ใบความรู้...
TRANSCRIPT
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 1
ใบความร เรอง หลกการแตงค าประพนธประเภทฉนท
หลกการแตงค าประพนธประเภทฉนท
นกเรยนไดเรยนรการแตงคาประพนธกาพย กลอน โคลง และรายมาแลวในชนกอนในชนนนกเรยนจะไดเรยนรการแตงคาประพนธประเภทฉนทซงเปนคาประพนธทแตงยาก และอานยากกวาคาประพนธทกชนด เพราะฉนทมขอบงคบเรองคาครลหเพมขนและคาทใชในการแตงฉนทนนสวนใหญเปนคาทมาจากภาษาบาล สนสกฤต เพราะคาไทยหาคาลหทมความหมายไดยาก
การศกษาใหเขาใจรปแบบและลกษณะบงคบของฉนท จะชวยใหผอานเขาใจคาประพนธประเภทฉนท สามารถอานออกเสยงไดถกตอง และเขาใจความหมายไดลกซงยงขน ความรเรองฉนททจะกลาวถงตอไปในบทน มจดประสงคเพอใหความรเกยวกบลกษณะบงคบหรอฉนทของฉนททกวไทยนยมแตง และปรากฏอยในวรรณคดประเภทคาฉนทของไทย เพอใหนกเรยนใชเปนความรพนฐานในการแตงฉนท และในการอานวรรณคดไทยใหเขาใจยงขน
ความหมายของฉนท
ฉนท หมายถง คาประพนธชนดหนงของไทยทมขอบงคบ เรอง คร ลห เพมขน นอกเหนอจากเรองคณะและสมผสซงเปนขอบงคบในคาประพนธชนดอน ค าครและค าลห
คร คาเสยงหนก มลกษณะดงน - พยางคทมตวสะกด - พยางคทไมมตวสะกดประสมดวนสระเสยงยาว - พยางคทประสมดวยสระ อา ไอ ใอ เอา
ลห คาเสยงเบา มลกษณะดงน - พยางคทไมมตวสะกดประสมดวนสระเสยงสน
ทมาของฉนท ไทยรบแบบอยางมาจากอนเดย ตาราฉนทศาสตรวาดวยการแตงฉนท คอ คมภรวตโตทย และคมภร
สโพธาลงการ จากพระไตรปฎก คมภรวตโตทย กลาววาฉนทม 108 ชนด แบงเปน 2 พวก คอ 1.ฉนทวรรณพฤต 2.ฉนทมาตราพฤต ฉนทวรรณพฤตกาหนดคณะของฉนท 8 คณะ
คณะของฉนท คณะ หมายถง ลกษณะการเรยงของเสยงครและลห กลมละ 3 เสยง เปน 1 คณะ ม 8 คณะ คอ
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 2
- มะ - ชะ - นะ - ระ - ภะ - สะ - ยะ - ตะ
ประเภทของฉนท
ฉนทมากมายหลายชนด การแบงชนดของฉนทตามฉนทลกษณใหสะดวกแกการศกษาอาจแบงเปน ๓ ประเภท ดงน
ประเภทท ๑ ฉนท ๑๑ ฉนท ๑๒ และฉนท ๑๔ ฉนทประเภทนแบงเปน ๒ บาท มสมผสเหมอนกน แตลกษณะการอานแตกตางกนตามตาแหนงคาคร ลห มสมผสบงคบ คอ สมผสระหวางบาทและระหวางบท คอ คาสดทายของบทเอก ( บาททหนง) สงสมผสไปยงคาสดทายในวรรคแรกของบาทโท ( บาททสอง) ถามากกวาหนงบท ตองมสมผสระหวางบท คอ คาสดทายของบทแรกจะตองสงสมผสไปยงคาสดทายของบาทเอกในบทตอไป สวนสมผสทเปนเสนประในแผนผง เปนสมผสระหวางวรรคแรกสงสมผสไปยงคาทสามของวรรคทสองในบาทเดยวกน เปนสมผสทไมบงคบ บางบทจะมสมผสดงกลาว แตบางบทกไมม
ฉนท ๑๑ หมายถง ฉนททมจานวนคาคร ลห บาทละ ๑๑ คา เชน อนทรวเชยรฉนท อเปนทรวเชยรฉนท อปชาตฉนท สาลนฉนท
๑ อนทรวเชยรฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
พวกราชมลโดย พลโบยมใชเบา สดหตถแหงเขา ขณะหวดสพงกลว บงเนอกเนอเตน พศเสนสรรรว ทวรางและทงตว กระรกระรวรว ( สามคคเภทคาฉนท)
ขอสงเกต อนทรวเชยรฉนทบทหนงมสองบทบาท บาททหนงมสองวรรค วรรคแรกม ๕ คา วรรคหลงม ๖ คา รวมบททม ๒๒ คา
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 3
๒. อเปนทรวเชยรฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยางดงน
พระราชบตรลจ ฉวมตรจตเมน ณ กนและกนเหน คณะหางกตางถอ ทะนงชนกตน พลลนเถลงลอ กหาญกระเหมฮอ มนฮก บ นกขาม
ขอสงเกต อเปนทรวเชยรฉนท มคณะเหมอนอนทรวเชยรฉนท ตางกนทตาแหนงคาตนบาทของอเปนทรวเชยรฉนทเปนคาลห แตอนทรวเชยรฉนทเปนคาคร ๓. อปชาตฉนท หมายถง ฉนททแตงประสมกนระหวางอเปนทรวเชยรฉนทกบอนทรวเชยรฉนท ในการแตงจงตองอยางนอยสองบท เพราะกาหนดใหบาททหนงของบทแรก กบบททสองเปนอเปนทรวเชยร และใหบาททสองของบทแรกกบบททสองเปนอนทรวเชยรฉนท ตามแผนผงและตวอยาง ดงน
สดบประกาศต ระบกจวโรงการ จงราชสมภาร พจนารถประภาษไป เราคดจะใครยก พยหพลสกลไกร ประชมประชดชย รณรฐวชช
ขอสงเกต อปชาตฉนทมคณะเหมอนอเปนทรวเชยรฉนทในบาทท ๑ และอนทรวเชยรฉนทในบาทท ๔
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 4
๔. สาลนฉนท เปนฉนททมครมาก มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน พราหมณครรสงเกต ตระหนกเหตถนดครน
ราชาวชชสรร พจกสพนาศสม ยนดบดนกจ จะสมฤทธมนารมณ เรมมาดวยปรากรม และอตสาหแหงตน ( สามคคเภทฉนท)
ขอสงเกต สาลนฉนทบทหนงมสองบาท บาทหนงมสองวรรค วรรคแรกม ๕ คา วรรคหลงม ๖ คา เหมอนกบอนทรวเชยรฉนท ตางกนเพยงตาแหนงคาคร ลห วรรคแรกเปนครลวน ฉนท ๑๒ หมายถง ฉนททมจานวนคาคร ลหบาทละ ๑๒ คา ขอใหนกเรยนสงเกตอนทรวงศฉนท และวงสฏฐฉนท ซงมลกษณะคลายกบอนทรวเชยรฉนท และอเปนทรวเชยร แตบาทท ๒ และบาทท ๔ มตาแหนงคาคร ลห ตางกน ๑. อนทรวงศฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยางดงน
โอวาอนาถใจ ละไฉนนะเปนฉน แตไรกไมม มะนะนกระเหระหน ไมเคยจะเชอวา รตนนจะสประดน มาส ณ ใจตน และจะตองระทมระทวย ( มทนะพาธา)
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 5
ขอสงเกต อนทรวงศฉนท บทหนงม ๒๔ คา แบงเปนสองบาท บาทหนงมสองวรรค วรรคแรกม ๕ คา วรรคหลงม ๗ คา
๒. วงสฏฐฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผง และตวอยางตอไปน ประชมกษตรยรา ชสภาสดบคะนง คะเนณทกขรง อระอดประหวดประวง ประกอบระกาพา หรกายนาจะจรง มใชจะแอบอง กลอากระทาอบาย (สามคคเภทคาฉนท) ขอสงเกต วสฏฐฉนท บทหนงมสองบาท บาทหนงมสองวรรค วรรคแรกม ๕ คา วรรคหลงม ๗ คา ตาแหนงคาครลหและจานวนคาของฉนทนคลายกบอนทรวงศฉนท ตางกนตรงทคาแรกในวรรคหนาของอรนทรฉนทเปนคร แตวงสฏฐฉนทเปนคาลห ๓. กมลฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
อลโอนศโรเพฐน พจขอมาภย ศวะทรงพโรธใน ธ กระทากระลาพร บมทรงประสาทโทษ อลโอดสาออยวอน วรองคอมาอร อนกลกาลนครน ( อลราชาคาฉนท)
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 6
ขอสงเกต กมลฉนทบทหนงม ๒๔ คา แบงเปนสองบาท บาทหนงมสอง วรรคหนงม ๖ คา การวางตาแหนงครลหคลายอเปนอนทรวเชยรฉนท เพยงแตเพมคาลหหนาวรรคแรกอกหนงคา
๔. โตฎกฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน ศวะแปลงวรรป วยหญงยวด พระอมาพระกม สมนสนยม ดรสตวบรเวณ พะพระเวทอดม สละเพศพศสม ศวะเพศพระจาแลง ( อลราชาคาฉนท) ขอสงเกต โตฎกฉนทหนงบทม ๒๔ คา แบงเปนสองบาท บาทหนงมสองวรรค วรรคละหกคาเหมอนกมลฉนท ตางกนทตาแหนง คร ลห
๕. ภชงคประยาตฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยางดงน
ชะโดดกกระดโดด สลาดโลดยะหยอยหยอย กระเพอมนาพะพราพรอย กระฉอกฉานกระฉอนชล กระสรอยซาสวายชว ระรรวละวาดวน ประมวลมจฉะแปมปน ประหลาดเหลอจะราพน ( อลราชาคาฉนท)
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 7
ขอสงเกต ภชงคประยาตฉนทบทหนงม ๒๔คา แบงเปนสองบาท บาทหนงมสองวรรค วรรคละหกคา ฉนท ๑๔ หมายถง ฉนททมจานวนคาครลหบาทละ ๑๔ คา ฉนท ๑๔ ทกวไทยนยมแตง คอ วสนตดลก
ฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
เรองรองพระมนทรพจตร กลพศพมานบน
กองแกวและกาญจนระคน รจเรขอลงกรณ ชอฟากเฟอยกลจะฟด ดลฟากทฆมพร บราลพไลพศบวร นภศลสลางลอย ( อลราชาคาฉนท)
ขอสงเกต วสนตดลกฉนท บทหนงม ๒๘ คา แบงเปนสองบาท บาทหนงสองวรรค วรรคแรกม ๘ คา วรรคหลงม
๖ คา ประเภทท ๒ ฉนท ๘ ฉนทประเภทน บทหนงม ๔ บาท บาทหนงม ๘ คา แบงเปน ๒ วรรค มสมผสบงคบแบบเดยวกน คอ คาสดทายของวรรคทสองสงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทสาม คาสดทายของวรรคทส สงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทหก คาสดทายของวรรคทหกสงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทเจด ถาแตงมากกวาหนงบทจะตองมสมผสระหวางบท คอ คาสดทายของบทตน ( คาสดทายของวรรคทแปด) จะตองสงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทสในบทถนดไป ตวอยางฉนท ๘ เชน วชชมมาลาฉนท มาณวกฉนท จตรปทาฉนท ๑. วชชมมาลาฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน แรกทางกลางเถอน หางเพอนหาผ หนงใดนกด เหนใครไปม หลายวนถนลวง เมองหลวงธาน นามเวสาล ดมเดาเขาไป ผกไมตรจต เชงชดชอบเชอง กบหมชาวเมอง ฉนอชฌาลย เลาเรองเคองขน วาวนวายใจ จาเปนมาใน ดาวตางแดนตน ( สามคคเภทคาฉนท)
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 8
ขอสงเกต วชชมมาลาฉนทบทหนงมสบาท รวมแปดวรรค บาทหนงมสองวรรค วรรคละ ๔ คาแตละวรรคใชคาครลวน หากเปรยบเทยบระหวางวชชมมาลาฉนทกบกาพยสรางคนางค ๒๘ จะพบวามลกษณะบงคบทคลายคลงกนมาก ทงในเรองจานวนคาในแตละวรรคซงมสคาเทากน และในเรองสมผสบงคบ ตางกนเพยงวชชมมาลาฉนทมจานวนคามากกวากาพยสรางคนางคอยหนงวรรค และทกคาในวชชมมาลาฉนท เปนคาครลวน แตกาพยสรางคนางคไมบงคบครลห
๒. มาณวกฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
อยาตและหล ครจะเฉลย เธอนะเสวย ภตกะอะไร ในทนน ดฤไฉน พอหฤทย ยงละกระมง ราช ธ กเลา เคา ณ ประโยค ตนบรโภค แลวขณะหลง วาทประเทอง เรองสประทง อาคมยง สกขสภา ( สามมคเภทคาฉนท) ขอสงเกต
มาณวกฉนทมจานวนคาในแตละบท แตละบาท และแตละวรรคเหมอนคณะของวชชมมาลาฉนท ตางกนแตมาณวกฉนทกาหนดคาลหอยกลางสองคา จงทาใหมจงหวะเรวกวาวชชมมาลาฉนท
๓. จตรปทาฉนท มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 9
นาครธา อลเวงไป เหนรปม พลมากมาย ขามดรชล กลพนหมาย มงจะทลาย พระนครตน ตางกตระหนก มนอกเตน ตนบมเวน ตะละผคน ทวบรคา มจลาจล เสยงอลวน อลเวงไม (สามคคเภทคาฉนท) ขอสงเกต
จตรปทาฉนทตางจากมาณวกฉนทตรงทกาหนดตาแหนงคาลหในวรรคหลงใหอยหนาทงสองคา แลวตามดวยคาครสองคา ประเภทท ๓ ฉนทประเภท ๓ วรรค ฉนทประเภทนบทหนง แบงเปน ๓ วรรค ใชสมผสแบบเดยวกน คอ คาสดทายของวรรคแรก สงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทสอง คาสดทายของวรรคทสาม (คาสดทายของบท) สงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคในบทตอไป ลกษณะสมผสคลายกาพยฉบง ๑๖ ตวอยางฉนทประเภทน เชน มาลนฉนท ๑๕ ลททลวกกฬตฉนท ๑๙ อทสงฉนท ๒๐ ๑. มาลนฉนท ๑๕ มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยางดงน
มธรพจนราพน พนพเศษสรรพ สถาพร
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 10
มธรพจนสารสอน เชญวมลสมร บารงองค ขอสงเกต มาลนฉนทบทหนง ม ๑๕ คา วรรคทหนงม ๘ คา วรรคทสองม ๔ คา วรรคทสามม ๓ คา
๒. สททลวกกฬตฉนท ๑๙ มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
ไหวคณองคพระสคตอนาวรณญาณ ยอดศาสตาจารย มน อกคณสนทรธรรมคมภรวธ พทธพจนประชมตร ปฏก (สามคคเภทคาฉนท) ขอสงเกต ลททลวกกฬตฉนทบทหนงม ๑๙ คา วรรคแรกม ๑๒ คา วรรคทสองม ๕ คา วรรคทสามม ๒ คา
๓. อทสงฉนท ๒๐ มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
เอออเหมนะมงซชางกระไร ททาสสถลฉะนไฉน กมาเปน ศก บ ถงและมงกยงมเหน จะนอยจะมากจะยากจะเยน ประการใด (สามคคเภทคาฉนท) ขอสงเกต
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 11
อทสงฉนทบทหนงม ๒๐ คา วรรคแรกม ๙ คา วรรคทสองม ๘ คา และวรรคทสามม ๓ คา นอกจากน ยงมฉนททไมสามารถจดเขาประเภทดงกลาวได เชน ๔.สทธราฉนท ๒๑ มลกษณะบงคบตามแผนผงและตวอยาง ดงน
ฟนเฟอนเลอนลมเพราะอารมณ วปรตกระอกรม เดอดบไดสม ประฤาด อยางทรงเศราโศกพโยคม ทมนสบมด สาสเมธ ตเตยนนก (อลราชคาฉนท) ขอสงเกต สทธราฉนทบทหนง ม ๒๑ คา แบงเปนสวรรค วรรคแรกและวรรคทสองมวรรคละ ๗ คา วรรคทสามม ๔ คา วรรคทสม ๓ คา คาสดทายของวรรคแรกสงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทสอง และคาสดทายของวรรคทสองสงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคทสาม คาสดทายของวรรคทสในบทแรก สงสมผสไปยงคาสดทายของวรรคแรกในบทถดไป การเลอกใชฉนทใหเหมาะสมกบเนอความ เนองจากฉนทแตละชนดมลลาไมเหมอนกน กวจงนยมเลอกฉนทใหเหมาะสมกบเนอความทตองการแตง ดงน ๑. บทไวคร บทนมสการสงศกดสทธ บทสรรเสรญพระเกยรต ทตองการใหมความขลง นยมใชลททลวกกฬตฉนท ๒. บทพรรณนา บทชม หรอบทคร าครวญ เชน พรรณนาความงามธรรมชาต พรรณนาความงามของบานเมอง ชมความงามของผหญง พรรณนาความรกและความเศราโศก เปนตน นยมใชวสนตดลกฉนท หรออนทรวเชยรฉนท
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 12
๓. บทแสดงอารมณรนแรง เชน โกรธ ตนเตน และวตกกงวล เปนตน หรอบรรยายเกยวกบความรกทเนนอารมณสะเทอนใจ นยมใชอทสงฉนท เพราะฉนทนมเสยงหนกเบาสลบกนทาใหแสดงอารมณไดด ๔. บทพรรณนา หรอบรรยายความทนาตนเตนประทบใจ แสดงความราเรง สนกสนานรวดเรว นยมใชภชงคประยาตฉนท โตฎกฉนท หรอมาณวกฉนท ๕. บทบรรยายความทเปนไปอยางเรยบ ๆ นยมใชอเปนทรวเชยรฉนท อนทวงคฉนท วงลฏฐฉนท อปชาตฉนท ๖. บทบรรยายเรองทมลกษณะสบสนตอเนองกน นยมใชมาลนฉนท ซงมลหในวรรคแรกถงหกพยางค มลลาจงหวะเรวและชาลงในตอนทาย แตฉนทนแตงยาก จงใชกบบทบรรยายทไมยาวนก ความนยมในการเลอกใชฉนทแตงใหเหมาะสมกบเนอความทกลาวมาน มไดเปนขอกาหนดตายตวเปนเพยงขอสงเกต สาหรบใชเปนแนวทางในการพจารณาเลอกใชฉนทใหเหมาะกบเนอความเทานน การอานฉนท เนองจากฉนทเปนคาประพนธทบงคบครลห การอานฉนทจงตองอานใหถกตองตามตาแหนงคาครลห และลลาจงหวะของฉนทแตละชนด คาบางคาทปกตอานออกเสยงเปนคร เชน คาวา สข (สก) อาจจะออกเสยบงเปนลหสองพยางควา ส-ขะ หรอออกเสยงวา สก-ขะ เมอบงคบใหอานเปนครเรยงกน ดงตวอยางวสนตดลกฉนท ๑๔ ในสามคคเภทคาฉนทตอไปน แวนแควนมคธนครรา ชคฤหฐานบร สบราชวตรวธทว ทศธรรมจรรยา การอานวสนตดลกฉนทบทนตองออกเสยงอานตามตาแหนงคร ลห ดงน แวน แควน / มะ คด / ทะ นะ คะ รา ชะ คร ถา / นะ บ ร สบ ราด / ชะ / วด / ว ทะ ทะว ทะ สะ ทน / มะ จน ยา ในการอานฉนทนน นอกจากตองออกเสยงครลหใหถกตองตามแผนผงคบของฉนทแตละประเภทแลว ตองเวนจงหวะตอนในการอานใหถกตองดวย โดยมชวงหยดเลกนอยขางหลงคาทลงจงหวะ และจะตองลงจงหวะทคาครเสมอไป การแบงจงหวะในการอานฉนทประเภทตาง ๆ ขอใหนกเรยนศกษาจากแผนผงของฉนทแตละชนด ซงไดแสดงไวแลวอยางชดเจน ถานกเรยนไดอานออกเสยงฉนทแตละชนดหลาย ๆ ครง แลวฟงจงหวะดวยตนเอง กจะทราบไดวาฉนทแตละชนดมจงหวะอยางไร ควรจะเนนเสยง ทอดเสยงในการอานอยางไร จงจะฟงไพเราะ แมจะไมไดอานเปนทานองเสนาะกตาม ผอานกจะจาลกษณะบงคบครลหใหไดจงจะอานไดถกตองตามลกษณะบงคบของฉนทแตละชนด
เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาภาษาไทย ท 33102 ชน ม.6 เรอง ฉนท หนาท 13
การฝกแตงค าประพนธประเภทฉนท แมวาฉนทจะเปนคาประพนธทแตงยาก แตหากนกเรยนไดฝกแตง นกเรยนจะพบวาการแตงฉนทนนไมยากอยางทคด ทงยงเกดความสนกสนานในการเลอกสรรถวยคามาใหตรงตาแหนงคร ลห ของฉนท ในการฝกแตงฉนทนกเรยนควรปฏบตดงน ๑. ศกษาฉนทลกษณของฉนทชนดทนกเรยนตองการแตงใหเขาใจ ๒. ในขนฝกหดควรเลอกฉนททแตงไดงาย ไมมครลหซบซอน เชน วชชมมาลาฉนท ซงมลกษณะคลายกาพยสรางคนางค อนทรวเชยรฉนท ซงลกษณะคลายกาพยยาน เพราะกาพยทงสองชนดนนกเรยนเคยเรยนรมาแลวในชวงชนท ๓ เมอมความชานาญจงเลอกแตงฉนททยากขน ๓. เลอกหวของาย ๆ ทนกเรยนมประสบการณ อาจจะเปนเรองในชวตประจาวนของนกเรยน เชน การศกษา การสนทนา การทองเทยว เปนตน ๔. ไมควรใชคาทยาก หรอเปนคาศพทระดบสง ควรเลอกใชถอยคางาย ๆ มาเรยงรอยใหถกตองตามฉนทลกษณดงตวอยางตอไปน ภชงคประยาดฉนท ๑๒ จะเหลยวซายกงามตา จะเหลอบขวากเพลนใจ จะดเบองพบไป ตลอดลวนจะชวนแล ผพศสงลแสงโสม อรามโคมโพยมแข ตะลงหลงพะวงแด ฤดงงเพราะความงาม ณ ชายหาดสะอาดทราย และกรวดทรายประกายวาม วะวาบวบระยบยาม ผสานแสงพระจนทรเพญ ทะเลแลกระแสหลง อทกพสงถะถงเหน ผสมสขจเปน ประหนงแกวตระการเขยว พระพายฮอกระพอหวน ประมวลมวนสมทรเกลยว ระดมพด ณ บดเดยว ขยายแยกและแตกฉาน (ขาพเจานงอยชายทะเล – ชต บรทด) จะเหนไดวาฉนทบทนมศพทยากอยไมกคา เชน พบ โพยม เปนตน นอกจากนนเปนคาศพททนกเรยนเขาใจความหมายนบไดวากวเปน “นายแหงถอยคา” อยางแทจรง เพราะสามารถเรยงรอยถอยคาสามญใหเปนคาฉนทไดอยางไพเราะ และถกตองตามฉนทลกษณ
**************************