ФОКУС НОЕМВРИ 1969 БР13 ЦЕНА0.50д

Ф О К У С неделник за млади

Издава: Градска конференција на CM Скопје. Уредува редакциски колегиум во состав: Вељковиќ Љубомир, Сашо Чомовски, Александар Димитров, М и л -чин Владимир и Аљоша Руси (главен и одговорен уредник) Ликовно обликува-ње: Костадин Танчев — Динка.

Бев.ме, сме и кс бидсме сведоци на се поголе-мото отворање и сѕртуван»е на Сојузот на кому-нистите кон младите, а исто така и на младите кон Сојузот на комунистите. Како израз на нас-танатите потреби, како последица на реалното согледување на лошатото, сегашноста, а што е иајважно, на иднинагга; како потреба за нови струења, внесување на револуционерност и мла-дешки елан; како потреба за создавање на нов квалитет, па и кванитет, од една страна, и ка-ко потреба за залечување и надминување на настанатите баласти кои на Сојузот на комунис-тите мораат да му бидат туѓи: инертност, зачау-реност, кариериза.м, конформизам, овој однос се покажа како најправилен и неопходен во пона-тамошииот наш развиток. ГТомина времето кога членството на Сојузот на комунистите беше општествена привилегија ко-ја со себе нооеше морална и материјална ко-рист. Денес, да си члсн на Сојузот на комунис-тите значи, пред се, да бидеш постојано ангажи-ран; значи една обврска за акција, должност за бранење, следсае и продолжување на револуци-онерните традиции; значи една идејна и полм-тичка изграденост која се потврдува во прак-сата.

Приемот - од идео до компоњо Токму затоа на идејата за ширум отворање на вратите на Сојузот на комунистите кон млади-те сите ние пријдовме со одобрување и вооду-шевување. Тоа значеше отфрлање на напласте-

ните предрасуди, а и одговор на настанатмте ба-рања. Да се разбереме, младите не сталуваа »о Сојузот на комунистите затоа што тоа од нкв се бараше, туку затоа што тие тоа го сакаа н го чувствуваа како своја потреба. Досега се добро. Познато е дека ние одиме од крајност во крајност. Од една зачауреност, мзо-лираност и a priori отфрлање на младите ка-ко членови на СК, дојдовме до едно кампањско

С0JУ30T НА КОМУНИС-ТИТЕ И МЛАДИТЕ

(2)

— СК да се врати на стариот иачин на прием* на. нови членови. Членот треба прво да се афир-мира а потоа да биде примен, да покаже дека е свесен што значи да си член на СК и како треба да делуваш и се однесуваш. — Да се примаат во СК не затоа шго се млади, и толку, туку затоа што со своите сфаќања и своето дело тие навистина го заслужиле. Да си член на СК не е само чест, туку во исто време е и признание. — И да ме молат сега не би влегол во СК за-тоа што има секакви, и млади и стари, во него. Ова не е иоради идејно несогласување, един-ствено поради сегашниот начин на прием. — Имаме во глава што е комунист и каков тре-ба да е. Единствениот можен начин на прием, воедно добар и реален, е преку анализа на мла-диот човек кој сака да стане член на СК. Така ќе се избегне влегување во СК на секакви. — Токму поради ова не станав член на СК. Тоа беше стихиски: направете список, се направи. Затоа IIITO не сакав утре да се каже дека сум станала комунист 68/69 година кога на тој на-чин се прибираа членови на СК. Затоа што знам како и на кој начин порано се станувало ко-мунист.

Што сега? Станува се поочигледен фактот дека новопри-мените членови на СК се крајно неактивни, де-ка многу ретко или воопшто не се забележу-ваат на состаноците на основните организации на кои припаѓаат, дека поголемиот дел од нив не ја платил членарината, а има и такви кои дури и книшките не си ги подигнале. Ова не-двосмислено зборува за отсуството на идејност и минималната идејна и политичка подготве-ност на новопримените комунисти. Затоа се поставува како императив неопход-ното собирање на сите нови членови на СК по основните организации со цел водење на дру-гарски разговори, дискусии, анкети, за да се види кои се иричините на оваа пасивност. Се чувствува потребата од едно основно идејно и политичхо описменување на младите во сми-сла: запознаѕање с о животот и делото на кла-сиците на марксизмот, воведување во основната марксистичка литература, разгледување на исто-ријатот и програмот на СКЈ, и оспособување на младиот комунист да се здобие со едно оп-што познавање кое ќе биде основа за неговиот понатамошен развиток и делување. Би напоме-нал дека административните мерки (казни и ис-клучување) ќе имаат негативни последици и де-ка тие требаат да се преземат во краен случај.

А. Димитров

Времето на кое припаѓа нашата младина

обилува со општествени превирања, движења,

духовни немири, политички метаморфози. Ин-

тересно е прашањето — и не само теоретски

значајно — во кој вртлог се наоѓа генерацијата

на младите на ова поднебје. Комунистичкото

општество е веројатао идеал на младите, но

дали е и непосреден објект на нашите медита-ции?

Би биле нескромни кога би верувале дека нашите врсници се политички созреани и на-полно определени. Политичкиот портрет на на-шата генерација е премногу инфантилен, не-доволно јасен и изразен. Минатогодишните јун-ски настани, заправом се очигледен доказ дека таквите размислувања се основани, иако не пре-тендираат да бидат и политичка оценка. Тоа, дури, би било премногу смело. Десеттата седница на Централниот комитет на СКЈ (Септември 1968) на некој начин ги мо-билизира младите во своите редови. Меѓутоа, кои се резултатите од таа масовна политичка подршка на нашите врсници, која беше изра-зена со пристапување кон Сојузот? Повторно не претендирајќи на политичко оценување, се наметнува тажната констатација дека тоа оста-на само во административните акти, во статис-тиката, како одреден ф а к т . . . Младите повтор-но се обидуваат да се пронајдат себеси во оп-штествено-политичката констелација, но сега како членови на Сојузот. Импозантна беше бројката што „Комунист" ја објави на првата страница во тие септем-вриски денови зад која стоеше „ . . . нови млади комунисти". И сите ние веројатно верувавме де-ка таа ќе биде и поголема. Но , се остана на на-шите надежи. Зошто? Нашите постари другари сеуште се чув-ствуваат доволно витални за да ја носат врз себе тежината на политичкиот товар на нашево време. Но , зарем, можат да. научат нешто од,

тоа младите? Да се биде во епкцентарот на оп-штествените и политичките потреси и превира-ња е одговорна задача што нашите врсницм се-уште не ја почувствувале. Токму затоа, првиот таков потрес што ќе го донесе иднината може да ги најде неподготвени и збунети. Последи-ците? Веројатно поучни, но м о ж е б и и трагични..

Сепак, значаен дел од одговорноста имаат самите младинци. Колку популарно наречени — Марксистички клубови постојат во нашите сред-ни училишта, работни колективи, во селата? Каков е профилот на Младинската организација (онаа иста која во годините на Револуцијата, значи пред 20 години), имаше карактер на по-литички авторитет на организација) . . .

Кој се грижи за идејно-политичкото воспи-тување на младите? Редакциите на безброј ква-зи-забавни редакции кои треба да имаат посев-на, воспитна улога, — сигурно не. Што станува со популарните работни акции на младите кон најдоа своја политичка оправданост? Веројатно современите економски анализи ги претставија како „неликвидни". . . До каде стигнавме со са-моуправувањето во училиштата?

Прашања, секако, има многу и не треба да се биде премногу политички зрел за да се про-најдат сличните на овие, погорните. Н о , за да се најде одговорот за сиот тој комплекс од пра-шања поврзани со феноменот на политичката ангажираност на младите — за тоа сигурно е потребна политичка зрелост.

Да резимираме: бројот на младите кому-нисти е голем, но нивната заедничка снага е-за жал, премногу мала за да се почувствува во политичкиот живот, во самоуправувањето, во оп-штеството воопшто. Нивната снага е потенци-јална, но ќе биде трагично да остане секогаш само — потенцијал.

Спасе ЈОВКОВСКИ

Политич-киот портрет на нашата младина

OД ПРЕДЛОГ ЗАКЛУЧОЦИТЕ за идејно-политичкото дејствување на комунис-

тите во образовно-воспитните институции

1. За натамошна успешна акција на членови-те на СК во образовавието, Градската конферен-ција на СК смета дека во овој миг е неопходно да се дефинираат задачите за решавањето на актуелните проблеми во областа на образование-т о и воспитувањето . . . Образованието треба да се третира како фактор в а општествено-економ-скиот развој, а образованието, пак, спаѓа во про-изводен труд. Просветните работници се непо-средни производители . . .

2. И покрај сеуште големите објективни преч-ки н субјективни сознанија, треба да ое започне со создавање на поволни услови за непосредно реализирање на вепосредното поврзување ва образованието со стопанските и другите дејнос-ти. Тоа треба да се остварува преку засебни заедници на образование . . . Затоа работните ор-ганизации треба да се ориентираат кон потес-на соработка со стручните школи кои подгот-вуваат кадар за стопанството. Постои потреба таа соработка, врз база ва меѓусебен договор , да биде посебно проширена со техничките, економ-ските училишта, училиштата за ученици во сто-ванство и т н . . . 3. Соработката на образовните институции со стопанските организации е еден од изворите за подобрување на материјалната положба во прос-ветата . . . 4. Градското собравие и досега правеше напори за подобрување в а материјалната основа на о б -разованието. Н о , тоа в е беше доволно да се подмират зголемените потреби. Градското со-брание в е е во состојба одеднаш да ги реши проблемите во областа ва образованието и за-тоа е потребно да се изработи програма за ета-пно разрешување ва објективните потреби на школството, почнувајќи о д 1970 година. Во оваа емисија мора да се програмира решавањето на едносменската настава со целодневен п р е с т о ј . . .

5. Новиот начин в а финансирање ва образова-нието ќe си обезбеди место во практиката, само ако критериумите на заедницата за образова-нието трганува од квалитетот и постигнатите ре-з у л т а т и на колективот во целина. Тоа м о ж е да се реализира ако вкупните средства за финанси-рање ва образованието се поделат на стартен дел ш т о ќе биде еднаков за сите училишта што

ќе се распределува според постигнатите резул-тати в а училиштата. Н а то ј начи ќе се избегне досегашната дестимулативност во распределбата на средствата кога сите добивале без разлика на квалитетот на работата еднакви средства.

6. За да м о ж е заедницата за образование да ги расподелува материјалните средства според вло-жениот труд и постигнатите резултати ќе треба да го вреднува трудот на просветните работни-ци.. Бидејќи трудот во оваа област е мерлив, За-водот за школство мора да води грижа околу квалитетот на просветните работници. Наставата ќе м о ж е да се унапредува и усовршува само п о пат на систематско стручно — педагошко следе-ње на наставно-воспитниот п р о ц е с . . .

7. Валоризацијата на работата во училиштето ќе добие право место и улога дури тогаш кога тоа ќе биде составен дел на доходот и цената. П о т р е б н о е вреднувањето на трудот да стане составен дел на самоуправната содржинска прак-тика во училишните колективи . . .

8. Најважва задача на комунистите в о областа в а образование м о р а и т р е б а да претста-вува борбата за повисоко ниво ва образовно-воспитната работа. Само така општеството, оп-штествевиот ивтерес ќе биде присутно во о с -тварувањето на воспитната функција ва учили-ш т е т о . . . Кога станува з б о р за наставниот кадар комунистите ќе треба да бидат многу повеќе заинтересираии за ово ј проблем и о д еден друг аспект. Имено , се работи за ова : ко ј денес во ос-новните и средните училишта предава историја и мајчин јазик? Во моментов кога сите настоју-вања се свртени кон афирмацијата в а нацио-иалната култура и јазик, неможе на комунис-тите да им биде сеедно ко ј и на каков начин им го објаснува на учениците вашето културно и историско минато и од кои и какви учебници се учи. Комунистите, мора да се спротивставуваат ва обидите да се ангажираат наставници по споменатите предмети, кои не го владеат д о б р о македовскиот јазик или не ја позваваат доволно вашата национална историја. 9. Co цел да се унапреди наставно-воспитната работа, Сојузот ва комунистите во областа на образованието би требало да се заложува за нов квалитет по пат ва обновување на наставни-те планови и програми со нови содржини о с о -бено треба да се преиспитаат досегашните про-грами за предметите од општествените науки, македонскиот јазик со литература и историја)... 10. Самоуправната практика во работните колек-тиви на училиштата не беше доволно свртена кон решавање ва овие суштински прашања. Честопа-ти, самоуправувањето се сведувало ва инсти ционализам, дискусија за споредни технички прашања, или едноставно биле пренагласени прашањата за материјалната положба и лични-те д о х о д и . . .

11. Правилното определување на местото и уло-гата ва учениците во самоуправувањето ва учи-лиштата, во изградбата ва самоуправните одно-си, има големо значење за конституирањето и развојот ва современата воспитна-образовна практика. Иако во оваа насока постојат оддел-ни позитивни тенденции, сеуште учениците се во положба да неможат да одлучуваат по низа значајни прашања од образовно-воспитниот про-ц е с . . .

ИЗВИНЕТИ И

НЕИЗВИНЕТИ

Класен час во било кое средно училиште. Класниот раководител го отвора дневникот и започнува да ги прозива сите ученици кои не биле присутни на часовите во текот на изми-натата недела. Учениците ги носат оправдани-јата со кои ги оправдуваат изгубените часови. Пред класниот раководител се собираат најраз-лични оправданија: разни видови медицински белешки, здравствени легитимации, родител-ски оправданија и друго. И така секој класен час, секој понеделннх (сабота) во текот на це-лата училишна година, се запишуваат оправ-даните и неоправданите изостаноци.

Меѓутоа, еве што покажуваат, податоците за направени изостанувања во текот на една училишна година.

Во Скопје постојат 32 средни училишта. Во текот на 1968/69 во нив биле запишани 20.059 ученици. Сите тие ученици во споменатата го-дина направиле вкупно 722.800 изостаноци. Од нив 220.170 биле запишани како неизвинети a останатите 502.630 како извинети. Ако се земе дека еден училишен работен ден просечно го сочинуваат пет часа, тогаш се добива бројката од 144.560 изгубени работни денови. Всушност секој средношколец од Скопје направил про-сечно околу 30 изостаноци.

Бројката од неизвинети изостаноци секако би била поголема ако во училиштата класните раководители водат поголемо внимание околу разните видови оправданија, односно од каде се добиваат медицинските белешки напишани на обични рецепти за лекови.

Сепак, овие податоци даваат една јасна слика за положбата во врска со следењето на наставата во средните училишта, всушност ка-ков е односот на ученикот према наставата, класниот раководител и во крајна линија пре-ма заедницата.

Неоправдано недоаѓање на училиште, недо-аѓање на одредени часови или бегање од нив, тоа е неодговорно однесување на ученикот кон наставата, кој е пред се запишан како редовен ученик со одредени должности, права и обвр-ски.

Оправдувањето на непосетените часови со помош на разни (лекарски) лажни оправданија

е многу честа појава. Тогаш ученикот го лаже класниот раководител, а во исто време го по-ставува лекарот во незгодна положба од кого, по којзнае каков начин се добиени „популар-ните" рецепти.

И на крајот, до што доведува постојаното изостанување од наставата, односно нередов-ното пратење на лекциите? Успехот кај многу ученици паднал токму заради нередовно следе-ње на наставата, всушност голем број на неиз-винети изостаноци. Сето тоа може да доведе и до повторување на годината. Познато е дека на крајот од 1968/69 год .имало 2.554 ученици што ја повторуваат годината, чиј број м о ж е да попални четири гимназии во Прилеп или Ки-чево. Тие повторувачи ја чинеле заедницата 350 милиони динари.

Навистина е време да се превземат кон-кретни мерки за што п о б р з о и поголемо на-малување на бројот на отсуствувања од часо-вите затоа ш т о редовноста во следењето на наставата е еден од основните фактори за што поголем успех.

Љ. Арсовски

КАРАТЕ КЛУБОТ ТОНЕ И НЕМА КОЈ ДА ИЗВАДИ Уште еден ентузијазам кај младите, спорт-

ски настроени луѓе, се гаси. „ П о ж а р о т " што пред две години младите каратисти од спрот-ското друштво „Партизан I I I" го запалија, нај-веројатно ке биде изгаснат од СОФК-а Маке-донија. Младите каратисти од кои ниту еден нема повеќе од 25 години, принудени да се се-лат од сала во сала, го кренаа белото знаме. Се предаваат.

Се состанаа (на 5. IX. 1967 година) 40 млади луѓе и решија да оформат карате клуб. Пона-таму, „пораснаа" за уште 400, за подоцна да се „подгрбават" со 120-те останати членови.

Ви велиме, толку се и ќе се предадат. H e ќе остане, ниту еден. Тие ќе се расформираат;

Но не затоа што факелот на карате спортот не сакаа да го понесат во редовите ва мла-дите.

не затоа што не успеа модерниот карате на јапонецот Фана — коши Гичин (организатор на првото натпреварување во. модерно карате што е одржано пред 30 години) да го разберат,

не затоа што не се во состојба да оделат 3 часа неделно за тренинг (белградските кара-тисти вежбаат 5 дена по 2 часа),

не затоа што и тие не го сакаат интензив-ниот тренинг,

не затоа што овој продуховен спорт бара кулминативно ангажирање (се губи и по з ки-лограма на сден тренинг).

Категорично не ! He затоа! Ништо од тоа. Тие се свесни дека во една малодушна

спортска средина неможат да ги изнајдат ид-ните 600 илјади мајстори на карате како што ги има на јапонскиот остров Оркинала. Уште помалку, се во состојба а тие тоа го знаат, да се изборат за карате вештината да стане спорт-ска атракција во средните училишта. Сето тоа е илузија. И затоа не се занесуваат со такви големи потфати.

Повторво , H e ! Н и ш т о од тоа !

Она што тие го сакаат е:

Една спортска сала за нивните краткотрај-ци тренинзи, минимални средства со кои би мо-желе повторно да отпатуваат во Панчево и ги одбранат веќе еднаш сензационалноосовените три втори места,

неколку дневници и 200 долари за профе-сорот по карате Теичи Казе го „симнат" уште 200 километри подолу од Н и ш и да одржи еден семинар во Скопје. А Теичи Казе, велат тие, е најголемиот експерт за карате во Европа.

никогаш повеќе да не биде во положба ми-лостива и ги чекаат милостивите 200 илјади од џудо сојузот на Македонија, Она што тие не го „сонувале" е:

одбивањето на Злате Билјановски претседа-тел на спортското друштво „Партизан", да им излезе во пресрет дри решавањето на матери-јалните проблеми,

. тотална незаинтересираност на СОФК-а една вештина да ја популаризираат меѓу младите луѓе од Скопје и Македонија. Па тоа е и ос-новна функција на СОФК-а!!!

И заради сето тоа карате „во македонски превод" не значи празна шака туку иразна бла-гајна.

Да се засрамиме. за трагедиите на „малите" спортови!

П. С.: Овој напис е емициран од разговорот што авторот на овие редови ги водел со носи-телите на зелен карате појас; Савиќ Драган, Кајчевски Атанас и носителите ва портокалов карате п о ј а с : Стево Крстевски и Смети Мех-меди.

ѕид

со ГЛАВА

HE СЕ

РУШИ

Е к о н о м с к о т о у ч и л и ш т е „ Б о р и с К и д р и ч " е ф о р м и р а н о вo 1922 година к а к о Д р ж а в н а т р -г о в с к а академија . О д 1954 година г о н о с и и м е -т о Е к о н о м о к и т е х н и к у м „ Е о р и с К и д р и ч " .

В о учебната 1969/70 во ова с р е д н о у ч и л и ш -т е се з а п и ш а н и 1098 ученици. Н а с т а в н и ч к и о т колегиум е составен од 31 ц р о ф е о о р , 2 н а с т а в -ника и 3 с т р у ч н и учиггели. Оваа година в о у ч и -л и ш т е т о о е запослени и н е к о л к у н о в и преда-вачи — риправници.

П о с л е з ем јотресот Е к о н о м с к о т о училипгге нема с в о и посто јани п р о с т о р и и . О д 1965 годи-на наставата с е о д р ж у в а в о м о н т а ж н а зграда.

— У ч е н и ч к и медитации или размислувања. М е с т о н а р а з м и с л у в а њ е т о :Средно е к о н о м с к о у ч и л и ш т е „ Б о р и с К и д р и ч " .

У ч е с н и ц и : Негрева Виолета , А р с о в с к а Слави-ца, С т о ј а н о в с к а Б о р к а , Лазаревски Д у ш к о , А р -с о в с к а В е р а , Лазаровска Милица , Десовски Благоја , Т а с е в с к а Лилјана, Страчкова Горда -на, П е п е љ у г о в а Блага и М и т р е в с к и -- Љупчо . Т Е М И : . . .

. . . За наставните проблеми, п р о ф е с о р и т е , о ц в н к и т е : — Н а ш и т е п р о с т о р н и м о ж н о с т и м о ж е т е с а м и да ги согледате . О в а а с т а р а болка , неизлечива за многу у ч и л и ш т а и ка ј н а с станува х р о -нична .

— К а б и н е т о т п о д а к т и л о г р а ф и ј а , единствена простори ја од т а к о в вид, кога с е и з в е д у в а н а с -тава на сe личи , с а м о н е на училница . Т о л к у е мал ш т о кога ќ е з апочнат в е ж б и т е , (чукање на машина) , в о о п ш т о н е с е знае ш т о с е р а б о т и и к а д е с м е .

— Недостигот на у чеб н и ц и е и с т о така п р а -шање за д и с к у с и ј а . — На јважно . — О д 12 наставни предмети с а м о з а четири има учебници. И тоа какви ; Изданија од 46 и л и 1950 година, — Чест на примерите . П р о ф е с о р о т Б р а н к о И ч о ќ а е в има сам, в о оопствена режија , изда -д е н о д в е с к р и п т и п о предметите ш т о т о ј г и предава . „ Ф о к у с " : К а к о сe снаоѓате в о една в а к в а о р г а -низација? — Р е с о в с к а ш к о л а , — М о л и в и т е в р а ц е и п о с т о ј а н о б е л е ж и м е . Сме станале машини, у ч е н и ц и - р о б о т и . — П о предадена м е т о д с к а единица не п р а ш у -ваат д а л и ни е ј а с н о Ш т о да се о д г о в о р и о с в е н : : Јасно н и е. A п о т о а ? ? ? Ш т о м о т п о ч н а т испитувањата , м о р а с е да ни биде раз јаснето . „ Ф о к у с " : к о л к у п р о ф е с о р и т е В и помагаат и в и ј а олеснуваат в о р а б о т а т а ? — Имаме с р е ќ а ш т о одделни п р о ф е с о р и п р е -даваат полека, диктираат . — П р о ф е с о р к а т а п о ф и н а н с и и за дваесет м и -нути предава и п о ч е т и р и м е т о д с к и едници. Таа м о р а да г о надокнади и з г у б е н о т о време. Т а к а ј а присилуваа наставните планови. М о -раме да В и к а ж е м е дека таа д о ј д е цел м есец покасно . — С и о т септември имавме нередовна к о м п л е т -на настава. П р о ф е о о р о т п о т р у д р в о п р а в о д о -б и в м е ц р е д д в е недели . „ Ф о к у с " : Ш т о ви даваат п р о ф е с о р и т е , а игго бараат од В а с ? — П р о ф е с о р о т п о статистика и з и с к у в а п о в е ќ е о д о ш т о ние оме в о с о с т о ј б а да најдеме в о к у -пот разни „Статистики" , . . — . . . П р о ф е с о р о т п о кореспонденција н е с а к а д а с л у ш н е за нас, ако не сме го н а у ч и л е пис-мено ш т о пред т о л к у г о д и н и г о составил , с о сите запирки, паузи . . . Т о а е ч о в е к к о ј остава ученикот да м у ce качи иа глава. Неговата толеранција максимално ј а к о р и с -тиме. — В о негативна смисла . „ Ф о к у с " : К а к о в е к р и т е р и у м о т на оценување? — К о л к у п р о ф е с о р и , толку критериуми . — H e е строг . — Сепак с т р о г е. „ Ф о к у с " : Да ч у е м е „за" и „ п р о т и в " ? — П р о ф е о о р о т п о п о л и т и ч к а економија и с п р а -ш у в а ч е т и р и пати з а д а т и „ з а к л у ч и " оцена. — Има п р о ф е с о р и кои пред секое и с п р а ш у в а -ње ј а гледаат п р о ф е с и ј а т а н а родителот з а в е -дено в о дневник .

— и м а по јава на протекција . Твoja с р е ќ а е ако си дете на просветен р а б о т н и к , и л и н е к о ј . — А к о е т а т к о т и с т о л а р . . . т е ш к о . . . з а т в о -јата иднина , . . — О ц е н а т а не е реален о д р а з на знаењето . — Стара традиција ученикот да не е задово-лен со оценката . За мене е ч у д н о а к о н е к о ј о д нас во у ч и л и ш т е е до јден з а оценка . К.ако е к о -номисти н и е треба да се вклучиме в о економ-скиот ж и в о т на Југославија . C o ш т о ќ е го направиме т о а ? Со оценките л и ? — T o а н е ј а о п р а в д у в а „протекци јата" в о о в а у ч и л и ш т е . С е с л у ч у в а л о у ч е н и к с о с е д у м е д и - ' ници да г о помине класот , а неко ј со една „ с л а -б а " о ц е н к а п о македонски или географи ја да го п о в т о р у в а . Само. . . А к о имаш т а т к о . — З о ш т о м о ј о т т а т к о и т в о ј о т т а т к о д а н е с е исти з а п р о ф е с о р и т е ? З о ш г о ? . . . За работната облека , модата , о д н о с о т п р о -ф е с о р о т — у ч е н и к . „ Ф о к у с " : Дали постои наредба о д д и р е к т о р о т долгите к о с и д а бидат п о д к р а т е н и ? — Н а р е д б а е наредба. Н и е м о р а м е д а ј а и з -в р ш у в а м е . * — Н а р е д н и о т номатив б е ш е : косата н е с м е е д а „паѓа" п о д о л у о д рамениците и сите ги и с е к о в -ме. П о директива . — Т о а c e к о с и о о нашите д е м о к р а т с к и п р и н -ципи за с л о б о д а на личноста . „ Ф о к у с " : К а к в а б е ш е Вашата реакци ја? — Никаква . — Умерена . — Д е в о ј к и т е м о р а а да ги исечат к о с и т е . Отиде нашата м о д а . — И б е з м о д а се м о ж е . „ Ф о к у с " : К а к о стојат работите о к о л у „мини." здолништата? — Два п р с т а над колена. Се погоре , значи о п а с -но з а чаоот . Т о л к у кратки ое нашите работни облеки . . . И нашата памет. — Работните о б л е к и ое потребни. Т и е н е смеат да б и д а т м е р и л о к о ј к о л к у и м а или н е м а . — Т о а е единствена м о ж н о с т името на таткото да н е го ошределува ставот н а професорот к о н ученикот . „ Ф О К У С " : К а к о в е о д н о с п р о ф е с о р - у ч е н и к ? — За п р о ф е с о р о т пo англиски ј ааик н и е с м е само о б ј е к т и з а обработка . Трагедии. Т о ј п р е -дава, испрашува , го отвора д н е в н и к о т и т о а с е оите негови де ј ствувања . Т о а е неговиот о д н о с к о н нас учениците . — Директорот , к о ј воедно предава и книговод-с т в о е н а ј б л и з о к д о нас. Заедно со Елена Ѓ у р -к о в и ќ с е к о г а ш има една ниво н а б л и с к о с т но и ценет авторитет . — Н е к о и п р о ф е с о р и се суетни н а вистината . Минатата година, п р о ф е с о р о т по географија К о с т а д и н к а К у с а к о в а н е д о з в о л и еден у ч е н и к да помине в о наредниот к л а с само за т о а ш т о и б е ш е р е ч е н о дека предава едно, а бара д р у г о . — . . . За у ч е н и ч к о т о самоуправување , ф е р и -јалната практика , младинската организација : — Учениците н е се заинтересирави з а с а м о -у п р а в у в а њ е т о во у ч и л и ш т е т о .

РЕЛИ ГИЈАТА И САМО УПРАВУ ВАЊЕТО

— Н а ш е т о самоуправување е сведено н а п р и -с у с т в о т о на два ученика n o С о в е т о т н а у ч и -лиштето . Н а ш и о т предлог д а се измени н е с а -м о статусот и а учениците , т у к у и б р о ј н а т а п р и -сутност в о самоуправните тела на у ч и л и ш т е т о , б е ш е одбиен. — Н и еднаш и е е поставано отворено б а р а њ е за, р е ш а в а њ е на н е к о и наши проблеми. Н и е д -наш училишната заедница н а и н с и с т и р а њ е на учениците н е покранала прашање ш т о м о р а д а с е р е ш а в а . „ Ф о к у с : Имате т о л к у прашања з а решавање , a не ги користите своите самоуправни п р а в а ? — К а к о ? П р е к у класната заедница. Па, с о с т а -н о ц и т е на класната заедница личат н а к а р н е -вален урнебес . — М о ј а т а судбина, моите проблеми с е м о и р а -боти . Ш т о и м а да г и решавате Вие м о и т е п р о б -ломи. Доволен сум си сам на себе, нив д а ги р е ш а м . Т а к а в е л а т учениците , к о и (ние т р е б а да ги застапуваме пред наставничкиот с о в е т . Ш т о д а с т о р и м е на тоа? Да с а м о у п р а в у в а м е ? C o к о г о ? — Д и р е к т о р о т е на јвлијателен ф а к г о р в о о в а у ч и л и ш т е . Т о ј в е л и : — „ А к о не ви чини е в е Ви г о „ М о ш а Пијаде" , ене ви го е к о н о м с к о т о у ч и л м и т е в о „ Г о р ч е П е т р о в " . — Затоа молчимме. Кај м н о г у не з б о р у в а ќ е си г о м и н е класот . К у ч и њ а т а ш п о лаат, н е касаат. Т а к а вели народот и јас н а т о а се п р и д р у -ж у в а м . — Молчевњето в о ова у ч и л и ш т е е злато . Н и е и понатаму ќе си м о л ч и м е . — C O Г Л А В А Ѕ И Д О Т H E С Е Р У Ш И . „ Ф о к у с " : B и e за в р е м е к а летниот о д м о р е д е н м е с е ц престо јувате в о работните организации. К а к о идни (производители какви в п е ч а т о ц и н о -с и т е о д феријалната практика? >

— В о „ В з р д а р И з в о з У в о з " к у п у в а в б у р е к и к и ф л и з а с л у ж б е н и ц и т е . — В о „ Т р е с к а " не смеев да влезам в о п о г о н и -те . Т а м у , в о една канцеларија р а б о т а т : татко , мајка , снаа. — В о „ Н о в а М а к е д а н и ј а " научив м н о г у работи . Ц е л ден ч у к а в е д н о писмо . — Пракггиката в о ,, С т о к о п р о м е т " ми користешје. — В о оппггината „ И д а д и ј а " с а м о седи , ј ади , п и ј и спиј. „ Ф о к у с " : К а к о в е в а ш и о т став кон С о ј у з о т на младината? — К а ј нас не р а б о т и младинската „ с в е с т " . — Н и е сме и з о л и р а н и о д о в о ј младински ж и -в о т во Републиката . — К а к о младинци многу с л а б о с м е и н ф о р м и -рани з а разни реорганизации. — H e читаме младински печат, з а р п р е к у „ Т и х и Д о н " д а дозиаеме што с е с л у ч у в а во младински овет? — К а ј н а с н е м о ж е да стане з б о р за м л а д н -ска организација . В о ова у ч и л ш т е р а б о т и са-м о р а к о в о д с т в о . Т о а само р е ш а в а з а младин-ските проблеми. . . — . . . C o петте наотавниика ш г о наставнички-от с о в е т ги одредил да и помагаат на м л а -динската организација. — П о о в а п р а ш а њ е треба д а ставите е д е н г о -л е м јпрашалник. И м излегуваме во пресрет она младинцитео о д о в а училшите . „ Ф о к у с " г о става тој прашалник. Ш т о с е к р и е зад него ни тој не б е ш е в о состојба да о п и ш е пo тричасовниот р а з г о в о р .

Љ. А р о о в с к и

„Уште старите народи верувале во разни тоте-ми, фетиши и богови. Се разбира овие богови кај сите народи не биле еднзкво третирани, по-точно, кај старите источни народи тоа биле мудреци, семожни и издигнати над луѓето, до-дека кај европските народи тоа биле богови, но со човечки лик, со сите негови недостатоци и добрини. На исток луѓето целиот живот го по-минувале во подготовки за задгробниот живот, Грците ги уживале сите благодети на земниот живот. Потоа се појавува еден бог, семожниот бог. Но, со развитокот на научната мисла, рели-гијата ги губи постепено своите позиции м т н . . . и тн . . . " — вели професорот по историја, социо-логија, филозофија... И додека ни се предава за религијата како о б -лик на општествена свест, не м о ж е м е а да не

помислиме дека, со развитокот на науката и техниката човекот стигна онаму каде ш т о луѓе-то го сместувале господ-бог. Н о , таму го нема, И кога би помислил дека токму ние, луѓето на Земјава, си имаме свој бог без да г о бараме негде во височините. Во современи услови, a о с о б е н о во нашето социјалисгичко ошптество каде ш т о има самоуправување да има б о г ! ? ! ? Малку чудно прашање, но одговорот е потвр ден. Н о зошто, како, кој е т о ј - б о г ?

Бидејќи печатот е тој кој ш т о известува за сите новости, верно и самокритично и овде ќе стане збор-два, за тој наш бог. Тој бог кај нас е славен и возвишуван од сите наши самоуправувачи (било во стварност или само на хартија). Имено- неговотз латинско и научно име е ЕГО. Т о ј бог , наш, народен, с т о и пред с е , п р е д с е к а к в и интереси б и л о о п ш т е с т в е н и , б и л о ин-дивидуални . Н а ш и о т работен народ о с о б е н о с е ж р т в у в а за б о г о т E G O , а к о с е в о п р а ш а њ е општествените интереси биде јки у ш т е п о г о л е -ма п о ч и т м у ое оддава а к о ч о в е к с е б о р и п р о -тив о п ш т е с т в о т о за да с и остане д о с л е д е н н а верата. Но , интересите на страна ; да земеме в о о б з и р с а м о со каква мака ч о в е к о т ј а к р и е љ у б о в т а к о н с в о ј о т бог , биде јќи во с о ц и ј а л и с -т и ч к о т о о п ш т е с т в о таквите ги сметаат за н е -дораснати в а социјализмот и на с а и о у п р а в н и о т ж и в о т . Верниците на E G O г о ч у в а а т в о т а ј -ност и с о никаков гест несмеат да издадат дека е т о ј нивна вера в о ж и в о т о т . E G O — в н и к о ј друг , вера в о н и ш т о друго . С и г у р н о дека ниеден о д досегашнмте б о г о в и н е м о ж е Да с е п о ф а л и со т о л к у верници. Д о с т о ј н и т е верници сво јата вера в о E G O ј а пренесуваат на с в о и т е потомци. Нитката н е се г у б и : т а т к о -т о синот го у ч и да го п о ч и т у в а E G O „ з а т о а ш т о т о ј е единствен, с е м о ж е н , к о ј ш т о п о м а -га низ целиот ж и в о т " . А младите , к а к о с и т е млади, п о о л у ш н о го примаат о н а ш т о им с е вели (а п о с л е неко ј ќ е р е ч е : н е п о с л у ш н а мла -дина) . Ш т о се о д н е с у в а з а пропагирањето м е -ѓу самите младинци, идни градители на о в а а земја и н а д е ж на постарите Е G О веќе с т а н у в а ј авен . С е к о ј ј а с н о си признава д е к а в е р у в а с а м о в о т о ј б о г и н и к о ј друг , д у р и е спремен да с е б о р и за него.

Н о , с е п а к посто јат млади луѓе кон к а к о на-с л е д с т в о о д овои родители носат д л а б о к п р е -зир кон, о д некои така в и с о к о - п о ч и т у в а н и о т бог E G O H o , т и е и онака нема д а просперираат в о ж и -вотот (безбожници). А кога м да е тие ќе се претопат C o еден з б о р : златен, с е м о ж е н б о г у E G O к о ј с т о и ш пред нас к а к о „ з а ш т и т у в а ч к а б р а в а " и к о ј си им водач в о изградбата в а С о ц и ј а -лизмот и нашиот с а м о у п р а в е н с и с т е м , прими ги т в о и т е верници (и п о к р а ј т о а што б р о ј о т е в е ќ е вреголем) ! Овации!

В е р и ц а М а г д е в е к а

Ако ја посетувате Англија... 1. На прашањето на англкскиот пограничен слу-жбеник "Што сте" одговорете кратко „турист". Ако признаете дека сте Југословен, депортација-та во правец — Европа не Ви гине освен ако во Англија имате пријател од калиброт на Ха-ролд Вилсон. 2. Од Вашиот англиски соговорник немојте ни случајно да побарате цигара. Тој најљубезно ке Be информира каде најблиску можете да си купите. 3. Ако Be повикаат во посета, гледајте да при-стишете најдоцна во 17 часот! Во спротивно ќе го испуштите единственото со пгго можете да бидете погостени во англискиот дом — чај со млеко. И не се плашете воопшто — од таа ком-бинацкја не се умира веднаш... Дууури по 3 дена. 4. Ако Англичанка првиот ден излезе со Вас, вториот ден со втор младич — не нервирајте се. Третиот ден ќе излезе со — трет. 5. Немојте пo никоја цена да почнувате поли-тичка дискусија, Вашите англиски соговорници за миг ќе Be убедат: дека Конзервативците не чинат; дека Лабуристите не чинат; дека Комунистите не чинат; дека Либералите не чинат; дека Социјалистите не чинат и. . . дека англиската демократија е прекрасна! 6. Ако за време на Вашиот престој случајно се крене социјалистичка револуција, не возбуду-вајте се многу. Таа ќе заврши истиот ден во 17 часот! Славните револуционери ќе се растурат во свои-те домови и чај - баровите за да го имаат сво-јот традиционален попладневен чај. 8. Ако во Лондон Ви се случи да Be кибицира маж, a пo некоја случајност Вие не сте жена, не деранжирајте се. Најмалку уште 300.000 ма-жи во тој момент се наоѓаат во истата положба како и Вие. (статистички податок)

Владимир Шопов

ЗА Н А Ш И Т Е К У Л Т У Р -НИ (HE) П Р И Л И К И

Негувањето на културната традиција на еден народ е една од најважните идни задачи на неговото младо поколение. Впрочем, не рет-ко сме склони да судиме за една нација според степенот на нејзината култура, што во потесен смисол значи, според културата на самиот чо-век. Оттука и - императивно се налага мислата дека културната наобразба на младите, кои ќе бидат идни носители на општеството, мора да се споредува со сета сериозност која, неоспор-но, и ја заслужува. Наспроти сето тоа, ние мла-дите интересирајќи се за културните настани во нашиот град често пати наидуваме на нај-различни бариери, кои заедно со нашата не-марност, се главни виновници за нашите кул-турни дефекти.

Еве еден пример кој мошне драстично илу-стрира до какви последици доведува бирократ-ското, тесното и крајно неодговорното гледање на развитокот на културата кај нас. Имено, во републиката постои една специјализирана орга-низација чија првенствена, единствена и значај-на цел е популарно приближување на уметно-ста кон психата на модерниот млад човек. Тоа е Музичката младина. Тоа што таа денес речиси е неактивна најмалку е нејзина вина. Таму не известија дека нивната каса е одамна празна и дека активноста, барем што се однесува до ме-стата кои се надвор од Скопје, а редуцирана на најмала мера. А тоа со други зборови значи, дека престанале сите оние прекрасни излети под заедничко име „со автобус во театар" со кои на младите луѓе ширум нашата република им беше овозможено сепак некакво следење на културните настани во Скопје. Тоа уште значи и престанок на сите гостувања на наши позна-ти драмски, музички и литературни уметници во внатрешноста, што беше само една од ак-гивностите на Музичката младина. Непотребно е, се чини, воопшто да се зборува за значење-го, за потребата на ваквите гостувања во места-та каде културниот живот е речиси на мртва точка.

Да не навлегуваме во тоа какви биле при чините кои пред себе гм создале луѓето ао ре-публичкиот фонд за културни дејности. Ќe cпо-менеме само толку дека ова не е прв пат би-рократското гледање на работите да упропасти и оневозможи низа убави акции кои ги превзе-маат младите луѓе со цел да ја усовршуваат својата духовна надградба, ниту мма изгледл наскоро таа состојба да се промени. А сето тоа иајмногу ни штети нам, младите луѓе од оваа земја.

Што се однесува до активноста во машко? град, состојбата е само нешто поповолна. Co минималните средства, што се доделени оваа година, овозможени се сепак некои акции. Во прв ред тука спаѓаат настаните од музичккот живот. Долгогодишните напори на Музичката младина да најде заеднички јазик со театарски-те куќи и Универзалната сала останаа само без-успешен обид да им се обезбеди на младите постојанен попуст на влезниот билет за секоја театарска претстава, како и за секое гостување. Секогаш економските интереси на овие инста-туции биле во прв план и секогаш младите до-бивале достапни билети само тогаш кога било сигурно дека тие нема да се продадат по сво-јата редовна цена. Да споменеме само некои од гостувањата на познати уметници кои младите не немаа можности да ги видат и покрај голе мото интересирање што владееше меѓу нив, Тоа се пред се гостувањата на двата прочуено француски уметници Шарл Азнавур и Зилбер Беко на чии концерти, што се однесува до мла-дите, беа присутни само оние кои имаа подла-бок џеп. Потоа тука се и гостувањата на Рад-мила Бакочевиќ, Маријана Радев и други поз -нати оперски уметниди чни претставк се вис-гинско доживување за љубителите на оперската уметност, меѓу кои секако има и млади луѓе.

Ваквиот однос од страна на културните ин-ституции преку кои се одвива речнси сиот кул-турен живот кај нас спрема младите љубители на уметноста е голема пречка во напорите за духовна надградба на младиот човек. Bo My-зичката младина ни рекоа дека тие немаат сред-ства да им го надоместат „губитокот" што евен-гуално би настанал ако им се овозможи на мла-дите попуст на влезниот билет. А ние и не ве-руваме дека е тоа некои голем губиток за ка-сата на институцијата која организира една зна-чајна уметничка манифестација. Ниту пак ве-руваме дека луѓето кои работат таму, кахо и во сите други места кои се задолжени за нашиот културен живот, разбираат што значи духовна надградба на младиот човек.

Нино Ивановски

КРАЈОТ НА ЖИВОТОТ -КРАЈ0Т НА ЛИТЕРАТУРАТА

Семјуел Бекет. Роден в о Даблин 1906. Напхшал; Молоа, Малон умхра , Чекајќх го Годо, Крајот на жграта, Последната лента, Среќни дни. Нобеловец 1969. Лице избраздево . Очи продорни. Поглсд на орел, Бекет — човекот кој што најтрагичво го осети АПСУРДОТ. Апсурдот ш т о го раѓа животот Во сенка на атомската бомба . Во неговите дела лу-ѓето се закопани в земи д о гуша, живеат во канти, лежат неподвижно в о чамец и се даваат во сопствените лајна бидејќи не мажат да се помрднат. З о ш т о ? Затоа ш т о и ако се помрд-нат, тоа ве би променило ништо. Во светот на Бекет ништо стварно не се случу-ва. Сета активносг, сите напори на луѓето се по-пусти. Промена вема. За Бекет посток само еден човек. Прогонувано суштество на крајот на силите. Измачево ДУ-шевно н физички. Трпи. Гневен о д светот и од самиот себе си. Човек ш т о буди сочувство и гледање. Олицетворение на пропаѓањето и кра-јот. „Прдев“, тоа е јасно, но поретко, Тврдо и отсечено, во повеќето случаи звучепге како чк-ртање на пумпа и се разлеваше во величествено никогаш. H e знам колку долго бев таму. ми беше д о б р о во т о ј сандак, морам да кажам. Ми се чинеше дека станав понезависен во п о -следвите години. Д о б р о ш г о нико ј повеќе не доаѓаше, д о б р о ш т о никој не можеше да дојде да ме праша дали ми е д о б р о и дали нешто не ми е потребно . Тоа веќе многу не ме маче-ше. Ми беше д о б р о , но навистина, и стравот дека Ќе ми бкде полошо се појавуваше многу ретко. Ш т о се однесува д о моите потреби, се симнаа на моите димензии, а ш т о се однесува до квалитетот, беа толку разнежени, ш г о во то ј поглед секоја п о м о ш б е ш е исклучена. Свеста дека постојам надвор о д самиот себе си , б е з обзир дали тоа е некаква слабост или грешка, понекогаш м о ж е ш е длабоко да м е трогве . Човек со времето, подивува, т о а нормално. Толку, што п о н е к о г а ш се прашува дали е на правата планета. Дури и зборовите не напуштаат и со тоа се е речено. Веројатно тоа е моментот кога садовите преостануваат да се сврзани, сигурно знаете, садови. Човекот е постојан и тоа, ме-ѓу две фами, и тоа сигурно е постојано истото парче, што човек тоа и бебу го рекол кај сите насекаде. Ми се случувашс да восахам да г о по-дигнам капакот и да иалезам о д чунот, а не мо-жев, бев мрзелив и слаб. Ги чувствував в о бли-зина студените улици, ужасните лица, звуците ш т о сечат, бодат кинат, кршат. Чекав кога ќе ми се присере, мислев деха тоа ке ми даде си-ли. He сакав да серам в о своето гнездо. А сепак го правев тоа, се повеќе. Се виткав в о лах, ги симнував пантолоните, малку се свртував на страна з а да ја откркјам душката. Трудољубиво да се создадеш кралство сам за себе си во оп-штото бунишгге, а потоа да се посереш на вего , тоа беа јас ." (од расказот н К р а ј м )

И покрај ова човекот на Бекет има некакво па-радоксално достоинство бидејќи и покарј без-бројните порази одново станува и се обидува да ја сознае и објаснн внатрешната и надвореш-ната стварност, Но што може да сознае? Про-тагонистот на Бекет е анонимен. Toј не си го знае името Тој нема ни идентитет, не знае од

каде е. Toј нема пак интегритет в а личноста. М о ж е б и затоа многу луѓе драмите на Бекет ги сметаат за м о в о д р а м и . Човекот в а Бекет нема ни Бог. То ј в е м а иишто сигурво . Во „Крајот ва партијата" се среќаваме с о Хам и Клов, слепиот господар и недоброволно по -слушниот слуга. Тука се и родителите на Хам, два старци без нозе кои гнијат во две к а н т и за ѓубре и понекогаш ги дигаат капаците. Се ра-боти за о б и д о т в а Клов да го остави својот гос-подар. Хам е осуден на смрт б е з Клов, бидејќи не м о ж е да се грижи за себе . Н о и Клов би умрел кога би го оставил Хам бидејки вадво-решниот свет е истребен о д мистериоз-на катастрофа. А кај Хам е сета храна што останала. Н и со тебе ни без т е б е ! Владимир и Естрагон го чекаат Г о д о . Бекет си дал за задача да г о покаже вхидливо она Нипгго. Затоа „Чекајќи го Г о д о " е клуч за разбирање ва Бекет. Многумина се о б и д о а да дешифрираат кој е Годо . Попусто . Работата е токму во тоа што не се звае кој е Г о д о . Тој е она ш т о се чека, а ш т о вема да дојде. Тој е о в а ш г о изут-рина на човекот м у дава сили за живот. Естра-гон и Владнмир знаат дека животот е бесми слен, но продолжуваат да живеат. Г о чекаат Годо!

Естрагон (отпрвин попушта, но потоа пружа отпор . Стојат. Гледајќа г о дрвото) : Штета што немаме малку јаже. Владимир: Ајде, почна да ми студи.

(Го влече.) Естрагон: Потсети ме утре да донесам јаже. Владимир: Д о б р о , Ајде.

(Го влече.) Естрагов: Колку д о л г о сме заедво? Владимир: H e знам. М о ж е б и педесет години Есграгон: Си с п о м н у в а ш ли за о в о ј ден кога скокнав во Диранс? Владимир : Беше гроздобер , Естрагон: Ти ме нзвади о д водата. Владимир: Сето тоа е умрено и погребано . Естрагон: Облеката мнисе и с у ш и в а сонцето. Естрагои г о одврзува јажето ш т о му га држи пантолоните и тие, широки, му паѓаат, Тие го разгледуваат јажето.)

Владимир: В о краен случај би м о ж е л о да по-служи. Н о , дали е доволво јако? Естрагон: Ке видиме. Држи.

(Секој фаќа по еден крај. Повлекуваат. се кине. 3а малку да паднат.)

Владимир: H e го бива. (Тишина.)

Естрагон: Велиш дека утре пак треба да дојдеме овде? Владимир: Да. Есграгон: Тогаш ќе понесеме д о б р о јаже. Владимир: Се разбира.

(Тишина.) Есграгон: Диди. Владимир: Ш т о има? Естрагон: Јас не м о ж а м вака понатаму. Владимир: Само така велиш. Владимир: Н е м о ј повеќе да мислиш на тоа. Да одиме.

(Го влече.) Естрагон: Чекај! Владамир: Ми студи. Естрагон: Се прашувам дали не ќе б е ш е подо-б р о секо ј да си појдеше на своја страна. H e сме создаденхида одиме п о ист пат. Владимир (не се лути): Тоа не е сигурно. Естрагон; H e , нмшто не е сигурно. Владимир: М о ж е м е и да се разделиме ако ми-слиш дека така ќe биде п о д о б р о . Естрагов: Cera тоа е бесполезно.

(Тишина.) Владимир: Навистина е бесполезно.

(Тишина.) Естрагон: Тогаш, да одиме? Владимир: Ајде.

H e се мрдаат. (крај на првиот чин)

Естрагов: Како би било да се разделиме? Можеби би ни било п о д о б р о . Владимир: Ќ е се обесиме утре. Освен ако не дојде Годо . Есграгов: А ако дојде? Владимир: Тоа ќе не спаси. Естрагон: Значи , ќе појдеме ли? Владимир: Дигни ги пантолоните. Естрагон: Ш т о велиш? Владимир: Дигни ги пантолоните. Естрагон: Да ги спуштам пантолоните? Владимир: Дигни ги пантолоните. Естрагон: А х ! Навистина.

(Ги дига панталоните) Владимир: Значи, ќе појдеме ли? Естрагон: Ајде.

H e се мрдаат. (крај на вториот чин, крај на драмата)

Бекет не пишува алегории. Тој г о изразува своето егзистенцијално чувство оо архитипични слики. H e обидувајте се да г о сфатите Бекет. Морате да го почувствувате. Несигурноста на рационалното објаснение е внатрешна каракте-ристика ва неговото дело. Бекет не е само трагичен. Губењето на недежи-те дека м о ж е м е да најдеме смисла на егзистен-цијата и објаснивме на светот, м о ж е да биде трагично само ако се уште в о таква можност веруваме. Бекет не верува! Тој го затвори кру-гот. И на животот и на литературата. Жив е, a не живее! Никогаш Нобеловата награда в е му била до-делена на помртов писател и на позавршен о п у с !

Владимир Милчин

Koј, кого залажува?

к о ј ќe превари т о ј ке товари

Ш т о ј а к а р а к т е р з и р а денешната ситуација в о македонската к и н е м а т о г р а ф и ј а ? Некако изгледа д е к а се е в о с т и л о т на м и т о т о на о в о ј текст . Н о , к а к о н а р о д о т о в а а м у д р о с т ја у п а т у в а на б о р б а м е ѓ у еднаквите , таа в о д е -нешни у с л о в и д о б и в а една искарикирана ф o p -мa. Таа на п о л е т о на м а к е д о н с к о т о ф и л м с к о т в о р е ш т в о е о с о б е н о популарна . Н о , да с е в р а -тиме на п р а ш а њ е т о о д п о ч е т о к о т . Значи, в о врска с о карактеристиките на а т м о с ф е р а т а би истакнал д е к а таа е завиена в о н е к о л к у г р е ш -ни п о ч е т о ц и т.е. заблуди .

П Р В А Т А З А Б Л У Д А : П О Л И Т И К А Т А Н А П Л А -Н И Р А Њ Е Н А П Р О И З В О Д С Т В О Т О Н А К У С О И Д О Л Г О М Е Т Р А Ж Н И Ф И Л М О В И Т . Е. У Л О -Г А Т А Н А Ф О Н Д О Т З А У Н А П Р Е Д У В А Њ Е Н А К И Н Е М А Т О Г Р А Ф И Ј А Т А .

На јдобри показатели и илустрации за т о а се с е к а к о видените ф и л м о в и , н и в н о т о чинење и резултатите о д фестивалите . На минатогодишниот белградски ф е с т и в а л на кусиот ф и л м настапот на в а ш и т е автори б е ш е повеќе од мизерен. Се на с е беа прикажани три ф и л м а (во продукци ја на „ В а р д а р — филм") и еден в о продукци ја на Ф Р З (сите п о д просечни) . T о a с е п о в т о р и и на п у л с к и о т ф е с -тивал с о настапот н а д о л г о м е т р а ж н и т е ф и л м о -ви. Сите три македонски претставници беа т и -пични аутса јдери. ( „ М а к е д о н с к а крвава с в а д -ба," „ М е м е н т о " , „Планина на гневот" ) . Оваа година в о Белград донекаде с е у б л а ж и впеча-токот од минатата година. Н а ш и т е автори на-стапија с о пет ф и л м о в и ( „ С п о м е н и к " , „ П о пат одам за пат прашам" , „ М а г н а к а р т а . . . " и „ Д о -в и к у в а њ е на пролетта" — с и т е на „ В а р д а р филм") и еден ф и л м на ш т и п с к и о т кино — аматер К о ц е в . О д о в и е пет ф и л м о в и с е и з д в о -ј у в а у с п е ш н и о т документарец на Т . П о п о в „ Д о -в и к у в а њ е н а пролетта" , к о ј е и награден. Н а пулскиот ф е с т и в а л имавме еден тотален к р а х на продуцентот „ В а р д а р ф и л м " , к о ј о д с в о ј о т претенциозен ф и л м „ Р е п у б л и к а в о п л а м е н м в е оствари ниту трунка надеж, т у к у у ш т е еднаш се п о к а ж а резултат к о ј з б о р у в а за слабата п о д -готвеност и слабата политика . Д р у г и о т ф и л м го д о ж и в е а с п р о т и в н о т о од о в о ј в а „ В а р д а р филм" — м о ж е б и затоа ш т о е произведен од менаџерската Ф Р З ? . Имено ф и л м о т „ В р е м е без војна", покра ј в и с о к о т о признание, о т в о р и една нова стравица во нашата републичка кинема-тографија , п о ч е т о к на една естетска вредност,

на квалитет к о ј е в а в и в о т о на ј у г о с л о в е н -скиот . Оваа година ее предвидени т р и д о л г о м е т р а ж н и проекти и неколку к у с о м е т р а ж н и . Н о , ј а с н о е и тоа дека средствата од ф о н д о т за у н а п р е д у -вање в а кинематографијата однапред се „ и з е -дени" о д „ Р е п у б л и к а т а во пламен" (околу с т о милиони с . д . ) . Практично излегува д е к а нема пари за идниот период. Ф о н д о т е с о с а м о с т о ј н о ф и н а н с и р а њ е — преку ф и л м с к и о т д о п р и н о с ш т о го плаќаат гледачите. П а с п о р е д т о а и з -легува д е к а македонската ф и л м с к а п р о д у к ц и -ј а треба д а ј а „ п л а т и " сво јата ф а т а л н а г р е ш -ка, с о минимално п р о и з в о д с т в о за с л е д н и о т п е -риод, т .е . треба д а се плаќа ц е х за банкротот ш т о го. нанесе „ В а р д а р ф и л м " с о „ Р е п у б л и к а т а во пламен" . А к о в е ќ е не с е п о в и к у в а л о на о д -говорност , т о г а ш единствено останува греовите да с е плаќаат со „катарзата — на намалено п р о и з в о д с т в о " в о ш т о приоритет ќ е имаат само оние ш т о п о к а ж а л е у с п е х на споменатите ф е с -тивали . Биде јќи , а к о с о в е с т а на сите оние кои се ангажирани о к о л у политиката на р е п у б л и ч -ката кинематографија не била д о в о л н о критичка и в и д о в и т е в о поглед на последиците , тогаш испаѓа д е к а т и е т р е б а д а се ж р т в а на бумерангот о д заспаната совест . Сите беа мати -р а в и и ф р у с т р и р а н и пред големината и значе -њето на „ е п о х а л н и о т п о т ф а т " — ф к л м о т „ Р е -публика в о пламен". Сега, к о г а с е познати р е -зултатите , н е к а ј а п о ч у в с т в у в а а т горчината оние кои с е н е п о с р е д н о п о в р з а в и с о т о ј н е у с -пех (продуцентот и р е ж и с е р о т ) . А п с у р д н о би било фондот д а с е з а д о л ж у в а в о к о р и с т на таквата продукци ја и н а о н и е р е ж и с е р и к о и не се п о к а ж а л е и н и ш т о не ветуваат . Според тоа у с п е х о т на ф и л м о т „ В р е м е без во јна" значи о б -врски* кон една политика к о ј а родила д о б а р плод ( Ф Р З ) — пред средствата на ф о н д о т , ( А к о ги има) .

В Т О Р А Т А З А Б Л У Д А : П О Г Р Е Ш Н И О Т Т Р Е Т -М А Н Н А М Л А Д И Т Е А В Т О Р И

Младоста не е гаранција за квалитетот и у с п е -х о т . H e значи ако н е к о ј а в т о р е млад, дека младоста априори гарантира за него. Т о а се сведува на талентот и с т р у ч н о с т а без разлика на возрастот . Н о , стои т о а дека на наслутениот талент м о р а д а м у с е даде шанса . Т о а значи, да с е има у в и д в о неговите п р в и ч е к о р и ш т о ги правел в о аматерскиот филм , в о теоретската наобразба, на полето на к у с о м е т р а ж н и о т 35 мм. филм , н е г о в и о т смисол за а в т о р с т в о и слично . Тука , в о таквата категорија , спаѓаат к а к о д о л -гогодишните киноаматери т а к а и „академците" на студентите на ф и л м с к и т е академии. Сето тоа го набро јувам к а к о нужна з а к о н и т о с т в о развитокот на идниот р е ж и с е р . О д р е д о т на младите киноаматери веке п о в е ќ е години с е истакнуваат н е к о л к у имиња. Еден о д нив е 3 . Младеновиќ , еден о д на јспремните и с е у ш т е доследен ентузи јаст кон аматерскиот филм , снимил голем б р о ј на аматерски ф и л м о в и и е добитник на м н о г у републички и со јузни на-гради с о ш т о с е в б р о ј у в а м е ѓ у познатите ј у г о -словенски киноаматери. Работи на скопската телевизија к а к о р е ж и с е р и асистент, a е автор на 35 м м к у с о м е т р а ж н и о т ф и л м „ Л у ѓ е и ф а с а -ди". Н о од т о г а ш не м у е дадена н о в а шанса . В т о р и о т к и н о а м а т е р е К . М а л и н о в , а в т о р на п о в е ќ е аматерски филмови и веќе д в е години работи к а к о телевизиски р е ж и с е р с о а в т о р с к и з а б а в н о — м у з и ч к и ф и л м о в и (меѓу кои еден е бункорисан , а друг е с о веоправдано пролн

гирање на терминот за емитување) . Да с п о м е -нам и тоа дека М и л а н о в е добитник на прва награда од бледекиот Т В фестивал , за забавно музичка емисија . В о меѓувреме н е м у м у е о т -к у п е н о сценарио за новогодишна емисија , а м о -ментно заедно с о 3 . М л а д е н о в и ќ р а б о т и на но-вогодишната програма. П о к р а ј нив постои у ш т е еден вонреден киноаматер и с т у д е н т на акаде-мијата в о Белград ( Х у а н К а р л о с ) , а и с т о така у ш т е неколку а к т и в в и киноаматери и академ-ци продуцентот „ В а р д а р ф и л м " под плаштот дека „ ф о р с и р а млади автори" , експлозивно лансира е д н о име к о е з в у ч и изненадувачки . Имено, н е д о в о л н о и н ф о р м и р а н и о т и неверзиран новинар о д в е с н и к о т „ В е ч е р " , б у л е в а р с к и го з атруби името на К . Ц е н е в с к и к а к о иден а в т о р на д о л г о м е т р а ж е н игран ф и л м . Притоа ј а в н о с -та с е з а л а ж у в а с о вести д е к а : „ К Ц е н е в с к и е еден о д најталентираните и на јнадежни млади македонски р е ж и с е р и . . . " , д е к а д о с е г а Ц е н е в -ски бил п о м о ш н и к на р е ж и ј а на с и т е ф и л м с к и р е ж и с е р и в о Републиката" , д е к а „постигнал значајни у с п е с и при р е ж и р а њ е т о на голем б р о ј телевизиски е м и с и и . . . . " , и д е к а е носител на „ к у р и о з и т е т о т — прв р е ж и с е р на т е л е в и з и с к и филм" . О д сите о в и е „ б и с е р и " , т е ш к о м о ж е да се согледа вистината за нивната т о ч н о с т . Г о -воре јќи и с к р е н о и нетенденциозно , в о името на реалноста, К . Ц е н е в с к и не започнал к а к о к и в о -аматер, т о ј з аправо т о а н и к о г а ш и в е бил . Нема ниту еден аматерски ф и л м , с о т е о р и ј а на ф и л м се запозна релативно доцна , кога в е ќ е м н о г у -мина од познатите аматери р а б о т е а на големо на аматерскиот филм , запознаени с о ф и л м с к а -та теорија и практика . Т о ј з аправо одеднаш се појави в о Т е л е в и з в ј а С к о п ј е к а к о асистент, п о -точно — речено , к а к о у ч е н и к в о с т у д и о т о (во то ј период т о ј у ч е ш е ш т о е телевизиска р е ж и -ја ,а н е ш т о е ф и л м с к а р е ж и ј а ) . П о д о ц н а с е испраксира за асистент на р е ж и ј а на телеви-зиските драми (студиската р е ж и ј а , о с о б е н о асистенцијата, за оние кои го познават т о ј м е -диум е едноставна задача, тоа ни м а л к у н е м о -ж е да значи „верзираност" , а у ш т е повеќе спремност за ф и л м с к а р е ж и ј а . К и р о Ц е н е в с к и не е а в т о р н а „ м н о г у е м и с и и " т у к у на една д о две. Ш т о се о д н е с у в а за п р в и о т телевизиски ф и л м тоа не е нималу д о в о л е н капитал к о ј би зборувал за неговите вредности . В с у ш н о с т , т о ј ф и л м с е у ш т е н е е ј а в н о прикажан , а оние ш т о го виделе го оценуваат к а к о п р о д у к т на една дилетанска фаза, а не на неко ј поизразен та -лент. И нема да претерам а к о к а ж а м д е к а т о ј у ч е ш е о д споменатите киноаматери, кои с е сега на маргините на политиката „ ф о р с и р а њ е мла -ди автори, очигледно н е д о в о л н о „ п р о б и в н и " . Па според тоа , п о ш т о и в о ш т о „ В а р д а р ф и л м " е убеден за да м у дадели с р е д с т в а на К . Ценевски, к о ј ни м а л к у н и м н о г у т у к у OП! , д о -зреа пред многумина п о д о б р и о д него да сними игран ф и л м ? Т о а с е с т о милиони динари или десетина к у с о м е т р а ж н и ф и л м о в и , т о к м у колку да м о ж а т да с е испробаат десет , а н е еден (ка-ко ни еден) млади автори . Н е м о ж а м д а в е р у -вам в о не „ ф е р п о т е г о т " ш т о го превзема „ В а р -дар филм" , к о ј дава јќи м у р е ж и ј а на Ценевски ги обезвреднува и запоставува вистинските млади автори. Ч о в е к д у р и и ќ е с е п о с о м н е в а в о „ д о б р о н а м е р н о с т а " на продуцентот , с о т о а ш т о ангажира очигледно погрешна личност . За да биде иронијата поголема, дознав д е к а нашите студенти на белградската академија (заради не -мање средства о д с т р а н а на академијата) н е -м о ж а т д а реализираат практични и дипломски проекти . М о р а еден в а к о в апсурден контраст да

Го иритира секого, а особено верзираните во настаните.Практично, политиката на „Вардар филм“ е стихијна и некоректна, таа „фрла“ средства за мегаломански цели и потфати.Ако веќе сакаат да го лансираат миленикот Ценевски, тогаш нека го испитаат на кусометражен филм.За пример нека послужат познатите млади југословенски режисери како: Жилник,Зафрановиќ,Карпо Домович,Јовановиќ, Готовац, Петерлиќ, Комосар, Идризовиќ, Драшковиќ и многу други, кои не така лесно и одденаш станале тоа што се. Режисер преку ноќ никој не бидува. ТРЕТАТА ЗАБЛУДА : Е БЛЕДАТА ФИЛМСКА КРИТИКА, а со тоа и отсуството на вистинскиот критички и енергичен дух во откривањето и укажувањето на слабостите. Некои неспремни, заправо, никакви критичари во својата досегашна практика повеќе биле штетни одколку полезни.Нивната “немоќ“ директно да укажат на грешките, овозможи да се создава една клима на разгаленост кон филмските автори и нивните дела.Полтронско-хипокритскиот став и квази-колонијалноста на повеќето критичари со соодветните филмски кругови,овозможи да се крои републичка кинематографија полна со илузии и заблуди.Тоа не значи дека нема спосбни критички пера, но тие или апстинираат или се во заднидната на булеварскиот бран и манирот на повеќето новинари од скопските редакции.Никому ширењето на заблуди и пливањето во плитки води не му користи, туку дезинформира и штети. На прстите од една рака едвам, можат да се избројат вистинските и доследни критичари со стил на зрелост во приоѓањето на проблемските и естетските анализи. Но, тоа не е доволно. Со тоа се доаѓа до прашањето за отварање на специјализирано филмско списание со кое треба да се позабави споменатиот фонд за унапредување на кинематографијата.Со оглед на несреденоста во рамките на републичката кинематографија и со цел да се расчистат идните патишта токму во моментов кога добивме мала надеж,без некои илузии за тоа дека “се е добро и дека најзад тргна“ редакцијата на “ФОКУС“ и покретот на филмската младина се готови да иницираат проблемски разговори на тркалезна маса со сите оние кои се ангажирани и заинтересирани за судбината на македонската кинематографија. Б.К.Доре

ПОЗДРАВ ДО СИЛИТЕ КОИ ЈА ПРЕГРНУВААТ НАШАТА КИНЕМАТОГРАФИЈА 1

Го поздравуваме пресметувањето со силите на мракот во југословенскиот филм. Нам истотака ни одговара ниту еден дебитант да не се појави ,а да им се ограничи работата на сега активните режисери-и така во најкус возможен рок да се изврши изумирање на југословенската кинематографија. 2

ВИСТИНСКИТЕ РЕЖИСЕРИ СЕ ВОН ФИЛМОТ. 3

Нам истотака ни одговара југословенскиот филм да не се занимава со негативните појави во југословенското општество бидејќи близу до памет е дека има далеку повеќе такви појави во странство. 4

Со години во оваа земја работите не завршуваат добро, па редно е барем филмовите да почнат да завршуваат добро. 5

Колку и што се грижиме за тоа што кадрите во филмот ни се слаби, не загрижува истата ситуација и во раководствата. 6

И нам потполно ни одговара пријавите до милицијата да се пишуваат во вид на филмски критики. 7

Бараме сите да ни се качат на глава, а потоа нека ја сечат гранката на која седат.

ЛАЖНИ ВИСИНИ

било како да било, никогаш не било ништо да не биде

Списокот на „жолтиот печат“ зголемен е со нов „хит" . Тоа е о в о ј „ Ш О К - М А Г А З И Н " к о ј „нема намера да шокира, ами да г о изнесе сето ова што е ужасно само п о себе си, да ве запознае с о она што заплашува, запрепастува,. .“ „ Ш О К " е вашиот ангел-чувар. „Опасноста дем-не насекаде: во станот, во бањата, во канцела-ријата, фабриката, возот , креветот, автобусот, авионот, на улиците, на патиштата. . .“ Читајќи го „ Ш О К " Ќе останете невини! „ Ш О К " ве штити пред вампирите, вештиците, ѓаволите, м о н с т р у м и т е . . . „ Ш О К " ве штити пред сите мазохистички, са-дистички, фетешистички, содомиски, х о м о с е к -суални и какви у ш т е не перверзни тенденции што се кријат сo вас! Ќe има ли некој да не заштити од „ Ш О К " ?

ОДА НА ЕДЕН Н А Ш Д О Н Х И Х О Т

Културниот живот во нашиов град е навистина сведен на микро-количини. Како некој да се грижи да не ги преоптерети почитуваните гра-ѓани. На ова „покосено поле" упорно трчаат неколку Дон Кихоти и еротички упорно јуришаат про-тив челниците. Еден од тие Дон Кихоти е и Музејот на современата уметност. Тој упорно се обидува с о својата галерија да открадне по некој посетител од срцето на нашиот град — к о р з о т о ! Фала му на Музејот на современата уметност. Денес во Скопје Дон Кихотите навистина се нужни!

КАДЕ CO ПУБЛИКАТА

Бев на две претстави во Драмскиот театар. „Ве-тер во гранките на сасафра" и „Магбет" . По-големиот дел о д публиката беа ученици. Првата вечер беа ученици од Економското училиште втората о д гимназијата „Јопи Броз • Тито". Многу, мноту често наставниците и редарите беа принудени гласно да опоменуваат: „Тиши-на!" и „ П с с с т ! " Овие извици беа толку чести и гласни што се качија на сцената а станаа дел на претставите. Замислете ја таа какофронија на звуци во која се натпреваруваа глумците, уче-ниците и професорите ! На „ М а г б е т " ме ужасна и „каубојскиот" начин на гледање на претста вата. Неадекватното, неопитно и вулгарно од-десување на младата публика во театрите е уште еден сигнал за примитивниот културен ниво. Особено загрижува тоа што се работеше за една гимназија која треба да ја воспитува нашата интелигенција. Знам дека моиве зборови нема ни малку да придвижат некого и нешто. Но , се надевам дека театрите ќе го сигнали-зираат приближувањето на критичката точка!

Владимир Милчин

Младите љубители на сериозната музика веројатно се уште се сеќаваат а нетака одам-на одржавиот концерт на солистот аа ковтра-бас Љупчо Самарџиски во организација на Концертната дирекцВја. „Момчето со ковтра-бас", како популарнд го нарече скопскиот днев-ник „Вечер", приготви програма за еден цело-вечерен концерт и пред малубројната публика ја демонстрираше својата „уметност".

До овде, на прв поглед и за неупатените, работите можеби се во ред. Навистина малку млади луѓе добиваат таква прилика, веднаш по завршувањето на Средното музичко учи-лиште да одржат солистички концерт. Меѓутоа, кога ќе се земе во предвид дека и најголеми-те светски виртоузи на овој инструмент нико-гаш не се осудуваат да свират повеќе од две партитури, затоа што доволно добро ги знаат пасивноста, неподвижноста и тешкото слушање на контрабасот, тогаш се изгледа поинаку. „Момчето со контрабас" или, ако сакате, „Кон-трабасот со момче", се уште во форма на по-луфабрикат, однапред своето солистичко деби го осуди на пропаст. Меѓутоа, нивата не е са-мо негова. Концертната дирекција не смееше да дозволи, доколку во неа седат компетентни луѓе, Љупчо Самарџиски, доскорешен средно-школец, пионер по своето музичко знаење и сиромашев по својот уметнички потенцијал, да оддржи еден целовечерен солистички концерт на својот, мошне тежок инструмент, вивнувајќи се така во лажните висини на уметничката не-зрелост. Состојбата не би била толку трагична, да не се работи за млад музичар кој дури по-натаму ќе го оформи својот музички портрет, школувајќи се за некоја од Музичките акаде-демии во земјата.

Но, приказната за лажните висини не завр-шува овде. Токму помисливме дека лошиот по-тег на Концертната дирекција помина, дека сето ова набргу ќе го заборавиме, како еден лош сон, следеше ново изненадување. Овој пат тоа беше повторно солистичкиот концерт на младиот солист на флејта Никола Атанасов, постар и музичар со поголемо искуство од претходниот, но сепак недоволно о ф о р м е н за еден целовечерен концерт. Повторно Концерт-ната дирекција организатор и повторно е на-правена грешка. И флејтата, како и контраба-сот е мошне неблагодарен инструмент за еден солистички концерт, ниту пак младиот флеј-тист е уметнички зрел за еден таков настап. И Никола Атанасов, како и Љупчо Самарџиски, се млади и можеби талентирани музичари. Ме-ѓутоа, јасно е дека тие без натамошно усовр-шување и оформување не ќе постигнат ништо повеќе од еден блед просек.

И се додека не го дополнат своето знаење и не се изградат во вистински уметници, нив-ните солистички концерти, како и на нив слични, ќе ги слушаат само нивните роднини и пријатели.

На крајот, точво е тоа дека на младите треба да им се пружи шанса да излезат од анонимноста, но, во овој случај тие не добија ништо повеќе. Затоа, ваквите „услуги" на Кон-цертната дирекција на младите уметници, како и на нас, љубителите на добрата сериозна му-зика, ќе останат само „мечкини".

Н. Ивановски!

сега дури се ми е јасно.Пијан сум

Ветровито е се очекуваат нови мислења

Кога островот јазик ќе отупи единствено може да послужи за лижење

Дали бракот е пораз или победа во сексуалната револуција

И будалата е паметен на овој начин

„СК0ПЈЕ 69" ИЛИ ФЕСТИВАЛ П0 CEKOЈA ЦЕНА

Неодамна в о Универзалната сала имавме м о ж н о с т д а следиме еден промашен фестивал . В т о р и о т с к о п с к и ф е с т и в а л б е ш е , з а жал, м н о -гу понеквалитетен о д првиот . Сите дванаесет композиции имаа к р у п н и недостатоци . Н а с е -к о ј а и недостигаше или д о б р а вокална из-ведба „ Б е о г р а д с к и о т шоу ансамбл" н а ф е с т и -валот д у р и пропеа , к а к о с е знае д е к а о в а а гру -па и с к л у ч и в о прати пеачи, за што е и о ф о р -мена), или аранжманот воопшто неодговараше, или пак т е к с т о т б е ш е банален па в о некои слу-чаи и мошне чуден („Соул Македонијо": „Душо Македонијо!“ Душо... Душо!!??). На тој начин повеќето мелодии, заради горенаведените

просек (Koмпозицки на „Загреб", „Белградска п р о л е т " и „Опати ја" ) , С л е д е ј ќ и го о в о ј ф е с т и -вал можеше да се заклучи д е к а во Македонија н е п о с т о ј а т доволно јаки сили да отворат б а -рем еден просечен ф е с т и в а л . Р а к а на с р ц е м о -ра да издвоиме и н е к о и пријатни новини ш т о ни ги д о н е с е ово ј ф е с т и в а л . П р е д се на ф е с т и -валот ги потврди ја с в о и т е квалитети Диме П о -повски , Л е о М а р т и н и Лада К о с . А р м е н С у р м е -ј ан на јпосле пред еден п о ш и р о к аудиториум го п о к а ж а с в о ј о т талент, додека неговите другари од „Безимени" , заради а р а н ж м а н о т к о ј напол-но ги игнорираше к а к о музичари , не ги п о к а -ж а а с в о и т е несомнени квалитети. А р а ж м а н и т е на Никица и Стипица К а л о ѓ е р а д о н е к а д е го ооветлија образот на а р а н ж е р и т е . Г р и г о р Коп-р о в и Љ у п к а Д и м и т р о в с к а у ш т е е д н а ш пока-ж а а дека с е слаби пеачи. Интересните музички" моменти на А л е к с а н д а р Џамбазов ( „ К а к о Стру- „ га зема друга" ) и Бранџолица ( „ С о у л М а к е д о -нијо") заради к р а ј н о бледите и неинтересни, д у р и и н е в к у с н и т е к с т о в и : не можеа да се п р и -метат. Н а кра јот м о ж е д а с е з аклучи дека „ С к о п ј е 69" наполно разочара . Се доби в п е ч а -ток д е к а ф е с т и в а л о т е о д р ж а н с а м о да се к а ж е дека и М а к е д о н и ј а не е поназад од другите и дека и таа има с в о ј ф е с т и в а л .

H O B С П О Р Т В О С А Д : З А Д А H E В И Б И Д Е Д О С А Д Н О И З М И С Л У В А Ј Т Е Н Е В Е Р О Ј А Т Н И Р А Б О Т И !

В л а т к о К о р о б а р , и н а к у м о ј д р у г а р к о ј е на ш к о л у в а њ е в о С А Д , пред и з в е с н о в р е м е ми пиша з а неверо јатната а ф е р а која в о С А Д з е -ла ш и р о к и размери. И м е н о се р а б о т и за Битл -сот П о л Маккартни . Н а в о д н о т о ј у м р е л пред о к о л у три години и бил заменет со некој си

Били Ш е р о . „ Д о к а з и " з а о в а т в р д е њ е има мно-гу. П р в о да п о ч н е м е о д „ К л у б о т на осамените срца на наредникот Пе јпрс" . В о мелодијата „Ден о д ж и в о т о т " Џ о н Ленон в е л и : „ Т о ј с и го растури м о з о к о т в о автомобилот , н е примети дека с в е т л о т о на с е м а ф о р о т се смени. Т о л п а луѓе с т о е ш е и ѕвереше, т и е г о в и д е л е т о а лице порано, но нико ј не б е ш е с и г у р е н к а д е . . . " С е -то ова би т р е б а л о д а значи д е к а П о л загинал во сообраќа јна несреќа . Д а одиме понатаму.На омотот на о в о ј а л б у м покра ј д р у г о т о п о с т о и и една постара направена о д ж о л т о цвеќе ко ја највеке личи на Половата бас гитара. На сли-ката од позади, на обвивката каде што се тек-стовите , с и т е с е с в р т е н и со лице напред, с а м о Пол е свртен с о грб . На големата слика в о средината на ракавот на П о л п и ш у в а „ О . P. D . " (знак за : о ф и ц и ј а л н о прогласен за м р т о в ) . Тоа не е се . В о ф и л м о т „Магикал мистери т у р " сите носат ц р в е н и р у ж и сем Пол к о ј н о с и црна, п о -тоа на обвивката на „ Е б и р о у д " П о л д р ж н ц и -

гара во десната рака иако е левак. Во пронаоѓањето нови докази се оди до таму што се изнаоѓаат теории по кои слушајќи ја „Луси на небото од дијаманти“ може да се открие телефонски број на кој откога ќе го повикате ќе чуете :„Пол е мртов!“ Дури се појавила и една група која снимила плоча со „Балади за Пол Маккартни“ во која се зборува за Половата смрт.Овие вести ги пренесоа и некои сериозни американски весници. Пол изјавил дека е сосема залудно да се употребуваат зборови за така глупави весници.Неодамна и АП пренесе една вест од Лондон во која се вели дека Пол енергично демантирал дека е жив и тоа го сторил на тој начин што воскреснал и излегол од својата гробница и из јавил: А к о сум с л у -ча јно ж и в , з а р тоа ј а с п р в нема да го признаен! толпата од околу 3 500 луѓе потоа можела да види како Пол пофторно се враќа во својата Гробница. Навистина крајно лудо и неверојатно! Во САД навистина знаат како да си ја вежбаат фантазијата!

Д А Л И Л Е Н О Н ГИ Н А П У Ш Т А Б И Т Л С И ?

„Месечната книга на Битлси“ во својот последен број донесе вест по која Ленон на јверо јатно ќе ги н а п у ш г и Б и т л с и . Оваа вест п о н а -таму вели дека Ленон има планови с о „ П л а с -тик о н о б е н д " п о к р а ј синглот „ Г о л д Т у р к е ј " да спими и албум и д а настапи в о п о в е ќ е места . Се разбира оваа вест т р е б а д а с е прими с о г о -леми р е з е р в и за пгто з б о р у в а и кра јот на в е с -та : А к о Џ о н н е ги н а п у ш т и Б и т л с и т о г а ш с и -гурно Битлси ќ е мора на настапуваат на с ц е -ната за д а о о б е р а т пари за „Е јпл" .

К о г а с м е веќе ка ј Битлсите д а ви к а ж а м дека в о С А Д веќе излезе нивниот албум „Гет б е к " и дека за С А Д с е спрема и сери ја о д ч е -тири албума на к о и с п о р е д с в о ј о т и з б о р сите Битлои ќ е снимат п о 12 мелодии. П р в а т а Л П — плоча ќе ј а сними Ринго и таа т р е б а д а се п о -ј а в и на п о ч е т о к о т на 1970 година а м о ж е и п о -рано .

Пол Сајмон и Apт Гарфанкел. Трубадури на на-ш е т о време . М у з и к а и поезија. Тие го чувству-ваат Њу Јорк. Го сакаат и г о мразат. Ја сакаат и ја мразат и Америка. Ги сакаат луѓето ш т о се изгубени меѓу облакодерите. Ги сакаат ста-рите ш т о полека умираат седнати на клупите во парковите. Ги снимаат нивните гласови како т р а г и од минатото. Ги сакаат битниците и скит-н и ц и т е . . . Н а нивните плочи забележени сме си-тe ние, нашите илузии, надежи, љубовни и не-с р е ќ и . . . Н а нивните плочи се слушаат сирените за полициски и амбулантни автомобили, истре-лите во ноќта , хашките што полека паѓаат о д една чешма во Харлем, солзите ш т о паѓаат од очите на една Виетнамка, телата што паѓаат под пендреците . . . Таму сме и н и е : една маргарит-ка, два вртипопи, три рузмарина и четири перу-ники...

Пол и Арт не сакаат, ги сакаме и н и е . . . Тие не бараат, ние ги б а р а м е . . . Н а нивните п л о ч и . . . Старите пријатели. . .

СПАСЕТЕ Г О ЖИВОТОТ H A МОЕТО ДЕТЕ

,Боже! H e скока ј !" Едно м о м ч е седеше на работ , високо. Еден старец ш т о имаше имела си дојде на се-бе си. И сите се согласија дека навистина би било чудо. АКО м о м ч е т о остане живо. Спасете г о животот на м о е т о дете!" викаше очајната мајка. Кената од супермаркетот.Отрча да ги викне цајканите.Иако тоа Њу јорк тајмс никогаш не го правеше.Во Дејли Њус пишуваше Спасете го животот на моето дете!“Викаше очајната мајка.Патролниот автомобил што поминуваше застана. Офицерот Мек Дагл со вчудоневиденост рече: Полицијата не може да се занимава со вакви нешта.Бидејќи децата денес не го почитуваат законот (и бла бла бла).“Спасете го животот на моето дете!“Викаше очајната мајка. Што се случува со детето?“Се прашуваа меѓу себе луѓето.Кога се спушти темнината, возбудувањето ја опфати толпата. Ја натера да дивио атмосфера на ќудлив празник.Кога рефлекторот го најде детето толпата почна да аплаудира, оа полета. О, милост, јас немав скривалиште.“

АМЕРИКА Да бидеме љубовници, ќе ги венчаме нашите среќи. Имам некаков опиплив имот мојата чанта.“Потоа купивме кутија цигари,штрудла од Г-ѓа Вагнер, тргнавме да ја бараме Америка. Кети,“ реков јас,

отоа JtyrJmm/jgjfffiffi цитар:

ќеги," реков fa^^*

•

„Мичиген сега мм се чини сон. Четири дни ми требаа со авто-стоп о д Сагиноу. Јас дојдов да ја барам Америка." Се смеевме во автобусот , Игравме игри со лицата, Таа рече дека човекот во габарденски костум Е шпион. Јас р е к о в : „Биди претпазлива, Неговата вратоврска е навистина намера." „Фрли м и една цигара, Мислам дека нма една в о мојата наметка." „ја испушивме последната Пред еден час." Јас го гледав пејзажот, Таа читаше магазин, А месечината се појавуваше над голото поле. „Кети, се изгубив," реков, Иако знаев дека спие. „Празен сум и в е ш т о м е боли и Не знам зошто." Ги броевме автомобилите На Њ у Џерси Тарнлајк. Сите тие дојдоа Да ја бараат Америка. Сите тие дојдоа да ја бараат Америка.

МАГЛЕСТАТА СЕНКА НА ЗИМАТА

Време, Време, Време, гледаш ш т о стана со меве Додека ги барав моите можности . H e бев задоволен од ништо, Глеј околу, Лисјата се кафеави, А н е б о т о е маглеста сенка на зимата. Слушај го оркестарот на Армијата на спасот. Долу крај реката — Ограда за да се возиш п о д о б р о Одошто си планирал. Носи ја чашата во рацете. И глеј околу, Лисјата се кафеави, А н е б о т о е маглеста сенка на зимата. Обеси се на твоите надежи, пријателу м о ј . Тоа е лесно да се рече, Н о ако твоите надежи одумираат Едноставно сметај дека одново м о ж е ш да ги изградиш. Гле ј околу , Тревата е висока, Полето е узреано, Тоа е пролетта на мо јот живот. Годишните времиња се менуваат со пејзажот, Ткаејќи г о времето во гоблен; Нема ли да застанеш и да се сетиш на мене Во било кое време? Смешно колку мојата меморија потскокнува Гледајќи преку ракошисот На непублккувана рима. Пиејќи водка со лимун, Јас гледам наоколу, Лисјата се кафеави, А небото е маглеста сенка на зимата.

ВО ЗОО -

Некој ми рече Се се случува во 300. Јас поверував, Поверував дека е така.Осветлено и бучно е патувањето од Источната страна до паркот,убаво и накитено скитање. До ЗОО. Но можете и да се качите на градски автобус.Ако врне или ако е студено, и на животните ќе им се допадне тоа Ако го сторите. Нешто ми рече. Се се случува во ЗОО. Јас поверував, Поверував дека е така.Мајмуните се застапуваат за чесност.Жирафите се неискрени, Слоновите се љубезни во Неми. Орангутаните се скептични Кон промените во нивните кавези, а чуварот е полн со рум. Зебрите се реакционери.Антилопите се мисионери, гулабите завиткани во тајна.Каков хит! Треба да појдете и да го видите ЗОО.

На Пол и Арт им асистираше Владимир Милчин

ИДНИНАТA НА СРЕДНА ЕВРОПА

1976 ЈУНИ. Преродило. Ништо не се про-(јвва. Цената на земјата паѓа. Народот вари зим-«ица за да не пропадне непродаденото. Парите паѓаат. Во градот се е скапо. Во вешиците стан-дардот расте. Општ туризам.

1976 ОКТОМВРИ. Народот ожнеа, а не се-ееше. Ги напушта куќхте и бурињата. Ги прет-вора парите во злато и го влече добитокот и јор-ганите в пгума. Житото и ракијата ја закопува. Земјата и куќите ги остава за порез. Патролите го бркаат народот со камиони и трактори. Слабо нешто фаќаат. Народот ја оре земјата под стра-жа. Порезот е одложен за шест месеци. Ветер работа, бидејќи народот краде од војската куршу ми и бега в шума.

1977 ДЕЌЕМВРИ. Народот се закопал во земјанки и пали огин. Кого што полицијата ќе го фати, го аиси по закоиот за сечење на пгуми. Водач нема, Народот нема кого да издаде. Се повеќе се бега в шума иако е зима.

1978 ФЕВРУАРИ. Извидничките авиони ги надлетуваат бреговите и снимаат. Вешмците пи-шуваат дека нема да ое дозволи отцепуваае на група земјоделци кои ги загрозуваат тековини-те на оппггеството. Безработвште од град, зами-нуваат да ја обработуваат земјата, но брзо им досадува и бегаат.

1978 МАРТ. Вешиците пишуваат дека нема опасност од глад. За препродавање на храна се стрела по брза постапка. На народот в пгума му пукна пролетта. Направиле електрика од во-деници и ветерници. Затворите се мали и полни со граѓани. Војската ги оградува со жица брего-вите и ливадите. Се подготвува земјоделие по казна.

1978 АПРИЛ. Војската оди в шума за да собира регрути. Регрути нема но голем дел од војската си ја спрашти. Во весниците ги осуду-ваат на смрт во отсуство. Се најавува опколу-вање на шумите. Одненадеж на збеговите им се придружуваат и рударите. Пожарникарите колех тивно поминуваат во полиција поради плата. Народот седи околу огинот и Шлока ракија.

1987 ЈУНИ. Владата бара испорака на регру-ти. Праќа казнени експедиции. Во ноќниот ко-леж војската, со тенкови, запали две печатници н ја уништи електриката. Многумина загинаа. Како одговор на тоа во. ломалите места народот ги запалува бирачките списоци и бега в шума. На препад се ослободуваат два земјоделски ло-гори. Многумина загинуваат. Меѓу народот се Омилени пеачите скитници.

1978 АВГУСТ. Фабриките немаат што да пре работуваат. Безработните заминуваат в шума. Граѓаните добиваат храна поделени во групи. На фамилиите на избеганите и на другите не-пријатели следував»ата им се укинати. Се расчу-

дува смртна казна за бегање во шума. Се расчу-ло дека во затворите убиваат, бидејќи нема Me­tro, а ни на друмовите повеќе не е ситурно, па •оради осветата на народот, ја поради мотори-зираните аатроли. Се~сем0билизира за војскз, освев полицијата. Никој не смее в шума car уни форма. Секое дрво пука. Преку весниците ее за-кануваат со запрашувавје од авиони.

1978 ОКТОМВРИ. Војската ја-зема власта во свои раце. Се вршат големи истрагн во градот. Избива голем штрајк со многу жртви. Повеќе не се увезува храна туку нафта. Сликите од музе-ите му се продаваат на странството* Кафеаните се затвораат во седум. Војската создава женски и пионерски чети. Законот дозволува проститу-ција. Големата офанзива залочнуѕа со отрови. Како одговор на тоа, народот го запалува старм-от Парламент во кој е сместено военото рако* водство. Тенковите излегуваат на улица. Во оџг« мите народот се облекува во кожи. Договорено е да се преориентира на сточарство. Се сади н нешто малку комлир.

1979 ЈАНУАРИ. Бензин има само за воевн возила. Се продира во шумите и се трага по тра-повите со компир со помош на кучиња. Народо! се симнува во градовите и ги ограбува малитс мапшни, шивачките и за пишување. Војсхата бе га в шума. Останатите се Забарикадируваат вс големите градови и спалуваат се зад себе. Наро дот ги ослободува друмовите и постепено се ор ганизира.

1979 ФЕВРУАРИ. Владата бега од земјата Се формира Народна странка. Се стрелаат заос танатите злочинци. Се заведува ред. Се избирѕ нова влада со помош на Народната странка. Но вата влада ја започнува големата обнова на зе мјата. Сите од шума се враќаат на работа в< чети. Носат знамиаа.

1979 АВГУСТ. Недостиг ва храна. Под зака на на затвор. Задолжѕително се предаваат вигао ците. Препродавачите на храна се казнуваат a смрт. Се воведува контрола на земјоделието. По лека се обновува индустријата и се градат глав ните патишта.

1970 ЈАНУАРИ. Задолжителен годишен из бор за нова влада. Народот комплетно ги бир, истите луѓе. Се појавуваат непријатели и хуи качи со свои листи. Нив народот ги бута в ѕѕп вор, а водачите ги стрела. Одново се отвараа школи и се предава историјата на народнат борба. Децата од малечки се воспитуваат во на роден дух.

1980 МАРТ. Се повикуваат првите регрут во Народната војска. Одат пеејќи. Земјата с ора, а индустријата склопува автомобмли. Хран не се увезува, туку пак нафта.

Лазар Стојановвг (Печатено во „Студент" бр. 18).

превел: P. 1