تاکسونومی و طراحی سواالت چند گزینه ای

هدف از آزمون چیست؟

به دنبال سنجش چه سطح و حیطه ای از یادگیری هستیم؟

اهداف یادگیری حيطه هاي در يكي از Bloomب'ر حس'ب نظ'ريه ي ه'دف ی'ادگیری هر

حيطه هاي زير قرار مي گيرد. مش'خص ك'ردن اين حيطه ه'ا در تع'يين ش'يوه هاي ارز ي'ابي

. بسيار مهم است( ي'ا مهارت ه'اي ذهنيcognitiveال'ف – حيطه ي ش'ناختي )

( ي'ا مهارت ه'اي ارتب'اطي. attitude ب– حيطه ي نگ'رش )

( ي'''''''ا psychomotorپ- حيطه ي رواني - حرك'''''''تي )مهارت هاي عملي

شناختی( حیطه الف

ه�دفهاي از دس�ته آن ش�ناختي حيط�ه مس�تلزم ك�ه اس�ت و ي�ادآوري آموزش�ي

�ي�از بازشناس �ه �ك �ت �هاس �ه �آموخت وب�ه ش�ود مي ش�روع س�اده دانس�تنيهاي

سطوح پيچيده تر مي رسد.

حيطه در يادگيري سطوحشناختي

دانش

درک

دانشدانشدانش دانشدانش

درکدرک

کاربرد

و تجزیهتحلیل

کاربردکاربرد

درک درک

و تجزیهتحلیل

ترکیب

کاربرد

و تجزیهتحلیل

ارزشیابی

ترکیب

دانش

درک

کاربرد

تحلیل و تجزیه

ترکیب

ارزشیابی

یادآوری و

بازشناسی

تفسیر اطالعات

حل مسئله

دانش- 1

- دانش1ك�ه عام�ل فهمي�دن در اينه�ا دخ�الت كم�تري دارد و

� اس�ت.� ك�ه �خ�ود� ن�يز حفظي پا�ي�دا�رش�ا�م�ل آموخت�ه �ه�ا�ي �د�ا�نس�تن م�ث�ل �ب�اش�د. م�ش�ك�ل ��ي�ا �م�مك�ن �اس�ت �س�ا�ده �ي�ا �جري�ان �ت�ئ�وري ي�ك �د�انس�ت�ن ي�ا ل�غ�ت ي�ك �م�ع�ني

حوادثمصادیق یادگیری در سطح »یادآوری«:

نام بردنلیست کردن

و : تولید پانکراس غده توسط هورمون، کدام مثالمیشود؟ ترشح

- د- - - سوماتوتروپین ج انسولین ب کورتیزول الفگونادوتروپین

- درک و فهم2

آن دس'ته از فعاليته'اي آموزش'ي ك'ه ب'ه درك بيش'تري از س'طحي مي آگ'اهي ق'رار طبق'ه اين در دارن'د احتي'اج

گيرند.و بخش رض'ايت ي'ادگيري ش'ود مي فهمي'دن س'بب ديرت'ر مط'الب س'بب مي ش'ود فهم دارش'ود. مع'ني

.فراموش شوداز حيث آس'ان و ب'ا فهم هم'راه اس'ت آموخت'ه ه'ايي ك'ه مش'كل ب'ودن ب'ه درج'اتي تقس'يم ميش'وند. مث'ل درك معن'اي

يك بيت شعر تا فهميدن يك تئوري. مصادیق یادگیری در این سطح:

- مثال زدن - توضيح دادن

- خالصه کردن

فرد - یک سینه قفسه رادیوگرافی lکلیشۀ دانشجو،و کرده مقایسه مسلول فرد یک با را سالم

میکند بیان را آنها تفاوتهاي

- كاربرد3

ب'ه حيط'ه اين حيط'ه نس'بت در ه'ا آموخت'ه قبلي عمق بيشتري پيدا مي كند.

مصادیق در این حیطه: - محاسبه کردن

- تغيير دادن - نمايش دادن

بیماری : برای میزان 34مثال سی 3000ساله سیدر قطره 24سرم چند ، است شده تجویز ساعت

؟ نماید دریافت باید دقیقه در- 30ج – 25ب – 20الف- 35د

- تجزيه و تحليل4توان'ايي تقس'يم مطلب ب'ه اج'زاي تش'كيل دهن'ده آن از

اين رو مي توان'د س'اخت تركي'بي ك'ل مطلب را شناخت.

م'يزان دخ'الت فهمي'دن در اين حيط'ه زي'ادتر از طبق'ه قبل'ي است مثل' تجز'يه و ت'حليل يك 'واق'عه تار'يخي

مصادیق یادگیری در این سطح : - با نمودار نشان دادن

- اثبات کردن - به اجزا تقسيم کردن

هی�دراتهای و لیپی�دها �اختار �س مقایس�ه .کربن شباهت و تفاوتهای آنها را بنویسید

مرگ خطر با مادر سن رابطه منحنیاست شکل چه به تقریبا نوزاد یا جنین

- تركيب5شامل توان'ايي در هم آميختن اج'زا، ب'ه نح'وي ك'ه س'اخت

كلي جديدي تشكيل مي شود.در اين حيط'ه نت'ايج ي'ادگيري ب'ه رفتاره'اي خالق منتهي ط'رح ' ي'ك ارا'ئ'ه نط'ق، ك'ر'دن اي'را'د مث'ل ش'ود. مي

بهداشتي

فعله'اي رفت'اري م'ورد اس'تفاده در اين حيط'ه شامل: - طبقه بندي مي كند - تجديد نظر مي كند - سخنراني مي كند

س'اله ب'ه علت زخم مع'ده تحت 37مث'ل: ی'ک م'رد در ق'رار گ'رفت توت'ال عم'ل گاس'ترکتومی س'اب دومین روز ص'بح بع'د از عم'ل، درج'ه ح'رارت بیم'ار

ک'اردي 39 ت'اکی ب'ا هم'راه درج'ه بط'ور 130 و جزئی تاکی پنه داشت.

محتملترین تشخیص کدام است؟ال'ف - عف'ونت مح'ل زخم ب - عف'ونت ادراري ج -

ترومبوفلبیت د- آتلکتازي

- ارزشيابي و قضاوت6

برس'د خ'ود ش'كل ك'املترين ب'ه ه'ا آموخت'ه اگ'ر توان'ايي و ق'درت داوري در خ'ود پدي'د مي آي'د و مي توان'د در م'ورد قض'ايا و پدي'ده ه'ا ب'ه قض'اوت بپردازد.

مث'ل نوش'تن ي'ك مقال'ه انتق'ادي ي'ا تفس'ير س'بك هاي ادبي

مصادیق یادگیری در این حیطه: - مقايسه کردن

- انتقاد کردن- نقد کردن - تفسير کردن

و مکمله''ا مص''رف نظ''ر رااز ک''ودک مث''ل: واکسیناسیون ارزیابی نماید

جدول مشخصات آزمون

تحص'یلی پیش'رفت آزمونه'ای تهی'ه در گ'ام مهم'ترین تهیه جدول من تهیه گردد.

جدول مشخص'ات ی'ک ج'دول دو بع'دی اس'ت. شامل:مط'الب 1 اج'زای ک'ه ب'اال ردی'ف در محت'وی بع'د -

درسی نوشته می شود.- بع'د ه'دف ک'ه اه'داف آموزش'ی نوش'ته می شود2

محتوا بعد

اهداف بعد

شوک دیابت درصد

میزود انتظار دانشجو ازدانش:

1. بداند- را درس اصطالحاتبداند- 2 را شوک تعریفببرد- 3 نام را شوک عالئمببرد- 4 نام را دیابت انواعببرد- 5 نام را دیابت عالئم

3 3

فهمیدن:دهد- 1 توضیح را شوک در بدن جبران مکانسیم

نوع- 2 دیابت بداند 2و 1تفاوت را

6 2

کاربرد:را- 1 اورژانس در شوک به مبتال مبیمار با برخورد نحوه

بداند.بتواند- 2 دیابتی بیماران برای را مناسب غذایی رژیم

. دهد توضیح

سوالها تعداد

درصد

نکات الزم در طراحی سواالت چند ای گزینه

ان'دازه بگ'یرد . ی'ک ه'دف آموزش'ی را هر س'وال بای'د 1.آ'ن چن'د ب'رای بگیر'ی'د و تص'م'یم ا'نتخ'اب مح'ت'وی مهم

سوال تهیه خواهید کرد.و از عب'ارات و ک'امال روش'ن و واض'ح بنوس'ید سوالها را 2.

کل'م'ات' قاب'ل 'ف'هم اس'ت'ف'اده نما'ی'د.' م'یز'ان 'دش'وا'ری ی'ک س'و'ال' ب'ه 'م'حت'وی 'و 'ه'دف 'آ'موزش'ی 'ب'ای'د م'ور'د' س'نجش

ک'ه در 'آن بک'ار می' رود.عبا'رات 'و ک'لما'تی ب'اش'د ن'ه 'به 'تن'ه س'وال 3. در کام'ل بط'ور را اص'لی س'وال مط'الب

آزم'ون بنویس'ید باش'د ک'ه ای بگون'ه بای'د تن'ه س'وال .ش'ونده پس از خوان'دن آن و پیش از مراجع'ه ب'ه گزین'ه

ها ب'دان'د که 'سوال' مر'بوط به 'چه م'طلب'ی است'.

مثال:سوال ضعیف

جدول مشخصاتآزم'ون از ت'وان ال'ف(نش'ان می ده'د ک'ه چگون'ه می

برای بهبود امر آموزش و یادگیری استفاده کرد.ب( نمون'ه به'تری از محت'وی درس و ه'دفهای آم'وزش

به دست می دهدج( روش م'ورد اس'تفاده در تص'حیح پاس'خهای آزم'ون

را مشخص می کندد( عینیت آزمون را افزایش می دهد

سوال بهترمهم'ترین فای'ده اس'تفاده از ج'دول مشخص'ات در

تهیه آزمون های پیشرفت تحصیلی آن است که:الف( آموزش و یادگیری را بهبود می بخشد

ه'دفهای و درس محت'وی از به'تری نمون'ه ب( آموزش به دست می دهد

پاس'خهای تص'حیح در اس'تفاده م'ورد روش ج( آزمون را مشخص می کند

د( عینیت آزمون را افزایش می دهد

ها از- 4 گزینه در مطالب .تکرار کنید خوداری

: ضعیف سوال مثال: عینی اصطالح عینی، آزمونهای در

یادگیری( نتیجه کردن مشخص روش به الفشود می مشخص

می( مربوط آزمون محتوای انتخاب روش به بشود

شود( می مربوط جوابها تصحیح روش به جشود( می مربوط مطالب ارائه روش به د

بهتر سوالچه به مربوط عینی اصطالح عینی درآزمونهای

است؟ چیزییادگیری( نتیجه کردن مشخص الف

آزمون( محتوای انتخاب بجوابها( تصحیح ج

مطالب( ارائه د

واح'دی هم'ه گزین'ه ه'ای ی'ک س'وال بای'د متج'انس و ب'ه موض'وع - 5س'ط'ح کن'ت'رل راهه'ای ی'کی 'از ه'ا گز'ین'ه تج'ا'نس باش'د. مرب'وط

دشواری سوال هاست.مثال:

کدامیک از مطالب زیر درست است؟ی ب'را مشخص'ات ج'دول تهی'ه انش'ایی ال'ف( آزمونه'ای

مفید نیسترا تنه'ا در کالس ه'ای دانش'گاهی می س'والهای عی'نی ب(

توان اجرا کرداز دی'ر ب'از م'ورد اس'تفاده معلم'ان ب'وده دفهای رفت'اری ج(ه'

استانش'ایی د( ارزش'یابی س'واالت ب'رای س'وال ن'وع به'ترین

هدفهای طبقه ترکیب هستند.

بهتر سوالرابط'ه ب'ا س'واالت انش'ایی و ارزش'یابی ه'دفهای در

آموزشی باید گفت :ب'رای س'وال ن'وع به'ترین انش'ایی س'واالت ال'ف(

ارزشیابی هدفهای طبقه ترکیب هستند.ب( س'واالت انش'ایی ب'رای ارزش'یابی ه'دفهای هیچ

یک از طبقات حوزه شناختی مفید نیستند ج (بین س'واالت انش'ایی و س'واالت عی'نی از نظ'ر چن''دان آموزش''ی گون''اگون ه''دفهای ارزش''یابی

تفاوتی وجود نداردد( به'تر اس'ت از س'واالت انش'ایی بن'درت اس'تفاده

شود.

بای'د ط'وری -6 انح'رافی توج'ه گزین'ه ک'ه نوش'ته ش'ود آزم'ون ش'وندگان بی اطالع از موض'وع س'وال را ب'ه خ'ود

جلب کند.-تن'ه س'وال و گزین'ه ص'حیح نبای'د تش'ابه ظ'اهری داش'ته 7

باش'ند. آز'م'ون ش'ون'ده م'مکن اس'ت ج'واب' ص'ح'یح را ب'ا توجه به تشابه ظاهری پیدا کند

مث'ال: اس'ناد م'الکیت امالک م'ردم در کج'ا ثبت می شوندالف( اداره کل ثبت اسناد و امالک

ب( اداره کل ثبت احوالج( وزارت امور اقتصادی و دارایید( وزارت فرهنگ و آموزش عالی

کنید.کلمات منفی را برجسته در سواالت منفی - 8س'وال منفی - از نوش'تن س'والهایی ک'ه در آنه'ا متن 9

هستند احتراز کنید.و گزینه ها منفی تم'امی -ت'ا ح'دالمکان از ک'اربرد عبارته'ایی مانن'د 10

موارد، هیچکدام از موارد و غیره خوداری کنید..بنویس'ید: پاس'خ دادن ب'ه مس'تقل از هم - س'والها را 11

ی'ک س'وال نبای'د ش'رط الزم ب'رای پاس'خ دادن ب'ه س'وال دیگر باشد

.و گزین'ه ه'ا اطمین'ان ص'حبح ب'ودن امالیی تن'ه س'وال -از 12

حاصل کنید.بک'ار آنه'ا درس'ت اس'ت را ک'ه یکی از گزین'ه متض'اد - دو 13

رای س'وال چه'ار گزین'ه دو زوج متض'اد ب'نبری'د مگ'ر اینک'ه از ای استفاده کرد.

مثال:خاموش'ی پ''اولف، کالس'یک س'ازی ش'رطی نظری''ه در

عبارتست از:الف( بی اثر شدن محرک شرطی

ب( بی اثر شدن محرک غیر شرطیج(- تغییر شکل دادن محرک طبیعی

د( تغییر شکل دادن محرک غیرطبیعی

درست - 14 گزینه .طول دهید تغییر مختلف های سوال در رادرست - 15 گزینه طور محل به انحرافی های گزینه میان در را

. کنید انتخاب تصادفیهر- 16 کنید گزینه 5-3سوال برای انتخابسوال- 17 خالی در جای است ناتمام جمله آنها تنه که در هایی را

. دهید قرار جمله آخر قسمت. است: .... قلبی های بیمار اصلی عامل مثال

18 -

چك ليست ميلمن جهت بررسي رعايت اصول :ساختاري در سئواالت چند گزينه اي

سوال بلی خیر

آيا بخش اعظم اطالعات در ساقه سوال گنجانده -1شده است؟

- آيا سوال يك هدف اختصاصي يادگيري را مورد 2 ارزيابي قرار مي دهد؟

- آيا لغات استفاده شده در ساقه يا گزينه ها، 3 شفاف و مستقيم بيان شده اند؟

- آيا از كاربرد گزينه منفي براي ساقه منفي 4خودداري شده است؟

– آيا از كاربرد گزينه هاي نظير همه موارد 5هيچكدام و گزينه هاي تركيبي خودداري شده است؟

– آيا ازكاربرد گزينه هاي متضاد يكديگر خودداري 6شده است؟

چك ليست ميلمن جهت بررسي رعايت اصول :ساختاري در سئواالت چند گزينه اي

سوال بلی خیر

آيا لغات مثبت درساقه سوال استفاده شده است يا - - 7در صورت منفي بودن ساقه سوال لغايت منفي مشخص

شده اند؟

– آيا هر سوال مستقل از سواالت ديگر مي باشد؟8

– آيا گزينه ها از نظر طول، ساختار لغوي و سبك 9نگارش هم سنگ هستند؟

– آيا تا حد امكان از كاربرد ساختار لغوي و سبك 10نگارش هم سنگ هستند؟

– آيا كلمات به كاررفته در ساقه و يا گزينه ها از نظر 11اماليي صحيح هستند؟

– آيا گزينه ها بطور عمودي ليست شده اند.12

ای گزینه چند آزمونهای مزایای

بر- 1 عالوه و پذیرند و انعطاف استدالل توانایی دانش،.قضاوت سنجد می را یادگیری مهم های بازده بسیاری

آموزشی - 2 هدفهای از زیادی بخش تعداد از و مهمیدرس محدود محتوی زمان در ای گزینه چند سواالت با را

. کرد گیری اندازه توان میآزمونها 3 این کورکورانه در زدن حدس به امکان نسبت

. است کمتر غلط و صحیح آزمونهایکامل به- 4 عینیت با و .سادگی هستند تصحیح قابلنوع- 5 این معلمان و آموزان ترجیح دانش را آزمونها

میدهند.

ای گزینه چند آزمونها معایب

این - 1 دشوار ساختن بسیار . آزمونها ساختن است. است مشکل بسیار خوب انحرافی گزینه تعدادی

حد- 2 در ای گزینه چند سوالهای اغلب معلمان.سنجش نویسید می اهمیت کم و جزیی اطالعات

داده- 4 منفی نمره غلط های پاسخ برای که زمانیسایر . از کنند می خطر که آموزانی دانش شود می

. گیرند می بهتری نمره ها دانشجو