ФОКУС бр. 21 / focus no. 21

16
ФОКУС 20. 2. 1970 БP 21 - ЦЕНА 0.50 ДИН.

Upload: youth-magazine-fokus

Post on 24-Jun-2015

4.089 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

ФОКУС 20. 2. 1970 БP 21 - ЦЕНА 0.50 ДИН.

Page 2: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

ОД ПОДГОТОВ-КИТЕ ЗА ПРОС-ЛАВАТА НА 25-ГОДИШНИНАТА ОД НОМСМ НА СКОПЈЕ Bo фокусот

на настаните

н е д е л н и к з а м л а д и И з д а в а ч Г р а д с к а т а к о н ф е р е н ц и ј а н а C M н а С к о п ј е

В е с н и к о т г о у р е д у в а а т : В л а д и м и р Ш о п о в , Љ у -б о м и р Вељковиќ, А л е к с а н д а р Ч о м о в с к и и

А ј л о ш а Р у с и ( г л а в е н и о д г о в о р е н у р е д н и к ) Л е к т о р : Ј а с м и н а Ј а н е в а Р е д а к ц и ј а и а д м и н и с т р а ц и ј а - Г р а д с к а б а р а -к а б р о ј 2, т е л е ф о н и 32 -170 и 3 2 - 0 1 0

Г о д и ш н а п р е т п л а т а 20 д и н а р и , п о л у г о д и ш н а 10 д и н а р и П е ч а т н и ц а „Нова М а к е д о н и ј а " — С к о п ј е

П р е д и з в е с н о в р е м е во С к о п ј е се о д р ж а првата седница на Од-б о р о т з а п р о е л а в а н а 2 5 — г о д . од ф о р м и р а њ е т о н а о р г а н и з и ц и ј а -т а н а Н О М С М в о С к о п ј е . Н а о в -аа прославата , за сегашните прет-с е д а т е д и н а градската организа-в а а т с и т е ч л е н о в и н а О д б о р о т з а п р о с л а в а , д о с е г а ш н и т е п р е д с -е д а т е л и н а г р а д с к а т а о р г а н и з а -ц и ј а н а с о ј у з о т н а м л а д и н а т а н а С к о п ј е и с е г а ш н и т е а к т и в и с т и в о о р г а н и з а ц и ј а т а . М е ѓ у т о а , з а -р а д и р а з н и п р и ч и н и н а о в о ј с о с -т а н о к о д и з а б р а н и т е ч л е н о в и п р и с у с т в у в а а п о м а л к у о д п о л о -в и н а т а .

Н а д н е в е н р е д н а с е д н и ц а т а , п о к р а ј к о н с т и т у и р а њ е т о н а О д -б о р о т , б е ш е и у с в о ј у в а њ е т о , о д -н о с н о р а з г л е д у в а њ е т о н а п р о г р а м а т а з а п р о с л а в а т а н а 2 5 — г о д . о д Н О М С М и п р е с м е т к а т а з а ф и н а н с и с к и с р е д с т в а п о т р е б н и з а о р г а н и з и р а њ е т о н а п р о с л а в а -та .

С п о р е д п р а г р а м а т а о в о ј јуби-ле ј н а организацијата н а Н О М -СМ ќ е б и д е свечено о д б е л е ж а н со н и з а м а н и ф е с т а ц и и . П о о в о ј п о в о д в о п р и п р е м а е и з в е д у в а -њ е т о н а публикацијата „ Р а з в и -токот н а Младинската о р г а н и з а -ц и ј а в о С к о п ј е " , в о к о ј а ќ е б и д е и з л о ж е н р а з в и т о к о т на м л а д и н -ската о р г а н л з а ц и ј а о д н е ј з и н и т е п о ч е т о ц и д о д е н е с с о с и т е н е ј з и -н и в а р и р а њ а и у с п е с и .

И в е ќ е т р а д и ц и о н а л н а т а м а -н и ф е с т а ц и ј а „ и з г р е в н а с о н ц е -то„ , која се о д р ж у в а п о п о в о д д е нoт н а п о л н о л е т с т в о т о ќ е н а ј д е с в о е м е с т о в о п р о с л а в а т а . О в о ј -п а т т о а ќ е б и д е н а т в р д и н а т а Кале , каде сите скопски п о л н о -л е т н и ц и ќ е го п о з д р а в а т и з г р е в -о т с о с о о д в е т н а к у л т у р н о - у м е т -н и ч к а п р о г р а м а . И с т и о т д е н , 21 а п р и л , в о У н и в е р з а л н а т а с а л а ќ е с е о д р ж и с в е ч е н а п р и р е д б а , н а к о ј а ќ е з е м а т у ч е с т в о п о в е -ќ е в о к а л н и и и н с т р у м е н т а л н и и н т е р п р е т а т о р и н а з а б а в н а м у з и ка. И оваа п р и р е д б а ќе б и д е во

Page 3: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

з н а к о т н а р а е п е а н а т а м л а д о с т . С в е ч е н а т а с е д н и ц а н а К о н ф е -р е н ц и ј а т а н а C M н а С к о п ј е п о с е и з г л е д а ќе с е о д р ж и во скоп-с к а т а ж е л е з а р н и ц а - м е с т о к а -де малдината е најповеќе к о н -ц е н т р и с а н а .

В о ч е с т н а о в о ј ј у б и л е ј в о С к о п ј е ќ е б и д е о т в о р е н а и з л о ж -б а т а п о е в е т е н а н а р а з в и т о к о т н а м л а д и н с к а т а о р г а н и з а ц и ј а во С к о п ј е . П о к р а ј м л а д и н с к а т а о р -г а н и з а ц и ј а в о отеој д е л н а п р о г -р а м а т а к е з е м а т у ч е с т в о и Г р а д -с к и о т и И с т о р и с к и о т м у з е ј и Г р а д с к и о т а р х и в , к о и со с в о и т е д о к у м е н т и ќ е д о п р и н е с е з а ш т о п о у с п е ш н а р е ф л е к с и ј а н а н а о -т а н и т е о д м и н а т о т о и м л а д и н с -к а т а о р г а н и з а ц и ј а . В о о р г а н и з а -ц и ј а т а н а О д б о р о т ќ е с е и з в е д е е д н о д н е в е н и з л е т н а с и т е с к о п с -к и п о л н о л е т н и ц и н а В о д н о и п р о ш е т к а н и з С к о п ј е к о ј а ќ е и м а з а ц е л з а п о з н а в а њ е н а м л а -д и н а т а со и з г р а д б а т а н а о б ј е к -т и в о г р а д о т и н е г о в а т а о к о л и -н а .

Н а 21 и 22 а п р и л С к о п ј е ќ е ж и в е е в о з н а к о т н а м л а д о с т а и ц в е ќ е т о . Н а н о в а ж н и т е м е с т а в о г р а д о т ќ е б и д а т ф о р м и р а н и м л а -д и н с к и ц в е т н и п у н к т о в и о д к а -д е н а с е к о ј м и н у в а ч ќ е м у б и д -а т п о д а р у в а н и ц в е т о в и и с п е ц и -ј а л н и а м б л е м и , п е ч а т е н и в о ч е с т н а 2 5 — г о д . о д ф о р м и р а њ е т о н а Н О М С М .

Ј у б и л е ј о т н а м л а д и н с к а т а о р -г а н и з а ц и ј а ќ е б и д е о д б е л е ж а н во с и т е у ч и л и ш т а , р а б о т н и о р -г а н и з а ц и и , т е р и т о р и ј а л н и о р г а -н и з а ц и и н а с о ј у з о т н а м л а д и н а -та, а н а с и т е п о л н о л е т н и ц и ќе и м б и д а т в р а ч е н и к н и ш к и т е н а п о л н о л е т с т в о т о . Ш т а м п а т а , р а д и о т о и т е л е в и з и ј а т а с о с п е ц и ј а л -н и е м и с и и / в т о р а т а п р о г р а м а н а р а д и о С к о п ј е ќ е п о с в е т и с п е ц и -ј а л н а е м и с и ј а з а о в а а п р о с л а в а , а е д н а о д т е л е в и з и с к и т е е м и с и и „ Ј а с , т и , н и е , “ ќ е м у б и д е п о с в е -т е н а н а о в о ј ј у б и л е ј / ќ е го о д -б е л е ж а т ј у б и л е ј о т н а м л а д и н с -к а т а о р г а н и з а ц и ј а .

В о п р о г р а м а т а з а п р о с л а в а т а ќ е з е м а т у ч е с т в о и с п е ц и ј а л и з и -р а н и м л а д и н с к и о р г а н и з а ц и и и з в и д н и ц и , ф е р и ј а л ц и и д р у г и / , ќ е с е о д р ж а т с п о р т с к и н а т п р е -в а р и , ќ е с е п о к р е н е и н и ц и ј а т и -в а з а у р е д у в а њ е н а у ч и л и ш н и т е д в о р о в и и п р о с т о р и и , а ќ е се п о д е л а т и н а г р а д и в о ч е с т на тој д е н - н а г р а д и на 22 април.

Н а к р а ј о т , д а о д б е л е ж и м е де-к а и н а ш и о т в е с н и к со с в е ч е н б р о ј п о с в е т е н н а о в о ј ј у б и л е ј ќ е и о д а д е п р и з н а н и е н а М л а д и н с -к а т а о р г а н и з а ц и ј а и н е ј з и н а т а и с т о р и ј а .

С Т У Д И И Н А С Т Р А Н И

РАЗНИ

С т у д и р а њ е т о в о с т р а н с т в о , с т а н у в а п о м о д а р -с т в о о с о б е н о в о Б у г а р и ј а и п р е д с е н а А к а -д е м и и т е о д С о ф и ј с к и о т у н и в е р з и т е т . Н и ш т о н е в о о б и ч а е н о н е б и б и л о а к о н а ш и т е с т у д е н т и г и п о ч и т у в а а т о с н о в н и т е е т и ч к и н о р -м и н а о д н е с у в а њ е . В о в р е м е к о г а с е р а з г о р у в а е д н а п о л и т и ч а б о р б а , д и к т и р а н а в о п р в р е д , о д г о л е м о б у г а р -с к и т е п р е т е н з и и , к о г а е д е н В е н к о М а р к о в с к и к о м у о в а а н а ш а з а е д н и ц а м у и м а п р о с т у в а н о и д о п р о с т у в а н о к о л к у тој с а м и о т н е е т е -ж о к , к о ј с х г о з е м а п р а в о т о д а а р ш и н у в а ш т о е д о б р о а ш т о н е ч и н и в о Ј у г о с л а в и ј а , з а ж а л и н а ц и о н а л н а с р а м о т а о д р е д е н п р о ц е н т н а н а -ш и т е с т у д е н т и н е з н а а т ш т о е н а ц и о н а л н о д о -с т о и н с т в о . Ј а в н а т а ј н а е д е к а с е т о а с т у д е н т и к о и с п о р е д е г з и с т е н т и т е и з в о р и м о ж е м е д а г и с в р с т и м е в о д в е г р у п и :

п р в о ; о н и е ш т о г и к о р и с т а т в и с о к и т е с т и -п е н д х и н а р а з н и б у г а р с к и „ к о м и т е т и " , „ о д б о р и “ , и

в т о р о ; о н и е ш т о с в о к т е п р и н а д л е ж н о с т и г и ц р п а т о д џ е б о т н а р о д и т е л и т е . Н и т у е д н о т о , н и т у д р у г о т о м о ж е д а н е р а д у -в а . В п р о ч е м и д в е т е г р у п а ц и и , п о м а л к у и л и п о в е ќ е , с е к а н а л и з и р а н и к о н п о з н а т и о т , с о с в о ј а т с о т в о р е н а и л и п р и к р и е н а а н т и м а к е д о н -с к а к а м п а њ а — с л а в ј а н с к и к о м и т е т . Е д е н с т у д е н т , и н а к у н а с т у д и и в о Б у г а р и ј а , в о н е в р з а н р а з г о в о р м н о г у п л а с т и ч н о м и г о п р е т с т а в и „ о т в о р е н о т о " г о с т о п р и м с т в о н а с и -т е с р е д и н и с о к о и и м а л м о ж н о с т д а с е с р е т -н е . П р о с т о н а п р о с т о т о ј н е м о ж е д а с е н а -ч у д и , и а к о т р е з в е н о р а з м и с л у в а ј ќ и з н а е ш т о с е к р и е в о п о з а д и н а т а н а т о а , к о л к у ш и р о -к о г р а д о с е п о с т а п у в а со н а ш и т е л у ѓ е , с т у -д е н т и .

А к т у е л н о с т а , а у ш т е п о в е ќ е с е р и о з н о с т а н а п о с л е д и ц и т е о д о в о ј п р о б л е м м о р а д а б и д а т в о н а ј с к о р о в р е м е р а з г л е д у в а н и о д с и т е ф а к -т о р и в о р е п у б л и к а т а , о с о б е н о о д о р г а н и з а -ц и и т е на младината и с т у д е н т и т е . Ниe н е м о ж е м е со с и г у р н о с т ( т о а е в с у ш н о с т неизводливо) да т в р д и м е , к о л к у и н а к а к о в с е н а ч и н н а ш и т е с т у д е н т и г и п р е к р ш у в а а т о с н о в н и т е п р и н ц и п и н а е д н о п о л и т и ч к о и м о -р е а л о в л а д е н и е . З а т о а н и е - с а м о и н и ц и р а м е н е ш т о ш т о н а е д н а ш и р о к а ј а в н о с г в е ќ е и е п о з н а т о . С т и п е н д и р а њ е т о н а с т р а н с к и д р ж а в ј а н и е е д е н о д п о з н а ч а ј н и т е е л е м е н т и н а б и л а т е р а л -н а т а с о р а б о т к а н а С о ј у з о т н а м л а д и н а т а н а Ј у г о с л а в и ј а . О б р а з у в а ј ќ и м л а д и к а д р о в и н а з е м ј и т е в о р а з в о ј , С М Ј г о п о т п о м а г а н и в н и -о т п о б р з е к о н о м с к и и п о л и т и ч к и р а з в о ј , а в о и с т о в р е м е и м п о д а д у в а з н а ч а ј н а п о м о ш н а м л а д и н с к и т е о р г а н и з а ц и и с о к о и с о р а б о т у в а . О р и е н т а ц и ј а т а н а П р е т с е д а т е л с т в о т о н а С М Ј в о п о л и т и к а т а н а с т и п е н д и р а њ е т о н а с т р а н с к и д р ж а в ј а н и в о п о с л е д н о в р е м е е с в р т е н а к о н п о с т и п л о м с к и т е с т у д и и . C o т о а с е „ у б и в а а т д в е м у в и в о и с т о в р е м е " : н а т о ј н а ч и н п о -б р з о с е о с п о с о б у в а т к а д р о в и с о п о в и с о к с т р у -ч е н п о т е н ц и ј а л и с о п о ш и р о к п о л и т и ч к и п р о -ф и л и п о н а т а м у , т и е п о б р з о г и з а в р ш у в а а т с в о и т е с т у д и и а в о и с т о в р е м е с е п о в е ќ е з а в -з е м а а т п о з н а ч а ј н и м е с т а в о п о л и т и ч к и о т ж и -в о т н а с о п с т в е н и т е з е м ј и .

М е ѓ у т о а , с о о г л е д д е к а с т и п е н д и и т е с е д а в а а т н а с л а б о р а з в и е н и з е м ј и и л и з е м ј и в о р а з в о ј п о с т о и н а с у ш н а п о т р е б а з а с т и п е н д и р а њ е н а о д р е д е н б р о ј с т у д е н т и с о р е д о в н о у н и в е р з и -т е т с к о о б р а з о в а н и е . Т о а п р о и з л е г у в а о д ф а к -т о т д а б р о ј о т н а з а в р ш е н и т е с т у д е н т и в о т и е з е м ј и е с о с е м а м а л и д а п р и т о а , о в и е д р ж а -в и т е ш к о с е о т к а ж у в а а т о д в е ќ е „ г о т о в и т е " к а д р и , н а с м е т к а н а п о н а т а м о ш н о у с о в р ш у -в а њ е .

С е т о о в а г о н а п о м е н у в а м е з а д а г и о б ј а с н и м е с т а в о в и т е н а С М Ј п о п о в о д д о д е л у в а њ е т о н а р е д о в н и т е с т и п е н д и и , ш т о н а ш е т о П р е т с е д а -телство г и п о д е л у в а с е к о ј а година. О в а а г о д и н а С М Ј ќ е д о д е л к и л и и м а о д о б р е -н о о к о л у 40 с т и п е н д и и в о с и т е к р а е в и н а с в е -тот; А Ф Р И К А : О А Р , Т а н з а н х ј а , С у д а н , З а м б и ј а , Г в и н е ј а , А н г о л а , М о з а м б и к , Г в и н е ј а Б и с а о , З и м б а б в е , Ј у г о з а п а д н а А ф р и к а , Ј у ж н а А ф -р и к а , У г а н д а , С и е р а Л е о н е . Е В Р О П А : Г р ч к а , Ш п а н и ј а , П о р т у г а л и ј а . Л А Т И Н С К А А М Е Р И К А : А р г е н т и н а , Б р а з и л , Г в а ј а н а , К о с т а Р и к а , Г в а т е м а л а , М е к с и к о , П а -р а г в а ј , У р у г в а ј .

А З И Ј А : П а к и с т а н , К а м б о џ а , Ц е ј л о н , Ј а п а н , Д Р В и е т и а м , Ј у ж н и В и е т н а м , Л а о с .

С. Ч о м о в с к и

В а н ч о М У Р А Т О В С К И

Page 4: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

т е н а Ц К н а С К М ) н е с е „ п р о г в о з и р а а т " м е ѓ у д р у г о т о и о д н о с и т е к о в м л а д а т а г е н е р а ц и ј а т . е . к о н С М М .

К О Ј А С Т Р У К Т У Р А Н А М Л А Д И Л У Ѓ Е Е Н Е З А П О С Л Е Н А ?

И н т е р е с и р а њ е т о з а м л а д и н с к а т а а к т у а л и з а -ц и ј а на б е з р а б о т и ц а т а н е з н а ч и д а м л а д и т е б а р а а т п о с е б е н т р е т м а н в о п р о и з в о д с т в е н и т е п р о ц е с и . М о ж е б и з в у ч и г р у б о и н е с е н т и м е н -т а л н о , з а л а г а њ е т о , н а м е с т о т о о д п е е с е т е и л -ј а д и т о т а л н о н е к ф а л и ф и к у в а н и з а р а б о т е н о н а с е л е н и е д о ј д а т о н и е 11.867 м л а д и ч и к о и

К А К В И П О С Л Е Д И Ц И М О Ж А Т Д А С Е П О Ј А В А Т ?

К о г а в о м и н а т и о т б р о ј г о к о н с т а т и р а в м е и с о -ц и ј а л н и о т и п о л и т и ч к и о т м о м е н т н а п р о б л е -м о т на н е з а п о с л е н о с т а , в о п р в р е д м и с л е в м е н а н е р а с п о л о ж е н и е т о ш т о се , и ќ е с е п о ј а в у в а м е ѓ у м л а д и т е л у ѓ е . C o р е а л н и и з г л е д и д а с е з а д р ж и , в е ќ е е р а с п р о с т р а н е т о е д н а р е з и г н и -р а н о с т к а ј л у ѓ е т о о с о б е н о к а ј м л а д и т е . H e -ш т о з а р а д и м а т н и т е п е р с п е к т и в и в о о д н о с на п р а ш а њ е т о н а з а п о с л у в а њ е т о , н е ш т о з а р а д и н е д о в о л н и о т т е р м т а н н а е д н а к в и р а б о т н и п а р -т н е р и в о р а б о т н и т е о р г а н и з а ц и и , м л а д и т е се п о в е ќ е с т а н у в а а т н е з а д о в о л н и . Т о а е с к р и е н а м о ж н о с т з а н е и н т е г р и р а њ е к а к о в о д е м о к р а т -с к и т е о д н о с и н а н а ш е т о о п ш т е с т в о , т а к а и в о н е г р и а њ е т о н а о д р е д е н и н е г о в и п р и д о б и в к и .

Н е з а и н т е р е с и р а н о с т а н а м л а д и т е о д и д о т а м у шго 76,2% н е ч л е н у в а а т в о н и е д н а о п -ш т е с т в е н о - п о л и т и ч к а о р г а н и з а ц и ј а , 62% н е з е м а а т у ч е с т в о на с о б и р и т е н а и з б и р а ч и 75% н е с л е д и д н е в е н п е ч а т ш т о б и з н а ч е л о и з о л и -р а њ е о д в н а т р е ш н и т е и н а д в о р е ш н и т е с о б и -т и ј а и . т . н.

С е п о м и н е л и и н ф е р и о р н о в о р а з г л е д у в а њ е н а о в а п р а ш а њ е , р е а л н о б и б и л о да с е о ч е к у в а -а т м н о г у с е р и о з н и з а о с т р у в а њ а н а п о с л е д и -ц и т е што г и носи с о с е б е н е з а п о с л е н о с т а .

ј о т н а л и ц а т а к о и б а р а а т р а б о т а и н а с о ч у в а -њето к о н п о д о б р у в а њ е н а к в а л и ф и к а ц и о н а т а с т р у к т у р а н а з а п о с л е н о т о н а с е л е н и е , т е с н о е п о в р з а н о с о п р о б л е м и т е к о и п р о и з л е г у в а а т о д н е с о о д в е т н о с т а н а м р е ж а т а н а о б р а з о в н и -т е и н с т и т у ц и и .

З О Ш Т О И З Д В О Е Н О ?

А к о д е н е с , о д в к у п н о т о б е з р а б о т н о н а с е л е н и е 61,9 се п р е п и ш у в а на малдите л у ѓ е , т о г а ш н е т р е б а д а с е ч у д и т е во с е п а р а т и с т и ч к и о т о д н о с кон р а з г л е д у в а њ е т о н а о в о ј п р о б л е м . В п р о ч е м н е с е п р а в и о д е д е н п р о б л е м д в е с о -

с т о ј б и , м е ѓ у т о а м о р а д а б и д а т с ф а т е н и н а с т о -ј у в а њ а т а н а м л а д и н с к а т а о р г а н и з а ц и ј а в о н е ј з и н и т е н а с т а п у в а њ а з а р е ш а в а њ е н а п р а ш а -њ е т о н а б е з р а б о т и ц а т а . И з г л е д а д е к а п о в е ќ е с м е н а с т р о е н и д а г о р а з г л е д у в а м е е г з и с т е н т -н о т о п р а ш а њ е на п е н з и о н е р и т е и п р о с в е т н и -т е р а б о т н и ц и , о т к о л к у на м л а д и т е . Е т е т о а н а ј п о в е ќ е з а б о л у в а . Д а н е б и д е м е п о г р е ш н о „ п р о т у м а ч е н и " . H e с м е з а з а п о с т а в у в а њ е н а п е д е с е т т е и л ј а д и п е н з и -о н е р и , н о с о п р а в о м л а д и т е б а р а а т п р а ш а њ е -т о з а н и в н а т а о п ш т е с т в е н о - е к о н о м с к а п о л о ж -б а п о д е д н а к в о д а б и д е з а с т а п у в а н о в о с о б р а -н и с к и о т ж и в о т к а к о и о с т а н а т и т е а к т у е л н и п р о б л е м и . Т р е б а ш е С о ј у з о т н а м л а д и н а т а . на М а к е д о н и ј а д а „ н а в а л и " , и з в р ш и п р и т и с о к с о својата с п р е м н о с т , а р г у м е н т и р а н о с т , а в т о р и -т е т н о с т , п а н е к о ј д а с е с е т и д е к а и м л а -д и т е с е на д н е в е н р е д . С е д о б и в а в п е ч а т о к к а к о н а ш е т о о д г о в о р н о р а к о в о д с т в о м а л к у с е „ и з п л а ш и " и к а к о р е з у л т а т на т о а с е а к т у е -л и з и р а п о л о ж б а т а на м л а д и т е . H e н а в л е г у в а -м е в о п р и ч и н и т е и с е з а д о в о л у в а м е . с о м о -м е н т н а т а в н и м а т е л н о с т кон н а с . Н о , д а н е б и д е т а а в н и м а т е л н о с т в о р а м к и т е на д о д в о -р у в а њ е , или с е г а д а с е п о ј а в и и з д р а в ј е , п о -с л е д е с е т г о д и н и ? М и с е ч и н и д е к а о д р е д е н о н е з а д о в о л с т в о кон п о л о ж б а т а на м л а д и т е д о -а ѓ а и о т т а м у ш т о н и т у в о е д е н з в а н и ч е н и з н а ч а е н д о к у м е н т ( м и с л а м на Р е з о л у ц и ј а т а з а р а з в о ј о т на р е п у б л и к а т а и л и в о з а к л у ч о ц и -

1 9 7 0

младински ПРОБЛЕМ

и м а а т с т р у ч н и к в а л и ф и к а ц и и а с е п а к се н а -о ѓ а а т н а с п и с о к о т в о З а в о д о т . И т а к а н е се р е ш и п р а ш а њ е т о . О д о в о ј к р с т о п а т и м а е д и н с т в е н о и з л е з в о п р е к ф а л и к у в а њ е т о н а о д р е д е н б р о ј р а б о т -н и ц и . и в о р а з в о ј н и м о ж н о с т и на М а к е д о н и ј а с е п р е д в и д у в а о к ф а л и ф и к у в а њ е и л и п р е к ф а л и ф и к у в а њ е н а о к о л у 15.000 в е ќ е з а р а б о т е н и л у ѓ е . П р о ш и р у в а њ е т о н а о б е м о т н а з а п о с л е н о с т а , о д н о с н о н а м а л у в а њ е на б р о -

Потребно е п о ш и р о к о ф о р м и р а њ е н а с р е д н о -т е х н и ч к и т е у ч и л и ш т а к а к о и н а у ч и л и ш т а т а з а у ч е н и ц и в о с т о п а н с т в о т о . Н а е д н о в а к в о р е з о н и р а њ е н е у п а т у в а с т а т и с т и к а т а к о ј а з б о р у в а д е к а в о 1969 г. ( а в г у с т м е с е ц ) о д 5.436 н е з а п о с л е н и с о с р е д н о о б р а з о в а н и е , 1.783 с е со г и м н а з и ј а , a 1.296 с о е к о н о м с к и т е х н и к у м . И н а к р а ј о т н а о в а п р а ш а њ е у ш т е н е ш т о з а с о ц и ј а л н а т а д е ф е р е н ц и р а н о с т н а н е з а п о с л е -н о т о н а с е л е н и е . И м е н о , п р и н е о д а м н е ш н а т а п о с е т а во З а в о д о т за з а п о с л у в а њ е г о д о б и в м е и о в о ј п о д а т о к : о д с е т о н е з а п о с л е н о н а с е л е н и е д о 30 г о д и н и , 79% о т п а ѓ а н а м л а д и т е л у ѓ е к о и п о т е к н у в а а т о д р а б о т н и ч к о и л и с е л с к о н а с е -л е н и е . О в а н е у п а т и д а р а з м и с л у в а м е и н а д р у г к о л о с е к . В с у ш н о с т п о л о в и н а т а о д п о г о р е с п о м е н а т и о т п р о ц е н т и м а с р у ч н и к в а л и ф и к а -ц и и . М е ѓ у т о а д а л и з а р а д и з а т в о р е н о с т а н а к о н к у р с и т е и л и В И П , о в а а с т р у к т у р а н е м о -ж е л а д а с и н а ј д е р а б о т а ? H o , д о б и в м е и п о д а т о к к о ј г о в о р и д е к а о д п о -н у д е н и т е м е с т а з а з а п о с л у в а њ е , н а ј п о в е ќ е о д -б и в а њ а с о м о т и в а ц и ј а ; „ н е и м о д г о в а р а р а б о -т а т а " или н е „ у ч е л е з а т о а " , и м а т о к м у о д в е -ќ е с п о м е н а т а т а с т р у к т у р а н а н е з а п о с л е н о на-с е л е н и е .

О п ш т е с т в е н о - е к о н о м с к а т а положба на мла-д и т е п о н н а д а с е в л о ш у в а по 61 година, а осо-б е н о п о с л е с т о п а н с к а т а реформа. Бидејќи „ ф о т е љ и т е " беа п о д е л е н и , работните места „ т а к с и р а н и " , а некој мораше да биде отпу-ш т е н , д а г о растерети веќе натовареното сто-п а н с т в о с о н е п о т р е б н а работна сила, младите с е н а ј д о а на улица „па вие сте млади, пред в а с с т о и и д н и н а " , „ Н и е да поработиме уште н е к о ј а г о д и н а д о пензија" - тоа беа основните-н и т е м о т и в а ц и и . Т а к в чекајќи некој да се о д о б р о в о л и и с о с в о и т е две о д д е л е н и ј а основно у ч и л и ш т е или гимназија да отиде во пензија-ј а , в о З а в о д о т з а з а п о с л у в а њ е работата стану-в а ш е а л а р м а н т н а .

Ш т о не п о т т и к н а ?

В о и з д в о е н о т о „ м л а д и н с к о р а з г л е д у в а њ е н а п р а ш а њ е т о з а б е з р а б о т и ц а п о б у д е н и с м е о д ф а к т о т к о ј и л у с т р и р а с о с т о ј б а : М а к е д о -н и ј а од в к у п н о запосленото население 226.777 (1967 г.) има околу 73.300 млади луѓе до 30 г . О д е ј ќ и понатаму, паѓа во очи п о д а т о к о т д а о д с е т о б е з р а б о т н о население 31.109 о т п а ѓ а н а в е ќ е с п о м е н а т а т а старосна г р а н и ц а . П о с т а в у в а њ е т о на проблемот за о п ш т е с т в е н о -е к о н о м с к а т а п о л о ж б а на младите о д М а к е д о -н и ј а на „ н а с л о в н а т а с т р а н а го и с ф р л а п р а -ш а њ е т о з а з а п о с л у в а њ е т о . И н а ј м а л д о п и р со о в о ј п р о б л е м , било да г о согледуваме низ п р и з м а т а н а с е в к у п н а т а н е з а в и д н а п о л о ж б а на р е п у б л и к а т а или к о н т е к с т о т н а б е з р а б о т -н о с т а , г и п р а в и м л а д и т е луѓе а л е р г и ч н и н а с о п с т в е н а т а п о с т а в е н о с т .

1969 БЕЗРАБОТНИ-ЦАТА

Page 5: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

Р а з г о в о р и т е за н а с т а в н а т а п р о г р а м а во у ч и л и ш т а т а од в т о р с т е п е н , г и и с ф р л и ј а н а п о в р ш и -н а н а ј с у ш т е с т в е н и т е п р а ш а њ а з а к о и р а з м и с л у -в а а т н а с т а в н и ц и т е п о п р е д м е т и т е к о и н а у ч е н и ц и т е и м о в о з м о ж у в а а т и з в е с н о и д е о л о ш к о п о д г о -твување. Тоа е нашиот впечаток м о ж е б и п р е ј у д и ц и р а н , н о н а в и с т и н а , ч у с т в у в а м е д е к а и м а м е н е о б и ч н о и с к р е н и и з а и н т е р е с и р а н и с о г о в о р н и ц и з а с п о м н а т а т а п р о б л е м а т и к а .

Н о , да г и и з н е с е м е в п е ч а т о ц и т е и д е л о в и о д и з л а г а њ а т а н а н а с т а в н и ч к и т е п о Ф и л о з о ф и ј а и Н а у к а т а за о п ш е с т в о т о и о п ш т е с т в е н о т о у р е д у в а -ње (меѓу у ч е н и ц и т е п о з н а т к а к о : С о ц и о л о г и ј а ) . В о р а з г о в о р о т со н а с т в н и ц и т е о д г и м н а з и ј а т а „ Ц в е т а н Д и м о в " , к а д е ш т о б е в м е г о с т и е д н о п о п л а д н е , н и се п р и д р у ж и и д и р е к т о р о т н а г и м н а з и ј а т а .

Н а п р о ф е с о р к и т е п о с п о м н а т и т е п р е д м е т и и м п о с т а в и в м е п р а ш а њ е д а л и , с п о р е д н и в н и т е с в а ќ а њ а , п р о б л е м и т е н а н е д о в о л н а т а и д е о л о ш к а п о д г о т в е н о с т н а м л а д и т е и м а а т своја г н е з а во Н а с т а в н а т а п р о г р а м а , или п а к , у ч н и ц и т е и м а а т н е д о в о л н о а к т и в е н о д н о с кон с о п с т в е н о т о и з г р а -д у в а њ е . З н а ч и , м н о г у к о н к р е т н о , с о с е м о д р е д е н о .

„ В е д н а ш би ни р е к л а д е к а у ч е н и ц и т е н а в и с т и н а п о к а ж у в а а т п р е м а л к у и н т е р е с и р а њ е з а п р о б л е м и т е на и д е о л о г и ј а т а , но б и о с т а -в и л а и з в е с е н п р о с т о р , и з в е с н и р е з е р в и и с п р е м а Н а с т а в н а т а п р о г р а м а и п л а н . Н о п р в о з а у ч е н и ц и т е . М е н е м и е н е с в а т л и в о , а и с т о в р е -м е н о и ж а л а м ш т о м о и т е в р с н и ц и б е а д а л е к у п о в е к е и д е ј н о поподготвени о д в а ш а т а г е н е р а ц и ј а . Ј а с не б и р е к л а д е к а с и т е у ч е н и ц и се о д д а л е ч е н и о д т а а п р о б л е м а т и к а , н о о в и е к о и се з а и н т е р е с и р а н и се м а л у б р о ј н и , р е т к и и мо-жат „да се и з б р о ј а т на п р с т и " Т о а , о ч и г л е д н о е з а г р и ж у в а ч к и ф а к т " .

Т о а се з б о р о в и т е на п р о ф е с о р к а т а п о ф и -л о з о ф и ј а , Г о р д а в а Ѓ у р ч и н о в а . Т а а е п р и л и ч н о м л а д а н а с т а в н и ч к а ( и н а к у , во о в а а г и м н а з и ј а е п е т т а г о д и н а п а в е р о ј а т н о е д е к а п о б л и с к а д о м л а д и т е - н е с а м о п о г о д и н и т е и з а р а д и т о а ш т о д о н е о д а м н а б и л а в о с р е д и н а т а на у ч е н и ц и т е , а м и и п о својот п р и с т а п кои с п о м е н а т и т е п р о -б л е м и . Т а а з б о р у в а ш е п р и л и ч н о о т в о р е н о и к р и -т и ч к и , б е з з а о б и к о л у в а њ е и в о з д р ж у в а њ е .

П р о ф е с о р к а т а по п р е д м е т о т Н а у к а з а о п ш е -ство и о п ш е с т в е н о т о у р е д у в а њ е , не б е ш е р а з л и -чна в о с в о и т е с т а в о в и о к о л у с п о м е н а т и т е п р о б л е -м и . Н е ј з и н о т о и м е е Р а д м и л а Г р у е в с к а , и о в о ј п а т н а в и с т и н а п о в т о р н о м о р а м е д а п о д в л е ч е м е п о в т о р н о д е к а . и м а м е н е о б и ч н о з а и н т е р е с и р а н с о г о в о р н и к , о т в о р е н , и с к р е н и к р и т и ч к и р а с п о -ж е н .

„ Н а с т а в н а т а п р о г р а м а е т а к в а ш т о т а а м о ж е д а и м о в о з м о ж и о д р е д е н с т е п е н на и в ф о р м и р а -н о с т и и д е л о ш к и с о з н а њ а на у ч е н и ц и т е . Н о у ч е -н и ц и т е б и т р е б а л о д а п о к а ж у в а а т п о в е ќ е с к л о -н о с т и кон п р е д м е т о т н а с о ц и о л о ш к и т е и с т р а ж у -в а њ а . Ј а с с у м з а т и е п р а ш а њ а к а т е г о р и ч н а и о п р е д е л е н а " .

П о в т о р н о с л у ш а в м е з а т о а д е к а има и з в е с н и у ч е н и ц и к о и п о к а ж у в а а т п о с е б н о и н т е р е с и р а њ е з а о в о ј п р е д м е т и в о о п ш т о з а о п ш т е с т в е н и т е п р о б л е м и , о д н о с и , д в и ж е њ а . Н о по п р а в и л о , т и е се о н и е у ч е н и ц и кои с е о д л и ч н и и по о с т а н а т и т е

п р е д м е т и - м а т е м а т и к а , ф и з и к а , х е м и ј а . . . Т о а м о -ж е д а р а д у в а , н а в и с т и н а , з а р а д и т о а ш т о и д н и т е и н ж и н е р и , т е х н и ч а р и или т е х н о л о з и к е б и д а т , с е п а к и д е о л о ш к и определени и о б р а з о в а н и , со с в о и г л е д а њ а з а о п р е д е л е н и п р а ш а њ а о д о п ш е -с т в е н и т е о д н о с и .

УЧЕНИЦИ ВИЕ СТЕ ОБВИНЕТИ

М е ѓ у т о а , ш т о к е б и д е со о н и е о д х у м а н и т а р н и о т с м е р , к о и п о к а ж у в а а т ч е с т о и п о м а л о и н т е р е с и р а њ е з а п р е д м е т и т е к о и се о с н о в а н а н и в н о т о и д н о о б р а з о в а н и е , на н и в н а т а и д н а д е ј н о с т , з а к о ј а се о п р е д е л и л е у ш т е на сво јата ш е с т н а е с т а г о д и н а ?

Професорките зборуваат токму во прилог н а н а ш а т а з а б е л е ш к а .

„ У ч е н и ц и т е о д п р и р о д н о - м а т е м а т и ч к и о т с м е р п о ч е с т о и м а а т и н и ц и ј а т и в а в о р а з г о в о р и т е н а ч а с о в и т е и л и в о к р у ж о к о т з а с о ц и о л о ш к и и ф и -л о з о ф с к и п р а ш а њ а , п о ч е с т о се и н т е р е с и р а а т за о д р е д е н и п р а ш а њ а о д о п ш е с т в е н и о т ж и в о т . П о -к а ж у в а а т и п о в е к е с к л о н о с т кон ч и т а њ е л и т е р а т у р а - и а к о т о а , в о о п ш т о , м а л к у с е ч и т а - п р е к у к о ј а се д о б и в а а т п о ш и р о к и з н а њ а з а о п ш е с т в е -н и т е п р а ш а њ а и ф и л о з о ф и ј а т а " .

Се и н т е р е с и р а в м е , д а л и е м о ж н о ч е с т о д а се д и с к у т и р а со у ч е н и ц и т е з а о д р е д е н и п р а ш а њ а о д ф и л о з о ф с к и и л и с о ц и о л о ш к и к а р а к т е р .

Г о р д а н а Ѓ у р ч и н о в а С а м о а к о у ч е н и ц и т е се п о д г о т в е н и , а к о п р е д т о а ч и т а л е или г л е д а л е и з в е с е н ф и л м и л и д р а м а , п о т о а р а з м и с л у в а л е . Д у р и , м и с л а м д е к а и н т е р е с и р а њ е т о м о ж е д а б и -д е и п о ш и р о к о - д а г и м и н у в а г р а н и ц и т е на о п ш е -с т в е н и т е и ф и л о з о ф с к и т е п р а ш а њ а . М и с л а м д е к а во с и т е о б л а с т и на ж и в о т о т и м а п р о б л е м и к о и з а с л у ж у в а а т д а б и д а т п р е д м е т на и н т е р е с и р а њ е . т о н а м о и т е у ч е н и ц и , д у р и и о д п р и р о д н и т е н а у к и , н о о д ф и л о з о в с к и а с п е к т . З а ж а л м н о г у р е т к о се с л у ч у в а у ч е н и ц и т е д а се и и т е р е с и р а а т и з а ч и с т о ф и л о з о в с к и п р о б л е м и . . . "

Р а д м и л а Г р у е в с к а : Ј а с с у м , с е п а к п о в е ќ е з а д о в о л н а . М о ж е б и е п р е д м е т о т п о б л и з о к д о и н т е р е с и р а њ е т о на у ч е н и ц и т е , д о с е к о ј д н е в н и о т ж и в о т . Н о , в о о п ш т о не с а к а м д а г о д е м а н т и р а м о н а ш т о п о р а н о г о р е к о в : и н т е р е с и р а њ е т о з а соп с т в е н о т о и д е ј н о и з г р а д у в а њ е не е т а к в о з а д а м е п р а в и о п т и м и с т . "

Н а ш е т о с л е д н о п р а ш а њ е б е ш е во в р с к а сo б р о ј о т н а ч а с о в и т е в о с п о м е н а т и т е п р е д м е т и . О д г о в о р и т е б е а к р а т к и и м о ш н е ј асни З а х у м а -и и т а р н и о т с м е р , ф и л о з о ф и ј а т а е д о в о л в о з а с т а -п е н а - т р и ч а с а н е д е л н о , но в о м а т е м а т и ч к и о т , д в а т а ч а с а се н е д о в о л н и з а п о ш и р о к п р и с т а п к о н сите п р а ш а њ а о д ф и л о з о ф и ј а т а . З а с о ц и о л о г и ј а т а , ч а с о в и т е в о д в а т а с м е р а се д о в о л н и .

Г о р д а н а Ѓ у р ч и н о в а има п о с е б н а з а б е л е ш к а : с м е т а д е к а ф и л о з о ф и ј а т а т р е б а д а се у ч и во д в е г о д и н и , з а д а м о ж е п о д е д н а к в о д а се п р о у ч и а н т и ч к а т а и г р а ѓ а н с к а т а ф и л о з о ф и ј а во е д н а т а г о д и н а , и М а р к с и с т и ч к а т а ф и л о з о ф и ј а в о след н а т а . С м е т а д е к а е н е в о з м о ж н о д а се и з у ч а в а М а р к с и з м о т б е з д о б р о д а се п о з н а в а а т о с н о в и т е н а ф и л о з о ф с к а т а н а у к а , а тие се в о а н т и ч к а т а ф и л о з о ф и ј а .

Д и р е к т о р о т И л и ј а Ј а н к у л о в с к и и м а ш е с л и ч -ни с т а в о в и о к о л у с п о м е н а т и т е п р а ш а њ а , о с о б е н о о к о л у б р о ј о т на ч а с о в и т е по о в и е п р е д м е т и . То ј ј а п о з д р а в и — иницијативата . н а с т р а н и ц и т е н а н а ш и о т л и с т д а п и ш у в а м е за п р о б л е м и т е н а и д е о л о ш к о т о о б р а з о в а н и е на у ч е н и ц и т е и не п о к а н и д а п р и с у с т в у в а м е на по е д е н ч а с о д два та п р е д м е т и , з а к о и о в д е с т а в у в а ш е з б о р . Н и е ја п р и ф а т и в м е п о к а н а т а и в о с л е д н и о т б р о ј ќе ве и н ф о р м и р а м е з а в а ш а т а с р е д б а со у ч е н и ц и т е на ч а с о в и т е п о ф и л о з о ф и ј а и с о ц и о л о г и ј а .

Владо Георгиев - Спасе Јовковски

Page 6: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

100 години од раѓањето на Ленин

МАЛ човек - големо дело П о м и н у в а а т с т о г о д и н и о д р а ѓ а њ е т о н а В л а -д и м и р И л и ч Л е н и н , ч о в е к о т к о ј ги о т в о р и в р а т и т е н а н о в и о т с о ц и ј а л и с т и ч к и с в е т , к о ј н а ч о в е ш т в о т о м у п о д а р и е д н а р е в о л у ц и ј а и е д е н ж и в о т е н о п т и м и з а м , в е р б а в о с о п с т в е н а т а и д -н и н а . С т о л е т и е т о о д р а ѓ а њ е т о н а Л е н и н з а п о ч н у в а в о С и м б р и с к , д е н е с У љ а н о в с к , к а д е е р о д е н н а 22 а п р и л . О д т у к а п а н а т а м у е з а п и ш а н о с е т о ж и в о т н о п а т и ш е с т в и е н а ч о в е к о т со и л -ј а д а б и о г р а ф и и и и с т о т о л к у к н и г и , с е к а в а -њ а , с л и к а р с к и п л а т н а и ф и л м с к и с т о р и и . И с е г а во е д н а т а к в а ш у м а о д б и о г р а ф с к и и а в т о б и о г р а ф с к и б е л е ш к и н и е м о р а м е д а ј а п р е з е н т и р а м е с р ж т а н а н е г о в и о т ж и в о т и н е -г о в а т а р а б о т а . Ќ е п р и з н а е т е д е к а е т о а м о ш -н е н е б л а г о р а д н а р а б о т а . Н о , е т е т о к м у т о ј ж и в о т е н д о л г к о н н е г о и н е г о в о т о т в о р е ш т в о , не н а т е р а д а з а п о ч н е м е , а к а д е ќ е з а в р ш и м е и н и е с а м и т е н е з н а е м е . Л е н и н м н о г у р а н о го з а п о ч н у в а с в о ј о т р е в о -л у ц и о н е р е н р а з в и т о к . У ш т е н а П р а в н и о т ф а -к у л т е т в о К а з и н , а п о д о ц н а и в о С а м и р к а д е н е г о в а т а ф а м и л и ј а с е п р е с е л у в а , В л а д и м и р И л и ч с е ф о р м и р а к а к о у б е д е н м а р к с и с т к о ј т о л к у п л а м е н о го б р а н и в о ж о л ч н и т е д и с к у с и и с о с и м п а т и з е р и т е н а н а р о д н и ш т в о т о . Ж и в а и с т о р и ј а з а о в о ј п е р и о д е н е г о в и о т н а ј с т а р с о ч у в а н т р у д — „ Н о в и с т о п а н с к и д в и ж е њ а в о с е л с к и о т ж и в о т " . С а м о д в е г о д и н и п о п о л о ж у в а њ е т о н а с и т е и с п и т и н а П е т р о г р а д с к и о т у н и в е р з и т е т , т о ј с е н а с т а н у в а в о о в о ј г р а д , с р е д и ш т е н а р у с к о т о р е в о л у ц и о н е р н о д в и ж е њ е . C o и з в о н р е д н а с м и -с л а з а п р а к т и ч н а о р г а н и з а ц и о н а р а б о т а , по п р в и т е с р е д б и с о П л е х а н о в в о Ш в а ј ц а р и ј а , Л е н и н н а в р а ќ а њ е в о Р у с и ј а г о о ф о р м у в а п р в и о т р у с к и м а р к с и с т и ч к и к р у ж о к ( г р у п а ) — О с л о б о д у в а њ е н а т р у д о т . И т о к м у т о г а ш к о г а с е в е ќ е в т к а е н и п р в и т е о с н о в и з а е д н а р е в о -л у ц и о н е р н а р а б о т а , т о ј б и в а ф а т е н и п р а т е н в о С и б и р н а з а т о ч е н и ш т в о . Т у к а , 1985 г о д . за п р в п а т ќ е с е п о ј а в и в о н е г о в и о т и н т и м е н с в е т Н а д е ж д а К о н с т а н т и н о в н а К р у п с к а ј а . К о г а т р и г о д и н и п о д о ц н а е о с л о б о д е н , з а Л е -нин о т п о ч н у в а н а ј и н т е н з и в а н а т а п о л и т и ч к а , т е о р и с к а и п р а к т и ч н а р а б о т а . В о е д е н п е р и о д д о П р в а т а с в е т с к а в о ј н а , н е -г о в и о т ж и в о т е и с п о л н е т с о и н т е н з и в н а т в о -р е ч к а р а б о т а , ч и и д е л а с е и з р а з на е д н а м о м е н т н а п о л и т и ч к а с о с т о ј б а , но н е с а м о ш т о с о т р а ј н а н а у ч н а в р е д н о с т , а м и и со е д н а в и -з и ј а з а „ у т р е " . „ Ш т о д а с е п р а в и " — к н и г а к о ј а в о в р е м е н а п о д г о т о в к и т е з а о д р ж у в а њ е н а в т о р и о т к о н -г р е с н а с о ц и ј а л д е м о к р а т и т е , г о с о д р ж и п л а -н о т з а р а б о т а . Н а т а м у с л е д у в а а т : „ Ч е к о т н а -п р е д д а в а ч е к о р а н а з а д " . „ М а т е р и ј а л и з а м и

е м п и р и о к р и т и ц и з а м " . О д в т о р и о т п е р и о д ш т о се п р о т е г а до п р в и т е п о ч е т о ц и н а с о ц и ј а л и -с т и ч к а Р у с и ј а , п р о и з л е г у в а а т , со с и г у р н о с т н е г о в и т е н а ј з р е л и н а у ч н о — т е о р и с к и т р у д о -в и : „ И м п е р и ј а л и з а м к а к о н а ј в и с о к с т а д и у м н а к а п и т а л и з а м о т " , „ З а з а д а ч и т е н а п р о л е т е -р и т е в о с е г а ш н а т а р е в о л у ц и ј а " ( п о п о з н а т к а -к о А п р и л с к и т е з и ) , „ Д р ж а в а и р е в о л у ц и ј а " , „ П р о л е т е р с к а т а р е в о л у ц и ј а и р е н е г а т о т Ка-у т ц к и " , „ Д е т с к а б о л е с т н а л е в и ч а р с т в о в о к о -м у н и з м о т - и д р у г и . П о к р а ј о в и е н а у ч н и т р у д о в и т о ј с т а л н о п и -ш у в а „ н е к а к в и " б р о ш у р и , р а с п р а в и , р е ф е р а т и , т е з и , н а п и с и . Но д в е т е р а н и з а д о б и е н и о д а т е н т а т о т (1918) н е о с т а н у в а а т б е з п о с л е д и ц и п о н е г о в о т о з д р а в ј е . C o о с ц и л а ц и и п а п о д о -б р у в а њ е и л и н а г л о с л о ш у в а њ е , Л е н и н у с п е в а С т а љ и н о в и о т п р е д л о г з а „ а в т о м а т и з а ц и ј а ' п р е м а к о ј с и т е р е п у б л и к и д а с е п р и к л у ч а т кон Р С Ф С Р , д а г о с п р е ч и . Г о д и н а д е н а п р е д с а м а т а с м р т т о ј г о и с п р а ќ а с в о е т о П и с м о д о к о н г р е с о т ( п о з н а т к а к о п о -л и т и ч к и т е с т а м е н т ) , с о к о е а п е л и р а П а р т и ј а т а д а г о с о ч у в а с в о е т о е д и н с т в о и д а го о т с т р а -н и С т а л и н о д ф у н к ц и ј а т а г е н е р а л е н с е к р е т а р н а Б о л ш е в и ч к а т а п а р т и ј а . Н а 2 1 ј а н у а р и В л а д и м и р И л и ч У љ а н о в — Л Е Н И Н у м р е . Н е п р а в е ј ќ и о д Л е н и н и к о н а , о д н е г о в и т е д е -л а б и б л и ј а , о д ж и в о т о т л е г е н д а , со д о л ж н о п о ч и т у в а њ е к о н н е г о в а т а л и ч н о с т и н е г о в и т е р е в о л у ц и о н е р н и и д е ј и , р е к а п и т у л и р а м е д е л о д н е г о в и т е е п о х а л н и с о з н а н и ј а . С и т е Л е н и н о в и м и с л и , с е т а н е г о в а д е ј н о с т , о д м о м е н т о т к о г а с о з р е а з а с в е с е н ј а в е н ж и в о т , б е а у с м е р е н и и п о т ч и н е т и на е д н а о с н о в н а ц е л : о с т в а р у в а њ е н а с о ц и ј а л и з а м о т в о Р у с и ј а и в о с в е т о т . Л е н и н , б о р б а т а з а с о ц и ј а л и с т и ч к о о п ш т е с т в о ј а с м е т а ш е з а с в о ј а о с н о в н а ж и в о т на з а д а ч и , а в о с п о с т а в у в а њ е т о н а п о л и т и ч -к а т а в л а с т на р а б о т н и ч к а т а к л а с а ( д и к т а т у р а н а п р о л е т е р ј а т о т ) з а в у ж н а п р е т п о с т а в к а в о и з г р а д б а т а н а с о ц и ј а л и з а м о т . Н а г л а с у в а ј ќ и д а в о д и к т а т у р а т а н а п р о л е т а р -ј а т о т и м а е л е м е н т и на с и л а , б и д е ј ќ и т а а в л а с т е. и з в о ј у в а н а и с е о д р ж у в а с о н а с и -л и е на п р о л е т е р ј а т о т н а д б у р ж у а з и ј а т а , Л е -вин в о и с т о в р е м е п р е д у п р е д у в а ш е д а д и к -т а т у р а т а на п р о л е т е р ј а т о т не е с а м о е к с п л о -а т и р а њ е , п а д у р и ни в о г л а в н о м н а с и л и е . О п -ш т е с т в е н а т а и е к о н о м с к а т а о с н о в а н а о в а pe-в о л у ц и о н е р н о н а с и л и е е в о т о а ш т о о п ш т е -с т в е н а т а о р г а н и з а ц и ј а на т р у д о т е о д е д е н п о в и с о к с т а д и у м в о с п о р е д б а с о к а п и т а л и з а -м о т . Д и к т а т у р а т а на п р о л е т е р ј а т о т н е „ м о ж е " и не м о р а д а б и д е „ ч и с т а " п р о л е т е р с к а в л а с т , б и д е ј ќ и и н и к а д е н е п о с т о и „ ч и с т о " , и д е а л н о к а п и т а л и с т и ч к о о п ш т е с т в о . В о с и т е к а п и т а -л и с т и ч к и з е м ј и , о с о б е н о в о н е р а з в и е н и т е , п о -к р а ј п р о л е т е р ј а т о т и б у р ж у а з и ј а т а , п о с т о ј а т и б р о ј н и „ м е ѓ у с л о е в и " , б р о ј н и н е п р о л е т е р с к и т р у д б е н и ч к и м а с и . Д и к т а т у р а т а н а п р о л е т е р -ј а т о т не е н а с и л и е на р а б о т н и ч к а т а к л а с а н а д о в и е м а с и на т р у д б е н и ц и , т у к у н а п р о т и в , и с к л у ч и т е л е н о б л и к на к л а с е н с о ј у з в о к о ј р а к о в о д н а т а ф у н к ц и ј а ј а и м а п р о л е т е р ј а т о т . В а ж е н и с о с т а в е н д е л о д Л е н и н о в о т о у ч е њ е з а р е в о л у ц и ј а т а и д и к т а т у р а т а н а п р о л е т е р -ј а т о т п р е т с т а в у в а н е г о в о т о и с т р а ж у в а њ е з а с е л а н с т в о т о , „ к а к о с о ј у з н и к н а р а б о т н и ч к а т а к л а с а в о б о р б а т а з а д е м о к р а т и ј а и с о ц и ј а л и -з а м . В о в р е м е н а р е в о л у ц и ј а т а , с и р о м а ш н о т о с е л а н с т в о о с т а в у в а н а ј в е р е н с о ј у з н и к н а п р о -л е т е р ј а т о т , д о д е к а с р е д н о т о г и в р и е в о с е б е

с и т е м о ж н о с т и д а му го з а р и е н о ж о т ш т о м п р о л е т е р ј а т о т м у го з а в р т и г р б о т . Н а в а к о в н а ч и н Л е н и н се с п р о т и с т а в и н а т е о -р и ј а т а , ш т о н е к о и „ т е о р е т и ч а р и " н а I I и н т е р -н а ц и о н а л а ј а п р о к л а м и р а а , а ш т о с е о д н е с у -в а ш е д о у л о г а т а н а п р о л е т е р ј а т о т в о р е в о л у -ц и ј а т а . Н и в н и т е с т а н о в и ш т а г р а в и т и р а а о к о -л у т о а д е к а п р о л е т е р ј а т о т м о р а д а б и д е п о -м о ш н а с н а г а н а б у р ж у а з и ј а т а в о р е а л и з и р а -њ е т о н а р е в о л у ц и ј а т а . Л е н и н о в и т е о п ш т е с т в е н и ( с о ц и о л о ш к и , п о л и -т и ч к и и е к о н о м с к и ) п о г л е д и ч и н а т е д н а е д и н -с т в е н а , л о г и ч н о п о в р з а н а ц е л и н а . И н а о в а п о д р а ч ј е т о ј е у ч е н и к н о в о и с т о в р е м е и р е а л и з а т о р н а М а р к с о в и т е и Е н г л е с о в и т с - т е о р и -ски п о с т а н о в к и . П о к р а ј М а р к с и Е н г е л с , на ф о р м и р а њ е т о н а Л е н и н о в и т е ф и л о з о ф с к и п о -г л е д и в л и ј а е л и П л е х а н о в . О в о ј п а т н е ќе се з а д р ж у в а м е н а н е г о в и т е ф и л о з о ф с к и п о г л е -д и . З а н а с се м н о г у п о и н т е р е с н и н е г о в и т е т е о р и -с к и р а с п р а в и н а о п ш т е с т в е н о — е к о н о м с к о п о л е . Л е н и н п р е д с е в р ш и т е о р и с к а а н а л и з а н а Р у -с к о т о о п ш т е с т в о , н е н а т а к о в р е в о л у ц и о н е р е н н а ч и н д а е в о ф о к у с о н а с о б и т и ј а т а и н а м е -ѓ у н а р о д е н п л а н . А к о з а Л е н и н , М а р к с е ч о в е к о т к о ј „ с о ц и ј о л о г и ј а т а ј а п о с т а в и л н а н а у ч н о т л о " , т о а н е з н а ч и д е к а з а н е г о К а р л о в и т е к о н ц е п ц и и се ф е т и ш . Н а п р о т и в , т о ј ч е с т о п о к а ж у в а з н а ч и -т е л н а о р и г и н а л н о с т и с а м о с т о ј н о с т , п р о д л а -б о ч у в а ј ќ и г и и н е к о и ф у н — п о ј м о в и н а М а р к -с о в а т а с о ц и ј о л о г и ј а и п о л и т и ч к а е к о н о м и ј а . Т у к а в о п р в р е д с п а ѓ а а т п о ј м о в и т е н а о п ш т е -с т в е н о — е к о н о м с к а ф о р м а ц и ј а , к л а с и , с т а л е -ж и , р е в о л у ц и ј а , н а ц и ј а , о с о б е н о о в а п о с л е -д н о т о . Р а з в и в а ј ќ и ј а М а р к с о в а т а м и с л а д е к а н е м о -ж е д а б и д е е д е н н а р о д с л о б о д е н а к о у г н е т у в а д р у г , Л е н и н у п о р н о со с и о т с в о ј а в т о р и т е т д о к а ж у в а л д е к а к о м у н и с т и т е б а ш в о и н т е р е -с о т н а у с п е ш н а б о р б а з а с о ц и ј а л и з а м м о р а а т д а с е б о р а т п р о т и в с е к а к о в н а ц и о н а л и з а м и ш о в и н и з а м , н е е д н а к в о с т , а з а е д н а к в о с т и п о л -в а р а в н о п р а в н о с т н а с и т е н а р о д и и н а ц и и . О н а ш т о в о с е к о ј с л у ч а ј е р е в о л у ц и о н и з и р а н о в о н е г о в о т о с ф а ќ а њ е е с е к а к о п р и н ц и п о т н а с а м о о п р е д е л у в а њ е д о о т ц е п у в а њ е и с о з д а в а -њ е с а м о с т о ј н а д р ж а в а . Д е к а т о а н е б и л а с а м о н а у ч н а т е з а а м и и р е а л н а п о с т а н о в к а п о к а -ж у в а „ н е г о в о т о ш и р о к о г р а д и е " п р и о т ц е п у -в а њ е т о на Ф и н с к а в о с а м о с т о ј н а д р ж а в а . З а Ленин л и ч н о О к т о м в р и с к а т а р е в о л у ц и ј а з н а ч е л а о с т в а р у в а њ е н а е д е н д а м н е ш е н с о н и п о ч е т о к н а е д н о р а з д о б ј е со у ш т е п о и н т е н з и в -на и п о т е ш к а т в о р е ч к а р а б о т а . Н а н е г о в и о т г р б п а д н а р а к о в о д е њ е т о с о е д н а о г р о м н а з е м -ј а , к о ј а е р а с т р г а а т к о н т р а р е в о л у ц и ј а т а и и н -т е р в е н ц и ј а т а н а к а п и т а л и с т и ч к и т е з е м ј и . В о т а к в и у с л о в и н о р м а л н о б е ш е з а ј а к н у в а њ е т о на д р ж а в а т а к а к о п о л и т и ч к а и н с т и т у ц и ј а . М е ѓ у т о а к р а ј н а ц е л н а с о ц и ј а л и з а м о т н е е н е к о ј а и д е а л н а д р ж а в а . Т о а Л е н и н г о з н а е ш е и п р е т п о ч и т а ш е . П р о л е т е р с к а т а д р ж а в а п о -с т е п е н о м о р а д а о д у м р е . Т о к м у в а к в и о т с т а в н а Л е н и н з н а ч е ш е н а т о в а р у в а њ е н а г р б н а с и т е о н и е а н а р х и с т и ч к и и о п о р т у н и с т и ч к и м и -с л и т е л и к о и д р ж а в а т а ј а „ п о г р е б у в а а т " и п р е д т а а д а у м р е . Н а с и т е с в о и к р и т и ч а р и Л е н и н о д г о в а р а ш е : „ О п о р т у н и с т и т е и Е н г е л с м о ж е д а г о с м е т а а т з а а н а р х и с т а б и д е ј ќ и и т о ј се а з л а г а з а о д у м и р а њ е н а д р ж а в а т а " . Д р ж е ј ќ и с е д о у ч е њ е т о н а М а р к с и Е н г е л с , Л е н и н у к а -

Page 7: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

ж у в а н а д в е е т а п и в о о д у м и р а њ е т о н а д р -ж а в а т а : н а ј п р в о т р е б а р е в о л у ц и о н е р н о д а се у н и ш т и б у р ж а с к а т а д р ж а в а п а д у р и п о т о а пролетерската држава полека о д ф у н к ц и ј а д о ф у н к ц и ј а ќ е о д у м и р а . Истакнувајќи го с о п с т в е н о т о и с п е ц и ф и ч н о т о в о и з г р а д б а т а н а с о ц и ј а л и с т и ч к а т а д р ж а в а , Л е н и н ч е с т о и м а ш е о б и ч а ј д а р е ч е : „ С и т е н а -ц и и ќ е д о ј д а т д о с о ц и ј а л и з а м т о а е н е и з б е ж -н о , н о н е м а с и т е е д н а к в о , секој ќ е в н е с е н е -ш т о с в о е в о о в а а ф о р м а н а д е м о к р а т и ј а . . . " Т о ј ч е с т о у к а ж у в а ш е Д е к а с о ц и ј а л и с т и ч к и м о д е л н а з а е д н и ц а н е е в о а п с о л у т н а м е р к а н а ј и д е а л е н . Д у р и и н а с о в е т с к а т а р е п у б л и к а К а в к а з и м с о в е т у в а ш е : „ Н е к о р и с т е ј т е ј а н а -ш а т а т а к т и к а , т у к у с а м о с т о ј н о р а з м и с л у в а ј т е з а с в о и т е с п е ц и ф и ч н о с т и , з а н е ј з и н и т е у с л о -в и и р е з у л т а т и . . . " Л е н и н о в и т е ф и л о з о ф с к и и о п ш т е с т в е н о — п о -л и т и ч к и с т а в о в и и п о г л е д и в р ш а т г о л е м о в л и -ј а н и е во р а з в о ј о т н а м а р к с и с т и ч к а т а м и с л а и м е ѓ у н а р о д н о т о р а б о т н и ч к о д в и ж е њ е . C o н е -г о в и т е и д е ј и е и н с п и р и р а н и С К Ј в о с в о ј а т а б о р б а з а р е а л и з и р а њ е н а н е г о в и т е п р и н ц и п и . H e п р а в е ј ќ и н и к а к в а д о г м а , С К Ј в н е с е н о в ж и в о т в о н е г о в и т е м и с л и о к о л у о д у м и р а њ е т о н а д р ж а в а т а , с а м о с т о ј н и т е п а т и ш т а в о и з -г р а д б а т а н а с о ц и ј а л и з а м , в о р е ш а в а њ е н а н а -ц и о н а л н о т о п р а ш а њ е и р а в н о п р а в н а т а с о р а -б о т к а с о д р у г и т е с о ц и ј а л и с т и ч к и з е м ј и . Д е н е с с е п р а в а т н а п о р и и в н а т р е в о н а ш а т а з е м ј а н а Ленин д а м у с е п р е п и ш а т т о л к у в а -ња с п о р е д ж е л б а и м о ж н о с т с в о ј с т а в д а б и -д е п р и к р и е н с о „ м а р к с и с т и ч к а и л е н и н и с т и ч -к а о с н о в а " .

„ Л Е Н И Н М Н О Г У H E И М А З А Д О Л Ж Е Н О , Н И Е С М Е Т И Е К О И ДО СЕГА С М Е СЕ Б О Р Е Л Е , A И В О И Д Н И Н А ЌE С Е Б О Р И М Е Л Е Н И Н О В И -Т Е М И С Л И Д А H E СЕ К А Л Ц И Н И Р А А Т , ТУКУ Д А Б И Д А Т Ж И В А И Т В О Р Е Ч К О Р А К О В О Д Н А Т Е О Р И Ј А В О П Р А К С А Т А , И З А Н А С . И ЗА Д Р У Г И Т Е " .

Тито — на седницата на одборот за прослава на стогодишнината од ра-ѓањето на Ленин

„ П Р О М Е Т Е Ј Ј А П Р Е Т К А Ж А С М Р Т Т А H A СЕ-М О Ж Н И О Т З Е В С , М А Р К С У М И Р А Њ Е Т О H A КА-П И Т А Л И З М О Т , А Л Е Н И Н Р Е А Л Н О С Т А Н А М А Р К С О В И Т Е И Д Е Ј И Ј А П Р Е Т В О Р И В О Д Е -Л О " .

Велко Влаховиќ реферат — „Ленин и нашето ре-волуционерно движење"

„ К О Л К У И С К Р Е Н О И П Л Е М Е Н И Т О Г И САКА Т О Ј Т Р У Д Б Е Н И Ц И Т Е — М И С В Е Т Н А В О У-М О Т К О Г А ТАА С Т У Д Е Н А Н О Ќ СЕ В Р А Ќ А В Д О М А "

Клара Цеткин — од „Сеќавањата за Ленин"

„ В Л А Д И М И Р И Л И Ч Л Е Н И Н У М Р Е . Н А С Л Е Д -Н И Ц И Т Е Н А Р А З У М О Т И В О Л Ј А Т А СЕ Ж И В И . Ж И В И СЕ И Р А Б О Т А Т Т О Л К У У С П Е Ш Н О КА-К О Ш Т О Н И К О Ј Н И К О Г А Ш И Н И К А Д Е В О С В Е Т О Т H E Р А Б О Т И "

КАРАКТЕРОТ НА НАШИТЕ

ВЕСНИЦИ

вен е п л а н о т " , ,.се п у ш т а а т с и л и т е во д в и ж е њ е , „сега т в р д и м е " , „ п о д о б р у в а њ е т о е н е с о м н е н о " и с л и ч н и ш а р л а т а н с к и ф р а з и , з а ко ји сме „ н и е " д о б р и м а ј с т о р и ) ? Co ш т о се п о с т и г н а т и успеси-те ? К а к о д а се н а п р а в а т п о ш и р о к и ?

П р е м н о г у м е с т о и се д о д е л у в а н а п о л и т и ч к а т а а г и т а ц и ј а на с т а р и т е м и , — н а п о л и т и ч к о т о ш т а р к а њ е . Н е с р а з м е р н о м а л к у м е с т о и се д о д е -лува на и з г р а д б а т а н а н о в и о т ж и в о т , — н а ф а к -т и т е и ф а к т и т е в о в р с к а с о т о а .

З о ш т о , м е с т о на 200-400 р е д о в и , д а не се з б о р у -ва на 2 0 - 1 0 р е д о в и з а т а к в и п р о с т и , о п ш т о п о з -н а т и , ј а с н и , у с в о е н и в е ќ е во з н а ч и т е л е н с т е п е н о д м а с а т а п о ј а в и , к а к о ш т о е п о д л о т о п р е д а в с т в о на м е н ш и в и ц и т е , л а к е и т е н а б у р ж о а з и ј а т а , к а к о ш т о е а н г л о - ј а п о н с к о т о навлегувавње з а р а д и в о с -т а н о в у в а њ е на с в е т и т е п р а в а н а к а п и т а л о т , к а к о ш т о е ч к р т а њ е т о со з а б и о д а м е р и к а н с к и т е м и -л и ј а р д е р и п р о т и в Г е р м а н и ј а и т н . и на т о а с л и ч -н о . . . ? Т р е б а д а се з б о р у в а з а т о а , т р е б а с е к о ј нов ф а к т о д о б л а с т а д а се о д б е л е ж у в а , но не д а се п и ш у в а а т с т а т и и , н е д а с е п о в т о р у в а а т р а с у д у -в а њ а т а , а м и в о н е к о л к у р е д о в и , „во т е л е г р а ф с к и с т и л " д а се ж и г о с у в а а т н о в и т е п о ј а в и на с т а р а т а в е ќ е п о з н а т а , в е ќ е о ц е н е т а т а п о л и т и к а .

Б у р ж у а с к и о т п е ч а т в о „ д о б р о т о с т а р о б у р ж у а с к о в р е м е " н е се д о п и р а ш е д о „ с в ј а т а ј а с в ј а т и х " — н а в н а т р е ш н а т а п о л о ж б а на р а б о т и т е в о п р и в а т -н и т е ф а б р и к и , в о п р и в а т н и т е с т о п а н с т в а . Т о ј о -б и ч а ј им о д г о в а р а ш е н а и н т е р е с и т е на б у р ж у а -з и ј а т а . О д н е г о ние т р е б а р а д и к а л н о д а се о д д е -л у в а м е . Н и е о д н е г о H E С М Е СЕ О Д Е Л И Л Е . Т и -п о т на в е с н и ц и т е н е се м е н у в а у ш т е т а к а , к а к о ш т о б и м о р а л д а се м е н у в а в о о п ш т е с т в о т о , ш т о м и н у в а о д к а п и т а л и з а м к о н с о ц и ј а л и з а м .

П о м а л к у п о л и т и к а . П о л и т и к а т а е „ р а з ј а с н е т а " п о т п о л н о и е с в е д е н а н а б о р б а т а на д в а л а г е р а : г р а н а т и о т п р о л е т е р ј а т и г р с т р о б о в л а д е а ч к и - к а -п и т а л и с т и (со н и в н а т а б а н д а п а с е До м е н ш е в и -ц и т е ) . З а т а а п о л и т и к а м о ж е , п о в т о р у в а м , и т р е -б а д а се з б о р у в а с о с е м а к р а т к о .

М а л к у п о в е ќ е е к о н о м и ј а . Н о е к о н о м и к а не во с м и с л а на „ о п ш т и " р а с у д у в а њ а , н а у ч н и п о г л е д и , и н т е л и г е н т н и п л а н о в и и на т о а с л и ч н и б е с м и с л и ци, — к о и з а ж а л о с т п р е м н о г у ч е с т о п р е с т а в у в а -а т т о к м у б е с м и с л и ц и . H e , е к о н о м и к а т а н и е ну-ж н а в о с м и с л а на с о б и р а њ е , г р и ж л и в а п р о в е р к а и и з у ч у в а њ е на ф а к т и т е о д в и с -т и н с к а т а и з г р а д б а о в и о т ж и в о т . П о с т о ј а т л и н а д е л о у с п е с и на к р у п н и т е ф а б р и к и , з е м -ј о д е л с к и т е к о м у н и , к о м и т е т и т е на с и р о м а ш т и ј а -та , м е с н и т е с о в н а р х о з и в о и з г р а д б а на н о в а т а е к о н о м и к а ? Н е м а л и о в д е п р и к а з н и , ф а л б а џ и с -тва , и н т е л и г е н т н и в е т у в а њ а („се с р е д у в а " , „соста-

Ц р н а т а т а б л а н а з а о с т а н а т и т е ф а б р и к и , ш т о п о н а ц и о н а л и з а ц и ј а т а остана к а к о п р и м е р н а рас -тро ј ство , р а с п а ѓ а њ е , г н а с о т и и шарлатанство па-р а з и т и з а м , к а д е е т а а ? Н е а ја н е м а . А т а к в и ф а б р и к и и м а. Н и е н е з н а е м е д а г о и с п о л н у -в а м е својот д о л г , н е в о ј у в а ј м е п р о т и в т и е „ ч у в а -р и на к а п и т а л и с т и ч к а т а т р а д и ц и ј а " . Н и е н е с м е к о м у н и с т и , а м и ш у ш у м и г и се д о д е к а м о л ч е ј ќ и ги т р п и м е т а к в и т е ф а б р и к и . Н и е н е з н а е м е во в е с н и ц и т е т а к а д а ја в о д и м е к л а с н а т а б о р б а к а -к о ш т о ја в о д е ш е б у р ж у а з и ј а т а . С п о м е н е т е си к а к о в е л и к о л е п н о т а а г и с р а м о т е ш е , к а к о г и ис-м е в а ш е , к а к о и м г о , з а г о р ч у в а ш е ж и в о т о т . A Н И Е? ? ? З а р е м к л а с н а т а б о р б а в о е п о х а т а н а п р е м и н о д к а п и т а л и з а м к о н с о ц и ј а л и з а м н е се с о с т о и в о тоа д а се ч у в а а т и н т е р е с и т е н а р а б о т -н и ч к а т а к л a с а о н и е г р с т о в и , г р у п и , с л о е в и р а б о т н и ц и , к о и у п о р н о се д р ж а т д о т р а д и ц и ј а т а ( н а в и к и т е ) на к а п и т а л и з м о т и п р о д о л ж у в а а т д а г л е д а а т на С о в е т с к а т а д р ж а в а к а к о п о р а н о : д а и се д а д е „ н е ј з е " ш т о п о м а л к у и ш т о п о л о ш а р а -б о т а , а д а се о д е р е од „ н е а " ш т о п о в е ќ е п а р и , З а р е м се м а л к у т а к в и г а д о в и , м а к а р и с р е д е с л а г а ч и т е н а с о в е т с к и т е п е ч а т н и ц и , с р е д е сор-м о в с к и т е и п у т и л о в с к и т е р а б о т н и ц и и т н . К о л к у о д нив с м е ф а т и л е , к о л к у о д нив с м е р а з о б л и ч и -ле, к о л к у с м е п р и к о в а л е к о н с р а м н и о т с т о л б ? П е ч а т о т з а т о а м о л ч и . А а к о п и ш у в а , т о г а ш т о а го п р а в и н а б и р о к р а т с к и , ч и н о в н и ч к и , не к а к о р е в о л у ц и о н е р е н п е ч а т , не к а к о о р г а н на д и к т а т у р а т а на п р о л е т е р ј а т о т , на к л а с а т а , ш т о д о к а ж у в а со с в о и т е д е л а д е к а о т п о р о т н а к а п и -т а л и с т и т е и на о в и е ш т о и м г и ч у в а а т к а п и т а -л и с т и ч к и т е н а в и к и на п а р а з и т и т е ќ е б и д е скр-шен со ж е л е з н а р а к а .

И с т о е и со в о ј н а т а . Г и г о н и м е л и н и е п л а ш л и -в и т е в о ј с к о в о д а ч и и с м у ш е н и ц и . Г и ж и г о с у в а м е л и п р е д Руси ја п о л к о в и т е , ш т о н е се с п о с о б н и з а ништо)? П о ф а ќ а в м е ли д о с т а т е н б р о ј б р о ј лоши п р и м е р и , ш т о б и т р е б а л о со н а ј г о л е м ш у м д а б и д а т о т с т р а н е т и о д ј а в н и о т ж и в о т , з а р а д и н е с -п о с о б н о с т , н е м а р н о с т , з а д о ц н у в а њ е и на т о а с л и ч н и ?

Ка ј нас н е м а в и с т и н с к а , а к т и в н а б е з п о ш т е д н а и р е в о л у ц и о ц е р н а в о ј н а п р о т и в к о н-к р е т н и т е н о с и т е л и з а з л о т о . Н и е м а л к у ги в о с п и т у в а м е м а с и т е на ж и в и т е , к о н -к р е т н и п р и м е р и и о б р а с ц и о д с и т е о б л а с т и на ж и в о т о т , а т о а е г л а в н а з а д а ч а на п е ч а т о т в о в р е м е т о н а п р е м и н о д к а п и т а л и з м о т кон к о м у -н и з м о т . М а л к у в н и м а н и е п о с в е т у в а м е н а една с е к о ј д н е в н а с т р а н а о д ж и в о т о т , в о н ф а б р и ч -к и о т , в н а т р е с е л с к и о т , в н а т р е р е п о л к о в с к и о т ж и -вот, к а д е ш т о се и з г р а д у в а н о в и о т , к а д е ш т о н у ж в о н а ј м н о г у в н и м а н и е , п у б л и ц и т е т , о п ш т е с -т в е н а к р и т и к а , г о н е њ е на н е с п о с о б н о т о п о в и к у -в а њ е н а д о б р о т о .

П о м а л к у п о л и т и ч к о ш т р а к а њ е . П о м а л к у и н т е -г е н т с к и р а с у д у в а њ а . П о б л и з у д о ж и в о т о т , М а л к у п о в е ќ е в н и м а н и е кон т о а к а к о р а б о т н и ч к а т а к л а с а и с е л а н с к а т а м а с а на д е л о и з г р а д у в а н е ш т о н о в о во сво јата с е к о ј д н е в н о с т . М а л к у п о в е ќ е п р о в е р к и з а т о а , к о л к у е к о м у-н и с т и ч к о т о а н о в о ?

„ О х а р а х т е р е н а ш и х г а з е т " 1918 г. С о ч и н е н и ј а — с т р а н а 78—80 ѕом ХХVIII Максим Горки - 1933 г.

за

Page 8: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

О К О Л У У Н И В Е Р З И Т Е Т О Т

100 П Л У С

1 н а ч и н

да станеш студент

Page 9: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

НИ ЦPHO НИ БЕЛО 1. Д о з в о л е т е д а B e п р е т е п а м а ј к а в и . 2. Ј а д е т е е д н а ш д н е в н о ( с е к о ј а п р е с т а п н а

г о д и н а ) 3 . О д п а д о ц и т е н а м е с т о в к о р п а , ф р л а ј т е г и

в о с е б е . 4. С е к о г а ш б и д е т е т р е т з а п р е ф е р а н с 5. К у п у в а ј т е „ Ф о к у с " ! 6. К у п у в а ј т е и д р у г и в е с н и ц и , а к о с т е п и -

с м е н и . 7. С п и ј т е в о б а њ и , ш и ф о н е р и , л а в а б о а , п о -

д р у м и , л е г е н и и т н ( т е р а ј н а т а м у ) . 8. Х р а н е т е с е в о с т у д е н т с к а м е н з а з а п о т о а

д а м о ж е т е д а з а р а б о т у в а т е к а к о н а ј с л а б ч о в е к н а с в е т о т .

9 . А к о т а к а з д е б е л е н и с п и е т е в о б а њ а , в р -з е т е с е в о ј а з е л з а д а н е и с п а д н е т е н и з д у п к а т а з а и с т е ч у в а њ е н а в о д а т а .

10. З а п и ш е т е с е в о д р у ш т в о т о „ А н т и м а с н о -т и " , „ А н т и м е с о ј а д и " и с е о с т а н а т о „ А н -т и „ .

1 1 . Н а з б о р о т с т у д , д о д а д е т е м у го — е н т — и ќ е с и ј а о б ј а с н и т е с в о ј а т а г е о г р а ф с к а п о л о ж б а .

12. Т о л к у п а т и в о г о д и н а т а б а р а ј т е с е с и ј а и и с п и т у в а њ е .

13 . П р е с к о к н е т е г о о в о ј б р о ј з о ш т о е б а к с у з . 14. П р о д а в а ј т е ч е с т и т к и з а н о в а ( н + 1 ) г о -

д и н а . 15. Н а у ч е т е д а и з и г р у в а т е б и ш а ч з а н о з е с о

о з н а к а „ з а п р о ф е с о р и " . 16. H e с е т р у д е т е м н о г у , д а н е о с т а н е т е

т р у д н и . 17 . В н и м а в а ј т е д а н е с е и с е ч е т е з о ш т о м о -

ж е к о с к и т е д а в и и с п а д н а т н и з и с е ч е -н о т о .

18 . М р а з е т е ј а с а л а т а т а , з а т о а ш т о е с а л а т а , а н е з а т о а ш т о н е м о ж е т е д а ј а к у п и т е .

19 . А к о н е м а т е п а р и д а ж и в е е т е в о с о б а , ж и -в е ј т е в о и л у з и ј а .

20 . Н а г а з д а р и ц а т а п е р е т е и г о с а м о с и т н и о т в е ш .

2 1 . И з и г р у в а ј н е в и н ч о в е к . 22 . К о г а ќ е ј а п р и м и ш д и п л о м а т а , з а б л а г о -

д а р и с е . 2 3 . А к о в о с о б а т а и м а ш в о д а д о к о л е н а о д

л а д н о , п о з е л е н и д о у ш и ( о д с р е ќ а ) . 24 . H e н а в и в а ј з а р е п р е з е н т а ц и ј а т а , з о ш т о

ќ е в и к а ш „ н а п р е д п л а в и " . 2 5 . Н а у ч е т е д а г о и г р а т е „ т р е с к а в е ц т о " , з о -

ш т о ќ е в и т р е б а з а з и м а . 26 . К о г а ќ е в и б и д е л а д н о , т р о п а ј т е с о з а -

б и т е с и л н о з а д а м и с л а т п р о ф е с о р и т е д е к а и м а т е м и т р о л е з .

27 . Н а м е с т о а л к о х о л , п и ј т е р и ц и н у с . Е ф е к -тот е и с т , с а м о ш т о п р о д у к т и т е и з л е г у -в а а т н а с п р о т и в н а т а с т р а н а .

28 . В љ у б е т е с е в о в д о в и ц а К в а ч к а ( в о н е ј -з и н и т е д е ц а ќ е н а ј д е т е з а б о р а в ) .

2 9 . А к о н е к о ј в и п р у ж и р а к а , ф а т е т е м у г о п р с т о т . П о д о б р о н е ш т о , о т к о л к у н и ш т о .

30. В н и м а в а ј т е д а н е в е ф а т а т в о ш в е р ц , о с о б е н о з а н е к о е н е з г о д н о м е с т о .

31. Б и д е т е р е в о л у ц и о н е р н и ! ( с е к с у а л н о ) .

32 . H e ж а л е т е с е д е к а н е с т е ж и в е е л е в о н а д е ж ( а к о м а ј к а в и с е в и к а Н а д е ж д а ) .

3 3 . H e с е з а д о в о л у в а ј т е с о м а л к у , з о ш т о и о н а к а н е м а д а с т а н е т е г о л е м ч о в е к .

34. H e ж е н е т е с е н а б р з и н а , з а д а не с е п и ш м а н и т е п о п о л е к а .

35 . Н а д е в о ј к а т а к а ж е т е и д е к а т а т к о и е к а к о Р о к ф е л е р , с а м о ш т о м у ф а л к „ р о к " .

36. Т р е н и р а ј т е г о с т о м а к о т к о г а в и с в и р и . Н е к а с в и р и в о т о н а л и т е т .

37 . К о г а с е з а к о л н у в а т е , з а к о л н е т е с е д е к а с т е о к о л у с т о м а к н а ј т е н к и ( з о ш т о е по-т е н о к о д в р а т о т ) .

3 8 . Н о с е т е о ч и л а з а д а м и с л и т е д е к а п р е д с е б е и м а т е ш о ф е р ш а ј б н а .

39 . H e к а р а ј с е с о Г р а д с к а т а ч и с т о т а , з о ш т о о д н и в т и з а в и с и и с х р а н а т а .

40 . H e о д и в о с т р а н с т в о , д а н е н и г о р а с и -п у в а ш у г л е д о т н а ј у г о с л о в е н с к а т а к у ј н а .

4 1 . Б о р и с е в е с н и ц и т е д а с е п е ч а т а т н а ш т о п о м е к а х а р т и ј а .

42 . М е н у в а ј г и д е в о ј к и т е к а к о ч о р а п и ( д в а п а т и в о ж и в о т о т ) .

4 3 . Б и д и п р а в к а к о к у л а т а в о П и з а . 44. П и ш у в а ј к а к о ш т о з б о р у в а ш ( н е з б о р у -

в а ј к а к о ш т о м и с л и ш ) . 45 . Н а у ч и г и д в е т е а з б у к и ( д а се р а з л и к у -

в а м е о д н е к о и ) . 48 . Н а ф а к у л т е т т р ч а ј з а д а в т о б у с , з а д а

з а ш т е д и ш н е к о ј д и н а р . 47 . Ј а в и с е н а М е д и ц и н с к и о т ф а к у л т е т з а

д а и з и г р у в а ш п о д г р е а н л е ш . 4 8 . З е м и с е ш т о ж и в о т о т т и д а в а , а д у р и

н и с в о е т о м и с л е њ е н е г о д а в а ј . 4 9 . Н а у ч и ј а п е с н а т а „ Т е с н о м и г о с к р о и

н а н о " . 50 . Фали с е д е к а с и И т а л и ј а н е ц по п о т е к -

л о , з о ш т о ќе м о ж е ш д а ј а д е ш м а ч к и и жаби.

5 1 . П р а в и с е д е к а с и о д С а н Ф р а н ц и с к о и д е к а о д и ш г о л з а р а д и м о д а , а н е з а т о а ш т о н е м а ш ш т о д а о б л е ч е ш .

52 . Б и д и ф а р м е р , о д г л е д у в а ј б о л в и . 5 3 . П а с и т р е в а . 54 . П р е м е с т и ј а т а п а т а в у с т а . 5 5 . Ш т е т а ш т о п р о ф е с о р о т н е т и е А р и с т о -

т е л , з о ш т о ќ е и м а ш е п р е п о р а к а д а с т а -н е ш А л е к с а н д а р М а к е д о н с к и .

56 . К а ж и и н а д е в о ј к а т а д е к а е с л а т к а - к а к о б у т о д м и с к а .

57 . Р а з л и к у в а ј п р а в а ш о љ а о д к л о з е т с к а . 5 8 . П о ч и т у в а ј г о Д и о г е н к а к о п о с т а р б р а т 5 9 . Г р а д и Б р а т с т в о - Е д и н с т в о , ( б р а т с т в о

д е њ е . е д и н с т в о н о ќ е ) 60 . П с у ј ( в о с е б е а к о т р е б а и г л а с н о ) кога

си с а м , 6 1 . С е к о ј 32 в о м е с е ц о т оди в о кино. 6 2 . У б е д и г и л у ѓ е т о д е к а н е си д о ј д е н о д

А у ш в к ц и а к о с и т о л к у с л а б . 6 3 . Н а и с п и т б и д и л и с т в о е с е н . 64 . H e б а р а ј в л а к н о (од к о њ с к и о п а ш ) в о

ј а ј ц е .

6 5 . П о з а ј м и с и т о ч а к д а и м а ш т о д а п у м -п а ш .

66 . В а к ц и н и т е п р о т и в г р и п д а ј т е и м г и н а г а з д а р и ц и т е . ( т и е з е м а а т с е ш т о е б е с -п л а т н о ) .

67 . Т е р а ј и н а е т н а м е с т о а в т о м о б и л . 6 8 . Ј а д и б у р е к . 69 . А к о н е к о ј т е о н е с в е с т и с о п о т к о в и ц а ,

т о а е с р е ќ а . 70 . А к о н е к о ј т е о н е с в е с т и с о д в е п о т к о в и -

ц и , т о а е д у п л а с р е ќ а . 7 1 . А к о т е о н е с в е с т а т с о т р и п о т к о в и ц и , п о -

г р и ж и с е д а с е о с в е с т и ш д о Б у т е л . 72 . Ј а д и р е н д а н и г а ј л и њ а . 7 3 . В н е с у в а ј ж е л е з о в о о р г а н и з м о т (со в и -

т а м и н и , а не с о н о ж ) . 74. И с к р и в и ј а п р а в а Д р и н а . 75 . С т а в и ч л е н н а К о м и с и ј а т а з а м а г л а и п а -

ј а ж и н а . 76. В о т а а г р м у ш к а с е д и б и к ( н а р о д н а и л и

п о г о в о р к а ) . 77 . H e ј а ц е д и м а ч к а т а н а г а з д а р и ц а т а п о -

с л е м и е њ е . 78. И м и т и р а ј г о П о с е ј д о н , па ќе ж и в е е ш

м е ѓ у р и б и т е . 79. Н е к а н е т е б о л и ш т и к л а . 80 . И м и т и р а ј г о Џ е м с Б о н д 007 ( б е з 7). 8 1 . И с т у р и в о д а в о а м ф и - т е а т а р , п а к о г а

ќ е з а м р з н е , т р е н и р а ј л и з г а њ е . 82. Т р е њ и р а ј г л а д у в а њ е . 8 3 . А к о о д и ш н а к о њ с к и т р к и , о д б е р и с и

п о л е с е н ј а в а ч . 84. Б о р и с е з а п о д о б р и о д н о с и на ф а к у л -

т е т . 8 5 . С л е д и ј а а н г л и с к а т а м о д а , в о н е а и м а

н а ј м а л к у о б л е к а . 86 . H e и г р а ј ф у д б а л со м а ј м у н и , д а н е т е

п р а ш а а т к о л е г и т е ; к о и с е н а ш и т е " ? 8 7 . Б о р и с е з а р о т а ц и ј а ( о к о л у с в о ј а т а о с к а ) . 8 8 . Н о с и б а т е р и и со с е б е д а с и г о о с в е т и ш

п а т о т к о г а ќ е т и п а д н е т е м н о н а о ч и т е ! 89 . В н и м а в а ј д а н е т и п а д н е т е м н и н а т а н а

ж у л о т о д н о г а т а з о ш т о ќ е т е б о л и . 90 . З а р а б о т у в а ј в о З о о л о ш к а г р а д и н а к а к о

р е т к о ж и в о т н о . 9 1 . М и с л и п л и т к о , д а н е з а г а з и ш д л а б о к о . 9 2 . H e п л у к а ј ј а м а р к а т а т а м у к а ј ш т о н е

е з а п л у к а њ е . 9 3 . К у п и к и л о ш е ќ е р и в о д и „ с л а д о к ж и -

в о т " . 94 . С а к а ј г о I I I - о т с в е т с к и м и р ( с е п а к е п о -

д о б а р о д I I с в е т с к а в о ј н а ) . 9 5 . Н а у ч и г о н а ј к у с и о т в и ц з а М и к о Ш п и -

љ а к ( Д р - М и к а Ш п и љ а к ) . 96. М и с л и с о м а л и о т м о з о к ( п о д о б р о ќ е п о -

м и н е ш в о ж и в о т о т ) . 97 . К у п и к о л а с о д в а в о л а . 9 8 . Б о р и с е з а с а м о у п р а в у в а њ е (во з а т в о р ) . 99 . Д о з в о л и м у на с т о м а к о т д а к р е в а р е в о -

л у ц и ј а . 100. Н а ч и н д а з б о р у в а ш о д с т о м а к (а н е о д -

м а з д а ) . 1 0 1 . Г р а д и м и р .

Г р а д и м и р З д р а в к о в и ќ — Г р а д о

Page 10: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

С т а н у в а з б о р з а е д е н ф е н о м е н к о ј со с е к а в и -ч н а б р з и н а п о ч н а д а с е ш и р и . С в е т о т б е ш е , м о ж е д а с е р е ч е , с о о ч е н с о „ б у н т о т н а м л а д и -т е " ( о в а , п р е д се , с е о д н е с у в а н а н а с т а н и т е о д „ ж е ш к о т о л е т о " 1968. г о д и н а ) к о ј з а ф а т и и м н о г у п о в е ќ е м е р и д и ј а н и и к а к о д а г о з а -т в о р и к р у г о т на З е м ј и н и о т г л о б у с . Д о л г о в р е м е п р е д т о а , никој не ги з е м а ш е з а о з б и л н о : и з в а л к а н и , н е р а ш ч е ш л а н и , д е р и ш т а б е з в о с п и т у в а њ е , б у н т о в а ч и б е з п р о г р а м . М о -ж е в т е д а г и с р е т н е т е ш и р у м е в р о п с к и о т з а п а д и А м е р и к а . Н о п о т о а п о к а ж а а д е к а не с е т а к а п р а з н о г л а в и , ни т а к а н е о з б и л н и : в о А м е р и к а п о ч н а а д а о д б и в а а т д а б и д а т м о б и л и з и р а н и з а В и ј е т н а м , в о C P Г е р м а н и ј а б а р а а и з м е н а н а р е ж и м о т на у н и в е р з и т е т о т . И л е к а - п о л е к а , с е д о ј д е д о с о з н а н и е д е к а н е р а ш ч е ш л а н и т е с т у -д е н т и не с е т а к а б е з н а ч а ј н а с и л а . В о С А Д и м а б и т н о в л и ј а в н и е р а с п о л о ж е н и е т о на А м е -р и к а н ц и т е д а с е с в р т и п р о т и в в о ј н а т а в о В и е т -н а м . В о Б е р л и н и З а п а д н а Г е р м а н и ј а с т а н а а н а ј ј а к а в о н п а р л а м е н т а р н а о п о з и ц и ј а на е д е н к о н ф о р м и с т и ч к и р е ж и м . В о И т а л и ј а ј а п р и -с и л и ј а в л а с т а д а о т п о ч н е с о р е ф о р м и на на-с т а в н и о т с и с т е м . А , п а к , в о П а р и з п р е д и з в и -к а а п р а в а б р к о т н и ц а с о в и с т и н с к и т е у л и ч н и б о р б и и т р а д и ц и о н а л н и б а р и к а д и кон П а р и з в е ќ е д о л г о не г и и м а ш е в и д е н о .

П о с е т о о в а , п о ч н а а д а и м п р и з н а в а а т д е к а с е с и л а , в о с е у ш т е и м ј а н е г и р а а т з р е л о с т а : „ Н е з н а е т е ш т о с а к а т е " — и м п р е ф р л у в а а с о о м а л о в а ж у в а њ е . Н е к о и о д с т у д е н т и т е , о с о б е н о Р у д и Д у ч к е и н е г о в и т е п р и ј а т е л и о д л е в и ч а р -с к а т а с т у д е н т с к а о р г а н и з а ц и ј а о д г о в а р а а „ З н а е м е ш т о с а к а м е ! И м а м е с в о ј а и д е о л о г и ј а ! Ј а н а ј д о в м е к а ј М а р к с и М а р к у з е . " Д р у г и , п а к , п о м а л и о д п о м а л и т е , им г о д о д а д о а т н а о в и е д в а ј ц а и р а д и к а л и з м о т на М а о Ц е Т у н г . И т а к а н а с т а в а п а р о л а т а з а „ т р о ј ц а т а М " : М а р к с , М а р к у з е , М а о . П а р о л а т а к о ј а с т у д е н -т и т е , при с в о и т е д е м о н с т р а ц и и , ј а н о с е а в о Б е р л н н и Б о л и в и ј а г л а с и : „ М а р к с е наш п р о -р о к , М а р к у з е н е г о в т у м а ч , М а о н е г о в м е ч " . З а М а р к с з н а е м е с е к а к о , з а М а о Ц е Т у н г и с -т о т а к а . Н о к о ј е М а р к у з е ? К о ј е т о ј нов и н -с п и р а т о р на „ г н е в и н а т а " м л а д и н а ? О д к а д е п а с е г а т о а н о в о и м е ? И д а ли е в с у ш н о с т н о в о ? H e , в и в о к о ј с л у ч а ј . В е к е д в а е с е т г о д и н и на и п о в е к е , Х е б е р т М а р к у з е ( H e r b e r t M a r c u s e ) е ф и л о з о ф п о з н а т низ ц е л и о т с в е т . Т о а е ч о -в е к к о ј има 72 г о д и н и , д о с т а е в и с о к (180 с м ) , с к о р о н и к о г а ш не с е с м е е . Ж и в е е п о с т о ј а н о в о Сан Д и е г о , в о К а л и ф о р н и ј а , на ч и ј У н и -в е р з и т е т е п р о ф е с о р п о п о л и т и ч к и г е р м а н с к и , а н г л и с к и и р у с к и , а р а з б и р а ш п а н с к и и и т а -л и ј а н с к и . Р о д е н е в о Б е р л и н 1898 . г о д и н а в о е д н а о д с т а р и т е , к у л т у р н и , е в р е ј с к и ф а м и л и и , к о и п о с л е Ф р и д р и х Г о л е м и о т о д п р у с к а т а п р е -с т о л н и н а н а п р а в и ј а „ в т о р г р а д на с в е т л о с т а " . И м а л , д в а е с е т г о д и н и к о г а и з б у в н а л а р е в о л у -ц и ј а т а в о Г е р м а н и ј а и о т т о г а ш е ч л е н на с о -ц и а л - д е м о к р а т с к а т а п а р т и ј а . В о 1919 г о д и н а ќ е ј а н а п у ш т и в о у б и с т в о т о на К а р л Л и п к н е х т и Р о з а Л у к с е м б у р г , к о е е и з в р ш е н о по н а р е д б а т а на м и н и с т е р о т Н о с к е , и с т о т а к а с о ц и ј а л - д е м о к р а т а . Н е м а д а и п р и -с т а п и на К о м у н и с т и ч к а т а п а р т и ј а ч и е ф о р м и -р а њ е б и л о в о т е к . В о 1927 г о д и в а е у р е д н и к на „ Г е з е л — Ш а ф т " , т е о р е т с к о с п и с а н и е на г е р м а н с к и т е с о ц и а л - д е м о к р а т и . Н а б р г у г о на-пушта Б е р л и н и оди в о ј у ж н а Г е р м а н и ј а к а д е

ј а з а в р ш у в а с в о ј а т а ф и л о з о ф с к а т е з а ( з а Х е -г е л ) в о т и в к и о т а м б и е н т н а у в и в е р з и т е т о т в о г р а д о т Ф р и б у р г - а н - Б р и з г а у со п о м о ш на M a p тин Х а ј д и г е р . Н е г о в в т е у ч и т е л и Х у с е р л и Х а ј д и г е р с е н а ј и с т а к н а т и г е р м а н с к и ф и л о з о -ф и в о т о а в р е м е . П р е д ч е т и р и е с е т г о д и н и с а м о с т о ј н о и с т а п у в а с о с м е л и т е ж и в о к о и н а с т о ј у в а д а г и п о м и р и Ф р о ј д и М а р к с , п с и х о а н а л и з а т а и м а р к с и з м о т . В о о с н о в а , на т и е н а с т о ј у в а њ а и м о с т а н а л в е р о д о с т о е н и д о д е н е с к а , ш т о д о а ѓ а д о и з р а з в о н е г о в а т а к н и г а „ Ф р о с и ц и в и л и з а ц и ј а " . К а к о и с т а к н а т л е в и ч а р и к а к о Е в р е ј и н , б и л п р и н у д е н 1933 . г о д и н а д а и з б е г а о д Г е р м а н и ј а п о р а д и д о а ѓ а њ е т о на Х и т л е р на в л а с т . Е м и -г р и р а л в о А м е р и к а , и т а м у с т а н а л с в е у ч и л и -шен п р о ф е с о р , п р в о в о Б о с т о н а п о д о ц н а в о К а л и ф о р н и ј а .

П р е д ш е с т г о д и н и ј а и з д а в а к н и г а т а „ Е д н о -д и м е н з и о н а л е н ч о в е к " в о к о ј а в р з б а з а на М а р к с о в а т а т е о р и ј а вна о т у ѓ у в а њ е и Ф р о ј д о -в а т а т е о р и ј а в а п о т и с к у в а њ е з б о р у в а з а п о л о -ж б а т а на ч о в е к о т - п о е д и н е ц в о с о в р е м е н а т а ц и в и л и з а ц и ј а на а в т о м а т и з а ц и ј а и и з о б и л и е . Н е г о в и т е з а к л у ч о ц и с е в о г л а в н о п о р а з н и з а с о в р е м е н о т о з а п а д н о . ц и в и л и з и р а н о о п ш т е с т в о . С у ш т и н а т а на М а р к у з е в а т а т е о р и ј а — с о и з -в е с н о у п р о с т у в а њ е на о с н о в н и т е п р а в ц и на н е г о в о т о р а з м и с л у в а њ е в о р а м к и т е на о в о ј н а п и с — б и м о ж е л а д а с е с в е д е в а с л е д е о т о : м о д е р н и о т к а п и т а л и з а м и м а г о л е м а м о ќ на а д а л т а ц и ј а . К л а с и ч н и о т м а р к с и з а м ( т е р м и -нот е п о з а ј м е н о д М а р к у з е ) т о а не г о и м а л в п р е д в и д . О с о б е н о н е м а р к с и с т и ч к и з в у ч и М а р -к у з е о в о т о р а з м и с л у в а њ е з а „ к л а с в о т о о п ш -т е с т в о в о к о е с е т о п и , в е — с т а в у в а к л а с н а т а г р а н и ц а " . О в о ј д л а б о к п е с и м и з а м со к о ј „ М а р -к у з е с е о д н е с у в а с п р е м а у л о г а т а на к л а с и т е , п р е д с е н а р а б о т н и ч к а т а к л а с а " , м н о г у го к р и т и к у в а а с о в е т с к и т е м а р к с и с т и на м е ѓ у н а -р о д н и о т с е м и н а р на У Н Е С К О о д р ж а н в о м а ј 1968 г о д и н а в о П а р и з . Н а о в о ј с е м и н а р М а р -к у з е б е ш е е д е н о д н а ј ч е с т о ц и т и р а н и т е ф и л о -з о ф и , г л а в н а т а з а б е л е ш к а на п о в е ќ е т о а в т е н -т и ч н и м а р к с и с т и на а м е р и к а н с к и о т п р о ф е с о р и ф и л о з о ф с е о д в е с у в а на н е г о в а т а т е о р и ј а з а „ г у б е њ е " на к л а с и т е . П о М а р к у з е , р а б о т н и ч -к а т а к л а с а в о н е р а з в и е н о т о з а п а д н о к а п и т а -л и с т и ч к о о п ш т е с т в о — п о с е б н о А м е р и к а — в е ќ е не е в и с т и н с к а р е в о л у ц и о н е р н а с и л а к о -ј а б и м о ж е л а д а и з в р ш и р е в о л у ц и о н е р н а п р о -м е н а ; т а к а д а т а а б а р е м к о г а е з б о р з а р е в о -л у ц и ј а , о с т а в у в а п о б р г у на п о з и ц и и т е на д о с а -к у в а њ е д а с е в к л у ч и в о к а т е г о р и ј а т а на н а -с л е д е н о о п ш т е с т в о , о т к о л к у т а а к а т е г о р и ј а д а ј а р у ш и . М а р к у з е е м е ѓ у т о а п о н е о д р е д е н к о г а — р а з -р а б о т у в а ј ќ и ј а с в о ј а т а к о н к р е т н а т е з а — т в р -д и е д в о в р е м е н о д е к а — н а с п р а м м а р к с и з м о т — „ в е ќ е н е м а р е в о л у ц и о н е р н а о п ш т е с т в е н а с и л а , к л а с а " и ј а р а з в и в а м е ч т а е ч к а т а и д е а „ з а м о ж н о с т а на р а ѓ а њ е нна н о в а ц и в и л и з а ц и -ј а ч и ј а ш т о с у ш т и н с к а к а р а к т е р и с т в к а ќ е б и -д е а п с о л у т н а т а а в т о м а т и з а ц и ј а в о к о ј а ќе п о -с т о ј а т " о с л о б о д е н и л у ѓ е с о с о с е м а с л о б о д н а а к т и в н о с т . " Т о а е в с у ш н о с т н е г о в а т а д и ј а л е к -т и к а на о с л о б о д у в а њ е ( п о н е г о и с е к о ј а д и ј а -л е к т и к а е о с л о б о д у в а њ е ) , и не с а м о о с л о б о д у -в а њ е в о и н т е л е к т у а л н а с м и с л а , т у к у о с л о б о -д у в а њ е к о е г о о п ф а ќ а д у х о т и т е л о т о , о с л о б о -д у в а њ е к о е г о о п ф а ќ а ц е л о т о ч о в е к о в о п о с т о -е њ е . Т о а е о с л о б о д у в а њ е о д л о ш и о т , п о г р е ш -ниот с и с т е м — б и л т о ј о р г а н с и с и с т е м , бил

„Револуција

Page 11: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

без п р и л б т б р и ј и т "

тoa д р у ш т в е н с и с т е м , б и л т о а и н т е л е к т у а л е н с и с т е м : о с л о б о д у в а њ е со п о м о ш н а с и л и , к о и се развиваат внатре во таквиот систем. Тоа е пресудна точка. И ослободување при против-р е ч н о с т и к о и г и р о д и л т о ј с и с т е м , т о к м у з а ш -т о т о а е т о а п о г р е ш е н с и с т е м . ( О д н е г о в и о т г о -в о р о д р ж а н н а К о ш р е с о г з а д и ј а л е к т и к а т а н а о с л о б о д у в а њ е о д р ж а н в о Л о н д о н о д 15—30 Ј у л и 1967), Т а а м а р к у с и ј а л с к а в и з и ј а н а и д н и н а т а с е к а -к о , д е к а , не в о д и с м е т к а з а с в о и т е д о п и р н и т о ч к и со к л а с и ч н а т а у т о п и ј а о д ф у р и е в с к и т и п — е д н о в р е м е н о ј а з а о б и к о л у в а к л а с и ч н а -т а и н е у м о л и в а л о г и к а , н а п р о ф и т о т и в о у с -л о в и т е н а р а з в и е н о к а п и т а л и с т и ч к о о п ш т е с -т в о . H e е д о в о л н о ј а с н о н и т о а како М а р к у з е в о п р а к с а го з а м и с л у в а р а з р е ш у в а њ е т о на о ч и г л е д н и т е д л а б о к и п р о т и в р е ч н о с т и п о м е ѓ у н е у с к л а д е н и т е , н е п р а в е д н и п р о д у к т и в н и о д -н о с и и н а б у ј а л и т е п р о и з в о д с т в е н и с и л и — и а -к о о б ј а с н у в а њ е т о на токот н а т о а н е и з б е ж н о п р е о б р а з у в а њ е е в с у ш н о с т б и т т а н а м а р к с и з -м о т ? Т р е б а , и с т о т а к а , д а с е к а ж е д е к а М а р к у з е ж е с т о к о к р и т и к у в а ј ќ и ј а б и т т а н а с о в р е м е н о -т о о п ш т е с т в о и н а З а п а д и н а И с т о к — к а т е -г о р и ч к и ј а р а з в и в а а т е з а т а д е к а „ п р о м е н а т а н а к о ј а се ч е к а и ч и е и з б е г н у в а њ е е н е в о з -М О Ж Н О м о р а д а се и з в е д е п о д р а к о в о д с т в о н а о н и е ш т о се п о с т р а н а о д п р о ц е с о т н а п р о и з -в о д с т в о " . По н е г о , т о а с е с и т е о н и е к о и се о с т а в е н и с а -м и н а с е б е и н а с в о ј а т а б е д а , ц р к е ч к и т е м а л -ц и н ш т в а п о г е т а т а , б е з р а б о т н и ц и т е , к р и м и н а -л ц и т е и о с о б е н о . . . м л а д и т е с т у д е н т и и „ х у -м а н и с т и ч к и т е и н т е л е к т у а л ц и к о и ш т о с в о ј а т а л и ч н а е г з и с т е н ц и ј а н е ј а в р з у в а а т с о с у д б и -н а т а н а с в е т о т , с о с у д б и н а т а н а о п ш т е с т в о т о в о к о е ж и в е а т " . Т и е о т т у к а и м а а т п р а в о н а б у н т и н а - с и л и е . П р и ф а ќ а ј ќ и г и н е г о в и т е с т а в о в и и в р з о с н о -в а н а н и в и з г р а д у в а ј ќ и с о п с т в е н а и д е о л о г и ј а . Р у д и Д у ч к и и н е г о в и о т к р у г н а р а д и к а л н и г е р м а н с к и с т у д е н т и , п о о с у м г о и ш н а р а б о т а , у с п е а д а п р о н а ј д е ц в р с т а в р с к а м е ѓ у т е о р и ј а -т а и а к ц и ј а т а . В о т о а т и е г о н а д м и н а а д у р и и с в о ј о т „ у ч и т е л " . П л о д о в и т е н а н и в н а т а р а б о -т а д о ј д о а д о и з р а з с а м о в о в е ќ е с п о м е н а т и т е д е м о н с т р а ц и и . „ Н о , с е п а к , т и е п р е д с т а в у в а а т е д н о б о р б е н о м а л ц и н с т в о к о е е п о г о д н о д а г и и з р а з и т е ж н е н и а т а н а м а с и т е . Н о т и е с а м и т е н е с е н и т и с е ч у в с т в у в а а т к а к о р е в о л у ц и о н е -р и и н и к о ј о д н и в т о а н е г о в е л и . Т о а с т у д е н -т и т е д о б р о г о з н а а т . В о Е в р о п а к а к о и в о А м е -р и к а , с т у д е н т и т е м о ж а т д а с е с м е т а а т з а г л а с -н о г о в о р н и ц и " — в е л и М а р к у з е . С л о ж у в а ј ќ и с е и с о н и в , н и в н и о т и н с п и р а т о р , н а о ѓ а и о п -р а в д у в а њ е з а н и в н и т е п о с т а п к и : „ Н и в н и о т б е с и л у т и н а с е о д р а з н а н и в н о т о о ч а ј а н и е . А о ч а -ј а н и е т о м о ж е д а б и д е м о т о р н а е д н а е ф и к а с -н а п о л и т и ч к а а к ц и ј а . Н а п р и м е р : ж и т е л и т е н а ц р н е ч к и т е г е т а в о С о е д и н е т и т е А м е р и к а н -с к и Д р ж а в и г и п о т п а л у в а а т с о п с т в е н и т е ч е т -в р т и а п о т о а г и п а л а т и с в о и т е к у ќ и . Т о а н е е р е в о л у ц и о н е р н а а к ц и ј а , т о а е о ч а ј н и ч к и ч и н , н о в о е д н о п о л и т и ч к и ч и н . П а , п о т о а , с т у -д е н т и т е , т и е н е б е а р е в о л т и р а н и п р о т и в е д н о с и р о м а ш н о и л о ш о о р г а н и з и р а н о о п ш т е с т в о , т у к у п р о т и в о п ш т е с т в о т о , д о с т а б о г а т о , д о с т а д о б р о о р г а н и з и р а н о в о с в о ј о т л у к с у з и с в о ј о т к о м о д и т е т , д о д е к а 25°/о н а т а а и с т а н а ц и ј а ж и в и в о с и р о м а ш т и ј а и п о г е т а . Р е в о л т о т н е е у ц а т е н п р о т и в н е с р е ќ и т е к о и с е п р о и з в о д

н а т о а о п ш т е с т в о , т у к у п р о т и в б е н е ф и ц и и т е к о и т о а ги д а в а , п р о т и в „ а м е р и к а н с к и о т н а -чин на живот“ против „естаблисхмент" — от (поредок на ситуираните). Студентите знаат д е к а о п ш т е с т в о т о г и в п и в а о п о з и ц и и т е во ce-бe и д е к а го п р е д с т а в у в а и р а ц и о н а л и о т о к а к о рационалното. Тие помалку или повеќе јасно о с е ќ а а т д е к а „ е д н о д и м е н з и а л н и о т човек“ ја г у б и с в о ј а т а м о ќ н а н е г а ц и ј а , с в о ј а т а м о ж н о с т н а о д б и в а њ е . З а т о а т и е о д б и в а а т д а м у б и д а т п р и п о е н и на т а к в о т о о п ш т е с т в о . Т и е c a к a a т д а ж и в е а т на е д е н п о с е б е н н а ч и н н а ж и в о т О д б и в а а т д а ж и в е а т , ж и в о т к о ј н е е н и ш т о д р у г о т у к у с а м о в о ј н а з а д а с е ж и в е е , т и е о д -б и в а а т д а в л е з а т в о о н а к о е А н г л и ч а н и т е го н а р е ч у в а а т „ с м е с т е н о с т " у д о м у в а њ е с м е т а а т о т и т о а н е е н е о п х о д н о . Тие ч у в с т в у -в а а т ц е л и о т н и в н и ж и в о т е о г р а ч и ч е н с о з а -к о н и т е н а и н д у с т р и ј с к о т о о п ш т е с т в о к о е го и н т е р е с и р а а т с а м о г о л е м м т е „ б и з н и с и " , в о ј -с к а т а и п о л и т и к а т а . П о г л е д а ј т е г и с а м о х и п и ц и т е . Н и в и и о т б у н т е в п е р е н п р о т и в е д е н п у р и т а н с к и м о р а л , п р о -т и в а м е р и к а н с к о т о о п ш т е с т в о к а д е с е м и е д е с е т п а т и д н е в н о , а к о е е д н о в р е м е н о п а л и и у б и в а в о В и е т н а м , в о с е т а с в о ј а ч и е т о т и ј а . Т и е , з н а ч и , м е т о д и ч н о п р о т е с т и р а а т п р о т и в таа х и п о к р и з и ј а и з а т о а п у ш т а а т д о л г а к о с а , н е се б р и ч а т , н е се б а њ а а т и о д б и в а а т д а о д а т ВО В и е т н а м . К о к т р а д и к т о р н о с т а к а ј н и в е г о -ТОВО з а с л е п у в а ч к а . Н о к а к о и к а ј с т у д е н т и т е . и к а ј н и в се р а б о т н с а м о з а е д е н м а л б р о ј н а м л а д и л у ѓ е " .

О д с е в о о з а п р о и з л е г у в а д е к а М а р к у з е о в а т а т е о р и ј а „на п р а в е д н и о т б у н т е л о г и ч к о о б ј а с -н у в а њ е з а п о ј а в а т а н а М а р к у з е о в о т о и м е в о б р а н о в и т е н а д е м о н с т р а ц и и н а „ в о н п а р л а м е н -т а р н а т а о п о з и ц и ј а " ш и р у м е в р о п с к и о т з а п а д и А м е р и к а . Т а а „ в о н п а р л а м е н т а р н а о п о з и ц и -ј а " б е ш е п р е д в о д е н а т о к м у о д м л а д и т е и н т е -л е к т у а л ц и , с т у д е н т и т е , к а к о ш т о в е ќ е и з н е с о в . Т а к а ш т о т и е и п р в и с е „ с е т и ј а " н а Х е р б е р т М а р к у з е . И м а в о т о а , н а к р а ј о т н а к р а ј е в и т е и н е к о ј а л о г и к а : М а р к у з е — к о ј в о б и т н и т е п о с т а в к и з а к л а с н о т о о п ш т е с т в о и и с т о р и с к а -т а з а д а ч а н а р а б о т н и ч к а т а к л а с а г о н а п у ш т и н а у ч н и о т с о ц и ј а л и з а м — с е п а к е д е н о д е н е р -г и ч н и т е к р и т и ч а р и н а с о в р е м е н о т о к а п и т а л и с -т и ч к о о п ш т е с т в о . В о т о а в р з о с н о в а н а н е г о -в о т о р е н о м е в о с в е т о т н а з а п а д н и т е и н т е л е к -т у а л ц и и п о д р ш к а т а н а л е в и ч а р с к и т е с п и с а н и -ј а о д З а п а д — к о и и с т о т а к а с е „ с е т и ј а " н а н е г о и с е п о л н е а со н е г о в и с л и к и , м и с л и и и з -ј а в и — е и н е г о в о т о п о т е н ц и а л н о з н а ч е н и е , п р е д с е к о г а с т а н у в а з б о р з а А м е р и к а з а к о ј а о в о ј 72 г о д и ш е н ф и л о з о ф м и с л и д е к а „се у ш -т е н е з а п л о в и л а н и в о п р е д р е в о л у ц и о н е р н а и с т о р и с к а ф а з а " . И м а ј ќ и г о с е т о о в а в о п р е д в и д , и и с к л у ч и в о в о и н т е р е с н а п о п о т п о л н о и з в е с т у в а њ е н а ј а в -н о с т а , н а в е ќ е п р о ч и т а н и т е с т р а н и ц и с т а н у в а -ш е з б о р з а ф и л о з о ф о т о в и е д е н о в и т а к а ч е с т о с п о м н у в а н и о т „ д у х о в е н п а т р о н " н а „ в о н п а р -л а м е н т а р н и о т " и „ в о н к л а с н и о т " б у н т " . Н а п и с о т г о з а в р ш у в а м с о о н а ш т о „ N e w Y o r k T i m e s " п р е д и з в е с н о в р е м е г о н а п и ш а з а н е г о : „ А к о с е з е м е в п р е д в и д г о л е м и н а т а н а н е г о -в о т о в л и ј а н и е в р з ж и в о т о т н а д е н е ш н а т а б и м о ж е л о д а се к а ж е д е к а т о ј д е н е с к а с п а ѓ а н а ј в е р о ј а т н о в о н а ј в а ж н и т е ж и в и ф и л о з о ф и " .

п р и п р е м и л Љ У Б И Ш А Н И К О Л О В С К И — БИШ

Page 12: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

т р е т и р а , м р т в а п р и р о д а , — а п о т о а д а го о с т в а р и с в о е т о в и з у е л н о р а з б и р а њ е з а т о ј м о т и в , т а к а ш т о в о т о ј п р о ц е с м о т и в о т не и з -г у б и н и ш т о о д в и т а л н а т а и н т е н з и в н о с т к о ј а ј а п о с е д у в а м о т и в о т в о с в о е т о в и с т и н с к о п о с -т о е њ е .

П р в и о т п р о б л е м л е ж и в о „ р е а л и з и р а њ е т о " н а н е г о в о т о в и з у е л н о р а з б и р а њ е на м о т и в о т з а р а д и т е ш к о т и ј а т а д а с е н а ј д е ф о к у с , с т р у к -т у р а л е н п р и н ц и п о д б и л о к о ј в и д . П р в и о т с т е п е н в о р е ш а в а њ е т о на о в о ј п р о б л е м б и л о о д б и р а њ е т о на а д е к в а т е н м о т и в . Т и п и ч е н и м -п р е с и о н и с т — к а к о М о н е , б и б и л с п р е м е н д а н а ј д е м о т и в б и л о к а д е , б и д е ј ќ и п р в е н с т в е н о

се и н т е р е с и р а л з а с в е т л о с н и т е е ф е к т и . О в а на к р а ј д о в е л о д о и з в е с е н с т е п е н на н е ф о р м а л -н о с т в о н е г о в о т о с л и к а њ е . И т о а з а п р в о б и л а е д н а о д т и е т е ж н е н и а с к р и е н и в о и м п р е с и о -н и з м о т , п р о т и в к о и С е з а н о в и о т „ т е м п е р а м е н т " н а г о н с к и р е а г и р а л . Н е г о в и о т т е м п е р а м е н т в о о с н о в а б и л к л а с и ч е н . Т о ј б и л з а „ с т р у к т у р а " п о с е к о ј а ц е н а , о д н о с н о , з а с т и л ч и и к о р е н и с е в о п р и р о д а т а на н е ш т а т а , а не в о н е ч и и с у б ј е к т и в н и с е н з а ц и и к о и с е с е к о г а ш „ н е ј а с -н и " . Ч у в с т в у в а л д е к а т о а ш т о г о в и д е л не м о ж е д а г о о с т в а р и б е з т а к в а о р г а н и з а ц и ј а н а л и н и и и б о и к о и на с л и к а т а п р е н е с е н а на платно б и и д а л е ц в р с т и н а и ј а с н о с т . M y и з -г л е д а л о д е к а „ с е н з а ц и и т е " к о и и м п р е с и о н и с -т и т е т о л к у н а с т о ј у в а л е д а ги п р и к а ж а т — с у п т и л н и т е е ф е к т и на п р о м е н л и в а т а с в е т л и -на и д в и ж е њ а т а — ј а и з о б л и ч у в а а т п р а в а т а ц е л и л и в р е д н о с т на у м е т н о с т а к о ј а с е с о с т о и в о с о з д а в а њ е т о на н е ш т о м о н у м е н т а л н о и т р а ј н о , к а к о ш т о е у м е т н о с т а на г о л е м и т е м а ј -с т о р и о д м и н а т о т о . Т и е г о л е м и м а ј с т о р и не т р е б а д а с е и м и т и р а а т — т и е м о н у м е н т а л н о с т а ј а п о с т и г н а л е с о т о а ш т о ј а ж р т в у в а л а д е ј -с т в и т е л н о с т а , и н т е н з и в н о с т а на в и з у е л н а т а с л и к а . А м б и ц и ј а т а м у б и л а д а ј а п о с т и г н е т а а и с т а м о н у м е н т а л н о с т , а п р и т о а д а ј а з а д р ж и и н т е н з и в н о с т а на в и з у е л н а т а с л и к а и на т о а м и с л е л к о г а в е л е л : „ д а с е п о в т о р и П у с е н с о -с е м о д п р и р о д а " „ д а с л и к а ш е д е н нов П у с е н н а д в о р , с о б о ј а и с в е т л и н а , н а м е с т о д а о т в о -р и ш д е л о в о а т е л и е , к а д е с е има с и в а б о ј а , н а с л а б а д н е в н а с в е т л о с т б е з о д б л е с о ц и о д н е б о " .

С е з а н с е к о г а ш и с т а к н у в а л д е к а ч о в е ч к а т а п е р ц е п ц и ј а в о о с н о в а е „ н е ј а с н а " и в о п и с -м о т о в а Ж о а к е н Г а с к е з б о р у в а з а „ т и е н е ј а с -в и с е н з а ц и и к о и со р а ѓ а њ е т о г и д о н е с у в а м е на с в е т " . Н о , т о ј с м е т а д е к а у м е т н и к о т т р е б а д а б и д е в о с о с т о ј б а д а , с о к о н ц е н т р а ц и ј а и „ и с т р а ж у в а њ е " в н е с е р е д в о т а а з б р к а и д е к а у м е т н о с т а е в о о с н о в а , п о с т и г н у в а њ е на т о ј с т р у к т у р а л е н р е д в о п о л е т о на н а ш и т е в и з у -е л н и с е н з а ц и и . З а у м е т н о с т а з б о р у в а л д е к а е т о а „ т е о р и ј а , р а з в и е н а и п р и м е н е т а в о д о -п и р с о п р и р о д а т а " д е к а " п р и р о д а т а т р е б а д а с е п р е т с т а в у в а с о п о м о ш на ц и л и н д е р , т о п к а и к о н у с , с е т о в о с о д в е т в а п е р с п е к т и в а , т а к а д а е с е к о ј а с т р а в а на е д е н п р е д м е т у с м е р е н а кон е д н а с р е д и ш в а т о ч к а " . „ Н а п р е д о к м о ж е д а с е п о с т и г н е с а м о с о п о м о ш на п р и р о д а т а , а а к о с е в е ж б а в о д о п и р с о н е а . C o г л е д а њ е и р а б о т а т а а с т а н у в а к о н ц е н т р и ч н а . С а к а м д а к а ж а м д е к а в о п о р т о к а л о т , ј а б о л к о т о , ч и н и -ј а т а или г л а в а т а , п о с т о и е д н а к у л м и н а т и в н а т о ч к а и т а а т о ч к а и п о к р а ј и з в о н р е д н и т е е -ф е к т и в а с в е т л о с т а и с е н к а т а и с е н з а ц и ј а т а о д бои — с е к о г а ш е н а ј б л и с к а д о н а ш е т о о к о . И в и ц и т е на п р е д м е т и т е с е п р и б л и ж у в а а т кон с р е д и н а т а на нашиот х о р и з о н т " .

Би м о ж е л о д а с е к а ж е д е к а С е з а н ј а о т -к р и л п р о т и в р е ч н о с т а к о ј а е с о д р ж а н а в о с а -м и о т п р о ц е с на у м е т н о с т а — п р о б л е м к о ј п о с т о е л и з а в р е м е т о на с т а р и т е г р ц и . С Е З А Н с а к а д а д а д е с л и к а на т о а ш т о г о г л е д а м е , б е з с е к а к в о и з о п а ч у в а њ е п р е д и з в и к а л о о д е м о ц и и и л и и н т е л е к т , б е з с е к а к в о с е н т и м е н т а л н о п р е -у в е л и ч у в а њ е или р о м а н т и ч н а и н т е р п р е т а ц и ј а , в с у ш н о с т , б е з с е к а к в и с л у ч а ј н и о с о б и н и п р е -д и з в и к а н и о д а т м о с ф е р а т а или о д с в е т л о с т а . С е з а н п о в е ќ е пати и з ј а в у в а л д е к а з а с л и к а -р о т с в е т л о с т а не п о с т о и . Н о , п о л е т о на в и з у -е л н и т е с е н з а ц и и н е м а о д р е д е н и г р а н и ц и , е л е -м е н т и т е в о н е г о с е р а с ф р л а н и и л и з б р к а н и . З а т о а ние в о в е д у в а м е ф о к у с и с е о б и д у в а м е

„ А к о г и з а н е м а р и м е н а д р е а л и с т и т е , п е е с е т и н а г о д и н и н а н а з а д н е м а н и е д е н с л и к а р , к о ј н е б и б и л д о л ж н и к н а „ с а м о т н и к о т о д Е к с " . Т о ј н е е с а м о е д е н о д н а ј г о л е м и т е ф р а н ц у с к и с л и к а р и , и с т о т а к а и т а т к о н а м о д е р н а т а п и к -т у р а л н а а к т и в н о с т : с о н е а е д а т и р а е д н а т а о д т р и т е и л и ч е т и р и г о л е м и р е в о л у ц и и в о с л и к а р с т в о т о и у м е т н о с т а " .

Б . Д о р и в а л , 1948 г .

Б е з с о м н е н и е д е к а т о а ш т о г о н а р е ч у в а м е м о д е р н о д в и ж е њ е в о у м е т н о с т а , з а п о ч н у в а с о п р о с т о д у ш н о т о р е ш е н и е н а е д е н ф р а н ц у с к и с л и к а р , д а г о г л е д а с в е т о т О Б Ј Е К Т И В Н О . В о о в о ј з б о р н е т р е б а д а и м а н и к а к в а т а ј н а ; т о а ш т о с а к а л д а в и д и С е з а н б и л с в е т о т , и л и т о ј н е г о в д е л з а к о г о р а з м и с л у в а л , к а к о о б -ј е к т , б е з б и л о к а к в о п о с р е д у в а њ е н а с р е д е -н и о т ум и л и н е с р е д е н и т е ч у в с т в а . Н е г о в и т е п р е д х о д н и ц и , и м п р е с и о н и с т и т е , г о г л е д а л е с в е т о т с у б ј е к т и в н о — о д н о с н о , т а к а к а к о ш т о о д р а з н и о с в е т л у в а њ а или о д р а з н и т о ч к и на н а б љ у д у в а њ е , с е п р е с т а в и л н а н и в н и т е с е -т и в а . С е к о ј а п р и л и к а о с т а в а л а на н и в н и т е с е т и в а р а з л и ч н и и о д р е д е н и в п е ч а т о ц и , и з а с е к о ј а п р и л и к а н у ж н о м о р а л о д а п о с т о и и д р у г о у м е т н и ч к о д е л о . А С е з а н с а к а л д а ј а и с к л у ч и т а а б л е с к а в а ( с в е т л и к а в а ) и н е ј а с н а п о в р в н и н а н а п р е д м е т и т е , и д а п р о д р е д о н е п р о м е н л и в а т а в и с т и н а к о ј а с е н а о ѓ а п о д т а а с в е т л а , в о л а ж н а с л и к а к о ј а ј а д а в а к а -л е и д о с к о п о т н а с е т и в а т а .

П о л С е з а н е р о д е н н а 19 ј а н у а р 1839 в о Е к с ан П р о в а н с , а у м р е л в о Е к с н а 22 о к т о м -в р и 1906 г о д и н а , У ч и п р а в н и н а у к и в о р о д -н о т о м е с т о и с л и к а к а к о с а м о у к . П о у п о р н и б о р б и с о т а т к о м у , б а н к а р , т р г н у в а 1961 д а с т у д и р а с л и к а р с т в о в о П а р и з . Ј а п о с е т у в а ш в а ј ц а р с к а т а а к а д е м и ј а и в о е д н о г и п р о у ч у -в а м а ј с т о р и т е н а б а р о к о т н р о м а н т и з м о т . К о г а г о о д б и л е о д А к а д е м и ј а т а з а л и к о в н и у м е т -н о с т и , с е в р а ќ а в о Е к с , но п р о д о л ж у в а д а с л и к а . П о г о л е м и о т д е л о д н е г о в и о т ж и в о т п р и п а ѓ а н а и с т о р и ј а т а на и н п р е с и о н и з м о т , с е д о 1977 г о д . , к о г а з а п о с л е д е н п а т и з л а г а с о с в о и т е п р и ј а т е л и . И а к о С е з а н а п о в е ќ е о т к о л -к у н е г о в и т е д р у г а р и г о н а в р е д у в а л а ј а в н о т о и с м е ј у в а њ е к о е г о п р е д и з в и к а л е и м п р е с и о -н и с т и ч к и т е и з л о ж б и ( с е к о г а ш с а к а л д а б и д е п р и ф а т е н о д п у б л и к а т а ) , с е п а к м о ж е м е д а б и д е м е с и г у р н и д е к а т о а н е е п р и ч и н а т а з а н е г о в о т о п о в л е к у в а њ е , т у к у п о ч н а л д а ч у в -с т в у в а с е п о с и л н о о д д е л у в а њ е о д н и в н и т е ц е л и . Д о к р а ј о т н а с в о ј о т ж и в о т г о с о ч у в а л п о ч и т о т к о н М о н е и П и с а р о , н о с е п о в е ќ е с е п о в л е к у в а в о с е б е , з а д а с е п р е д а д е на с в о и т е и с т р а ж у в а њ а , и з а п р в о т о ј н е г о в о с а м е н и с к о н ц е н т р и с а н н а п о р д о в е л д о р е в о л у ц и о н е р -н о п о с т и г н у в а њ е .

С е з а н н е б и л р е в о л у ц и о н е р е н п о т е м п е р а -м е н т и н е е л е с н о д а с е о б ј а с н и з о ш т о т о к м у н е г о в о т о д е л о с т а н а л о т а к а з н а ч а ј н о з а и д -н и о т р а з в о ј н а у м е т н о с т а . О б ј а с н у в а њ е т о з а -в и с и о д п р а в и л н о т о р а з б и р а њ е н а д в а з б о р а к о и С е з а н ч е с т о г и у л о т р е б у в а л — з б о р о в и к о и м о ж е б и м о ж а т и д а з а в е д а т с о т о а ш т о с е н а в и д у м и с т и и в о ф р а н ц у с к и о т и в о а н -г л и с к и о т ј а з и к — „ р е а л и з а ц и ј а " и „ м о д у л а -ц и ј а " ) . Д а р е а л и з и р а ш , з н а ч и д а о с т в а р и ш , а м о д у -л а ц и ј а т а з н а ч и д а г о п р и л а г о д и ш м а т е р и ј а -л о т ) в о о в о ј с л у ч а ј с л и к а р с к а т а б о ј а ) н а н е -к о ј в и с о к с т е п е н и л н и н т е н з и в н о с т . С е з а н о в и -о т с л и к а р с к и м е т о д с е с о с т о и в о т о а , п р в о д а и з б е р е м о т и в — п е ј с а ж , л и ч н о с т к о ј а ќе п о р -

УНИВЕРЗИТЕТ HA СЛОБОДЕН УМ

СЕЗAН

Page 13: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

н а ш а т а в и з у е л н а с е н з а ц и ј а д а ј а п о в р з е м е со т а а и з б р а н а т о ч к а . Р е з у л т а т о т е т о а ш т о с а м и о т С е з а н г о р е к о л „ а п с т р а к ц и ј а " , е д н о н е п о т п о л н о п р е т с т а в у в а њ е н а в и д н о т о п о л е , „ к о н у с " в о к о ј с к о н ц е н т р и с а н и т е п р е д м е т и п а ѓ а а т с о ч у в с т в о н а р е д и к о х е з а ц и ј а . Н а т о а С е з а н м и с л е л под изразот „конструкција п о у г л е д н а п р и р о д а т а " и т а к а г о р а з б и р а л о с т в а р у в а њ е т о н а м о т и в и т е . Т о а г о н а п р а в и л о „ т а т к о н а н о в а т а у м е т н о с т " .

Р е ш е н и е т о д о к о е д о ш о л С е з а н , б и и з г л е -д а л о п р е м н о г у с т р у к т у р а л н о , п р е м н о г у г е о -м е т р и с к и , в о к о л к у н е б и с м е д а л е п о л н а т е -ж и н а н а д р у г и о т з н а ч а е н з б о р в о н е г о в и о т р е ч н и к — м о д у л а ц и ј а т а . П о С е з а н , м о д у л а ц и -ј а з н а ч и п р и л а г о д у в а њ е н а е д н а о б о е н а п о в р ш и н а к о н с о с е д н и т е о б о е н и п о в р ш и н и : п е р м а н е н т е н п р о ц е с н а у с к л а д у в а њ е н а р а з -н о в и д н о с т и с о о п ш т о т о е д и н с т в о . С е з а н о т -к р и л д е к а ц в р с т и н а т а и л и м о н у м е н т а л н о с т а н а с л и к а т а з а в и с и и с т о т о л к у о д т о а с т р п -л и в о „ з и д а р с т в о " , к о л к у и о д в о о п ш т е н а т а а р х и т е к т о н с к а к о н ц е п ц и ј а . В о п о г д е д н а п р и -м е н а т а н а б о и т е , р е з у л т а т о т б и л в и д л и в о р а з л о ж у в а њ е н а р а м н и т е о б о е н и п о в р ш и н и н а м о з а и к о д о д в о е н и о б о е н и п л о ч к и . М е ѓ у т о а , м о р а д а с е р а з б е р е д е к а с е т о т о а ш т о в а к а ќ е го о д д е л и м е з а д а б и г о р а з д е л и л е н а н е -г о в и т е с о с т а в н и р а м н и н и , н а ц е л а т а с л и к а п о т п о л н о с е и н т е г р и р а в о с л и к а к а к о ц е л и н а , а з а С е з а н о п р а в д у в а њ е т о н а о в а а т е х н и к а е в о т о а што е „ д о б а р м е т о д н а к о н с т р у к ц и ј а " .

Л и о н е л о В е н т у р и 1936 г в о е д н а с т у д и ј а п о с в е т е н а н а С е з а н р е о к л д е к а б и б и л о н а ј -о з б и л н а з а б л у д а д а с е г л е д а в о С е з а н з а ч е т -н и к н а с и т е с л и к а р с к и п р а в ц и к о и н а с т а н а л е п о н е г о : т у к у р е ч и с е м е о д к о е и з р а с н а л а ш у -м а . В о п о т к р е п а н а т о а В е н т у р и г о ц и т и р а Б о д л е р : „ У м е т н и к о т н а н и к о г о н е е о д г о в о -р е в о с в е н н а с е б е . Н а и д н и т е г и п о к л о н у в а с а м о с в о и т е с о п с т в е н и д е л а и г а р а н т и р а с а м о с а м з а с е б е . У м и р а б е з н а с л е д н и ц и . Б и л с а м н а с е б е к р а л , с в е ш т е н и к и б о г " .

В о т о ј с м и с о л , С е з а н у м р е л б е з н а с л е д н и ц и — б е ш е е д и н с т в е н у м е т н и к с а м и о т б е ш е с т и л и не о с н и в а н и к а к в а ш к о л а . Д а г о н а в е д а м п о в т о р н о В е н т у р и : „ Д о ј д е в р е м е д а с е п о т в р д и д е к а С е з а н о в и о т д у х о в е н с в е т , д о п о с л е д н и о т ч а с н а н е г о в и о т ж и в о т , не б и л ни с в е т о т на с и м б о л и с т и т е , ни н а ф о в и с т и т е , н и н а к у б и с -т и т е , т у к у б и л с в е т к о ј в и е г о д о в е д у в а м е в о в р с к а с о Ф л о б е р , Б о д л е р , З о л а , М а н е и П и -с а р о . П о д о б р о к а ж а н о , С е з а н п р и п а ѓ а н а о н о ј х е р о ј с к и п е р и о д в о у м е т н о с т а и л и т е р а т у р а т а на Ф р а н ц и ј а , к о ј с а к а л д а н а ј д е н о в п а т д о п р и р о д н а т а в и с т и н а , н а д м и н у в а ј к и г о и с а м и -о т р о м а н т и з а м , з а д а ј а п р е т в о р и в о е д н а т р а ј -в а у м е т н о с т . В о С е з а н о в и о т к а р а к т е р и д е л о н е м а н и ш т о д е к а д е н т н о , н и ш т о а п с т р а к т н о , н е м а у м е т н о с т з а р а д и у м е т н о с т . Н и ш т о о с в е н в р о д е н а и н е с о п и р л и в а ж е л б а д а т в о р и у м е т -н о с т " .

Н о , с е п а к , к а к о ш т о б и п р и з н а л и В е н т у р и , т е к о т н а м о д е р н а т а у м е т н о с т е н е р а з б и р л и в б е з С е з а н о в о т о о с т в а р у в а њ е и п р и м е р , и н и е -д е н д р у г у м е т н и к н е с т о и в о т а к а з н а ч а е н о д н о с к о н с в о и т е с л е д б е н и ц и .

„ С е з а н о в а ш к о л а " н е п о с т о и , н о и с т о т а к а н е м а н и е д е н п о з н а ч а е н у м е т н и к н а д в а е с т и о т в е к н а к о г о н е в л и ј а е л н е к о ј в и д о д С е з а н о -в о т о д е л о .

П о д г о т в и л : З л а т к о П а н о в с к и

Ј а с н е з н а м к о г а ќе м о р а м е д а г о д о ч е к а м е л е т о т о в о м о ј о т г р а д а к о в р е м е т о п р о д о л ж и д а не и з н е н а д у в а с о с в о ј а т а н е п о с т о ј а н о с т . Д а з н а е ш , ќе п о ч н е м е и н и е д а р а з г о в а р а м е з а в р е м е т о к о г а ќ е с е с р е т м у в а м е н а у л и ц а , к а к о А н г л и ч а н и т е . Н а в и с т и н а , м и с л а м д е к а з и м а т а заврши пролетта започна порано

н и т е с т р а н и ц и н а д н е в н и т е в е с н и ц и , со с и л а с е о б и д у в а м д а с е п р о т е г н а м н а у т р о , а м а ј к а м и г о к о р и с т и м о ј о т о д м о р м е и с п р а ќ а на п а -з а р , д а и к у п у в а м с е ш т о и т р е б а . А к о о д е л а т а а , к е с е н а ј д е л а с о н е к о и п р и ј а т е л к и и — п о с л е д а не с м е ј а ч е к а л е д о п л а д н е . И м а п р а -в о , н е в е л а м д е к а н е е в о п р а в о , н о з а р е м ј а с т р е б а д а б и д а м з а р а д и т о а ж р т в а ?

М и н а т и о т п а т т и п и ш а в д е к а е м о д е р н о д а б и д е ш к р и т и к у в а н о д с и т е л у ѓ е ш т о г и п о з -н а в а ш . М о д а т а , о ч и г л е д н о н е м и н у в а б р з о , п а н и о в о ј п а т не б и т е п о ш т е д и л о д т а ж а ч к и т е , д а н е м и п и ш е ш е д е к а т о а е а н а х р о н и з а м з а к о ј т и н е м а ш з б о р о в и д а г о и з р а з и ш с в о е т о о т в о р е н о п р о т е с т и р а њ е .

П р о т е с т и р а ј т и , Н и к о л а , к о л к у с а к а ш . П р о -т е с т и р а м и ј а с , н о н а м о и т е п р и ј а т е л и и м е с е е д н о . В е л а т , м о ж е л о и б е з м е н е , и т о а б и б и л о у ш т е п о д о б р о .

Д а г и о с т а в а м м о и т е п р и ј а т е л к и и п р и ј а -т е л и . Н и м и м н е д о с т и г а х р а б р о с т д а в и д а т д е к а в с у ш н о с т о п о р т у н и з м о т н е м а с м и с о л к о -г а н е г и м е н у в а р а б о т и т е . О в о ј п а т с а к а м д а т и п и ш у в а м з а е д е н н а ш , г р а д с к и к л у б в о к о ј ј а с с у м г о с т и н ц е л а т а з и м а , а г о п о с е т у в а в и в о е с е н с к и т е в е ч е р и , и а к о п о р е т к о .

К л у б о т е н а м е н е т з а љ у б и т е л и т е н а п о п у -л а р н а т а м у з и к а , а н и в г и и м а н е о б и ч н о м н о г у в о м о ј о т г р а д . Н а в е ч е р е о т в о р е н н е к о л к у ч а -с о в и и д а з н а е ш , с о с е м е п р и ј а т н о д а с е б и д е в о н е г о , о с о б е н о к о г а з н а е ш д е к а т о ј е е д и н -с т в е н и о т к л у б в о к о ј н а в и с т и н а и м а д о б р а м у з и к а . И , д а в и д и ш к а к в и д е в о ј к и д о а ѓ а а т т а м у . . . П о в е ќ е т о и м а а т м н о г у д о л г и ф у с т а -н и , ч е в л и с о м н о г у в и с о к и и ш и р о к и п о т п е -т и ц и — с о б е л и т р а к и , о д в р в о т д о з а д н и о т д е л . Н о с а т д о л г и б е л и ш а л о в и , с е е д н о ш т о з и м а т а в о м о ј о т г р а д з а в р ш и , н о с а т з а ш т о т о а е м о д е р н о .

А к о и и м а н е к о ј а п о з н а т а д е в о ј к а м е ѓ у н и в , м е н е м и т р е б а п р и л и ч н о д о л г о з а д а ј а п р е п о з н а м . H e б и ј а п о з н а л н и с о п с т в е н а т а д е в о ј к а , а к о е т а к а „ б о ј а д и с а н а " — к а к о ш т о в е л и м а ј к а м и .

Н о д а т и к а ж а м и с к р е н о , м н о г у с е ш а р -м а н т в и . И з а б а в н и . Н а в и с т и н а , м а л к у с е р а с -п о л о ж е н и з а п о д о л г и р а з г о в о р и — к а к в и ш т о м е н е м и с е д о п а ѓ а а т — о д г о в а р а а т с о „ О . К . " . и „ a l l r i g h t " , м е п о з д р а в у в а а т с о „ h e l l o и „ b y e - b y e " . В и с т и н с к и т и н е ј џ е р к и , м н о г у м и л и ч а т н а о н и е д е в о ј к и ш т о г и г л е д а м на т е -л е в и з и ј а т а в о н е к о и з а б а в н и е м и с и и .

М у з и к а т а е м н о г у п о п у л а р н а . н о в а и м и с е д о п а ѓ а . Н а д е в о ј к и т е и , м о м ч и њ а т а и м с е д о -п а ѓ а с е ш т о с л у ш а а т ; с е с о м н е в а м д у р и Д е к а т и е в о о п ш т о и г и р а з л и к у в а а т б р о ј н и т е м е -л о д и и . Е д е н д и с к - џ о к е ј п о с т о ј а н о з б о р у в а д е к а с л е д н а т а м е л о д и ј а е н а ј п о п у л а р н а н а Р а д и о Л у к с е м б у р г , п а ј а с д о б и в а м в п е ч а т о к д е к а о в о ј м л а д и н с к и к л у б е н е к а к в а ф и л и ј а л а н а Р а д и о Л у к с е м б у р г ,

М о и т е в р с н и ц и м н о г у ј а с а к а а т т е м н и ц а -т а . К о л к у е с а м о п р и в л е ч н о , в о з б у д л и в о д а с е с л у ш а и з в е с н а „ Ј Т ` А И М Е . . . " в о п р о с т о р и ј а с о и з г а с н а т а с в е т л и н а , и л и п р и г у ш е в а , д о -в о л н о з а д а с е д о б и в а в п е ч а т о к на п о л н о ќ н а љ у б о в н а и г р а .

И и з в е с н и а с о ц и ј а ц и и с е п р и с у т н и , к о г а м у з и к а т а и з а т е м н у в а њ е т о ги возбудат духо-в и н а м о и т е м л а д и с о г р а ѓ а н и . . .

К р и с т и н а и Ј у л и ј а ч е с т о д о а ѓ а а т в о о в о ј т и н е ј џ е р с к и к л у б . Ч е с т г о с т и н е и В и о л е т а , и а к о т а а п о с л е с е к о ј а м у з и ч к а с е а н с а в о к л у -б о т в е л и д е к а т о а е п о с л е д е н пат д а н и п р а в и з а д о в о л с т в о и д а н е п о ч е с т и с о н е ј з и н о т о п р и -с у с т в о . А , ј а с , и с к р е н о д а т и к а ж а м , з а б о р а -в а м н а м о и т е п р и ј а т е л к и к о г а ќе в и д а м н е -к о ј а н о в а д е в о ј к а , со д о л г а к о с а и м о д е р н и ч е в л и , ш т о з б о р у в а „ О . К . и „ h e l l o " .

Н и к о л а , в о м о ј о т г р а д с е п а к н е м а н и ш т о н о в о . С е к о ј м е т а р о д к о р з о т о г о з н а а т м о и т е в р с н и ц и , с е к о ј ф у д б а л с к и р е з у л т а т з а пос-л е д н а т а с е з о н а , с е к о ј нов ф и л м г о г л е д а а т , а к о б и д е а м е р и к а н с к и в е с т е р н и л и т р и л е р . О б и ч н о не с е р а з о ч а р у в а а т , з а ш т о з а т о а се г р и ж а т и з в е с н и , о д г о в о р н и л у ѓ е . И з в е с н о в р е м е не и з л е г у в а „ Р О Р E X P R E S S " и т о а е г о л е м х е н д и к е п з а г и м н а з и ј а л ц и т е и н е з н а м к о л к у п и с м а в е ќ е и с п р а т и л е д о р е -д а к ц и ј а т а .

К а к о с а м о м о ж а т д а и м г о с к р а т а т т о а з а д о в о л с т в о ? П а , с е п р а ш у в а ш л и т и Н и к о -л а , ш т о ч и т а м е н и е ? Ш т о ч и т а м е н и е д р у г о о с в е н „ Р о р . . . " и б и л о , к а к в и и л у с т р и р а н и р е в и и , с о п о з а ј м е н и ф о т о г р а ф и и в о б о ј а о д н е к о и с т р а н с к и м а г а з и н и . . . H e м и с л и ш с и -г у р н о д е к а н е к о ј м о ј в р с н и к ч и т а „ Г л е д и ш т а " и л и „ Е н ц и к л о п е д и ј а м о е р н а " , и л и „ Т л о " , м о -ж е б и . . . О , н е , Н и к о л а , в и е н е ч и т а м е н и ш т о о д т о а . К о ј и м а в р е м е з а т о а ? М о и т е в р с н и ц и , с и г у р н о н е .

Н е к о и в е л а т — з а т о а е „ в и н о в н а " т р а д и ц и -ј а т а . С а м о , д о к о г а ќ е ј а о б в и н у в а м е т р а д и -ц и ј а т а з а о н а ш т о в и е е д н о с т а в в о н е с м е с п р е м н и д а г о п р и ф а т и м е ? H e г л е д а м е , в е р о -ј а т н о , в е с т е р н и з а р а д и н е к а к в а т р а д и ц и ј а , н е о д и м е н а ф у д б а л с к и н а т п р е в а р и и не п о з а ј -м у в а м е к о л и з а р а д и т р а д и ц и ј а . . .

Т и в е л а м , д р а г и м о ј Н и к о л а , н е с у м ј а с о в о ј ш т о т а к а ч е с т о т р е б а д а б и д е к р и т и к у -в а н , н е с у м ј а с о н о ј ш т о д о з в о л у в а д а с е п е -ч а т и „ Ш о к " и л и „ Е в а и А д а м " . Н и к о ј о д д и с -т р и б у т е р и т е на ф и л м о в и н и к о г а ш не м е п о -в и к а л д а к а ж а м к а к в и ф и л м о в и с а к а м д а г л е д а м , в о м а л у б р о ј н и т е т е а т р и о д а м не з а -р а д и т о а ш т о и м а н е ш т о н о в о , а м и з а р а д и т о а ш т о с е п л а ш а м д а н е г о з а г у б а м и о н а м а л к у ш т о г о п о с е д у в а м .

Е т е , г л е д а ш л и Н и к о л а , к а к в и п р о б л е м и м е м а ч а т м е н е . М о и т е в р с н и ц и с е п о в е ќ е р а с -п о л о ж е н и д а ч и т а а т с е ш т о с е г а ч и т а а т , д а г л е д а а т с е ш т о с е г а г л е д а а т , д а г о п р е р а с к а -ж у в а а т м о ј о т п р и в а т е н ж и в о т — д а п р а в а т с е , с а м о не д а г и с ф а т а т с в о и т е в и с т и н с к и п р о б л е м и . У ш т е п о в е ќ е , ш т о м и с л а м д е к а н и -к о ј д р у г и н е с е г р и ж и з а н и в . А , и з о ш т о б и с е г р и ж е л , — м и с л а м п о н е к о г а ш , — к о г а н а м о и т е в р с н и ц и и м е с е е д н о ш т о с е с л у ч у в а о к о л у н и в .

Д а , Н и к о л а , ј а с п о в т о р н о т а ж а м , н о б и с а -к а л д а з н а м к а к о би м о ж е л т и д а б и д е ш р а м -н о д у ш е н , к о г а б и ж и в е е л в о м о ј о т г р а д , в о к о г о н е м а н и ш т о н о в о . . .

Т е п о з д р а в у в а Оливер

Јас, Никола, се досадувам. Едноставно, сум станал мрзоволен толку многу, што себе си си личам на пензиониран службеник од ад-министрацијата. Едвај ги почитувам послед-

ВО МОЈОТ ГРАД НЕМА НИШТО НОВО

Page 14: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

М е ѓ у м н о г у т е и м и њ а к о и л у ѓ е т о о д м у з и ч к и т е к р у г о в и м у г и з а д е н а л е н а Џ о н М е и л с п а ѓ а а т и с л е д н и в е „ Т А Т К О Н А Б Р И Т А Н С К И О Т Б Л У З " „ В Е Л И К А Н Н А Б Е Л И О Т Б Л У З " „ Н Е -Н А Д М И Н А Т Б Л У З Б Р Е Ј К Е Р " и т н . С и т е о в и е б л е с к а в и с у п р е л а т и в и н е б и и з л е д а л е т а к а д е п л а с и р а н о а к о М е и л з а с о в ј а т а 20 г о д и ш н а м у з и ч к а д е л а т н о с т д о б и е ш е с о о д в е т н а с а т и с -ф а к ц и ј а . Ч у д н о е к а к о е д е н м у з и ч а р о д н е г о в ф о р м а т н е у с п е а л н и к о г а ш д а б и д е н а п р е -д е н п л а н . П а с е п а к п р а в и о т М е и л н е б и м о -ж е л н и д а с е з а м и с л и к а к о ѕ в е з д а о д н а с -

ОДА ЗА CТAPИ0T ДОБАР ЏОН МЕИЛ „ Р О Л И Н Г С Т О У Н С И " и м н о г у д р у г и . П р и с а м о т о п о м е н у в а њ е н а о в и е р е н о м и р а н и и м и -њ а д о б и в а м е д о в о л н о д о к а з и з а г о л е м и н а т а н а н и в н и о т у ч и т е л . А М е и л е н а в и с т и н а г о -л е м . Н е м у к а к о д а н е м у п р е ч и ф а к т о т ш т о н е е „ ѕ в е з д а " . Т о ј и п о н а т а м у б е з г р и ж н о г о н о с и с в о ј а т а с т а р а к а у б о ј с к а ш а п к а и и з л и -т е н и ф а р м е р к и , н е и н т е р е с и р а ј ќ и с е а п с о л у т -но з а н и ш т о д р у г о о с в е н з а б л у з о т . Б л у з о т е н е г о в а т а г о л е м а . р а д о с т и т а г а . Р а н а на к о ј а г и м и н у в а д е н о в и т е о д с в о е т о б и т с т в у в а њ е .

К а к о к о м п л е т н а м у з и ч к а л и ч н о с т М е и л ни с е п р и к а ж у в а на а л б у м о т „ С А М О Б Л У З " с н и -м е н в о М а ј 1967 . Т а м у с в и р и с о л о , б а с и р и -т а м г и т а р а т а п а н и , к л а в и р , у с н а а р м о н и к а , џ и н г л п и ј а н о , о р г а н а и . т . н . О в а д о в о л н о з б о -р у в а з а н е г о в а т а у н и в е р з а л н о с т д е н е с к а т а к а ц е н е т а о д л у ѓ е т о к о ј б а р е м м а л к у с е р а з б и -р а а т в о д о б р а м у з и к а .

О д о с т а н а т и т е н е г о в и а л б у м и с о к в а л и т е т с е и з д в о ј у в а а т „ К Р С Т О Н О С Е Ц " , „ Д н е в н и к на г р у п а т а 1 и 2 " „ Г О Л И Ж И Ц И " , а п о с е б н о п о с л е д н и о т , н а р е ч е н „ П Р Е С В Р Т Н А Т О Ч К А " . О в а а „ П Р Е С В Р Т Н А Т О Ч К А " п р е с т а в у в а ш е п р в о к л а с н о и з н е н а д у в а њ е в о в р е м е т о к о г а с е п о ј а в и ( п о т о ч н о л е т о т о 1969) . С е д о н е ј з и н а т а п о ј а в а с е с м е т а ш е д е к а о с н о в н а т а р и т м и ч к а л и н и ј а в о б л у з о т ј а д р ж а т т а п а н и т е . М е ѓ у т о а , М е и л н а п р а в и е к с п е р и м е н т к о ј з а м н о г у к р а т -но в р е м е с е и с п л а т у в а ш е . Н а с п о м е н а т и о т а л -б у м , с н и м е н в о е д е н т е а т а р в о Њ у Јорк на ж и в о , н е м а ш е н и т р а г ни г л а с о д т а п а н и . Р е -н о м и р а н и о т м у з и ч к и к р и т и ч а р К р и с В е л ч о д „ М е л о д и М е ј к е р " и з ј а в и : „ С Е Д О Д Е К А H E О Т И Д О В Н А К О Н Ц Е Р Т О Т Н А М Е И Л C O Н Е Г О В И Т Е Н О В И Б Р Е Ј К Е Р И , С Т О Е В Н А С Т А Н О В И Ш Т Е Д Е К А Б Л У З О Т Б Е З Т А П А -Н И Е А П С О Л У Т Н А Н Е Н А Д М И Н А Т А Д О С А -Д А . М Е И Л , М Е Ѓ У Т О А , М И Д О К А Ж А Д Е К А Л У Т О С У М С Е И З Л А Ж А Л . М У З И К А Т А Е Ф А Ц И Н А Н Т Н А ! " . Н а т а а п л о ч а , п о к р а ј и н -т е р е с н а т а м у з и к а и м а и н е к о л к у и н т е р е с н и т е к с т о в и . П о д о л у в и д о н е с у в а м н е к о л к у п р е -в о д и о д н и в :

„Законите мора да се изменат" Ќе дојде денот кога законите ќе да му се прилагодат на времето. П а с е п а к , д о д е к а в а ж а т о в и е з а к о н и в н и м а в а ј т е ! ! ! ! И з г л е д а д е к а е в о м о д а д а с е в е л и : „ Т и е г р е ш а т , н и е с м е в о п р а в о " Н о , додека н е г и с о г л е д а т е о б е т е с т р а н и ќе с е в л е ч е т е п о з а т в о р и т е . И м с е д е р е т е на п а ј к а н и т е а т и е в и о д г о в а р а а т со п р е з и р е н с м е в . О б и д е т е с е д а п р о н а ј д е т е з о ш т о е с е т о т о а т о к м у т а к а ! Л е н и Б р ј у с се о б и д у в а ш е д а в и к а ж е м н о г у р а б о т и п р е д с м р т т а . „ Н е к а м е н у в а ј т е т у к у о д в р з у в а ј т е г и з а к о н с к и т е ј а з л и " С е д о д е к а не п о п у ш т и т е ќ е в и с у д а т з а к р и м и н а л . З а к о н и т е ќ е с е с м е н а т н о з а т о а т р е б а и в р е м е .

„Тешко за споделување" Т а к а е т е ш к о д а ј а д е л и ш с а к а н а т а со д р у г ч о в е к . К о г а е со т е б е , ч и н и ш в р е м е т о л е т а . К а д е с и с е г а д е в о ј к о ? С а к а м д а т е љ у б а м а н е м о ж а м . Т о ј с и г у р н о т е д р ж и з а к л у ч е н а и с е , с е е п о п у с т о . А к о го с а к а ш , а к о в и с т и н с к и г о с а к а ш ј а с ќ е се п о в л е ч а м и ќ е м о л ч а м . Н о а к о н е к о г а ш , б и л о к о г а т и з а т р е б а м ќ е д о ј д а м н а п о м о ш "

„Простор за движење" М о ж е б и е ч у д е н н а ч и н о т со к о ј т е г л е д а м н о а к о м е с а к а ш е в е ш т о т р е б а д а с т о р и ш . Д а ј м и с л о б о д а , б и д е ј к и ј а с н е м о ж а м д а се и з р а з а м с е б е с и б е з п р о с т о р з а д в и ж е њ е . З о ш т о м е г л е д а ш к а к о д а с и м е д о б и л а н а

л у т р и ј а ? З н а е ш , п о н е к о г а ш д о б и в а м ж е л б а д а и м а м

п о л н о ж е н и н о б е з љ у б о м о р н и о ч и . А к о м е с а к а ш , с а к а ј м е д о д е к а м о ж е ш . Ј а с с у м в о в е ч н о д в и ж е њ е , т а к о в с у м т и п . З а п о м н и д е к а м о р а ш д а м е о с л о б о д и ш б и д е ј ќ и ј а с не м о ж а м д а с е и з р а з а м с е б е с и б е з п р о с т о р з а д в и ж е њ е .

С к о р о с и т е с в о и п л о ч и М е и л г и с н и м и з а д и с к о г р а ф с к а т а к у ќ а „ Д Е К А " . Н а в и с т и н а е з а ж а л е њ е ш т о н а ш и о т „ Ј У Г О Т О Н " и а к о о д а м н а и м а л и ц е н ц а со „ Д Е К А " н е и з д а л н и е д н а п л о ч а о д о в о ј г о л е м м а ј с т о р на б л у з о т . К а к о з а к л у ч о к б и к а ж а л у ш т е е д н а ш д е к а М е и л не г о д о б и л в н и м а н и е т о к о е г о з а с л у -ж у в а . И с к р е н о с е н а д е в а м д е к а б а р е м в о и д -н и н а ќ е б и д е м е с в е д о ц и н а б л е с о к о т о д н е г о -в а т а с р е ќ н а ѕ в е з д а .

С Т Е Ф А Н О В С К И Г О Р А Н

л о в н и т е с т р а н и в а п е т п а р ч к и т е с н о б о в с к и м а г а з и н и . Т о ј н и к о г а ш и н е с е о б и д е л д а г о п о с т и г н е т о а . И р о н и ј а т а в о ж и в о т о т н а М е и л е м о ж е б и н а ј м н о г у в о т о а ш т о и с т и т е о н и е л у ѓ е к о и т о ј г и н а у ч и л д а г и д р ж а т и н с т р у -м е н т и т е в р а к а , д а л е к у г о н а д м и н а а в о п о п у -л а р н о с т а . Т а к в и се , н а м д о б р о п о з н а т и т е , Е р и к П л а п т о н и Џ е к Б р ј у с о д „ К Р И М " , П и -т е р Г р и н и о с т а н а т и т е м о м ц и о д „ Ф Л И Т В У Д М Е К " , Џ о н Х и с е м а н о д „ Џ О Н Х И С Е М А Н О -В И О Т К О Л О С Е У М " , А ј л и Д а н б а р о д „ А Ј Л И Д А Н Б А Р Р И Т А Л И Е Ј Ш Н " , М и к Т е ј л о р о д

Page 15: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21

ROGER MC GOUGL

М. 66

П о л и т и ч а р и т е , ( к о и ш т о к у п у в а а т о г р о м н и к о л и со б р у т и т р к а л а г о л е м и к а к о в р т е л е ш к и )

Т и е и м а а т н а м е р а д а с т а в а т ј а г л е н в о н а ш и т е о ч н и д у п к и и п е с о к с к о в а а н о в п л а н в о н а ш и о т п а п у к и д а н е н а п о л н а т со а с в а л т и д а н е л е г н а т е д е н д о д р у г

т а к а ш т о ќ е м о ж е м е д а и г р а м е м н о г у п о а к т и в -н а у л о г а н а п а т о т н а у н и ш т у в а њ а т а .

ИМА HЕШТО ТАЖНО

И М А н е ш т о т а ж н о о к о л у ч а ш а т а со ц р в и л о н а н е ј з и н и о т в р а т Т о а е з а б е л е ж е н о и т а а е в р а т е н а н а к е л н е р к а т а со г н а с е њ е К а к о д е в о ј к а со в л а к н е с т и у с н и к о ј а

н и к о ј н е с а к а

д а ј а б а к н е ,

О В И Е Т Р И П Е С Н И С Е Д Е Л О Д З В У К О Т Н А М И Л О С Т А И Л И П О В Е Р О Ј А Т Н О З В У К О Т НА М И Л О С Т А П Е Е ОВИЕ ПЕС-НИ МОЖЕБИ НЕ Е ВАЖНО НИ ТОА ДЕКА С Т И Х О З Б И Р К А Т А З В У К О Т Н А М И Л О С Т А О Б Ј А В Е Н А 1967 Д О Ж И В Е А Т Р И И З Д А Н И Ј А И Г О Л Е М У С П Е Х В О А Н Г Л И Ј А О С О Б Е Н О ) МЕЃУ М Л А Д И Т Е И Н А К У R O G E R М с G O U G H З А Р А Б О Т У В А З А Л Е Б ( И А В Т О М О Б И Л И ) П И Ш У В А Ј Ќ И С Т И Х О В И З А П О П - М У З И К А A D R I A N H E N R I Е Ч О В Е К В Е Ќ Е В О Г О Д И Н И

ADRIAN HENRI

НОКЕСКА HA ПОЛНОК Н о ќ е с к а н а полноќ с а м о п о с л у г и т е ќ е р е к л а м и р а а г т р и п е н и е к с -т р а на се Н о ќ е с к а н а п о л н о ќ д е ц а о д с р е ќ н и ф а м и л и и ќ е б и д а т п р а т е н и д а ж и в е а т в о д о м з а с и р а ц и . С л о н о в и т е ќе с и п р и к а ж у в а а т ч о в е ч к и ш е г и А м е р и к а ќ е и д е к л а р и р а м и р в а Р у с и ј а Г е н е р а л и т е о д I - т а с в е т с к а в о ј н а ќ е п р о д а в а а т а ф и ј о н п о у л и ц и т е н а 11 о к т о м в р и п р в и т е н а р ц и с и н а е с е н т а ќ е с е п о ј а в а т к о г а л и с ј а т а ќ е п о ч н а т д а п а ѓ а а т н а г о р у к о н д р в а т а Н о ќ е с к а н а п о л н о ќ г у л а б и т е ќ е б р к а а т м а ч к и н и з д в о р и ш т а т а Х и т л е р ќ е н и к а ж е д а с е б о р и м е н а п л а ж и т е и н а п о л и њ а т а п р е д в и д е н и з а и с к р ц у в а њ е Т у н е л п о л н с о в о д а ќ е б и д е и з г р а д е н п о д Л и -в е р п у л с в и њ и ќ е б и д а т з а б е л е ж а н и к а к о л е т а а т в о ф а р м а ц и ј а н а д В у л т о в И Н е л з о н не ќе г о д о б и е с а м о о к о т о н а з а д т у -к у и р а к а т а и с т о т а к а Б е л и т е а м е р и к а ц и ќ е д е м о н с т р и р а а т з а е д н а к -в и п р а в а п р е д Ц р н а т а к у ќ а и М о н с т р у м о т т у к у ш т о г о има к р е и р а н о Д р -Ф р а н к е ш т а и н Д е в о ј к и в о б и к и н и с е с о н ч а а т н а м е с е ч и н а Ф о л к - п е с н и с е п е е н и о д в и с т и н с к и ф о л к - г р у -пи у м е т н и ч к и т е г а л е р и и с е з а т в о р е н и з а л у ѓ е над 2 1 П о е т и т е ги с л у ш а а т с в о и т е с т и х о в и на Топ 20 п о л и т и ч а р и т е с е и з б и р а н и з а д у ш е в н и б о л н и -ци и м а р а б о т а з а с и т е но н и к о ј не с а к а В о с к р и ш н и а л е и п у б е р т е т л и и љ у б о в н и ц и с е љ у б а т н а с е к а д е с р е д е б е л ден в о з а б о р а в е н о г р о б ј е с м р т т а на с е к а д е с о с е м ќ е го з а к о п а ж и в о т о т и Т и ќ е м и к а ж е ш д е к а м е љ у б и ш н о ќ е с к а на п о л н о ќ

Овој број технчки го уредил: Ѓура Варга

Page 16: ФОКУС бр. 21 / FOCUS No. 21