нярайн халдвар

81

Click here to load reader

Upload: -

Post on 24-Jul-2015

866 views

Category:

Health & Medicine


18 download

TRANSCRIPT

Page 1: нярайн халдвар

Перинаталь халдвар

АУС-418-р хэсэг С.Халиун

П.Энхтөр

Ч. Энхцэцэг

Page 2: нярайн халдвар

Агуулга

•Нярайн халдвар

•Ургийн халдвар

•Үжил

Page 3: нярайн халдвар

Нярайн халдвар АУС 418-р хэсэг Ч.Энхцэцэг

Page 4: нярайн халдвар

Агуулга

• Тодорхойлолт

• Нөлөөлөх хүчин зүйлс

• Ангилал

• Шалтгаан

• Эмнэлзүй

• Оношлогоо

• Эмчилгээ

• Урьдчилан сэргийлэлт

Page 5: нярайн халдвар

Тодорхойлолт

• Эмгэгтөрөгчөөр үүсгэгдсэн аливаа өвчинг нярайн өвчин гэнэ.

• Халдвараас болж нярайн эндэгдэл хөгжиж буй орнуудад 30% ба түүнээс дээш байдаг.

Page 6: нярайн халдвар

Нөлөөлөх хүчин зүйлс

Нөлөөлөх хүчин зүйлс

Page 7: нярайн халдвар

Хүүхдийн талаас

• Төрөх үеийн эрүүл ахуй муу

• Бүтэлт

• Гипотерм

• Муу хооллох

• Солбио халдвар

• Дутуу төрөлт

• Бага жинтэй төрөх

Page 8: нярайн халдвар

Эхийн талаас

• Ургийн ус эрт гарах

• Эрүүл ахуй, хувийн ариун цэвэр муу

• Бэлгийн замын өвчин

• Дархлаажуулалтын хамралт хангалтгүй

Page 9: нярайн халдвар

Макроорганизмын талаас

• Арьс, салст бүрхэвчийн гэмтэл, Артери венийн судсанд тавигдах гуурс, Мөгөөрсөн хоолойд тавигдах гуурс, хөвч таслах

• Антибиотикт тэсвэртэй

Page 10: нярайн халдвар

Ангилал

Ихэс

Төрөх

Эмнэлэгийн дотоод

Төрсний дараах

Өгсөх

Page 11: нярайн халдвар

Ангилал

Нярайн халдвар

Ургийн Төрсний дараах

Page 12: нярайн халдвар

Шалтгаан

• Стрептококк

• Стафилококк

• Листери

• Цус задлагч нян

• Гэдэсний савханцар

• Псевдоманос

• Клебсиелл

• Серраци

Page 13: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Нярайн аюултай шинжүүд:

• Биеийн дулаан буурах буюу халуурах

• Хөдөлгөөн муудах, цочромтгой болох

• Хоолондоо муудах, хөхөж чадахгүй байх

• Бөөлжих эсвэл суулгах

• Амьсгалын тоо 60-аас олшрох, 30-аас цөөрөх

• Цээж хүчтэй хонхолзох

• Гарын алга, хөлийн ул шарлах

• Арьсаар олон тооны идээт тууралт гарах

• Татах

• Олон удаа бөөлжиж, суулгах

• Цус алдах

• Яриглах

Page 14: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Хэсэг газрын шинжүүд:

• Нүднээс нуух гарах

• Арьсаар идээт болон цэврүүт идээт тууралт гарах

• Хүйнээс идээ гарах, хүй тойрон улайх, улайлт нь тэлэх

• Үений хөдөлгөөн хязгаарлагдан эмзэглэх, үе орчим хавдах

Page 15: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Цусны ариун чанар

• Нугасны ус, шээс, тууралт, шархны арчдас болон шүлсэнд эмгэгтөрөгч, вирүс илрүүлэх

• Үжлийн шалгуур

• Цагаан эсийн тоо <5000 эсвэл

• 0-2 хоногтой >30000

• 3-7 хоногтой>20000

• 7 хоногоос дээш >15000

• Залуу эсийг (мононукляр) нийт нейтрофильд (полинукляр+мононукляр) харьцуулсан харьцаа > 0,2

• С-урвалж уураг 0,8 мг/дл

• Улаан цогцсын тунах хурд > 15 мм/ц

• Эдгээр өөрчлөлтөөс 2 ба түүнээс олон байвал үжлийн шалгуур эерэг гэж үзнэ.

• Цус, шээсэнд цитомегаловирүсийн рибонуклейн хүчил , HBsAg үзэх, IgG, IgM үэх, тэмбүүгийн сорил (RPR, TPHA)

Page 16: нярайн халдвар

Эмчилгээний зарчим

• Антибиотик эмчилгээ

• Дэмжих эмчилгээ

• Сайн хооллох

• Дулаан байлгах

• Биеийн байдлыг хянах

• Хүчилтөрөгч өгөх

Page 17: нярайн халдвар

Перинаталь халдвараас сэргийлэх

• Халдвар хамгааллын дэглэмийг чанд сахих

• Гар угаах: Аливаа цэвэр үйлдлийн өмнө болон бохир үйлдлийн дараа гараа заавал угаах

• Солбио халдвараас сэргийлэх

• Эх хүүхдийг 1 өрөөнд байлгах

• Гэмтэл учруулж болох аливаа ажилбараас зайлсхийх

Page 18: нярайн халдвар

Ургийн халдварАУС 418-р хэсэг С. Халиун

Page 19: нярайн халдвар

Ургийн халдвар

Төрөхөөс өмнө болон төрөх үед халдвар авч өвчлөхийг эхийн умайд авсан халдвар буюу ургийн халдвар гэнэ. Тэдгээрийг TORCH гэж товчлон нэрлэдэг.

T - токсоплазмоз

О – бусад (тэмбүү, сүрьеэ, гепатит, ДОХ г.м)

R – улаанууд

С – цитомегали

Н – хомхой

Page 20: нярайн халдвар

Халдвар дамжих зам

Өгсөх

Уруудах

Эхэсээр

Page 21: нярайн халдвар

Төрөлхийн токсоплазмоз

• Toxoplasma gondii шимэгч өргөн тархсан.

• 10-20 насанд 10-37%

• 50-60 насанд 60-80%

• Халдварын эх үүсвэр нь түүхий мах, жимс, ногоо, муур

• Халдвар авсан хүний 90% шинж тэмдэггүй, 10%-д толгой өвдөх, ялимгүй халуурах, булчирхай томрох, хөнгөн миозит илэрнэ

• Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн 1% анх удаа халдвар авдаг. Тэдний 15% (эхний 3 сард) –аас 65%-д (сүүлийн саруудад) ихэсээр урагт хадвар дамждаг.

Page 22: нярайн халдвар
Page 23: нярайн халдвар

Эмнэлзүйн хэлбэр

1. Удамшлын ба хромосомын эмгэг

2. Эмбриопати: зулбалт, гаж хөгжил

3. Эрт фетопати: зулбалт, эрхтэний фиброз, склерозын өөрчлөлт 4.

4. Хожуу фетопати: дутуу төрөлт, эрхтэний эмгэг

5. Төрөлхийн токсоплазмоз:

А. Хурцавтар

Б. Хожуу илрэх төрөлхийн токсоплазмоз

В. Үлдэц: дүлий, сохор, гидроцефали, эпилепси гэх мэт.

Page 24: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

Жирэмсний эхний 3 сард халдвар авсан бол гурвал илэрнэ.

1. Гидроцефали

2. Хориоретиник

3. Тархины кальцификат

Page 25: нярайн халдвар

• Шарлалт удаан

• Элэг дэлүү томрох

• Таталт

• Гидроцефали

• Тархины кальцификат

• ТР ихсэх

• Нүдний эмгэгтэй хавсарсан оюуны хомсдол

• Лимфаденит

• Арьсны тууралт

• Кардиомиопати

• Энцефалит

• Арахнойдит

• Субфебрил халууралт

Page 26: нярайн халдвар
Page 27: нярайн халдвар
Page 28: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Иммуноферментийн анализ: IgM, IgG –н титр тодорхойлох

• Серологи: Өвөрмөц IgM, IgA тодорхойлох.

2-4 долоо хоногийн зайтай давтахад титр 4 дахин ихсэх нь шинэ халдварыг илтгэнэ.

• Нугасны ус шаргал өнгөтэй, плеоцитоз, уураг маш өндөр

• Толгойн эхо ба КТ- кальцификат

• Нүд - хориоретинит

Page 29: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Сульфадимезин 100 мг/кг/хоногт, 6 цагаар, (хоногт 4 гр-аас ихгүй) + Пириметамин 2 мг/кг/хоногт, өдөрт 1-2 удаа, 2 хоног (ханах тун), дараа нь 1 мг/кг/хоногт, өдөрт 1-2 удаа, per os + Фолийн хүчил (Leucovorin calcium) 5 мг/кг 7 хоногт 3 удаа /6 сар хийнэ./

• Дараа нь Спирамицин (эритромицинтэй төстэй макролид) 100 мг/кг/хоногт, өдөрт 2 удаа /1 сар уулгана./

Page 30: нярайн халдвар

Төрөлхийн тэмбүү

• Treponema pallidum

• Цусаар халдвар дамжина. Хэрэв төрөх замаар авсан бол олдмол гэж үзнэ.

Page 31: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Тэмбүүгийн цэврүү

• Ринит

• Хохзингерийн гүвдрүү

• Тууралт

• Элэг дэлүү томрол

• Шарлалт

• Ургийн өсөлтийн саатал

Page 32: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Ликворт – эс >20-25, 1мм³, уураг >1.5-1.7 г/л

• Рентген – остохондрит, периостит

• Серологи • РСК / комплемент холбох урвал/

• РМП / микропреципитацийн урвал/

• РИФ / иммунофлюресценцийн урвал/

• РИБТ / цагаан трепонемийн иммибилизацийн урвал/

• ИФА – IgM

Page 33: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Пенциллин хоногт 100000ед/кг 6ц, 14х

• Прокайн пенциллин 50000ед/кг 1удаа, 14х

• Цефтриаксон 50 мг/кг хоногт 1 удаа, 10х

Page 34: нярайн халдвар

Хламид

• Chlamidia trachmatis шимэгч

• Халдвартай эхээс урагт халдах магадлал 50-75%

Page 35: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Конюктивит 20-50% / амьдралын 2дахь 7 хоногоос эхэлнэ, заримдаа 3 хоног, 5-6 д/х-н дараа үүснэ. 2-3 д/х эдгэнэ, заримдаа архаг явцтай байна. /

• Уушигны үрэвсэл 30% / 3-11 д/х-тойд үүснэ, 1-2 д/х хамраас цус гоожиж байгаад ханиалгана, амьсгалын тоо олширно. Ханиалга нь бөгшүүлсэн, унтах хөхөө хөхөхөд саадтай/

• 3 хүүхэд тутмын 1-д чихний үрэвсэл үүснэ.

Page 36: нярайн халдвар
Page 37: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Цусанд эозинофиль олширно

• Рентгенд уушгины үрэвсэл

• IgM-ИФА

• Тэжээлт орчинд ургуулах

Page 38: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Уушигны үрэвсэлтэй үед – Эритромицин 50мг/кг/х 4 хувааж 14хоног судсаар

• Конюктивиттэй үед – 0,5% Эритромицины тос 5-6 удаа/х + – Эритромицин 50мг/кг/х 4 хувааж 14хоног судсаар тарина.

Page 39: нярайн халдвар

Гепатит

Гепатит А, В, С, D вирус

Тархвар зүй

• Жирэмсэн эмэгтэй гепатит А-ийн далд ба хурц өвчлөлийн үед төрсөн

• Эх нь HBsAg (+) бол ихэсээр халдвар дамжих нь ховор, төрөх үед болон төрсний дараа халдварлана.

• Жирэмсний сүүлийн 3 сард Гепатит В вирүсээр өвчилвөл урагт халдвар дамжих эрсдэл их.

Page 40: нярайн халдвар

Эмнэл зүй

• Ихэвчлэн шинж тэмдэг илрэхгүй

• Өвчилсөн нярайн 1-3%-д шарлалт, трансаминаз идэвхижих, сульдах шинж илэрнэ

• Маш хурц явцтай гепатит нярайд ховор тохиолдоно.

Page 41: нярайн халдвар

Оношлогоо

• HBsAg (+) – Цочмог гепатит, вирус тээгч

• HBeAg (+) + HBsAg (+) – халдвар авч өвчлөх эрсдэл их

• Анти HBs – В гепатитын эсрэг дархлаатай.

Page 42: нярайн халдвар

Авах арга хэмжээ

• Бүх жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд HBsAg тодорхойлох

• HBsAg (+) эхээс төрсөн нярайд В гепатитын эсрэг вакцин хийнэ.

Page 43: нярайн халдвар

Дох

Шалтгаан • HIV-1

• HIV-2 (ховор)

Page 44: нярайн халдвар

Халдвар дамжих зам

• Эхийн хэвлийд (ховор)

• Төрлөгийн үед (65%)

• Төрсний дараа хөхний сүүгээр (10-20%)

Сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй ДОХ-ын халдвартай жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн 40% нь хүүхэддээ дамжуулна.

Page 45: нярайн халдвар

Оношлогоо

1. HIV PCR DNA • Төрмөгц

• 1 сартайд

• 3-4 сартайд

Шинжилгээ (+) бол шууд давтана.

Хэрэв 1 ба 4 сартайд хийгдсэн шинжилгээ (-) бол хүүхэд халдвар аваагүй гэж үзнэ.

2. ELISA: HIV (+) эхээс эхсээр дамжсан HIV IgG хүүхдийг 12-18 сар хүртэл цусанд нь тодорхойлогдоно. Иймд энэ хугацаанд ДОХ-той эсэхийг оношлох боломжгүй.

Page 46: нярайн халдвар

Сэргийлэлт

• Төрөхөөс өмнө: Азидотимидин 300 мг хоногт 2 удаа, 14-34 долоо хоногтойгоос эхлэн төрөх хүртэл уух.

• Төрөх үед: Азидотимидин судсаар 2 мг/кг эхний цагт, дараа нь 1 мг/кг/цагт тунгаар төрөх хүртэл.

• Нярайд: Азидотимидин сиропоор 2 мг/кг тунгаар 6 цагаар, төрсний дараах 8-12 цагтайгаас нь эхлэн 6 долоо хоног уулгана. Уух боломжгүй бол 1.5 мг/кг тунгаар 6 цагаар булчинд тарина.

Page 47: нярайн халдвар

Салхин цэцэг АУС418 Г. Мөнхцэцэг

Page 48: нярайн халдвар

Тодорхойлолт

• Херпес вирусээр /varicella zoster virus/ үүсгэгддэг, ихэвчлэн хүүхдүүдэд зонхилон тохиолддог, цэврүүт тууралтаар илэрдэг халдварт өвчин.

Page 49: нярайн халдвар

Тархвар судлал

• 90% нь 13 хүртэлх насны хүүхдүүдэд

• 10% нь 15 –аас дээш наснхыханд тохиолдоно.

• Жирэмсэн эмэгтэй төрөхөөсөө 4-5 хоногийн өмнө, эсвэл төрснөөс хойш 48 цагийн дотор салхин цэцгийн халдвар авсан тохиолдолд нийт төрсөн хүүхдийн 17% нь өвчилж, 30% -ийн нас баралттай байдаг.

• Жирэмсний эхний хугацаанд эх халдвар авсан тохиолдолд ургийн гаж хөгжил үүсэх талтай. /мөчүүд богино, сохор/

• Өвчлөл өвөл намрын улиралд элбэг.

• Өвчилсний дараа үүсэх дархлаа тогтвортой буюу байнгийн дархлаа үүснэ.

Page 50: нярайн халдвар

Халдварын эх уурхай

• Халдвараар өвчилсөн өвчтөнүүд

• Халдвар авснаас хойш хамгийн сүүлийн цэврүүт тууралт гарсны дараа 5 хоног өнгөртөл халдвар тараах аюултай.

Page 51: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Нууц хугацаа- 10-21 хоног

• 1-2 хоногт цочмогоор 38-39 градус хүртэл халуурч

• Бие сульдаж, ядарч

• Хоолонд дургүй болж

• цочромтгой, уур уцаартай, аль эсвэл унжгар ноомой болдог

Page 52: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• толбот, гүвдрүүт, цэврүүт тууралтууд гарч эхлэхэд дээрхи шинж тэмдгүүд аяндаа арилж бүдгэрдэг

• Улмаар дотроо шингэн агуулсан, эргэн тойрон улаан хүрээтэй, арьсанд нэвчдэс үүсэгүй, гялтганасан өнгөтэй, голдоо хүйс мэт хонхорхойтой, тэмтрэхэд зөөлөн, янз бүрийн хэмжээтэй цэврүү болон хувирна

• Цэврүү нь 2-3 хоногийн дараа тавшина

Page 53: нярайн халдвар

Эмнэлүйн хэлбэрүүд, хүндрэл

• Хөнгөн

• Дунд

• Хүнд

• Балархай

• Тархмал

• Цусархаг

• Үхжилт

• Том цэврүүт

• Менингит

• Менингоэнцефалит

• Нүдний эвэрлэгийн үрэвсэл

• Нарийн гэдэсний үрэвсэл

• Амьсгалын дээд, доод замын үрэвсэлт өвчнүүд

• Нянгийн гаралтай үрэвслүүд

Page 54: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Илчлэг сайтай, амин дэмээр баялаг хоол хүнс хэрэглэнэ.

• Өвчний явцаас хамааран хэвтрийн дэглэмийг тохируулна.

• Өвчтөй хүүхдийг тусад нь тусгаарлана. Өрөө тасалгаанд агаар салхи сайн оруулж, чийгтэй цэвэрлэгээ тогтмол хийж, хувийн ариун цэвэр сайн сахиулна.

• Эмийн эмчилгээнд: ацикловир 30мг/кг хоногт 8 цагаар 7 хоног. Вирусын эсрэг иммуноглобулин 125 ед булчинд тарина /нярайд/

Page 55: нярайн халдвар

Улаанууд

Rubella РНХ агуулсан вирус.

Page 56: нярайн халдвар

Тархвар зүй

• Агаар дуслын замаар халдварлана.

• Жирэмсэн эмэгтэй улаанууудаар өвчилсөн бол төрөлхийн халдвар үүснэ.

• Жирэмсний эхний 1-2 сард өвчилсөн бол ураг өвчлөх эрсдэл 50-80%, 2-3 сартайд 15-30%, түүнээс хожуу өвчилсөн бол 3-8% нь дүлийрдэг байна.

• Урагт маш олон гаж хөгжил үүсгэнэ.

Page 57: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Сонгодог гурвал1. Зүрхний гажиг

2. Нүдний гажиг

3. Дүлий

• Ургийн өсөлтийн саатал

• Элэгний үйл ажиллагаа алдагдах

• Цус багадалт, ялтсан эс цөөрөх

• Дархлаа дутал

• Шүдний дисплази

• Арьсаар цусан тууралт, толбо

Page 58: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Шээс, залгиур хоолойн арчдасаас вирус ургуулах

• Улаануудын эсрэг Ig M, IgG тодорхойлох

• Хавсрага холбох урвал

Page 59: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Өвөрмөц эмчилгээ байхгүй

• Гаж хөгжлийн эмчилгээ

• Өвчтэй нярайг тусгаарлах

• Улаануудын эсрэг дархлаажуулалт хийх

Page 60: нярайн халдвар

Цитомегали

Цитомегалийн вирүсээр гэмтсэн эс томордог тул ингэж (эс томрох) гэж нэрлэсэн. Үүсгэгч нь Герпес бүлгийн ДНХ бүхий вирүс.

Page 61: нярайн халдвар

Ураг-нярай өвчлөх эрсдэл

• Жирэмсэн эмэгтэй цитомегаловирусийн анхдагч халдвараар өвчлөх • урагт халдвар дамжих - 30-50%

• халдвар авсан ургийн 5-18% ЦМВТХ-ын хүнд хэлбэрээр өвчилдөг

• үлдэц их (80% хүртэл)

• Жирэмсэн эмэгтэй цитомегаловирусийн хоёрдогч халдвараар өвчлөх • урагт халдвар дамжих - <2%

• ЦМВТХ-ын хүнд хэлбэр ховор

• үлдэц 5-17%

Page 62: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

• Цусархаг тууралт - 76% / ялтсан эсийн багадалтаас /

• Элэг дэлүү томрох - 60% /гепатитын улмаас/

• Шарлалт - 67% /цус задралын болон элэгний/

• Микроцефали - 53%

• ТНБЖ-тэй төрөх - 50%

• Дутуу төрөх - 34%

• Гепатит – 20%

• Цавьны ивэрхий - 76%

• Хориоретинит

• Пневмония

Page 63: нярайн халдвар

Оношлогоо

• Вирүсологийн шинжилгээ (шүлс, шээсийг ариун саванд авч, мөстэй саванд хийж лабораторт хүргэнэ) ЦМВ-ийн геном илрүүлэх (ДНК анализ, PCR)

• Цитологийн шинжилгээ (шээс, элэгний эдэд ЦМВ агуулсан аварга эс илрүүлэх)

• Серологийн шинжилгээ • ЦМВ-АТ IgG

• ЦМВ-АТ IgM

• Толгойн КТГ (кальцификат)

Page 64: нярайн халдвар

Эмчилгээ

1. Ганцикловер 5мг/кг/х 1-2 цагийн турш судсаар 14-21 хоног хийнэ.

2. ЦИТОТЕКТ- цитомегаловирусийн эсрэг иммуноглобулин

Хийх арга: Судсаар, дуслын шахуургаар, 5-7 мл/цагт

Тун: 2 мл/кг/хоногт, 1 өнжөөд, 3-5 удаа

Эсвэл: 4 мл/кг/хоногт, 3 өнжөөд 1 удаа (өвчний 1, 5, 9 дахь хоногт), дараа нь тунг бууруулж 2 мл/кг/хоногт.

Дээрх давтамжаар дахин 1-3 удаа цитотект хийнэ.

Page 65: нярайн халдвар

Хомхой

Тархалт: 1:2500 – 1:60000 амьд төрсөн нярайд

Халдвар дамжих зам

• Антенаталь- 5%

• Интранаталь- 75-80%

Төрөхөөс өмнөх 1 сарын дотор эх нь бэлгийн замын хомхойгоор өвчилсөн тохиолдолд урагт хомхойн халдвар үүсэх эрсдэл хамгийн их байдаг.

Page 66: нярайн халдвар

Эмнэлзүй

1. Арьс, салст, нүдний хэлбэр

Нярайн хомхойн 20-40%, улайж, хавдсан суурин дээр 1.5-2 мм цэврүү 5-14 хоногтойд (антенаталь- төрөх үед) үүснэ. 10-14 хоногийн дараа эдгэрнэ.

Нүдний хомхой кератоконъюнктивит, увеит, хориоретинит, ретины дисплазигаар илэрнэ.

2. Үжилт хэлбэр

Нярайн хомхойн 20-50%. Амьдралын 5-10 хоногтойд эхэлнэ. Үжлийн эмнэлзүй, элэг, бөөрний дээд булчирхайн өөрчлөлт, дэлүү томорно, гипогликеми, гипербилибубинеми, ДВС илэрнэ.50-65%-д нь хомхойн менингоэнцефалит үүснэ. Өвчлөлийн 2-8 хоногт арьс, салстаар хомхойн цэврүү гарах боловч 20%-д цэврүү үүсэхгүй.

Өвөрмөц эмчилгээ хийгээгүй бол 50-70% нь үжилт эсвэл ТМТ-ны хомхойн хэлбэрт шилжинэ.

Page 67: нярайн халдвар

3. Төв мэдрэлийн тогтолцооны хомхой (менингоэнцефалит, энцефалит) – 30% Эмнэлзүй нь 2-3 долоо хоногтойд халуурах, улбагар сул байснаа цочромтгой болох, тремор, хоолны дуршил муудах, татах шинж тэмдгүүдээр илэрнэ.

Ликвор эхлээд хэвийн байснаа дараа нь уураг, эс (лимфоцит давамгайлна) ихэснэ. 40-60%-д арьс, салстаар цэврүү үүсэхгүй.

Page 68: нярайн халдвар

Оношлогоо • Анамнез болон бодит үзлэг, шинжилгээ

• Бэлгийн замын хомхойн халдвартай эхээс төрсөн нярайн арьс, салстыг сайн үзэх

• Шалтгаан тодорхойгүй таталттай хүүхдэд нугасны усны шинжилгээ хийх

• Антибиотик эмчилгээ үр дүнгүй, үжлийн эмнэлзүйн илрэлтэй хүүхдэд хомхойн шинжилгээ хийх

• Цус, шээсний ерөнхий болон биохимийн шинжилгээ, КТ гэх мэт бусад шинжилгээ

• Хомхойн шинжилгээ

• Вирусологийн шинжилгээ

• Цус, ликвор, цэврүүнд вирус ургуулах

• Полимеразийн гинжин урвалаар цусанд хомхойн вирусийн геном илрүүлэх

• Иммунферментийн анализаар хомхойн вирусийн эсрэг IgG, IgM тодорхойлох

Page 69: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Ацикловир 45 мг/кг/хоногт судсаар, 10-14 хоног, ТМТ-ны болон үжилт хэлбэрийн үед 60 мг/кг/хоногт, 21 хоног

• Судсаар хийдэг иммуноглобулин 400 мг/кг тунгаар, эхний 15 мин-д 1мл/кг/цагт, анафилаксийн шинж илрэхгүй бол цаашид дутуу нярайд 2-3 мл/кг/цагт, гүйцэд нярайд 4-5 мл/кг/цагт, 5 хоног

Page 70: нярайн халдвар

Тавилан

• Үжилт хэлбэрийн үед эндэгдэл –<50% (өвөрмөц эмчилгээ хийгээгүй бол 90%)

• Менингоэнцефалитын үед – 14%

• Мэдрэлийн хүндрэл – 10-43%

• Арьсан дээр хомхойн цэврүү 6 сарын дотор дахин гарах – 46%

Page 71: нярайн халдвар

Шалтгаан

• Грам сөрөг, эерэг нянгууд• Стафиллококк

• Энтеробактер

• Вирус• Энгийн герпес

• Энтеровирус

• Мөөг • Candida albican

<90%

<10%

<1%

Page 72: нярайн халдвар

Ангилал

• Эрт илрэлтэй үжил/ Амьдралын эхний 5-7 хоногт илэрнэ

• Хожуу илрэлтэй үжил/8-28 хоногт үжлийн шинж тэмдэг илэрнэ.

Page 73: нярайн халдвар

Эмгэг жам

Page 74: нярайн халдвар

Эмгэг жам

Page 75: нярайн халдвар

Эмгэг жам

Page 76: нярайн халдвар

Эрт үед илрэх-Эмнэлзүй • Хүүхдийн ерөнхий байдал-сул, унтаа, ноомой, орчны харьцаа сул

• Хөхөнд дургүй

• Хөхөх рефлекс сулрах

• Биеийн халуун хэлбэлзэх

• Арьс цонхийх, эрээнтэх, шарлах, Цусархаг тууралт, үжлийн тууралтууд гарах, хүйн үрэвсэл үүсэх

• Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны талаас амьсгал тасалдах, амьсгалын тоо олшрох 1мин 60 дээш, зүрхний тоо олшрох 160 дээш, цагаан толбоны шинж 3 сек удаан хадгалагдана.

• Хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцооны талаас- бөөлжилт, шингэн алдалт, хэвлий дүүрэх,

• Төв мэдрэлийн эрхтэн тогтолцооны талаас-унтаа, ноомой, цочромтгой, янцаглах тайван бус

Page 77: нярайн халдвар

Хожуу үед илрэх-Эмнэлзүй

• Амьсгалын эрхтэний талаас хөхрөх, Яраглах, амьсгалын хэм алдагдах,

• Зүрх судасны эрхтэний талаас захын судасны эргэлтийн алдагдал, цохиулалт,

• Хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцооны талаас цөсөөр бөөлжих, хэвлий дүүрэх, хэвлийн арьс улайх, хатуурах, гэдэсний түгжрэл,

• Төв мэдрэлийн эрхтэн тогтолцооны талаас огцом чарлаж уйлах, хүзүүний булчин хөших, зулай чинэрэх, татах,

• Цусархаг хам шинж-арьс болон ажилбар хийсэн газар, дотор эрхтэн бөөр, шээсний замаас цус алдах, хэдэн өдрөөр үргэлжлэх арьсаны доорх өөхлөг хатуурах,

• Аль нэгэн эрхтэний хөдөлгөөн хзгаарлагдмал болох хуурамч саа, эсвэл хөдлөхөд эмзэглэлтэй, өвдөлттэй шинж тэмдэг илэрвэл үжлийн үений ба ясны үрэвслийн шинж байна гэж үзнэ.

Page 78: нярайн халдвар

Оношлогоо• Цусны ариун чанар

• Нугасны ус, шээс, тууралт, шархны арчдас болон шүлсэнд эмгэгтөрөгч, вирүс илрүүлэх

• Үжлийн шалгуур

• Цагаан эсийн тоо <5000 эсвэл

• 0-2 хоногтой >30000

• 3-7 хоногтой>20000

• 7 хоногоос дээш >15000

• Залуу эсийг (мононукляр) нийт нейтрофильд (полинукляр+мононукляр) харьцуулсан харьцаа > 0,2

• С-урвалж уураг 0,8 мг/дл

• Улаан цогцсын тунах хурд > 15 мм/ц

• Эдгээр өөрчлөлтөөс 2 ба түүнээс олон байвал үжлийн шалгуур эерэг гэж үзнэ.

• Цус, шээсэнд цитомегаловирүсийн рибонуклейн хүчил , HBsAg үзэх, IgG, IgM үзэх, тэмбүүгийн сорил (RPR, TPHA)

Page 79: нярайн халдвар

Эмчилгээ

• Антибиотик эмчилгээ

• Хордлого тайлах

• Дархлаа дэмжих

• Шинж тэмдгийн

• Дэмжих эмчилгээ

Page 80: нярайн халдвар

Ашигласан материал

• Хүүхдийн өвчин

• Нярай судлал

• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2891980/pdf/nihms195866.pdf

Page 81: нярайн халдвар

Анхаарал тавьсанд баярлалаа