è ,bsv4jnb+pvsobm · 2020-05-18 · โรงเรียนพัฒนาองค์รวม :...

วารสารครสมา ปท 3 ฉบบท 1 (มกราคม - เมษายน 2563)Karu Sima Journal Vol. 3 No. 1 (January - Apil 2020)

1 Academic Journal Faculty of Education, Nakhon Ratchasima Rajabhat University


2 วารสารวชาการคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

วารสารวชาการคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาAcademic Journal Faculty of Education, Nakhon Ratchasima Rajabhat University

วารสารครสมา ปท 3 ฉบบท 1 (มกราคม – เมษายน 2563)

Karu Sima Jounral Vol. 3 No. 1 (January - April 2020)

วตถประสงค เพอเผยแพรผลงานวชาการ บทความวชาการ บทความวจย ของคณาจารยในมหาวทยาลย ผทรงคณวฒภายนอก และผลงานของนกศกษาระดบอดมศกษา ทมความประสงคจะเผยแพรบทความวชาการ/บทความวจยดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ส�านกงานกองบรรณาธการ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา (อาคาร 17 ชน 2) 340 ถนนสรนารายณ ต�าบลในเมอง อ�าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา 30000 โทรศพท 044-009009 ตอ 1724 โทรสาร 044-242636

ทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐกรณ คดการ คณบดคณะครศาสตร

บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.ประยทธ ไทยธาน

ผชวยบรรณาธการ อาจารย ดร.สรรตน นาคน รองคณบดฝายพฒนาระบบการผลตคร และฝกประสบการณวชาชพคร

กองบรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.พฤทธ ศรบรรณพทกษ จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศาสตราจารย ดร.บญทน ดอกไธสง มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย รองศาสตราจารย ดร.สวร ฤกษจาร โรงเรยนดรณาลย รองศาสตราจารย ดร.ประสาท เนองเฉลม มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารย ดร.พวงเพญ อนทรประวต มหาวทยาลยวงษชวลตกล รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ มหาวทยาลยเกษมบณฑต ผชวยศาสตราจารย ดร.พาสนา จลรตน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผชวยศาสตราจารย ดร.จฑามาศ แหนจอน มหาวทยาลยบรพา ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณ เจตจ�านงนช โรงเรยนเตรยมสาธตศกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.วาระด ชาญวรตน มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผชวยศาสตราจารย ดร.ศกดชย ภเจรญ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผชวยศาสตราจารย ดร.ลลตา ธงภกด มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผชวยศาสตราจารย ดร.วนวสาข โชรมย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา อาจารย ดร.กาญจนา ทอแกว มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา อาจารย ดร.วรศรา ยางกลาง มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ฝายจดการและเผยแพร นางสาวพชสดา จ�าปาโพธ เจาหนาทบรหารงานทวไป นางสาวสรชยากรณ วพฒนโสภากร นกวชาการศกษา นางสาวราตร สวรรณโยธ นกวชาการศกษา นายกฤษณะ พระนวโชต นกวชาการโสตทศนศกษา นายทศนชย ภญโญทรพย นกวชาการโสตทศนศกษา นางรดาภค พลค�าแกว นกวชาการพสด นางสาวดลลกษณ ดาวโคกสง นกวชาการพสด ก�าหนดการตพมพเผยแพร ปละ 3 ฉบบ ฉบบท 1 เดอนมกราคม – เมษายน

ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม – สงหาคม

ฉบบท 3 เดอนกนยายน – ธนวาคม

ISSN : 2630-0745

ผทรงคณวฒประเมนบทความกอนตพมพ

(Peer review) ภายนอก

รองศาสตราจารย ดร.สมพงษ สงหะพล

ขาราชการบ�านาญ

ผชวยศาสตราจารย ดร.สมบรณ ตนยะ

มหาวทยาลยวงษชวลตกล

ผชวยศาสตราจารย ดร.จระพร ชะโน

มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผชวยศาสตราจารย ดร.เศรษฐวทย ภฉายา

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

อาจารย ดร.เดอนเพญพร ชยภกด

มหาวทยาลยราชภฎชยภม

อาจารยวนษา สนจงหรด

มหาวทยาลยราชภฎอบลราชธาน

ผทรงคณวฒประเมนบทความกอนตพมพ

(Peer review) ภายใน

ผชวยศาสตราจารย ดร.วาสนา กรตจ�าเรญ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ลลตา ธงภกด

ผชวยศาสตราจารยธนวฒน ธตธนานนท

อาจารย ดร.สรลกษณ โปรงสนเทยะ

อาจารย ดร.อสรา พลนงค

ทกบทความไดรบการตรวจความถกตองทางวชาการโดยผทรงคณวฒ



สารบญ

การวจยเชงคณภาพ : หนงในวธการคนหาองคความรทางการศกษาเกษตร..................................................5

วรพรสงเนตรและพฒนาสมนยาม

โรงเรยนพฒนาองครวม : กรณศกษาโรงเรยนรงอรณ...................................................................................16

ชนานาถธนะกลภาคน,ภทธราเลยงวฒนชย,ณฐทตาโฆษภทรกล,ทพยวดเมากลาง,

ปรางทพยเหมอนสนเทยะ,ปพชญาจาตรมหาเทวากล,ธนฉตรแพงสงเนน

และเกยรตศกดเถยนสงเนน

ความเสมอภาคสความส�าเรจทางการศกษา : กรณศกษาฟนแลนด............................................................23

จรายเอกวภพ,ธนชพรเงอนกลาง,นพนธมงรวยกลาง,ภทราภรณโชตนอก,

สคนทพยวเวกวนยและสพชฌายอภชากตตศกด

ผลการจดกจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทเนนคณธรรม

จรยธรรมและทกษะชวต...............................................................................................................................33

สรรตนนาคน,ลลตาธงภกด,ชยพลธงภกดและสภาวดวสวรรณ

การศกษาตนทนการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชในบานพกทอยอาศย......................................................40

วนชยจนทรกลาง,ศภราชพชย,ทศพรจนทรเผอกและพงษนรนทรศรพลอย

การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ.......................................................................50

กรตาถนาวรณและอนทรารอบร

การประเมนบรบทและปจจยน�าเขาโครงการยกระดบคณภาพ

การจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยนองฐานนวตกรรมผานแนวคด

ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม......................................................61

มนตเมองใตรอดอย

ระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย.......................................................................................76

เกวรยสฤทธ,ชมพนชภมจนทก,ทศพรจนทรเผอกและพงษนรนทรศรพลอย



ContentsThe qualitative research: One on how to search for the

body of knowledge in agricultural education....................................................................................5

Voraporn Sangnate and Pattana Somniyam

Holistic development school: A case study of Roong Aroon School........................................16

ChananatThanakhunpakin,PatthiraLeangwattanachai,Nutthita

Kosipatthalakul,ThipwadeeMaoklang,PrangtipMuansantia,Paphitchaya

Chaturamahathewakun,TanachatPangsungnoenandKiadtisakThiansungnern

The equality towards the successful education: A case study of Finland...............................23

JirayuEkwiphop,ThanatchapornNguenklang,NiphonMungruaiklang,

PhattrapornChotnok,SukontipWiwekwinandSupatchaApichakittisak

The results of teacher development activities to promote

learning management based on morality ethics and life skills..................................................33

SiriratNakin,LalitaThongphukdee,ChayapolThongphukdee

andSupawadeeWisuvan

An investigation into the cost of using solar cells in a residential.............................................40

WanchaiJunklang,SuparadPhichai,ThossapornChanpuek

and Pongnarin Sriploy

Synthesis of research on backward design......................................................................................50

KiritaThanawornandIntiraRobroo

The project evaluation of context and input on raising the quality

of learning management to learning achievement based on innovation

through professional learning community of Rachineeburana School....................................61

MonmuangtaiRodyoo

The automatic watering system via a wireless sensor network..................................................76

KewariSurit,ChompoonutPhumjantuek,ThossapornChanpuek

and Pongnarin Sriploy



วรพรสงเนตร1,*และพฒนาสมนยาม1

Voraporn Sangnate1,* and Pattana Somniyam1

รบบทความ : 8 พฤศจกายน 2562 แกไข : 4 ธนวาคม 2562 ตอบรบ : 2 มกราคม 2563 Received: 8 November 2019 Revised: 4 December 2019 Accepted: 2 January 2020

1หลกสตรครศาสตรบณฑต(เกษตรศาสตร)มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ,จงหวดอตรดตถ530001Bachelor of Education Program (Agriculture), Uttaradit RajabhatUniversiy, Uttaradit Province, 53000Thailand*Correspondingauthor,e-mail:[email protected]

บทคดยอ

การคนหาองคความรทางการศกษาเกษตรมความจ�าเปนและตองมการด�าเนนการอยางตอเนอง

การวจยเชงคณภาพเปนทางเลอกหนงในหลายทางเลอก ทจะสามารถคนหาองคความรทางการศกษาเกษตร

ไดเปนอยางดและมประสทธภาพ โดยวธการศกษาทเหมาะสมคอ 1) รปแบบการศกษาแบบรายกรณ (Case

Study) 2) รปแบบการศกษาแบบพหกรณ (Multicase Studies) และ 3) รปแบบการศกษาแบบพหพนท

(Multisite Studies) ทงนตองด�าเนนการตามหลกและวธการวจยเชงคณภาพอยางเครงครด กจะท�าใหได

องคความรทางการศกษาเกษตรทมคณภาพและนาเชอถอ เพอใชพฒนาการศกษาเกษตรตอไปทงในปจจบน

และอนาคต

ค�าส�าคญ: การศกษาเกษตร, การวจยเชงคณภาพ, องคความร, การวจยการศกษา, สงคมศาสตร

การวจยเชงคณภาพ : หนงในวธการคนหาองคความรทางการศกษาเกษตร

The qualitative research: One on how to search for the body of knowledge In agricultural education



ABSTRACT

The searches for the body of knowledge in agricultural education are needed and

must be operated continuously. The qualitative research is a choice among several alter-

natives, to be able to search for the body of knowledge in agricultural education as well

and efficiently. The study method is appropriate are 1) case study; 2) multicase studies; 3)

multisite studies. It will have the body of knowledge in Agricultural Education quality and

reliability, for the development of agricultural education to both present and future.

Keywords: Agricultural education, Qualitative research, The body of knowledge, Education

research, Social science

บทน�า

การศกษาเกษตรมความหมายสองนย คอ 1) การศกษาเกษตรเปนการศกษาส�าหรบบคคลทปฏบตงาน

หรอคาดหวงวาจะปฏบตงานทเกยวของสมพนธกบการเกษตรโดยตรง เชน เกษตรกร และบรกรการเกษตร

ตางๆ รวมถงบคคลผไมไดปฏบตงานดานการผลตโดยตรง เชน พนกงานขายปย และพนกงานสนเชอเพอ

การเกษตร เปนตน และ 2) การศกษาเกษตรเปนการศกษาส�าหรบบคคลทมความประสงคเตรยมตวเขาสงาน

อาชพครเกษตรโดยตรง เชน ครเกษตรในโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษา และครเกษตร

ในวทยาลยเกษตรฯหรอวทยาลยการอาชพ เปนตน จงสรปไดวาการศกษาเกษตรจงเปนการจดการศกษาเพอ

เตรยมบคคลใหไปท�างานดานการเกษตรในหนาทตางๆ อยางมประสทธภาพ โดยจดมงหมายหลกของ

การศกษาเกษตรกคอ 1) ผลตเกษตรกรและหรอบรกรไปประกอบอาชพการเกษตร 2) ผลตนกวชาการและ

หรอนกวจยทางการเกษตร 3) ผลตนกสงเสรม เผยแพร และหรอนกบรหารจดการความรและงานการเกษตร

และ 4) ผลตครอาจารยเกษตร จากบทบาทของการศกษาเกษตรดงกลาวจงเปนผลใหการศกษาเกษตร ไดถก

สอดแทรกอยในหลกสตรการศกษาระดบตางๆ ในสถานศกษาของกระทรวงศกษาธการ ทงในระดบการศกษา

กอนการศกษาภาคบงคบ การศกษาขนพนฐาน การอาชวศกษา-เทคนคศกษา การอดมศกษา การศกษานอก

ระบบและการศกษาตามอธยาศย นอกจากนนการศกษาเกษตรไดถกจดใหมการเรยนการสอนหรอการฝกหด

อบรมในหนวยงานองคการตางๆ ทงของรฐและเอกชนอยางกวางขวาง เชน 1) กระทรวงเกษตรและสหกรณ

เชน กรมสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมสหกรณ กรมปศสตว และกรมวชาการเกษตร เปนตน 2) กระทรวง

มหาดไทย ไดแก กรมพฒนาชมชน และกรมอนๆ ทเกยวของ 3) กระทรวงแรงงาน เชน กรมพฒนาฝมอ

แรงงาน เปนตน 4) กระทรวงกลาโหม มการจดฝกอบรมงานทางดานการเกษตรในทกเหลาทพ เปนตน (นพคณ

ศรวรรณ, 2557; Sangnate, 2019)

การด�าเนนกจกรรมการเรยนการสอนของการศกษาเกษตร ทครอบคลมทงการศกษาในระบบ

การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยนเอง ท�าใหการคนหาองคความรใหมเปนสงส�าคญและตอง

กระท�าอยางตอเนอง เพอใหองคความรทางการศกษาเกษตรมความทนสมย มความสอดคลอง และตอบโจทย

สภาวการณในปจจบนของสงคมไทยได บทความนจงมวตถประสงคทแสดงใหเหนวา การคนหาความร

การศกษา หรอการวจยทางการศกษาเกษตรนนสามารถท�าไดหลายวธการ ไมใชมเพยงแตวธการวจยเชง

ปรมาณหรอวธการวจยเชงทดลองเทานน การวจยเชงคณภาพกเปนทางเลอกหนงทจะท�าใหเกดองคความร

ทางการศกษาเกษตรไดอยางมคณภาพเชนเดยวกน เพราะการวจยเชงคณภาพสามารถเขาถงกลมเปาหมาย



ทมความเฉพาะเจาะจงไดดกวา นอกจากนนเมอน�าการวจยเชงคณภาพไปด�าเนนการรวมกบวธการวจยเชง

ปรมาณหรอวธการวจยเชงทดลอง กจะชวยเตมเตมขอมลท�าใหการศกษาหรอการวจยมความสมบรณมากยง

ขนได คณะผเขยนหวงวาบทความนจะสรางความเขาใจทถกตอง และสงเสรมใหมการน�าการวจยเชงคณภาพ

ไปใชในการคนหาความรทางการศกษาเกษตรอยางถกตองมากขนดวย

1. การศกษาเกษตร : องคความรทยงตองการการคนหา

การศกษาเกษตรมความเปนทงศาสตรและศลปอยในตวเอง มบทบาทหนาทส�าคญในการจดการศกษา

ใหแกบคคลตางๆ ทจะไปท�างานทางการเกษตร หรอแมแตมบทบาทในการพฒนาบคคลตางๆ ทท�างานทางการ

เกษตรอยแลว ไมวาจะเปนเกษตรกร เจาหนาทการเกษตรภาครฐ พนกงานการเกษตรเอกชน ฯลฯ ใหมความ

รความสามารถทางการเกษตรตามแตละบทบาทหนาทของแตละบคคล เชน ครเกษตรตองมความรความ

สามารถในการสอนวชาเกษตร เกษตรกรตองมความรความสามารถประกอบอาชพเกษตรตามความตองการ

ของตน เปนตน ตราบใดทการเกษตรยงเปนพนฐานทส�าคญของประเทศ เปนอาชพหลกของประชากรสวน

ใหญ รวมทงเปนแหลงสรางรายไดใหกบประเทศอย การศกษาเกษตรกยงมความส�าคญและจ�าเปน ซงไม

สามารถลมเลอนหรอละทงไปจากสงคมไทยได จากการทการศกษาเกษตรมทงศาสตรและศลปอยในตวนเอง

ท�าใหการศกษา คนพบ หรอสรางความเขาใจมความสลบซบซอน กลาวคอ การทจะคนหาความรหรอ

ความจรงทางการศกษาเกษตรใหมความเขาใจอยางถองแทหรอรอบดานนน จ�าเปนอยางยงตองใชหลายวธ

การผสมผสานกนอยางลงตว ไมวาจะเปนการใชวธทางวทยาศาสตร หรอวธทางสงคมศาสตรทงในเชงปรมาณ

และเชงคณภาพ ซงแตละวธการมวตถประสงคในการใชแตกตางกน เชน วธทางวทยาศาสตรกบวธทาง

สงคมศาสตร หรอแมกระทงวธทางสงคมศาสตรเดยวกนแตกมความแตกตางในการใช เชน วธเชงปรมาณกบ

วธเชงคณภาพ ความสลบซบซอนทเกดขนนเกดจากทการศกษาเกษตรมความเกยวของกบสงตางๆ มากมาย

ดงน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2538)

1.1 การศกษาเกษตรมความเกยวของกบระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ โดยเฉพาะระบบ

เศรษฐกจและสงคมชนบทหรอนอกตวเมองลวนยงเปนสงคมเกษตรแทบทงสน แมจะมการพฒนาสการเปน

ระบบเศรษฐกจและสงคมอตสาหกรรมหนก หรออตสาหกรรมชมชน หรออตสาหรรมครวเรอน แตกประสบ

ความส�าเรจไมมากนก นอกจากนนยงมการปรบเปลยนเปนระบบเศรษฐกจและสงคมบรการ โดยเฉพาะดาน

ทเกยวของกบการทองเทยว แตกประสบความส�าเรจเฉพาะในพนททมศกยภาพดานการทองเทยวเทานน

ส�าหรบในพนททไมมจดเดนกยงเปนระบบเศรษฐกจและสงคมเกษตรเหมอนเดม ซงมการศกษาเกษตรเปน

แกนหลกในการพฒนา โดยเขาไปแทรกซมอยในทกภาคสวน ไมวาจะเปนศลปะ วฒนธรรม วถชวต เอกลกษณ

ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ ฯลฯ

1.2 การศกษาเกษตรมความเกยวของกบอาชพเกษตร ซงถอวาเปนอาชพส�าคญและยงเปนอาชพหลก

ของประชาชนคนไทย โดยในปจจบนผประกอบอาชพเกษตรทกสาขาอาชพมความเดอนรอนมาก เพราะเกด

วกฤตดานปจจยการผลตปจจบนทส�าคญคอ วกฤตขาดแคลนน�าส�าหรบท�าการเกษตร จนภาครฐตองประการ

งดท�านาปรงและงดปลกพชทใชน�ามาก เพราะตองเกบน�าไวใชในการอปโภคและบรโภคเทานน นอกจากนน

จะเปนเรองเดมๆ ทเกดและด�าเนนตอมาแตอดต เชน เรองราคาผลผลตตกต�า เรองทดนท�ากน เรองการบกรก

พนทอนรกษ การระบาดของศตรพช เปนตน

1.3 การศกษาเกษตรมความเกยวของกบนโยบายการศกษาของชาต ซงในปจจบนไดลดความส�าคญ

ของการศกษาเกษตรลง กลาวคอ ในระดบการศกษาขนพนฐานมการลดชวโมงเรยนวชาเกษตรลงจากเดม



และมการเปดสอบบรรจครเกษตรนอยลง ฯลฯ ในระดบอาชวศกษาเกษตร ไมมการเปดสอบบรรจครเกษตร

ทดแทนครทเกษยณอาย ซงตรงกนขามกบยทธศาสตรของประเทศทวา ประเทศไทยเปนประเทศผลตอาหาร

ชนน�าหรอเปนครวของโลก

1.4 การศกษาเกษตรมความเกยวของกบการจดการการศกษา ซงมความเกยวโยงสมพนธกนในทกๆ

ดาน ไมวาจะเปน 1) ดานการบรหารสถานศกษา เกยวกบเรองทผบรหารตองมความร ความเขาใจ และความ

สามารถทางการจดการการศกษาเกษตรอยางแทจรง รวมทงตองสามารถประยกตสงทมอยในสถานศกษาเพอ

น�ามาสอนวชาเกษตรใหได ฯลฯ 2) ดานหลกสตร เกยวกบเรองทหลกสตรควรมความตอเนองเชอมโยงกนใน

ทกระดบ ผพฒนาหลกสตรตองมความร ความช�านาญ และมประสบการณดานการศกษาเกษตรเพยงพอและ

อยางการศกษาเกษตรมความเกยวของกบการจดการการศกษา แทจรง ตลอดจนวธการสอนทตองเออตอการ

พฒนาผเรยน เพอการสรางเจตคต สรางความร และสรางความสามารถทางการเกษตรใหแกผเรยนไดอยาง

มประสทธภาพ ฯลฯ 3) ดานครเกษตร เกยวกบเรองทครเกษตรควรไดรบการศกษามาในแนวทางเดยวกน

และมคณภาพมาตรฐานเดยวกน พรอมทงตองมทกษะจรงในทางการเกษตร มการพฒนาตนเองอยเปนประจ�า

โดยเฉพาะอยางยงตองมความรกและศรทธาในอาชพครเกษตรอยางมนคง ฯลฯ และ 4) ดานผเรยน เกยวกบ

เรองทผเรยนตองมความศรทธาในวชาเกษตร มความมงมนทจะประกอบอาชพเกษตรในอนาคต และทส�าคญ

ผเรยนตองมพนฐานครอบครวทางการเกษตร ฯลฯ (Sangnate, Intorrathed, Khemtong & Poungsuk,

2016)

ดงจะเหนไดวา การศกษาเกษตรมความเกยวของสมพนธกบปจจยหรอองคประกอบตางๆ มากมาย

และหลากหลาย การศกษาและคนควาองคความรทางการศกษาเกษตรของประเทศไทยยงอยในวงจ�ากด

จ�าเปนตองเรมด�าเนนการอยางตอเนองและเปนระบบ ทงนเพอความเจรญรงเรองของประเทศในอนาคต

2. การวจยเชงคณภาพ : จากการวจยทางสงคมศาสตรสการวจยทางการศกษา

การวจยเชงคณภาพเปนการวจยทมรปแบบแตกตางจากการวจยเชงปรมาณททกๆ คนคนเคยกนด

โดยการวจยเชงคณภาพนนเปนการแสวงหาความร ท�าความเขาใจ ตความ รวมทงใหความหมาย ภายใต

สถานการณทเกดขนจรงในสงคมอยางเปนองครวม ซงจะมความเกยวของกบความเชอ เจตคต พฤตกรรม

และวฒนธรรม รวมทงความรสกนกคดและอดมการณตางๆ ของมนษย โดยใหความส�าคญกบผวจยทตอง

เขาไปสมผสคลกคลกบขอมลหรอปรากฏการณทจะท�าการศกษานนๆ โดยตรง ซงวธการนจ�าเปนตองท�าการ

วเคราะหขอมลดวยการตความสรางขอสรปแบบอปนย ดงนน การวจยเชงคณภาพตองท�าในสถานการณท

เปนธรรมชาต ขณะทเหตการณหรอสถานการณหรอปรากฏการณนนๆ ก�าลงด�าเนนอยจรง โดยเปนการ

ปฏสมพนธซงกนและกนระหวางนกวจยกบกลมเปาหมาย เนนการใชขอมลเชงคณภาพทไดจากประสบการณ

และแนวคดในการวเคราะหกอน แลวจงใชขอมลทเปนตวเลขมารวมเปนสวนประกอบหรอใชสนบสนนการ

วเคราะหอยางกลมกลน และบรณการ การออกแบบการวจยตองสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสมกบ

ความจ�าเปนของสถานการณ หรอปรากฏการณหรอเหตการณทเกดขนจรงขณะท�าการวจย มการด�าเนนการ

วจยแบบอปนย คอ เรมจากขอมลหรอขอเทจจรงหรอหลกฐานเชงประจกษไปสขอสรปในรปของค�าอธบาย

หรอสมมตฐานหรอทฤษฏหรอกรอบแนวคด ใหความส�าคญกบกรณทมลกษณะเฉพาะในทางลกทมความพเศษ

หรอทเฉพาะเจาะจงหรอเดนๆ หรอมเอกลกษณ และมความเปนพลวต คอ มการเคลอนไหว มการเปลยนแปลง

อยตลอดเวลาและไมหยดนง ใหความส�าคญแกบรบทของสงทศกษาอยางครบถวน รอบดาน และมจ�านวน

เพยงพอตอการน�าไปใชประกอบการตความขอคนพบหรอขอสรปทไดจากการศกษา มงท�าความเขาใจแบบ



เปนองครวม ซงในแตละบรบทจะมความสมพนธแบบหลายมตทมความสลบซบซอน อนเปนผลมาจากการม

ปฏสมพนธของหลายปจจยรวมกน รวมทงสามารถใชเครองมอวจยไดหลายชนด เพอใหไดขอมลทครบถวน

และรอบดานในการศกษาเรองนนๆ และเครองมอนนสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม โดยพงระลก

เสมอวา เครองมอทส�าคญทสดคอตวนกวจยเอง (ชาย โพธสตา, 2554) จากทกลาวมาจะเหนไดวา การวจย

เชงคณภาพนนมรายละเอยดหรอระเบยบวธการปฏบตทเครงครด และมเอกลกษณเฉพาะตวทมความแตก

ตางจากการวจยเชงปรมาณเปนอยางมาก ดงนน การท�าการวจยเชงคณภาพไดอยางถกตองตามหลกการนน

ผวจยจ�าเปนอยางยงทตองมความร และความเขาใจในเรองการวจยเชงคณภาพเปนอยางดและลกซง โดย

เฉพาะถาเคยมประสบการณวจยเชงคณภาพมาบางแลวจะดมาก อนจะสงผลใหงานวจยทท�านนมความ

นาเชอถอ มคณภาพและมมาตรฐานสง เปนทยอมรบของบคคลทวไป สามารถน�าการวจยไปใชประโยชนได

ตามวตถประสงคการวจยทตงไว

ส�าหรบในสวนของการวจยคณภาพทางการศกษานน มพฒนาการมาจากมนษยวทยาทางการศกษา

ดานชาตพนธวรรณา สงคมวทยาทางการศกษา และจตวทยาการศกษา รวมทงแนวคดของกลมหลงความ

ทนสมย (Postmodernism) กลมหลงโครงสรางนยม (Post structuralism) กลมสตรนยม (Feminist) รวมทง

กลมมารกซกใหม (Neo-Marxists) กมสวนรวมในการพฒนาการวจยเชงคณภาพทางการศกษาทงสน โดย

แตละศาสตรลวนมบทบาทรวมกนสรางสรรคและพฒนามาเปนล�าดบ ประกอบกบทการวจยเชงคณภาพนน

มลกษณะและระเบยบวธทมเอกลกษณเฉพาะตว เปนผลใหเมอน�าการวจยเชงคณภาพไปใชในวงการศกษา

จงมกเปนการศกษาเกยวกบปรากฏการณหรอเหตการณหรอสถานการณทางการศกษาทก�าลงด�าเนนอย โดย

ผ วจยเขาไปมสวนรวมในกระบวนการหรอขนตอนการศกษาวจยตางๆ อยางรอบดานดวยวธการอน

หลากหลาย เพอท�าความเขาใจ แสวงหาความร ตความ และใหความหมายของปรากฏการณหรอเหตการณ

หรอสถานการณทางการศกษา รวมทงบรบทแวดลอมตางๆ ทตองการศกษา ครอบคลมในเรองทเกยวกบ

บคคลทเกยวของกบในแวดวงการศกษาตางๆ เชน ครเกษตรทสรางนวตกรรมการสอน นกเรยนมารยาทด

และผบรหารสถานศกษาดเดน เปนตน เรองเชงชาตพนธวรรณา เชน กลมนกเรยนทมพนฐานทางครอบครว

เกษตรกลมนกเรยนทตองท�างานหารายไดหลงเลกเรยน และกลมนกเรยนทมความสามารถพเศษทางกฬา

เปนตน เรองการศกษารายหองเรยน เชน กลมนกเรยนชน ม. 4/1 กลมนกเรยน ม. 4 แผนกวทยและคณต

และกลมนกเรยนหญงชน ม.ปลาย เปนตน เรองอทธพลของโรงเรยนทมตอบคคลในชมชน เชน การฝกอาชพ

ใหบคคลในชมชน การใชโรงเรยนเปนแหลงเรยนรของชมชน และการใชโรงเรยนเปนศนยกลางพฒนาชมชน

เปนตน รวมทงเรองบทบาทของชมชนตอการจดการเรยนการสอนของโรงเรยน เชน การน�าภมปญญาพนบาน

มารวมจดการเรยนการสอนในโรงเรยน การน�าผมความรและประสบการณในชมชนมารวมสอนในรายวชา

ตางๆ และการมสวนรวมของชมชนในการจดการเรยนการสอนวชาเกษตร เปนตน (รตนะ บวสนธ, 2551)

จากการทการวจยคณภาพทางการศกษามความเกยวของกบหลายศาสตรนเอง ท�าใหผทจะท�าการ

วจยเชงคณภาพจ�าเปนตองท�ามความร ความเขาใจอยางถองแทในแนวคดทฤษฎพนฐานของการวจย

เชงคณภาพทางการศกษา ซงไดแก ทฤษฎปรากฏการณนยม (Phenomenology) ทฤษฎปฏสงสรรค

สญลกษณ (Symbolic Interaction) และทฤษฏทเกยวกบกลมชาตพนธวทยา (Ethnography) ซงทฤษฏ

ทงหมดนจะมความเกยวของกบระบบพฤตกรรมมนษย ซงกคอ พฤตกรรมทเกดจากคร นกเรยน ผบรหาร

โรงเรยน กรรมการสถานศกษา รวมทงเจาหนาทสนบสนนการสอน เชน เจาหนาทธรการ ภารโรง พนกงาน

ขบรถ ตลอดจนประชาชนในชมชนบรเวณรอบๆ สถานศกษา และทจะขาดเสยมไดกคอ ผปกครองนกเรยน



ซงผท�าการวจยจะตองมปฏสมพนธกบบคคลทกสวนและทกฝายอยางครบถวน อนจะท�าใหผท�าการวจย

สามารถเขาใจและสามารถอธบายเหตการณตางๆ ทเกดขนในขณะนนไดอยางรอบดาน รวมทงท�านาย

ปรากฏการณทางการศกษาทจะเกดในอนาคตไดอยางมเหตผลรองรบ (รตนะ บวสนธ, 2551, วรพร สงเนตร

และศราวธ อนทรเทศ, 2557)

3. ทางเลอกในการคนหาองคความรทางการศกษาเกษตร : การวจยเชงคณภาพ

เมอมการน�าการวจยเชงคณภาพมาใชในวงการการศกษากนอยางแพรหลายและกวางขวาง สงผลให

วงการการศกษาเกษตรกไดมการน�าการวจยเชงคณภาพ มาใชเปนทางเลอกหนงในการศกษาวจยเพอใหได

องคความรเชนเดยวกน เพราะการศกษาเกษตรนนไมไดเปนเรองทเกยวกบการผลตทางการเกษตรหรอทาง

วทยาศาสตรเพยงดานเดยว แตเปนเรองทเกยวของกบสงคมศาสตรดานการศกษา ซงมความเกยวของกบ

มนษยหรอพฤตกรรมการเรยนรของมนษย (วรพร สงเนตร และศราวธ อนทรเทศ, 2558) รวมทงปจจย

เกยวของตางๆ ดงทไดกลาวมาแลว ในการศกษาวจยทางการศกษาเกษตรบางกรณหรอบางเรองนน วธการ

ศกษาโดยการทดลองทางวทยาศาสตรหรอการวจยทางสงคมศาสตรเชงปรมาณ ไมสามารถตอบโจทยค�าถาม

หรอขอสงสย รวมทงสาเหตของปญหาตางๆ ทเกดขนไดอยางครอบคลมและรอบดานได จงมการน�าวธการ

วจยเชงคณภาพมารวมในการศกษาวจยในมตทการวจยเชงทดลองและการวจยเชงปรมาณไมสามารถตอบได

อยางชดเจน เพราะในบางเรองหรอปญหาบางกรณอาจมรายละเอยดทลกซงหรอมปจจยอนๆ ทเปนตวแปรแฝง

ซงจะตองใชการวจยเชงคณภาพเทานนในการเขาถงขอมลหรอปจจย ทมผลกระทบตอสงทตองการศกษาวจย

โดยทวไปการน�าวธการวจยเชงคณภาพมาใชในการศกษาเกษตรนนจะเปนใน 2 ลกษณะ คอ

1. การใชการวจยเชงคณภาพอยางเดยวในการวจย กรณนเปนการใชการวจยเชงคณภาพในการคนหา

ความรครบทงกระบวนการนนเอง กลาวคอ ไมวางานวจยนนจะมการด�าเนนการวจยระยะเดยวหรอหลาย

ระยะกตาม ทกระยะจะใชการวจยเชงคณภาพทงหมด เชน ระยะท 1 ศกษาขอมลชมชนเกษตร ระยะท 2

จดท�ารายวชาเกษตรตามภมปญญาทองถน ระยะท 3 ตรวจสอบรายวชาเกษตรทจดท�า เปนตน ดงภาพท 1

ภาพท 1 แสดงตวอยางการวางแผนการวจยเชงคณภาพโดยใชการวจยเชงคณภาพอยางเดยว

การใชการวจยเชงคณภาพรปแบบเดยว

ระยะท 1 : การวจยเชงคณภาพ

ศกษาขอมลชมชนเกษตร

ระยะท 2 : จดท�ารายวชาเกษตรตามภมปญญาทองถน

ระยะท 3 : การวจยเชงคณภาพ

ตรวจสอบรายวชาเกษตรทจดท�า



3. การใชการวจยเชงคณภาพรวมกบการวจยประเภทอนในการวจย การวจยลกษณะนคอ การวจย

เชงผสมผสานนนเอง กลาวคอ การวจยลกษณะนเปนการน�าการวจยหลายๆ ประเภทมารวมกนแสวงหาความร

หรอเตมเตมขอมลใหแกกน ซงการวจยตองมหลายระยะการด�าเนนการวจย เชน ระยะท 1 ศกษาความตองการ

ของผปกครองนกเรยนใชการวจยเชงปรมาณ ระยะท 2 ศกษาภมปญญาเกษตรพนถนของชมชนรอบโรงเรยน

ใชการวจยเชงคณภาพ ระยะท 3 จดท�ารายวชาเกษตรตามภมปญญาของทองถน และระยะท 4 ประเมน

รายวชาเกษตรตามภมปญญาของทองถนทไดท�าขนใชการวจยเชงทดลอง เปนตน ดงภาพท 2

การใชการวจยเชงคณภาพรวมกบการวจยรปแบบอนๆ

ระยะท 1 : การวจยเชงปรมาณ

ศกษาความตองการของผปกครอง

ระยะท 2 : การวจยเชงคณภาพศกษาภมปญญาเกษตรพนถน

ของชมชน

ระยะท 3 : จดท�ารายวชาเกษตร

ตามภมปญญาของทองถน

ระยะท 4 : การวจยเชงทดลอง

ประเมนรายวชาเกษตรทไดท�าขน

ภาพท 2 แสดงตวอยางการวางแผนการวจยเชงคณภาพโดยใชการวจยเชงคณภาพ รวมกบการวจยประเภท

อนๆ (การวจยแบบผสมผสาน)

เมอพจารณาลกษณะการวจยเชงคณภาพทง 2 ลกษณะแลวจะเหนไดวา แบบแผนการวจยเชงคณภาพ

ทสามารถน�ามาใชกบการศกษาเกษตรไดอยางเหมาะสมนนมอยดวยกน 3 รปแบบ คอ 1) การศกษาแบบราย

กรณ (Case Studies) 2) การศกษาแบบพหกรณ (Multicase Studies) และ 3) การศกษาแบบพหพนท

(Multisite Studies) ซงมจดมงหมายในการศกษาเพอสนองความตองการร ตองการท�าความเขาใจ และ

ตองการเปดเผยรายละเอยดในกรณทจะศกษานนๆ เปนหลก นอกจากนนยงเปนการศกษาเพอสนบสนนหรอ

โตแยงขอสรปบางอยางทคนพบหรอทปรากฏอยในสงคมขณะนนอกดวย (รตนะ บวสนธ, 2551) โดยแตละ

รปแบบมรายละเอยดดงน



1. การศกษาแบบรายกรณ เปนการศกษาสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนงเพยงกรณเดยวเทานน

ไมวาจะเปน 1) การศกษาประวตวทยาลยหรอคณะหรอภาควชาเกษตร (Historical Case Studies) เปนการ

ศกษาพฒนาการของวทยาลยหรอคณะหรอภาควชาเกษตร ตงแตเรมกอตงจนถงปจจบนหรอเลกด�าเนนการ

เชน ประวตวทยาลยเกษตรฯ และประวตการจดการเรยนการสอนวชาเกษตรในมหาวทยาลย เปนตน

2) การสงเกต (Observational Case Studies) เปนการศกษาสวนหนงสวนใดของวทยาลยหรอคณะหรอ

ภาควชาเกษตร เชน ครเกษตรในวทยาลยเกษตรฯ นกศกษาสาขาอตสาหกรรมเกษตร และการประชม

ครเกษตร เปนตน 3) การศกษาประวตชวต (life History) เปนการศกษาประวตความเปนมาของบคคลตงแต

แรกเกดจนถงปจจบนหรอเสยชวต เชน ผกอตงคณะเกษตร ผอ�านวยการวทยาลยเกษตรฯ และครเกษตรด

เดน เปนตน และ 4) การศกษาประวตของกลม (Group Focused Histories) มงศกษาเนนทกลมบคคลทม

ลกษณะรวมบางอยางเดยวกน เชน นกเรยนชนมธยมศกษา 5/1 และผปกครองนกเรยน ปวช. 1 เปนตน

2. การศกษาแบบพหกรณ เปนการศกษาทมลกษณะและวธการเหมอนกบการศกษาแบบรายกรณ

ทกประการ แตทแตกตางกนกคอ การศกษาแบบพหกรณนเปนการศกษาตงแต 2 กรณขนไป ซงแตละกรณ

ตองมบรบทเดยวกน โดยจะท�าการศกษาพรอมๆ กนไปหรอไมพรอมกนกได เชน การศกษาพฤตกรรมการ

สอนวชาเกษตรของครเกษตร 2 คน ทสอนในโรงเรยนเดยวกน และการศกษาพฤตกรรมรกการอานของ

นกศกษาสาขาอตสาหกรรมเกษตรและพชศาสตรของวทยาลยเกษตรฯ เปนตน

3. การศกษาแบบพหพนท เปนการศกษาพนทตงแต 2 แหงขนไปทมบรบทเหมอนกน แตมกรณศกษา

ทมลกษณะเหมอนกน เชน การศกษาพฤตกรรมการสอนวชาเกษตรของครหวหนาหมวดเกษตรโรงเรยน ก.

กบครหวหนาหมวดเกษตรโรงเรยน ข. และการศกษาพฤตกรรมรกการอานของนกศกษาฝกหดครเกษตร

ดเดนในมหาวทยาลย ก. กบนกศกษาฝกหดครเกษตรดเดนในมหาวทยาลย ข. เปนตน

ตารางท 1 แสดงสรปหลกการของแตละแบบแผนการวจยเชงคณภาพทางการศกษาเกษตร

เมอพจารณาลกษณะการวจยเชงคณภาพและแบบแผนการวจยเชงคณภาพทเหมาะสมกบการศกษา

เกษตรแลวจะเหนไดวา การวจยคณภาพทางการศกษาเกษตรนนเปนการศกษาวจยทเนน 1) การศกษาแบบ

พรรณา (Descriptive) โดยมงแสดงรายละเอยดพรอมทงบรบทของกรณทท�าการศกษา 2) การศกษาแบบ

มงการคนหา (Exploratory) โดยมงวจยน�ารองเพอหานยามส�าหรบมโนทศนทยงไมชดเจน คนหาประเดน

การศกษาแบบรายกรณ

(Case Study)

การศกษาแบบพหกรณ

(Multicase Studies)

การศกษาแบบพหพนท

(Multisite Studies)

ลกษณะ

แบบแผนการวจยเชงคณภาพทางการศกษาเกษตร

กรณศกษา 1 กรณ 2 กรณขนไป 2 กรณขนไป

พนทศกษา 1 พนท 1 พนท 2 พนทขนไป

บรบทพนท - เดยวกน ตางกน

บรบททศกษา - เหมอนกน เหมอนกน



ปญหาทแทจรงและแนวทางแกปญหานนๆ และ 3) การศกษาแบบมงหาค�าอธบาย (Explanatory) โดยมง

ศกษากรณทยงไมชดเจนหรอยงไมเคยมการศกษามากอน (รตนะ บวสนธ, 2551) ซงสามารถน�ามาประยกต

ใชในการคนหาองคความรทางการศกษาเกษตร หรอในเรองทเกยวของไดอยางหลากหลาย เชน การวจยเพอ

พฒนาหลกสตรการศกษาเกษตร การวจยการสอนวชาเกษตร การวจยในชนเรยนวชาเกษตร การวจยนโยบาย

การศกษาเกษตร และการวจยและพฒนารปแบบทางการศกษาเกษตร รวมทงการวจยเพอประเมนหลกสตร

และโครงการทางการศกษาเกษตร

4. ความนาเชอถอ : อปสรรคส�าคญของการวจยเชงคณภาพทางการศกษาเกษตร

การวจยคณภาพทางการศกษาเกษตรนนมลกษณะเฉพาะตว มรปแบบและแบบแผนการวจยท

หลากหลาย นอกจากนนยงมรายละเอยดจ�านวนมากทตองยดถอปฏบตอยางเครงครด ดงทกลาวมาแลวขางตน

ท�าใหในทกรายละเอยดของการวจยคณภาพทางการศกษาเกษตรนนมความส�าคญ และมกจะสงผลกระทบ

กลบมาสผลของการศกษาวจยในเรองทเกยวกบความนาเชอถอ เพราะงานวจยเชงคณภาพนนแตละเรองนน

มกมค�าถามเกยวกบความนาเชอถอของขอมลทเกบรวบรวมไดอยเสมอ ไมวาจะเปนวธการรวบรวมขอมล

ทฤษฎทใชเปนหลกในการวจย หรอแมกระทงความนาเชอถอของตวนกวจยเองวามความนาเชอถอมากหรอ

นอยเพยงใด ดงนน การทมรายละเอยดหรอขอก�าหนดทตองยดถอปฏบตอยางเครงครดจ�านวนมากนน เปน

มาตรการหนงทจะปองกนความผดพลาดในกระบวนการวจยเชงคณภาพทางการศกษาเกษตร แตถงกระนน

การวจยเชงคณภาพยงไดใหความส�าคญกบการตรวจสอบขอมลกอนท�าการวเคราะหขอมลเปนอยางมาก ซง

จะเรยกวธการนวา การตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation) เปนการตรวจสอบใน 4 ดาน ไดแก

(สภางค จนทวานช, 2553, เทพศกด บณยรตพนธ, 2557 และวรรณ แกมเกต, 2551)

1. การตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data Triangulation) เปนการพสจนวาขอมลทผวจยไดมานน

ถกตองหรอไมใน 3 แหลง คอ 1) เวลา 2) สถานท และ 3) บคคล กลาวคอ ถาขอมลตางเวลากน ตางสถานทกน

หรอตางบคคลกน ขอมลจะเหมอนกนหรอไม (ใชแหลงขอมลทตางกน)

2. การตรวจสอบสามเสาดานผวจย (Investigator Triangulation) เปนตรวจสอบวา ผวจยหรอ

ผเกบขอมลแตละคนจะไดขอมลแตกตางกนหรอไม (ใชผเกบขอมลทตางกน)

3. การตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎ (Theory Triangulation) เปนการตรวจสอบวา ถาผวจยใชทฤษฎ

ทตางไปจากทก�าหนดไวเดม จะท�าใหการตความขอมลแตกตางกนหรอไม (ใชทฤษฏทตางกน)

4. การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) เปนการตรวจ

สอบวา ถาผวจยใชวธเกบรวบรวมขอมลหลายวธในการรวบรวมขอมลเรองเดยวกน จะท�าใหไดขอมลแตกตาง

กนหรอไม (ใชวธเกบรวบรวมขอมลทตางกน)

แตในขณะปฏบตการเกบขอมลในภาคสนามนน วธการตรวจสอบขอมลทนกวจยเชงคณภาพนยม

ท�ากน ซงเปนวธการทสามารถปฏบตไดจรงจะเปนการตรวจสอบแค 3 ดาน คอ 1) การตรวจสอบสามเสาดาน

ขอมล 2) การตรวจสอบสามเสาดานผวจย และ 3) การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (อรณ ออนสวสด,

2551, สภางค จนทวานช, 2552 และองอาจ นยพฒน, 2551) เมอท�าการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาแลว

และปรากฏวาขอมลนนตรงตามขอก�าหนดของเงอนไขการตรวจสอบในแตละดาน แสดงวาขอมลทรวบรวม

ไดนนนมความนาเชอถอสง เมอท�าการวเคราะหขอมลจนไดผลการวจยกจะมความนาเชอถอสง เชนเดยวกน



บทสรป

การวจยเชงคณภาพเปนรปแบบการแสวงหาความรทางการศกษาเกษตรทส�าคญเชนเดยวกบการวจย

เชงปรมาณ และการวจยเชงทดลอง เพราะการแสวงหาความรหรอตอบขอสงสยทางการศกษาเกษตรนน ยง

ครอบคลมถงการศกษาทางสงคมศาสตร มนษยศาสตร รวมถงพฤตกรรมการเรยนรของมนษยอกดวย ดงนน

การวจยเชงคณภาพทางการเกษตรจะเขาไปมบทบาทส�าคญในวงการศกษาเกษตรมากขน ทงในลกษณะของ

รปแบบการวจยหลกและรปแบบการรวมกบรปแบบการวจยอนๆ ถงแมการวจยเชงคณภาพจะมประเดน

ในเรองความนาเชอถอของขอมลทรวบรวมได แตถาผท�าวจยไดด�าเนนการวจยตามหลกการ วธการ หรอ

กระบวนการทก�าหนดอยางเครงครดและครบกระบวนการแลว งานวจยนนๆ กจะมคณภาพและมาตรฐาน

เปนทยอมรบ อนจะสงผลใหผลการวจยมความนาเชอถอตามไปดวย ซงนกวจยหรอผทจะท�าวจยเชงคณภาพ

ทางการศกษาเกษตรใหประสบความส�าเรจนน จ�าเปนตองท�าการศกษาและสรางความเขาใจเกยวกบการวจย

เชงคณภาพ ทงในภาคทฤษฎและภาคปฏบตอยางถองแทเสยกอน รวมทงสะสมประสบการณภาคสนาม

ซงเปนสงจ�าเปนทไมอาจจะละเลยได เพยงเทานกจะสามารถท�าการวจยคณภาพทางการศกษาเกษตรไดอยาง

ราบรน มความนาเชอถอ และทส�าคญคอ มคณคาตอวงการศกษาเกษตรไทยทงในปจจบนและอนาคต

เอกสารอางอง

ชาย โพธสตา. (2554). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ.กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

เทพศกด บณยรตพนธ. (2561). การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ(QualitativeAnalysis).สบคนเมอ

5 ตลาคม 2561, จาก http://www.drmanage.com/index.php?lay=show&ac=article&Id

=538654690.

นพคณ ศรวรรณ. (2557). ปกณกะการศกษาเกษตรไทย:สาระส�าคญทตองทบทวน. กรงเทพฯ: มน เซอรวส

ซพพลาย.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2538). เอกสารการสอนชดวชาการศกษาเกษตรและการสงเสรมการเกษตร

หนวยท1-8ฉบบปรบปรง.นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

รตนะ บวสนธ. (2551). วจยเชงคณภาพทางการศกษา. กรงเทพฯ: ค�าสมย.

วรพร สงเนตร และศราวธ อนทรเทศ. (2557). ววฒนาการของจตวทยาสระบบการเรยนการสอนทางการ

ศกษาเกษตร. เกษตรพระวรณ, 11(2), น. 91-98.

วรพร สงเนตร และศราวธ อนทรเทศ. (2558).ความสมพนธระหวางหลกการศกษาเกษตร“การเรยนรโดย

การปฏบต”กบจตวทยาการศกษา. ครศาสตรอตสาหกรรม, 14(2), น. 742-747.

วรรณ แกมเกต. (2551).วธวทยาการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภางค จนทวานช. (2552). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: แหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

สภางค จนทวานช. (2553). วธการวจยเชงคณภาพ.กรงเทพฯ: แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

องอาจ นยพฒน. (2551). วธวทยาการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพทางพฤตกรรมศาสตรและสงคม

ศาสตร. กรงเทพฯ: สามลดา.

อรณ ออนสวสด. (2551). ระเบยบวธวจย. พษณโลก: ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย

นเรศวร.



Sangnate, V. (2019). Modern Guidelines of Teaching and Learning for Agriculture Teacher

Production in Thailand. ActaScientificAgriculture,3(10), pp. 195-203.

Sangnate V., Intorrathed S., Khemtong P. & Poungsuk P. (2016). The Current Condition of

Teaching and Learning on Agriculture Teachers Training of Thailand. Agricultural

Technology,12(5), pp. 841-850.



ชนานาถธนะกลภาคน1,*,ภทธราเลยงวฒนชย1,

ณฐทตาโฆษภทรกล1,ทพยวดเมากลาง1,ปรางทพยเหมอนสนเทยะ1,

ปพชญาจาตรมหาเทวากล1,ธนฉตรแพงสงเนน1และเกยรตศกดเถยนสงเนน1

ChananatThanakhunpakin1,*,PatthiraLeangwattanachai1,

NutthitaKosipatthalakul1,ThipwadeeMaoklang1,PrangtipMuansantia1

PaphitchayaChaturamahathewakun1,TanachatPangsungnoen1 and Kiadtisak Thiansungnern1

รบบทความ: 12 ธนวาคม 2562 แกไข: 20 มกราคม 2563 ตอบรบ: 7 กมภาพนธ 2563Received: 12 December 2019 Revised: 20 January 2020 Accepted: 7 February 2020

1 นกศกษาประกาศนยบตรบณฑตสาขาวชาชพครมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000Graduatediplomastudents(TeachingProfession),NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima,30000Thailand*Correspondingauthor,email:[email protected]

โรงเรยนพฒนาองครวม : กรณศกษาโรงเรยนรงอรณHolistic development school: A case study of

Roong Aroon School

บทคดยอ

บทความนเปนการศกษาในเรองการศกษาแบบองครวม (Holistic Learning) ซงเปนการพฒนามนษย

และการจดการเรยนร ทค�านงถงมตอนหลากหลายของบคคล ทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา

การรคด สนทรยภาพ และมตอน ๆ ซงเปนสงทตรงขามกบการเรยนแบบทองจ�า และเรยนเพอสอบอยางสนเชง

โดยโรงเรยนรงอรณถอเปนหนงในโรงเรยนทมการจดการศกษาแบบองครวมทมความโดดเดน

ดวยการบรณาการเรยนรในหลายสาขาวชา ซงมองคประกอบหลกของการเรยนรแบบองครวม 3 ประการ

ไดแก การเรยนรอยางลกซง (Deeper Learning) การเรยนรจากการลงมอปฏบตจรง (Learning by Doing)

และการเรยนรจากการสอสาร (Communicative Learning) โดยมเปาหมายเพอสงเสรมขดความสามารถ

ภายในของผเรยน ดวยการใหผเรยนไดลงมอปฏบตในสถานการณจรงและมสวนรวมทางสงคม ผานวธการ

ตาง ๆ อาท การเจรญสตเพอการรจกตนเอง การท�างานจตอาสาเพอสวนรวม การเรยนรจากการแกปญหา

การเรยนรจากการท�าโครงงานบรณาการ การแลกเปลยนเรยนรสชมชน เปนตน



จากการศกษาท�าใหทราบวาในปจจบนการศกษาแบบองครวมมความส�าคญและจ�าเปนตอเยาวชน

เพราะนอกจากจะเกดผลการเรยนรในหลายมตแลวยงชวยบมเพาะใหผเรยนพฒนาตนเองสการเปนมนษยท

สมบรณ และสามารถประยกตใชความรทมไดอยางสรางสรรคจนเปนทพงของตนเองและผอนได

ค�าส�าคญ : การศกษาแบบองครวม, บรณาการเรยนร, กระบวนการเรยนร

ABSTRACT

The objective of the study was to examine the holistic learning which was the human

development and learning management taking into account of various dimensions of person

in terms of physical, mental, intellectual, cognitive, aesthetics and other, which was

completely opposite of the rote learning.

Rung Aroon school known as one of the most outstanding holistic education due to

the integration of learning in various disciplines which has the 3 main components of holistic

learning, there were “Deeper learning”, “Learning by doing” and “Communicative learning”

with the goal of promoting the students’ internal capabilities by encouraged learners to act

in real situations and participated in society through different type of methods, for example,

the mindfulness meditation to know oneself, volunteer work for the public, learning through

obstacles, learning from working on an integrated projects as well as exchanged of knowledge

to the community.

The study indicated that holistic education currently important and necessary for

young people nowadays. In addition, not only holistic learning results in many dimensions,

it also helped cultivate learners to develop themselves became a completed human being,

moreover, learners able to apply the knowledge creatively to the point of being dependent

on oneself and others.

Keywords: Holistic education, Integrated learning, Learning process

บทน�า

การจดการศกษาภายในโรงเรยนในปจจบนน สามารถสะทอนวสยทศนของผบรหารโรงเรยนได

เปนอยางด โรงเรยนสามารถสะทอนความเปนตวตน จดเดน จดแขง ททางโรงเรยนมงมนจะปฏบต เพอผลต

นกเรยนใหไดตามแมพมพทโรงเรยนตงไว ทงนทางโรงเรยนยงตองค�านงถงหลกสตรแกนกลางททางกระทรวง

ศกษาไดก�าหนดไวอกดวย

โรงเรยนรงอรณ เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร เปนหนงในหลายโรงเรยนทมความโดดเดน

ทงดานหลกสตรสถานศกษาและวสยทศนของผบรหารโรงเรยน โดยจะเหนไดจากผลผลต คอนกเรยนทมความ

ตระหนกร ก�ากบควบคมตนเองได และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

บทความนจงใหความสนใจเกยวกบโรงเรยนรงอรณ ซงเปนโรงเรยนทางเลอก จดการศกษาแบบ

องครวม โดยบรณาการการเรยนรเชอมโยงกบชวตจรง ดวยกระบวนการเรยนรผานกจวตรประจ�าวน บมเพาะ

ลกษณะนสยใหเปนวธการเรยนร รวมถงกระบวนการเรยนรในสาระวชาตาง ๆ ผานการลงมอปฏบต การเรยน



รจากประสบการณจรง จนใหผเรยนเขาถงคณคาทแทจรงของสงทเรยน สงเสรมใหผเรยนเกดความเชอมโยง

ตนเองและสงคม ถอเปนหนงในกระบวนการพฒนาศกยภาพมนษยและมงสรางความเปนมนษยทสมบรณ

ใหแกผเรยน เพอเตรยมความพรอมสการอยรวมกบผอนในสงคมอยางมความสขตอไป

ความหมายการจดการศกษาแบบองครวม

โรงเรยนรงอรณ เปนโรงเรยนทางเลอก ซงจดการศกษาแบบองครวม (Holistic Learning Theory)

คอกระบวนการบรณาการความรภายนอก (ศาสตรตางๆ) และภายใน (ชวต) เปนการเรยนรทสอดคลองกบ

ธรรมชาตทฝกไดของมนษย (โรงเรยนรงอรณ, 2559) การเรยนรแบบองครวม แบงออกเปน 3 องคประกอบ

หลก คอ การเรยนรอยางลกซง (Deeper Learning) การเรยนรจากการลงมอปฏบตจรง (Learning by

Doing) และการเรยนรจากการสอสาร (Communicative Learning) (โรงเรยนรงอรณ, 2559)

1. การเรยนรแบบลกซง (Deeper Learning)

การเรยนรแบบลกซง (Deeper Learning) เปนกระบวนการแรกเรมททางโรงเรยนรงอรณค�านงถงเพอใชใน

การพฒนาผเรยน โดยพจารณาจากความเปนมนษย ซงเปนผเกดมาพรอมดวยสตปญญา (โรงเรยนรงอรณ,

2559) ดงนน การพฒนาผเรยนอยางยงยนควรเรมจากการสงเสรมขดความสามารถภายในตวบคคล กระตน

ใหผเรยนไดใชสตปญญาทมในแตละคนมาใชในการเรยนร การก�ากบควบคมตนเอง และการท�าความเขาใจ

ทจะปรบตวใหอยกบธรรมชาตและผคนทแวดลอมตนเองได กระบวนการเรยนรแบบลกซงมวธการดงน

1.1 การภาวนาพฒนาจตใจ

การภาวนาพฒนาจตใจเปนกจกรรมทสะทอนความรสกนกคดของตนเอง ทางโรงเรยนจะม

กจกรรมกอนเรยนทชอวากจกรรมโฮมรม (Homeroom) ทกเชาครจะเรมสนทนากบนกเรยนตามวาระส�าคญ

ทเกดขนในชวงนน ๆ พานกเรยนสงเกต พนจใครครวญเพอเทาทนตอสถานการณ ตอโลก และตอการยกจต

ยกใจนกเรยน นกเรยนเตรยมพรอมกาย ใจ กอนเรมเรยนรสาระวชาตาง ๆ โดยการโฮมรมจะผานกจกรรม

“มงคลชวต” เปนกจกรรมทพาใจใหอยกบกาย มอ-ตา-ใจ ท�างานสมพนธกนดวยความตงใจ นกเรยนมเวลา

อยกบตนเองบนการงานของตน งดการพดคยขณะท�างาน ใชระยะเวลาทเหมาะสมกบวย ระหวาง 15-20

นาท ก�ากบตนเองอยางเหมาะสม รสกสงบ ผอนคลาย ตนตว และมสต การโฮมรมผานกจกรรม “มงคลชวต”

สามารถเปนไดหลายรปแบบ เชน การเจรญสต สมาธ ดวยการท�าวตรเชารวมกน และออกก�าลงกาย

การเคลอนไหวอยางเปนจงหวะ เขยน Calligraphy จดดอกไม ปรลาย ลอกลาย ท�าตง ท�าบตรอวยพร เปนตน

(โรงเรยนรงอรณ, 2562ง)

1.2 จรยศลป

“จรยศลป” เปนการพฒนาจตใจและปญญา ดวยการเรยนรจกตนเองผานกระบวนการทางศลปะ

เพอสรางเสรมสมรรถนะการเรยนรจากกลไกภายในของผเรยน สรางทกษะการตระหนกรในตนเอง สราง

ทศนคตและจตส�านกทดงามในการมองเหนความเชอมโยงระหวางตนเองและสงตาง ๆ รอบตว จนเกดความ

เขาใจวาการเรยนร การงาน และการด�าเนนชวต แทจรงแลวเปนเรองเดยวกน เชน การสรางงานจตรกรรม

ไทยแบบดงเดม การวาดเสนพฒนาผานกายใจ ศลปะไทยสญจร Art at the temple เปนตน ยกตวอยาง

การสรางงานจตรกรรมไทยแบบดงเดม ดวยกระบวนการลอกลายไทยจากตนฉบบ และปรลายดวยฝเขม

จากนนโรยลายดวยผงถาน น�าไปสการฝกฝนการใชสต ตงสมาธจดจออยในการงาน ความเพยรท�าใหเกดความ

อดทนและเกดความเพลดเพลน (สถาบนการเรยนรอยางเปนองครวมเพอรบใชสงคม, 2561)



1.3 การท�างานจตอาสาเพอสวนรวม

การท�างานจตอาสาเพอสวนรวมเปนการปลกฝงใหนกเรยนมความรบผดชอบตอหนาทของตนเอง

การเสยสละเพอสวนรวม การมสต และฝกความอดทน เนองจากโรงเรยนรงอรณเปนโรงเรยนทไมมแมบาน

คอยดแลท�าความสะอาดสถานทตาง ๆ ฉะนนนกเรยนจงเปนผท�างานเพอดแลความสะอาดสถานทและสภาพ

แวดลอมตาง ๆ ดวยตนเอง เชน การท�าความความสะอาดหองเรยน โถงกลาง ขดลางหองสวม หองครว

กวาดใบไม ดแลบอดกน�ามนและและบอบ�าบดน�าเสย การท�างานเชนนจะท�าใหนกเรยนเหนผลลพธทเปนรป

ธรรมชดเจนจากการอย การกน และการใชของตนเอง จงท�าใหนกเรยนใชชวตอยางมสตมากขน (โรงเรยน

รงอรณ, 2562ง)

กระบวนการเรยนรแบบลกซงทงสามกระบวนการน ถอเปนกลไกส�าคญของโรงเรยนรงอรณทชวย

สงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงค เพราะกระบวนการดงกลาวถอเปนจรยวตร ทผเรยนทกคนจะ

ปฏบตรวมกนในทกๆ วน จงสงผลใหเกดการขดเกลาทงดานจตใจ และความประพฤตของผเรยน เพอให

ลกษณะนสยดงกลาวเปนเครองมอใหผเรยนไดใชในการเรยนร การด�าเนนชวตประจ�าวน และการอยรวมกบ

สงคมไดอยางมความสข

2. การเรยนรจากการลงมอปฏบตจรง (Learning by Doing)

การเรยนรจากการลงมอปฏบตจรง หรอทเรยกกนวา Learning by Doing นนเปนการจดการเรยน

การสอนเพอใหผเรยนไดเรยนรจากการลงมอปฏบตในสถานการณจรง ส�าหรบโรงเรยนรงอรณนน มวธการ

ตางๆ ใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง ตงแตการเรยนรจากกจกรรมและกจวตรประจ�าวน การเรยนร

จากการแกปญหา การเรยนรจากการท�าโครงงาน และการเรยนรผานการวจยทบรณาการกบชวตจรง (โรงเรยน

รงอรณ, 2559) โรงเรยนรงอรณมเปาหมายหลกทตองการจะสรางผเรยนทแทจรง ไมใชผถกสอน จงจด

กระบวนการเรยนรผานการลงมอปฏบตจรงใหเกดขนทง 2 มต ไดแก มตของกจวตรประจ�าวนทตองดแล

ตนเอง ดแลหองเรยน สถานท จดการเรองการท�าอาหารกลางวน อาหารวางดวยตนเอง และงานจตอาสา

อนๆ สวนอกมตหนงกคอ มตของการเรยนสาระวชาตางๆ ซงมหลกการเดยวกน คอบรณาการสชวต ดงนน

จงเกดรปแบบการเรยนทหลากหลาย ไมวาจะเปนการสบคน ทดลอง การจดการขอมล การคดวเคราะห

สงเคราะห เชอมโยง สรางสรรค การท�างานเปนทมและการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนในหองเรยนตาง

หองเรยน รวมไปถงการใชเครองมอการสอสารเทคโนโลยตางๆ เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง (Self-

directed Learning) ทงยงพฒนาทกษะในการเผชญกบสถานการณทไมคนชน และปรบตวด�ารงชวตอยได

เปนอยางด (โรงเรยนรงอรณ, 2562จ)

2.1 มตของกจวตรประจ�าวน นกเรยนรงอรณมหนาทท�าอาหารกลางวนรบประทานเอง เปน

แบบฝกหดชวตเพอเตบโตไปเปนคนทพงพาตนเองในเรองทเกยวของกบตนเองในชวตประจ�าวนได เพราะการ

ท�าอาหารกนเองไดนนเปนทกษะขนพนฐานอนจ�าเปนทมนษยทกคนตองท�าได โดยเรมตนจากการเปนลกมอ

คอยชวยคณคร สการเปนผออกแบบรายการอาหารและจดสรรงบประมาณ จดซอวตถดบไปจนถงการปรง

การเกบลางและการท�าบญชรายรบ-รายจายสงฝายการเงนของโรงเรยน เปนการฝกการท�างานรวมกนตาม

ล�าดบขน และเรยนรการบรโภคอยางพอเพยง

2.2 มตของการเรยนสาระวชาตาง ๆ ของโรงเรยนรงอรณ คอ การมหนวยบรณาการสชวต เปนการ

เรยนรผานโครงงานบรณาการ เชอมโยงวชาตาง ๆ ตงแต 2 วชา ขนไป ภายใตหวเรอง (Theme) เดยวกน

โดยการใชปญหาจรงเปนโจทยการเรยนร (Problem-based Learning) ใหนกเรยนเกดการเรยนรทงสาระ



วชาและวชาชวต ซงนกเรยนตองออกไปเรยนรภาคสนามทเปนแหลงเรยนรในภมภาคตาง ๆ เรยนรกบคน

ในชมชนทงในและนอกโรงเรยนรงอรณ ซงจะท�าใหนกเรยนเกดประสบการณตรงในตนเอง ไดพฒนาทศนคต

และเขาถงคณคาของสงทอยรอบตว

โครงงานบานทงหยเพง บานอน ปาเยน เปนโครงงานบรณาการหนงทมความโดดเดนของโรงเรยน

รงอรณ ซงไดมการบรณาการวชาสงคมศกษา ภาษาไทยเพอการสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศ ของระดบ

ชนมธยมปลาย โดยใหนกเรยนไดลงพนทไปศกษาวถชวตความเปนอยของชมชนชาวหยเพงดวยตนเองและ

เกบประเดนส�าคญตาง ๆ เพอน�ามาออกแบบผลตสอหนงสอทน�าเสนอวถชวต ความเปนมา แนวคดทดงาม

ของชมชน ใชเปนแรงบนดาลใจแกคนในชมชนใหหนกลบมาศกษาคณคาในตนเอง การออกไปเรยนรจากพนท

จรงนน ชวยใหนกเรยนเขาใจและเทาทนความเปลยนแปลงของสงคม ทงยงชวยกระตนส�านกพลเมองใหเกด

ขนอกดวย (โรงเรยนรงอรณ, 2562ฉ) จากการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการระหวางวชา

ชวยใหผเรยนไดรบความรความเขาใจในลกษณะองครวม ไมวาวชาใดกจะสามารถจะใชวธบรณาการไดทงสน

ขอส�าคญอยทความสามารถในการบรณาการทด การเรยนการสอนแบบบรณาการระหวางวชาจะชวยให

ผเรยนสามารถแสวงหาความรความเขาใจสงตาง ๆทอยรอบตวได

3. การเรยนรจากการสอสาร (Communicative Learning)

การเรยนรจากกลมสนทรยสนทนา การจดการเรยนร การแลกเปลยนเรยนรสชมชน การประชมกลม

การน�าเสนอดวยเทคโนโลยสารสนเทศ เพอสงเสรมการมสวนรวมทางสงคมและการสรางสมพนธมตร

การเรยนรอยางยงยน

3.1 ปฐมวย - ภาษาเปนกญแจส�าคญในการเชอมโยงโลกภายใน (ความคด จตใจ) และโลกภายนอก

เขาดวยกน เดกเรมเรยนรภาษาดวยการซมซบและเลยนแบบผใหญ ภาษาทท�าใหเกดความเขาใจส�าหรบ

เดกวยนควรเปนภาษาทสนกระชบ และสอความหมายชดเจน เดก ๆ จะซมซบภาษาอยางเปนธรรมชาต ผาน

กจกรรมดนตร การรองเพลง การเคลอนไหวตามเพลง การฟงนทาน ฯลฯ โดยครจะจดสรรโอกาสใหเดกได

ฝกระบความรสก ความร ความเขาใจ ความคดและจนตนาการของตน เชน ตอบค�าถาม เลาเรองราว

ประสบการณของตน ระบความรสกจากเรองราวทประสบ แตงนทานวงกลม ซงตองใชทกษะตาง ๆ

อยางบรณาการ ครจะเปนผคอยเชอมโยงใหค�าศพท และหยบยกประเดนส�าคญตาง ๆ เพอใหเกดการเรยนร

ไปพรอมกน (โรงเรยนรงอรณ, 2559ค)

3.2 ประถมศกษา - หนวยบรณาการสชวต เปนการเรยนรผานโครงงานบรณาการ ซงเปนการ

เรยนทน�านกเรยนเขาถงคณคาของสงทอยรอบตว ผานแกนเรอง (theme) ทเชอมโยงกบชวตของนกเรยน

เปนการสรางกระบวนการเพอใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงทางจตใจไปสความเขาใจถงประโยชนและคณคา

ของสงทเรยนทมผลตอคนและสรรพสงทงหลายอยางไร เปนความเขาใจเรองระบบความสมพนธระหวาง

ตนเองกบผอนและสงอน ซงประกอบไปดวยขนตอนตาง ๆ ไดแก การทนกเรยนไดปฏบตจรง ไดสงเกต ใสใจ

คดพจารณา ศกษาคนควา ฝกฝนทกษะการเรยนรทจ�าเปน และถายทอดความรออกมาอยางสม�าเสมอ

จนนกเรยนเกดการเปลยนแปลงจตใจและความคดของตนเอง มองเหนคณคาในสงทเรยนไดอยางแทจรง

(โรงเรยนรงอรณ, 2559ก)

3.3 มธยมศกษา - วยมธยมเปนวยทเรมกาวเขาสการเปนผใหญ เปนชวงเวลาส�าคญในการคนหา

ศกยภาพของตนเองเพอตงเปาหมายในชวตไดอยางถกตอง นกเรยนมธยมเรยนรสาระความรทซบซอน ลกซง

และมความเปนปจเจกมากขน เพอเปดโอกาสใหพวกเขาไดทดลองท�าสงตาง ๆ ตามความสนใจ การฝกความ



รบผดชอบตอตวเองและสงคม เปนอกบทบาททนกเรยนมธยมตองเผชญการงานจรงดวยประสบการณของ

ตนเอง โดยเฉพาะในระดบมธยมปลายทตองรบผดชอบการงานทใหญขน ท�าใหนกเรยนเผชญความขดแยง

ในตวเอง ระหวางความตองการของตนเองกบเงอนไขตาง ๆ เพอไปใหถงคณคาของงาน โดยมครและผใหญ

ทช�านาญสนบสนนอยเคยงขาง ซงจะท�าใหพวกเขารจกตวเอง คนพบศกยภาพของตน และประสบความส�าเรจ

ในการศกษาในทสด (โรงเรยนรงอรณ, 2559ข)

การเรยนรจากการสอสารในระดบปฐมวย เปนกญแจส�าคญในการเชอมโยงโลกภายในและโลก

ภายนอกเขาดวยกน เดกเรมเรยนรภาษาดวยการซมซบเลยนแบบผใหญ และจะซมซบภาษาอยางเปน

ธรรมชาต ผานกจกรรมดนตร การรองเพลง การเคลอนไหวตามเพลง การฟงนทาน เมอเขาสชวงวยประถม

ศกษา เปนการเรยนรผานโครงงานบรณาการ ทน�านกเรยนเขาถงคณคาของสงทอยรอบตว ผานแกนเรอง

ทเชอมโยงกบชวตของนกเรยน เปนความเขาใจเรองระบบความสมพนธระหวางตนเองกบผอนและสงอน

จะชวยใหผเรยนเกดการพฒนาตนเอง และเกดกระบวนการเรยนรรวมกนเปนกลม น�าไปสการพฒนาระบบ

การท�างานเปนทมอยางมประสทธภาพ กอนเขาสชวงวยมธยม เรมกาวเขาสการเปนผใหญ เปนชวงเวลาส�าคญ

ในการคนหาศกยภาพของตนเองเพอตงเปาหมายในชวตไดอยางถกตอง นกเรยนมธยมเรยนรสาระความร

ทซบซอน ลกซง และมความเปนปจเจกมากขนเพอไปใหถงคณคาของงาน โดยมครและผใหญทช�านาญ

สนบสนนอยเคยงขาง ซงจะท�าใหพวกเขารจกตวเอง คนพบศกยภาพของตน และประสบความส�าเรจในการศกษา

บทสรป

บทความเรอง โรงเรยนพฒนาองครวม : กรณศกษาโรงเรยนรงอรณ น ท�าใหทราบถงผลส�าเรจของ

การจดการศกษาแบบองครวม โดยทกคนมสวนรวมในการจดการศกษาของโรงเรยนรงอรณ ไมวาจะเปน

ผบรหารโรงเรยน คร นกเรยน ผปกครอง รวมถงชมชนทเปนโจทยใหนกเรยนไดเขาไปศกษาและเรยนรถง

ความเชอมโยงระหวางตนเอง ความร และชมชน ซงเปนสงทแทบจะแยกจากกนไมได เพราะการเรยนรคอ

ชวต และชวตกคอการเรยนร ดงนน หากผทเกยวของกบการจดศกษาส�าหรบเยาวชนไทย ไมวาจะเปนรฐบาล

ผบรหาร คร หรอผปกครอง ไดเหนถงความส�าคญของการเรยนรทเรมจากตวผเรยน โดยเรมจากการสอนให

ผเรยนรจกตนเอง ก�ากบควบคมตนเองได แลวจงน�าตนเองไปเชอมโยงกบสงแวดลอมหรอชมชนโดยมศาสตร

ของวชาแขนงตาง ๆ เปนโจทยใหผเรยนไดศกษาและแกไขปญหา จะชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางมความหมาย

และจะเปนผทรกการเรยนร เพราะชวตคอการเรยนร และการเรยนรคอชวต นนเอง


โรงเรยนรงอรณ. (2559). โรงเรยนรงอรณ. สบคนเมอ 3 ธนวาคม 2562, จาก http://img.roong-aroon.

ac.th/publication/RA_Brochure2016thai.pdf

__________. (2562ก). โรงเรยนประถมบรณาการสชวตถายทอดจนตนาการสคณคาแท. สบคนเมอ

8 ธนวาคม 2562, จาก https://www.roong-aroon.ac.th/?page_id=8427

__________. (2562ข). โรงเรยนมธยมเปนกลยาณมตรของตนเองดวยโยนโสมนสการเพอเผชญการ

งานทแทจรง. สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2562, จาก https://www.roong-aroon.ac.th/?page_id=8431



__________. (2562ค). โรงเรยนอนบาลบมเพาะเมลดพนธแหงโพธปญญา. สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2562,

จาก https://www.roong-aroon.ac.th/?page_id=8398

__________. (2562ง). หนงสอแนะน�าโรงเรยนรงอรณ.สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2562, จาก http://img.

roong-aroon.ac.th/2562-1/RAbook2018resize.pdf

__________. (2562จ). หนงสอแนะน�ามธยมรงอรณ. สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2562, จาก http://img.

roong-aroon.ac.th/2560-3/MatthayomRA2017.pdf

__________. (2562ฉ). หนงสอทงหยเพงบานอนปาเยน.สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2562, จาก http://img.

roong-aroon.ac.th/2561-1/Lanta_RA17_E-book.pdf

สถาบนการเรยนรอยางเปนองครวม เพอรบใชสงคม. (2561). จรยศลป. สบคนเมอ 3 ธนวาคม 2562, จาก

https://www.arsomsilp.ac.th/contemplativearts/



จรายเอกวภพ1,*ธนชพรเงอนกลาง1นพนธมงรวยกลาง1

ภทราภรณโชตนอก1 สคนทพยวเวกวนย1 และสพชฌายอภชากตตศกด 1

JirayuEkwiphop1,*ThanatchapornNguenklang1 NiphonMungruaiklang1

Phattraporn Chotnok 1SukontipWiwekwin1andSupatchaApichakittisak1 รบบทความ: 12 ธนวาคม 2562 แกไข: 20 มกราคม 2563 ตอบรบ: 7 กมภาพนธ 2563

Received: 12 December 2019 Revised: 20 January 2020 Accepted: 7 February 2020

1นกศกษาประกาศนยบตรบณฑตสาขาวชาชพครมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000Graduatediplomastudents(TeachingProfession),NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima30000Thailand*Correspondingauthor,e-mail:[email protected]

ความเสมอภาคสความส�าเรจทางการศกษา : กรณศกษาฟนแลนด

The equality towards the successful education: A case study of Finland

บทคดยอ

การศกษาของฟนแลนดไดรบความสนใจในเรองความส�าเรจของระบบการศกษาทดทสด เนองจาก

ฟนแลนดไดรบการจดอนดบผลสมฤทธทางการศกษาอยในระดบตนๆ ตามโครงการประเมนผลนกเรยนรวม

กบนานาชาต (Programme for International Student Assessment : PISA) และของการจดอนดบ

ในทกฐานขอมล ท�าใหเกดค�าถามขนวาฟนแลนดพฒนาระบบการศกษาของประเทศอยางไร ใครทมบทบาท

ส�าคญในการพฒนาการศกษาของคนในชาต ผลการวเคราะหพบวา ปจจยหลกทท�าใหฟนแลนดประสบความ

ส�าเรจ มอย 3 ปจจยหลกไดแก 1) ระบบการศกษา 2) ความเสมอภาค 3) รฐสวสดการ บทความนจงม

วตถประสงคเพอศกษาระบบการศกษาไทยและบทบาทของความเสมอภาค กบความเปนผน�าดานการศกษา

ของฟนแลนด โดยเรมจากศกษานโยบายพนฐานทางการศกษา นโยบายทางสงคมของฟนแลนด และการ

ปรบใชนโยบายทางการศกษาของฟนแลนดกบระบบการศกษาไทย

ค�าส�าคญ: ระบบการศกษา, ความเสมอภาค, รฐสวสดการ



ABSTRACT

Finnish education system has received substantial attention. It is well-known as one

of the best education systems in the world. Finland has been ranked as a top performer in

higher education ranking according to Program for International Student Assessment survey

(PISA) and others. It has been questioned how Finland developed their educational system

and who played the important roles in developing their people. It has been found that there

were three main factors leading Finland to those success which consist of 1) the education-

al system, 2) equality and 3) welfare state. Thus, this paper aimed to study Thai education

system and the roles of equality and educational leadership of Finland. The paper studied

Finland’s basic educational and social policies and the adaptation of Finland educational

system with Thai education.

Keywords: Educational system, Equality, Welfare state

บทน�า

ท�าไมฟนแลนดถงเปนประเทศทเดกเกงตดอนดบโลก? “ฟนแลนด” กลายเปนประเทศททวโลก

ใหความสนใจ เมอระบบการศกษาจากประเทศเลกๆ ทมประชากรเพยงไมกลานคน และเคยแพสงครามโลก

ครงท 2 จนตกอยในภาวะล�าบากยากจน เผชญสภาวะปญหาตางๆ ไมวาจะเปนสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม

เปนเวลากวา 20 ป กาวสการเปนตนแบบของระบบการศกษารวมสมย และเปนประเทศทมผลการศกษาอย

ในระดบแถวหนาทพสจนดวยผลคะแนนวดความรความสามารถระดบนานาชาตทไดอนดบตนๆ ของโลก

ตดตอกนหลายป อะไรคอกญแจส�าคญทท�าใหฟนแลนดมระบบการศกษาโดดเดนเหนอใครๆ ดงนน หากจะ

พดถงการศกษาทดทสดในโลกในตอนน เราไมสามารถทจะปฏเสธไดเลยวาประเทศฟนแลนดเปนประเทศท

จดการศกษาไดอยางมคณภาพระดบโลก เดกๆฟนแลนดประสบความส�าเรจและมความสขกบการเรยนร จน

หลายประเทศไดน�าแนวคดการจดการศกษาของประเทศฟนแลนดมาเปนตนแบบในการพฒนาการจดการ

ศกษาของตนเอง Dare to Dream “จนตนาการส�าคญกวาความร” ทอลเบรต ไอนสไตน เคยเอยไว ระบบ

การศกษาของฟนแลนดไดแสดงใหเหนวา ไอนสไตนไมไดกลาววลนแบบลอยๆ เพราะฟนแลนดใหความส�าคญ

กบอสระทางความคดและจนตนาการของเดกเปนหวใจหลก ซงเชอวาจะเปนรากฐานส�าคญในการกระตน

ความคดสรางสรรคของเดก Pasi Sahlberg กลาววาปญหาความเหลอมล�าทางสงคมเปนอปสรรคทขวางกน

ความกาวหนาในดานตางๆของคนเรา ดงนน ความเสมอภาคจงเปนกญแจส�าคญหนงทน�าระบบการศกษาไป

สความส�าเรจ เพราะฟนแลนดมการสรางระบบการศกษาทนกเรยนจะเรยนรไดด มวถแหงความไวเนอเชอใจ

ความเปนมออาชพ และการรวมไมรวมมอ ถงแมฟนแลนดจะชอบการแขงขน แตในขณะเดยวกน การรวมไม

รวมมอกลายเปนเอกลกษณของชาต (Sahlberg, 2017, pp. 56-57) นอกจากนน ปจจยทชวยใหระบบการ

ศกษาของฟนแลนดมชอเสยงในวนน เพราะหลกสตรแกนกลางทวางกรอบ กวางๆ เพอใหคร ผปกครอง

นกเรยน มสวนรวมในการจดท�าหลกสตรใหสอดคลองกบบรบทของทองถน มการกระจายอ�านาจและความ

รบผดชอบจากรฐสทองถน และการจดสรรระบบรฐสวสดการอยางเสมอภาค



นโยบายพนฐานทางการศกษาของฟนแลนด และนโยบายทางสงคม

ครงหนงฟนแลนดไดตกอยในวกฤตการณรายแรงของสงคราม กลายเปนทพพลภาพถาวร คนตอง

กลายเปนมาย เดกตองก�าพรา ฟนแลนดตองยกดนแดนใหแกสหภาพโซเวยต อพยพประชากร และยงตอง

จายคาปฏกรรมสงครามใหสหภาพโซเวยต ซงสงกวาผลตภณฑมวลรวมในประเทศ สงส�าคญเหนอสงอนใด

คอ ฟนแลนดยนหยดตอสจนไดรบอสรภาพและรอดพนจากเงอนไขทโหดรายทารณเหลานน จนสามารถ

ประกาศอสรภาพของตนเองได ถงแมยคภายหลงสงครามโลกครงทสองเปนชวงเวลาแหงความไรเสถยรภาพ

ทางการเมองและการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ แตในขณะเดยวกน สภาพแวดลอมทางการเมองของยคหลง

สงครามกระตนใหครอบครวชนชนแรงงานยนหยดเรยกรองโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน ไมใชเพยงความคด

ทางสงคมและนโยบายทางสงคมรปแบบใหมๆถอก�าเนดขน แตนโยบายความคดเรองโอกาสทางการศกษาท

เทาเทยมท�าใหฟนแลนดเปนทยอมรบ (Sahlberg, 2017, pp. 79-84)

ธธช ธระทอง (2559, น. 77-105) กลาววา ในป ค.ศ. 1917 ฟนแลนดไดรบเอกราชอยางสมบรณ

สามารถปกปองเอกราชได และภายหลงสามารถปองกนตนเองจากการรกรานของรสเซยได หาสบปตอมา

ฟนแลนดไดพฒนาระบบเศรษฐกจจากแบบเกษตรกรรมไปสระบบเศรษฐกจอตสาหกรรมสมยใหม จนกลายเปนหนง

ในประเทศทมรายไดตอหวของประชาชนสงทสดในยโรปตะวนตก โดยเฉพาะระบบสวสดการสมยใหมของ

ฟนแลนด ไดแก ระบบการศกษาทมคณภาพสง การสงเสรมความเทาเทยมในสงคม และระบบสวสดการสงคม

มความโดดเดนขนในศตวรรษท 21 ซงอทธพลของความเปลยนแปลงมาจากการขนมามบทบาททางการเมอง

ของพรรคประชานยมฝายขวาในฟนแลนด ท�าใหแนวคดทางสงคมเปลยนแปลงสอดรบกบบรบทการเมองใหญ

ทวสหภาพยโรป ฟนแลนดสนบสนนสวสดการขนพนฐานใหประชาชนในประเทศสามารถด�ารงอยไดดวย

มาตรฐานชวตทด โดยใชตวแบบสวสดการแบบนอรดก (Nordic welfare model) ทรฐใหการดแลทางสงคม

อยางกวางขวางและครอบคลม อยบนหลกของความเทาเทยม และสามารถเขาถงบรการทหลากหลายของ

รฐ ซงคนในสงคมทงหมดเปนผไดรบสวสดการ รวมถงผอพยพดวย และดวยหลกความเทาเทยมภายใตแนวคด

ชาตนยม ท�าใหรฐปฏบตกบทกคนในชาตเทาเทยมกนปราศจากขอยกเวน

การยดหลกความเสมอภาคของฟนแลนด ท�าใหการปฏรประบบการศกษาแบบกาวหนาของตนผงาด

ขนมาเปนแถวหนาอนดบตนๆของโลก ทมผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนสงทสดในโลก Pasi Sahlberg

นกการศกษาชาวฟนแลนด กลาววา “โครงสรางพนฐานของสวสดการรฐในฟนแลนดมบทบาทส�าคญในการ

ใหโอกาสเดกทกคน รวมทงครอบครวของพวกเขามสถานะทเทาเทยมกนในการเรมตนเสนทางการศกษาท

ประสบความส�าเรจตงแตอาย 7 ขวบ” (Wallin, 2018) นน เหนไดจากเปาหมายของการศกษาของประเทศ

ฟนแลนดมงสงเสรมและพฒนามนษยธรรม คณธรรมและจรยธรรม รวมไปถงความรบผดชอบตอสงคม

อกทงฝกทกษะทจ�าเปนตอการด�ารงชวตใหกบประชาชน หลกสตรใหมทประเทศฟนแลนดไดพฒนาขนมความ

สอดรบกบรากฐานการศกษาซงม 4 ดาน ไดแก ประการแรก ความเสมอภาค โรงเรยนทกแหงตองเปนโรงเรยน

ทด ใสใจคนทเรยนลาหลง และสนบสนนคนทเรยนรตามปกต ดงนน ครตองมความสามารถในการตอบสนอง

ตอความสามารถของเดกทแตกตางกน ประการทสองสนบสนนการเงน คอไมมการเกบคาเลาเรยน ประการ

ทสาม ประเมนผลนกเรยน จะไมมการจดอนดบครหรอนกเรยน แตเปนการสมจดสอบเกบขอมลวจยไปใช

ในการพฒนาศกยภาพทางการศกษาเทานน สวนผลการเรยนรของนกเรยนจะเกดจากการพดคยอยางไมเปน

ทางการระหวางครกบเดกและสงผลใหผปกครองในแบบความเรยง และประการทส หลกการเรยนรตลอด

ชวต ผานการเรยนรแบบองครวม จดสงแวดลอมของประเทศใหความรอยทกทและฟร โดยเหลาอาสาสมคร



ในชมชนเปนก�าลงหลกในทกศนยการเรยนรตามอธยาศย ซงเปนผลจากการมเวลาวางเพราะชวโมงการท�างาน

และรายไดเหมาะสมตอการด�ารงชวตอยางมคณภาพ (Voice TV, 2560) น�าไปสการเผอแผใหการเรยนรของ

ชมชนเกดขนอยางมคณภาพเชนกน ผเรยนจงสามารถน�าองคความรไปใชไดตงแตวยเดกถงผใหญ นอกจาก

นน สงแวดลอม ยงเปนอกปจจยหนงทส�าคญทชวยสงเสรมความเปนผน�าและความเสมอภาคในระบบการ

ศกษาของฟนแลนด ยกตวอยางเชน บรบทโรงเรยนแหงหนง ในเมองชนบทเลกๆ ของเมองโปมาราก

บรรยากาศ การจดการเรยนการสอนของโรงเรยนแหงน ไดมการจดการเรยนการสอนโดยเนนเดก

เปนศนยกลาง นกเรยนมสวนรวมในการเลอกวชาเลอก วชาบงคบ เปนสวนหนงของกจกรรม ทพวกเขาอยาก

เรยน เวลาเรยนมความยดหยน นกเรยนมสวนรวมในการวางตารางเรยนรวมกบครแนะแนว โดยทครมบทบาท

เปนเพยงผอ�านวยความสะดวก เวลาการสอนในแตละวชาครจะใชเวลาในการสอนประมาณ 5-10 นาทเทานน

โดยทครจะอธบายวาในวชานนๆจะท�าอะไร ครไมก�าหนดทกอยางใหกบนกเรยน แตเปดโอกาสใหนกเรยนได

มสวนรวมในการเรยน การสอน ครมหนาทจดประกายใหนกเรยนคดลงมอท�าและเรยนรดวยตนเอง ผลกให

นกเรยนกลาพด ซกถาม แสดงความคดเหนอยางประชาธปไตย นกเรยนไมมความกดดนในการแขงขนกบ

ผอน แตพวกเขาก�าลงแขงขนกบตวเอง ระบบการศกษาฟนแลนดเนนใหผมสวนไดสวนเสย เขามามสวนรวม

ทงคร และบคลากรทางการศกษา โดยโรงเรยนตองมเวลาส�าหรบวางแผนการสอน ซงหลกสตรแกนกลาง

ของฟนแลนดจะระบยทธศาสตรและแนวทางกวาง ๆ สงส�าคญคอ เมอง และโรงเรยนแตละแหงตองจดท�า

หลกสตรของตวเองรวมกน ระหวางคร ผปกครอง นกเรยน เพอใหการเรยนรสอดคลองกบบรบทของทองถน

กระทรวงศกษาธการของประเทศฟนแลนด มหนาทในการใหแนวทาง วางกรอบหลกสตร ตวอยางขอสอบ

และการสนบสนนอน ๆ ทไมเกยวกบการแตงตง โยกยายบคคล ดงนนประเทศฟนแลนดไมมการเสยเวลาเรอง

การกระจายอ�านาจหรอการจดสรรงบประมาณ เพราะทกอยางเกดขนและเบดเสรจเองในแตละพนททเปน

อสระจากกนของแตละทองถน ส�านกงานสภาการศกษากระทรวงการศกษาของประเทศฟนแลนดจะมการ

ก�ากบคณภาพมาตรฐานทางการศกษา คณภาพการจดการศกษาของโรงเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน

และจดบรการฝกอบรมและพฒนาครตลอดชวตของการเปนคร ในสวนของโรงเรยนจะเปนผสงครไปฝกอบรม

พฒนาอยางเปนระบบ ทงนประเทศฟนแลนดไดยกเลกการใชศกษานเทศกไปแลวเมอ 20 ปทผานมา โดยได

เนนเกยวกบการสรางความเขมแขงของผบรหารสถานศกษาและครสงส�าคญอยางยงของความส�าเรจดานการ

ศกษาของฟนแลนดสวนใหญมาจากรปแบบเศรษฐกจทสงเสรมใหเกดความเทาเทยมและความเปนธรรม

ในสงคม หลงจากสงครามโลกครงทสองสนสดลง ฟนแลนดยงคงจดสรรรฐสวสดการในดานตางๆ แกประชาชน

เชน บรการดานสาธารณสข การดแลสขภาพและทนตกรรมฟร การศกษาฟรใหแกประชาชนโดยไมมคาเทอม

และคาใชจายเกยวกบอปกรณการเรยนในโรงเรยน นกเรยนไดรบอาหารทมประโยชนตอสขภาพอยาง

เทาเทยม ครและนกเรยนรบประทานอาหารแบบเดยวกน นกเรยนทมครอบครวฐานะร�ารวยและชนชนแรงงาน

เรยนรวมชนกน รฐจดทพกอาศยในราคาทคนสวนใหญสามารถซอได ใหพอแมไดสทธเลยงลกหลงคลอด

เปนเวลานานเพอสงเสรมใหผชายรบผดชอบในการดแลลกมากขน ใหมบรการรบเลยงเดกเลกในราคาทรฐบาล

อดหนนหรอฟร รวมทงจดสวสดการสงคมทเพยงพอใหแกประชาชน

ฟนแลนดยงไดแสดงใหเหนถงศกยภาพในการเปนผน�าทางการศกษา ศาสตราจารย Hannele Niemi

(ประชาชาตธรกจ, 2560) ผอ�านวยการวจย คณะวทยาการทางการศกษา มหาวทยาลยเฮลซงก ประเทศ

ฟนแลนด ไดพดถงความตนตวทางการศกษาวา ฟนแลนดไดมการปฏวตหลกสตร เพอรบมอกบการ

เปลยนแปลงตลอดเวลาของโลกในอนาคต พฒนาหลกสตรโดยใหความส�าคญอยางยงกบทกษะการเรยนร



ตลอดชวต ทกษะแหงศตวรรษท 21 โดยฟนแลนดไดดงคร บคลากรทางการศกษา และผทมสวนไดสวนเสย

เขามามสวนรวมในการเตรยมความพรอมรบการเปลยนแปลง ครและนกเรยนมสวนรวม โดยค�านงถงความ

แตกตางและหลากหลายของเดก สรางใหเดกสามารถพฒนาตนเองตอไปได และครมอ�านาจในการตดสนใจ

เชงวชาชพ มอสระในการวางแผนการสอน โดยไมมผตรวจหรอนเทศ มระบบประกนคณภาพระดบทองถนท

ใหการสนบสนนมากกวาการควบคม ท�าใหครมอสระในการใชความสามารถทางวชาชพของตน ส�าหรบวธ

การสอนนน ครเลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหาวชาใหความส�าคญตอการเรยนแบบรวมมอกนท�างานเปนทม

เรยนรแบบลงมอท�าสง ท�าใหเดกเกดการเรยนรและการพฒนารอบดานมากกวาการเรยนแบบแขงขน การ

ประเมนผลเนนเปาหมาย การแนะแนว การสงเสรมการเรยน และพฒนาทกษะของเดกแตละคนไมมการ

ใหเกรดเปนตวเลข ถามองยอนกลบมาทประเทศไทย จะเหนวารปแบบ หรอระดบชนของการเรยน แทบไมตาง

กนเลยกบฟนแลนดทม ชนอนบาล, ประถม, มธยม และมหาวทยาลย แตสงทตางอยางเหนไดชด คอ วธการ

ในการสอนนกเรยน

โครงสรางระบบการศกษาของฟนแลนด

ระบบโครงสรางการศกษาในฟนแลนดนนมองคประกอบทไดรบความสนใจในฐานะเปนปจจยความ

ส�าเรจอย 3 ประการ คอ เงนเดอน การบรหารคร และการจดการเรยนการสอน ดงน

1. เงนเดอน

ปจจยประการแรกทวงวชาการศกษาของไทยใหความสนใจเปนอยางมากในฐานะปจจยทสอดคลอง

กบแนวคดทนนยม คอเรองเงนเดอน โดยมการศกษารายละเอยดแบบเจาะลกแตขาดการมองบรบทของระบบ

รฐสวสดการ เชน สรยา ฆองเสนาะ (2560) กลาววา ครฟนแลนดไดรบเงนเดอนสงโดยเทศบาลจะเปน

ผพจารณาระดบเงนเดอนของครใหญ อาจารยใหญ สวนสภามหาวทยาลยเปนผก�าหนดอตราเงนเดอนของ

อธการบดมหาวทยาลย สวนครแตละคนจะไดรบเงนเดอนตามภารกจและผลงาน ซงครใหญ อธการบด

เปนผพจารณา โดยมสมาคมวชาชพคร สหภาพครเขามาดแลเจรจาตอรองได อตราเงนเดอนองคกรทองถน

เปนผจดสรร สวนรฐบาลเปนผสนบสนนเพยงบางสวน ครในประเทศฟนแลนดนนไดรบอตราคาจางตอบแทน

ทสงมาก โดยมเงนเดอนเฉลยต�าสด 2550 ยโร ( 112,420 บาท ) ตอเดอนไปจนถง 5,000 ยโร (220,000 บาท)

ตอเดอน จ�านวนครประถมม 45,000 คน ครมธยม 7,300 คน ครอนบาลและประถมศกษา 7,200 คน อาจารย

อาชวศกษา 14,000 คน อาจารยในวทยาลยอาชวะขนสง 6,000 คน และอาจารยมหาวทยาลย 7,700 คน

รวมแลวประมาณ 87,200 คน โดยมการก�าหนดชวโมงการท�างานสงสดของครดวย เชน ครอนบาลมชวโมง

ของการท�างาน 16-24 ชวโมงสอนตอสปดาห หากท�างานเกนจ�านวนทก�าหนดจะไดรบเงนเดอนคาตอบแทน

เพมขน ซงจะเหนไดวาอาชพครนนมผลตอบแทน ซงถอวาเปนคาตอบแทนทสงมากเมอเทยบกบอาชพอน ๆ

จงคลาย ๆ เปนแรงจงใจในการเขามาท�าอาชพครและถาสอนเกนชวโมงทก�าหนดกยงมคาตอบแทนให ซง

ท�าใหมการแขงขนกนสงกวาจะไดมาเปนคร ครจงมคณภาพมากพอทจะสอนใหเดกมความรความสามารถได

อยางด

จากบทความวชาการของไทยเมอเทยบกบบทความวชาการทฟนแลนดมองระบบการศกษาของตนเอง

จะพบวาในประเดนเงนเดอนครนน ทางฟนแลนดไมไดเหนวาเปนปจจยส�าคญทใชในการจงใจใหนกเรยนทม

ศกยภาพเลอกเรยนในเสนทางอาชพคร เพราะระบบรฐสวสดการพยายามจะไมสรางความเหลอมล�าทาง

รายไดระหวางอาชพตางๆ เพอใหการเขาสอาชพครยงเกดจากอดมการณโดยไมถกระบบเศรษฐกจแบบตลาด



บดเบอนความตงใจไปในเรองของรายได ในขณะทไทยเมอมองฟนแลนดดวยฐานคดแบบทนนยมกมกจะให

ความส�าคญกบตวเลขเงนเดอนแตเพยงอยางเดยว โดยไมเขาใจถงระบบเศรษฐกจโดยรวม และคดไปวาอตรา

เงนเดอนนนคอค�าตอบของการแกปญหาของการศกษา

2.การบรหารคร

Sahlberg (2017) ชวาในฟนแลนด การบรหารจดการโรงเรยนนน ผบรหารจะตองเปนบคคลทมความ

รความสามารถในเรองการจดการเรยนการสอน เพอทจะไดคอยประเมนตดตามการท�างานของคร ผบรหาร

ไมใชมหนาทแคคอยบรหารจดการเทานน แตผบรหารจะตองเปนผทสามารถคอยใหค�าแนะน�าแกครภายใน

โรงเรยน สามารถสอนนกเรยนได และบรหารจดการภายในโรงเรยนจะตองปรกษากบองคการบรหารสวน

ทองถน สภาเมองเพอน�ามาปรบการบรหารจดการโรงเรยนใหสอดคลองกบความตองการของโรงเรยนหรอ

ทองถน

สรยา ฆองเสนาะ (2560) ชวาส�านกงานสภาการศกษา กระทรวงการศกษาและวฒนธรรมฟนแลนด

จะก�าหนดมาตรฐานคณภาพการจดการศกษาของโรงเรยนในระดบการศกษาขนพนฐานและจดบรการ

ฝกอบรมพฒนาตลอดชวตการเปนคร โรงเรยนจะสงครไปฝกอบรมอยางเปนระบบ

ดงนน การบรหารครของฟนแลนด กระทรวงศกษาฯจะไมเปนทงผซอและผผลตอยางทไทยเปน แต

จะมหนาทแบบผซอบรการการศกษาจากโรงเรยน ตงความตองการไวแลวใหโรงเรยนจดการตนเอง และหนน

เสรมเทาทจ�าเปน ผบรหารสถานศกษาจงตองมภาวะผน�าทรอบดาน และเปนผน�าทยงเปนคร ไมใชตดขาด

จากการสอนอยางไทย

3.การจดการเรยนการสอน

Nina Nordmann ไดบรรยายวาระบบการเรยนฟนแลนดเปนแบบทใหเดก ๆ “Dare to Dream”

หรอใหอสระทางความคดและจนตนาการของเดกเปนหวใจหลกโดยเฉพาะในเดกปฐมวย เดกฟนแลนดจะม

อสระทางการเรยนร มจนตนาการและมความฝนเพราะเชอวาเปนรากฐานส�าคญในการกระตนความคด

สรางสรรคของเดก แนนอนวาครและโรงเรยนมบทบาทส�าคญในการสงเสรมใหเดกๆ พยายามคนหาความฝน

หรอสงทชอบซงน�าไปสพฒนาการทเหมาะสมกบชวงวย ครมหนาทสนบสนนจนตนาการของพวกเขา

ชวยสรางบรรยากาศการเรยนรและเนรมตแหลงเรยนรใหเกดขนเพอใหเดกๆ ใชจนตนาการใหมากทสด

ทฟนแลนด เดกประถมจะใชเวลาในหองเรยนเพยง 626 ชวโมงตอปเทานน และเรมสอนใหอานหนงสอเมอ

อาย 7 ขวบขนไป ขณะทไทยเดกๆ ตองเรยนปละกวา 1,200 ชวโมง และเรมสอนอานเขยนตงแตอาย 3 ถง

5 ป ซงถอเปนการเรงพฒนาการเดกจนเกนไป ซงเดกในวยนควรเนนเลนเปนหลก (เทยนทพย เดยวก, 2562)

สรยา ฆองเสนาะ (2560) การวดและการประเมนผลของฟนแลนดไมมการสอบระดบชาตยกเวน

การทดสอบกลางส�าหรบนกเรยนทจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงจะทดสอบ 3 วชา วชาภาษาแม

เปนวชาบงคบ และเลอกอก 3 วชา ระหวางภาษาราชการทสอง ภาษาตางประเทศ วชาคณตศาสตร หรอวชา

ศกษาทวๆไป เชน มนษยศาสตร หรอวทยาศาสตรธรรมชาต เมอสอบผาน นกเรยนจะไดรบประกาศนยบตร

ซงมรายละเอยดเกยวกบผลการทดสอบ คะแนน และระดบทได

ดงนน ระบบการจดเรยนการสอนและวดผลของฟนแลนดจงตงอยบนฐานของการเรยนเพอพฒนา

ตามความตองการของเดก ไมใชการเรยนเพอสอบและเพอมาตรฐานจากสวนกลางเชนในทางปฏบตของไทย

แมแตการวดผลกยงใหทางเลอกกบนกเรยนในการทดสอบตามทตนเองเลอกได โดยมวชาบงคบสอบมาตรฐาน

เพยงวชาเดยว ซงตางจากไทยทมระบบแผนการเรยนทไมยดหยน รวมถงระบบการทดสอบทางการศกษา



ระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ทไมค�านงถงความตองการ ความสามารถ และแผนการเรยนทแตกตางของ

ผเรยน

มมมองโดยรวมของระบบการศกษากระแสหลกทมตอระบบการศกษาของฟนแลนด

จากมมมองผานงานวชาการทไดกลาวมาทงหมดขางตนนน จะเหนไดถงจดออนจากการมองฟนแลนด

ดวยสายตาภายนอก ซงเปนสายตาจากมมท Sahlberg ใหชอวา “ขบวนการปฏรปการศกษาระดบโลก”

(Global Educational Reform Movement : GERM) (Sahlberg, 2017, p. 281) น�าโดยรฐบาลสหรฐอเมรกา

ทเหนถงความลมเหลวไดจากโครงการประเมนผลนกเรยนรวมกบนานาชาต (Programme for International

Student Assessment) หรอ PISA ในรอบทศวรรษทผานมา ซงปรากฏวาผลคะแนนโดยรวมของนกเรยน

ในประเทศทใชแนวทาง GERM นนกลบถดถอยลงอยางตอเนอง แนวทางเดมของไทยนน แมจะมการศกษา

แนวทางของฟนแลนดในฐานะทฟนแลนดเกดความส�าเรจในการสอบ PISA แตสงเกตไดวาฐานความคดของ

การศกษาไทยกยงถกมองวาเปนการดงเทคนคตางๆ มาปะผเขากบสองฐานคดทแตกตางกนโดยสนเชง และ

พสจนไดจากแนวโนมผล PISA เชนกนวาเปนแนวทางทผดพลาดและลมเหลว (Sahlberg, 2017, p. 200-201)

ซงแนวทางกระแสหลกของโลก มลกษณะนโยบายตามตารางดงน

โมเดลการศกษาของฟนแลนดและการศกษาระดบโลก

ขบวนการปฏรปการศกษาระดบโลก (GERM) โมเดลของฟนแลนด

การแขงขนระหวางโรงเรยน

ขอสนนษฐานพนฐานคอ การแขงขนจะท�าหนาท

เปนกลไกตลาดซงในทสดจะไปเพมระดบคณภาพ

ผลตภาพ และประสทธผลของการบรการได เมอ

โรงเรยนรฐบาลแขงขนกบโรงเรยนทางเลอก

ฟรสคล โรงเรยนอสระ และโรงเรยนเอกชนในเรอง

จ�านวนนกเรยน พวกเขาจะปรบปรงการเรยน

การสอนของตนในทสด

การเรยนรทก�าหนดใหเปนมาตรฐานเดยวกน

สวนกลางก�าหนดเปาหมายการท�าผลงานใหสงและ

ชดเจนส�าหรบโรงเรยนทกแหง ครทกคน และ

นกเรยนทกคน เพอชวยปรบปรงคณภาพและความ

เสมอภาคของผลการเรยนร เปาหมายนน�าไปส

การสอนทมมาตรฐานผานการใชหลกสตรทหนวย

งานภายนอกเปนผออกแบบ เพอรบประกนวา

เกณฑทใชในการวดและขอมลทไดจะเหมอนและ

สอดคลองกน

ความรวมมอระหวางโรงเรยน

ขอสนนษฐานพนฐานคอ การใหการศกษาประชาชน

เปนกระบวนการทตองอาศยการท�างานรวมกน

นอกจากน ความรวมมอ การสรางเครอขาย และการ

แบงปนความคดระหวางโรงเรยน จะชวยยกระดบ

คณภาพการศกษาไดในทสด เมอโรงเรยนรวมมอกน

พวกเขาจะชวยเหลอซงกนและกน และชวยใหคร

สรางวฒนธรรมการรวมมอกนท�างานในหองเรยน

ดวย

การเรยนรทปรบใหเหมาะกบผเรยนแตละคน

ตงกรอบระดบชาตทชดเจนแตยดหยนไดส�าหรบ

การวางแผนหลกสตรในระดบโรงเรยน สนบสนน

ใหการแกปญหาในระดบโรงเรยนและรายบคคลเปน

เปาหมายระดบชาต เพอใหสามารถหาวธการทดทสด

ในการสรางการเรยนรทปรบใหเหมาะสมกบผเรยน

แตละคนและสามารถใชวธการนกบนกเรยนทกคน

ไดใชแผนการเรยนรทสรางขนเฉพาะบคคลส�าหรบ

นกเรยนทมความตองการพเศษดานการศกษา



โมเดลการศกษาของฟนแลนดและการศกษาระดบโลก

ขบวนการปฏรปการศกษาระดบโลก (GERM) โมเดลของฟนแลนด

เนนความรดานการอานเขยนและการค�านวณ

ความรและทกษะพนฐานเรองการอาน การเขยน

คณตศาสตร และวทยาศาสตรธรรมชาตเปน

เปาหมายส�าคญของการปฏรปการศกษา โดยปกต

เวลาส�าหรบการเรยนการสอนวชาเหลานจะเพมขน

และจะไปกนเวลาวชาอนๆ (เชน วชาศลปะและ

ดนตร)

มาตรฐานความรบผดชอบโดยองจากผลสอบ

ผลงานของโรงเรยนและการยกระดบผลสมฤทธ

ของนกเรยนผกอยกบกระบวนการเลอนต�าแหนง

การตรวจสอบ และการใหรางวลแกโรงเรยนและคร

คาตอบแทนครและงบประมาณโรงเรยนขนอยกบ

คะแนนสอบของนกเรยน รปแบบการลงโทษ

มกรวมถงการไม ต อสญญาครและการสงป ด

โรงเรยน การวดผลนกเรยนและขอมลทไดจากการ

ท�าขอสอบมาตรฐานจะถกน�าไปใชเปนขอมล

ส�าหรบการก�าหนดนโยบาย

การเลอกโรงเรยน

แนวคดพนฐานคอ พอแมตองไดรบอสระอยาง

เตมทในการเลอกการศกษาใหลก ในขณะเดยวกน

กสงเสรมใหเกดการแขงขนทเปนประโยชนระหวาง

โรงเรยน เพอใหโรงเรยนสามารถตอบสนองความ

ตองการของครอบครวไดดยงขน ตามอดมคตของ

แนวคดน พอแมควรไดใชเงนอดหนนทภาครฐ

จดสรรไวส�าหรบการศกษาของบตรหลานในการ

เลอกโรงเรยนทเหมาะสมทสดส�าหรบพวกเขาไมวา

จะเปนโรงเรยนรฐบาลหรอเอกชนกตาม

เนนการพฒนาผเรยนในองครวม

การสอนและการเรยนรเนนทการเรยนรทงในทางลก

และทางกวาง ใหคณคากบทกแงมมของการเตบโต

ของผเรยนแตละคนอยางเทาเทยมกน ทงการเตบโต

ในดานบคลกภาพ คณลกษณะทางศลธรรม ความคด

สรางสรรค ความร จรยธรรม และทกษะตางๆ

เปาหมายของการศกษาคอคนหาพรสวรรคของ

นกเรยนแตละคนใหพบ

การมอบหมายความรบผดชอบทมฐานมาจากความ

เชอใจ

คอยๆ สรางวฒนธรรมความรบผดชอบและ ความ

เชอใจภายในระบบการศกษา ซงเชอมนในความเปน

มออาชพของครและครใหญในการตดสนใจวาอะไร

คอสงทดทสดส�าหรบนกเรยนจดสรรทรพยากรและ

การสนบสนนใหโรงเรยนและนกเรยนซงเสยงจะ

ลมเหลวหรอถกทงไวขางหลง วดผลนกเรยนโดยการ

สมและคนควาวจยเฉพาะประเดนทสนใจเพอเปน

ขอมลประกอบในการก�าหนดนโยบาย

ความเสมอภาคของผลลพธ

แนวคดพนฐานคอ นกเรยนทกคนควรมโอกาส

เทาเทยมกนในการประสบความส�าเรจดานการศกษา

ทโรงเรยน เนองจากการเรยนร ในโรงเรยนไดรบ

อทธพลอยางสงจากภมหลงทางครอบครวและปจจย

ทเกยวของอนๆ ความเสมอภาคของผลลพธจงจะ

เกดขน เมอโรงเรยนไดรบเงนอดหนนตามความ

ตองการทแทจรงเพอใชจดการกบความเหลอมล�าน

การเลอกโรงเรยนมกน�าไปสการแบงแยกกดกน

ซงจะยงไปเพมความไมเสมอภาคของผลลพธมากขนไปอก

ทมา : Salhberg (2017, p. 291-292) เนนค�าโดยผเขยนบทความ



จากตารางสรปไดวา แนวคดการศกษาแบบฟนแลนดมนโยบายทแตกตางจากแนวคด GERM ซงน�าโดย

สหรฐอเมรกาในระดบทขดแยงกนหลายสวน หากรฐไทยไมอาจปรบรากฐานทางนโยบายใหออกหางจาก

แนวคด GERM กไมอาจจะน�าแนวทางของฟนแลนดมาใชไดจรง และน�ามาสความถดถอยทางผลสมฤทธ

ไปตามประเทศทใชแนวคด GERM อยางหลกเลยงไมได

การปรบใชระบบการศกษาฟนแลนดกบประเทศไทย

ถาเราเปลยนมมมองความคดจากการเปนนกเทคนคนยม มาเปนการผลกดนนโยบายระยะยาว เพอ

ความเสมอภาค โดยสรางระบบรฐสวสดการและสงเสรมการกระจายอ�านาจและความรบผดชอบสทองถน

ผานการเลอกตง การแกปญหาการศกษาไทยจะออกจากกรอบของการศกษาในระบบไดมากกวาทเปนอย

กลาวคอระบบของฟนแลนดนนไมไดตงอยกบแคโรงเรยนหรอกระทรวงศกษาธการ แตนโยบายระดบชาต

โดยรวมทงหมดตงอยบนฐานคดส�าคญคอ การทรฐตองสรางสภาพแวดลอมแหงการเรยนรใหอยโดยรอบ

ประชาชนอยางเตมความสามารถทสด เพราะฟนแลนดไมเชอวาแนวคดการเรยนรตลอดชวตจะสรางไดผาน

การสงหรอสอน แตเรมไดจากการทประชาชนตองมความสขจากความพรอมดานเวลาวางและปจจยสผานรฐ

สวสดการ ประชาชนจงจะสรางระบบประชาสงคมอาสาสมครเพอผลกดนระบบการศกษาตามอธยาศยตอไปได

บทสรป

ดงนน การยอมรบวาการแกปญหาตองเรมจากการยอมรบฐานของปญหากอน ซงจะตองถกแกไป

พรอมๆกบการน�าเทคนคตางๆ มาแกปญหาเฉพาะหนา ไมใชการใชแตเทคนคการเรยนการสอนไปสราง

นโยบายรายวนแตจ�านนตอรากของปญหา จงเปนสงทเราเรยนรไดจากแนวทางแบบฟนแลนด Sahlberg

(2017, pp. 267-271) ไดชประเดนถงมายาคตทเปนปญหา 3 ประการ เกยวกบการมองการศกษาฟนแลนด

จากมมมองของนกเทคนคนยม คอ 1) ปจจยหนงเดยวในการพฒนาการศกษาคอก�าจดครทเปนภาระออกไป

ซงฟนแลนดไมไดท�าเชนนน แตผน�าในโรงเรยนจะคอยโอบอมและชวยเหลอครใหพฒนาตอไปได 2) คณภาพ

ของระบบการศกษาเทากบคณภาพของครในระบบมาบวกกน ซงเปนแนวคดทคบแคบ โดยไมค�านงถงตวอยาง

การท�างานเปนทมมากมายทใหประสทธภาพรวมสงกวาแคการบวกประสทธภาพของแตละคนในทม 3) ความ

สามารถทางวชาการของนกเรยนขนอยกบความสามารถของครเทานนโดยไมเกยวกบสถานะทางเศรษฐกจ

สงคมของนกเรยนเลย ซงแนวทางเชนนเปนการไขวควาตวแบบครทสมบรณ โดยไมค�านงถงวาครทยอดเยยม

ตองเกดจากการสงสมประสบการณภายใตสภาพแวดลอมทเหมาะสม การใชวธในรปแบบซอตวครเกงไปไว

ในระบบทไมเปลยนแปลงใหเปนมตรกบการท�างานของครนน กลบเปนการผลกใหครเหลานนออกจากวชาชพ

ไป ซงการทเรายอมรบวารากของปญหาไมไดอยทภายในระบบการศกษาอยางเดยวนน จะน�าไปสการ

เปลยนแปลงประการทสอง คอ การมองปญหาการศกษาไทยอยางเปนองครวมกบสภาพแวดลอมทางสงคม

ไมใชมองแบบตดขาดจากระบบเศรษฐกจสงคม การเรยกรองความเปลยนแปลงจากรากฐานแนวคดทาง

นโยบายรฐไมควรเปนแดนสนธยาทนกวชาการศกษาไทยไมกลาเดนขามเขาไป การตอเตมระบบการศกษา

ดวยเทคนคตางๆ โดยไมผลกดนการปรบปรงฐานรากนโยบายรฐนน ท�าใหผทอยในระบบการศกษาไทยตอง

แบกปรมาณงานทางเทคนคทเพมพนขนอยางไมรจบ และน�าไปสสภาพทโครงสรางหนกเกนกวารากฐานของ

การศกษาของชาตไทยจะแบกรบได ดงนน การกลาจะผลกดนหนทางทเปนองครวมมากขนผานวงการวชาการ



ศกษาศาสตร อยางแนวทางการศกษาแบบฟนแลนดทมความเทาเทยมจากรฐสวสดการเปนรากฐาน

จะสามารถสรางความเปลยนแปลงทางมมมองนโยบายระดบชาตไดตอไปในทสด


ธธช ธระทอง. (2559). ความเปลยนแปลงในฟนแลนดจากพรรคประชานยมฝายขวา: แนวคดรฐสวสดการ

และสมาขกภาพของสหภาพยโรป.วารสารยโรปศกษา,24(2), น. 77-105.

ประชาชาตธรกจ. (2560). “ฟนแลนด”ปฏวตหลกสตรพฒนา7ทกษะสรางคนแหงอนาคตรบมอโลกเปลยน.

สบคนเมอ 26 ตลาคม 2562, จาก https://sites.google.com/site/phasathaionline/

hnwy-kar-reiyn-ru9

สรยา ฆองเสนาะ. (2560). ฟนแลนดกบความส�าเรจดานการศกษา. (กรงเทพ:ส�านกวชาการ. ส�านกงาน

เลขาธการสภาผแทนราษฎร.,

Sahlberg, P. (2017). ปฏรปการศกษาใหส�าเรจบทเรยนแนวใหมจากฟนแลนด.กรงเทพฯ : โอเพนเวลดส.

เทยนทพย เดยวก. (2562). เปดต�าราฟนแลนดเรยน-สอนยงไงใหฟน. สบคนเมอ 30 ตลาคม 2562, จาก

https://www.thaihealth.or.th/Content/50423

Voice TV. (8 ม.ย. 2560). BackToSchoolinFinland:โรงเรยนเปลยนโลก. สบคนเมอ 26 ตลาคม

2562, จาก YouTube:https://www.youtube.com/playlist?list=PLvZq8jaJUgA0df5h

MBM057WcEZxFeOu3J

Voice TV. (13 พ.ค. 2561)BacktoSchoolinFinland–โรงเรยนฟนแลนดทใหเดก“เปนศนยกลาง”.

สบคนเมอ 26 ตลาคม 2562, จาก https://www.youtube.com/watch?v=SZ68gjn6CXg&list

=PLvZq8jaJUgA0df5hMBM057WcEZxFeOu3J&index=2

Wallin, C. (2018). การศกษาฟนแลนด:“ยงประเทศมความเสมอภาคมากเทาใดประชากรกยงม

การศกษาและสขภาพจตดมากขน”สบคนเมอ 26 ตลาคม 2562, จาก https://www.bbc.com/

thai/features-45698818



บทคดยอ

จตตปญญาศกษา (Contemplative Education) เปนกระบวนการจดการเรยนร จากภายใน พนจ

พจารณาดวยใจอยางใครครวญ ไตรตรองอยางรอบคอบ ฝกการสงเกตอยางมสตตอการเปลยนแปลงภายใน

ตนเอง สงผลตอความประพฤตการปฏบต และการด�าเนนชวตอยางมสตและปญญา มความรกเมตตา

ตอตนเอง และสรรพสงทงในฐานะทเปนสวนหนงและหนงเดยวกบธรรมชาต อยางไรกตาม จตตปญญาศกษา

ถอวาเปนกระบวนการจดการเรยนรหนงทท�าใหเกดการเรยนรและการเปลยนแปลง (Transformative

Learning) ในระดบตาง ๆ ทงการเปลยนแปลงในตนการเปลยนแปลงในองคกรสการเปลยนในสงคม กจกรรม

พฒนาผเรยนเพอสงเสรมคณธรรม จรยธรรมนเนนการสรางอปนสยทดงาม ผานการคด พด ท�า ฝกสตก�ากบ

ตนเอง และท�าโยคะ เพอบรหารอวยวะภายในและเพอบรหารลมหายใจใหไดอยกบลมหายใจ และการ

จดกจกรรมการเรยนรทเนนใหผเรยนเกดการพฒนาทงภายในจตใจและการพฒนาทกษะทางปญญา อารมณ

สงคม ผานการท�ากจกรรมทหลากหลายรปแบบ เพอใหผเรยนสามารถพฒนาตนเอง และน�าไปพฒนางาน

สรรตนนาคน1,*ลลตาธงภกด1

ชยพลธงภกด1และสภาวดวสวรรณ1

SiriratNakin1,*LalitaThongphukdee1

Chayapol Thongphukdee1 andSupawadeeWisuvan1

รบบทความ: 15 สงหาคม 2562 แกไข: 8 ตลาคม 2562 ตอบรบ: 4 พฤศจกายน 2562Received: 15 August 2019 Revised: 8 October 2019 Accepted: 4 November 2019

1คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000FacultyofEducation,NakhonratchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasimaRajabhat30000Thailand*Correspondindauthor,e-mail:[email protected]

ผลการจดกจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทเนนคณธรรม จรยธรรมและทกษะชวต

The results of teacher development activities to promote learning management based on morality

ethics and life skills



อาชพทสอดคลองกบความถนด ความสนใจ หมายรวมถงการสรางทกษะชวตในยคศตวรรษท 21 โดยโครงการ

พฒนาคณภาพการศกษาและการพฒนาทองถนมสถาบนอดมศกษาเปนพเลยงโดยใชรปแบบการใหความร

ค�าแนะน�า ตดตามประเมนผลโดยผเชยวชาญ) ระหวางการปฏบตการสอนจรง ซงเปนวธการทเนนการเรยนร

รวมกบการปฏบตงาน ใชสถานทปฏบตงาน หรอทใกลเคยงเปนสถานทพฒนา ท�าใหผรบการพฒนามความ

สามารถในการปฏบตงานเพมมากขน

ค�าส�าคญ : จตตปญญาศกษา, คณธรรม จรยธรรม, สนทรยสนทนา, การรบฟงอยางลกซง, การฝกสต

ABSTRACT

Contemplative Education is a process of learning from inside. Consider with thought-

ful heart Ponder carefully Practicing conscious observation of self-change Affecting behavior,

practice And living with consciousness and wisdom Have love and compassion for themselves

And what both as part of and one with nature, however Contemplative education is a pro-

cess of learning that can cause learning and change (Transformative Learning) in the level

of any of the applicable Daily. Change in one’s own Changes in the organization to change

in society student development activities to promote morality, ethics focuses on creating

good habits through thinking, speaking, practicing mindfulness, self-directing and doing yoga

to manage internal organs and to manage breath to stay with the breath, and organizing

learning activities that emphasize learners to develop both within the mind and to develop

intellectual skills, emotions, society through activities. A variety of styles to enable students

to develop themselves and apply to develop a career that corresponds to the aptitude of

interest Including the building of life skills in the 21st century by the development of the

quality of education and local development programs with higher education institutions as

mentors using the knowledge - based model, advice, follow-up, expert evaluation (Coach-

ing Mentoring by Specialist ) real teaching (on the job training), an approach that emphasiz-

es learning with practice. Use the work place or nearby is a developed place enabling

development recipients to be able to perform more tasks.

Keywords: Contemplative Education, Moral, Ethics, Dialogue, Deep listening, Meditation

บทน�า

จตตปญญาศกษา (Contemplative Education) เปนกระบวนการจดการเรยนร จากภายใน พนจ

พจารณาดวยใจอยางใครครวญ ไตรตรองอยางรอบคอบ ฝกการสงเกตอยางมสตตอการเปลยนแปลงภายใน

ตนเอง สงผลตอความประพฤตการปฏบต และการด�าเนนชวตอยางมสตและปญญา มความรกเมตตา

ตอตนเอง และสรรพสงทงในฐานะทเปนสวนหนงและหนงเดยวกบธรรมชาต อยางไรกตามจตตปญญาศกษา

ถอวาเปนกระบวนการจดการเรยนรหนงทท�าใหเกดการเรยนรและการเปลยนแปลง (Transformative

Learning) ในระดบตาง ๆ ทงการเปลยนแปลงในตน การเปลยนแปลงในองคกรสการเปลยนในสงคม จากการ

ขบเคลอนกระบวนการเรยนรดวยใจอยางใครครวญ เนนการพฒนาดานในเพอใหเกดความตระหนกรถงคณคา



ของสรรพสง ลบอคต เกดความรก ความเมตตา ออนนอมตอธรรมชาต มจตส�านกตอสวนรวม สามารถเชอม

โยงศาสตรตาง ๆ มาประยกตใชในชวตอยางสมดล (ฆนท ธาตทอง, 2552, น. 4) และมลกษณะพเศษ คอ มง

เนนการพฒนาดานในและการเปลยนแปลงขนพนฐานในตนเองอยางลกซงเพอใหเกดปญญาทเหนความเชอม

โยงของสรรพสงและเกดความรกความเมตตาทอยบนพนฐานของความเขาใจอยางแทจรง ซงน�าไปสการเกด

ส�านกทดงามและตระหนกถงภาระหนาทของตนทมตอมวลมนษยและสรรพสงในธรรมชาตทสด (สมน

อมรววฒน, 2552, น. 22) ซงจะตองสงเสรมการคดหาแนวทางในการประยกตการจดกจกรรมการเรยนร

ตามแนวจตตปญญาศกษาไปขยายวงกวางเพอใหเกดกระบวนการเรยนร และเปนทยอมรบในสงคมอยาง

แพรหลาย (ธนา นลชยโกวทย, 2551, น. 26) กลาวโดยสรปคอหลกการพจารณาดวยใจอยางใครครวญ

(Contemplation) หลกการฟงอยางลกซง (Deep Listening) การเฝามองเหนตามทเปนจรง (Meditation)

ซงหลกการดงกลาวนผวจยไดศกษาและพฒนาโดยผานกระบวนการจดการเรยนรตามแนวจตตปญญาศกษา

ในระดบรปแบบการจดการเรยนรตามขนตอนทผวจยพฒนาขนตามล�าดบ

แนวทางการจดกจกรรมทพฒนาพฤตกรรมดานคณธรรม จรยธรรม ไดศกษาทฤษฎพฒนาการให

เหตผลทางจรยธรรม เปนทฤษฎหนงในการพฒนารปแบบการจดการเรยนรเพอสงเสรมจรยธรรม โดยวเคราะห

ความสอดคลองและแนวทางทน�ามาประยกตใชไดในกระบวนการจดการเรยนรโดยศกษาวเคราะหประเดน

ทางจรยธรรม สามารถสะทอนถงพฒนาการใหเหตผลทางจรยธรรมทโคลกเบรก พบวาบคคลนน ๆ สามารถ

พฒนาแนวคดเกยวกบจรยธรรมไปตามล�าดบขน และเชอวาการพฒนาจรยธรรมในแตละขนมความแตกตางกน

ซงไมวาบคคลนนจะเกด ณ ทใด หรอสงคมใด ล�าดบขนของการพฒนากจะเปนไปในลกษณะเดยวกน และม

ความสมพนธกนกบอายของบคคลนน ๆ ซงไดมการแบงชวงอายไวอยางกวาง ๆ (Huffman, 2002, p. 354)

โดยเชอวาการสอนหรอการชแนะจะชวยใหผเรยนสามารถยกระดบความคดดานคณธรรม จรยธรรมขนได

โดยมเงอนไขสามประการ คอ 1) จะตองเปนการยกระดบความคดดานคณธรรมไปสขนทสงถดไป 2) จะตอง

มการน�าเสนอปญหาทขดแยงกบโครงสรางทางความคดของผเรยน 3) จะตองเปนบรรยากาศของการ

แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบความขดแยงในมมมองดานจรยธรรมทเปดกวาง ดงนนสงแรกทผวจยตอง

ศกษาคอ ระดบขนพฒนาการดานจรยธรรมของผเรยน ซงอาจสงเกตไดจากวธการแกปญหาของผเรยน เมอ

ประสบกบสถานการณความขดแยงทเกยวของกบคณธรรมจรยธรรม และถาพบวาผเรยนแกปญหาโดยยด

ความพอใจของตนเองเปนหลก ผสอนอาจตองชแนะใหเหนถงผลกระทบในแงมมอน ๆ ดบาง เพอกระตนให

ผเรยนเกดการเรยนรทจะพฒนาจรยธรรมของตนเองใหสงขนสขนถดไปได (นชล อปภย, 2555, น. 63)

โคลเบรกไดศกษาพฒนาการใหเหตผลทางจรยธรรม โดยการตงสถานการณทท�าใหบคคลในสถานการณนน

ๆ ตองพบกบความยากล�าบากในการตดสนใจเนองจากเกดความขดแยงทางความคดเกยวกบความยตธรรม

ความถกตองดงาม รวมทงอารมณและความปรารถนาของตนเอง ซงสถานการณเชนนเรยกวา (Moral

Dilemmas) จากนนจงถามผอานสถานการณนน ๆ วาบคคลในเรองควรท�าอยางไร และเพราะเหตใดจงตอง

ท�าเชนนน ตามทฤษฎพฒนาการใหเหตผลทางจรยธรรมของโคลเบรกจะเนนทเหตผลเบองหลงการตดสนใจ

เลอกท�าพฤตกรรมมากกวาทางเลอกทตดสนใจท�าพฤตกรรม และจากการน�าผลการตอบของเดกและผใหญ

ทมสถานะตางๆ กน (Different Background) มาวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางท�าใหโคลเบรกได

แนวคดและสรางเปนทฤษฎพฒนาการใหเหตผลเชงจรยธรรมตามล�าดบขน

ดวยเหตนจงนบวาเปนการตอบสนองความตองการของสภาพปญหาสงคมอยางแทจรง โดยมงเนน

การพฒนานกศกษาครตอการปรบเปลยนพฤตกรรมตนเองจากความคนชนแบบเดมน�าไปสพฤตกรรมทดงาม



และสามารถประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดของนกศกษาครในอนาคต ทงนไดศกษาเอกสารงานวจย

ต�ารา รปแบบการจดการเรยนร โดยศกษาวเคราะหกจกรรมการเรยนรทสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ปลกฝง

อปนสยทดงามใหแกผเรยน ทงเปนการเตรยมความพรอมใหผเรยนมทกษะชวตทดทงทางวชาการ ปฏบตตน

ไดตรงกบความตองการทางอาชพในยคปจจบน เปนทตองการของสงคม ประเทศชาต สรางความเจรญกาวหนา

ตอตนเองและวชาชพ มความตระหนกรในตนเอง สามารถก�ากบควบคม ความคดอารมณและจตใจเมอเจอ

สถานการณตาง ๆ อยางหลากหลาย เปนแนวทางในการด�าเนนชวตทงการเรยน การท�างานตลอดจนสามารถ

ชวยเหลอผอน อนเปนประโยชนตอสงคมอยางยงยน

รปแบบการพฒนาคณธรรมจรยธรรมเพอเสรมสรางทกษะชวตของผเรยนน เปนการเรยนการสอนท

อาศยการก�ากบ ควบคมอารมณ การมสต มองตนเองตามทเปนจรง อยกบปจจบน มความรกและเมตตาตอ

เพอนมนษย เขาใจและเหนใจผอน เหนคณคาในตนเองและเขาใจความแตกตางระหวางบคคล มใจกวาง มองโลก

เชงบวกตามแนวคดจตตปญญาศกษา ทมงพฒนาคนทงภายในจตใจสภายนอก เพอเตรยมความพรอมใหผ

เรยนเมอตกอยในสถานการณทยากล�าบากตอการคดตดสนใจกระท�าสงใดทถกตองหรอไมถกตอง ผานการ

พจารณาไตรตรองดวยเหตผลอยางมสต คดใครครวญเรองราวดวยใจ รบฟงความคดเหน มองโลกอยางท

เปนจรง เพอเปนแนวทางในการด�าเนนชวตไดอยางสมบรณ กจกรรมพฒนาผเรยนเพอสงเสรมคณธรรม

จรยธรรมนเนนการสรางอปนสยทดงาม ผานการคด พด ท�า ฝกสตก�ากบตนเอง และท�าโยคะ เพอบรหาร

อวยวะภายในและเพอบรหารลมหายใจใหไดอยกบลมหายใจ และการจดกจกรรมการเรยนรทเนนใหผเรยน

เกดการพฒนาทงภายในจตใจและการพฒนาทกษะทางปญญา อารมณ สงคม ผานการท�ากจกรรมทหลาก

หลายรปแบบ เพอใหผเรยนสามารถพฒนาตนเอง และน�าไปพฒนางานอาชพทสอดคลองกบความถนด

ความสนใจ หมายรวมถงการสรางทกษะชวตในยคศตวรรษท 21 โดยโครงการพฒนาคณภาพการศกษาและ

การพฒนาทองถนมสถาบนอดมศกษาเปนพเลยงโดยใชรปแบบการใหความร ค�าแนะน�า ตดตามประเมนผล

โดยผเชยวชาญ) ระหวางการปฏบตการสอน ซงเปนวธการทเนนการเรยนรรวมกบการปฏบตงาน ใชสถานท

ปฏบตงานหรอทใกลเคยงเปนสถานทพฒนา ท�าใหผรบการพฒนามความสามารถในการปฏบตงานมากขน

วตถประสงคการวจย

เพอศกษาผลการจดกจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทเนนคณธรรม จรยธรรมและ

ทกษะชวต ตามแนวจตตปญญาศกษา

ขอบเขตการวจย

ประชากร คอ โรงเรยนสงกดส�านกงานการศกษาขนพนฐานในจงหวดนครราชสมา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทเขารวมโครงการพฒนาคณภาพการศกษาและการพฒนาทองถนโดยมสถาบนอดมศกษาเปนพเลยง จ�านวน

ทงสน 20 โรงเรยน ภาคการศกษาท 1 ประจ�าปการศกษา 2561

กลมเปาหมาย คอ ครผสอน และนกเรยนระดบชนประถมศกษา โรงเรยนขนาดเลกจ�านวน 11 โรงเรยน

ทสงกดส�านกงานการศกษาขนพนฐาน ไดมาโดยการสมแบบ (Cluster Random Sampling) จงหวด

นครราชสมา มดงน

1. โรงเรยนบานคลา ต.สมฤทธ อ.พมาย จ.นครราชสมา

2. โรงเรยนลงถอนราษฎรอทศ ต.ศรละกอ อ.จกราช จ.นครราชสมา



3. โรงเรยนบานทองหลาง หม 1 บานทองหลางนอย ต.ตอนตะหนน อ.บวใหญ จ.นครราชสมา

4. โรงเรยนศรนมต หม 2 บานศรนมต ต.ดอนใหญ อ.คง จ.นครราชสมา

5. โรงเรยนบานคอนนอย ต.ดานคลา อ.โนนสง จ.นครราชสมา

6. โรงเรยนบานเมองเกา หม 12 ต.บลลงก อ.โนนไทย จ.นครราชสมา

7. โรงเรยนบานบหวชาง ต.ตะขบ อ.ปกธงชย จ.นครราชสมา

8. โรงเรยนบานยางกระทง ต.ตะขบ อ.ปกธงชย จ.นครราชสมา

9. โรงเรยนวงวารวนราษฎรวฒนา บานสะแกงาม หมท 4 ต.ตม อ.ปกธงชย จ.นครราชสมา

10. โรงเรยนบานฝายนาตมสมปอย ต.หนองกระทม อ.เมอง จ.นครราชสมา

11. โรงเรยนบานโคกไผ - ขนาย ต.บานเกาะ อ.เมอง จ.นครราชสมา

เนอหาทใชในการวจย เปนการจดกจกรรมการเรยนรตากจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการ

เรยนรทเนนคณธรรม จรยธรรมและทกษะชวต ตามแนวจตตปญญาศกษา ระยะเวลา 2 เดอน เรมตงแต

9 มถนายน 2561 ถง 11 กนยายน 2561

วธการด�าเนนการวจย

1. ระยะท 1 การเตรยมการกอนการพฒนา

การด�าเนนการวจยในครงน เพอใหการพฒนาด�าเนนการเปนไปตามขนตอน และระยะเวลาทก�าหนด

ไว ผด�าเนนการพฒนามการเตรยมการกอนพฒนา ดงน

1.1 ประชมคณะท�างานเพอศกษาและท�าความเขาใจกจกรรม เอกสาร ใบกจกรรม และสอประกอบ

การสอนทเกยวของใหชดเจน

1.2 วางแผนการด�าเนนการระหวางการพฒนาใหเหมาะสมไดแก

1.2.1 ศกษาสถานทและสวนตาง ๆ ทเกยวของกบการจดการพฒนา

1.2.2 ก�าหนดบทบาทหนาท การเตรยมตวของวทยากรและผเกยวของ และก�าหนดกลม

การฝกปฏบตการของผเขารบการพฒนา

1.2.3 ศกษาและจดเตรยมวสดอปกรณและสอตาง ๆ ส�าหรบการด�าเนนการพฒนา รวมทง

จดเอกสารประกอบการพฒนาใหพรอม

1.2.4 จดเตรยมเครองมอในการประเมนผลส�าหรบผเขารบการพฒนา เพอรวบรวมขอมล

ในการศกษา ผลการจดการพฒนากจกรรมทก�าหนด

2. ระยะท 2 การด�าเนนการพฒนา

2.1 วทยากรประสานกบผเขารบการพฒนาในการก�าหนดวน เวลา และสถานทในการปฏบต

กจกรรม

2.2 ใหความรโดยเนนการปฏบตกจกรรม เพอการไดมาซงความร และเพมเตมความรทจ�าเปน

ดวยเอกสารประกอบการพฒนาในเรองทก�าหนด

2.3 สรางบรรยากาศในการพฒนาใหเปนกนเอง ใหทกคนในกลมมสวนรวมในการคดและปฏบต

กจกรรม โดยวทยากรเปนผใหค�าปรกษาและแนะน�าในกรณทผเขารบการพฒนาตองการ

2.4 อ�านวยความสะดวกในการจดหาแหลงศกษาคนควา การจดหาวสดอปกรณเพมเตมและการ

น�าเสนอผลงาน



2.5 ใหผเขารบการพฒนามโอกาสแสดงความคดเหน ใหการเสรมแรงเพอกระตนใหผเขารบการ

พฒนามความพงพอใจและประสบความส�าเรจในการท�ากจกรรม

2.6 ประเมนผลการปฏบตงานและผลงานของผเขารบการพฒนาในแตละกจกรรม โดยอาจารย

มหาวทยาลย

3. ระยะท 3 ศกษาผลการพฒนา

3.1 สะทอนผลและใหเสนอแนะ เมอพบวาผเขารบการพฒนายงไมบรรลผลตาม เปาหมายของ

กจกรรม ผด�าเนนการพฒนามการใหความรเพมเตม เพอใหผเขารบการพฒนามความรความสามารถเปนไป

ตามเปาหมายของกจกรรม

3.2 เขารวมสะทอนผลการเรยนรเกยวกบสงทไดรบภายหลงจากการพฒนาโรงเรยนทมหาวทยาลย

ราชภฏนครราชสมา

เครองมอทใชในการวจย

1. รปแบบการจดการเรยนรเพอสงเสรมจรยธรรมตามแนวจตตปญญาศกษา

2. คมอกจกรรม ประกอบดวยเอกสารความร ใบกจกรรม

3. แบบบนทกการสะทอนการเรยนร

4. แบบประเมนพฤตกรรมทางจรยธรรม

ผลการวจย

ผลการจดกจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทเนนคณธรรม จรยธรรมและทกษะ

ชวต ตามแนวจตตปญญาศกษา พบวา จากกจกรรมการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทเนนคณธรรม

จรยธรรมและทกษะชวต โดยใชแนวจตตปญญาและกจกรรมจตศกษา 1) ปรบความคดและจตใจ สะทอน

ความคด รบร ใสใจ เขาใจตนเองและผอน เปดใจยอมรบ นงสมาธ โยคะกบการฝกสมาธ การฟงอยางตงใจ

การเลาเรอง 2) ขนแลกเปลยนเรยนร โรงเรยนใชกจกรรมจบคแลกเปลยนเรยนร เลาประสบการณ เหตการณ

ในชวตประจ�าวน สถานการณจรง สถานการณสมมต การแสดงความคดเหนอยางมเหตผล บนทกเรองเลา

3) ขนฝกปฏบต โรงเรยนใชเหตผลทางจรยธรรม โดยวเคราะหสถานการณ พจารณาปญหาจรยธรรมจาก

สถานการณ แลวบอกเหตผลการคด การตดสนใจเลอกการกระท�าหรอไมกระท�า 4) ขนประยกตใช โดย

วเคราะหสถานการณ ประเดนปญหาทางจรยธรรม พจารณาตดสนใจเลอกการกระท�าหรอไมกระท�าจาก

สถานการณแลวบอกเหตผลการคด การตดสนใจ แลวก�าหนดแนวทางสงเสรมจรยธรรมจากสถานการณตาง ๆ

ประเดนการคนพบจากการศกษาในครงน คอความสามารถในการปรบพฤตกรรมของผเรยนไดด เชน

ความมวนย ความรบผดชอบ ครสามารถจดการชนเรยนไดงายขน แลกเปลยนเรยนรในชนเรยนไดม

ประสทธภาพมากยงขน ไดแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมใหนกเรยนตงใจเรยน

มากขน และปลกฝงอปนสยทดงามแกนกเรยน เพอเปนแนวทางในการด�าเนนชวตได

ผลจากการจดกจกรรมทไดรบความคดเหนอยในระดบมากทสด เรยงล�าดบจากมากลงมาตามล�าดบ

จากการพฒนาครเพอสงเสรมการจดการเรยนรทสงเสรมคณธรรม จรยธรรม และทกษะชวตส�าหรบผเรยน

คอ 1) การรบฟงอยางลกซง 2) การสนทรยสนทนา 3) การฝกสมาธ โยคะ 4) การท�ากจกรรมเคารพกน

และกนอยางออนนอมผาน กจกรรมสงน�าสงเทยน การกอดสมผสดวยความรก การฟงนทาน การวาดรป



5) กจกรรม Brain Gym และ 6) กจกรรมการใหเหตผลทางจรยธรรม

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะจากการวจยในครงน

1.1 ควรศกษาขอมลเชงปรมาณ เพอวเคราะหผลด�าเนนงาน ทพฒนาจากความตองการและ

กลยทธของโรงเรยน มการวเคราะหขอมลและสารสนเทศเพอใชสนบสนนการประเมนผล การตดสนใจ เพอ

การปรบปรง

1.2 หนวยงานทเกยวของ และผบรหารสถานศกษา ควรบรหารจดการโดยใชขอมลจรง ควรมการ

ก�าหนดนโยบายหรอกรอบในการปฏบตงานในสถานศกษาใหชดเจน มการอบรมกจกรรมเสรมความร ทกษะ

และกระบวนการพฒนาครเพอพฒนานกเรยนอยางยงยน


ฆนท ธาตทอง (2552). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนทเนนกระบวนการเรยนรแบบจตตปญญาศกษา

เพอพฒนาทกษะทางปญญาตามกรอบมาตรฐคณวฒระดบอดมศกษาแหงประเทศไทย(ปรญญา

นพนธดษฎบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏสงขลา).

Jiddu Krishnamurti (2009). JidduKrishnamurtihermitinthevalley.BycourtesyofMr.polyphony.

Bangkok: Foundation Press. Komon gold pliers.

Prawet Wasi (2007).UniversityofThailandandthecontemplativestudyoflimb,kidneystudies.

Bangkok : Contemplative Studies.

Huffman, K. Psychology in action. 6 th ed. New York: John Wiley & Sons. Inc, 2002.

Joyce, B. Weil M. & Calhoun, E. (2011). ModelsofTeaching.8thed.PearsonEducation,

Inc. Boston America.

Kohlberg, L. (200). DevelopmentofMoralCharacterandMoralIdeologyReviewofChild

DevelopmentResearch.New York: Russell Sage Foundation.

Marshal Poole paleontologist Pat. Follow Route 7 reasons to enter the spiritual. In the

documentation. The 26th meeting of spiritual evolution, Sri Fresh Foundation –

Sarit Wong, 2005. (copy).

Mr. T’s interim government was wise. Contemplative Education: Learning towards a new

consciousness. Edition: 1. Publisher Silver Garden has come. 2010.

Mavichak new. Learning by heart the admonition. In the spirit of bloom Fresh

Sri Sarit Wong : Sponsored by the Department of Health. Bangkok. : Amarin. 2005.

Mezirow, J. (1998). “On Critical Reflection .” AdultEducationQuarterly,48, pp. 159-198.

Zajonce, Arthu. (2003).SpiritualityinHigherEducation[Online]. January 14, 2006, Available

from: http: //www.amherst.edu/magazine/issues/04spring/eros_insight/



วนชยจนทรกลาง1,ศภราชพชย1,ทศพรจนทรเผอก2*และพงษนรนทรศรพลอย2*

WanchaiJunklang1,SuparadPhichai1,ThossapornChanpuek2*and Pongnarin Sriploy2*

รบบทความ: 17 กนยายน 2562 แกไข: 11 ตลาคม 2562 ตอบรบ: 25 พฤศจกายน 2562 Received: 17 September 2019 Revised: 11 October 2019 Accepted: 25 November 2019

1นกศกษาปรญญาตรสาขาวชาอตสาหกรรมศกษามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000B.Ed.StudentsinIndustrialEducation,NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima30000Thailand 2คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000Facultyof Industrial Technology,NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima30000Thailand*Correspondingauthor,e-mail:[email protected],[email protected]

การศกษาตนทนการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชในบานพกทอยอาศย

An investigation into the cost of using solar cells in a residential

บทคดยอ

การศกษาหาตนทนการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชในบานพกทอยอาศย โดยการสรางชดทดลอง

การใชพลงงานจากเซลลแสงอาทตยแลวเกบรวบรวมขอมลน�าไปคดอตราคาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค

โดยมวตถประสงคเพอ 1) สรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย 2) ศกษาหาจดคมทนการน�า

พลงงานแสงอาทตยมาใชในบานพกทอยอาศย ในการศกษาหาตนทนการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชใน

บานพกทอยอาศยใชระยะเวลาเกบรวบรวมขอมลเปนระยะเวลา 3 เดอน เพอน�าไปวเคราะห โดยการเปรยบ

เทยบกบอตราคาไฟฟาสวนภมภาค

จากการเกบรวบรวมขอมลน�าไปวเคราะหและเปรยบเทยบกบอตราคาไฟฟาสวนภมภาค พบวา

ในเดอนมกราคมคดคาไฟฟาเฉลยได 15.93 บาท เดอนกมภาพนธคดคาไฟฟาเฉลยได 14.69 บาท เดอน

มนาคมคดคาไฟฟาเฉลยได 17.29 บาท คาเฉลยจากการคดคาไฟฟาของทง 3 เดอน คดเปนเงนได

15.97 บาท ในระยะเวลา 1 ป คดจากคาเฉลยจะคดเปนเงนได 191.64 บาท



ผลการเกบรวบรวมขอมลจากชดการทดลองแผงเซลลแสงอาทตย พบวา การคดคาไฟฟาในระยะเวลา

1 ป มาเปรยบเทยบกบตนทนชดการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย สามารถหาระยะเวลาในการคนตนทน

ไดภายในระยะเวลา 29 ป

ค�าส�าคญ: เซลลแสงอาทตย, อนเวอรเตอร, จดคมทน

ABSTRACT

An investigation into the cost of using solar cells in a residential by building the solar

cells experimental system for collecting the amount of electricity. This research aims to 1)

building the solar cells experimental system 2) investigates into the cost of using solar cells

in a residential. In the investigation into the cost of using solar energy in a residential, the

data collection period was 3 months. The experimental results from the system are analyzed

and compared with the electric charge cost from the Provincial Electricity Authority.

The experimental results show that the average electricity charge in January was 15.93 baht,

the average electricity charge in February was 14.69 baht and the average electricity charge

in March was 17.29 baht. Then, the average electricity charge of the 3 months is 15.97 baht.

Therefore, the electric charge in a 1 year could be 191.64 baht.

The results of data collection from the solar experiment showed that the payback

time of solar cells is 29 years, which can be calculated by the estimation of electric charge

in 1 year compared with the cost of solar cells.

Keywords: Solar cell, Inverter, Cost

บทน�า

ปจจบนพลงงานไฟฟามบทบาทกบชวตประจ�าวนของมนษยมากขน ประเทศทจะพฒนาไดนนตองใช

พลงงานไฟฟามาก ประเทศไทยตองอาศยกาซธรรมชาตในการผลตกระแสไฟฟา แตในขณะทปรมาณความ

ตองการใชไฟฟาเพมขน ปรมาณกาซธรรมชาตลดลงไปเรอยๆ ท�าใหปญหากระแสไฟฟาไมเพยงพอเปนปญหา

ระดบชาตระยะยาว เนองจากเหตผลขางตนท�าใหประเทศไทยตองเพมปรมาณการซอกาซธรรมชาต ในขณะ

เดยวกนกตองเรงหาพลงงานทดแทนมาใชในการผลต เพอเพมปรมาณกระแสไฟฟาทผลตไดภายในประเทศ

พลงงานทเพมมากขน และทเพมใหมคอพลงงานน�า กาซธรรมชาต น�ามนเตา ดเซล ซงถกใชเพอการผลต

พลงงานไฟฟา อนเปนพลงงานแปรรปหรอพลงงานทตยภม ทมความส�าคญ และเปนพลงงานทมการเจรญ

เตบโตอยางรวดเรว และการใชพลงงานทกระดบ ทงบคคลครวเรอนในเมอง ในชนบท โรงงานอตสาหกรรม

ธรกจรานคา บรการ เปนตน (ชะกาแกว สดสชง, 2551) โดยโรงงานอตสาหกรรม และธรกจการคา การบรการ

เปนผใชไฟฟาสวนใหญ มปรมาณมากกวาการใชในบานเรอนประมาณ 4-5 เทา กรงเทพฯ นนทบร

สมทรปราการ ซงเปน 3 จงหวดของเขตการใชไฟฟานครหลวง คอ ผรวมกนใชพลงงานไฟฟามากทสดของ

ประเทศ คอมากกวา 1 ใน 3 ของการใชไฟฟา หรอประมาณรอยละ 40 ในขณะทอก 74 จงหวดทเหลอ ซง

มพนท และจ�านวนจงหวดมากกวาถงเกอบ 25 เทา เปนผใชพลงงานไมถง 2 ใน 3 หรอประมาณรอยละ 60

และสถานการณเปนเชนนมาตลอด (ฐกฤต ปานขลบ, 2556)



แนวทางหนงทจะชวยลดการใชพลงงานสนเปลอง การใชพลงงานทดแทน ซงจากสภาพภมศาสตร

และต�าแหนงทตงของประเทศไทย พลงงานแสงอาทตย เปนพลงงานทดแทนทมความเหมาะสมในการน�ามา

ใชประโยชนเปนอยางมาก โดยพลงงานแสงอาทตยสามารถเปลยนรปเปนพลงงานไฟฟาได โดยการใชอปกรณ

ทเรยกวา เซลลแสงอาทตย (Solar Cells) ซงเปนอปกรณทท�าการเปลยนจากพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงาน

ไฟฟาการรณรงคใหประชาชนรจกการใชพลงงานอยางประหยดและมประสทธภาพ หรอการใชพลงงานทดแทน

อนๆ การผลตพลงงานไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยกเปนพลงงานทดแทนทางเลอกหนง และสถาบนการศกษา

ควรจะเปนตนแบบในการสาธตการใชพลงงาน สนบสนนภารกจการเรยนการสอนดานพลงงานทดแทน และ

เปนศนยเผยแพรถายทอดการใชระบบผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตย เพอเปนการศกษาวจยและเปนศนย

เรยนรเพอใชในการเรยนการสอนและขยายผลแกผสนใจภายนอกตอไป โดยทผานมาไดมการวจยเกยวกบ

การใชงานพลงงานแสงอาทตยจากเชลลแสงอาทตยในการประยกตใชเซลลแสงอาทตยเปนแหลงจายพลงงาน

เฝาและสญญาณเตอนภยจากไฟฟารวเนองจากภาวะน�าทวมฉบพลนระบบไรสาย (ชาญณรงค นอยบางยาง,

2556) การเพมสมรรถนะของแผงเซลลแสงอาทตยโดยระบบหลอเยน (นายนคม ผงค�า, 2551) การดแลรกษา

และซอมบ�ารงระบบบานพลงงานแสงอาทตย (บรสทธ สะเดา และคณะ, 2552) และ การศกษาตนทนในการ

ใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย (พชยดา จรวรรษวงศ, 2556) ซงการวจยเปนการศกษาการเพมประสทธภาพ

การท�างาน การดแลซอมบ�ารง การประยกตใชงานและการศกษาตนทนในการใชพลงงานไฟฟาของระบบ

เซลลแสงอาทตยดวยวธการตางๆ

การผลตพลงงานไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยกเปนการพลงงานทดแทนทางเลอกหนงแตในการตดตง

เซลลแสงอาทตยเราไมสามารถรวาจดคมทนของราคาทซอมาตดตงนนวามจดคมทนภายในระยะเวลากป

เมอเทยบการใชไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค จงไดมการท�าการศกษาหาจดคมทนของการใชพลงงาน

แผงเซลลแสงอาทตย มาใชผลตไฟฟาในบานทอยอาศย วาจะมความคมคาตอการลงทนและมจดคมทนภายใน

ระยะเวลากป ท�าใหรวาควรมการหนมาใชพลงงานแสงอาทตย หรออาจจะเปนพลงงานทดแทนชนดอนภายใน

บานทอยอาศย โดยการสรางชดทดลองการใชพลงงานจากเซลลแสงอาทตยแลวเกบรวบรวมขอมลเปนระยะ

เวลา 3 เดอน เพอน�าไปวเคราะห โดยการเปรยบเทยบกบอตราคาไฟฟาสวนภมภาค


1. สรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย

2. เพอศกษาตนทนในการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชผลตไฟฟาใชในบานทอยอาศย


1. ใชแผงเซลลแสงอาทตย (Solar Module) ขนาด 100 วตต ขนาดแรงดน 12 โวลท ในการเกบ

พลงงาน

2. ใชเครองวดการใชพลงงานไฟฟาในการทดลอง 1 เครอง

3. ใชเครองควบคมการชารจ (Charge Controller) 10 แอมป

4. ใชแบตเตอรในการเกบพลงงาน 75 แอมป

5. เครองแปลงกระแสไฟฟา (Inverter) ไมเกน 150 วตต



6. ระบบทใชในการทดลองมโหลดการใชพลงงานรวมกนไมเกน 100 วตต

7. การค�านวณจดคมทนใชวธการโดยน�าพลงงานทสามารถสะสมไดจากแผงเซลลแสงอาทตยผานการ

ใชงานโดยเครองวดพลงงานไฟฟา เพอแปลงเปนหนวยไฟฟา (kw/h) แลวน�าหารเปนจดคมทน

วธด�าเนนการวจย

การศกษาตนทนในการใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยในบานทอยอาศย และสรางชดทดลองการใช

พลงงานจากระบบแสงอาทตย มวธด�าเนนการวจย การก�าหนดวธการและขนตอนการด�าเนนงานดงน

ภาพท 1 แสดงการท�าการศกษาหาจดคมทนของการใชพลงงานแผงเซลลแสงอาทตย โดยผาน

กระบวนการวดกระแสไฟฟา น�าไปคดราคาเปนหนวยของการไฟฟาสวนภมภาค แลวน�าไปเปรยบเทยบกบ

ราคาชดทดลองการใชพลงงานจากแสงอาทตย เพอหาจดคมทนของการใชพลงงานจากแสงอาทตย

1. กระบวนการศกษาตนทนในการใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยในบานทอยอาศย

จากทมการตดตงเซลลแสงอาทตยเราไมสามารถรวาจดคมทนของราคาทซอมาตดตงนนวามจดคมทน

ภายในระยะเวลากปเมอเทยบการใชไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค ทางคณะผจดท�าจงไดท�ากระบวนการ

ศกษาตนทนในการใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย แสดงดงภาพท 1

2. กระบวนการท�างานของชดแผงเซลลแสงอาทตย

เมอแผงเซลลแสงอาทตยไดรบพลงงานแสงเครองควบคมการชารจจะท�าหนาทประจไฟฟาทผลตได

ลงในแบตเตอรแลวจายไฟกระแสตรงสงไปยงอนเวอรเตอร เพอแปลงกระแสไฟฟาจากกระแสตรงเปนกระแส

สลบกอนทจะน�าไปใชกบเครองใชไฟฟาทถกก�าหนดการกนกระแสไฟฟาไมเกน 100 วตต และกอนทจะน�า

กระแสไฟฟาไปใชในเครองใชไฟฟานนจะผานเครองวดหนวยไฟฟา 1 เฟส

ภาพท 1 กระบวนการศกษาตนทนในการใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

ศกษาการหาจดคมทนของแผงเซลลแสงอาทตย

กระบวนในการวดกระแสไฟฟาจากแผงเซลลแสงอาทตย

รจดคมทนของการใชงานแผงเซลลแสงอาทตย



ภาพท 2 แสดงกระบวนการท�างานของชดแผงเซลลแสงอาทตยจากแผงเซลลแสงอาทตยเกบพลงงาน

ไฟฟาสงเขาเครองควบคมการชารจเกบกระแสไฟฟาไวในแบตเตอรและเครองควบคมการชารจจะควบคมการ

จายไฟฟาเขาอนเวอรเตอรกอนผานเครองวดหนวยไฟฟา 1 เฟส เพอวดการใชพลงงานจากเครองใชไฟฟา

3. การออกแบบสรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย

การออกแบบสรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย เปนการออกแบบชดการทดลอง

การใชพลงงานของระบบแสงอาทตย โดยผวจยค�านงถงความเหมาะสมในการใชงานแผงเซลลแสงอาทตยให

มความสมพนธกนระหวางการรบพลงงานจากแสงอาทตยและการใชพลงงานไฟฟาใหมความสมดลกน ดงนน

จงไดท�าการออกแบบไวดงน

3.1 การออกแบบชดระบบการเกบพลงงานจากแสงอาทตย

การออกแบบชดระบบการเกบพลงงานจากแสงอาทตย ไดท�าการก�าหนดขนาดของแผงเซลลแสง

อาทตยขนาด 100 วตต ขนาดแรงดน 12 โวลท ในการเกบพลงงานจากแสงอาทตยเพอใชในการทดลอง

3.2 การออกแบบชดระบบการเกบและจายพลงงานไฟฟา

การออกแบบชดระบบการเกบและจายพลงงานไฟฟา ไดท�าการก�าหนดขนาดเครองควบคมการ

ชารจ ขนาดไมเกน 10 แอมป แบตเตอรในการเกบพลงงานไมนอยกวา 75 แอมป

ภาพท 2 กระบวนการท�างานของชดแผงเซลลแสงอาทตย

แผงเซลลแสงอาทตย

เครองควบคมการชารจ

แบตเตอร อนเวอรเตอร

เครองวดหนวยไฟฟา 1

เครองใชไฟฟา



3.3 การออกแบบชดระบบการแปลงกระแสไฟฟา

การออกชดระบบการแปลงกระแสไฟฟา ไดท�าการก�าหนดขนาดของเครองแปลงกระแสไฟฟา

ใหมขนาดไมเกน 150 วตต มเตอรไฟฟาทน�ามาใชในการตดตง เปนมเตอรไฟฟา 1 เฟส

3.4 การออกแบบชดระบบโหลดการใชพลงงานไฟฟา

การออกแบบชดระบบโหลดการใชพลงงานไฟฟา ไดท�าการก�าหนดขนาดของเครองใชไฟฟา

กนพลงงานรวมไมเกน 100 วตต

3.5 กระบวนการเกบขอมลและวเคราะหผลการทดลอง

การด�าเนนงานการเกบขอมลและวเคราะหผลการทดลอง ผวจยไดเรมด�าเนนการ การออกแบบ

สรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย และท�าการตดตงชดทดลองการใชพลงงานจากระบบ

แสงอาทตย ใชแผงเซลลแสงอาทตยขนาด 100 วตต ขนาดแรงดน 12 โวลท ใชเครองควบคมการชารจ ขนาด

ไมเกน 10 แอมป แบตเตอรในการเกบพลงงานไมนอยกวา 75 แอมป เครองแปลงกระแสไฟฟาขนาดไมเกน

150 วตต มเตอรไฟฟา 1 เฟส เครองใชไฟฟากนพลงงานรวมไมเกน 100 วตต แลวท�าการเกบขอมลพลงงาน

ไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยเปนเวลา 3 เดอน และน�าขอมลนนไปวเคราะหขอมลกบอตราการค�านวณอตรา

คาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค

ภาพท 3 ชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย




จากการด�าเนนการขางตน ผวจยท�าไดการเกบรวบรวมและขอมลทงหมดทไดจากการสรางชดทดลอง

การใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย แลวน�าผลทไดมาวเคราะหขอมล วาการใชพลงงานแผงเซลลแสงอาทตย

จะมความคมคาตอการลงทนและมจดคมทนภายในระยะเวลากป โดยใชขอมลจากตารางการเกบรวบรวม

ขอมลมาท�าการวเคราะหดงตอไปน

1. ผลการเกบขอมล

จากการด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลทไดจากการสรางชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตย

มการเกบขอมลในเดอนมกราคม 31 วน เดอนกมภาพนธ 28 วน และ เดอนมนาคม 31 วน โดยไดผลการ

เกบขอมลจากการวดคาการใชพลงงานไฟฟา แสดงดงตารางท 4

ตารางท 1 ผลการเกบขอมลในเดอนมกราคม กมภาพนธ และ มนาคม

เดอน หนวยจรงรวม หนวยเฉลย หนวยเฉลยรวม

(Kw/h)/เดอน (Kw/h) /(วน) (Kw/h) /เดอน

มกราคม 3.42 0.11 3.41

กมภาพนธ 2.92 0.10 2.80

มนาคม 4.16 0.13 4.03

จากตารางท 1 พบวาการวดคาของหนวยไฟฟาทไดจากการเกบพลงงานจากแสงอาทตยจากการใช

งานจรงในเดอนมกราคมทงหมด 31 วน ไดหนวยไฟฟา 3.42 หนวย โดยเฉลยแลวไดพลงงานไฟฟา 0.11 หนวย

ตอวน และเฉลยตอเดอนได 3.41 หนวย ในเดอนกมภาพนธมการใชพลงงานจรง 28 วน ไดหนวยไฟฟา 2.92 หนวย

โดยเฉลยแลวไดพลงงานไฟฟา 0.10 หนวยตอวน และเฉลยตอเดอนได 2.80 หนวย และในเดอนมนาคม

มการใชพลงงานจรง 31 วน ไดหนวยไฟฟา 4.16 หนวย โดยเฉลยแลวไดพลงงานไฟฟา 0.13 หนวยตอวน

และเฉลยตอเดอนได 4.03 หนวย

2. การวเคราะหอตราการคดคาไฟฟา

จากผลการเกบขอมลจากการวดคาการใชพลงงานไฟฟาในตารางท 4 น�ามาคดหาอตราคาไฟฟา โดย

การค�านวณอตราคาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค แสดงดงตารางท 5

ตารางท 2 ผลการวเคราะหอตราการคดคาไฟฟา

เดอน การใชพลงงานเฉลย คาไฟฟาเฉลย

(Kw/h)/เดอน (บาท/เดอน)

มกราคม 3.41 15.93

กมภาพนธ 2.80 14.69

มนาคม 4.03 17.29



จากตารางท 2 พบวาในเดอนมกราคมมการใชพลงงานเฉลย 3.41 หนวย คดเปนเงนคาไฟฟาได 15.93 บาท

เดอนกมภาพนธมการใชพลงงานเฉลย 2.80 หนวย คดเปนเงนคาไฟฟาได 14.69 บาท และ เดอนมนาคมม

การใชพลงงานเฉลย 4.03 หนวย คดเปนเงนคาไฟฟาได 17.29 บาท โดยใชวธการคดคาไฟฟาของการไฟฟา

นครหลวง (การไฟฟานครหลวง, 2561) ไดดงตอไปน

1. การคดคาไฟฟาเฉลยเดอนมกราคม การใชพลงงานไฟฟา ไมเกน 150 หนวยตอเดอน

สวนท 1 คาไฟฟาฐาน คาพลงงานไฟฟา (1.8632 x 3.41) 6.35 บาท

คาบรการ 8.19 บาท

รวมคาไฟฟาฐาน 14.54 บาท

สวนท 2 คาไฟฟาผนแปร (Ft)

จ�านวนพลงงานไฟฟา x คา Ft(-11.6) 0.39 บาท

สวนท 3 คาภาษมลคาเพม 7%

(คาไฟฟาฐาน + คา Ft) x 7/100 1.00 บาท

รวมเงนคาไฟฟา 15.93 บาท

2. การคดคาไฟฟาเฉลยเดอนกมภาพนธ การใชพลงงานไฟฟา ไมเกน 150 หนวยตอเดอน









3. การคดคาไฟฟาเฉลยเดอนมนาคม การใชพลงงานไฟฟา ไมเกน 150 หนวยตอเดอน









จากวธการคดอตราคาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาคไดท�าการค�านวณจากอตราการคดคาไฟฟา

ไมเกน 150 หนวยตอเดอน โดยใชพลงงานไฟฟาในหนวยท 0 – 15 คดคาพลงงานไฟฟา 1.8632 บาทตอ

หนวย บวกคาบรการ 8.19 บาทตอหนวย บวกกบคาไฟฟาผนแปร (Ft) คดจากจ�านวนพลงงานไฟฟาคณคา

Ft(-11.6) โดยคา Ft จะเปลยนทกๆ 4 เดอน แลวบวกคาภาษมลคาเพม 7% พบวาในเดอนมกราคม คดคา

ไฟฟาได 15.93 บาท เดอนกมภาพนธ คดคาไฟฟาได 14.69 บาท เดอนมนาคม คดคาไฟฟาได 17.29 บาท



สรปและอภปรายผล

จากการเกบรวมรวมขอมลจากชดการทดลองการเกบพลงงานจากระบบการตดตงแผงพลงงาน

แสงอาทตย โดยใชเวลาในการเกบขอมลการใชพลงงานจากแผงเซลลแสงอาทตย เปนเวลา 3 เดอน โดยใน

เดอนมกราคมไดหนวยไฟฟาเฉลย 3.41 หนวยตอเดอน เดอนกมภาพนธมการใชพลงงานเฉลย 2.80 หนวย

ตอเดอน และเดอนมนาคมมการใชพลงงานเฉลย 4.03 หนวยตอเดอน

จากผลการเกบรวบรวมขอมลจากการวดคาการใชพลงงานไฟฟาน�ามาคดหาอตราคาไฟฟา โดยการ

ค�านวณอตราคาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค พบวาในเดอนมกราคมมการใชพลงงานเฉลยท 3.41 หนวย

คดเปนเงนคาไฟฟาได 15.93 บาท เดอนกมภาพนธมการใชพลงงานเฉลยท 2.80 หนวย คดเปนเงนคาไฟฟา

ได 14.69 บาท เดอนมนาคมมการใชพลงงานเฉลยท 4.03 หนวย คดเปนเงนคาไฟฟาได 17.29 บาท

จากการคดหาอตราคาไฟฟา โดยการค�านวณอตราคาไฟฟาจากการไฟฟาสวนภมภาค คาเฉลยจากการคด

คาไฟฟาของทง 3 เดอน คดเปนเงนได 15.97 บาท ในระยะเวลา 1 ป คดจากคาเฉลยจะคดเปนเงนได 191.64 บาท

ผลการทดลองเมอน�าการคดคาไฟฟาในระยะเวลา 1 ป มาเปรยบเทยบกบตนทนชดการใชพลงงาน

จากระบบแสงอาทตย ในตนทนการซอชดทดลองการใชพลงงานจากระบบแสงอาทตยมราคา 5,470 บาท

สามารถคดหาระยะเวลาในการคนตนทนไดภายใน 29 ป


1. ควรมระยะเวลาในการเกบรวมรวมขอมลในการใชพลงงานจากระบบเซลลแสงอาทตยมากวานเพอ

ทจะไดขอมลทมความเทยงตรงมากขน

2. ในการน�าชดแผงเซลลแสงอาทตยไปใชจะมการเสอมสภาพของแบตเตอรจะท�าใหตนทนเพม

มากขน


การไฟฟานครหลวง. (2561). วธค�านวณคาไฟฟาดวยตนเองสามารถท�าไดอยางไร. สบคนเมอ 8 มนาคม

2562, จากhttps://www.mea.or.th/content/detail/3293/3317/3926

ชะกาแกว สดสชง. (2551). การท�านายการใชพลงงานของบานพลงงานแสงอาทตยในประเทศไทย

(วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม).

ชาญณรงค นอยบางยาง. (2556). การประยกตใชเซลลแสงอาทตยเปนแหลงจายพลงงานเฝาและสญญาณ

เตอนภยจากไฟฟารวเนองจากภาวะน�าทวมฉบพลนระบบไรสายจงหวดพระนครศรอยธยา

(รายงานการวจย). พระนครศรอยธยา: มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา

ฐกฤต ปานขลบ. (2556). การพยากรณการใชพลงงานไฟฟาในประเทศไทย โดยวธการถดถอยเชงเสนพหคณ

และโครงขายประสาทเทยม. วารสารวทยาศาสตรประยกต, 12(2), น. 58-67.

นายนคม ผงค�า. (2551). การเพมสมรรถนะของแผงเซลลแสงอาทตยโดยระบบหลอเยน(วทยานพนธ

มหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).



บรสทธ สะเดา และคณะ. (2552). การดแลรกษาและซอมบ�ารงระบบบานพลงงานแสงอาทตยในเขตพนท

ต�าบลชมพอ�าเภอเนนมะปรางจงหวดพษณโลก(รายงานการวจย). พษณโลก: มหาวทยาลยนเรศวร.

พชยดา จรวรรษวงศ. (2556). การศกษาตนทนในการใชไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย (วทยานพนธ

มหาบณฑต, มหาวทยาลยธรกจบณฑต).



กรตาถนาวรณ1,*และอนทรารอบร2

KiritaThanaworn1,*andIntiraRobroo2

รบบทความ: 8 ตลาคม 2562 แกไข: 22 ธนวาคม 2562 ตอบรบ: 2 มกราคม 2563Received: 8 October 2019 Revised: 22 December 2019 Accepted: 2 January 2020

1นกศกษาปรญญาโทสาขาวชาการออกแบบการเรยนการสอนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทากรงเทพมหานคร10300M.A.StudentinInstructionalDesign,SuanSunandhaRajabhatUniversity,Bangkok10300Thailand2คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทากรงเทพมหานคร10300FacultyofEducation,SuanSunandhaRajabhatUniversity,Bangkok10300Thailand*Correspondingauthor,e-mail:[email protected]

การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบSynthesis of research on backward design

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ โดยมประเดน

การสงเคราะห 3 ดาน คอ ดานวตถประสงค ดานวธการวจย และดานผลการวจย กลมตวอยางทใชในการ

วจยครงนเปนงานวจยทงหมด 24 เรอง ไดแก ระดบปรญญาโท จ�านวน 20 เรอง และปรญญาเอก จ�านวน

4 เรอง เครองมอทใชในการวจยเปนแบบบนทกขอมลการสงเคราะหงานวจย สถตทใชในการวเคราะหขอมล

คอ คาความถ คารอยละ ผลการวจย ดานวตถประสงค พบวา วตถประสงคสวนใหญเปนการสรางและพฒนา

รปแบบการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ จ�านวน 18 เรอง คดเปนรอยละ 75 ดานวธการวจย

พบวา สวนใหญใชการเปรยบเทยบกลมตวอยางเพยง 1 กลม คดเปนรอยละ 79.17 รายวชาทจดการเรยน

การสอนโดยใชกระบวนการออกแบบยอนกลบมากทสด คอ รายวชาวทยาศาสตร คดเปนรอยละ 20.83

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย พบวาระดบทศกษามากทสด คอ ระดบมธยมศกษา คดเปน

รอยละ 54.17 ดานผลการวจย พบวา งานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ วตถประสงคในการ

ออกแบบยอนกลบมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน ซงการออกแบบยอนกลบ เปนกระบวน

การออกแบบการเรยนรทน�ามาตรฐานการเรยนรมาเปนเปาหมายในการจดการเรยนการสอน โดยทครจะตอง

ก�าหนดหลกฐานการเรยนรทจะแสดงใหเหนวานกเรยนไดบรรลผลการเรยนรในรายวชานน ๆ และครตอง

สามารถออกแบบกจกรรมทหลากหลาย ใหสอดคลองกบภาระงาน ชนงาน หรอหลกฐานการเรยนรทก�าหนดไว

ค�าส�าคญ: การสงเคราะหงานวจย, การออกแบบยอนกลบ



ABSTRACT

The purpose of this research was to synthesis research related to backward design

with synthesis issues in 3 areas, objectives research methods and the research result. The

Samples of in this research were 24 graduated student’s research, consist 20 Master’s degree

and 4 doctoral degrees. The tool was the research synthesis data recording form. The sta-

tistics of data analysis were frequency, percentage. The results of the research showed that

most of the objectives were to create and develop learning styles based on the backward

design, include of 18 subjects, accounting for 75 percent. Regarding the research method-

ology, it is found that most comparison uses only 1 group of samples, accounting for 79.17

percent. The most subjects that were taught using the backward design process were science

courses 20.83 percent. Population and samples used in the research found that the most

studied level is matthayomseuksa 54.17 percent. In the study, it was found that the research

on backward design the purpose is consistent and in the same direction. Which the backward

design It is a learning design process that brings learning standards to the goal of teaching

and learning. In which the teacher must specify learning evidence that will show that the

student has achieved learning results in that course, and teachers must be able to design

a variety of activities to be in line with the workload of the work or learning evidence.

Keywords: Synthesis research, Backward design

บทน�า

การจดการเรยนรในศตวรรษท 21 มรปแบบการจดการเรยนการสอนทหลากหลายการ ซงการ

ออกแบบการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward Design) เปนแนวปฏบตทเปนรปธรรมและมคณคาอกเรอง

หนงในวงการศกษาในศตวรรษใหม ตงแต ค.ศ. 2000 เปนตนมา โดยเกดจากแนวคดของ Grant Wiggins &

Jay MCTighe ซงไดเผยแพรแนวคดในเรองดงกลาวมาตงแต ค.ศ. 1998 ตามแนวคดของวกกนสและแมคไท

(Wiggings & Mc Tighe,1998) ไดน�าเสนอแนวคดการออกแบบยอนกลบ (backward design) วาเปน

กระบวนการออกแบบการจดการเรยนรทเนนการออกแบบหนวยการเรยนร โดยการออกแบบการจดการเรยนร

จากปลายทาง ซงเปนผลผลตหรอผลงานของผเรยนทตองการ เมอจบบทเรยนเปนหลก ดวยการก�าหนดความร

ความสามารถและก�าหนดรองรอยหลกฐานการเรยนรทยอมรบไดวาผเรยนไดบรรลตามเปาหมายหรอ

มาตรฐานการเรยนร ซงจดเดนของการออกแบบการจดการเรยนรแบบยอนกลบ คอ การน�าแนวทาง การวด

และประเมนผลมาเปนหลกในการออกแบบการเรยนร การบรณาการความร ชวยลดภาระผสอนและสามารถ

น�าสาระการเรยนรทองถนมาออกแบบการเรยนรในลกษณะของการบรณาการได ประกอบดวย 3 ขนตอน

คอ ขนตอนท 1 ออกแบบหนวยการเรยนร ขนตอนท 2 วเคราะหรองรอยผลงานทจะเกดขนกบผเรยน

(หาหลกฐานการเรยนร) ขนตอนท 3 ออกแบบการเรยนร (Wiggings & Mc Tighe,1998, กษมา วรวรรณ

ณ อยธยา, 2548, เฉลม ฟกออน, 2550) ดงนนจะเหนไดวา กระบวนการออกแบบยอนกลบ คอ การออกแบบ

การเรยนรจากการก�าหนดเปาหมายปลายทาง โดยก�าหนดพฤตกรรมของผเรยน หรอกจกรรมการประเมนผล

การเรยนรตามมาตรฐานการเรยนร และตวชวดแตละชนปและชวงชน



การสงเคราะหงานวจย เปนการใชเทคนควธการตามระเบยบวธการ โดยน�าบทความวชาการหลายๆ

เรองทท�าการศกษาประเดนปญหาเดยวกนมาศกษาวเคราะห ดวยวธการทางสถต และการวเคราะหขอมล

เชงคณภาพ น�าเสนอขอสรปอยางมระบบ ท�าใหไดค�าตอบปญหาวจยทตองการซงมลกษณะทกวางและลกซง

ขน โดยการสงเคราะหงานวยมขอตกลงเบองตนทส�าคญ คอ งานวจยทน�ามาสงเคราะหแตละเรองใหขอ

คนพบแตละมมของปรากฏการณทนกวจยตองการศกษา และเมอน�าผลการวจยมาสงเคราะหรวมกน จะม

ความกวางขวางลมลกมากกวาทจะไดรบจากงานวจยของแตละเรอง (นงลกษณ วรชชย, 2552) ซงในปจจบน

งานวจยมจ�านวนมากขน และมความซ�าซอนกนเปนจ�านวนมาก ดงนนเพอใหเกดการสรางองคความรใหม

ควบคไปกบการปฏรปการศกษาจงมความจ�าเปนในการสงเคราะหงานวจย เพอชวยใหผวจยสามารถน�างาน

วจยทมการสงเคราะหอยางเปนระบบมาเปนฐาน และศกษางานวจยทเกยวของในเนอเรองเดยวกนโดยไม

ตองตงตนศกษาตงแตงานวจยเรองแรก

จากเหตผลทกลาวมาขางตน ผวจยมความสนใจทจะสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบ

ยอนกลบ โดยใชการสงเคราะหจากงานวจยจากงานวจยในระดบปรญญาโทและปรญญาเอก จ�านวนทงหมด

24 เรอง ดวยวธการสงเคราะหงานวจยเชงคณภาพ ซงผวจยคาดหวงวาความรทไดจากการสงเคราะหงานวจย

จะเปนประโยชนส�าหรบการจดการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ

วตถประสงค

เพอสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ ทตพมพในระดบปรญญาโทและปรญญาเอก

ใน 3 ดาน ไดแก ดานวตถประสงคการวจย ดานวธการวจย และดานผลการวจย

กรอบแนวคดการวจย

การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบนน ผวจยไดน�าแนวคดการสงเคราะห

งานวจยของนงลกษณ วรชชย (2552) มาเปนแนวทางในการด�าเนนการวจย เพอใหไดขอคนพบจากการ

สงเคราะหงานวจย ใน 3 ดาน ไดแก ดานวตถประสงคการวจย ดานวธการวจย และดานผลการวจยจากงาน

วจยทงหมด 24 เรอง แบงเปน ระดบปรญญาโท จ�านวน 20 เรอง และระดบปรญญาเอก จ�านวน 4 เรอง

โดยแสดงกรอบแนวคดในการวจย ดงภาพท 1

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรตนทท�าการสงเคราะห คอ

- ดานวตถประสงคการวจย

- ดานวธการวจย

- ดานผลการวจย

ตวแปรตาม คอ

ขอสรปของทศทางบทความทขอรบการ

ตพมพในวารสารครสมา มหาวทยาลย

ราชภฎนครราชสมา




กลมเปาหมาย

กลมเปาหมายทใชในการวจยครงน คอ งานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ (backward

design) จ�านวนทงหมด 24 เรอง ไดแก ระดบปรญญาโทจ�านวน 20 เรอง และระดบปรญญาเอก จ�านวน

4 เรอง


1. เครองมอทใชในการวจยและการตรวจสอบคณภาพเครองมอ

เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบบนทกขอมลการสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบ

ยอนกลบ ทผวจยสรางขนเอง เพอใชในการวจยเอกสาร โดยบนทกขอมลทไดมาจากแหลงทตยภม ผวจย

ด�าเนนการดงน

1.1 ศกษาเอกสาร และต�าราทเกยวกบการสงเคราะหงานวจย เพอเปนแนวทางในการสรางแบบ

สรปลกษณะรายละเอยดของงานวจย

1.2 สรางแบบบนทกขอมลรายละเอยดของงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ

1.3 น�าแบบบนทกขอมลใหผเชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา มคาIOCเทากบ

0.6

1.4 ปรบปรงแกไขแบบบนทกขอมลตามค�าแนะน�าของผเชยวชาญ

2. ขนตอนการวจย

2.1 สบคนงานวจยระดบปรญญาโทและปรญญาเอก ทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ (back-

ward design) จ�านวน 24 เรองจากฐานขอมล Thai Library Integrated System (Thailis)

2.2 ศกษาและวเคราะหงานวจย ทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ (backward design)

จ�านวน 24 เรองจากฐานขอมล

2.3 จดหมวดหมของงานวจยทมเปาหมายแบบเดยวกน

2.4 ด�าเนนการวเคราะห และสงเคราะหงานวจย ใน 3 ดาน ไดแก ดานวตถประสงคการวจย

ดานวธการวจย และดานผลการวจย

3. การวเคราะหขอมล

น�าขอมลทไดจากแบบบนทกขอมล มาศกษาวเคราะห ในประเดนทใกลเคยงกน ซงมประเดน

การศกษาใน 3 ดาน ไดแก ดานวตถประสงคการวจย ดานวธการวจย และดานผลการวจย จากนนน�าขอมล

ทไดจากการวเคราะหมาจดหมวดหมเพอสงเคราะหงานวจย โดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาความถ

และคารอยละ


1. ดานวตถประสงค

การสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ สามารถจ�าแนกขอคนพบเกยวกบ

วตถประสงคทผศกษาน�ามาใชเปนกรอบการศกษา ดงน



1.1 สรางหนวยการเรยนร พฒนา หาประสทธภาพหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนร

จ�านวน 18 เรอง

1.2 พฒนาทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะทางวทยาศาสตร ทกษะ

การอานและเขยน ทกษะความคดสรางสรรค จ�านวน 12 เรอง

1.3 การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน จ�านวน 9 เรอง

1.4 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดการเรยนร และระหวางกลม

ทดลองกบกลมควบคม จ�านวน 9 เรอง

1.5 ศกษาเจตคตและความพงพอใจ จ�านวน 8 เรอง

1.6 หาคาดชนประสทธผล จ�านวน 3 เรอง

1.7 ศกษาความเขาใจคงทน จ�านวน 2 เรอง

2. ดานวธการวจย

ผลการสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ พบวา งานวจยสวนใหญเปรยบเทยบกลม

ตวอยางเพยง 1 กลม จ�านวน 19 เรอง คดเปนรอยละ 79.17 โดยเทยบกบเกณฑทก�าหนดและเปรยบเทยบ

ระหวางกอนเรยนและหลงเรยน และเปรยบเทยบระหวางกลมตวอยาง 2 กลม จ�านวน 4 เรอง คดเปนรอยละ

16.67 และอก 1 เรอง เปนงานวจยเกยวกบการส�ารวจความคดเหนของผทเกยวของกบการศกษา คดเปน

รอยละ 4.16 รายวชาทศกษา พบวา รายวชาทจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการออกแบบยอนกลบท

มากทสดไดแก 1) รายวชาวทยาศาสตร คดเปนรอยละ 20.83 2) รายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

คดเปนรอยละ 16.67 3) รายวชาภาษาไทยและการงานอาชพและเทคโนโลย คดเปนรอยละ 12.5 4) รายวชา

ภาษาองกฤษและดนตร นาฏศลป คดเปนรอยละ 8.33 และรายวชาทท�าการวจยนอยทสด คอ 5) รายวชา

พลศกษา คณตศาสตร การออกแบบผลตภณฑ และเนนประสบการณเพอสรางความสามารถ คดเปนรอยละ

4.17 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย พบวา ระดบทจดการเรยนการสอนดวยกระบวนการออกแบบ

ยอนกลบ เรมจดการเรยนรตงแตระดบอนบาลจนถงระดบปรญญาตร โดยระดบทจดการเรยนการสอนสวนใหญ

คอ ระดบมธยมศกษา คดเปนรอยละ 54.17 รองลงมาคอระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 29.17 และระดบ

ปรญญาตร คดเปนรอยละ 8.33 ระดบทนอยทสด คออนบาลและระดบอน ๆ คดเปนรอยละ 4.17

3. ดานผลการวจย

การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ จากวตถประสงคตาง ๆ ไดแก การศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยน การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดการเรยนร และระหวาง

กลมทดลองกบกลมควบคม สรางหนวยการเรยนร พฒนา หาประสทธภาพหนวยการเรยนรและแผน

การจดการเรยนร พฒนาทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะทางวทยาศาสตร ทกษะ

การอานและเขยน ทกษะความคดสรางสรรค ศกษาความเขาใจคงทน หาคาดชนประสทธผล ศกษาเจตคต

และความพงพอใจ ซงผลการวเคราะหพบวา วตถประสงคในการออกแบบยอนกลบมความสอดคลองและ

เปนไปในทศทางเดยวกน ดงน

3.1 สรางหนวยการเรยนร พฒนา หาประสทธภาพหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนร

หนวยการเรยนรแบบยอนกลบ (backward design) มกระบวนการของการพฒนาหนวยการเรยนรตาม

ขนตอน โดยการวเคราะหและระบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ก�าหนดผงมโนทศนและชอหนวยการเรยนร



ก�าหนดสาระส�าคญ ก�าหนดสาระการเรยนร ความร ทกษะ/กระบวนการ คณลกษณะ ก�าหนดชนงาน/

ภาระงาน ก�าหนดประเดน เกณฑการประเมน ก�าหนดเวลาเรยน และการจดกจกรรมการเรยนร และม

ประสทธภาพหนวยการเรยนรสงกวาเกณฑทก�าหนด

3.2 พฒนาทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะทางวทยาศาสตร ทกษะ

การอานและเขยน ทกษะความคดสรางสรรค นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชหนวย

การเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบทพฒนาขน มทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ

ทกษะทางวทยาศาสตร ทกษะการอานและเขยน ทกษะความคดสรางสรรค หลงเรยนสงกวากอนเรยน

3.3 การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน นกเรยนทเรยนโดยใชกระบวนการออกแบบยอนกลบม

ผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยสงกวาเกณฑทก�าหนด

3.4 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดการเรยนร นกเรยนทไดรบการ

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชหนวยการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบทพฒนาขน มผลสมฤทธ

ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และผลการเปรยบเทยบระหวาง 2 กลม พบวานกเรยนทเรยนดวย

การจดการเรยนรตามแนวคด backward design มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวานกเรยนทเรยน

โดยใชการจดการเรยนรแบบปกต

3.5 ศกษาเจตคตและความพงพอใจ นกเรยนมเจตคตและความพงพอใจ ตอการเรยนหลงเรยน

สงกวากอนเรยน

3.6 คาดชนประสทธผลของการจดกจกรรม โดยใชแนวคดการออกแบบยอนกลบ (backward

design) มคาระหวาง 0.71 – 0.79

3.7 ศกษาความเขาใจคงทน นกเรยนทมความเขาใจทคงทนอยในระดบดจะมความสมพนธ

เชงบวกกบทกษะการปฏบตงานหลงการใชหนวยการเรยนรตามแนวคดออกแบบยอนกลบ

สรปอภปรายผล

จากผลการสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการออกแบบยอนกลบ ใน 3 ดาน ไดแก ดานวตถประสงค

การวจย วธการวจย และผลการวจย สามารถสรปและอภปรายผลในแตละดาน ไดดงน

1. ดานวตถประสงค

จากการศกษาวตถประสงคของการวจย พบวา วตถประสงคหลกของการวจยเกยวกบการออกแบบ

ยอนกลบสวนใหญศกษาเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน และการสราง พฒนาและหาประสทธภาพของหนวย

การเรยนรและแผนการจดการเรยนรตามกระบวนการออกแบบยอนกลบ (backward design) ซงในการ

ออกแบบการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบวตถประสงคหลกทตองศกษาสวนใหญจะเนนไปท

ผลสมฤทธทางการเรยน เนองจากเปนสงทสามารถแสดงไดวาการออกแบบการเรยนรตามแนวคดการออกแบบ

ยอนกลบมผลและประสทธภาพหลงไดรบการทดสอบเปนอยางไร อกทงยงเนนการหาประสทธภาพหนวยการ

เรยนร แผนการเรยนร เพอตองการทราบวาหนวยการเรยนร และแผนการจดการเรยนร ทสรางขนม

ประสทธภาพแคไหน สามารถน�ามาใชไดหรอไม ซงสอดคลองกบงานวจยของ ถวลย มาศจรส (2550) กลาววา

การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ เปนการออกแบบการจดการเรยนรทม

ความเขมขนมงผลสมฤทธอยางจรงจง อกทงยงสอดคลองกบงานวจยของชยยงค พรหมวงศ (2555)



กลาววา การผลตสอหรอชดการสอนนน กอนน�าไปใชจรงจะตองน�าสอหรอชดการสอนทผลตทท�าใหผเรยน

มความรเพมขนหรอไม มประสทธภาพในการชวยใหกระบวนการเรยนการสอนด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ

เพยงใด มความสมพนธกบผลลพธหรอไมและผเรยนมความพงพอใจตอการเรยนจากสอหรอชดการสอนใน

ระดบใด นอกจากนวตถประสงคของการออกแบบยอนกลบยงเกยวกบ การพฒนาทกษะการคดวเคราะห การ

คดอยางมวจารณญาณ ทกษะทางวทยาศาสตร ทกษะการอานและเขยน ทกษะความคดสรางสรรค ความ

เขาใจคงทน หาคาดชนประสทธผล ศกษาเจตคตและความพงพอใจทมตอการเรยนตามกระบวนการออกแบบ

ยอนกลบ และมวตถประสงคอน ๆ นอกเหนอ จากทกลาวมา ไดแก การส�ารวจสภาพการสอนและความ

ตองการของผเรยน ศกษาความคงทนในการเรยนร ศกษาปญหาและความตองการดานกระบวนการจดการ

เรยนรแบบยอนกลบ วธพฒนาและผลการพฒนาคร ศกษาความคดเหนของครและผเชยวชาญในรปแบบการ

สอนตามกระบวนการออกแบบยอนกลบ ซงเปนวตถประสงคทแตกตางกนไปตามบรบทและความสนใจของ

ผท�าการวจย

2. ดานวธการวจย

จากการศกษางานวจยทง 24 เรอง พบวา การศกษาสวนใหญจะเนนเปรยบเทยบกลมตวอยางเพยง

1 กลม มากกวาการเปรยบเทยบระหวางกลมตวอยาง 2 กลม ทงนอาจเนองจากจ�านวนนกเรยนในแตละระดบชน

หรอในแตละโรงเรยนมจ�านวนจ�ากด ไมเพยงพอทจะท�าการเปรยบเทยบระหวาง 2 กลมตวอยางไดและการ

เปรยบเทยบกลมตวอยางเพยง 1 กลม สะดวกในการจดการเรยนรและเกบขอมลมากกวาแบบ 2 กลม ส�าหรบ

รายวชาทจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการออกแบบยอนกลบทมากทสด คอ รายวชาวทยาศาสตร

เนองจากวชาวทยาศาสตรเปนวชาทมเนอหาเยอะ และคอนขางยาก ดงนนเพอใหการจดกระบวนการเรยน

การสอนงายขน มประสทธภาพมากยงขนและสามารถน�าผเรยนไปสเปาหมายทตองการได ซงสอดคลองกบ

แนวคดของวกกนสและแมกไท (Wiggings and Mctighe, 1998) ทเรยกวา “กระบวนการออกแบบยอนกลบ

(backward design)” ทสามารถพฒนาผเรยนไปสเปาหมาย คอความเขาใจทคงทน เปนแนวคดหลกทเหมาะ

สมกบการจดการเรยนการสอน โดยเนนจากการก�าหนดเปาหมายการเรยนร ก�าหนดหลกฐาน การประเมน

ผลการเรยนร และการวางแผนและจดประสบการณการเรยนร โดยระดบทจดการเรยนการสอนดวย

กระบวนการออกแบบยอนกลบ เรมจดการเรยนรตงแตระดบอนบาล จนถงระดบปรญญาตร แสดงใหทราบ

ไดวาการออกแบบยอนกลบสามารถจดการเรยนรไดในทกระดบชน

3. ดานผลการศกษา

ผลการศกษางานวจยทง 24 เรอง พบวา ผลการศกษาสวนใหญมความสอดคลองกบวตถประสงค ซง

พบวา การออกแบบการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ สามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนร

ใหสงขน และชวยในการออกแบบหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนรใหมประสทธภาพมาก เนองจาก

การออกแบบการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ มงเนนไปท “การวดและประเมนผล” เพอให

ผเรยนบรรลผลสมฤทธทางการเรยน โดยผสอนจะเปนผก�าหนดผลลพธปลายทางทระบถงมาตรฐานการเรยนร

ทงดานเนอหาสาระ ดานทกษะการปฏบตทตองการและเจตคตทดใหกบผเรยน จากกนนจงก�าหนดรองรอย

หลกฐานการเรยนรและออกแบบการเรยนรทระบถงการวางแผนวธการจดประสบการณการเรยนร และการ

จดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยการออกแบบการเรยนรแบบยอนกลบเปนการออกแบบ

หนวยการเรยนรเพอใหผเรยนบรรลตามมาตรฐานและผลการเรยนรทก�าหนด (Wiggins and McTighe, 1998)

จากแนวคดดงกลาวชวยใหผสอนสามารถพฒนาผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณตามเจตนารมณของการปฏรป



การเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ท�าใหผสอนมแนวทางในการจดการเรยนรไดชดเจน ชวยพฒนาผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกเรยนใหมประสทธภาพมากยงขน ซงสอดคลองกบงานวจยของประวทย ประมาน (2554)

ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยนรพละศกษา ตามแนวคดกระบวนการออกแบบยอนกลบ พบวารปแบบ

การเรยนร พลศกษาทพฒนาขนตามแนวคดการออกแบบยอนกลบมประสทธภาพและสามารถพฒนา

ผลสมฤทธทางการเรยนไดดยงขน และยงสอดคลองกบงานวจยของพชชากร เสยงล�า (2559) ไดพฒนาหนวย

การเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ ในรายวชา วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 พบวาหนวย

การเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบมประสทธภาพ 86.71/86.61 ซงสงกวาเกณฑทตงไว และพบวา

นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนร ตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ

มผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยน


จากผลการสงเคราะหงานวจย ผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. การออกแบบการจดการเรยนรโดยใชการออกแบบยอนกลบ ผสนใจสามารถน�าผลทไดจากการ

สงเคราะหงานวจยไปประยกตใชในการออกแบบการเรยนการสอนโดยใชการออกแบบยอนกลบไดตามความ

เหมาะสม

2. ผลการสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการออกแบบยอนกลบ ครผสอนสามารถน�าไปสรางหรอพฒนา

หนวยการเรยนร เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนรใหมประสทธภาพมากยงขน โดยสามารถน�าไปปรบใช

กบการจดการเรยนรไดตามความเหมาะสมของเนอหา


กชพร สมวาทสรรค. (2557). การศกษาผลสมฤทธทางการอานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท1โดยการวางแผนการจดการเรยนรแบบยอนกลบ. (วทยานพนธมหาบณฑต, สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง).

กรองกาญจน ชทอง. (2552). ผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจในการเรยนวชาคณตศาสตร

เรองความนาจะเปนโดยใชการออกแบบการจดการเรยนรแบบยอนกลบ. (วทยานพนธมหาบณฑต,

มหาวทยาลยทกษณ).

กษมา วรวรรณ ณ อยธยา. (2548). “การออกแบบการเรยนรเพอสรางความเขาใจ”. ใน เอกสารประกอบ

การพฒนาขาราชการครเพอเลอนวทยฐานะ เปนครช�านาญการพเศษ ครงท 2 กรณพเศษ. กรงเทพฯ:

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ฆนท ธาตทอง. (2552). การออกแบบการสอนแบบยอนกลบ. กรงเทพฯ: เพชรเกษมการพมพ.

เฉลม ฟกออน. (2552). การออกแบบการจดการเรยนรองมาตรฐานโดยเทคนคBackwardDesign:

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551.กรงเทพฯ: ประสานมตร.

ชยพร กระตายทอง. (2552). การพฒนารายวชาเพมเตมภาษาไทยแบบองมาตรฐานดวยกระบวนการ

ออกแบบยอนกลบเพอเสรมสรางความสามารถการวเคราะหและการอานเชงวเคราะหของนกเรยน

มธยมศกษาตอนตน. (วทยานพนธดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).



ชลยา เมาะราษ. (2556). ผลการเรยนทใชวธการสอนแบบยอนกลบรวมกบหองเรยนกลบดานบนเครอ

ขายสงคมวชาการวเคราะหและแกปญหาส�าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท5. (วทยานพนธ

มหาบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร).

ชยยงค พรหมวงศ. (2555). การทดสอบประสทธภาพสอหรอชดการสอน. วารสารศลปากรศกษาศาสตร

วจย, 5(1), น. 9.

ถวลย มาศจรส. (2550). สรปสาระBackwardDesignเพอพฒนาการเรยนรผเรยน.กรงเทพฯ:กระทรวง

ศกษาธการ.

ทศนย เพญสทธ. (2556). การเปรยบเทยบผลสมฤทธการสอนแบบรวมมอเทคนคSTADกบการสอนแบบ

BackwardDesignเรองประเภทของเครองดนตรสากลชนประถมศกษาปท5สายสามญ

โรงเรยนสารสาสนวเทศบางบอน. (วทยานพนธหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจ

เจาพระยา).

ทศนย คนธก. (2553). การสรางชดการสอนเขยนเรยงความโดยใชวธการออกแบบการเรยนรแบบยอน

กลบ(BackwardDesign)ส�าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท6. (วทยานพนธมหาบณฑต,

มหาวทยาลยทกษณ).

ธนารตน มาลยศร. (2556). การพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

1ในหนวยการเรยนรแบบยอนกลบเรองประชาคมอาเซยนโดยใชรปแบบการสอนแบบสบเสาะ

หาความร(5Es). (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

นงลกษณ วรชชย (2554). การวเคราะหอภมานMETA-ANALYSIS. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นรนทร สมมบรณ. (2553). ศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนรสาระนาฏศลปวชาเลอกนาฏศลป

พนเมองเรองประเพณผกเสยวจงหวดขอนแกนโดยใชแผนการจดการเรยนรแบบยอนกลบ

(BackwardDesign)ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท2โรงเรยนนครขอนแกน. (วทยานพนธ

มหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

นนทนา อารมณชน. (2551). ผลการใชหนวยการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบเรองการ

สรางสรรคงานกระดาษของนกเรยนชนประถมศกษาปท3. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลย

ทกษณ).

นรอลวาน มอลอ. (2555). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสเรองคลนทออกแบบการ

เรยนรแบบยอนกลบกบการออกแบบการเรยนรตามคมอครของสสวท.ของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 5. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

บญรตน สนนธรรม. (2556). การพฒนาหนวยการเรยนรแบบยอนกลบทเนนทกษะปฏบตเรองภาพ

สามมตและภาพฉายกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยชนมธยมศกษาปท2.

(วทยานพนธหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร).

ประวทย ประมาน. (2554). การพฒนารปแบบการเรยนรพลศกษาตามแนวคดกระบวนการออกแบบ

ยอนกลบ. (วทยานพนธดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).



พรมมา ทองชมพ. (2553). การพฒนาความสามารถดานการอานและการเขยนภาษาไทยของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท2โดยใชกจกรรมแบบบรณาการตามแนวคดการออกแบบยอนกลบ(Backwadr

Design). (วทยานพนธหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

พชชากร เสยงล�า. (2559). การพฒนาหนวยการเรยนรตามแนวคดการออกแบบยอนกลบเรองน�าฟา

และดวงดาวรายวชาวทยาศาสตรชนประถมศกษาปท5. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลย

ราชภฏสกลนคร).

พมพนธ เดชะคปต. (2553). กระบวนการออกแบบยอนกลบ:การพฒนาหลกสตรและออกแบบการสอน

องมาตรฐาน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พทธชาต ชมแวงป. (2554). การพฒนาหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ(BackwardDesign)เรองชวต

สขตามวถพอเพยงดวยการสอนแบบเปด(OpenApproach)ของนกเรยนชนประถมศกษาป

ท5โรงเรยนสาธตมหาลยขอนแกน(ศกษาศาสตร)ระดบประถม. (วทยานพนธมหาบณฑต,

มหาวทยาลยขอนแกน).

รณชต แสนณรงค. (2554). การพฒนาครดานกระบวนการจดการเรยนรแบบยอนกลบ(Backward

Design):กรณศกษาโรงเรยนบานเหลาส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามกดาหาร.

(วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ).

รอฮาน อซอมซอ. (2555). ผลของบทเรยนบนเวบดวยการออกแบบการเรยนรแบบยอนกลบทมตอผล

สมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรเรองไวรสคอมพวเตอรของนกศกษาปรญญาตร.

(วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

รงนภา ทบวอ. (2554). การจดกจกรรมการเรยนรดวยนวตกรรมตามแนวคดแบบBackwardDesign

หนวยวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมชนมธยมศกษาปท5กลมสาระการ

เรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

วชร รวมคด. (2551). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการออกแบบยอนกลบและการ

เรยนรแบบเนนประสบการณเพอเสรมสรางความสามารถของครอนบาลในการออกแบบและการ

จดกจกรรมการเรยนการสอน. (วทยานพนธดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

วภาว บตรธรรม. (2552). การน�าเสนอรปแบบการเรยนการสอนบนเวบวชาวทยาศาสตรตามแนวคดการ

ออกแบบยอนกลบส�าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท1. (วทยานพนธหาบณฑต, จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย).

ศภรก สวรรณวจน. (2554). การพฒนาตนแบบการเรยนการสอนผานสออเลกทรอนกสโดยใชการออกแบบ

ยอนกลบส�าหรบหลกสตรศลปศาสตรบณฑต. (วทยานพนธดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

ศศธร ศกดเทวนทร. (2551). สถานะองคความรเกยวกบการคมครองสทธเดกเมอเขาสกระบวนการ

ยตธรรม:วธวทยาการสงเคราะหงานวจยอภมานเชงคณภาพ. (วทยานพนธสงคมสงเคราะห

มหาวทยาลย ธรรมศาสตร).

สรางคนา ชวนพงษพานช. (2553). การพฒนาบทเรยนแบบยอนกลบเพอสงเสรมความสามารถดานการ

อานและการเขยนภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท3. (วทยานพนธมหาบณฑต,

มหาวทยาลย เชยงใหม).



อดลย ไพรสณฑ. (2552). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนทกษะการคดวเคราะหและเจตคต

ตอการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนประสมศกษาปท6ระหวางการเรยนตามแนวคด

BackwardDesignกบการเรยนแบบปกต.(วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

อนพงษ ชมแวงวาป. (2554). ผลการใชหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ(BackwardDesign)โดยใชการ

สอนดวยวธการทางประวตศาสตรตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

4. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

Wiggins, Grant & McTighe, Jay,. (1998). UnderstandingbyDesign. Alexandria, VA: ASCD.

_______. (2005). Understanding by Design (2 nd ed.). Upper Saddle River, New Jersey:

Prentice Hall.



บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอประเมน 1) บรบท และ 2) ปจจยน�าเขา ของการด�าเนนงาน เพอ

น�าไปสการก�าหนดกระบวนการและผลลพธของโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธ

ทางการเรยนองฐานนวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวด

นครปฐม กลมผใหขอมล ไดแก ผบรหาร หวหนากลมสาระการเรยนร หวหนางาน และคร จ�านวน 5, 8, 9

และ 116 คน ตามล�าดบ ของโรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม รวมทงสน 138 คน เครองมอทใชในการ

ประเมน ประกอบดวย 1) แบบสอบถามความตองการจ�าเปน 2) แบบสมภาษณ 3) ประเดนสนทนากลม และ

4) แบบวเคราะหระดบความสามารถของบคลากร การวเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน ดชนล�าดบความส�าคญ การวเคราะหเนอหา การวเคราะหขายงาน และการวเคราะหตวแบบ

ก�าหนดการเชงเสน

มนตเมองใตรอดอย1,*

MonmuangtaiRodyoo1,*

รบบทความ: 8 พฤศจกายน 2562 แกไข: 12 ธนวาคม 2562 ตอบรบ: 2 มกราคม 2563Received: 8 November 2019 Revised: 12 December 2019 Accepted: 2 January 2020

1โรงเรยนราชนบรณะจงหวดนครปฐม73000ประเทศไทยRachineeburana School,Nakhon Pathom,73000Thailand*CorrespondingAuthor,E-mail: [email protected]

การประเมนบรบทและปจจยน�าเขาโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยนองฐานนวตกรรม

ผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม

The project evaluation of context and input on raising the quality of learning management to

learning achievement based on innovation through professional learning community of

Rachineeburana School



ผลการวจยพบวา 1) ดานบรบท พบวาโครงการมความตองการจ�าเปนและสอดคลองกบสภาพปญหา

ของครในการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนรโดยใชแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โดยมการ

เสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ การพฒนาความสอดคลองของการจด

ท�าแผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนดวยชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

การอบรมเชงปฏบตการพฒนานวตกรรมการศกษาสการเปลยนแปลงชนเรยนแบบมงผลสมฤทธ การ

สรางสรรคผลงานวธปฏบตทเปนเลศและนวตกรรมการจดการเรยนรในการพฒนาคณภาพการจด การเรยน

รสการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน ระดบกลมสาระการเรยนรและระดบโรงเรยน และ 2) ดานปจจย

น�าเขา พบวาโครงการมความพรอมในการด�าเนนการเนองจากมบคลากรทมขดความสามารถในการพฒนางาน

มโอกาสสงในการด�าเนนกจกรรมตามโครงการไดส�าเรจ โดยมโอกาสและจดแขงมากพอ ทจะขจดผลกระทบ

ของจดออนและอปสรรคทอาจเกดขนในการด�าเนนโครงการ ทงน ผลการประเมนท�าใหไดขอสารสนเทศแสดง

ถงความพรอมระดบสงในการด�าเนนโครงการใหประสบผลส�าเรจ

ค�าส�าคญ: การประเมนโครงการ, บรบท, ปจจยน�าเขา, นวตกรรม, ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

ABSTRACT

The purpose of this evaluation were to evaluate 1) context and 2) input of operations

in order to determine the process and product of raising the quality of learning management

to learning achievement based on innovation through professional learning community

project (QAIPLC) of Rachineeburana school. Key Informants were 5- administrator, 8 - head-

er of teach group, 9- header of manager, and 116- teacher respectively of Rachineeburana

School, 138- people totally. Instruments were to 1) essential needs questionnaire 2) interview

form 3) group discussion and 4) personnel competency assessment analysis forms. Data

analysis applied were percentage, arithmetic mean, standard deviation, content analysis,

networking analysis, and analysis of linear programming model.

The findings of this evaluation were as follows; 1) context: it was found that the

project was necessary and according to problems condition of teachers to development of

educational innovation by using the concept of professional learning communities (PLC)

with enhance knowledge and understanding about PLC, developing the consistency of

learning plan, supervision and classroom action research by PLC, workshop on educational

innovation development to changing classroom by achievement motivation, create the best

practices and learning management innovation for develop of quality of learning manage-

ment to upgrade learning achievement in teach group and school level and 2) input : it was

found that this project was ready to proceed, because there were personnel with the ca-

pacity to develop the job, there was a high chance of successfully implementing the project

activities, and there were opportunities and strengths sufficient to eliminate the effects of

weaknesses and obstacles that may occur in the project implementation. In addition,



the evaluation results provide a summary of information showing a high level of readiness

for the project to be successful.

Keywords: Project evaluation, Context, Input, Innovation, Professional learning

community (PLC).

บทน�า

การศกษายคประเทศไทย 4.0 เปนแนวคดส�าหรบการพฒนากระบวนการทางการศกษาทกระบบ

น�ามาสการปรบโครงสรางและนโยบายดานหลกสตรการเรยนการสอนและการประเมนผลซงมงเนนการ

เปลยนแปลงไปสการสรางเสรมสมรรถนะเพอพฒนาใหนกเรยนมความร ทกษะทจ�าเปนส�าหรบโลกในศตวรรษ

ท 21 เชน ความอยากรอยากเหน รกการอาน การเรยนรดวยตนเอง มความคดรเรมสรางสรรค มความ

รบผดชอบ มความยดหยนและมความสามารถในการปรบตว โดยมองคกรหรอบคลากรส�าหรบการตดตาม

สนบสนน ฝกอบรมใหครและอาจารยเขาใจ ตลอดจนมความร ทกษะความสามารถทจะท�าตามหลกสตรท

ปฏรปไดจรง รวมทงการปฏรปวธการเรยนการสอนและการประเมนผลนกเรยนเพอสงเสรมใหนกเรยนคด

วเคราะห ประยกตใช และแกปญหาเปน (ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2559) การศกษาในยค 4.0 จง

เปนยคทการศกษามสาระส�าคญมากกวาการเตรยมความพรอมของคนหรอการใหความรกบคนเทานน แต

เปนการเตรยมมนษยใหเปนมนษยดวย กลาวคอ นอกจากใหความรแลว จะตองสงเสรมใหนกเรยนรกทจะ

เรยน มคณธรรม สามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางเหมาะสม ซงการกาวสการศกษาในยคประเทศไทย 4.0

กระทรวงศกษาธการไดก�าหนดแนวทางปฏรปการศกษาเพอตอบสนองการพฒนาไวดงน (ธระเกยรต เจรญ

เศรษฐศลป, 2559) 1) การพฒนาทกษะภาษาองกฤษเพอชวยในการเพมศกยภาพในการตดตอสอสารกบตาง

ประเทศ 2) การสงเสรมการเรยนการสอนคณตศาสตรและวทยาศาสตร 3) การพฒนาทกษะและกระบวนการ

คดวเคราะหใหนกเรยน 4) การปรบหลกสตรการเรยนการสอนใหทนสมยและสอดคลองกบโลกยคใหม

5) การพฒนาปรบปรงต�าราเรยนใหมมาตรฐาน 5 ดาว 6) การบรหารจดการคณภาพโรงเรยนขนาดเลกอยาง

เหมาะสม 7) การพฒนาบทบาทของครจากผสอนเปนโคช และ 8) การบรหารจดการคณภาพโรงเรยนขนาด

เลกภายใตโครงการโรงเรยนดใกลบาน น�ามาสจดเนนการศกษาประจ�าปงบประมาณ 2563 ทมหลกการคอ

การใหความส�าคญกบประเดนคณภาพและประสทธภาพในทกมต ทงนกเรยน คร บคลากรทางการศกษา

ขาราชการพลเรอน และผบรหารทกระดบ ตลอดจนสถานศกษาทกระดบ ทกประเภท และเปนการศกษา

ตลอดชวต โดยมแนวทางปฏบตส�าหรบการจดการมธยมศกษา คอ 1) จดการเรยนรดวยวธการทางวทยาศาสตร

เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร หรอสะเตมศกษา (STEM Education) และภาษาตางประเทศท 3

และ 2) จดการเรยนรทหลากหลายเพอสรางทกษะพนฐานทเชอมโยงสการสรางอาชพและการมงานท�า (ณฏฐ

พล ทปสวรรณ, 2562) เหนไดวาแนวทางการปฏรปการศกษาและจดเนนการศกษาในปจจบน ใหความส�าคญ

กบกระบวนการจดการเรยนรของครทงสน การศกษาซงเปนเครองมอส�าคญในการพฒนาและยกระดบคณภาพ

ของบคคลตามแนวคดประเทศไทย 4.0 จงจ�าเปนตองมการสรางสรรคนวตกรรมและวธการจดการเรยนรของ

ตนเอง โดยไมพงพาแนวคดจากตางชาตเหมอนอดต เพอบรรลเปาหมายส�าคญ คอ การพฒนาทรพยากรมนษย

ใหมคณภาพสง (พาสนา จลรตน, 2561) แนวทางหนงทสามารถขบเคลอนใหบคลากรทางการศกษากาวไปส

การเปนผน�าดานนวตกรมการศกษาทมประสทธภาพ คอ ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ (Professional

Learning Community : PLC) ทมประสทธภาพครอบคลมสมรรถนะดานการออกแบบการเรยนร การจดการ



เรยนร การนเทศตดตามการจดการเรยนร และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน เพอปรบปรงและเปลยนแปลง

วธการจดการเรยนรทมความสอดคลองกบสภาพปญหา บรบท และนกเรยน ดวยความรในเนอหาผสมผสาน

กบความรทางดานการจดการเรยนรของครแตละบคคล (พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข, 2560; วชย

วงศใหญ และมารต พฒผล, 2557) สอดคลองกบแนวคดของเมธาสทธ ธญรตนศรสกล (2560) ทอธบายวา

ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนการเรยนรรวมกนของผรวมวชาชพทมการแลกเปลยนความคด ความร

เพอการเรยนรตอยอดองคความรทไดจากการจดการเรยนรในชนเรยนของครแตละคน ซงจะถกน�ามาจดการ

ความรอยางเปนระบบ ผานการอภปรายสะทอนคดตามหลกวชาการ และน�ามาแลกเปลยนเรยนรรวมกน

อยางตอเนอง สงทไดตามมาคอครมความรในเนอหา เทคนควธการจดการเรยนร และกระบวนการวดประเมนผล

ท�าใหสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เกดการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง น�าพาไปสการ

สรางนวตกรรมและวธการจดการเรยนรในทสด แตปญหาและอปสรรคประการหนงทส�าคญตอการพฒนาบน

ฐานคดดงกลาวคอ การออกแบบการเรยนร การจดการเรยนร การนเทศตดตามการจดการเรยนร และการ

วจยเชงปฏบตการในชนเรยน ทสภาพความเปนจรงไดด�าเนนการเปนอสระจากกนโดยสนเชง เชนเดยวกบ

บรบทโรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม ซงเปนผลสบเนองมาจากการพจารณาออกแบบการด�าเนนการ

ทไมไดผสมผสานและสอดคลองไปในทศทางเดยวกนในเชงระบบ ท�าใหกระบวนการสรางนวตกรรมและวธ

การจดการเรยนรตามฐานคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ไมประสบผลส�าเรจตามเปาหมายทตองการ

เหนไดชดจากรายงานการประเมนคณภาพผลงานวจยเชงปฏบตการในชนเรยนทก�าหนดใหท�าวจยเชงปฏบต

การในชนเรยนตามวงจร PAOR (Plan, Act, Observe, and Reflect) (สวมล วองวานช, 2553) โดยขนตอน

การสะทอนผล (Reflect) ไดก�าหนดใหใชผลจากการนเทศและการแลกเปลยนเรยนรในชมชนแหงการเรยนร

ทางวชาชพมาเปนขอมลในการวพากษและใหขอเสนอแนะเชงสรางสรรคเพอสรางนวตกรรมการจดการเรยนร

ของงานวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม ในปการศกษา 2560 และ

2561 ซงพบวาเกดนวตกรรมการจด การเรยนรทเกดจากกระบวนการขางตนและมคณภาพทยอมรบไดเพยง

2 และ 1 นวตกรรม คดเปนรอยละ 1.57 และ 0.76 ของจ�านวนครผสอนทงหมด ตามล�าดบ และผลจากการ

ประเมนยงสะทอนใหเหนวาคณะครไมไดใชขอมลจากการนเทศในการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร

รวมทงไมไดน�าผลการวจยและขอเสนอแนะจากชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพไปใชประโยชนในการปรบปรง

และออกแบบการจด การเรยนรในวงรอบตอไป (งานวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา, 2562) ดวยเหตน

โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม จงจ�าเปนตองด�าเนนโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรส

ผลสมฤทธทางการเรยนองฐานนวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ในครงน เพอเปนการ

แกไขปญหาทเกดขน ตลอดจนขบเคลอนคณภาพการจดการศกษาสการเปนโรงเรยนชมชนแหงการเรยนร

(School as Learning Community : SLC) โดยมวตถประสงคของโครงการเพอ 1) สงเสรมใหคณะคร

โรงเรยนราชนบรณะ สรางนวตกรรมการจดการเรยนรทเกดจากกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

และ 2) พฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการ คานยมทพงประสงคของนกเรยนโรงเรยนราชน

บรณะผานกระบวนการชมชนแหงการเรยนร ทางวชาชพ โดยก�าหนดระยะเวลาด�าเนนโครงการใน

ปงบประมาณ 2563 จ�าแนกเปน 2 ระยะ ไดแก ระยะท 1 การพฒนาโครงการ ระหวางเดอนพฤศจกายน

พ.ศ. 2562 ถงเดอนมกราคม พ.ศ. 2563 และระยะท 2 การขยายผลโครงการ ระหวางเดอนมนาคมถงเดอน

สงหาคม พ.ศ. 2563

เพอใหการด�าเนนโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรส ผลสมฤทธทางการเรยนองฐาน



นวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพมกระบวนการทครบถวนสมบรณ ผวจยในฐานะ

ผอ�านวยการโรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม ประธานคณะกรรมการฝายประเมนผลโครงการ จงได

จดท�าการประเมนโครงการครงนขน โดยเปนการประเมนตามรปแบบ CIPP ของ Stufflebeam and Shink-

field (1985) ประกอบดวย การประเมนบรบท (Context) ปจจยน�าเขา (Input) กระบวนการ (Process)

และผลผลต (Product) โดยการวจยนจะน�าเสนอผลการประเมนกอนการด�าเนนโครงการในดานบรบทและ

ปจจยน�าเขาดวยการพจารณาขอมลอยางรอบดานทมงประเมนความตองการจ�าเปน ความเปนไปไดของ

โครงการ ความเหมาะสมของวตถประสงค และภาพความส�าเรจ ซงเปนสารสนเทศส�าคญทเปนประโยชนตอ

การสรางทางเลอกและการพจารณาอนมตด�าเนนโครงการในล�าดบตอไป


1. เพอประเมนบรบทของโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยน

องฐานนวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม

2. เพอประเมนปจจยน�าเขาของโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยน

องฐานนวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม

นยามศพทเฉพาะ

1. การประเมนโครงการ (Project Evaluation) หมายถง การตรวจสอบ การวด และการวเคราะห

ภายใตดลยพนจเพอตดสนคณคาของโครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยน

องฐานนวตกรรมผานแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ซงด�าเนนการโดยโรงเรยนราชนบรณะ จงหวด

นครปฐม น�าไปสการตดสนใจเลอกทางเลอกทมประสทธภาพสงสด (Mehrens and Lehmann, 1978;

สมหวง พธยานวฒน, 2553; พชต ฤทธจรญ, 2557)

2. การประเมนบรบท (Context Evaluation) หมายถง การประเมนโครงการเกยวกบสภาพความ

ตองการจ�าเปน สภาพปญหา ความคาดหวง ความเหมาะสมของวตถประสงค และภาพความส�าเรจ เพอน�า

ไปใชส�าหรบการตดสนใจเกยวกบการวางแผน (Planning Decisions) ศกษาและวเคราะหจากการสอบถาม

ความตองการจ�าเปนและการสมภาษณเชงลก

3. การประเมนปจจยน�าเขา (Input Evaluation) หมายถง การประเมนโครงการเกยวกบความพรอม

ของปจจยเบองตน ไดแก โอกาสทจะท�าใหเกดประโยชนตอการด�าเนนงาน ผลกระทบทเปนอปสรรคตอการ

ด�าเนนงาน ปจจยภายในทเปนจดแขง และจดออนทเปนขอเสยเปรยบ หรอการวเคราะห SWOT รวมทงการ

คดเลอกบคลากร และศกษาระยะเวลาด�าเนนการและโอกาสทจะด�าเนนโครงการไดส�าเรจระยะเวลา ทก�าหนด

เพอน�าไปใชส�าหรบการตดสนใจเกยวกบการก�าหนดโครงสราง (Structuring Decisions) ของการด�าเนน

โครงการ วเคราะหไดจากการสนทนากลมและการวเคราะหระดบความสามารถของบคลากร

4. โครงการยกระดบคณภาพการจดการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยนองฐานนวตกรรมผานแนวคด

ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม หมายถง โครงการทใชในการ

ขบเคลอนคณภาพการจดการศกษาโดยเสรมสรางความสามารถของคณะครในการสรางนวตกรรมการจดการ

เรยนรทเกดจากชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพทมคณภาพไปใชในการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน

ทกษะกระบวนการ หรอคานยมทพงประสงคของนกเรยนโรงเรยนราชนบรณะใหสงขน



กรอบแนวคดในการประเมน

การวจยประเมนโครงการครงน ก�าหนดกรอบแนวคดในการประเมนดงตารางท 1

ตารางท 1 กรอบแนวคดในการประเมน

- สภาพความตองการจ�าเปน เกดความตองการ แบบสอบถาม คณะคร

พฒนาการจด ความตองการ จ�านวน

การเรยนร จ�าเปน 116 คน

(คา PNI > 0)

- สภาพปญหาของคร เกดความเหนพอง แบบสมภาษณ ผบรหาร,

ในการพฒนานวตกรรม ในแตละประเดน หวหนากลม

การจดการเรยนร การประเมน สาระการเรยนร

- สภาพทคาดหวงและ (การวเคราะเนอหา) และหวหนางาน

วตถประสงคของการ จ�านวน 22 คน

พฒนานวตกรรมการจด

การเรยนร

- กจกรรมการด�าเนนงาน

ทสงเสรมการพฒนา

นวตกรรมการจด


- บคลากรทมความเหมาะสม

ตอการด�าเนนงานสงเสรม

การพฒนานวตกรรมการ

จดการเรยนร

- ภาพความส�าเรจของการ

ด�าเนนงานสงเสรมการ

พฒนานวตกรรมการจด


- ปจจยภายนอกซงเปน เกดความเหนพอง ประเดน ผบรหาร

โอกาสทจะท�าใหเกด ในแตละประเดน สนทนากลม และหวหนางาน

ประโยชนตอการ การประเมน จ�านวน 14 คน

ด�าเนนงาน (การวเคราะหเนอหา)

- ผลกระทบทเปนอปสรรคตอ

การด�าเนนงาน

- ปจจยภายในทเปนจดแขง

การประเมน ประเดนการประเมน เกณฑการตดสนใจ เครองมอ ผใหขอมล

บรบท

(Context)

ปจจยน�าเขา

(Input)



ระเบยบวธวจย

การประเมนโครงการครงนใชรปแบบการประเมนของ Stufflebeam and Shinkfield (1985) ซงม

มโนทศนของการประเมน คอ เปนการประเมนเพอใหไดสารสนเทศส�าหรบการตดสนใจตามชวงระยะเวลา

ของการบรหารจดการโครงการ โดยท�าการประเมนกอนเรมด�าเนนโครงการ ประกอบดวย การประเมนดาน

บรบท (Context Evaluation) เพอการตดสนใจกอนจดท�าโครงการ และการประเมนดานปจจยน�าเขา (Input

Evaluation) เพอการตดสนใจเกยวกบการวางแผนด�าเนนโครงการ (พชต ฤทธจรญ, 2557; รตนะ บวสนธ,

2556) ผประเมนก�าหนดระเบยบวธวจย ดงน

1. การประเมนดานบรบท

1.1 กลมผใหขอมล ไดแก ผบรหาร หวหนากลมสาระการเรยนร หวหนางาน ของโรงเรยนราชน

บรณะ จงหวดนครปฐม จ�านวน 5, 8, 9 คน ตามล�าดบ ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Select-

ed) โดยใชวจารณญาณ (Judgment) และคร จ�านวน 116 คน ไดมาจากการสมอยางงาย (Simple Random

Sampling) (กลยา วานชยบญชา, 2551; มาเรยม นลพนธ, 2554) รวมทงสน 138 คน

1.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล จ�านวน 2 ฉบบ ดงน

1.2.1 แบบสอบถามความตองการจ�าเปน มลกษณะเปนแบบสอบถามมาตรประมาณคา

(Rating Scale) 5 ระดบ ไดแก ระดบ 5, 4, 3, 2 และ 1 ซงหมายถง มากทสด, มาก, ปานกลาง, นอย และ

นอยทสด ตามล�าดบ จ�านวน 15 ขอ ทงนแบบสอบถามใชรปแบบตอบสนองค (Double Respond) (สวมล

วองวานช, 2553) จ�าแนกเปนสภาพทตองการและสภาพปจจบนเกยวกบการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร

โดยใชแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ผลการประเมนคณภาพดานความตรงเชงเนอหา (Content

Validity) โดยผเชยวชาญ จ�านวน 7 ทาน ดวยการพจารณาดชนความสอดคลองระหวางเนอหากบวตถประสงค

(Index of Item Objective Congruence: IOC) ตามสตรของ Rowinelli and Hambleton (1997) พบ

การประเมน ประเดนการประเมน เกณฑการตดสนใจ เครองมอ ผใหขอมล

ตารางท 1 กรอบแนวคดในการประเมน (ตอ)

- จดออนทเปนขอเสยเปรยบ เกดความเหนพอง ประเดน ผบรหาร

- ระยะเวลาทเหมาะสม ในแตละประเดน สนทนากลม และหวหนางาน

ของด�าเนนงานแตละกจกรรม การประเมน จ�านวน 14 คน

(การวเคราะหเนอหา)

- ระยะเวลาและโอกาสด�าเนน โอกาสส�าเรจสงกวา ประเดน ผบรหาร

โครงการส�าเรจ รอยละ 95 สนทนากลม และหวหนางาน

(การวเคราะห จ�านวน 14 คน

ขายงานแบบเพรต)

- ความเหมาะสมของบคลากร มผลเฉลยจาก แบบวเคราะห ผบรหาร

กบกจกรรมตามโครงการ ตวแบบตามเงอนไข ระดบความ และหวหนางาน

(การวเคราะหตวแบบ สามารถ จ�านวน 14 คน

ก�าหนดการเชงเสน) ของบคลากร

ปจจยน�าเขา

(Input)



วา แตละขอค�าถามมคา IOC เทากบ 1.00 ทกขอ

1.2.2 แบบสมภาษณ มลกษณะเปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview)

ใชส�าหรบการสมภาษณเชงลก (Indepth Interview) ใน 5 ประเดน ไดแก 1) สภาพปญหาของครในการ

พฒนานวตกรรมการจดการเรยนร 2) สภาพทคาดหวงและวตถประสงคของการพฒนานวตกรรมการจดการ

เรยนร 3) กจกรรมการด�าเนนงานทสงเสรมการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร 4) บคลากรทมความเหมาะสม

ตอการด�าเนนงานสงเสรมการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร และ 5) ภาพความส�าเรจของการด�าเนนงาน

สงเสรมการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร โดยใชแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ผลการประเมน

คณภาพดานความตรงเชงเนอหา โดยผเชยวชาญจ�านวน 7 ทาน พบวา แตละประเดนสมภาษณมคา IOC

เทากบ 1.00

1.3 วธการวเคราะหขอมล ประกอบดวย การวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Analysis)

ดวยการวเคราะหความตองการจ�าเปน (Needs Analysis) โดยใชคาเฉลยเลขคณต (Arithmetic Mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ดชนล�าดบความส�าคญ (Priority Needs Index: PNI) (สวมล

วองวานช, 2553) การทดสอบคาทแบบไมอสระตอกน (t-test for Dependent) และวเคราะหเชงคณภาพ

(Qualitative Analysis) ดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) (สภางค จนทวานช, 2554)

2. การประเมนดานปจจยน�าเขา

2.1 กลมผใหขอมล ไดแก ผบรหาร และหวหนางาน ของโรงเรยนราชนบรณะ จงหวดนครปฐม

จ�านวน 5 และ 9 คน ตามล�าดบ รวมทงสน 14 คน ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจงโดยใชวจารณญาณ (กลยา

วานชยบญชา, 2551; มาเรยม นลพนธ, 2554)

2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล จ�านวน 2 ฉบบ ดงน

2.2.1 ประเดนสนทนากลม จ�านวน 5 ประเดน ส�าหรบท�าการวเคราะหปจจยภายนอกซง

เปนโอกาสทจะท�าใหเกดประโยชนตอการด�าเนนงาน (Opportunities) และผลกระทบทเปนอปสรรคตอการ

ด�าเนนงาน (Threats) รวมทงปจจยภายในทเปนจดแขง (Strength) และจดออนทเปนขอเสยเปรยบ (Weak-

ness) หรอการวเคราะห SWOT เพอก�าหนดแนวทางพฒนากจกรรมตามโครงการ จ�านวน 4 ประเดน และ

ระยะเวลาทเหมาะสมของด�าเนนงานแตละกจกรรม จ�านวน 1 ประเดน ผลการประเมนคณภาพดานความ

ตรงเชงเนอหาโดยผเชยวชาญจ�านวน 7 ทาน พบวา แตละประเดนสนทนามคา IOC เทากบ 1.00

2.2.2 แบบวเคราะหระดบความสามารถของบคลากร เปนแบบวเคราะหทมลกษณะเปนการ

จดล�าดบคะแนนความสามารถของบคลากรดวยคะแนนระดบ 5, 4, 3, 2, 1 แทนดวย ความเหมาะสมระดบ

มากทสด, มาก, ปานกลาง, นอย และนอยทสด ตามล�าดบ ซงเปนการวดประเมนความเหมาะสมระหวาง

ศกยภาพ ภาระงาน และบรบทของบคลากรกบกจกรรมตามโครงการทก�าหนดขน ผลการประเมนคณภาพ

ดานความสอดคลองและความเปนไปไดในการน�าไปใช โดยผเชยวชาญจ�านวน 7 ทาน พบวา มคา IOC เทากบ

1.00

2.3 วธการวเคราะหขอมล ไดแก การวเคราะหเชงคณภาพดวยการวเคราะหเนอหา (สภางค

จนทวานช, 2554) และการวเคราะหเชงปรมาณ ดวยการวเคราะหขายงานแบบเพรต (Program Evaluation

and Review Technique: PERT) และการวเคราะหตวแบบก�าหนดการเชงเสน (Linear Programming

Model) (สทธมา ช�านาญเวช, 2561) โดยมขนตอนดงน

2.3.1 การวเคราะหขายงานแบบเพรต ขนตอนคอ



1) ค�านวณเวลาเฉลยและความแปรปรวนของเวลาแตละกจกรรมทก�าหนดขน

2) ก�าหนดกจกรรมวกฤตและค�านวณเวลาเฉลยทใชในการด�าเนนโครงการ

3) ปรบระยะเวลาทท�าใหมโอกาสสงกวารอยละ 95 ทจะด�าเนนโครงการส�าเรจ

2.3.2 การวเคราะหตวแบบก�าหนดการเชงเสน ขนตอนคอ

1) ก�าหนดระดบคะแนนความสามารถของบคลากรแตละคนจากแบบวเคราะหระดบ

ความสามารถของบคลากร ดวยตวเลข 5, 4, 3, 2 และ 1

2) ก�าหนดตวแปรในแบบจ�าลอง

3) ก�าหนดฟงกชนจดประสงค (Objective Function) และอสมการขอจ�ากด

(Constraints) ตามเงอนไขของบคลากร คอ 3.1) บคลากรรบเปนหลกในการท�างานไมเกนคนละ 3 งาน และ

3.2) แตละกจกรรมมบคลากรแกนน�าเพยง 2 คนเทานน

4) หาผลเฉลยของตวแบบ

ผลการวเคราะหขอมล

1. ผลการวเคราะหขอมลดานบรบท แสดงดงน

1.1 ผลการประเมนความตองการจ�าเปนจากคณะคร จ�านวน 116 คน พบวาสภาพทตองการ

มคาดชน PNI เทากบ 4.73 มความแตกตางจากสภาพทเปนจรงทมคาดชน PNI เทากบ 2.41 อยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ .01 (t-test = 9.80, df = 115) นอกจากน พบวารายการทมความตองการจ�าเปนสงสด

3 รายการแรก ไดแก 1) การใชขอมลจากการนเทศไปปรบปรงและเปลยนแปลงกระบวนการจดการเรยนร

ในทกดาน (PNI = 3.05) 2) การใชประโยชนจาก PLC เพอพฒนานวตกรรมการจดการเรยนรทหลากหลาย

(PNI = 2.69) และ 3) การมนวตกรรมการจดการเรยนรประเภทรปแบบ วธการ เทคนคการจดการเรยนร

เฉพาะตนทไมซ�ากบบคคลและประเทศอน (PNI = 2.67) ตามล�าดบ

1.2 ผลการสมภาษณผบรหาร หวหนากลมสาระการเรยนร และหวหนางาน จ�านวน 22 คน โดย

ภาพรวมมความเหนทสอดคลองกนดงน 1) ครมความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบกระบวนการพฒนานวตกรรม

และการใชชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเปนฐานการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร 2) ควรด�าเนนการ

แกไขปญหาโดยขบเคลอนกระบวนการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนรโดยใชรปแบบทสอดคลองกบบรบท

การปฏบตงานของคร ซงผลการด�าเนนงานจะท�าใหโรงเรยนเปนชมชนแหงการเรยนร 3) กจกรรมการด�าเนนงาน

ควรประกอบดวย กระบวนการใหความร กระบวนการฝกปฏบต และกระบวนการสะทอนผลการปฏบตทเปน

พลวต โดยใชประโยชนจากชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพทเปนตนทนส�าคญของโรงเรยน 4) คณะท�างาน

ส�าหรบการสงเสรมการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร ควรประกอบดวย หวหนางานวจยเพอพฒนา

คณภาพการศกษา หวหนางานนเทศการจดการเรยนร ตวแทนหวหนากลมสาระการเรยนร ตวแทนครจาก

กลมสาระการเรยนรทมความเชยวชาญหรอประสบการณดานนวตกรรมการจด การเรยนร และ 5) ภาพความ

ส�าเรจของการด�าเนนงาน คอ คณะครโรงเรยนราชนบรณะ สามารถใชชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพในการ

สรางสรรคนวตกรรมการจดการเรยนรสการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนไดอยางมประสทธผล นอกจาก

นยงมความเหนวาแนวคดและวตถประสงคของโครงการมความเหมาะสมเปนอยางยง

2. ผลการวเคราะหขอมลดานปจจยน�าเขา แสดงดงน

2.1 ผลการสนทนากลมโดยผบรหารและหวหนางาน จ�านวน 14 คน พบวา 1) ปจจยภายนอกซง



เปนโอกาสทจะท�าใหเกดประโยชนตอการด�าเนนโครงการ คอ 1.1) โรงเรยนมเครอขายความรวมมอจาก

มหาวทยาลยในจงหวดนครปฐม เชน มหาวทยาลยศลปากร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยราชภฎ

นครปฐม ทจะใหความอนเคราะหบคลากรเปนวทยากรใหความรดานการพฒนานวตกรรมผานแนวคดชมชน

แหงการเรยนรทางวชาชพและชวยเผยแพรผลการด�าเนนการไปสชมชน 1.2) โรงเรยนเขารวมโครงการคร

ตนกลาวจยกบส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 ท�าใหสามารถขอความอนเคราะหจาก

ศกษานเทศกและผอ�านวยการเขตพนทในการด�าเนนงานและเผยแพรผลงานจากการด�าเนนโครงการได และ

1.3) โรงเรยนไดรบรางวลเหรยญทองหนงโรงเรยนหนงนวตกรรม ระดบประเทศ จากครสภา ท�าใหมเครอขาย

และมมมองรวมกนในการพฒนาวชาชพกบคณะกรรมการส�านกงานเลขาธการครสภาทจะชวยขบเคลอน

โครงการไดอยางมประสทธภาพ 2) ผลกระทบทเปนอปสรรคตอการด�าเนนงานในโครงการ ไดแก 2.1)

แรงจงใจของครในการเขารวมโครงการ 2.2) ขาดหนวยงานหลกทรบผดชอบในการพฒนาความเชอมโยง

ระหวางแผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน นนคอ อาจขาดอ�านาจใน

การรวบรวมผลงานหลกฐานของกจกรรมพฒนาความสอดคลองของการจดท�าแผนการจดการเรยนร

การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนดวยชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ 3) ปจจยภายในโรงเรยน

ทเปนจดแขงตอการด�าเนนโครงการ ไดแก 3.1) นโยบายการปฏบตงานแบบบนลงลาง (Top to Down)

ประกอบกบการปฏบตงานทเปนเรองโดยปกตของคณะครในการท�าแผนการจดการเรยนร การนเทศ และ

การวจยเชงปฏบตการในชนเรยนทใชกระบวนการของชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพในการพฒนา (Down

to Top) 3.2) มบคลากรทมความรความเขาใจเกยวกบชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพและคณะครม

ความรและความเขาใจในเบองตน 3.3) มบคลากรทมความรความสามารถดานการวจยทางการศกษา และ

3.4) กระแสในเรองของการประเมนผลการปฏบตงานในโรงเรยนท�าใหคณะครตองการเกบรวบรวมหลกฐาน

รองรอยการปฏบตงาน ซงโครงการสามารถตอบสนองความตองการดงกลาวไดเปนอยางด และ 4) ขอเสย

เปรยบทเปนจดออนตอการด�าเนนโครงการ ไดแก การทโรงเรยนมบคลากรเขามาปฏบตงานใหม ซงอาจ

มความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบกระบวนการพฒนาการจดการเรยนรทงระบบ และความเขาใจท

คลาดเคลอนระหวางวธปฏบตแบบใหมและนวตกรรม ท�าใหบางสวนเขาใจวาสงทเปลยนแปลงในแผนการ

จดการเรยนรไมวาจะเปนวธการ เอกสาร หรอสอการเรยนร คอ นวตกรรม

2.2 ผลการวเคราะหขายงานแบบเพรต จากการตดสนใจก�าหนดกจกรรมตามโครงการจ�านวน

5 กจกรรม ประกอบดวย 1) กจกรรมเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

2) กจกรรมพฒนาความสอดคลองของการจดท�าแผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการ

ในชนเรยนดวยชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ 3) กจกรรมอบรมเชงปฏบตการพฒนานวตกรรมการศกษา

สการเปลยนแปลงชนเรยนแบบมงผลสมฤทธ 4) กจกรรมสรางสรรคผลงานวธปฏบตทเปนเลศและนวตกรรม

ในการพฒนาคณภาพการจดการเรยนรสการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน ระดบกลมสาระการเรยนร และ

5) กจกรรมสรางสรรคผลงานวธปฏบตทเปนเลศและนวตกรรมในการพฒนาคณภาพการจดการเรยนรสการ

ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน ระดบโรงเรยน พบวาเวลาด�าเนนกจกรรมตลอดโครงการทงหมดเทากบ 75

วน (Mean = 75, S.D. = 7.59) โดยมกจกรรมวกฤต (Critical Activity) จ�านวน 4 กจกรรม ไดแก กจกรรม

ท 1, 2, 4 และ 5 และเมอปรบระยะเวลาด�าเนนกจกรรมตามโครงการเปน 95 วน ซงสอดคลองกบบรบท

โรงเรยน ท�าใหมโอกาสรอยละ 99.57 ทจะด�าเนนโครงการไดเสรจสนภายในเวลาทก�าหนด

2.3 ผลการวเคราะหตวแบบก�าหนดการเชงเสนเพอก�าหนดบคลากรทเหมาะสมส�าหรบรบผดชอบ



กจกรรมตามโครงการภายใตเงอนไขการบรหารงานแบบกระจายอ�านาจและการมสวนรวม จ�านวน 9 คน ซง

ไดมาจากการสนทนากลม ไดแก 1) บคลากรรบเปนแกนน�าในการท�างานไมเกนคนละ 3 กจกรรม และ 2)

แตละกจกรรมมบคลากรแกนน�า 2 คน น�ามาสรางเปนตวแบบก�าหนดการเชงเสนทประกอบดวย 45 ตวแปร

และ 56 อสมการขอจ�ากด (Constraints) เพอหาคาคะแนนทสงทสด พบวามผลเฉลย (Solution) ส�าหรบ

เงอนไขการบรหารงานดงกลาว โดยมคาคะแนนความเหมาะสมสงทสด (Maximum) เทากบ 49

สรปและอภปรายผลการวจย

จากการด�าเนนการวจยเพอประเมนโครงการดานบรบทและปจจยน�าเขา สามารถสรปผลการวจยและ

อภปรายผลไดดงน

1. ผลการประเมนดานบรบท พบวาโครงการมความตองการจ�าเปนและสอดคลองกบสภาพปญหา

ของครในการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนรโดยใชแนวคดชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ ผมสวนได

สวนเสย (Stakeholders) จงมความสนใจ ใหความส�าคญ และเหนชอบตอวตถประสงคโครงการ โดยตองการ

ใหมการเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ การพฒนาความสอดคลองของ

การจดท�าแผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนดวยชมชนแหงการเรยนร

ทางวชาชพ การอบรมเชงปฏบตการพฒนานวตกรรมการศกษาสการเปลยนแปลงชนเรยนแบบมงผลสมฤทธ

การสรางสรรคผลงานวธปฏบตทเปนเลศและนวตกรรมการจดการเรยนรในการพฒนาคณภาพการจดการ

เรยนรสการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน ระดบกลมสาระการเรยนรและระดบโรงเรยน ทงนอาจเนองมาจาก

ความพรอมของคณะครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนราชนบรณะ ดงน 1) ดานการจดการเรยนร

ทมงานหลกสตรและงานการจดการเรยนรเปนหนวยขบเคลอนและตรวจสอบคณภาพรวมทงความสอดคลอง

ของหลกสตร หนวยการเรยนร และแผนการจดการเรยนร ท�าใหการออกแบบการจดการเรยนรมความ

สอดคลองกนเปนอยางด 2) ดานการนเทศทมลกษณะเปนการนเทศแบบกลยาณมตร โดยมงานนเทศการ

เรยนรเปนหนวยขบเคลอนและรวบรวมสารสนเทศจากการนเทศในทกภาคเรยน และ 3) การท�าวจยเชงปฏบต

การในชนเรยน ทมลกษณะเปนการด�าเนนการวจยตามวงจร PAOR และใชขอมลจากชมชนแหงการเรยนร

ทางวชาชพเพอสะทอนผลการวจยและปรบปรงกระบวนการจดการเรยนรในอนาคต ซงทง 3 งานทกลาวมา

นนมลกษณะเปนงานประจ�า (Routine) ของคณะครโรงเรยนราชนบรณะประกอบกบคณะครมความร

พนฐานเกยวกบชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพจากการจดอบรมและการถายทอดความรแบบกาวหนา

(Moving Forward) จงท�าใหมความตองการทจะประสบผลส�าเรจในขนตอไป คอ การสรางนวตกรรมการ

จดการเรยนรทมคณภาพซงแสดงถงความกาวหนาในวชาชพและสามารถใชเปนสวนหนงของการประเมนผล

การปฏบตงานในโรงเรยนและการประเมนเพอขอมหรอเลอนวทยฐานะของตนได เปนผลท�าใหเกดความมนคง

และเกดเสถยรภาพการท�างานในล�าดบตอไป สอดคลองกบแนวคดของมาสโลว (Maslow, 1970 อางถงใน

Lunenburg and Ornstein, 2000) ทไดอธบายวาบคคลในองคกรมความตองการดานความปลอดภย

(Safety Needs) ไดแก การมสภาพการท�างานทปลอดภยและการมความมนคงในงาน เงนเดอนและคาจาง

เปนตน สอดคลองกบปจจยจงใจและสรางความพงพอใจในงานในทฤษฎสองปจจย (Two-Factors Theory)

ของ Herzberg (1993) ทอธบายวา ประสทธภาพการปฏบตงานของบคลากรจะเกดไดกตอเมอมปจจยความ

พงพอใจในงาน ประกอบดวย ผลสมฤทธในงาน การยอมรบ ความกาวหนาในงาน และความเจรญงอกงาม

เปนตน สอดคลองกบแนวทางการบรหารโครงการในครงน ซงสงเสรมใหคณะครมความเจรญและความ



กาวหนาในงาน มผลสมฤทธในการจดการเรยนรทสงขน ตลอดจนไดรบการยอมรบในระดบโรงเรยน สงผล

โดยตรงตอความพงพอใจในงานทปฏบตรวมทงลดแรงตานภายในโรงเรยน นอกจากนยงสอดคลองกบทฤษฎ

Existence Related Growth-ERG Theory ของ Alderfer (1973) ทอธบายวา บคคลมความตองการความ

เจรญงอกงาม (Growth Needs) ไดแก การพฒนาและการเตมศกยภาพของแตละบคคลในสถานทท�างาน

ซงการสนองความตองการทางความเจรญงอกงามนสามารถสงเสรมไดโดยการใหบคลากรปฏบตหนาทหรอ

ภารกจทเกยวของกบการใชทกษะและความสามารถทมอยในการพฒนาความสามารถใหมอยางสรางสรรค

(สนทร โคตรบรรเทา, 2561) สอดคลองกบแนวทางการบรหารจดการโครงการในครงนซงเปนการสงเสรม

และสรางกจกรรมททาทายความสามารถและการปฏบต โดยการสงเสรมดงกลาวจะเปนสงเราผลกดนใหคณะคร

เกดความตองการเจรญงอกงาม และสงผลไปยงความพงพอใจในการปฏบตงานในทสด จากผลการประเมน

ขางตนไดแสดง ใหเหนวาโครงการมความส�าคญและจ�าเปนตอการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการ

ศกษา สอดคลองกบบรบทของโรงเรยนราชนบรณะ และมคณคาตอการด�าเนนการ ดงนน กลมบรหารงาน

ของโรงเรยนจงควรใหการสนบสนนปจจยทงทางดานบคลากร (Man) งบประมาณ (Money) วสดอปกรณ

(Material) และการจดการ (Management) (ววรรณ ธาราหรญโชต, 2557; เรณ ปญญาไชย และสวรฐ

แลสนกลาง, 2558) เพอใหการวางแผนโครงการดานปจจยน�าเขา (Input) และการด�าเนนโครงการเกด

ประสทธภาพและประสทธผลมากทสด

2. ผลการประเมนดานปจจยน�าเขา พบวาโครงการมความพรอมในการด�าเนนการ เนองจากมบคลากร

ทมขดความสามารถในการพฒนางาน มโอกาสสงในการด�าเนนกจกรรมตามโครงการไดส�าเรจทง 5 กจกรรม

โดยมโอกาสและจดแขงมากพอทจะขจดผลกระทบของจดออนและอปสรรคทอาจเกดขนในการด�าเนน

โครงการ ทงนอาจเนองมาจากการผลการประเมนโครงการดานบรบททพบวาวตถประสงคของโครงการม

ความเหมาะสมและมความตองการจ�าเปนในการด�าเนนโครงการจากผมสวนไดสวนเสย ท�าใหเกดความ

ตระหนกในความส�าคญและเกดการพจารณาคดเลอกบคลากรทจะมาท�าหนาทแกนน�าขบเคลอนโครงการ

อยางเขมแขงจากกลมบรหารงานของโรงเรยนราชนบรณะ แสดงถงความรวมแรงรวมใจของกลมบรหารงาน

ในบทบาทของผน�าทจะพฒนาคณภาพการจดการศกษาของโรงเรยนใหมมาตรฐานในระดบสากล โดยมงหวง

สการเปนองคกรแหงการเรยนรและการเปนโรงเรยนชมชนแหงการเรยนร (School as Leaning Commu-

nity) สอดคลองกบแนวคดทฤษฎภาวะผน�าตามสถานการณ (Contingency Theory of Leadership) ของ

Fiedler and Chemers (1984) ซงเกดจากปจจยดานความสมพนธระหวางผน�ากบสมาชก (Leader-

ship-Member Relationship) ดานโครงสรางภารกจ (Task Structure) และดานอ�านาจตามต�าแหนง

(Position Power) (สนทร โคตรบรรเทา, 2561; จอมพงศ มงคลวนช, 2555) จงสงผลใหไดบคลากรทมความ

เหมาะสมกบการด�าเนนโครงการ เปนผลดและสอดคลองตอการบรหารจดการโครงการครงน ซงตองการผท

มความสามารถมารบผดชอบด�าเนนการและเปนผทไดรบการยอมรบจากกลมงานตางๆ เพอประโยชนในการ

ประสานงานด�าเนนกจกรรมตามโครงการ นอกจากนโดยภาพรวมพบวาดานปจจยน�าเขามความสอดคลอง

เหมาะสม และมโอกาสทจะด�าเนนโครงการไดส�าเรจ ทงนอาจเนองมาจากการก�าหนดปจจยน�าเขาไดมการ

พจารณาขอมลพนฐานและสารสนเทศจากการประเมนดานบรบท จงท�าใหสามารถวางแผนทางดานบคลากร

ระยะเวลา และวธการไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบแนวคดของ Stufflebeam and Shinkfield (2007)

ทอธบายวา การประเมนเปนกระบวนการจดหา น�าเสนอสารสนเทศและน�าไปประยกตใชในการอธบาย ตดสน

คณคาและคณประโยชนในการตดสนใจหาทางเลอกและวธการทเหมาะสมในการด�าเนนโครงการ นอกจาก



การประเมนดานปจจยน�าเขาจะท�าใหไดขอสารสนเทศแสดงถงความพรอมระดบสงในหลายๆ ดานของการ

ด�าเนนโครงการใหประสบผลส�าเรจแลว ผลการประเมนยงแสดงใหเหนวาอาจพบอปสรรคตอการด�าเนน

โครงการ ซงมสาเหตมาจาก 1) แรงจงใจของครในการเขารวมโครงการ 2) ขาดหนวยงานหลกทรบผดชอบใน

การพฒนาความเชอมโยงระหวางแผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน และ

3) โรงเรยนมบคลากรเขามาปฏบตงานใหม ซงอาจมความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบกระบวนการพฒนาการ

จดการเรยนรทงระบบ และความเขาใจทคลาดเคลอนระหวางวธปฏบตแบบใหมและนวตกรรม ท�าใหบางสวน

เขาใจวาสงทเปลยนแปลงในแผนการจดการเรยนรไมวาจะเปนวธการ เอกสาร หรอสอการเรยนร คอ นวตกรรม

ซงผประเมนในบทบาทของผอ�านวยการโรงเรยนไดวางนโยบายเพอแกไขอปสรรคและจดออนดงกลาวเพอ

เรมด�าเนนการตามโครงการโดย 1) มอบรางวลกบครทเขารวมโครงการ 2) มอบหมายงานนเทศการจดการ

เรยนรเปนผรบผดชอบการเกบรวบรวมเอกสารหลกฐานของกจกรรมพฒนาความสอดคลองของการจดท�า

แผนการจดการเรยนร การนเทศ และการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนดวยชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

และ 3) สรางรปแบบกจกรรมในโครงการใหมการเสรมสรางความรความเขาใจทถกตองเกยวกบกระบวนการ

พฒนาการจดการเรยนรทงระบบ และกระบวนการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร ตามล�าดบ


1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1.1 การวจยครงนท�าใหทราบสารสนเทศความตองการจ�าเปนในการพฒนาเกยวกบการพฒนา

กระบวนการจดการเรยนรในทกดาน การจดสรรงบประมาณทางการศกษาควรพจารณากลมงานทเกยวของ

กบรายการความตองการเหลานเปนส�าคญ

1.2 จากการประเมนปจจยน�าเขาโดยการวเคราะห SWOT พบวาจดออนประการหนงทอาจสง

ผลกระทบตอความส�าเรจของโครงการ ไดแก การมบคลากรเขามาปฏบตงานใหม ดงนน การประเมนผลการ

ปฏบตงานของกลมบคลากรดงกลาวควรใหความส�าคญกบการพฒนากระบวนการจดการเรยนรทงระบบอยาง

จรงจง เพอใหเกดผลดตอการด�าเนนโครงการในอนาคต

1.3 จากการประเมนดานบรบทและดานปจจยน�าเขาของโครงการพบวามความตองการจ�าเปน

มโอกาสประสบผลส�าเรจ และมความพรอมส�าหรบการด�าเนนการ จงควรด�าเนนการจดท�าโครงการและ

ขบเคลอนทกกจกรรมตามโครงการอยางจรงจงเพอน�าไปสความส�าเรจตามวตถประสงคทก�าหนด

2. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป

2.1 การวจยครงนเปนการประเมนกอนการด�าเนนโครงการซงประกอบดวยการประเมนบรบท

และการประเมนปจจยน�าเขาผานมมมองของคณะผบรหาร หวหนากลมสาระการเรยนร หวหนางาน และ

ตวแทนคณะครโรงเรยนราชนบรณะ การวจยครงตอไปควรมการศกษาขอมลจากนกวชาการ ศกษานเทศก

ผปกครอง และนกเรยน เพอใหไดขอมลทเปนประโยชนส�าหรบการพจารณาด�าเนนการมากขน

2.2 การวจยครงนใชวธการรวบรวมขอมลประกอบการตดสนใจโดยใชวธการเชงปรมาณและ

เชงคณภาพ โดยการวเคราะหขอมลเชงปรมาณไดผสมผสานเทคนคการประเมนความตองการจ�าเปน

การวเคราะหขายงาน และการวเคราะหตวแบบก�าหนดการเชงเสน เพอตดสนคณคาและความเปนไปไดใน

การด�าเนนโครงการ การประเมนครงตอไปควรมการใชเทคนคทหลากหลาย เพอใหไดขอมลประกอบ

การตดสนใจทเปนประโยชนมากขน เปนล�าดบ




กลยา วานชยบญชา. (2551). หลกสถต. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

งานวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา. (2562). RACHAWADIModel:รปแบบขบเคลอนการวจยเชงปฏบต

การในชนเรยน (รายงานการน�าเสนอหนงโรงเรยนหนงนวตกรรมของครสภา ประจ�าป 2562).

นครปฐม: โรงเรยนราชนบรณะ.

จอมพงศ มงคลวนช. (2555). การบรหารองคการและบคลากรทางการศกษา. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฏฐพล ทปสวรรณ. (2562). นโยบายและจดเนนของกระทรวงศกษาธการปงบประมาณพ.ศ.2563.สบคน

เมอ 17 ตลาคม 2562, จาก https://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?News

ID=54708&Key=news_act

ธระเกยรต เจรญเศรษฐศลป. (2559). EducationReform&Entrance4.0. สบคนเมอ 17 ตลาคม 2562,

จาก http://www.moe.go.th/websm/2016/nov/461.html

พาสนา จลรตน. (2561). การจดการเรยนรส�าหรบผเรยนในยค Thailand 4.0.VeridianE-Journal

SilpakornUniversity,11(2), น. 2363-2380.

พชต ฤทธจรญ. (2557). เทคนคการประเมนโครงการ. กรงเทพฯ: เฮาส ออฟ เคอรมสท.

พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข. (2560). ทกษะ7Cของคร4.0. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ


มาเรยม นลพนธ. (2554). วธวจยทางการศกษา. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร.

เมธาสทธ ธญรตนศรสกล. (2560). ชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ: แนวทางปฏบตส�าหรบคร. วารสาร

วชาการมทร.สวรรณภม,2(2),น. 214-228.

รตนะ บวสนธ. (2556). รปแบบการประเมน CIPP และ CIPPIEST มโนทศนทคลาดเคลอนและถกตอง

ในการใช.วารสารศลปากรศกษาศาสตรวจย,5(2), น.7-24.

เรณ ปญญาไชย และสวรฐ แลสนกลาง. (2558). การประเมนโครงการบรหารจดการเพอเพมศกยภาพ

ประสทธภาพ สมรรถนะความเขมแขงขององคกรรถมาจงหวดล�าปาง. วารสารมหาวทยาลยล�าปาง,

4(2),น.49-61.

วชย วงศใหญ และมารต พฒผล. (2557).การโคชเพอการรคด. กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ.

ววรรณ ธาราหรญโชต. (2557). ManMoneyMaterial...Management.สบคนเมอ 2 พฤศจกายน 2562,

จาก https://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/573508

สมหวง พธยานวฒน. (2553). วธวทยาการประเมน:ศาสตรแหงคณคา. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ


ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2559). สภาวะการศกษาไทยป2557/2558จะปฏรปการศกษาไทย

ใหทนโลกในศตวรรษท21ไดอยางไร. กรงเทพฯ: ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

สทธมา ช�านาญเวช. (2561). การวเคราะหเชงปรมาณทางธรกจ. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ




สนทร โคตรบรรเทา. (2561). การบรหารการศกษา:หลกการและทฤษฎ(ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ:

ส�านกพมพปญญาชน.

สภางค จนทวานช. (2554). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ


สวมล วองวานช. (2553). การวจยประเมนความตองการจ�าเปน. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ


______. (2553). การวจยปฏบตการในชนเรยน. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Alderfer, C. P. (1973). Existence:Relatednessandgrowth,humanneedsinorganizational

setting. New York: Free Press.

Fiedler, F.E. and Chemers, M. (1984).ImprovingLeadershipEffectiveness. New York: Wiley.

Fred, E. Fiedler and Martin, M. Chemers. (1984). LeadershipandEffectiveManagement.

Glenview: Scot Foreman.

Herzberg, F. (1993). TheMotivationtoWork.New Brunswick: Translation.

Lunenburg, Fred C. and Allen C. Ornstein. (2000). EducationalAdministration:Conceptsand

Practions.Belmart: Wadsworth/Thomson Learning.

Mehrens, W.A. and Lehmann, I.J. (1978). MeasurementandEvaluationinEducationand

Psychology. New York: Holt, Rinehart and Winoton.

Rowinelli, R. J., & Hambleton, R. K. (1977). On the use of content specialists in the assessment

of criterion-referenced test item validity.DutchJournalofEducationalResearch, 2(1),

p.49-60.

Stufflebeam, D.L. and Shinkfield, A.J. (1985).SystematicEvaluation. Massachusette:

Kluwer-Nijhoff.

______. (2007). EvaluationTheory,Models,andApplications.San Francisco: Jossey-Bass.



เกวรยสฤทธ1,ชมพนชภมจนทก1,ทศพรจนทรเผอก2,*และพงษนรนทรศรพลอย2,*

KewariSurit1,ChompoonutPhumjantuek1,ThossapornChanpuek2,* and Pongnarin Sriploy2,*

รบบทความ: 11 ธนวาคม 2562 แกไข: 21 มกราคม 2563 ตอบรบ: 5 กมภาพนธ 2563Received: 11 December 2019 Revised: 21 January 2020 Accepted: 5 February 2020

1นกศกษาปรญญาตรสาขาวชาอตสาหกรรมศกษามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมานครราชสมา30000B.Ed.StudentsinIndustrialEducation,NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima,30000,Thailand 2คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา,นครราชสมา,30000FacultyofIndustrialTechnology,NakhonRatchasimaRajabhatUniversity,NakhonRatchasima,30000,Thailand*Correspondingauthor,e-mail:[email protected],[email protected]

ระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสายThe automatic watering system via a wireless

sensor network

บทคดยอ

ระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย มการออกแบบใหระบบมการควบคมการท�างาน

ดวยบอรดอาดยโน 2 บอรด โหนดเอมซย 1 บอรด ทง 3 บอรด ท�าการควบคมรเลย บอรดละ 1 ตว และรเลย

สงการใหปมน�าท�างาน โดยมวตถประสงค เพอสรางระบบรดน�าอตโนมตและศกษาการท�างานของระบบรดน�า

อตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย

การทดสอบระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย สามารถรดน�าตามเวลาทก�าหนดโดย

การรดน�าอตโนมตแบงออกเปน 2 ชวงเวลา คอชวงเชาเวลา 07.00-07.30 น. และชวงเยน 17.00-17.30 น.

เครองรดน�าอตโนมตผานเครอขายไรสายสามารถรดน�าไดตามเวลาทก�าหนดไวไดทง 2 ชวง การวดคาความชน

ของดนเซนเซอรไดท�างานตามคาทก�าหนดลงในบอรด และการสงการผานโทรศพทมอถอ

ผลการทดสอบระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสายทง 3 ระบบ ระบบสามารถใชงานได

ถกตอง และเมอเปรยบเทยบกบการใชแรงงานคนในการท�างาน ระบบสามารถท�างานไดด สามารถลดตนทน

ในการจางแรงงานในการรดน�า

ค�าส�าคญ : ระบบอตโนมต, เซนเซอร, อาดยโน



ABSTRACT

The automatic watering system via wireless sensor network consists of 2 arduino

boards and 1 node MCU to control a relay module which connected to a water pump. The

objectives of this work are to create and study an automatic watering system via a wireless

sensor network.

The automatic watering system via wireless sensor networks can water at setting times

that is 07.00 - 07.30 a.m. and 05.00 - 05.30 p.m. Wireless sensor network measures soil

moisture and sends the data to a smartphone.

The experiment of automatic watering system via wireless sensor networks with 3

operations shows that the system operates correctly compared to the workers. The system

can work efficiency and reduce the cost of hiring workers in watering.

Keywords: Automation, Sensors, Arduino

บทน�า

ปจจบนการท�าเกษตรกรรมมการเพาะปลกเพมมากขน ไมวาจะเปนการเพาะปลกเพอการบรโภค หรอ

เพอขายในระดบชมชน โดยสนคาทางการเกษตรทท�าการเพาะปลกมหลายชนด เชน หนอไม แกวมงกร พช

ผก โดยปจจยส�าคญทมผลตอการเพาะปลกพชชนดตาง ๆ ใหมประสทธภาพ คอ การใหน�า กบพชทปลกอยาง

เหมาะสมและสม�าเสมอ แตในภาวะปจจบนเกษตรกรทเพาะปลกมภาระหนาทหลายอยางและไมมเวลาทจะ

รดน�าใหกบตนไมทกวน จงท�าใหตนไมทปลกไดรบน�าไมเพยงพอและท�าใหพชผกเจรญเตบโตไดไมเตมท

เทคโนโลยอเลกทรอนกสเทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอรในปจจบนมความเจรญ

รดหนาไปมาก การพฒนาเทคโนโลยเพออ�านวยความสะดวกในการเฝาตดตาม การบรหารและการจดการ

ฟารมเกษตรกรรมในรปแบบทเรยกวา ระบบฟารมอจฉรยะ (Smart Farm System) เปนกญแจส�าคญ

ดอกหนงของการประยกตใชความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอชวยใหเกษตรกรสามารถเขาถงและ

ใชงานเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ และไดรบการขนานนามวาเปนเกษตรกรรมความแมนย�าสง (Precision

Agriculture) ในการเกบขอมลสภาวะแวดลอมในฟารมจะใชเครอขายเซนเซอรไรสาย (Wireless Sensor

Network) โดยมการเชอมตอหลาย ๆ โนดเซนเซอรเขาดวยกนใหเปนเครอขาย (Network) ตามโครงสราง

ของเครอขาย (Topology Network) ทไดก�าหนดขน องคประกอบหลกของโนดเซนเซอรไรสาย คอ ตว

เซนเซอร (Sensors) อปกรณสอสารไรสายโมโครคอนโทรลเลอรและแบตเตอรขนาดเลก โดยขอมลตาง ๆ ท

ตรวจวดไดจากโนดเซนเซอรตาง ๆ จะถกรวบรวมโดยสถานฐาน (Base Station หรอ Sink Node) จากนน

สถานฐานจะท�าการสงขอมลมายงศนยกลางการควบคม (Control Center) โดยผานเครอขายสอสาร เชน

เครอขายโทรศพทพนฐานหรอเครอขายโทรศพทเคลอนท เปนตน เครอขายเซนเซอรไรสายส�าหรบงาน

เกษตรกรรม (Wireless Sensor Network for Agriculture) คอการประยกตใชอปกรณเซนเซอรโนดจ�านวน

หลาย ๆ โนดไปตดตงในพนทส�าหรบการเพาะปลกพชทางเกษตรกรรมเครอขายเซนเซอรไรสายประกอบดวย

อปกรณทท�าหนาทเปนโนดเซนเซอร (Sensor Node) และโนดสถานฐาน (Base Station Node) โนดเซนเซอร

ท�าหนาทในการสงขอมลทวดจากเซนเซอรไปยงโนดสถานฐานผานทางคลนวทย สวนโนดสถานฐานท�าหนาท



ในการตดตอสอสารระหวางเครอขายเซนเซอรไรสายกบคอมพวเตอรผานทางพอรตอนกรม (ภาคภม มโนยทธ

และคณะ, 2553) เครอขายเซนเซอรไรสายถกน�ามาใชงานจรงในภาคสนามของงานทางดานเกษตรกรรมหลาย ๆ

อยางเชน การตรวจวดอณหภม การตรวจวดความชนในดน การตรวจวดคาระดบน�าในแปลงปลกขาว การ

ควบคมการใหน�าในระบบชลประทานดวยเครอขายเซนเซอรไรสาย (พงศพชศรณ สงคะตา และคณกานต

ขนค�านนตะ, 2556 (ราซน กะมนสน, 2557) ในการน�าเอาเทคโนโลยทางดานเครอขายเซนเซอรไรสายมา

ประยกตใชกบการเปดปดน�าทางเกษตรกรรมดานตาง ๆ โดยเฉพาะทางดานการเพาะปลกพชผก การพฒนา

ระบบฮารดแวรส�าหรบท�าเปนโนดของเครอขายเซนเซอรไรสายจ�าเปนตองใชอปกรณทมความทนทานตอ

สภาพภมอากาศทเปนพนทชนบทไดด เชน ทนตออณหภม มอายการท�างานทคงทน ใชพลงงานนอย

งานวจยนแกปญหาการลดตนทนในการจางแรงงานคนและประหยดเวลารดน�าพชผก โดยท�าการสราง

ระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายไรสาย โดยการพฒนาระบบเครอขายไรสาย พรอมทงระบบเซนเซอร เพอ

สงค�าสงไปยงวาลวน�าไฟฟา ใหเปด-ปด ตามเวลาของเซนเซอร เพอใหพชผกไดน�าในปรมาณทพอเหมาะและ

ชวยประหยดเรองน�า รวมทงประหยดเรองเวลาในการรดน�าดวย ท�าใหเกษตรกรลดเวลาในการรดน�าในแปลง

ตาง ๆ และมเวลาในการดแลพชผกอน ๆ เพมมากขน


1. สรางระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย

2. ศกษาการท�างานของระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย


ผวจยไดท�าการศกษาขอมล เอกสารเกยวกบเครอขายเซนเซอรไรสาย บอรดอาดยโน โซลนอยดวาลว

รเลย ไทมเมอร และเอกสารงานวจยทเกยวของเพอมาวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ โดยในการด�าเนน

การวจย ผวจยไดก�าหนดขนตอนการท�างานของระบบรดน�าอตโนมตทงหมด 3 ระบบ ประกอบดวย ระบบ

ตงเวลา ระบบเซนเซอร และระบบสงการผานโทรศพทมอถอ แสดงดงภาพท 1 ซงทง 3 ระบบ เปนการน�า

ระบบเซนเซอรไรสายมาใชในการท�างานของระบบรดน�าอตโนมต โดยกระบวนการท�างานของระบบรดน�า

อตโนมต ไดน�าไมโครคอนโทรลเลอรมาใชควบคมการท�างานเหมอนกน แตสงการแตกตางกน และการ

ออกแบบระบบรดน�าอตโนมต



จากภาพท 1 แสดงหลกการท�างานของระบบรดน�า มการสงงานเปน 2 สวน คอ การสงงานแบบ

อตโนมตและการสงงานตามความตองการผานโทรศพทมอถอ เรมการตรวจสอบเวลาจากการก�าหนดเวลา

เพอเปดวาลวน�า เมอดนมความชนมากเซนเซอรจะสงการใหวาลวน�าปด สวนการสงงานตามความตองการ

ผานโทรศพทมอถอ สามารถสงเปด-ปดวาลวน�าไดตามความตองการผานโทรศพทมอถอ เมอตองการรดน�า

กอนหรอนอกเวลาทก�าหนด

กระบวนการท�างานของระบบรดน�าอตโนมต

กระบวนการท�างานของระบบรดน�าอตโนมต แบงเปน 3 ระบบ ประกอบดวย ระบบตงเวลา ระบบ

เซนเซอรและระบบสงการผานโทรศพทมอถอ ทง 3 ระบบ มไมโครคอนโทรลเลอรทใชในการควบคมการ

ท�างานเหมอนกน แตสงการแตกตางกน ซงมกระบวนการท�างานดงน

1. ระบบตงเวลา เปนกระบวนการท�างานของการตงเวลาท�างาน เปนการก�าหนดเวลาในการรดน�า

จากชวงเวลาหนงถงชวงเวลาหนง เพอท�าการเปด-ปดวาลวน�า ตามเวลาทก�าหนดไว แสดงดงภาพท 2

ภาพท 1 หลกการท�างานของระบบรดน�า

เรมตนท�างาน

การสงงานแบบอตโนมต

การตรวจสอบเวลา

สงเปดวาลว

เซนเซอร

สงปดวาลว

จบการท�างาน

สงเปด-ปดวาลวน�า

การสงงานตามความ

ตองการผานโทรศพทมอถอ



จากภาพท 2 แสดงกระบวนการท�างานของระบบตงเวลามการท�างาน โดยการก�าหนดเวลาเพอทจะ

ท�าการรด เมอถงเวลาทก�าหนดจะมการตรวจสอบเวลา และประมวลผลควบคมการท�างาน คอ ควบคมวาลว

น�าใหท�างานเมอถงระยะเวลาทก�าหนดจะสงปดการท�างานของอปกรณ ระบบรดน�าอตโนมตจะหยดการท�างาน

2. ระบบเซนเซอร เปนกระบวนการท�างานของเซนเซอร ในการวดคาความชนของดน เพอสงการเปด ปด

วาลว ตามคาความชนในดนแหงและดนเปยกทไดก�าหนดไวในโปรแกรมควบคมการท�างานของเซนเซอร แสดง

ดงภาพท 3

เรมตนท�างาน ก�าหนดเวลา


ประมวลผลการท�างาน


สงเปดวาลวน�า สงปดวาลวน�า

ดนแหง ดนเปยก

ควบคมวาลวน�าจบการท�างาน ประมวลผลการท�างาน

ตรวจสอบเวลา

ภาพท 2 กระบวนการท�างานของระบบตงเวลา

ภาพท 3 กระบวนการท�างานของระบบเซนเซอร



จากภาพท 3 แสดงกระบวนการท�างานของระบบเซนเซอร จะท�าการวดคาความชนในดน มการท�างาน

โดยก�าหนดคาความชนในดนแหงและดนเปยก ถาเซนเซอรพบคาความชนนอย (ดนแหง) จะสงการประมวล

ผลการท�างานไปยงอปกรณตาง ๆ ใหเปดวาลวน�า หากมความชนมาก (ดนเปยก) จะสงการประมวลผลการ

ท�างานไปยงอปกรณตาง ๆ ใหปดวาลวน�า

3. ระบบสงการผานโทรศพทมอถอ (Mobile Control) เปนกระบวนการท�างานของระบบสงการผาน

โทรศพทมอถอ เพอท�าการเปด ปดวาลวน�า เปนการสงงานตามความตองการไดตลอดเวลา ทงชวงเวลาท

ก�าหนดและนอกเวลาทก�าหนด พรอมทงสามารถสงการใหท�างานไดในขณะทดนมความชนมาก แสดงดงภาพ

ท 4

จากภาพท 4 แสดงกระบวนการท�างานของระบบสงการผานโทรศพทมอถอ เปนการสงงานตามความ

ตองการไดตลอดเวลา เมอท�าการกดเปดระบบจะมการประมวลผล คอ สงการเปดวาลวน�าใหท�างาน แตเมอ

กดปดระบบจะมการประมวลผลสงการปดวาลวน�าใหหยดการท�างาน

การทดสอบระบบรดน�าอตโนมต

จากกระบวนการท�างานของระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสายทไดอธบายระบบการ

ท�างานดงทกลาวมาขางตน ซงผวจยไดสรางระบบรดน�าอตโนมต แสดงดงภาพท 5 และท�าการทดสอบระบบ

รดน�าอตโนมต เพอศกษาการท�างานของระบบรดน�าอตโนมต สามารถท�างานไดถกตองตามทออกแบบหรอ

ไม


ประมวลผลการท�างาน


สงเปดวาลวน�า สงปดวาลวน�า

กดเปด กดปด

ภาพท 4 กระบวนการท�างานผานแอปพลเคชนในโทรศพทมอถอ



จากภาพท 5 (ก) แสดงระบบตงเวลา ระบบเซนเซอร และระบบสงการผานโทรศพทมอถอ ท�างาน

รวมกนเมอดนแหง ก�าหนดใหหลอด LED เปนปมน�า เมอดนแหงเครองจะสามารถท�าการรดน�าอตโนมต และ

ภาพท 5 (ข) แสดงระบบตงเวลา ระบบเซนเซอร และระบบสงการผานโทรศพทมอถอท�างานรวมกน เมอดน

เปยก ก�าหนดหลอด LED เปนปมน�า เมอน�าบอรดโหนดเอมซยเขามาท�างานรวมกน ท�าใหสามารถสงการ

รดน�าอตโนมตไดตลอดเวลา ถงแมดนจะมความชนมากกตาม

(ก) สถานะท�างานรวมกนทง 3 ระบบ เมอดนแหง (ไฟ LED ตด)

(ข) สถานะท�างานรวมกนทง 3 ระบบ เมอดนเปยก

ภาพท 5 การท�างานรวมกนของระบบตงเวลา ระบบเซนเซอร และระบบสงการผานโทรศพทมอถอ



ผลการทดลองระบบรดน�าอตโนมต

1. ผลการทดลองการรดน�าอตโนมตของระบบตงเวลา โดยก�าหนดการทดสอบจ�านวน 10 วน ในการ

ทดสอบแตละวนจะแบงการรดน�าอตโนมตออกเปน 2 ชวงเวลา คอ ชวงเชาเวลา 07.00-07.30 น. และชวง

เยนเวลา 17.00-17.30 น. เพอทดสอบวาในแตละชวงในการรดน�าอตโนมตจะเปนไปตามทไดก�าหนดเวลาไว

หรอไม

ตารางท 1 เวลาในการรดน�าของเครองรดน�าอตโนมต

ครงท ชวงเชา 07.00-7.30 น. ชวงเยน 17.00-17.30 น. หมายเหต

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

หมายเหต หมายถง เครองรดน�าอตโนมตของระบบตงเวลาสามารถท�างานไดตามเวลาทก�าหนด

จากตารางท 1 การทดสอบพบวาการรดน�าอตโนมตผานเครอขายไรสาย โดยก�าหนดการทดสอบ

จ�านวน 10 วน ในการทดสอบแตละวนจะแบงการรดน�าอตโนมตออกเปน 2 ชวงเวลา คอชวงเชาเวลา 07.00-

07.30 น. และชวงเยนเวลา 17.00-17.30 น. เครองรดน�าอตโนมตผานเครอขายไรสายสามารถรดน�าตาม

เวลาทก�าหนดไวไดทงสองชวง คอชวงเชาและชวงเยน

2. ผลการทดสอบการรดน�าอตโนมตของระบบเซนเซอร การรดน�าอตโนมตเปนการทดสอบระบบ

เซนเซอร โดยเปนการก�าหนดคาความชนลงไปในบอรดอาดยโน ซงปกแทงอเลกโทรดลงในดน 7 เซนตเมตร

แลวท�าการรดน�าเปนเวลา 5 นาท เพอท�าการรบคาความชนของดนแหงและดนเปยก พรอมทงทดสอบวาการ

รดน�าของระบบเซนเซอรท�างานตามทก�าหนดไวหรอไม



ตารางท 2 ผลการทดสอบการวดคาความชนของดน

นาท ความตานทาน* สถานะเซนเซอรท�างาน หมายเหต

0 535 ดนแหง

1 319

2 280

3 273

4 226

5 181

หมายเหต หมายถง เครองรดน�าอตโนมตของระบบเซนเซอรท�างาน

หมายถง เครองรดน�าอตโนมตของระบบเซนเซอรไมท�างาน

จากตารางท 2 การทดสอบพบวาการวดคาความชนในดนของเซนเซอร โดยท�าการรดน�าเปนเวลา

5 นาท เมอมการรดน�าผานไป 1 นาท เซนเซอรไดท�างานตามคาทก�าหนดลงในบอรด และในการทดสอบ

ความชนในดนมคาความตานทานลดลงอยางตอเนอง แสดงถงคาความชนในดนทเพมขน

3. ผลการทดสอบการรดน�าอตโนมตของระบบสงการผานโทรศพทมอถอ การรดน�าอตโนมตของระบบ

สงการผานโทรศพทมอถอ ไดท�าการทดสอบการกด เปด-ปด จ�านวน 10 ครง เปนการสงงานตามความตองการ

ไดตลอดเวลา ทงในเวลาทก�าหนด และนอกเวลาทก�าหนด เพอทดสอบวาการสงงานผานโทรศพทมอถอของ

การทดสอบจ�านวน 10 ครง จะเปนไปตามทไดก�าหนดไวหรอไม

ตารางท 3 ผลการทดสอบการสงการผานโทรศพทมอถอ

ครงท กดเปด กดปด หมายเหต

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

หมายเหต หมายถง เครองรดน�าอตโนมตของระบบสงการผานโทรศพทมอถอ สามารถท�างานไดตามค�าสง



จากตารางท 3 พบวาการทดสอบการสงการตามความตองการผานโทรศพทมอถอ ท�าการกดเปด-ปด จ�านวน

10 ครง ในการทดสอบแตละครง สามารถท�างานไดตามค�าสงทกครงทสงการ ทงในเวลาทก�าหนด และนอก

เวลาทก�าหนด

สรปและอภปรายผล

ระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย โดยมการออกแบบให ระบบมการควบคมการ

ท�างานดวยบอรดอาดยโน 2 บอรด โหนดเอมซย 1 บอรด ทง 3 บอรด ท�าการควบคมรเลย บอรดละ 1 ตว

และรเลยสงการใหปมน�าท�างาน จากการทดสอบระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย สามารถ

รดน�าตามเวลา ทก�าหนด โดยการรดน�าอตโนมตแบงออกเปน 2 ชวงเวลา คอชวงเชาเวลา 07.00-07.30 น.

และชวงเยน 17.00-17.30 น. เครองรดน�าอตโนมตผานเครอขายไรสายสามารถรดน�าไดตามเวลาทก�าหนด

ไวไดทง 2 ชวง การวดคาความชนของดนโดยการใชเซนเซอรวดคาความชน เซนเซอรไดท�างานตามคาทก�าหนด

ลงในบอรด และการสงการผานโทรศพทมอถอสามารถท�างานไดทกครงทสงการ สามารถใชงานไดจรง ซงผล

การทดสอบระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสายทง 3 ระบบ สามารถใชงานไดจรง และเมอ

เปรยบเทยบกบการใชแรงงานคนแลว เครองสามารถท�างานไดสะดวกกวา โดยสามารถตงเวลาในการรดน�า

และสงการผานโทรศพทมอถอไดตลอดเวลา

ผลการศกษาทฤษฎทเกยวกบการออกแบบระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย โดยใช

ทฤษฎเกยวกบอาดยโน โซลนอยดวาลว รเลย ไทมเมอร และเอกสารงานวจยทเกยวของ โดยการศกษาทฤษฎ

และงานวจยทเกยวของ เปนการศกษาเพอออกแบบและน�าไปสรางระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอร

ไรสาย ซงอาศยหลกการท�างานของอาดยโน เซนเซอรวดคาความชน ปมน�า เพอใหระบบรดน�าอตโนมตผาน

เครอขายเซนเซอรไรสายท�างานได ซงสอดคลองกบ (นราธป ทองปาน และธนาพฒน เทยงภกด, 2559) ได

ท�าการวจยเรองระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอรไรสาย

ผลการพฒนาระบบรดน�าอตโนมต จ�านวน 1 เครอง มขนาดความกวางเทากบ 56 เซนตเมตร ความยาว

เทากบ 76 เซนตเมตร และความสงเทากบ 40 เซนตเมตร ใชไฟในการท�างาน 12 โวลล บอรด อาดยโน จ�านวน

2 บอรด โหนดเอมซยจ�านวน 1 บอรด แลวสงการรเลย 3 ตว ใหควบคมปมน�าขนาด 12 โวลล เพอสงน�าไป

ยงสปรงเกอร

ผลการทดลองสมรรถนะพบวา การทดลองใชงานทง 3 ระบบ เปนไปตามทก�าหนดไว โดยระบบรดน�า

อตโนมตผานเครอขายไรสาย สายสามารถรดน�าตามเวลาทก�าหนดไวไดทงสองชวง คอชวงเชาเวลา 07.00-

07.30 น. และชวงเยนเวลา 17.00-17.30 น. สวนการวดคาความชนในดนของเซนเซอร เมอมการรดน�าผาน

ไป 1 นาท เซนเซอรจะท�างานไดตามทก�าหนด และการทดลองการสงการตามความตองการผานโทรศพทมอถอ

สามารถท�างานไดทกครงทสงการทงในเวลาทก�าหนด และนอกเวลาทก�าหนด




นราธป ทองปาน และ ธนาพฒน เทยงภกด (2559). วจยเรองระบบรดน�าอตโนมตผานเครอขายเซนเซอร

ไรสาย. วารสารวชาการการจดการเทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรมคณะเทคโนโลย

สารสนเทศมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

พงศพชศรณ สงคะตา และคณกานต ขนค�านนตะ. (2556). ออกแบบและสรางชดควบคมอปกรณฟาดวย

อนเตอรเนต. (ปรญญานพนธบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา).

ภาคภม มโนยทธ, และคณะ (2553). ระบบเครอขายเซนเซอรไรสายและการตออปกรณเสรมเพอใชในสวน

ยางพารา. (รายงานผลการวจย). สงขลา : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ราซน กะมนสน. (2557). ศกษาภาษาทใชพฒนาแอพพลเคชนบนไอโฟนและอปกรณตางๆ.

(รายงานผลการวจย)สงขลา:มหาวทยาลยสงขลานครนทร



ค�าแนะน�าในการสงบทความเพอลงตพมพในวารสารครสมาคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

วารสารครสมา เปนวารสารวชาการทตพมพเผยแพรบทความวจยและบทความวชาการดาน

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ของคณาจารยและนกศกษามหาวทยาลย

ราชภฏนครราชสมา รวมถงหนวยงานภายนอก โดยมก�าหนดการตพมพเผยแพรปละ 2 ฉบบ (ฉบบท 1 เดอน

มกราคม-มถนายน และฉบบท 2 เดอนกรกฎาคม-ธนวาคม) เพอใหการตพมพบทความมความถกตองและได

มาตรฐาน จงก�าหนดเกณฑและค�าแนะน�าในการสงบทความเพอตพมพในวารสารครสมาดงน

หลกเกณฑโดยทวไป

1. เปนบทความทไมเคยตพมพเผยแพรหรออยในระหวางการน�าเสนอเพอพจารณาตพมพในวารสาร

รายงานหรอสงพมพอนใด

2. เปนบทความวจย (research article) บทความวชาการ (academic article) หรอปรทศน

หนงสอ (book review) ดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ

3. บทความวจยของนกศกษาจะตองผานการพจารณาของอาจารยทปรกษา และอาจารยทปรกษา

ตองลงนามในใบรบรองบทความ

4. หากเปนงานแปลหรอเรยบเรยงจากภาษาตางประเทศ ตองมหลกฐานการอนญาตใหตพมพ

เปนลายลกษณอกษรจากเจาของลขสทธ

5. เนอหาของบทความหรอขอคดเหนทพมพในวารสารเปนความคดเหนของผเขยนบทความเทานน

กองบรรณาธการไมจ�าเปนตองเหนดวย

6. บทความจะไดรบการตพมพเผยแพรในวารสารครสมา กตอเมอบทความไดผานการพจรณา

กลนกรองจากผทรงคณวฒ (peer review) ในสาขาทเกยวของกบบทความกอนอยางนอย 2 ทาน

7. บทความทไมผานการพจารณาใหตพมพ กองบรรณาธการจะแจงใหผเขยนทราบ แตจะไมสง

ตนฉบบคนผเขยน

8. ระยะเวลาในการด�าเนนการพจารณากลนกรองบทความเพอตพมพในวารสารครสมา ใชเวลา

ประมาณ 2 เดอน กองบรรณาธการจะออกหนงสอตอบรบการตพมพเมอบทความผานการพจรณาของผทรง

คณวฒแลว และผสงบทความปรบแกตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒแลวเทานน หากมความจ�าเปนเรง

ดวน โปรดสงลงตพมพในวารสารฉบบอนแทน

9. การตพมพเผยแพรบทความในวารสารครสมา จะไมมการเกบเงนเพอเปนคาด�าเนนการใด ๆ

เนองจากถอวาเปนสวนหนงในการบรการวชาการของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา โดย

ผเขยนจะไดรบวารสารจ�านวน 2 เลม



ค�าแนะน�าการเขยนและสงตนฉบบ

หากตนฉบบไมเปนตามค�าแนะน�าตอไปน บทความจะถกปฏเสธการตพมพ (reject) ทนท

1. ตนฉบบจะเขยนเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษกได แตชอเรอง ชอผเขยน และเชงอรรถขอมล

ของผเขยน ตองมทงภาษาไทยและองกฤษ (กรณนกศกษา ใหระบหลกสตรและสถานทศกษา กรณอาจารย/

นกวชาการใหระบสถานทท�างาน พรอมระบอเมลของ Corresponding ดวย)

2. ตนฉบบจะตองมบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาอกฤษ เขยนใหสนทสดไมเกน 15 บรรทด

หรอ 250 ค�า (มใชเปนการน�าเอาบทคดยอในรายงานการวจยทงหมดมาใสในบทความ) ประกอบดวย

วตถประสงค กลมตวอยาง เครองมอ และสรปผลการวจย พรอมค�าส�าคญ (Keywords) อยใตบทคดยอ

ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 3-5 ค�า

3. ตนฉบบตองมความยาวไมเกน 15 หนากระดาษ A4 (รวมตาราง รปภาพ และรายการอางอง) โดย

ตงคาหนากระดาษ ระยะดานบนและซาย เทากบ 3.00 ซม. ดานขวาและลาง เทากบ 2.50 ซม. จดรปแบบ

1 คอลมน ระยะหางระหวางบรรทดแบบเดยว (single) และระยะกนหลงใหตงขอบแนวเทากน

4. ใชตวอกษร “TH Sarabun New” ชอบทความใชตวอกษรขนาด 18 ตวหนา ชอผเขยน ชอหวขอ

และหวขอยอยใชตวอกษรขนาด 16 ตวหนา บทคดยอและเนอความตาง ๆ ใชตวอกษรขนาด 16 ตวปกต

สวนเชงอรรถขอมลของผเขยนใชตวอกษรขนาด 10 ตวปกต

5. เนอหาของบทความประกอบดวยหวขอตอไปน

บทความวจย ประกอบดวย บทน�า (ระบความส�าคญและปญหาการวจย รวมถงแนวคดทฤษฎท

เกยวของ) วตถประสงคการวจย ค�าถามการวจย (ถาม) สมมตฐานการวจย (ถาม) ขอบเขตการวจย

(ระบประชากร/กลมตวอยาง ตวแปรทศกษา ระยะเวลาด�าเนนการ) วธด�าเนนการวจย (ระบเครองมอ

การด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลหรอการทดลอง วธวเคราะหขอมล) ผลการวจย (อาจมภาพ ตาราง และ

แผนภมประกอบเทาทจ�าเปน) สรป อภปรายผล ขอเสนอแนะ และรายการอางอง (ใชระบบ APA)

บทความทสรปจากวทยานพนธใหใสชออาจารยทปรกษาหลงชอผเขยน พรอมทงลงเชงอรรถดวย

บทความวชาการ ประกอบดวย บทน�า เนอหา บทสรป และรายการอางอง (ใชระบบ APA)

ปรทศนหนงสอ ประกอบดวย การวเคราะหวจารณหนงสอหรอต�าราวชาการเลมใดเลมหนงอยางเปน

วชาการ บทวจารณ ควรประกอบดวยองคประกอบหรอโครงสรางของหนงสอ เนอหาของหนงสอในภาพรวม

และเนอหาของแตละสวนโดยยอ ขอด ขอจ�ากด และ/หรอประโยชนของหนงสอนน

6. ถามภาพประกอบ กราฟ หรอตาราง ควรเปนภาพถายขาว-ด�าทชดเจนคมชด พรอมระบล�าดบ

และหวขอ

7. สงตนฉบบในรปแบบไฟล Word 2 ชด ทอเมล [email protected] โดยชดแรกใสชอผเขยน

และเชงอรรถขอมลของผเขยน สวนตนฉบบชดท 2 ใหปกปดชอผเขยนและเชงอรรถขอมลของผเขยน (เพอ

สงผทรงคณวฒ)



การอางองแหลงทมาของขอมลในเนอเรองและในรายการอางอง ใหใชตามรปแบบ

APA (American Psychological Association)

1. การอางองในเนอหาหนาขอความ

ตวอยาง

อมร รกษาสตย (2544)

ชนกภทร ผดงอรรถ (2546, น. 45)

Poole (2002)

Phadungath (2003, pp. 278-279)

2. การอางองหรอบรรณานกรม

2.1 หนงสอ

ตวอยาง

ปยะ นากสงค และพนธทว วรสทธกล. (2545). ดหนงฟงเพลงเลนเกมสรองคาราโอเกะ.

กรงเทพฯ: ซคเซส มเดย.

Magee, J. & Kramer, J. (2006). Concurrency state models & java programs.

West Sussex, UK: John Wiley.

2.2 วาสาร

ตวอยาง

ปยะวทย ทพรส. (2553). การจดการปองกนและลดสารใหกลนโคลน Geosmin ในผลตภณฑ

แปรรปสตวน�า. วารสารสทธปรทศน, 24(72), น. 103-119.

Siriwongworawat, S. (2003). Use of ICT in Thai libraries: An overview. Program:

Electronic Library and Information Systems, 37(1), pp.38-43

Tandra, R., Sahai, A. & Veeravalli, V. (2011, March). Unified space-time metrics to

evaluate spectrum sensing. IEEE Communications Magazine, 49(3),

pp. 54-61.



2.3 รายงานการวจย

ตวอยาง

กตพงษ ลอนาม. (2553). การพฒนารปแบบการสอนสอดแทรกความรดานจรยธรรมเนนการ

จดการเรยนการสอนแบบบรณาการเรอง การทดสอบสมมตฐาน : รปแบบผสาน

ระเบยบวธ (รายงานผลการวจย). นครราชสมา: มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา.

Chitomrath, T. (2011). A Study of factors regarding firm charcteristics That affect

financingdecisions of public public companies listed on the stock

exchange of Thailand (Research Report). Bangkok: Dhurakij Pundit University.

2.4 วทยานพนธ

ตวอยาง

วนชนะ กลนพรมสวรรณ. (2554). ปจจยทมอทธพลตอประสทธผลการบรหารการฝกนกศกษา

วชาทหารในกองทพบกไทย (วทยานพนธดษฎบณฑต, มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา).

สมหญง ชชน. (2559). การสงเคราะหอนพนธของแนพโทควโนน (วทยานพนธมหาบณฑต

มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา).

Nickels, D. W. (2005). The relationship between IT-business alignment and

Oeganizational culture: An exploratory study (Doctoral dissertation,

University of Memphis).

2.5 เวบเพจ

สรชย เลยงบญ. (2554). จดระเบยบส�านกงานทนายความ. สบคนเมอ 21 มถนายน 2554,

จาก http://www.lawyerscouncil.or.th/2011/index.php?name=knowledge

CNN Wire Staff. (2011). How U.S. forces killed Osama Bin Laden. Retrieved May

3, 2011, from http://www.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/05/02/bin.

laden.raid.index.html



บทบาทและหนาทของผเขยน (Duties of Authors)

1. ผเขยนตองรบรองวาผลงานวชาการหรอผลงานวจยทสงมานน ตองเปนผลงานใหมและไมเคยต

พมพทใดมากอน

2. ผเขยนตองอางองผลงานของผอน หากมการน�าผลงานเหลานนมาใชในผลงานวชาการหรอผลงาน

วจย รวมทงจดท�ารายการอางองทายบทความ

3. ผเขยนตองเขยนบทความวชาการหรอบทความวจยใหถกตองตามรปแบบทก�าหนดไวใน “ค�าแนะน�า

ผเขยน”

4. ผเขยนรวมทมชอปรากฏในบทความ จะตองเปนผทมสวนรวมในการด�าเนนการเขยนบทความจรง

5. ผเขยนตองรายงานขอเทจจรงทเกดขนจากการท�าวจย ไมบดเบอนขอมล หรอใหขอมลทเปนเทจ

6. ผเขยนตองระบแหลงทนทสนบสนนในการท�าวจยน

7. ผเขยนตองระบผลประโยชนทบซอน (หากม)

บทบาทและหนาทของบรรณาธการ (Duties of Editors)

1. บรรณาธการวารสารมหนาทพจารณาคณภาพของบทความ เพอตพมพเผยแพรในวารสารทตนรบ

ผดชอบ

2. บรรณาธการตองมการตรวจสอบบทความในดานการคดลอกผลงานผอน (Plagiarism) อยางจรงจง

โดยใชโปรแกรมทเชอถอได เพอใหแนใจวาบทความทลงตพมพในวารสารไมมการคดลอกผลงานของผอน

3. หากตรวจพบ การคดลอกผลงานของผอน ในกระบวนการประเมนบทความ บรรณาธการตองหยด

กระบวนการประเมน และตดตอผเขยนหลกทนท เพอขอค�าชแจง เพอประกอบการ “ตอบรบ” หรอ “ปฏเสธ”

การตพมพบทความนน ๆ

4. บรรณาธการตองไมปฏเสธการตพมพบทความ เหตจากความสงสยหรอความไมแนใจ และตองให

โอกาสแกผเขยน หาหลกฐานมาพสจนขอสงสยนน ๆ เสยกอน

5. บรรณาธการตองไมเปดเผยขอมลของผเขยน และผประเมนบทความแกบคคลอน ๆ ทไมเกยวของ

ในชวงระยะเวลาของการประเมนบทความ

6. บรรณาธการตองตดสนใจคดเลอกบทความตพมพหลงจากผานกระบวนการประเมนบทความแลว

โดยพจารณาจากความส�าคญ ความใหม ความชดเจน และความสอดคลองของเนอหากบนโยบายของวารสาร

เปนส�าคญ

7. บรรณาธการตองไมมผลประโยชนทบซอนกบผเขยน ผประเมน และทมบรหาร

8. บรรณาธการตองไมตพมพบทความทเคยตพมพทอนมาแลว

จรยธรรมในการตพมพผลงานวจยในวารสารวชาการ

(Publication Ethics)



บทบาทและหนาทของผประเมน (Duties of Reviewers)

1. เมอผประเมนบทความไดรบบทความจากบรรณาธการวารสาร และผประเมนบทความ ตระหนก

วา ตวเองอาจมผลประโยชนทบซอนกบผเขยน เชน เปนผรวมโครงการ หรอรจกผเขยนเปนการสวนตว หรอ

เหตผลอน ๆ ทท�าใหไมสามารถใหขอคดเหนและขอเสนอแนะอยางอสระได ผประเมนบทความควรแจงให

บรรณาธการวารสารทราบและปฏเสธการประเมนบทความนน ๆ

2. ผประเมนบทความ ควรประเมนบทความในสาขาวชาทตนมความเชยวชาญ โดยพจารณาความ

ส�าคญของเนอหาในบทความทจะมตอสาขาวชานน ๆ คณภาพของการวเคราะห และความเขมขนของผลงาน

ไมควรใชความคดเหนสวนตวทไมมขอมลรองรบมาเปนเกณฑในการตดสนบทความ

3. ผประเมนบทความตองระบผลงานวจยทส�าคญ ๆ และสอดคลองกบบทความทก�าลงประเมน แต

ผเขยนไมไดอางถงเขาไปในการประเมนบทความดวย เพอใหบทความเกดคณคาในเชงวชาการเพมขน นอกจาก

น หากมสวนใดของบทความทมความเหมอน หรอซ�าซอนกบผลงานชนอน ๆ ผประเมนบทความตองแจงให

บรรณาธการทราบดวย

4. ผประเมนบทความ ตองรกษาความลบและไมเปดเผยขอมลบางสวน หรอทกสวนของบทความท

สงมา เพอพจารณาแกบคคลอน ๆ ทไมเกยวของในชวงระยะเวลาของการประเมนบทความ (Confidential-

ity)

è ,bsv4jnb+pvsobm · 2020-05-18 · โรงเรียนพัฒนาองค์รวม :...

Documents