمOOوزش

1370).

بOOهصOOوت دوطرفه : بOOرخالف کنفOOرانس ویOOدیویی، اسOOتفاده از کنفرانس صوتی ، کارایی بیشتر دارد . چراکه توجOOهآموزش از راه دور جانبی برای تصاویر همراه

دانشOOجو بیش از آنکOOه بOOه معلم جلب شOOود، محتOOوای درس را تحتالشOOعاع قOOرار را نمی بینOOد، آنهOOا فقOOطتصOOویر، اسOOتاد و دانشOOجویان سیسOOتممیدهOOد . دراین

پهنOOای باند، بOOه سیسOOتمها را دیده و صدای همدیگر را می شنوند . دراین اسالید تلفن کیلو بیت برثانیه ازهرطرف مورد نیOOاز اسOOت کOOه بOOا دوخOط 33کمی حدود

نیزدردسOOترس قOOرار می گOOیرد . لOOذا هزینOOه این روش از حOOالت قبOOل کمOOتر .(1385 است)منتظري

روش دیOOداری شOOنیداری : دراین شOOیوه از تOOرکیب دور روش قبOOل اسOOتفاده می می شود وهرگاه مطلOOبیداده او نمایش تصویر ندارد، اسالیدشود: هرگاه استاد

صدا و و صدای او دیده و شنیده می شود . اسالید بیان می شود، فقط اسالیدبا .. )همان( می شوندداده دانشجویان نیزبا نظر استاد نمایش تصویر

ابزارهاي آموزش از راه دور

وسايل مختلفي بهره مي گOOيرد . اين ابزارهOOا در آموزش از راه دور از ابزارها و گروه اصلي قرار مي گيرند:4

26




ابزارهاي صوتي : شامل ابزارهاي صوتي آموزشOOي دو طرفOOه ماننOOد تلفن–الف هاي تعاملي ، ويديو كنفرانس ، راديOو مOوج كوتOاه و نOيز ابزارهOاي يOك سOOويه از

قبيل نوار صوتي و راديو

ابزارهOOاي صOOوتي: شOOامل اسOOاليد ، فيلم ، نوارهOOاي ويOOديويي و كنفOOرانس–ب ( ، فيلم ها و اساليدهاي كاميپوتريweb camويديويي )

خام: رايانه هOOاي اطالعOOات را بOOه صOOورت الكOOتروني ارسOOال وData داده يا –پ دريافت مي دارند . به اين دليل واژه داده ها براي شرح و توصيف طيف وسيعي از ابزارهاي آموزشي به كار مي رود . كاربردهاي رايانه براي آموزش از راه دور

متنوع و شامل موارد زير است :

آموزش به مديريت رايانه.1آموزش به كمك رايانه.2 آموزش به واسطه رايانه ؛ وپست الكتروني ، دورنگار ، كنفرانس هاي رايانOOه اي.3

همزمان و شبكه جهاني وب

چاپ: عنصر اصي در برنامه هاي آمOOوزش از راه دور بOOه ويOOژه در سيسOOتم–ت printer و faxمبادله و تحويل اطالعات ابزارهاي چاپي به مشار مي آيند . مانند

اجزاي دانشگاه هاي مجازي و عوامل اصلي در فرآيند آموزش از راه دور

در فرآيند آموزش هاي از راه دور ، عوامل زير مشاركت دارند :

اجزاي دانشگاه مجازي عبارت اند از :

Informationگروه اطالعات Booth، ازيOOگاه مجOOجويان در فهم دانشOOه دانشOOب : خدمات آن اطالع رساني در زمينه سرفصل هاي دروس و مدارج تحصيلي كمOOك

مي كند .

27




Teachingگروه آموزش Unit، يOدفاتر و واحدهاي آموزشي كه واحدهاي درس : سمينار ها ، آزمايشگاه ها ، پايان نامه ها و برنامه امتحانات را ارائه مي دهند .

Studentدفتر امور دانشجويان OfficeدOرايي و اداري ماننOدمات اجOئول خOمس : ثبت نام دروس ، سمينار ها ، امتحانات و كارگاه ها است .

: امكان دسترسي به فهرست هاي اطالعاتي و كتابخانهLibraryكتابخانه مجازي اي را فراهم مي كند .

ارتباطOOات و اجتماعOOات دانشOOجويي را بOOرايCafeteriaدفتر ارتباط دانشOOجويي : دانشجويان دور از دسترس و نيز گفت و گOOو و بحث را بOOراي آن هOOا فOOراهم مي

آورد .

دانشجويان را در جريان اخبار قOOرار مي دهOOد وBlackboardتابلو اعالنات دفاتر : اطالع رساني دفاتر مختلف دانشگاه با دانشجويان صورت مي گيرد .

Researchمركز تحقيق : CenterايOOاليت هOOاره فعOOجويان دربOOه دانشOOاين مركز ب تحقيقOOاتي و انتشOOارات اطالع مي دهOOد و نOOيز امكOOان ارتبOOاط بين دانشOOجويان و

محققان را فراهم مي سازد .

در اين محل اماكن خريOOد منOOابع درسOOي ميسOOر اسOOت . بOOهShopمكان فروش : عنوان نمونه اي از اين دانشگاه ها مي توان به دانشگاه كنتاكي اشاره كرد . اين

كار خود را آغاز كرده اسOOت و كليOOه دروس دانشOگاه بOOه1999دانشگاه از سال صOOورت پيوسOOته ارائOOه مي گOOردد . اين دانشOOگاه امكOOان دسترسOOي آزاد و بOOدون محدوديت به اطالعOات و منOOابع اطالعOOاتي كتابخانOOه مجOOازي دانشOOگاه كنتOOاكي را بOOراي كليOOه ثبت نOOام كننOOدگان از طريOOق اينOOترنت ميسOOر سOOاخته اسOOت . اين دانشگاه ، عالوه بر تحصيالت تكميلي ، داراي مدرسه متوسOOط مجOOازي بOOه همين

.(1385نام است .)عكاشه

28




عوامل اصلي در فرآيند آموزش از راه دور

دانش آموزان و دانشجويان: صرف نظر از محتواي آموزشي ، نقش اساسOOي -و ركن اصلي در فرآيند آموزش را دانش آموزان به عهده دارند .

مربيان و اساتيد: موفقيت فعاليت آموزشي بستگي زيادي به توانايي ، مهارت -. و دانش مربيان و اساتيد آن دارد

تسهيل كنندگان ارتباطي: پايگاه هاي تسهيل كننده ، به عنوان پل هاي ارتباطي - بين دانش آمOOوزان و مربيOOان هسOOتند . اين پايگOOاه هOOا بايسOOتي بين توقعOOات و انتظامOOات معلم و نOيز نيازهOاي آموزشOOي و خOدماتي دانش آمOOوزان همOاهنگي و

ارتباط ايجاد كنند .

كاركنOOان پشOOتيباني: يكي از اركOOان مهم پيشOOرفت هOOر برنامOOه آمOOوزش از راه - دور ، توسط اين گروه تكوين مي يابد . كاركنان پشتيباني عملياتي مانند ثبت نام دانش آموزان ، كپي منابع و توزيع آن ها ، سفارش كتب درسOOي ، امOOنيت و حOOق

مؤلف و گزارش ها را به عهده دارند .

مOOديريت : اين گOOروه ، تصOOميم گيرنOOدگان ، سOOازندگان و داوران آموزشOOي - محسوب مي شوند و مي بايستي بين عوامل مطرح شده در باال ، ارتباط صحيح

را برقرار سازند .

سطح کيفي آموزشهاي ارايه شده به اساتيد : تجربه کشورهاي جهان نشOOان مي- دهد که نOOوآوري آموزشOOي و ايجOOاد تحOOول در نظOOام آموزشOOي و پرورشOOي بOOدون همراهي و پذيرش اساتيد ميسر نيست.در واقOOع کOOانون هOOر تحOOول و اصOOالحي را بايد در جامعه اساتيد جسOOتجو کOOرد. اسOOاتيد بايOOد بداننOOد در چOOه شOOرايط متحOOول جهاني زندگي مي کننOOد و فکOOر و عمOOل خOOود را بOOه مرزهOOاي محOOدود جغرافيOOايي منحصر نکنند. از قدرت خالقيت برخوردار باشند و بتوانند عمال حOOداکثر اسOOتفاده

29




را از آن بکنند. بايد به اساتيد آموخت که شيوه هOOاي مبتکرانOOه و خالق در کOOاربرد فناوري اطالعات نيز وجود دارد مانند استفاده چند رسانه اي در تدريس و يOOا بOOه کارگيري اينترنت و جستجو و پژوهش معلم و دانشجو و امثOOال آن کOOه تحOOول در

.(1381)محمدي آموزش و فراگيري را موجب مي شود.

با کمک فناوري اطالعات مي توان نابرابريها در دسترسي آموزشOOي و کيفيت آن را کاهش داد و اساتيد مي توانند دانش و مهارت دانشجويان خود را ارتقا دهنOOد. خالقيت و تفکر نقادانه و يادگيري چگونگي ياد گرفتن آنها را تشويق کنند و بهبود بخشند.اساتيد به نگرشي نيازمندند که جسارت استفاده از فناوري و خطرپذيري را تقويت کند و الهOOام بخش تفکOOر يOOادگيري مسOOتمر و مOOادام العمOOر آنهOOا باشOOد. اسOOاتيد بOOا آشOOنايي و شOOناخت قابليتهOOاي فنOOاوري مي تواننOOد از انOOواع فناوريهOOاي مرتبط و متناسب با درس و محتوا بهره مند شوند و فرايند يادگيري را اثOOربخش

.(1383تر و جذابتر کنند)حسن زاده

امکانات سخت افزاري و نرم افزاري .

البته با تجهيز بيشتر دانشگاه ها به سخت افزارهاي رايانه اي نمي توان تحولي - در دانشگاه هاي کشور ايجاد کرد؛ زيرا صرف سOOرمايه گOOذاري و کOOاربرد سOOخت

و استفاده از آن، براي انبار کردن اطالعات نيست بلکهITافزاري و نرم افزاري مسأله مهم و اساسي توانمندسازي دانشOOجويان بOOراي رسOOيدن بOOه مهOارت خOود

براي رشد حرفه معلمي و بهOOره وريITرهبري در يادگيري است. اساتيد بايد از فعاليتهاي خود استفاده کنند. در اين راستا تسلط و توان علمي و مهارتي اساتيد از اهميت ويOOژه اي برخOOوردار اسOOت. بOOراي رفOOع مشOOکالت موجOOود مOOوارد زيOOر

.(1384)غفاري پيشنهاد مي شود.

30




- اولويت قايل شدن بOOراي سOOرمايه گOOذاري در زمينOOه ارتقOOاي کيفيت آمOOوزش1 معلمان به عنوان يک هزينه اثربخش، به اين دليل که به طور تصاعدي تأثيرگOOذار

.است

- مراکOOز دانشOOگاهي نقش مهمي در الگوسOOازي بOOراي اسOOتفاده از فنOOاوري در2 به منزله يک نياز اساسي است که بايد با برنامه هايITکالس دارند. استفاده از

دانشگاه عجين شOOود. کOOاربرد فنOOاوري در آمOOوزش و تOOدريس بايOOد آمOOوزش داده شود. استفاده جسورانه از فناوري در کالسهاي درس دانشOOگاه ، يکي از بهOOترين روشهايي مي باشد که ممکن است در ايجاد انگيزه مOOؤثر افتOOد. بOOه اين منظOOور، مدرسان دانشگاه خود نيز بايد در استفاده فناوري به منزلOOه الگOOويي از يOOادگيري

مادام العمر پيش قدم باشند و دانشجويان را ترغيب کنند.

- استقرار شبکه هاي دانشگاهي کOه دانشOOگاه هOOا را بOه هم متصOOل مي کنOOد و3 هدايت آموزش مجازي براي آموزش اساتيد مي تواند کمک بزرگي باشد.

- افزايش انگيزه اساتيد جهت شرکت در کالسهاي آموزشي از طريOOق در نظOOر4 گرفتن امتيازها و تشويقهاي مالي و... با انگيزه و عالقه مندي بيشتر

در مراکز آموزشIT- حضور متخصصان بيشتري در زمينه 5

بOOراي تمOOام اسOOتادان،IT- فراهم آوردن امکOOان دسترسOOي آسOOان و کOOافي بOOه 6 را دسOتخوش تغیOOیرآمOوزشمعلمان و دانشجويان به گونهایي که شOOیوه سOOنتی

های درس نباشد.کالس و دیگر نیازی به حضور فیزیکی در دادهقرار

در فرايند تOOدريس مOOوجب مي شOOودITانگيزه اساتيد و دانشجويان.: استفاده از - حOOواس بيشOOتري از دانشOOجويان بOOه کOOار بيفتOOد و يOOادگيري بهOOتر صOOورت گOOيرد. دانشجويان بيشتر به سمت برنامه هايي جذب مي شOOوند کOOه توانOOايي مشOOارکت

ITفعال را به آنها مي دهد و گOOاه مشOOارکت را الOOزامي مي کنOOد. بOOا اسOOتفاده از

31




اساتيد بOه کمOک فراگOيران مي توانOد، در ارتبOاط بOا موضOوعي خOاص اطالعOات گسترده اي را جمع بندي و نتيجه اين تشOريک مسOاعي را در اختيOOار کالس قOرار

به دانشجو فرصOت تسOلط بOرITدهد. تحقيقات نشان داده است که استفاده از فناوري و خود راهبري مي دهد. اساتيد بOOا تغيOOير نقش خOOود از انتقOOال دهنOOده بOOه تسهيل کننده مي تواند به ارايه محتواي اطالعات به دانشجو بپردازد و از طOOرف ديگر فعاليتهاي يادگيرنده را که نتيجه آن يادگيري است تسهيل کند. الزمه ايفOOاي

ITچنين نقشي وجود اساتيد توانمند در زمينه موضوعهاي مورد تدريس و کاربرد

است.

فناوری اطالعات و ارتباط��ات و نقش آن درپیش��برد دانش و-�� 2-10 توسعه

اطالعات و دانش :

بOOرای اطالعOOات تعOOاریف متفOOاوتی ارائOOه شOOده اسOOت کOOه بOOه بOOرخی از تعOOاریف اطالعات از زوایای مختلف می پردازیم

اطالعات به هر نوع دادة جمOOع آوری شOOده تعریف اطالعات از لحاظ نظری : -1 با اسOOتفاده از روش هOOای مختلفی نظOOیر : مطالعOOه ، مشOOاهده ، شOOایعه و سOOایر

، بار معنOOایی از قبOOل تعریOOف موارد دیگر اطالق می گردد. در واژة » اطالعات « شده ای در رابطه با کیفیت ، معتبر بودن و یا صحت داده وجود نداشته و امکOOان

اطالعات معتبر ، غیرمعتبر ، واقعی ، نادرست ، صحیح و گمراه کننده برخورد با .، وجOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOود خواهOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOد داشت

تعریف اطالعات از منظر تئوری اطالعات : اطالعOOات دربردارنOOدة یOOک معOOنی -2 خاص خصوصا در ارتباط با پیشگویی احتمOOالی از داده اسOOت .در تعریOOف فOOوق ،

ارائOOه شOOده توسOOط اطالعOOات مOOورد توجOOه قOOرار می مOOیزان معOOنی و محتOOوای گیرد.مثال پیامی که به ما اعالم می نماید:فردا خورشOOید طلOOوع می نمایOOد. دارای

اطالعOOاتی اسOOت در حOOالی کOOه یOOک پیOOام در رابطOOه بOOا روز حجم اندکی محتوای32


http://edujavanrood.blogsky.com/1388/11/18/post-538/

http://edujavanrood.blogsky.com/1388/11/18/post-538/



قیامت ، شامل حجم باالیی از اطالعات است . در تعریOOف ارائOOه شOOده از منظOOر تئوری اطالعات ، همانند تعریف ارائه شده قبلی ، توجOOه خاصOOی بOOه کیفیت و یOOا

ارزش اطالعات نمی گردد .

تعریف اطالعات از منظر علم اطالعات و فناوری اطالعات :علم اطالعOOات و -3 فناوری اطالعات با اطالعOOات بOOه عنOOوان داده جمOOع آوری شOOده ، ذخOOیره شOOده ، بازیابی شده ، پردازش شده و ارائه شده سروکار دارد . در تعریف فوق نOOیز بOOه مواردی همچون اعتبار ، کیفیت و ارزش اطالعات به صورت جOOانبی ، توجOOه می

در تعاریف فوق ، توجه خاصی به کیفیت و یا ارزش اطالعات نشده است گردد.. در مقابل اطالعات از واژه ای دیگر با نام » دانش « استفاده می شود .

دانش ، بر خالف اطالعات ، دارای بار معنایی مختص به خOOود بOOوده کOOه توسOOط و یا افرادی کارشناس و بر اساس بررسOOی و مطالعOه انجOOام شOOده بOOر روی فرد

اطالعات معتبر ، حاصل می شود. اطالعات معتبر ، به خودی خود مفیOOد و قابOOل استفاده می باشند ولی قOOادر بOOه پیشOOگویی نتOOایج نمی باشOOند. بOOرخی اطالعOOات معتبر نظیر قیمت یک کاال و یا خOOدمات و یOOا برنامه زمانبنOOدی پروازهOOای هOOوایی ،

ولی بOOرخی اطالعOOات دیگOOر نظOOیر دادة مسOOتقیما قابOOل اسOOتفاده می باشOOد، هواشناسی و یا دادة مربوط به آنتی بیوتیک ها صOOرفا زمOOانی مفیOOد و معتOOبر می

اسOOتفاده باشند که در ابتدا توسOOط کارشناسOOان متخصOOص ) دارای دانش الزم ( بررسی و آنOOالیز داده هOOای اولیOOه ، نتOOایج اسOOتخراج و در اختیOOار عمOOوم وپس از

عالقه مندان جهت استفاده قرار گیرد.در بطن دانش همواره آنالیز و نتیجه گیری نهفته است در حالی که ، اطالعات در بهترین وضعیت اسOOتنتاج اسOOتقرایی را بOOه دنبال خواهOد داشOOت . بنOابر این حOداقل از لحOOاظ فلسOفی ، شایسOOته و منطقی

» جوامOOع اطالعOOاتی « ، است که ظهور » جوامع مبتنی بOOر دانش « را در مقابل . در جوامع مبتنی بر دانش ، آموزش و فراگOOیری بOOه عنOOوان فرآینOOد ترویج نمود

کسOOب دانش مطOOرح بOOوده تOOا در مرحلOOه بعOOد ، امکOOان ایجOOاد دانش فOOراهم می از لحOOاظ تOOاریخی ، دسOOتیابی بOOه اطالعOOات از طریOOق رسOOانه هOOای چOOاپی گردد .

33




) کتاب ، روزنامOOه ، مجلOOه ( حاصOOل می گردیOOد در حOOالی کOOه فراگOOیری دانش از امOOروزه فنOOاوری اطالعOOات و طریق مدارس و دانشگاه هOOا بOOه دسOOت می آمOOد .

ارتباطات افق جدیدی در رابطه با تولید و عرضة اطالعات را ارائه نمOOوده اسOOت ومی بایست به طور همزمان امکانات موجود را در جهت فراگیری و ایجاد دانش و سازماندهی به خدمت گرفت . ما می بایست در مرحلOOة اول بOا بهOره گOیری از امکانات موجود موفق به فراگیری دانش بوده تا در ادامه امکOOان تولیOOد ، میسOOر گOOردد. بOOدیهی اسOOت بOOا اسOOتفادة مناسOOب از دسOOتاوردهای فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطات، می توان به سOOرعت اقOOدام بOOه فراگOOیری دانش و درنهOOایت تولیOOدعلم نمود . شاید از زاویة فوق ، بتوان مهمترین رسالت فناوری اطالعات و ارتباطات را ایجاد زیرساخت و بستر مناسب برای فراگOیری و تولیOد علم درنظOر گOرفت . در جOOوامعی کOOه توانسOOته انOOد زیرسOOاخت مناسOOبی )صOOرفا زیرسOOاخت ارتبOOاطی موردنظر نمی باشد( در رابطه بOOا فنOOاوری اطالعOات و ارتباطOOات ایجOOاد نماینOOد ، شOOرایط مناسOOب بOOرای اسOOتفاده از » دانش « فOOراهم و مOOیزان تولیOOد دانش در اینگونه جوامع ارتباط مستقیمی با زیرساخت فناوری اطالعات و ارتباطات آنOOان

.(1379دارد.)دالور

استفادة مناسب از دانش و به کارگیری آن در تمOOامی عرصOOه هOOای زنOOدگی و درنهایت تولید دانش ، ارتباط مستقیمی با توسعه دارد .

دانش و توسعه

بین اسOOتفاده و تولیOOد دانش بOOا توسOOعه ارتبOOاطی مسOOتقیم وجOOود دارد . قطعOOا درجوامع توسعه یافته برآیند استفاده از دانش مثبت بوده و در ادامه با توجOOه بOOه

فOOراهم می زیرسOOاخت ها و سیاسOOت هOOای تOOدوین شOOده ، امکOOان تولیOOد دانش گردد .

درآمد سOOرانه ، یکی از شOOاخص هOOای مهم بOOه منظOOور سOOنجش مOOیزان مOOوفقیت توسعه است که همواره در آمار اعالم شOOده توسOOط سOOازمان هOOا و برنامه های

34




نهادهای دولتی به آن اسOOتناد می گOOردد تOOا مOOیزان مOOوفقیت برنامه هOOای توسOOعه ، نشان داده شود. به منظور آشنایی با تأثیر دانش بر توسعه و در نهایت افOOزایش درآمد سرانه شهروندان یک جامعه ، دو کشور غنا و کره جنOOوبی را بررسOOی می نماییم . بر اساس مستندات بانک جهانی ، چهل سال قبل ، میزان درآمد سOOرانه دو کشور کره جنوبی و غنOOا معOOادل یکOOدیگر بOOوده اسOOت . در حOOالی کOOه امOOروزه درآمد سOOرانة کOOره ای هOOا ، شOOش مرتبOOه بیشOOتر شOOده اسOOت . بOOه عبOOارت دیگOOر شهروندان کره جنوبی شش برابر نسبت به شهروندان غنا، ثروتمندتر شده و یOOا مردم غنا نسبت به مردم کره جنوبی شش برابر فقOOیرتر شOOده انOOد . بOOر اسOOاس بررسOOی انجOOام شOOده ، بیش از پنجOOاه درصOOد نOOابرابری فOOوق ، بOOه اسOOتفادة موفقیت آمیز کره ای ها در رابطه بOOا فراگOOیری و اسOOتفاده از دانش بOOرمی گOردد. اسOOتفادة مOOؤثر و مOOوفقیت آمOOیز از دانش ، عامOOل اصOOلی شOOکوفایی و مOOوفقیت اقتصOOادی در بOOرخی کشOOورهای آسOOیایی بOOوده کOOه از آن بOOه عنOOوان »معجOOزه اقتصOOادی« ،نOOام بOOرده می شOOود. اسOOتفاده از سOOایر امکانOOات نظOOیر جOOاده هOOا ، ساختمان هOا ، ماشOOین آالت کمOOتر از سOOی درصOOد سOOهم داشOOته اسOOت . از دیگOOر نمونه های موجOOود در این رابطOOه و نقش دانش و توسOOعه می تOOوان بOOه » انقالب سبز « در آسیا اشاره نمOOود. در این رابطOOه بOOا اسOOتفاده از روش هOOای پیشOOرفته اقدام به ارتقOOاء سOOطح دانش و آگOOاهی افOOراد گردیOOد و اسOOتفاده کننOOدگان بOOا بOOه کارگیری اندوخته های خOود توانسOتند حرکOتی عظیم و تحولی گسOترده را در جامعOة خود باعث گردند .در گذشته دانش )برای توسعه( از طریق کارشناسان و ارتباط مستقیم با فراگیران به آنان منتقل می گردیOد . بOدیهی اسOOت در چOنین مOواردی میزان سرمایه گذاری، محدود به قیمت و تعداد کارشناسان مOوردنظری بOOود کOه

هندوسOOتان ، می بایست رسالت انتقال دانش به مخاطبOOان خOOودرا انجOOام دهنOOد. یکی از کشورهای موفOOق در این زمینOOه بOOوده کOOه از رسOOانه هOOای ارتبOOاط جمعی نظیر رادیو و تلویزیون برای نشر دانش استفاده نموده است .رادیو ،تلویزیOOون و تلفن های ثابت و همراه از جمله عناصر موجود در زیرساخت فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات می باشOOند . انقالب سOOبز ، اولین تجربOOه مOOوفقیت آمOOیز در زمینOOة

35




افOOزایش و ارتقOOاء استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات در آسOOیا می باشOOد . سطح دانش و آگاهی شهروندان یک جامعه دارای دستاوردهای بسیار مثبOOتی می باشد و شاید برخی از دستاوردهای به دست آمده در مرحله اول محسOOوس و یOOا ملموس نباشند . ارتقاء سOOطح دانش تOOأثیر مسOتقیم و مثبOOتی بOOر کیفیت زنOOدگی شهروندان یک جامعه را به دنبال داشته و شرایط مناسبی را برای توسOOعة همOOهجانبOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOه فOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOراهم می نمایOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOد. مهمترین رسالت فناوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، ارائOOه امکانOOات و زیOOر سOOاخت الزم برای تولید و توزیع دانش می باشد . بدیهی است از زاویة فOOوق و بOOا توجOOه به ارتباط مستقیم استفاده و تولید دانش در یک جامعه با توسعه ، می تOOوان بOOه اهمیت و جایگاه واقعی فناوری اطالعات و ارتباطات در ارتبOOاط بOOا توسOOعه همOOه

.(1385)يزدچي جانبه بیشتر واقف گردید .

( :ICT ) فناوری اطالعات و ارتباطات

در فنOOاوری اطالعOات و ارتباطOOات ، دسOOتگاه هOا و فنOOاوری هOای ارتبOاطی دارای اسOOتفاده از مزایOOا و جایگOOاهی خOOاص بOOوده و از عناصOOر اساسOOی بOOه منظOOور

در ادامOOه بOOا دستاوردهای فناوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، محسOOوب می گردنOOد. .(1384 )ذوقي پور، بیشتر آشنا می شویم ICTتعاریف متفاوت

بOOه مجموعOOة سOOخت افOOزار ، نOOرم افOOزار ، شOOبکه و صOOنایع1990در اوایل سال ( گفتOOه می شOOد. در فنOOاوری اطالعOOات وITمرتبط به آنان ، فناوری اطالعات )

( ، تأکید و محوریت بر روی جنبة ارتباطی می باشد ، بگونOOه ای ICTارتباطات ) که ارتباطات به منزله یک »باید« مطرح بوده که فناوری اطالعات بدون وجود آن

.(1387 مدني )امکان ارائه سرویس ها و خدمات را دارا نمی باشد.

36




فناوری اطالعات و ارتباطات ، واژه ای است که به هر نوع دستگاه ارتباطی و یا برنامOOOOه نظOOOOیر: رادیOOOOو ،تلویزیOOOOون ،تلفن هOOOOای سOOOOلولی ،کOOOامپیوتر ،نOOOOرم افزار ،سخت افزارهای شبکه ،سیستم های مOOاهواره ای و نظOOایر آن اطالق شOOده

مرتبOOOط می ، خOOOدمات و برنامOOOه هOOOای متعOOOددی بOOOه آنOOOان کOOOه سOOOرویس ها فناوری اطالعات و ارتباطOOات گردد) کنفرانس از راه دور ، آموزش از راه دور( .

اغلب در یک مفهوم و جایگاه خاص مورد بررسOOی کOOاربردی دقیOOق تOOر قOOرار می گOOیرد نظOOیر :فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات درآمOOوزش ،بهداشOOت ،کتابخانه هOOا و .... .فناوری اطالعات و ارتباطات ، به مجموعه امکانات سخت افOOزاری ، نOOرم افزاری ، شبکه ای و ارتباطی به منظور دسOOتیابی مطلOOوب بOه اطالعOات ، گفتOه

.(1387.)اسالمي می شود

همگرایی بین کامپیوتر و ارتباطات ، فناوری اطالعOOات و ارتباطOOات را شOOکل می دهOOد .)پیونOOد بین کOOامپیوتر و بهOOره بOOرداری از تمOOامی قOOابلیت هOOای آن خصوصOOا پردازش و ذخیره سازی داده با امکانات متعدد ارتباطی( .با این کOOه تکنولوژی هOOای مرتبط با کامپیوتر به نوعی در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قOOرار می گOOرفت ،

بOOر1980ولی پتانسیل های گستردة آن پس از تحقق دو تحول عمOOده در سOOال همگان آشکار گردید : تحول درصنعت نیمه هادی ها )ترانزیستور ، مدارات مجتمع ، میکOOرو تراشOOه هOOا( ،کوچOOک و ارزان شOOدن کامپیوترهOOا را بOOه دنبOOال داشOOت . متعاقب این تحول عظیم ، امکان اسOOتفاده از کOOامپیوتر در ابعOاد بسیار گسOترده و

.(1381برای عموم کاربران، فراهم گردید) محمدي

بOOا یکOOدیگر و برپاسOOازی شOOبکه هOOای دومین تحOOول عمOOده ، ارتبOOاط کامپیوترهOOا کOOامپیوتری اسOOت . در ادامOOه بOOا اسOOتفاده از فنOOاوری هOOای متعOOدد مخOOابراتی و ارتبOOOاطی ، امکOOOان اتصOOOال و ارتبOOOاط بین شOOOبکه های کOOOامپیوتری ، فOOOراهم گردید .تحوالت فOOوق ، زمینOOه انقالب عظیم اطالعOOاتی در عصOOر حاضOOر و ظهOOور فناوری های متعدد اطالعات و ارتباطات را ایجاد نموده است .مهمOOترین ویOOژگی فناوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، نحOOوه ذخOOیره سOOازی ، پOOردازش و دسOOتیابی بOOه

37




اطالعات است و به مجموعه فناوری هایی که امکان ذخیره سOOازی ، پOOردازش ، ارائه و انتقال اطالعات را از طریق محیط های انتقال فOOراهم می نمایOOد ، اطالق

.(1387می گردد.) رندي

به جایگاه برجستة اطالعات ، دسOOتگاه های ذخOOیره فناوری اطالعات و ارتباطات سازی و پردازش اطالعات و دستگاه های انتقOOال و دسOOتیابی بOOه اطالعOOات تأکیOOد دارد . بدیهی است در این راستا ، عالوه بر پتانسیل های مخابراتی ، رسانه هایی دیگر مانند رادیو و تلویزیون نیز در فهرست وسایل ارتباطی ) کانال نشر و توزیع اطالعات ( ، قرار خواهند گرفت . زیر ساخت فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات در مرحلOOه اول نیازمنOOد وجOOود یOOک زیرسOOاخت اطالعOOاتی اسOOت کOOه در آن تمOOامی دستگاهها و وسایل ارتباطی نظیر تجهیزات مخOOابراتی ، رادیOOو و تلویزیOOون قOOرار خواهند گرفت . زیرساخت اطالعاتی بOOه منزلOOه فونداسOOیون زیرسOOاخت فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، مطOOرح بOOوده کOOه امکOOان ارائOOه سOOرویس هOOا و خOOدمات اطالعاتی را بOا کیفیت مطلOOوب ، فOراهم می نمایOOد. بOOر همین اسOOاس می تOوان فنOاوری اطالعOات و ارتباطOOات را مشOتمل بOر سOOه بخش اساسOی زیOOر در نظOر

.(1387).پور عباس گرفت.

زیرساخت اطالعات -

فناوری های اطالعات -

- کاربردهای اطالعات

( :IIزیر ساخت اطالعات )

در زیرساخت اطالعات ، هدف ایجاد و گسترش امکانات زیر می باشد :شبکه ها و سرویس های مخابراتی -1 تکنولوژی های انتقال -2

38




سوئیچینگ و روتینگ -3 دستیابی و عرضه -4ارتباطات چند رسانه ای ) صوت ، تصویر ( شامل : -5

شبکه های موبایل ، بدون کابل

شبکه های فیبرنوری

سیستم های ماهواره ای

سیستم های سخن پراکنی

ترکیب )تلفیق( مخابرات با سیستم های چند رسانه ای

ارتباطات محلی با سرعت باال

ارتباطات شهری ، منطقه ای و ملی با سرعت باال

( :ITفناوری اطالعات )

در فناوری اطالعات ، موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد : ذخیره سازی اطالعات -1 اطالعات پردازش و ارائه -2 سیستم های عامل -3 زبان های برنامه نویسی -4 مهندسی پروتکل ها -5نرم افزارهای کاربردی شامل : -6

پروتکل های شبکه

شبکه های ذخیره سازی داده39




فناوری های رمزنگاری و امنیتی

سخت افزار) کامپیوترهای شخصی ، سرویس دهندگان و (

طراحی بانک های اطالعاتی

HTML,XMLزبان های ارائه محتوا در وب نظیر :

تشخیص و پیشگیری از حمالت

( :IAکاربردهای اطالعات )

در کاربردهای اطالعات ، موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد : ارائه خدمات -1 اشتراک دانش -2 مدیریت عمومی -3 سرویس های اجتماعی -4 راه حل های تجاری -5 تولید و نشر محتوا شامل : -6

آموزش

فرصت های اقتصادی و تولید درآمد

توسعه روستایی

بهبود سالمت شهروندان نظیر استفاده از درمان راه دور

امنیت و مونیتورینگ مسائل زیست محیطی

مدیریت اقتصادی و دولتی

40




کتابخانه های الکترونیکی

تجارت الکترونیکی

بانکداری الکترونیکی

آموزش الکترونیکی

.(1383 )رمضاني و ...

همانگونه که مالحظه می شود برای هر یOک از بخش هOای سOOه گانOه در فنOاوری اطالعات و ارتباطات ، محدودةخاصOOی در نظرگرفتOOه شOOده اسOOت ولی در عمOOل تعیین دقیق این محدوده ، امری دشوار و گاها غیرممکن است. مثال برنامه هOOای نرم افزاری در بخش فناوری اطالعات قرارگرفته ولی امکان پیOOاده سOOازی آنOOان

( نOOیز وجOOود خواهOOد داشOOت .همچOOنینIAدر زیر مجموعه کاربردهای اطالعات ) ( قOOرار گرفتOOهIIارتباطات چندرسانه ای در زیر مجموعه زیرساخت اطالعOOات )

شOOده انOOد ولی امکOOان پیOOاده سOOازی بOOرخی از ویOOژگی هOOای مOOالتی مOOدیا در .(1387)نوروزي ( ، نیز وجود دارد. ITزیرمجموعه فناوری اطالعات )

علیرغم عدم وجودمحدوده ای مشخص وشفاف برای هر یک از عناصر موجOOود در بخش های سه گانه زیرساخت فناوری اطالعات و ارتباطOOات ، می تOOوان بOOا لحOOاظ

وزن بکارگیری امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در هر یک از بخش ها ، نمودن به یک مرزبندی خاص دست یافت :

( ،نیازمند اسOOتفاده ازتجهOOیزات و امکانOOات فیزیکیIIعناصرزیرساخت اطالعات) گسترده ای نظOOیر سیسOOتم های سOOوئیچینگ،روتینOOگ،شبکه ای گسOOترده از خطOOوط تلفن ثابت،سیار و شبکه های رادیویی می باشند .در این رابطه و بOOه منظورانجOOام عملیOOOOOOOات و مOOOOOOOدیریت زیرسOOOOOOOاخت فیزیکی متشOOOOOOOکل از عناصOOOOOOOر وتجهیزات سOOخت افزاری ،می بایسOOت از سOOخت افزار و نرم افزارهOOای متعOOددی

41




استفاده شود.بOOا طOOراحی و پیاده سازی زیرسOOاخت اطالعOOات )بسOOتر ارتبOOاطی( ، امکOOOOان ارتبOOOOاط دسOOOOتگاه های مختلفی نظیرتلفن هOOOOای ثOOOOابت ،تلفن هOOOOای سلولی ،دستگاه های بدون کابل ، کامپیوترهای شخصی و سOOرویس دهنOOدگان بOOه شبکه فراهم و آنان قادر به استفاده از سرویس ها و خدمات مختلفی می باشند . ارتباط با زیرساخت اطالعاتی و ارتباطی ممکن است مستقیما از طریق شبکه

خاصOOی نظOOیر مOOودم ، کارت هOOای ایجOOاد شOOده و یOOا بOOا اسOOتفاده از تجهOOیزاتISDNوطOOخط، DSLرایOOوال بOOردد. معمOOاد گOOل ، ایجOOدون کابOOتگاه های بOOا دسOOو ی

سنجش میزان شکاف دیجیتالی بین جوامع فقیر و ثروتمنOOد ، بOOه تنOOوع ، تعOOداد و کیفیت وسایل ارتباطی به زیرسOOاخت ، اسOOتناد می گردد . بOOدیهی اسOOت بOOا فOOرض ایجاد زیر سOOاخت اطالعOOات ، بOOدون وجOOود دسOOتگاه های ارتبOOاطی ) از بعOOد کمی و کیفی( ، امکان استفاده مطلوب و بهینOOه از زیرسOOاخت و درنهOOایت بهره منOOدی از دستاوردها و پتانسیل های ارائه شده در بخش های فناوری اطالعات و کاربردهOOای اطالعOOات ، وجOOود نخواهOOد داشOOت . دسOOتگاه های ارتبOOاطی )نظOOیرتلفن هOOای ثOOابت،سOOلولی( بOOه عنOOوان شOOرط الزم بOOرای ورود بOOه بزرگراه هOOای اطالعOOاتی مطرح می باشند. بدیهی است تنوع ،کیفیت و مقرون بOOه صOOرفه بودن دسOOتگاه های ارتباطی ،گزینه های متعددی را به منظور اسOOتفاده از منOOابع اطالعOOاتی در اختیOOار متقاضیان ، قرار می دهد . امکان دستیابی آحاد جامعه به منابع اطالعOOاتی ، یکی

در زمOOان تعریOOف اسOOتراتژی توسOOعه فنOOاوری از عناصOOر اصOOلی سیاسOOت گذاری .(1385)نجفي اطالعات و ارتباطات در هر جامعه می باشد .

( ،از سخت افزارهای متعددی نظیر سOرویس ITدر زیر مجموعه فناوری اطالعات) دهندگان ، ایستگاه های کاری و برخی کامپیوترهای بزرگ به همراه دسOOتگاه هOOای ذخیره سازی مختلفی ، اسOOتفاده می گرددنظOOیر اسOOتفاده از کامپیوترهOOای داخلی که مسئول سرویس دهی به سایر عناصر موجود در بخش فناوری اطالعات بوده و یOOا سOOرویس دهندگان خOOارجی کOOه مسOOئولیت ارائOOه سOOرویس هOOای داده نظOOیر اینترنت را بر عهده دارند . علیرغم استفاده گسترده از عناصر سخت افزاری در

42




زیر مجموعة فناوری اطالعات ، »نرم افزار« حضوری چشمگیرتر داشته و اکOOثرعملیات نسبت داده شده به این بخش مستلزم استفاده از نرم افOOزار می باشOOد. هدف عمده در بخش کاربردهای اطالعات ، ارائه سرویس ها و خدمات گسترده به منظور افزایش کارایی و بهره وری در ابعاد متفOOاوت اجتمOOاعی در یOOک جامعOOة اطالعOOاتی اسOOت . در این رابطه بOOا توجOOه بOOه نقش محOOوری و حمOOایت بخش زیرسOOاخت اطالعOOات و دسOOتاوردهای بخش فنOOاوری اطالعOOات ، امکOOان ارائOOه

گسترده و پویایی در بخش کاربردهای اطالعات ، سرویس ها و خدمات متنوع ، فراهم می گOردد . در بخش کاربردهOOای اطالعOOات ، علOOیرغم اسOOتفاده از سOOخت

را طOOراحی و پیOOاده سOOازی نOOرم افOOزار افزار ، محOOور عملیOOات و هسOOته اساسی تشکیل می دهد .

همانگونه که مالحظه می شود ،در زیرساخت اطالعات علیرغم اسOOتفاده از نOOرم افOOزار ، سخت افزارحضOOوری برجسOOته دار داشOOته و این وضOOعیت در بخش هOOای

کاربردهای اطالعات، برعکس می باشOOد . پس از ایجOOاد هOOر فناوری اطالعات و یک از بخش های سOOه گانه فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، زیOOر سOOاخت فنOOاوری اطالعات و ارتباطات ایجاد و امکان ارتباط آن با سایر بخش ها به منظور نیل به توسعة همه جانبه وجود خواهد داشت .در این راستا الزم است که تالش الزم در خصOOوص ایجOOاد سOOه بخش اشOOاره شOOده بOOه صOOورت مسOOتمر ، سیسOOتماتیک و هدفمند ، دنبال شود . بدیهی اسOOت تعلOOل در هر یOOک از بخش هOOای فOOوق ، امکOOان استفاده از مزایا و دستاوردهای فناوری اطالعات و ارتباطات را عمال بOOا مشOOکل مواجه می نماید. در بOOرخی از کشOOورها بOOا توجOOه بOOه جایگOOاه گسOOترده تجهOOیزات سخت افزاری و ارتباطی در ایجاد زیرساخت اطالعات ،تمامی تالش انجام شده در جهت توسعة فناوری اطالعات و ارتباطات ، محOOدود بOOه این بخش بOOوده و بOOه سOOایر بخش هOOا) فنOOاوری اطالعOOات و کاربردهOOای اطالعOOات ( کمOOترتوجه می گردد .فراموش نکOOنیم کOه زیرسOOاخت اطالعOات،صOOرفا بسOOترارتباطی وگزینه های متعOOددی را بOOه منظOOور اسOOتفاده از دسOOتاوردها و مزایOOای فنOOاوری اطالعOOات و

43




ارتباطات در اختیار شهروندان یک جامعه قرارداده و می بایست تالش مضاعفی در جهت توسعة سایر بخش ها و یا ایجاد زیرساخت های جانبی دیگر نیز صOOورت پذیرد .مثال بدون وجود یک زیر ساخت قانونی ، امکان استفاده از مزایای فناوری اطالعات و ارتباطOOات در مOOواردی همچOOون تجOOارت الکOOترونیکی ، وجOOود نخواهOOد

.(1385)بابادي داشت .

استراتژی های فناوری اطالعات و ارتباطات برای توسعه :

به مOOوازات اسOOتفاده از فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات در تمOOامی ابعOOاد حیOOات بشری ، جهان به سرعت درحال تبدیل به یک جامعOOة اطالعOOاتی اسOOت . امOOروزه امکان دستیابی به اینترنت و استفاده ازمنابع اطالعاتی درتمOOامی جوامOOع بشOOری رونOOOدی تصOOOاعدی را طی می نمایOOOد و جوامOOOع مختلOOOف هریOOOک بOOOا توجOOOه بOOOه زیرسOOاخت های متعOOدد ایجOOاد شOOده از مزایOOای فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، استفاده می نمایند. ایجاد زیرساخت های ارتباطی ،قانونی وتOOربیت نیروی کارآشOOنا بOOا فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات ، نمونOOه هOOایی از تالش انجOOام شOOده در این

رشد شOOکاف دیجیتOOالی بین کشOOورهای توسOOعه یافتOOه و در حOOال خصوص است . توسعه ، جوامع شOهری و روسOOتایی ، شOهروندان مOاهر و آمOوزش دیOده و فاقOد مهارت ، جای هیچگونه شک و تردیدی در رابطه با تدوین اسOOتراتژی هOOا و تبعیت از سیاست ها و رویکردهای مناسب برای نیل به یOOک جامعOOه مOOدرن اطالعOOاتی را باقی نگذاشته است . تمامی کارشناسان و سیاسOOت گذاران کشOOورهای متفOOاوت به این موضوع اذعان نموده اند که فناوری اطالعات و ارتباطات دارای پتانسOOیل الزم برای توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی است . در این راستا اکثر کشورها ، استراتژی های خاصی را به منظور توسعة فناوری

.(1387)موسوي اطالعات و ارتباطات ، تدوین نموده اند .

- عناصر کلیدی بOOه منظOOور تOOدوین اسOOتراتژی توسOOعه فنOOاوری اطالعOOات و2-11 ارتباطات

44




ایجاد یک مدل )چارچوب( برای استراتژی ملی توسعة فناوری اطالعات و -1ارتباطات

ایجادآگاهی الزم درسطوح متفاوت جامعه در خصوص پتانسیل ها و مزایای -2 متعدد فناوری اطالعات و ارتباطات

ایجادوتوسعه زیرساخت مخابراتی)بدون وجود یک زیرساخت ارتباطی مناسب، -3 امکان استفاده اندکی از دستاوردهای فناوری اطالعات و ارتباطات وجود خواهد

داشت. ( امکان دستیابی عموم شهروندان جامعه به زیرساخت ارتباطی و استفاده از -4

مزایای فناوری اطالعات و ارتباطات امکان - توسعه منابع انسانی )بدون وجود افراد آموزش دیده و ماهر ،5

استفاده از فرصت هاومزایای ارائه شده توسط فناوری اطالعات وارتباطات ، وجودنخواهد داشت.(

ایجاد و توسعه زیرساخت قانونی ) بدون وجود مجموعه قوانین مشخص ، -6 امکان استفاده از فرصت ها و مزایای ارائه شده توسط فناوری اطالعات و

ارتباطات نظیر تجارت الکترونیکی ، وجود نخواهد داشت. ( ایجاد وتوسعه محیط مناسب برای فعالیت های تجاری و اقتصادی)سرمایه گذاری -7

تجاری ، ایجاد استانداردهای فنی ، پرداخت الکترونیکی ( ایجاد و توسعه محتوا متناسب با زبان ملی هر کشور -8 ایجاد ، توسعه و حمایت از صنایع مرتبط با فناوری اطالعات و ارتباطات -9

) امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری ، شبکه ، مخابراتی ( مونیتورینگ و سنجش مستمر میزان استفاده از فناوری اطالعات و -10

. ارتباطات به منظور ارزیابی موفقیت استراتژی ها و سیاست های تعیین شده

ضرورت های توسعه آموزش الکترونیکی برای دانش آموزان و دانشجویان :

گسترده شدن فناوری اطالعOOات و نفOOوذ وسOOایل ارتباطOOات از راه دور بOOه عمOOق جامعه، ابزارها و روش های آموزش در جوامع را نیز متحول کرده و این تحول در

45




جهتی اسOOت کOOه هOOر فOOرد در هرزمOOان و هرمکOOانی بتوانOOد بOOا امکانOOاتی کOOه خOOود مشخص می کند، مشغول یOادگیری شOود؛ پیشOOرفت تکنولOوژی و ارزان تOر شOOدن هزینة استفاده از آن، فکر استفاده از ابزارهای جدیدتر برای انتقOOال دانش را در جوامع مطرح کرد و به دنبال آن به وجود آمدن و گسترش اینOOترنت نOOیز آمOOوزش الکترونیکی را بعد از آموزش از راه دور برای استفاده بیشتر از امکانات موجOOود

برای گسترش آموزش در جوامع مدنظر قرار داد.

از آموزش الکترونیکی به عنOOوان روش مOOدرن آموزشOOی یOOاد می شOOود، بOOرای هOOر آموزش، تعOOیین بOOازده زمOOانی توسOOط آموزش گیرنOOده و هم چOOنین انتخOOاب مکOOان دلخواه توسط او برای دسترسی به مطالب آموزشی مOOدنظر اسOOت، ضOOمن این که آموزش الکترونیکی دامنه گسترده ای نیز داشته و با توجه به نOOوع اسOOتفاده و امکانات موجود به انواع آموزش بر پایه وب، آموزش مبتنی بر رایانه، آموزش از طریق وسایل و ابزار دیجیتال همOOراه و هم چOOنین آمOOوزش از طریOOق تلفن همOOراه تقسیم می شوند که هر یک مزایای خاص خود را دارا هستند. هم چOOنین نبOOود نیOOاز به صرف وقت و حضور در کالس، برخورداری از یک روش مطالعه انعطاف پOOذیر مطابق نیOOاز دانشOOجو، بهره منOOدی از مزایOOای کOOارگروهی در مطالعOOه بOOه صOOورت آنالین، کنجکاوی و ابتکار بیشتر و دسترسی به تکنولوژی هOOای جدیOOد، اسOOتفاده از اطالعOOات به روز، امکOOان یOOادگیری در هOOر زمOOان و هOOر مکOOان و هم چOOنین کOOاهش هزینه های یادگیری از جملOOه مزیت هOOای عنOOوان شOOده از سOOوی کارشناسOOان امOOر

(1383)عليزاده برای آموزش الکترونیکی است.

( در آموزش :ICTضرورت )

ICT وزان وOOقدرت زیادی در کالس دارد چرا که موجب تقویت یادگیری دانش آم دانشجویان و بهبود کار معلم و استاد می گردد.

46




ICTریOOای فکOOباعث تقویت یادگیری شناختی ، پیشرفت در حل مسأله و مهارته در سطحی باالتر شده است و همین طور باعث گسترش و توسعة توانایی هOOای

ذهنی و فیزیکی می شود.

نقش معلم در آموزش مبتنی بر کامپیوتر)رایانه( :

در مOOOدارس و آموزشOOOگاه هOOOا ، معلم یکی از مهمOOOترین فاکتورهOOOای مOOOوفقیت محسوب می شود. تا جایی کOOه بسOOیاری از آموزشOOگاه هOOا حاضOOرند مبOOالغ کالنی بپردازند تا نام یک معلم معروف را در فهرست مدرسانشان داشته باشند و البته ساختار معلم مدار آموزش سنتی نOOیز همین را می طلبOOد. در سیسOOتم آموزشOOی که بار اصلی آموزش تقریبا بر عهده یOOک مولفOOه اسOOت ، طOOبیعی اسOOت کOOه هOOر تغییری در آن مولفه، تغییر در کل کیفیت آموزش را به همراه دارد. باور عمومی این است که با روی آوردن به ابزارهای جدید آموزشی و مشخصا آموزش مبتنی بر کOOامپیوتر) نOOرم افزارهOOای آموزشOOی ، آمOOوزش آنالین ، . . . ( ، نقش مOOدرس کمرنگ خواهد شد. البته این باوری است کOOامال منطقی و پOOذیرفتنی. امOOا مOOیزان این کمرنگ شدن مهم است. برخی ) عموما تولید کنندگان آمOOوزش هOOای مبتOOنی بر کامپیوتر ( می پندارنOOد در تولیOOد یOOک نOOرم افOOزار آموزشOOی احتیOOاجی بOOه معلم نیست و مثال به کمک یک کتاب یا بOOا دانسOOته هOOای خودشOOان می تواننOOد یOOک نOOرم افزار آموزشی موفق تولید کنند. گروهی نیز بر این باورند که با ورود کامپیوتر و تکنولوژی آموزشی، معلمان کم کم باید از صحنه کنار بروند. نتیجه این می شود که هزاران نرم افزار آموزشی به بازار می آید که از میان آنها به تعداد انگشOOتان هم نمی توان نرم افزار مفیOOد یOافت. اکOثر این نOرم افOزار هOا محصOول یOک تیم جوان است کOOه عمومOOا مقOOداری برنامOOه نویسOOی بلدنOOد و بOOا چنOOد رسOOانه ای هم

(1378آشنایی دارند.) غالمي

کامپیوتر و تکنولوژی زمانی در آموزش مفید اسOOت کOOه بOOه عنOOوان یOOک ابOOزار در دست معلمی ورزیده به کارگرفته شود. این کOOه مOOا می تOOوانیم در آمOOوزش هOOای

47




کامپیوتری فیلم نمایش دهیم، صدا پخش کنیم و از تعامOOل اسOOتفاده کOOنیم، دلیOOل نمی شود که بتوانیم آمOOوزش مOOوفقی هم تولیOOد کOOنیم. بOOرای آمOOوزش دادن هOOر مبحث، حتی احاطه به آن مبحث نیز کافی نیست. چه بسOOا متخصصOOینی کOOه یOOک نرم افزار را به طور کامOOل می شناسOOند و بهOOترین اسOOتفاده را از آن می کننOOد ، ولی اگر بخواهند کاربرد آن را به کسی آمOOوزش دهنOOد، هیچ موفقیOOتی بOOه دسOOت نمی آورنOOد. آمOOوزش ) محتOOوای آن هرچOOه باشOOد ( جOOدای از احاطOOه بOOه مبحث ، احتیاج به چیزی دارد که ما آن را » شم معلمی « می نامیم. شم معلمی یا شOOم تدریس است که باعث می شود یک معلم بدانOOد در کجOOای درس تأکیOOد کنOOد، کی بلند صحبت کند، چه زمانی سکوت کند و خالصه بOه چOه شOOکل عمOل کنOد تOا بOه اهداف آمOOوزش برسOOد. همOOانطور کOه در تOOدریس بOOه روش سOOنتی، شOOم معلمی باعث موفقیت می شود، در آموزش هOOای نOOوین نOOیز تOOأثیر بسOOیاری دارد. بOOا این تفاوت که در اینجا معلم بایOOد چنOOدین مهOOارت دیگOOر نOOیز داشOOته باشOOد. عالوه بOOر احاطOOه بOOه مبحث تOOدریس، معلم بایOOد بOOا کOOامپیوتر و امکانOOاتی کOOه در اختیOOار

آشنائی کامل داشOOته باشOOد. در اختیOOار داشOOتن فیلم و انیمیشOOن آموزشOOی، دارد، ایجاد تعامل با کاربر، امکان تنظیم تOOدریس بOOا نیازهOOای کOOاربر، تOOوان محاسOOباتی باالی کامپیوتر و امکان ارائه بازخورد آنی و همه آنچه ما بOOه عنOOوان برتOOری هOOای تدریس مبتنی بOر کامپیوتربیOان می کOنیم ، همOه اینهOا امکانOاتی هسOتند کOه اگOر مدرس با آنها آشنا نباشد، نمی تواند آموزش موفقی داشته باشد. همین مسOOئله یکی از نقطه ضعف های مهم اکثر نرم افزارهای آموزشOOی اسOOت. اکOOثر معلمین زبده، با کامپیوتر آشنایی چندانی ندارند و نمی دانند کامپیوتر چه امکانOOاتی بOOرای تدریس در اختیارشان قرار می دهد. کسانی هم کOه بOOا کOOامپیوتر آشOOنایی دارنOOد، معموال مدرس خوبی نیستند. افرادی که هOOر دو مهOOارت را داشOOته باشOOند، کیمیOOا هستند. ولی به هر حال این باعث نمی شود که در تولیOOد آمOOوزش ، نقش آنهOOا را به کس دیگری بدهیم. شاید بهترین کاری که دسOOتگاه آموزشOOی و مسOOئولین این امOOر) دفOOتر تکنولOOوژی آموزشOOی ، سOOازمان پOOژوهش وزارت آمOOوزش و پOOرورش یا .... ( می توانند انجام دهند، آموزش معلمان و مسلح کردن آنهOOا بOOه ابزارهOOای

48




جدیOد اسOت. در ادامOه می تواننOد از این معلمOان آمOوزش دیOده بOرای تولیOOد یOا .(1379حداقل نظارت بر نرم افزارهای تولید شده کمک بگیرند )جهاني

نقش فناوری اطالعات و ارتباطات در خود کنترلی دانش آموزان:

ظهOOور فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات در عرصOOه جهانی و رهاوردهOOای آن ماننOOد و کامپیوتر، اینترنت و ..، تحوالت شگرفی را در نظام آموزشی جهان ایجOOاد کOOرد

در این امOOOر تالش کشOOOورها را در جهت ایجOOOاد پارادایم هOOOای نOOOوین آموزشOOOی برانگیخت به گونه ای کOه همOه نظام هOای آموزشOOی جهOان را دسOتخوش تغیOOیراتکOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOرد. شOOایدنتوان گفت این تغیOOیرات درهمOOه جOOا یکسOOان بOOوده ولی هیچ نظOOامی از آن مستثنی نیسOت . پیشOرفت فنOاوری منجOOر بOه تغیOیر در شOOیوه ها، تفکOرات، نOوع

رفتارها، فرهنگ و اقتصاد در آموزش شد.

نظام های آموزشی از سنتی بOOه سOOوی آموزش هOOای غیررسOOمی و مجOOازی تغیOOیر یافتندبه گونه ای که می توان گفت امروزه معلم محوری در مدارس جOOای خOOود را به فراگیر محوری داده است و دانش آموزان مسئولیت یادگیری خود را بر عهOOده

می گیرند.

بOOا تنOOوع فOOراوان در نیازهOOا و عالیOOق دانش آمOOوزان ورود فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطات توانست پاسخگوی استانداردهای آموزشی با توجه به شرایط متفOOاوت

برای یادگیری در عرصه جهانی باشد، به گونه ای که :

دیگر آموزش ها بر پایه خواندن و نوشتن نخواهOOد بOود، بلکOOه مهارت هOای فنOOاوریاطالعات و ارتباطات آموخته می شود.

دانش و یOOادگیری دانش آمOOوزان محOOدود بOOه زمOOان و مکOOان خOOاص نیسOOت و بOOه فرامرزها و محدودیت ها گسترش می یابد.

49




حضور فیزیکی معلم و شاگرد در سرکالس ضروری نخواهد بود.

آموزش های انفرادی مطابق با استعداد ها و توان دانش آموزان امکان پذیر خواهد بود.

امکان انجام آزمایش های مجازی برای دانش آموزان فراهم می شود.

محتوای آموزشOOOی انعطاف پذیر خواهOOOدبود و انگOOOیزه برای یOOOادگیری را افOOOزایشمی دهد.

بOOا ادغOOام فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات در برنامOOة درسOOی، فراگOOیران انگOOیزه بیشتری در یادگیری خواهند داشت.

مطOOالب و محتOOوای موردنیOOاز از طریOOق شOOبکه عظیم جهOOانی اینOOترنت و منOOابع مختلف در دسترس خواهد بود.

دانش آمOOوزان ازمنOOابع مختلف می تواننOOد جهت انجام کارهOOای گروهی و پروژه هOOایخود استفاده کنند و ارزشیابی مدادکاغذی به سوی پروژه ای سوق داده می شود.

معلمOOان نقش یOOک راهنمOOا و تسOOهیل گر را در فضOOای داخلی کالس و در عرصOOه بین المللی رقابت هOOای علمی ایفOOا می کننOOد و بOOا اسOOتفاده از تکنولOOوژی و فنOOاوری

روش تدریس مؤثرتری خواهند داشت.

کتاب هOOای الکOOترونیکی ، اینOترنت در کنOOار کتاب هOای درسOOی منجربOه غOOنی شOOدن یادگیری می شوند. محتوای آموزشی متنOOوع و انعطاف پذیرخواهOOد بOOود و براسOOاس

آزادی نیازهای دانش آموزان در دسترس قرار می گیرد و آن ها در یادگیری محتوای عمل خواهند داشت.

محیط های آموزشی مجازی به وجود خواهد آمدکه در آن یادگیری، ارتباط با معلم و سOOایر افOOراد و تبOOادل اندیشOOه ها در هرزمOOان و مکOOان صOOورت می گOOیرد و

50




فرصت های آموزشOOی بOOرای دانش آمOOوزان بOOدون توجOOه بOOه رده سOOنی و جنسOOیفراهم می شود.

الزمOOه تطOOبیق دادن دانش آمOOوزان بOOا این شOOرایط این اسOOت کOOه آنهOOا مسOOؤلیت یادگیری خودرا برعهده گیرند و در یادگیری خود آزاد باشند. فراگیران می بایست افرادی خود راهبر، مسئولیت پذیر و مسOOتقل باشOOند و بOOه ارزشOOیابی دانسOOته های خOOود بپردازنOOد و بOOر روندکاریشOOان نظارت داشته باشOOند در این صOOورت اسOOت که

می توانند از میزان پیشرفت خود آگاهی پیدا کنند.

دانش آموزان یOOاد می گیرنOOد در جسOOتجوی نیازهOOای خOOود باشOOند و شOOیوه صOOحیح آمOOوختن را بیاموزنOOد و می تواننOOد بOOه ارزیOOابی مOOیزان یOOادگیری خOOود بپردازنOOد و بازخوردهای پی در پی از روندکاری خود را دریافت کنند در این صOورت اسOOت کOه

برای یادگیری بیشتر تالش می کنند.

دسترسOOی همOOه بOOه با توجه به حجم اطالعات زیاد و استفاده از نوآوری در جهت در کشور ضروری شود و در این آن و کیفیت آموزشی می بایست استفاده از آن

راستا بایددیدگاه های فلسفی، اعتقادی، ارزشی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی رادر نظرداشته باشOOOیم و یک چشOOOم انداز جدیOOOدی بOOOرای آن هOOOا تعریOOOف کOOOنیم.

در نتیجه سیاستگذاران در زمینه های:

اجتماعی )افزایش سطح آگاهی مردم و حقوق شهروندی( -1

فرهنگی )نحوة استفاده و فرهنگ سازی( -2

اقتصادی )امکان دسترسی همگان به آن( -3

فنی )گسترش وب سایت ها و شبکه های مخابراتی و ارتباطی( -4

51




آموزشOOی )فOOراهم آوردن مقOOدمات اسOOتفاده از فنOOاوری در کلیOOه دوره هOOای -5 معلمان و مربیان و دانش آموزان، ادغام فناوری بOOا برنامه هOOای تحصیلی آموزش

درسی(

می بایست برای نهادینه کOOردن فنOOاوری اطالعOOات و ارتباطOOات بسOOتر مناسOOبی را فراهم کنند. در این صورت است که با به کارگیری فناوری، دسترسی آسOOان بOOه اینOOترنت، نرم افزارهOOای تOOدریس و دسترسOOی بOOه سOOایت های علمی و آموزشOOی گوناگون، برقراری ارتباط و تشOOریک مسOOاعی و تبOOادل علمی بین دانش آمOOوزان فراهم خواهد شد، که خOOود بOOه خOOود در فراگOOیری و خOOود کنOOترلی دانش آمOOوزان

نقش به سزایی خواهد داشت.

اصل حاکم بر توسعة فناوری اطالعات در تربیت معلمان : 3

اصOOل اسOOتوار 3 اصول حاکم در توسعة فناوری اطالعOOات در تOOربیت معلمOOان براست :

معلمان باید دربارة گسترة وسیعی از کاربرد رایانOOه در کالس درس و فضOOای -1آموزشOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOی مطOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOالبی بیاموزنOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOد .

فناوری اطالعOات را بایOOد در مOOوقعیت هOOای آموزشOOی و درسOOی ارائOOه کOرد و -2 معلمOOOان عمال نحOOOوة اسOOOتفاده از فنOOOاوری اطالعOOOات را در کالس درس ببیننOOOد

(1383)شريفي

فناوری اطالعات نباید در فضای سنتی آموزش محدود شOOود . فنOOاوری را می -3 توان هم برای پشتیبانی از اشکال سنتی فراگیری و هم به منظOOور تحOOول آن بOOه

کار برد .

- پيشينه پژوهش2-12

- پيشينه نظري2-12-1

52




نظرية پذيرش فناوري ديويس

نظريOOة پOOذيرش فنOOاوري بOOراي تشOOريح رفتOOار اسOOتفاده از رايانOOه توسOOعه يOOافت. سياستگذاران متوجه شدند بسياري از سرمايه گذاريهاي فناورانه در مؤسسه هاي پژوهشي و دانشگاهي به داليلي از قبيOOل كهنگي فنOOاوري، اشOOكالهاي فOOني، نبOOود

(.2007ابزارهاي فناورانه مكمل و ... بدون اسOOتفاده بOOاقي مانOOده اسOOت )رائOOو، نظريOOة پOOذيرش1989چالشهايي از اين دست باعث شد تا »ديOOويس« در سOOال

فناوري، از كاربردي ترين نظريه ها در حوزه پذيرش فناوري اطالعOOات، را توسOOعه ( معتقد است هدف بيشOOتر نظامهOOاي اطالعOOاتي، ارتقOOاي1993دهد. »ديويس« )

عملكرد شغلي است. متأسفانه هرگOOاه نظامهOOاي اطالعOOاتي توسOOط كOOاربر كنOOار گذاشته مي شود، عملكرد فرد را تحت تأثير قرار مي دهد. پذيرش فناوري توسط كاربر، عاملي ضروري و تعيين كننده در موفقيت يا شكست يOOك نظOOام اطالعOOاتيOOاوري به شمار مي رود. از اين رو، مدل پذيرش فناوري، چرايي پOOذيرش يOOا رد فن اطالعاتي توسط كOاربر و نحOوة تأثيرگOذاري پOذيرش كOاربر بOر روي خصوصOيات نظام را بررسي مي كند. اين مدل نه تنها به تشريح داليOOل نپOOذيرفتن يOOك خOOدمت مبتني بر فناوري توسط كاربران مي پOردازد، بلكOه بOOه بررسOOي چگOونگي ارتقOاي ميزان پذيرش كاربران از طريق طراحي نظام مي پOOردازد. انتخOOاب خصوصOOيات كاركردي و واسط كاربري يك نظام جديد به ميزان زيادي تحت كنترل طراحOOان، توسعه دهندگان، انتخاب كنندگان و مديران است. بنابراين، به مدلي نياز اسOOت تOOا نحOOوة اتخOOاذ چOOنين تصOOميمهايي و تOOأثير آنهOOا بOOر پOOذيرش نظOOام توسOOط كOOاربران

مشخص شود.

گودهو و تامپسون نظرية تناسب وظيفه � فناوري

هسOOتة مركOOزي اين نظريOOه بOOر توانمنOOدي و قابليتهOOاي فنOOاوري در برابOOر اجOOراي وظايف محوله به فرد مبتني اسOOت. اين بOOه معنOOاي توانمنOOدي فنOOاوري اطالعOOات

53




(.1995براي حمايت از يك وظيفه محولOOه بOOه فOOرد اسOOت )گودهOOو و تامپسOOون، از چهOOارجزء تشOOكيل شOOده كOOه عبOOارت اسOOت از: مدل تناسب وظيفه OOO فنOOاوري

ويژگيهOOاي وظيفOOه، ويژگيهOOاي فنOOاوري، تناسOOب وظيفOOه بOOا فنOOاوري، عملكOOرد يOOا بهره وري. جزء اول و دوم با هم بر روي جزء سوم اثر گذاشته و در نهOOايت جOOزء سوم بر بهره وري يا عملكرد نظام تأثير مي گذارد. كاربران، ابزارها يOOا روشOOهايي را به كار مي بندند كه آنها را قادر سازد تا وظايف محوله را با حداكثر سOOودمندي

( عنصر ديگري نيز به نام توانOOايي شخصOOي بOOه اين1988انجام دهند. »گودهو« ) مدل افزود. بر اساس اين نظريه، فناوري اطالعاتي كOه مزيتهOOاي كOافي و مOOورد

(.2002و ديگOOران، نياز را ارائه ندهد، مورد استفاده قرار نخواهد گرفت )ديشاو ( مOOدل منسOOجمي از تOOركيب مOOدل پOOذيرش فنOOاوري1999»ديشاو و استرانگ« )

)ديويس( و مدل تناسب وظيفه O فناوري )گودهو( ارائه دادنOOد. هOOدف تOOدوين اين مدل اين بود كه هر كدام از اين مدلها از بعد مشخصي پذيرش فناوري از سOOوي كOOاربر را مطالعOOه كOOرده و تلفيOOق اين دو مOOدل بOOا هم امكOOان مطالعOOه عوامOOل

را فراهم مي كند. تأثيرگذار از ابعاد رفتاري و تناسب آن با وظايف محوله

نظرية اشاعة نوآوري اورت راجرز

معروف تOOرين پژوهشOOگر در پOOژوهش »اشOOاعه« اسOOت. راجOOرز »اورت راجOOرز« نوآوري را چنين تعريف مي كند: »فكر، روش يا شئي كه فرد يOOا واحOOد ديگOOري از

(. از ديOدگاه راجOرز)312،ص1381اقتباس آن را نو تصOOور مي كننOد.«)سOOورين، فرايندي است كه نوآوري از طريق مجاري ارتباطي در طي زمان ( اشاعه2005

در ميان اعضاي يك نظام اجتماعي گسترش مي يابد.

ب�ر اس��اس نظري��ه رفت��اري نظرية اس��تفاده از رايانه ه��اي شخص��ي »ترياندس

يكي از نظريه هOOايي كOOه قابليتهOOاي خOOود را بOOه خOOوبي در طي زمOOان نشOOان داده، اسOOت كOOه بOOر اسOOاس نظريOOه رفتOOاري نظريOOه به كOOارگيري رايانه هOOاي شخصي

54




( تدوين شده اسOOت. تريانOOدس رفتOOار افOOراد را متOOأثر از سOOه1980) »ترياندس« و شرايط تسهيل گر مي داند. افزون بر اين، تمايالت نOOيز از متغير عادت، تمايالت

متغيرهاي احساس، عوامل اجتماعي و نتايج قابل انتظار تأثير مي پذيرد.

ونكتاش و همكارانش نظرية يكپارچه پذيرش و استفاده از فناوري

نظريOOة يكپارچOOه پOOذيرش و اسOOتفاده از2003ونكتOOاش و همكOOارانش در سOOال فناوري را مطرح كردند. چند عنصOOر را بOOه مOOدل اوليOOة پOOذيرش فنOOاوري ديOOويس افزودند كه هر يك تأثير عمده اي بر قصد رفتاري و در نهايت استفاده از فناوريها دارد. اين مدل بر مبنOOاي سOOاير مOOدلها و نظريه هOOاي تجOOربي و مفهOOومي پOOذيرش فنOOاوري كOOه در مبOOاحث قبلي مطOOرح شOOده اسOOت، تOOدوين گرديOOد. »ونكتOOاش و ديويس« مدل اوليOة پOذيرش فنOاوري را بOراي تشOريح ادراك سOودمندي و قصOد استفاده بر اسOOاس فراينOOدهاي شOOناختي و تOOأثيرات اجتمOOاعي توسOOعه دادنOOد. بOOر اساس مطالعات انجام شده، چهOOار عنصOOر مهم در رفتOOار پOOذيرش و اسOOتفاده از

عملكOOرد، پيش بيOOني تالش، فناوري تأثير بسOOزايي دارد كOOه عبارتنOOد از: پيش بيOOني ( پيش بيOني2003و تسOهيل شOرايط. »ونكتOOاش و همكOOارانش« ) نفوذ اجتمOاعي

عملكرد را به درجه اي اطالق مي كنند كه فرد معتقد اسOOت اسOOتفاده از نظOOام در ارتقاي عملكرد حرفه اي او سOOودمند خواهOOد بOOود. پيش بيOOني تالش نOOيز بOOه درجOOه سهولت كار با نظام اطالق مي شود. نفوذ اجتماعي به شOOرايطي ارجOOاع مي دهOOد كه فرد درك مي كند افراد معتبر خواهان استفادة او از يك نظام فناورانه هستند. تسهيل شرايط نOيز بOOه درجه اي اشOOاره دارد كOه فOOرد معتقOد اسOOت زيOOر سOOاخت سازماني و فني براي حمايت از بهره گيري از نظام وجOOود دارد. نظريOOه يكپارچOOه پذيرش و استفاده از فناوري، شامل دو ساز و كار نظري ديگر نOيز مي باشOد كOه بر آن اساس هنجار ذهني مي تواند به طور غير مسOOتقيم بOOر روي قصOOد افOOراد از طريق ادراك سودمندي اثر بگذارد. اين نظريه بر اين بOOاور اسOOت كOOه هنجارهOOاي ذهني مي توانند بر روي تصور افراد تأثير مثبOOتي داشOOته باشOOند، زيOOرا زمOOاني كOOه

55




جديد را افراد مهم يك گروه اجتماعي، فردي را متقاعد سازند كه او بايد فناوريبپذيرد، كاربر نيز اين فناوري جديد را خواهد پذيرفت .

- پشينه تجربي2-12-2

( اينگونه نتيجه گيري كرد كه اموزش به كمك كOOامپيوتر وقOOتي كOOه1994- دمبو ) بصورت مكمل آموزش كالس بكار رود. بيشتر اثر بخش است تا زماني كه بجاي آموزش كالس مOورد اسOتفاده قOرار مي گOيرد. در ضOمن اسOتفاده از اين روش

آموزش براي دانشجويان در سطح دانشگاه بسيار موثر است .

( نشOOان داد كOOه اسOOتفاده از فنOOاوري اطالعOOات مي توانOOد در1374- سOOروش ) بكارگيري حOواس مختلOOف دانشOOجويان، افOزايش كيفيت يOOادگيري و جلوگOيري از

تكراري و يكنواخت بودن آموزش مطالب درسي موثر باشد .

O-( ات2001هام فريس كندراسوOOاوري اطالعOOدر پژوهشي در خصوص تاثير فن ) بر عملكرد تحصيلي دانشجويان دانشكده هاي جان النگ نشOOان داد كOOه اسOOتفاده

فناوري اطالعات بر عملكرد تحصيلي دانشجويان تاثير زيادي دارد .

(انجOOام گOOرفت. نشOOان داد كOOه1381- در پژوهشOOي كOOه توسOOط پورجمشOOيدي ) فناوري اطالعات مي توانند در بهبود يOOادگيري مهOارت هOاي زبOOاني بOه فراگOيران

كمك كند و باعث بهبود يادگيري در آنان شود .

در تحقيقي نشان داد كه اسOOتفاده از فنOOاوري1990- »دانشگاه اينديانا در سال هاي جديد از قبيل كامپيوتر و اينترنت نتايج مثبتي بر روي رشOOد مهOOارت نوشOOتن،

56




فهم و درك بهOOتر، توانOOايي آمOOوزش بOOه ديگOOران و افOOزايش رشOOد مهOOارت تفكOOرانتقادي در دانشجويان دارد .

فصل سومروش تحقيق

57




مقدمه-3-1 شOOيوه اجOOراي تحقيOOق رابيOOان داشOOته ، جامعOOه فصل ابتOOداروش تحقيOOق و دراين

آماري وحجم نمونه ، روش نمونه گOOيري وابزارنمونOOه گOOيري رامعOOرفي مي كOOنيم وسپس به توصOيف ابOزار تحقيOOق وويOژگي پرسOOش نامOOه هOOامي پOردازيم وروش

.آماري به كارگرفته رابيان مي كنيم

روش تحقيق-3-2

بررسي رابطه ي بين ميزان استفاده از فناوريدراين تحقيق به اطالعات و ارتباطات و عملكرد تحصيلي دانشجويان دانشگاه علوم

پرداختيم و این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است و روشپزشكي ايالم همبستگی است.–تحقیق توصیفی

-شيوه اجراي تحقيق3-3 دانشOOگاه علOOوم دانشOOکده بهداشتبراي اجOOراي تحقيOOق ابتOOدا آمOOار دانشOOجويان

پزشكي ايالم تهيه و از بين آنها گروه نمونه انتخاب شده و پرسOOش نامOOه هOOا بين آنها توزيع گرديده و پرسش نامه ها در يOOك مجمOOوع تنظيم شOOدند و پس از جمOOع

مOOورد تجزيOOه و تحليOOلspssآوري پرسش نامه ها اطالعات استخراج و با برنامه قرار گرفتند.

جامعه آماري وحجم نمونه-3-4 دانشOOکده نفOOر از دانشOOجويان850جامعOOه آمOOاري اين پOOژوهش را تعOOداد كOOل

از بین آنهانمونOه بOه دانشگاه علوم پزشOكي ايالم تشOكيل مي دهنOد كهبهداشت نفرانتخاب شد. 200تعداد

58




روش نمونه گيري-3-5

در بسياري از تحقيقات انساني محقق مايل است نمونه تحقيقي را بOOه گونOOه اي انتخاب كند كه مطمئن شود زيرگروه با همان نسبتي كه در جامعه وود دارند ،به عنوان نماينده جامعه در نمونه نيز حضورداشته باشند روش نمونOOه گOOيري طبقOOه اي در مطالعOOاتي كOOه محقOOق قصOOد مقايسOOه زيOOر گروههOOاي مختلفي را داشOOته باشد ،مناسب اسOOت بOOه طOOور خالصOOه ،در روش نمونOOه گOOيري طبقOOه اي محقOOق مطمئن است كه نمونه انتخاب شده براساس ويژگي ها وعواملي كه اسOOاس آن

(.1384طبقه بندي بوده اند )بياني ،

روش جمع آوري داده-3-6

دراين تحقيق براي جمع آوري داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد.

ابزارگردآوري داده ها-3-7 از متداول ترين روش جمع آوري اطالعات استفاده از پرسش نامه اسOOت كOOه از طريق طرح تعدادي سوال اطالعات مورد لزوم از گOروه پاسOخ گOو دريOافت مي شود و در طرح و تنظيم پرسش نامه بسته به اينكه چه نوع اطالعاتي مورد نيOOاز است و از چه افرادي اطالعات كسب مي شود و آيا افراد مورد مطالعه قادر به پاسخگويي به سواالت هستند يا خير،طرح ها و انواع مختلف پرسش نامه به كار

مي رود.در اين تحقيق يك پرسش نامه مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه مجموعه اي از سواالت و گويه ها است كه پاسOخ دهنOOده بOا مالحظOه

(.1381آن ها پاسخ هاي الزم را ارائه مي دهد )سرمد و ديگران ،

59




در اين پژوهش براي جمع آوري داده هاي تحقيOOق از پرسشOOنامه محققي سOOاختهاستفاده شد .

42پرسشنامه اي كه در اين پOOژوهش مOOورد اسOOتفاده قOOرار گرفتOOه اسOOت داراي سوال براي دانشجويان مي باشد .

روايي ابزار اندازه گيري : مقصود از روايي آن است كه وسيله اندازه گيري به واقع بتوانOOد خصيصOOه مOOورد نظر را اندازه بگيرد نه خصيصه ديگر را ، مقصود و مOOاهيت پرسشOOنامه فقOOط از

(.1380راه مطالعه و بررسي روايي آن معلوم مي گردد)هومن ، براي بدست آوردن روايي پرسشنامه ،از نظرات استاد راهنما استفاده شOOد و در

نهايت با انجام تغييرات الزم پرسشنامه به تاييد ايشان رسيد.پايايي ابزار اندازه گيري :

مقصود از پايايي يك وسOOيله انOOدازه گOOيري آن اسOOت كOOه اگOOر خصيصOOه اي مOOورد سنجش را با همان وسيله يا وسايل مشابه و قابل مقايسه با آن را تحت شرايط مشابه دوباره اندازه گيري كنيم ، نتايج حاصل تا چه حOOد مشOOابه ، دقيOOق و قابOOل

(.1380اعتماد است )هومن ، روشي كOOه در اين تحقيOOق جهت تعOOيين پايOOايي پرسشOOنامه مOOورد اسOOتفاده قOOرار گرفت روش آلفاي كرونباخ است اين روش براي محاسبه همساني دروني ابزار اندازه گيري از جمله پرسشنامه ها يا آزمون هايي كOOه خصيصOOه هOOاي مختلOOف را

(. 1381اندازه گيري مي كنند به كار مي رود) سرمد و ديگران ،تقسیم بندی سواالت پرسشنامه

پرسشنامه4و3و2و1میزان دسترسی و تسلط =سواالت 8و7و6و5واژه پرداز ورد =

11و10و9پاورپوینت =acess=1214و13و18و17و16و15اکسل=

60




frontpage=1921و20و24و23و22سایر نرم افزارها=28و27و26و25پست الکترونیکی=

39و38و37و36و35و34و33و32و31و30و29جستجو در وب=42و41و40ارتباطات دیداری و شنیداری=

روشهاي تجزيه و تحليل داده ها- 3-8

های جمعیت شناختی، از فنون آمار توصیفیدر تحقیق حاضر، برای توصیف آماری داده- جهت شناخت و تبOOیین وضOOعیت و ویOOژگیایاز جمله جداول فراوانی، نمودارهای دایره

دهنOOدگان اسOOتفاده شOOده اسOOت. همچOOنین از فنOOون آمOOارهOOای جمعیت شOOناختی پاسOOخ (، ضریبKSآزمون کلوموگروف-اسمیرنوف)آزمون از جمله SPSSاستباطی موجود در

هOOایهمبسOOتگی پیرسOOون، آزمOOون مقایسOOه میOOانگین یOOک جامعOOه بOOرای آزمOOون فرضOOیهپژوهش استفاده شده است.

61




فصل چهارم تجزيه و تحليل

داده ها

62




مقدمه

هایی کOOه از طریOOقای است که طی آن دادهها فرایندی چند مرحلهتجزیه و تحلیل داده-اند، خالصه، کدبندی ودسOOتهآوری در نمونه آماری فراهم آمدهبکارگیری ابزارهای جمع

هOOا بین اینهOOا و ارتبOOاط برقراری انواع تحلیلشوند تا زمینهبندی و در نهایت پردازش می هOOا فOOراهم آیOOد. در واقOOع تحلیOOل اطالعOOات شOOامل سOOهها به منظور آزمون فرضیهداده

باشد:عملیات اصلی می ها، سپس تحلیل روابط بینهای الزم برای آزمون فرضیهسازی داده ابتدا شرح و آماده

هOOا انتظOOاری نتOOایج مشOOاهده شOOده بOOا نتOOایجی کOOه فرضOOیهمتغیرها، و در نهایت مقایسه ها هم از لحOOاظ مفهOOومی و. در این فرایند داده(1387)دانایی فرد و همکاران، داشتند

هOOای گونOOاگون آمOOاری نقش بسOOزایی درشOOوند و تکنیOOکهم از لحاظ تجOOربی پOOاالیش می(. 1390)سکاران، ها به عهده دارندها و تعمیماستنتاج

آوری شOOده از آمOOار توصOOیفی وهOOای جمOOعدر این فصOOل بOOرای تجزیOOه و تحلیOOل داده اسOتنباطی اسOتفاده شOOده اسOOت. در ابتOOدا بOا اسOOتفاده از آمOار توصOOیفی، شOناختی از

شود و در ادامه در آمOOاردهندگان حاصل میهای جمعیت شناختی پاسخها و ویژگیوضعیت ، به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شOOدهSPSSاستنباطی، به کمک آزمون های آماری

است.

تحلیل های توصیفی

آینOOد؛هدف علم آمار، استنتاج از تعداد زیادی مشاهدات است کOOه از جامعOOه بدسOOت می تOOوان اینرسد این است کOOه آیOOا میبنابراین اولین سوالی که به ذهن هر پژوهشگری می

توان مشاهدات زیOOاد جامعOOه را درمجموعه بزرگ از مقادیر را توصیف کرد و چگونه می(.1380یک چارچوب مشخص سازماندهی نمود)آذر، مومنی،

آوری شOOده از نمونOOههای جمعیت شناختی جمعدر تجزیه و تحلیل توصیفی، محقق داده آماری را بOا اسOتفاده از ابزارهOای تجزیOه و تحلیOل توصOیفی مناسOب از جملOه جOداول

ای بررسی کرده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل به صورتفراوانی، نمودار دایرهباشد:زیر می

معدل

یکی از معیارهایی که محقق برای توصیف نمونه خود استفاده کرده است، معOOدل می گOOروه مختلOOف بOOه فOOراوانی زیOOر قOOرار داده3باشد که محقق در این تحقیOOق آن را در

است:

63




- آمار توصیفی بر مبنای معدل 1-4جدول

فراوانسن کارکنانی

درصدفراوانی

٪164522 تا 14معدل ٪1813869 تا 16معدل %20179 تا 18معدل

برای درک بهOOتر و نشOOان دادن اختالف درصOOد هOOر طبقOOه، از نمOOودار میلOOه ای مطOOابقاشکال زیر استفاده شده است.

61تOا 41معدل 81تOا 61معدل 02تOا 81معدل 0

02

04

06

08

001

021

041

061

elitT sixA

- نمودار میله ای به تفکیک معدل1-4شکل

% بیشOOترین69 بOOا 18 تOOا 16همان طور که در شکل زیر قابل مشاهده است، معOOدل %9 بOOا 20 تOOا 18فراوانی را به خود اختصاص داده اند، این در حالی است که معOOدل

کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.

جنسیت

در این تحقیق از نظر جنسیتی نیز به دو دسته تقسیم بندی شOOده انOOد کOOه در جOOدول واشکال زیر، فراوانی و درصد هر دسته مشخص شده است.

- آمار توصیفی بر مبنای جنسیت 2-4جدول

فراوانجنسیتی

درصدفراوانی

٪5930مرد

64




٪14170زن

همان طور که در جدول فوق قابل مشاهده است، اکثریت نمونه تحقیOOق را زنOOان بOOا )( تشکیل می دهند. این مساله را در شکل زیر می توان مشاهده کرد.70٪

مرد Oزن0

02

04

06

08

001

021

041

061

elitT sixA

- نمودار میله ای به تفکیک جنسیت 2-4شکل

نفOOر از141 نفOOر نسOOبت بOOه زنOOان بOOا 59همان طور که قابل مشاهده است مردان با تعداد کمتری در نمونه تحقیق برخوردار می باشند.

تجزیه و تحلیل استنباطي

هOا، ويOژگي گOروه هOايهOايي اطالق مي شOOود کOOه از طريOOق آنآمار استنباطي به شيوه شOOود. بOOههOOاي کوچOOک اسOOتنباط ميگOOيري همOOان ويOOژگي گOOروهبزرگ بر اساس اندازه

هاي آمار استنباطي به منظOور بOOرآورد پارامترهOاي جامعOOه)ميOانگينعبارت دیگر؛ روش )دانایی فOOرد و همکOOاران، رودگيري از جامعه مورد نظر بکار ميجامعه( از طريق نمونه

1389 OO.)ودن دادهOOال بOOی نرمOOه بررسOOدا بOOوندر این بخش ابتOOق آزمOOا از طریOOه هOOاشود، سپس به منظور آزمون هر یک از فرضOOیهکولموگروف- اسمیرنوف پرداخته می

شود. از آزمون های مربوطه استفاده می

هابررسی فرض نرمال بودن داده

تOOوان اسOOتفاده میSPSSهای آماری در برای آن که مشخص شود از کدام دسته از آزمون هOOا را مOOورد آزمOOون قOOرار داد. بOOدین منظOOور فرضOOیهکرد، ابتدا بایOOد نرمOOال بOOودن دادهمربوط به این قسمت عبارتند از:

H0=توزیع داده ها نرمال استH1= توزیع داده ها نرمال نیست

65




فرضOOOیه فOOOوق بOOOرای متغیرهOOOای تحقیOOOق از طریOOOق اجOOOرای آزمOOOون کولمOOOوگروف-( بررسی شد که نتیجه آن در جدول زیر نشان داده شده است.KSاسمیرنوف)آزمون

- بررسی نرمال بودن شاخص ها 3-4جدول نتیجهsigمولفه

نرمال72/0استفاده از فناوری اطالعاتاست

نرمال20/0عملکرداست

بیOOان می شOOود.٪95به طور معمول در علوم انسانی تایید یا رد فرضیات با اطمینOOان بدست می آیOOد بیOOانگر مOOیزان خطOOاییspss که به کمک نرم افزار sigاز طرفی میزان

می توان مرتکب شد. لذا هنگOOامی کOOه این مقOدار بیشOOتر از H0است که در رد فرضیه را رد کرد. H0( باشد، به راحتی نمی توان فرضیه 1 – 95/0 )05/0

می باشد. لOOذا05/0 همه متغیرها بیش از sigچنانچه در جدول فوق مشاهده می شود شد. به عبارت دیگر در خصوص همه H0 نمی توان مدعی رد فرضیه ٪95با اطمینان

که نرمال بOOودن داده هOOا در وضOOعیت موجOOود می باشOOد، تاییOOد می H0متغیرها فرضیه گردد.

آزمون سواالت تحقیق

سوال اول تحقیق

اسOOتفاده از فنOOاوری اطالعOOات توسOOط اولین سOOوال تحقیOOق عبOOارت اسOOت از: دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علOOوم پزشOOکی ایالم بOOه چOOه مOOیزانی می

باشد؟ با توجه به توزیع نرمOال متغیرهOای تحقیOق در حOالت موجOود، محقOق بایOد بOرای پاسخ دادن به این سوال از آزمون های پارامتریک استفاده کنOOد کOOه بOOا توجOOه بOOه

(؛ محقق بایOOد از آزمOOون مقایسOOه3بررسی سطح کارکنان با یک مقدار مشخص)میانگین یک جامعه استفاده کند.

H0: µ= 3در حد متوسط است استفاده از فناوری اطالعات توسط دانشجویانH1: µ≠ 3در حد متوسط نیست استفاده از فناوری اطالعات توسط دانشجویان

نتایج این آزمون در جدول زیر قابل مشاهده است:

66




نتایج حاصل از آزمون میانگین یک جامعه– 4-4جدول میانگی

نsigنتیجه

استفاده از فناوریاطالعات

75/300/0

رد گشته و جایگاه آن باالتر از حد H0فرضیه متوسط است

* محاسبات محقق

( کمOOتر ازsigبا توجه به نتایج جدول فوق که در آن ضریب خطای محاسبه شده) استفاده از فنOاوری اطالعOات( می باشد، لذا در خصوص 05/0خطای استاندارد)

رد می گردد. یعنی این بعد از جایگاه متوسطی برخOOوردار نمی باشOOد.H0فرضیه % می95 در خصOOوص آن، بOOا اطمینOOان 3از طرفی با توجه به میانگین بOOاالتر از

بOOاالتر از استفاده از فناوری اطالعOOات توسOOط دانشOOجویانتوان نتیجه گرفت که حد متوسط می باشد.

سوال دوم تحقیق

عملکرد تحصOOیلی دانشOOجویان در دانشOOكده دومین سوال تحقیق عبOOارت اسOOت از:بهداشت ايالم به چه میزانی است؟

با توجه به توزیع نرمOال متغیرهOای تحقیOق در حOالت موجOود، محقOق بایOد بOرای پاسخ دادن به این سوال از آزمون های پارامتریک استفاده کنOOد کOOه بOOا توجOOه بOOه

(؛ محقق بایOOد از آزمOOون مقایسOOه3بررسی سطح کارکنان با یک مقدار مشخص)میانگین یک جامعه استفاده کند.

H0: µ= 3در حد متوسط است عملکرد تحصیلی دانشجویانH1: µ≠ 3در حد متوسط نیست عملکرد تحصیلی دانشجویان

نتایج این آزمون در جدول زیر قابل مشاهده است:

نتایج حاصل از آزمون میانگین یک جامعه– 5-4جدول میانگی

نsigنتیجه

عملکردتحصیلی

26/300/0

رد گشته و جایگاه آن باالتر از حد H0فرضیه متوسط است

* محاسبات محقق

( کمOOتر ازsigبا توجه به نتایج جدول فوق که در آن ضریب خطای محاسبه شده) عملکرد تحصیلی دانشOOجویان( می باشد، لذا در خصوص 05/0خطای استاندارد)

67




رد می گردد. یعنی این بعد از جایگاه متوسطی برخOOوردار نمی باشOOد.H0فرضیه % می95 در خصOOوص آن، بOOا اطمینOOان 3از طرفی با توجه به میانگین بOOاالتر از

بOOاالتر از حOOد متوسOOط می عملکOOرد تحصOOیلی دانشOOجویانتوان نتیجه گرفت کOOه باشد.

سوال سوم

بیشترین و کمترین استفاده از ابعاد فنOOاوری دومین سوال تحقیق عبارت است از:اطالعات توسط دانشجویان کدامین ابعاد می باشد؟

برای پاسخ دادن به این سوال محقق از آزمون فریدمن استفاده کرده است کOOهنتایج آن در جدول زیر آمده است:

ابعاد فناوری اطالعات- رتبه بندی6-4جدول رتبهمیانگینابعاد فناوری اطالعات

88/41(wordواژه پردازي )54/35(Power pointارائه مطالب )

28/36(Accessپايگاه داده ها)87/34(Excelصفحات گسترده )

FRONT PAGE01/3774/28ساير نرم افزارها

08/43(Emailپست الكترونيك)54/42(searchجستجو در وب)

با توجه به نتایج این تحقیق معلOOوم گردیOد کOه بیشOترین توانOOایی دانشOجویان این ( می باشOOد. کمSESRCH( و جستجو در وب)WORDتحقیق تسلط بر واژه پردازی)

،SPSSتOOرین توانOOایی دانشOOجویان این تحقیOOق نOOیز سOOایر نOOرم افزارهOOا از قبیOOل می باشد.FRONT PAGEفتوشاپ و .. و

آزمون فرضیه اول

بین میزان کاربرد فناوری اطالعOOات و ارتباطOOاتفرضیه اول پژوهش عبارتند از: دانشOOگاه دانشOOکده بهداشتتوسط دانشجویان بOOا عملکOOرد تحصOOیلی آنOOان در

علوم پزشکی ایالم رابطه وجود دارد.

این فرضیه به صورت زیر در قالب فرضیه آماری تعریف شده است:H 0 : ρ=0 H 1: ρ≠0

68




H0= انبینOOیلی آنOOرد تحصOOکاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات توسط دانشجویان با عملک رابطه معناداری وجود نداردH1= انبینOOیلی آنOOرد تحصOOکاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات توسط دانشجویان با عملک رابطه معناداری وجود دارد

کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات با عملکرد تحصیلی- آزمون بررسی رابطه 7-4جدول

رابطه خطای

محاسبهشده

میزاننتیجهرابطه

کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات رابطه مثبت و001/071/0و عملکرد تحصیلی

معنادار* محاسبات محقق

=( از سOOطحsig 001/0 خطOOای محاسOOبه شOOده )7-4با توجه به جدول شماره =OO 05/0خطای در نظر گرفته شده) α)،یه کمOOتر می باشد که به معنی رد فرض

H0 ه% می95 می باشد. به عبارت دیگر، در فاصله اطمینانOOد کOOدعی شOOوان مOOت بین میزان کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات توسط دانشجویان با عملکردبین

مثبت و دانشگاه علوم پزشOOکی ایالم رابطOOه دانشکده بهداشتتحصیلی آنان در وجود دارد.71/0معنادار

69




فصل پنجم بحث و نتيجه

گيري

مقدمه- 5-1 فصل ابتدابه خالصه اي از تحقیق اشاره مي شودسپس يافته هاي تحقیق دراين

باتوجOOه بOOه اهOOداف، فرضOOيه هOOاي تحقیOOق مOOوردبحث وبررسOOي قرارگرفتOOه وبادرنظرگرفتن پيشينه تحقیق نتايج بدست آمOOده بOOا يافتOOه هOOاي سOOاير محققين

70




دراين زمينه مقايسه شده و نتايج همخوان ونOOا همخOOوان درحOOدامكان توجيOOه مي شودودرنهايت پيشنهادات الزم براي تحقیقOOات بعOOدي و محOOدوديتهاي موجOOودداده

مي شود.

- خالصه اي از تحقیق5-2 پژوهش حاظر به بررسی رابطOOه ي بين مOOيزان اسOOتفاده از فنOOاوري اطالعOOات و ارتباطOOات و عملكOOرد تحصOOيلي دانشOOجويان دانشOOكده بهداشOOت دانشOOگاه علOOوم

پزشكي پرداخته است. بین مOOیزان کOOاربرد فنOOاوری اطالعOOات و اصOOلي اين تحقیOOق اين اسOOت فرضOOيه

ارتباطات توسط دانشجویان با عملکOOرد تحصOOیلی آنOOان در دانشOOكده بهداشOOتدانشگاه علوم پزشکی ایالم رابطه وجود دارد

مشOOخص کOOردن رابطOOه بین مOOیزان کOOاربرد فنOOاوریهدف اصلي از اين پOOژوهش اطالعات و ارتباطات توسط دانشجویان با عملکرد تحصیلی آنان در دانشOOکده

نفOOر از420از بین تشOOكيل مي دهنOOد كهبهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایالم نفOOر انتخOOاب200 بOOه تعOOداد بر اساس فرمOOول کOOوکران دانشجويان آن ها نمونه

شدکه در انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه اي استفاده شد.

نتيجه گيري كلي- 5-3نتايج تحقيقات نشان داد:درجمع بندي كلي

اسOOتفاده از فنOOاوری اطالعOOات توسOOط دانشOOجویان بOOاالتر از حOOد متوسOOط می باشد،عملکرد تحصOیلی دانشOجویان بOاالتر از حOد متوسOOط می باشOد. ،بیشOترین

( و جستجو در وب)WORDتوانایی دانشجویان این تحقیق تسلط بر واژه پردازی)SESRCHرمOOایر نOOیز سOOق نOOجویان این تحقیOOایی دانشOOرین توانOOد. کم تOOمی باش )

FRONT، فتوشOOاپ و .. و SPSSافزارها از قبیل PAGEور کلیOOه طOد. و بOOمی باش بین میزان کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطOOات توسOOط دانشOOجویان بOOا عملکOOرد

71




تحصیلی آنان در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشOOکی ایالم رابطOOه مثبت و وجود دارد.71/0معنادار

- پيشنهادات5-4

استفاده از مطالب و منابع معتبر در رابطه با تحقيق حاضر -1

دسترسي قرار دادن پرسش نامه هاي معتبر-2

تعميم دادن موضوع به حدود سني متفاوت -3

باال بردن اطالعات از طريق تحقيقات جديد و تازه -4

باال بردن زمان ارائه تحقيق جهت ارائه بهتر-5

- محدوديت ها5-5محدوديت زماني در اجراي تحقيق -1

- مشكالت ناشي از اجراي پرسشنامه در محيط دانشگاه كه باالجبار از با كمك2گرفتن از چندين نفر در امر تكميل كردن پرسشنامه استفاده شد .

- ناكافي بودن منابع و تحقيقات مشهود بخصوص منابع فارسي در زمينه متغير3هاي پژوهش كه محقق را در زمينه بررسي پيشينه پژوهش در تنگنا قرار دارد.

منابع

( . گسترش كOOاربرد فنOOاوري اطالعOات و ارتباطOOات در1379اندرسون، جاناتان )-1 آموزش ، چشOOم انOOدازها و روشOOها و موضOOوعات، ترجمOOه داوود حسOOيني نسOOب،

مشهد انتشارات آستان قدس رضوي( نقش فناوري هاي نوين در برنامه هاي آموزشي1379حج فروش، احمد )-2

72




(پديده جهاني شدن، وضعيت بشOري و تمOدن اطالعOاتي .1380رجايي، فرهنگ )-3ترجمه عبدالحسين آذرنگ. تهران. انتشارات آگاه

( راهبرد توسOOعه تكنولOOوژي اطالعOOات و1384رستگارپور، حسن؛ عبدالهي، نيدا )-4 ، تهران : دانش مردمICTارتباطات

( در آمOOدي بOOر تكنولOOوژي1378سOOامپات، ك ؛ پOOانير سOOلوام، سOOانتانام، س )-5آموزشي،ترجمه ايرج اعتماد، محمد حسن رضايي، شيراز: انتشارات راهگشا

(باز انديشOي مفهOوم و مOدلول انقالب آموزشOي در1383مهر محمدي، محمود )-6 عصر اطالعات و ارتباطات، برنامه درسي درسOOي در عصOOر فنOOاوري اطالعOOات و

ارتباطات. تهران: انتشارات آييژ. ( تحليل جامعه شOOناختي از كOOاربرد1383مهر محمدي، محمود ؛ دهقان، حسين )-7

فناوري اطالعات و ارتباطات در آموزش. موسسه پژوهشي برنامه ريزي درسيو نوآوريهاي آموزشي سازمان پژوهش و برنامه ريزي .

( الزامها، شرايط و زمينه هاي مناسب براي كOOاربرد1383نفيسي، عبدالحسين )-8 فناوري اطالعات در دانشگاه ها ، بر اسOOاس يافتOOه هOOاي مطالعOOات بين المللي ، مجموعه مقاالت سومين همOOايش برنامOOه درسOOي در عصOOر فنOOاوري اطالعOOات و

(1382ارتباطات ) (. الزامها، شرايط و زمينه هاي مناسب براي كOOاربرد1383نفيسي، عبدالحسين)-9

فناوري اطالعات در آموزش دانشگاهي در ايران بر اساس يافته هOOاي مطالعOات بين المللي، برنامOOه درسOOي در عصOOر فنOOاوري اطالعOOات و ارتباطOOات. تهOOران .

انتشارات آييژ

73




ضمائمبسمه تعالي

: دانشجوی گرامی

با سالم و احترام پرسشنامه ای که پیش روی شماست به منظور انجام پروژه تحقیقاتی تحت عنوان " بررسی رابطه

بین میزان استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشکده بهداشتدانشگاه علوم پزشکی ایالم" تدوین شده است. لذا خواهشمند است هر یک از گویه ها یا سوال ها

را مطالعه کرده و پاسخ مربوط را مشخص نمایید. پیشاپیش از همکاری و توجه شما کمال تشکر را دارم

الف( وي ژگي هاي فردي

-رشته تحصيلي:)لطفا2جنسيت: زن مرد -1 ...ذكر كنيد(

- معدل كل نيمسال4مقطع تحصيلي:... -3

74




گذشته

لطفا ميانگين معدل نيمسال هاي خود را ذكر كنيد)

اطالعات( فناوري از استفاده ب

يا- 1 و شخصي رايانه شما خير (( Lap topآيا بله داريد؟متوسط -2 كم كم خيلي داريد؟ تسلط اينترنت و رايانه با كار ميزان چه تا

زياد خيلي3- متوسط كم كم خيلي داريد؟ دسترسي دانشگاه در كامپيوتر به ميزان چه

زياد خيليمتوسط -4 كم كم خيلي داريد؟ دسترسي دانشگاه در كامپيوتر به ميزان چه

زياد خيليگانه- 5 هفت هاي مهارت گذرانديد؟ را زير هاي دوره از يك كدام اينترنت و كامپيوتر زمينه در

ICDL))اطالعات( فناوري پايه مفاهيم الف

فايل( مديريت و كامپيوتر كارگيري به ((Windowzبپردازي( واژه ج

گسترده( صفحات دها( داده پايگاه ط

مطالب( ارائه وارتباطات( و اطالعات فناوري ي

هيچكدام( ه

- تا چه اندازه از نرم افزارهاي زير جهت يادگيري امور درسي و غير درسOOي در حOOال حاضOOر6استفاده مي كنيد

اصال

خيل يكم

كم متوسط

زياد

خيل يزياد

گويه رديف

پژوهشي و علمي مطالب تايپ 1-1 پردازي - 1واژه

(word) دروس محتواي تايپ 1-2

امتحاني مطالب و جزوه تايپ 1-3

75




موارد ساير 1-4

بهتر يادگيري جهت اساليد ساخت 2-1 مطالب -2 ارائه(Power point) مهم مطالب و تصاوير ثبت 2-2

درس كالس در ارائه برنامه تهيه 2-3هم به مرتبط مطالب و علمي اطالعات بانك ايجاد 3-1 ها - داده 3پايگاه

(Acces) شخصي آمزش براي اطالعاتي بانك ايجاد 3-2موارد ساير 3-3

آنها به بخشيدن نظم و پژوهشي ها داده آوري جمع 4-1 صفحات-4تحصيلي (Excel) گسترده عملكرد نمودارهاي تهيه 4-2

ها داده تحليل و تجزيه 4-3اطالعات بازيابي و ذخيره 4-4

) آموزشي ) محتواي ارائه جهت آموزشي هايي چندرسانه تهيه 5-1 FRONT PAGE -5) ( علمي مطالب گذاشتن سايت وب طراحي 5-2

موارد ساير 5-3دي سي رايت 6-1 نرم ساير

اماري 6افزارها- تحليل افزار ,(Lisrel Spss(.....نرم 6-2

) ( غيره و فلش شاپ فتو گرافيكي افزار نرم 6-3دانشجويان ساير با دروس محتواي با مرتبط علمي مكاتبات 7-1 7- الكترونيك پست

(Email) محتواي با مرتبط سواالت و مطالب مقاالت دريافت و ارسالدروس

7-2

) ( علمي مراكز و اساتيد علمي مراجع با ارتباط 7-3علمي مجالت و ها كنفراس به مقاله فريتادن 7-4

رشته هاي موضوع با مرتبط هاي وبالگ و ها سايت جستجويتحصيلي

8-1 در - 8جستجووب

(search) علمي مقاالت و مطالب دانلود 8-2سايت و الكترونيكي مجالت و ديجيتالي هاي كتابخانه از استفاده

تربيت و تعليم هاي8-3

) ( دروس با مرتبط شبكه اخبار و اطالعات به دسترسي 8-4تخصصي اطالعات جستجوي 8-5

اطالعاتي پايگاه با كار 8-6تصويري و صوتي هاي فايل ذخيره و دريافت 8-7

نشريه مقاله كتاب سفارش 8-8مثل گر جستجو هاي google موتور 8-9

ويدئويي هاي كنفراس 8-10علمي هاي فعاليت جهت در افراد با ارتباط 9-1 9- ديداري ارتباط

شنيداري و(Chartring)

علمي و اموزشي مطالب با رابطه در اساتيد با ارتباط 9-2) ( علمي غير مختلف موضاعات جهت ديگران با ارتباط 9-3

76


1-5- ررسي-را web view- دروس چند ... گردید که بیشترین توانایی...

Documents