Zarządzanie emocjamiZarządzanie emocjami

Sabina ZalewskaSabina ZalewskaUniwersytet Kardynała Stefana WyszyńskiegoUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

INTELIGENCJA EMOCJINALNAINTELIGENCJA EMOCJINALNA Inteligencja emocjonalnaInteligencja emocjonalna, - kompetencje , - kompetencje

osobiste człowieka w rozumieniu, zdolności osobiste człowieka w rozumieniu, zdolności rozpoznawania rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, jak też zdolności własnych oraz innych osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze używania własnych emocji i radzenia sobie ze stanami stanami emocjonalnymiemocjonalnymi innych osób. innych osób.

Kompetencje zaliczane do Kompetencje zaliczane do inteligencji inteligencji emocjonalnejemocjonalnej, to zdolności komplementarne w , to zdolności komplementarne w stosunku do stosunku do inteligencji inteligencji racjonalnej, racjonalnej, rozumianej jako umiejętności czysto rozumianej jako umiejętności czysto intelektualne, analityczne i abstrakcyjne, intelektualne, analityczne i abstrakcyjne, mierzone mierzone ilorazem inteligencjiilorazem inteligencji i wyrażane i wyrażane wskaźnikiem wskaźnikiem IQIQ [ang.]. [ang.].

Trzy główne modele inteligencji Trzy główne modele inteligencji emocjonalnejemocjonalnej

Według Według Daniela Golemana Daniela Golemana inteligencja emocjonalna inteligencja emocjonalna obejmuje zdolność rozumienia siebie i własnych obejmuje zdolność rozumienia siebie i własnych emocjiemocji, , kierowania i kontrolowania ich, zdolność kierowania i kontrolowania ich, zdolność samomotywacjisamomotywacji, , empatięempatię oraz umiejętności o charakterze oraz umiejętności o charakterze społecznym.społecznym.

Jack MayerJack Mayer i i Peter SaloveyPeter Salovey mówią o czterech obszarach mówią o czterech obszarach tworzących inteligencję emocjonalną: tworzących inteligencję emocjonalną: spostrzeganiespostrzeganie emocji, emocji, wspomaganie myśleniawspomaganie myślenia za pomocą emocji, za pomocą emocji, rozumienierozumienie emocji oraz emocji oraz kierowaniekierowanie emocjami. emocjami.

Według Według Rauvena Bar-OnaRauvena Bar-Ona na inteligencję emocjonalną na inteligencję emocjonalną składa się 4 elementy: składa się 4 elementy: inteligencja interpersonalnainteligencja interpersonalna, , radzenie sobie ze stresem, zdolność adaptacji oraz radzenie sobie ze stresem, zdolność adaptacji oraz ogólny nastrójogólny nastrój..

Typologia kompetencji Typologia kompetencji emocjonalnychemocjonalnych

KOMPETENCJE KOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNEPSYCHOLOGICZNE (relacje z (relacje z samym sobą)samym sobą)

KOMPETENCJE SPOŁECZNEKOMPETENCJE SPOŁECZNE (relacje z innymi)(relacje z innymi)

KOMPETENCJE KOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNEPRAKSEOLOGICZNE (inaczej (inaczej kompetencje działaniakompetencje działania - nasz stosunek - nasz stosunek do zadań, wyzwań i działań)do zadań, wyzwań i działań)

KOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNEKOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNE

(relacje z samym sobą)(relacje z samym sobą) SamoświadomośćSamoświadomość:: umiejętność rozpoznawania własnych umiejętność rozpoznawania własnych

stanów emocjonalnych, wiedza o własnych uczuciach, stanów emocjonalnych, wiedza o własnych uczuciach, wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna.intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna.

SamoocenaSamoocena: poczucie własnej wartości, wiara we własne : poczucie własnej wartości, wiara we własne siły, świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz siły, świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz swoich ograniczeń; umiejętność doświadczania własnej swoich ograniczeń; umiejętność doświadczania własnej osoby niezależnie od sądów innych ludzi. osoby niezależnie od sądów innych ludzi.

SamokontrolaSamokontrola:: zdolność świadomego reagowania na zdolność świadomego reagowania na bodźce zewnętrzne; umiejętność radzenia sobie ze bodźce zewnętrzne; umiejętność radzenia sobie ze stresemstresem i kształtowania własnych emocji w zgodzie z i kształtowania własnych emocji w zgodzie z samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi wartościami. wyznawanymi wartościami.

KOMPETENCJE SPOŁECZNEKOMPETENCJE SPOŁECZNE (relacje z (relacje z innymi)innymi)

Empatia:Empatia: umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych, uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości innych, uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości wyznawanych przez innych, czyli rozumienie innych, wyznawanych przez innych, czyli rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i rozumienia relacji społecznych.rozumienia relacji społecznych.

AsertywnośćAsertywność: posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz : posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie, otwarte wyrażanie bezpośrednie, otwarte wyrażanie emocji, postawemocji, postaw oraz oraz wyznawanych wartości w granicach nie naruszających praw i wyznawanych wartości w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób; zdolność obrony psychicznego terytorium innych osób; zdolność obrony własnych praw w własnych praw w sytuacjach społecznychsytuacjach społecznych bez naruszania praw bez naruszania praw innych osób do ich obrony. innych osób do ich obrony.

PerswazjaPerswazja: umiejętność wzbudzania u innych pożądanych : umiejętność wzbudzania u innych pożądanych zachowań i reakcji, czyli wpływania na innych; umiejętność zachowań i reakcji, czyli wpływania na innych; umiejętność pozyskiwania innych na rzecz porozumienia, zdolność pozyskiwania innych na rzecz porozumienia, zdolność łagodzenia łagodzenia konfliktówkonfliktów. .

PrzywództwoPrzywództwo: zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej : zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej motywacji do jej realizacji; zdolność zjednywania sobie motywacji do jej realizacji; zdolność zjednywania sobie zwolenników. zwolenników.

WspółpracaWspółpraca: zdolność tworzenia więzi i współdziałania z : zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.

KOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNEKOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNE (inaczej (inaczej kompetencje działaniakompetencje działania - nasz stosunek do - nasz stosunek do

zadań, wyzwań i działań)zadań, wyzwań i działań)

MotywacjaMotywacja: własne zaangażowanie, skłonności : własne zaangażowanie, skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, inicjatywa i optymizm. inicjatywa i optymizm.

Zdolności adaptacyjneZdolności adaptacyjne: umiejętność panowania nad : umiejętność panowania nad swoimi stanami wewnętrznymi; zdolność radzenia sobie swoimi stanami wewnętrznymi; zdolność radzenia sobie w zmieniającym się środowisku, elastyczność w w zmieniającym się środowisku, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian w otoczeniu, zdolność dostosowywaniu się do zmian w otoczeniu, zdolność działania i podejmowania decyzji pod wpływem działania i podejmowania decyzji pod wpływem stresustresu. .

SumiennośćSumienność: zdolność przyjmowania odpowiedzialności : zdolność przyjmowania odpowiedzialności za zadania i wykonywanie zadań; umiejętność czerpania za zadania i wykonywanie zadań; umiejętność czerpania zadowolenia z wykonywanych obowiązków; zadowolenia z wykonywanych obowiązków; konsekwencja w działaniu, w zgodzie z przyjętymi przez konsekwencja w działaniu, w zgodzie z przyjętymi przez siebie standardami. siebie standardami.

RÓŻNICE INDYWIDUALNERÓŻNICE INDYWIDUALNE W wieku około trzynastu lat widoczne są różnice w W wieku około trzynastu lat widoczne są różnice w

rozeznaniu emocjonalnym chłopców i dziewcząt. rozeznaniu emocjonalnym chłopców i dziewcząt.

Dziewczęta lepiej opanowują metody agresji jak plotki Dziewczęta lepiej opanowują metody agresji jak plotki czy zemsta pośrednia, chłopcy nadal dążą do czy zemsta pośrednia, chłopcy nadal dążą do konfrontacji i nie myślą o zakamuflowanych metodach konfrontacji i nie myślą o zakamuflowanych metodach ataku.ataku.

Dziewczęta bawią się raczej w małych grupach Dziewczęta bawią się raczej w małych grupach minimalizując wrogość na rzecz współpracy. Chłopcy minimalizując wrogość na rzecz współpracy. Chłopcy natomiast preferują duże grupy i uwypuklają natomiast preferują duże grupy i uwypuklają współzawodnictwo. Różnice te widać gdy zabawa współzawodnictwo. Różnice te widać gdy zabawa zostanie przerwana przez kogoś kto się potłukł, czy zostanie przerwana przez kogoś kto się potłukł, czy zranił. W męskim gronie wszyscy czekają, aż usunie się zranił. W męskim gronie wszyscy czekają, aż usunie się w bok i przestanie „ryczeć”; natomiast dziewczęta w bok i przestanie „ryczeć”; natomiast dziewczęta przerywają zabawę aby wspólnie pomóc.przerywają zabawę aby wspólnie pomóc.

Kobiety i mężczyźni oczekują czegoś zupełnie innego od Kobiety i mężczyźni oczekują czegoś zupełnie innego od rozmowy; mężczyźni są zadowoleni mogąc rozmawiać o rozmowy; mężczyźni są zadowoleni mogąc rozmawiać o „rzeczach” podczas gdy kobiety szukają więzi „rzeczach” podczas gdy kobiety szukają więzi emocjonalnychemocjonalnych..

RÓŻNICE INDYWIDUALNE (C.D.)RÓŻNICE INDYWIDUALNE (C.D.) Na podstawie badań 151 małżeństw z długim stażem na Na podstawie badań 151 małżeństw z długim stażem na

Uniwersytecie Harvarda stwierdzono, że mężowie bez wyjątku Uniwersytecie Harvarda stwierdzono, że mężowie bez wyjątku uważali, że wpadanie w zły nastrój podczas sprzeczki jest uważali, że wpadanie w zły nastrój podczas sprzeczki jest całkowicie niemiłe, natomiast ich żony nie miały nic przeciwko całkowicie niemiłe, natomiast ich żony nie miały nic przeciwko temu.temu.

Mężczyźni są bardziej podatni na „zatopienie” niż kobiety Mężczyźni są bardziej podatni na „zatopienie” niż kobiety biorąc pod uwagę ten sam poziom negatywnych emocji. biorąc pod uwagę ten sam poziom negatywnych emocji. Ponadto przy tym samym poziomie negatywnych emocji Ponadto przy tym samym poziomie negatywnych emocji organizm mężczyzny wydziela więcej adrenaliny i potrzebuje organizm mężczyzny wydziela więcej adrenaliny i potrzebuje więcej czasu na uspokojenie się.więcej czasu na uspokojenie się.

Powodem, dla którego, to mężczyźni odgradzają się murem Powodem, dla którego, to mężczyźni odgradzają się murem milczenia jest fakt, że zabezpieczają się oni przed zatopieniem. milczenia jest fakt, że zabezpieczają się oni przed zatopieniem. Rytm pracy ich serca spada o około 10 uderzeń na minutę i Rytm pracy ich serca spada o około 10 uderzeń na minutę i odczuwają subiektywne uczucie ulgi. odczuwają subiektywne uczucie ulgi.

Mąż się uspokaja, co powoduje wzrost zdenerwowania żony. Mąż się uspokaja, co powoduje wzrost zdenerwowania żony. Prowadzi to do zupełnie odmiennych postaw emocjonalnych: Prowadzi to do zupełnie odmiennych postaw emocjonalnych: mężczyźni starają się równie skwapliwie unikać powodów do mężczyźni starają się równie skwapliwie unikać powodów do kłótni jak ich żony odczuwają przymus szukania do nich okazji.kłótni jak ich żony odczuwają przymus szukania do nich okazji.

INTELIGENCJA EMOCJONALNA NA INTELIGENCJA EMOCJONALNA NA GRUNCIE SZKOLNYMGRUNCIE SZKOLNYM

Pierwsza okazja kształtowania składników Pierwsza okazja kształtowania składników emocjonalnych zaczyna się w kołysce, aczkolwiek emocjonalnych zaczyna się w kołysce, aczkolwiek umiejętności te formują się nadal w latach szkolnych. umiejętności te formują się nadal w latach szkolnych.

O sukcesie dziecka w szkole decyduje nie tyle bystry O sukcesie dziecka w szkole decyduje nie tyle bystry umysł ile zbiór cech emocjonalnych pozwalających na umysł ile zbiór cech emocjonalnych pozwalających na wykorzystanie tych umiejętności, pewność siebie, wykorzystanie tych umiejętności, pewność siebie, ciekawość, wiedza o tym jakiego zachowania się od ciekawość, wiedza o tym jakiego zachowania się od niego oczekuje. niego oczekuje.

Prawie wszystkim uczniom mającym kłopoty w szkole Prawie wszystkim uczniom mającym kłopoty w szkole brak jakiegoś składnika inteligencji emocjonalnej. W brak jakiegoś składnika inteligencji emocjonalnej. W miarę postępu nauki, dystans stopniowo się zwiększa miarę postępu nauki, dystans stopniowo się zwiększa powodując zniechęcenie, brak przyjemności z uczenia powodując zniechęcenie, brak przyjemności z uczenia się i coraz większe kłopoty z zachowaniem.się i coraz większe kłopoty z zachowaniem.

Lista kluczowych składników umiejętności Lista kluczowych składników umiejętności uczenia się:uczenia się:

Wiara w siebieWiara w siebie.. Jest to poczucie posiadania kontroli i panowania nad Jest to poczucie posiadania kontroli i panowania nad swoim ciałem, zachowaniem i otaczającą rzeczywistością; przekonanie swoim ciałem, zachowaniem i otaczającą rzeczywistością; przekonanie dziecka, że najprawdopodobniej uda mu się zrobić to, czego się dziecka, że najprawdopodobniej uda mu się zrobić to, czego się podejmie i że dorośli pomogą mu w razie potrzeby.podejmie i że dorośli pomogą mu w razie potrzeby.

Ciekawość.Ciekawość. Przekonanie, że dowiadywanie się nowych rzeczy jest Przekonanie, że dowiadywanie się nowych rzeczy jest czymś pozytywnym i sprawia przyjemność.czymś pozytywnym i sprawia przyjemność.

Intencjonalność.Intencjonalność. Chęć i zdolność wpływania na bieg spraw oraz Chęć i zdolność wpływania na bieg spraw oraz wytrwałe do tego dążenie. Związane jest to z poczuciem posiadania wytrwałe do tego dążenie. Związane jest to z poczuciem posiadania odpowiednich umiejętności i własnej skuteczności.odpowiednich umiejętności i własnej skuteczności.

Samokontrola.Samokontrola. Zdolność kształtowania i kontrolowania swoich działań Zdolność kształtowania i kontrolowania swoich działań w odpowiedni do wieku sposób; poczucie kontroli wewnętrznej.w odpowiedni do wieku sposób; poczucie kontroli wewnętrznej.

         Towarzyskość.Towarzyskość. Zdolność nawiązywania kontaktów z innymi, Zdolność nawiązywania kontaktów z innymi,

opierająca się na poczuciu bycia przez nich rozumianym i na opierająca się na poczuciu bycia przez nich rozumianym i na rozumieniu ich.rozumieniu ich.

Umiejętność porozumiewania sięUmiejętność porozumiewania się.. Chęć i zdolność do wymiany myśli, Chęć i zdolność do wymiany myśli, uczuć i pomysłów z innymi. Związane to jest z ufaniem innym i uczuć i pomysłów z innymi. Związane to jest z ufaniem innym i poczuciem przyjemności, jakie daje dziecku rozmowa z innymi poczuciem przyjemności, jakie daje dziecku rozmowa z innymi osobami, również dorosłymi.osobami, również dorosłymi.

Umiejętność współdziałaniaUmiejętność współdziałania.. Zdolność traktowania swoich potrzeb na Zdolność traktowania swoich potrzeb na równi z potrzebami innych członków grupy i harmonizowania ich.równi z potrzebami innych członków grupy i harmonizowania ich.

Przebieg depresji u dzieciPrzebieg depresji u dzieci Cena jaką płacą dzieci za depresję jest znacznie wyższa Cena jaką płacą dzieci za depresję jest znacznie wyższa

niż cierpienia spowodowane samą depresją. niż cierpienia spowodowane samą depresją.

Dzieci uczą się umiejętności społecznych poprzez Dzieci uczą się umiejętności społecznych poprzez stosunki z rówieśnikami, np.: co zrobić jak się coś chce stosunki z rówieśnikami, np.: co zrobić jak się coś chce i  nie dostaje tego. Dzieci z depresja pozbawione są tych i  nie dostaje tego. Dzieci z depresja pozbawione są tych możliwości ze względu na ich osamotnienie. możliwości ze względu na ich osamotnienie.

Luka interpersonalna powoduje w efekcie zapóźnienie Luka interpersonalna powoduje w efekcie zapóźnienie społeczne i emocjonalne.społeczne i emocjonalne.

Inna cecha to mierne wyniki w nauce. Depresja obniża Inna cecha to mierne wyniki w nauce. Depresja obniża sprawność pamięciową i zakłóca koncentrację. Dziecku, sprawność pamięciową i zakłóca koncentrację. Dziecku, któremu nic nie sprawia przyjemności trudno znaleźć któremu nic nie sprawia przyjemności trudno znaleźć energię do wyuczenia się trudnych rzeczy.energię do wyuczenia się trudnych rzeczy.

I tu paradoks: jest w depresji, zaczyna odstawać w nauce, I tu paradoks: jest w depresji, zaczyna odstawać w nauce, oddala się od rówieśników, siedzi sam w domu... i oddala się od rówieśników, siedzi sam w domu... i pogłębia swoją depresję.pogłębia swoją depresję.

DEPRESJA U DZIECI (C.D.)DEPRESJA U DZIECI (C.D.)

Głównym czynnikiem wywołującym depresję Głównym czynnikiem wywołującym depresję jest pesymistyczne nastawienie.jest pesymistyczne nastawienie.

Jeżeli założymy, że wszystkie niepowodzenia Jeżeli założymy, że wszystkie niepowodzenia są wynikiem wad naszego charakteru np.: są wynikiem wad naszego charakteru np.: „dostałem złą ocenę bo jestem głupi”„dostałem złą ocenę bo jestem głupi” powodują, że nie ma żadnego pola manewru. powodują, że nie ma żadnego pola manewru.

Dużo lepszym wyjściem z sytuacji jest: Dużo lepszym wyjściem z sytuacji jest: „„dostałem złą ocenę, bo akurat miałem inne dostałem złą ocenę, bo akurat miałem inne rzeczy na głowie,   następnym razem będzie rzeczy na głowie,   następnym razem będzie lepiej”lepiej” . .

Zaburzenia łaknieniaZaburzenia łaknienia Głównym czynnikiem wywołującym zaburzenia Głównym czynnikiem wywołującym zaburzenia

łaknienia są braki emocjonalne, zwłaszcza łaknienia są braki emocjonalne, zwłaszcza nieumiejętność odróżnienia jednych przykrych nieumiejętność odróżnienia jednych przykrych uczuć od innych i panowania nad nimi.uczuć od innych i panowania nad nimi.

Badania dowodzą, że łańcuch przyczynowo – Badania dowodzą, że łańcuch przyczynowo – skutkowy prowadzący do zaburzeń łaknienia skutkowy prowadzący do zaburzeń łaknienia zapoczątkowuje dorastanie w społeczeństwie, zapoczątkowuje dorastanie w społeczeństwie, które za ideał urody uważa nienaturalną które za ideał urody uważa nienaturalną szczupłość.szczupłość.

Ludzie z zaburzeniami łaknienia mają trudności z Ludzie z zaburzeniami łaknienia mają trudności z rozróżnianiem swoich najbardziej elementarnych rozróżnianiem swoich najbardziej elementarnych emocji. Zamiast uczuć odczuwają burzę emocji. Zamiast uczuć odczuwają burzę niejasnych informacji z którą nie wiedzą jak mają niejasnych informacji z którą nie wiedzą jak mają się uporać.się uporać.

Osamotnienie – dzieciOsamotnienie – dzieci Dzieci „Dzieci „nielubiane”nielubiane” prowadzą dwa rodzaje inklinacji prowadzą dwa rodzaje inklinacji

emocjonalnych: wybuchanie złością i postrzeganie emocjonalnych: wybuchanie złością i postrzeganie wrogości tam gdzie jej nie ma oraz tendencja do wrogości tam gdzie jej nie ma oraz tendencja do nieśmiałości, niepokojenie się i zakłopotanie w nieśmiałości, niepokojenie się i zakłopotanie w sytuacjach społecznych.sytuacjach społecznych.

Dochodzi to tego fakt, że dzieci te zachowują się tak Dochodzi to tego fakt, że dzieci te zachowują się tak niezręcznie w towarzystwie, że inne dzieci nie chcą niezręcznie w towarzystwie, że inne dzieci nie chcą przebywać w ich towarzystwie.przebywać w ich towarzystwie.

W naszych pierwszych związkach przyjacielskich W naszych pierwszych związkach przyjacielskich uczymy się jak negocjować zażyłe stosunki, jak uczymy się jak negocjować zażyłe stosunki, jak pokonywać różnice i dzielić z innymi nasze najgłębsze pokonywać różnice i dzielić z innymi nasze najgłębsze uczucia.uczucia.Zamiast wszczynać bójki, Zamiast wszczynać bójki, wartowarto poszukać poszukać kompromisów, alternatywnych rozwiązań. kompromisów, alternatywnych rozwiązań. WartoWarto też też powiedzieć coś miłego, proponować pomoc, dodawać powiedzieć coś miłego, proponować pomoc, dodawać zachęty, udzielać wskazówek. zachęty, udzielać wskazówek. WartoWarto też wykazać się też wykazać się podstawowymi elementami grzeczności.podstawowymi elementami grzeczności.

Analfabetyzm emocjonalnyAnalfabetyzm emocjonalny Pedagodzy zdają sobie sprawę, że pojawił się zupełnie Pedagodzy zdają sobie sprawę, że pojawił się zupełnie

nowy i bardziej niepokojący niż złe oceny z matematyki nowy i bardziej niepokojący niż złe oceny z matematyki i czytania rodzaj braku wiedzy i umiejętności - i czytania rodzaj braku wiedzy i umiejętności - analfabetyzm emocjonalny. Nie uwzględnia się potrzeby analfabetyzm emocjonalny. Nie uwzględnia się potrzeby uzupełnienia tego nowego, tak kłopotliwego braku. uzupełnienia tego nowego, tak kłopotliwego braku.

To, na co kładzie się obecnie w szkole nacisk, zdaje się To, na co kładzie się obecnie w szkole nacisk, zdaje się świadczyć, że bardziej dbamy o to, żeby dzieci umiały świadczyć, że bardziej dbamy o to, żeby dzieci umiały dobrze czytać i pisać.dobrze czytać i pisać.

Koszty analfabetyzmu emocjonalnego to niepokojący Koszty analfabetyzmu emocjonalnego to niepokojący wzrost aktów przemocy, morderstw, gwałtów. To wzrost aktów przemocy, morderstw, gwałtów. To również wzrost liczby samobójstw, budzące przerażenie również wzrost liczby samobójstw, budzące przerażenie swą codziennością narkomania i alkoholizm, a także swą codziennością narkomania i alkoholizm, a także różne odmiany chorób psychicznych, jak: zaburzenia różne odmiany chorób psychicznych, jak: zaburzenia łaknienia u kilkunastoletnich dziewcząt, różnego rodzaju łaknienia u kilkunastoletnich dziewcząt, różnego rodzaju depresje.depresje.

Inteligencja emocjonalna nie jest uwarunkowana Inteligencja emocjonalna nie jest uwarunkowana genetycznie. Można się jej nauczyć. genetycznie. Można się jej nauczyć.

Kształcenie emocjiKształcenie emocji SamowiedzaSamowiedza jest ideą, która zyskuje coraz więcej zwolenników w jest ideą, która zyskuje coraz więcej zwolenników w

szkołach amerykańskich. szkołach amerykańskich.

Ośrodki KształceniaOśrodki Kształcenia oferująca dzieciom program nauki mogący być oferująca dzieciom program nauki mogący być wzorem dla kursów inteligencji emocjonalnej. Tematyką zajęć z wiedzy wzorem dla kursów inteligencji emocjonalnej. Tematyką zajęć z wiedzy o sobie są uczucia - twoje własne i te, które wybuchają w związkach z o sobie są uczucia - twoje własne i te, które wybuchają w związkach z innymi osobami oraz panowanie nad emocjami. innymi osobami oraz panowanie nad emocjami.

Uczniowie uczą się na Uczniowie uczą się na lekcjach samowiedzylekcjach samowiedzy, że nie chodzi o to, by , że nie chodzi o to, by zupełnie unikać konfliktów, ale o to, by wyjaśnić nieporozumienie i zupełnie unikać konfliktów, ale o to, by wyjaśnić nieporozumienie i przełamać wzajemną niechęć i urazy, zanim doprowadzą do otwartej przełamać wzajemną niechęć i urazy, zanim doprowadzą do otwartej walki.walki.

PsychiatrzyPsychiatrzy - specjaliści od prekursorskich programów edukacji - specjaliści od prekursorskich programów edukacji emocjonalnej - uważają, że uczniowie zaczynający naukę w szkole emocjonalnej - uważają, że uczniowie zaczynający naukę w szkole średniej, którzy przeszli kurs edukacji emocjonalnej, przejawiają inne średniej, którzy przeszli kurs edukacji emocjonalnej, przejawiają inne postawy niż reszta. postawy niż reszta.

Mimo ogólnego zainteresowania problemem edukacji emocjonalnej, Mimo ogólnego zainteresowania problemem edukacji emocjonalnej, wśród pedagogówwśród pedagogów kursy takie są rzadkością; większość nauczycieli, kursy takie są rzadkością; większość nauczycieli, dyrektorów szkół, rodziców nie wie w ogóle o tym, że istnieją takie dyrektorów szkół, rodziców nie wie w ogóle o tym, że istnieją takie programy. programy.

A jeśli nie teraz, to kiedy?A jeśli nie teraz, to kiedy?

NLP - Programowanie NeurolingwistyczneNLP - Programowanie Neurolingwistyczne NLP opiera się na ogólnym założeniu, że każde NLP opiera się na ogólnym założeniu, że każde zachowanie posiadazachowanie posiada

pewną, określoną pewną, określoną strukturęstrukturę. Poprzez strukturę zachowania rozumiemy . Poprzez strukturę zachowania rozumiemy tutaj nie tylko faktyczne, możliwe do zaobserwowania zachowanie, ale tutaj nie tylko faktyczne, możliwe do zaobserwowania zachowanie, ale również wszelkie wyobrażenia, przekonania, itp. które odgrywają rolę również wszelkie wyobrażenia, przekonania, itp. które odgrywają rolę w obserwowanym procesie. w obserwowanym procesie.

Mapa nie jest terytoriumMapa nie jest terytorium, każdy posiada własną mapę. Każda osoba , każdy posiada własną mapę. Każda osoba ma swoje własne spojrzenie na rzeczywistość. ma swoje własne spojrzenie na rzeczywistość.

Za każdym zachowaniem stoi pozytywna intencja.Za każdym zachowaniem stoi pozytywna intencja. Nie znaczy to, że Nie znaczy to, że każde zachowanie jest dobre albo skuteczne – ale każde z nich ma na każde zachowanie jest dobre albo skuteczne – ale każde z nich ma na celu coś dobrego i gdy dostrzeże się tą intencję, można pokazać osobie celu coś dobrego i gdy dostrzeże się tą intencję, można pokazać osobie lepsze sposoby na jej spełnienie. lepsze sposoby na jej spełnienie.

Ludzie dysponują wszystkimi zasobamiLudzie dysponują wszystkimi zasobami, których potrzebują aby , których potrzebują aby wprowadzić zmiany. Nie ma ludzi 'chorych' ani 'zepsutych‘, są ludzie wprowadzić zmiany. Nie ma ludzi 'chorych' ani 'zepsutych‘, są ludzie którzy nie mieli okazji nauczyć się jak z czegoś korzystać, albo którzy nie mieli okazji nauczyć się jak z czegoś korzystać, albo nauczyli się czegoś nowego, ale jeszcze nie nauczyli się jak to nauczyli się czegoś nowego, ale jeszcze nie nauczyli się jak to kontrolować.kontrolować.

Gdy to co robisz nie działa, zrób coś innego.Gdy to co robisz nie działa, zrób coś innego. Potrzebna jest pewna Potrzebna jest pewna zmiana zachowania.zmiana zachowania.

Nie ma porażek, są tylko informacje zwrotne.Nie ma porażek, są tylko informacje zwrotne. Zamiast rozwlekać się Zamiast rozwlekać się nad przeszłością można się skupić na znajdowaniu skutecznych nad przeszłością można się skupić na znajdowaniu skutecznych rozwiązań.rozwiązań.

Każde zachowanie jest komunikacją.Każde zachowanie jest komunikacją. Sensem przekazu jest reakcja, Sensem przekazu jest reakcja, którą wywołuje przekaz, a nie pragnienia i oczekiwania komunikatora. którą wywołuje przekaz, a nie pragnienia i oczekiwania komunikatora.

Jak pomóc dziecku radzić sobie z własną Jak pomóc dziecku radzić sobie z własną emocjonalnością?emocjonalnością?

Zarządzanie emocjamiZarządzanie emocjami Złość jest normalną emocją wpisaną w naturę człowieka Złość jest normalną emocją wpisaną w naturę człowieka

tak jak radość, smutek czy lęk. tak jak radość, smutek czy lęk.

Złość traktowana jako pewien rodzaj życiowej energii Złość traktowana jako pewien rodzaj życiowej energii jest nam potrzebna m. in. dla obrony swoich praw. jest nam potrzebna m. in. dla obrony swoich praw.

Przeżywanie tej emocji nie jest złe samo w sobie, Przeżywanie tej emocji nie jest złe samo w sobie, natomiast nieakceptowane mogą być zachowania jakie natomiast nieakceptowane mogą być zachowania jakie często rodzą się pod jej wpływem : bicie, wulgaryzmy, często rodzą się pod jej wpływem : bicie, wulgaryzmy, wrzaski, trzaskanie drzwiami. wrzaski, trzaskanie drzwiami.

Krzyk, kara fizyczna na pewno nie rozwiążą problemu , Krzyk, kara fizyczna na pewno nie rozwiążą problemu , a wręcz przeciwnie - mogą spotęgować złość i agresję. a wręcz przeciwnie - mogą spotęgować złość i agresję.

Dziecko – niezależnie od wieku – musi czuć, że rodzice Dziecko – niezależnie od wieku – musi czuć, że rodzice je kochają , akceptują jako osobę, ale też musi wiedzieć, je kochają , akceptują jako osobę, ale też musi wiedzieć, że nie pochwalają jego zachowań opartych na przemocy i że nie pochwalają jego zachowań opartych na przemocy i agresji. agresji.

Postępowanie w sytuacji, gdy stykamy się z Postępowanie w sytuacji, gdy stykamy się z agresywnymi zachowaniami naszych dzieci.agresywnymi zachowaniami naszych dzieci.

Ważne jest poszanowanie i chęć zrozumienia uczuć dziecka, Ważne jest poszanowanie i chęć zrozumienia uczuć dziecka, także tych powszechnie nieakceptowanych jak złość, także tych powszechnie nieakceptowanych jak złość, wściekłość.wściekłość.

Zachęcajmy dziecko do mówienia o swoich uczuciach, Zachęcajmy dziecko do mówienia o swoich uczuciach, emocjach (np. o tym kto je zdenerwował, dlaczego jest smutne) emocjach (np. o tym kto je zdenerwował, dlaczego jest smutne) i znajdźmy czas, aby cierpliwie je wysłuchać.i znajdźmy czas, aby cierpliwie je wysłuchać.

Dajmy dziecku wyraźny komunikat : dziecko ma prawo Dajmy dziecku wyraźny komunikat : dziecko ma prawo przeżywać złość, a nawet wściekłość, gdy ktoś je skrzywdzi lub przeżywać złość, a nawet wściekłość, gdy ktoś je skrzywdzi lub mu dokuczy, ale nie powinno przy tym samo obrażać i mu dokuczy, ale nie powinno przy tym samo obrażać i krzywdzić innych osób. Nie chodzi o to, aby tłumić emocje, krzywdzić innych osób. Nie chodzi o to, aby tłumić emocje, zwłaszcza te o zabarwieniu negatywnym, ale umieć nad nimi zwłaszcza te o zabarwieniu negatywnym, ale umieć nad nimi zapanować i wyrażać w sposób społecznie akceptowanyzapanować i wyrażać w sposób społecznie akceptowany

Kiedy widzimy, że dziecko jest rozłoszczone, dobrze jest Kiedy widzimy, że dziecko jest rozłoszczone, dobrze jest powiedzieć : ” Widzę, że jesteś zły, zdenerwowany ...” i powiedzieć : ” Widzę, że jesteś zły, zdenerwowany ...” i spróbować porozmawiać na ten temat, co takiego się stało.spróbować porozmawiać na ten temat, co takiego się stało.

Czasem warto pozostawić dziecko na jakiś czas, pozwolić mu Czasem warto pozostawić dziecko na jakiś czas, pozwolić mu np. wykrzyczeć czy wypłakać się w swoim pokoju, przy np. wykrzyczeć czy wypłakać się w swoim pokoju, przy jednoczesnym daniu zapewnienia o naszej gotowości do jednoczesnym daniu zapewnienia o naszej gotowości do rozmowy kiedy samo będzie do tego gotowe. rozmowy kiedy samo będzie do tego gotowe.

Postępowanie (C.D.)Postępowanie (C.D.) Warto modelować u dziecka konstruktywne sposoby radzenia Warto modelować u dziecka konstruktywne sposoby radzenia

sobie z negatywnymi emocjami, poprzez to, iż sami otwarcie o sobie z negatywnymi emocjami, poprzez to, iż sami otwarcie o nich mówimy. Komunikaty JA.nich mówimy. Komunikaty JA.

Starajmy się zastępować rozkazy czy nakazy – prośbą, sugestią, Starajmy się zastępować rozkazy czy nakazy – prośbą, sugestią, a najlepiej wspólnym ustalaniem pewnych spraw. a najlepiej wspólnym ustalaniem pewnych spraw.

Dziecko potrzebuje wyraźnych granic czemu sprzyja Dziecko potrzebuje wyraźnych granic czemu sprzyja formułowanie jasnych reguł postępowania w rodzinie – co formułowanie jasnych reguł postępowania w rodzinie – co wolno a czego dziecku nie wolno.wolno a czego dziecku nie wolno.

Dostrzegajmy i chwalmy dziecko za postępowanie zgodne z Dostrzegajmy i chwalmy dziecko za postępowanie zgodne z ustalonymi regułami – łatwiej bowiem dziecku zmienić swoje ustalonymi regułami – łatwiej bowiem dziecku zmienić swoje postępowanie, gdy czuje się docenione i akceptowane.postępowanie, gdy czuje się docenione i akceptowane.

Ustalmy odpowiednie sankcje za łamanie reguł np. poprzez Ustalmy odpowiednie sankcje za łamanie reguł np. poprzez pozbawienie dziecka jakichś przyjemności.pozbawienie dziecka jakichś przyjemności.

Zachęcajmy dziecko do rozładowania nagromadzonej energii i Zachęcajmy dziecko do rozładowania nagromadzonej energii i emocji poprzez np. sport, pójście na spacer, uprawianie emocji poprzez np. sport, pójście na spacer, uprawianie jakiegoś hobby, a nawet takie metody jak krzyk, boksowanie jakiegoś hobby, a nawet takie metody jak krzyk, boksowanie poduszki, tupanie czy napisanie „wściekłego listu” do osoby poduszki, tupanie czy napisanie „wściekłego listu” do osoby która je skrzywdziła. która je skrzywdziła.

Co zawdzięczamy inteligencji Co zawdzięczamy inteligencji emocjonalnej:emocjonalnej:

Panujemy nad emocjami Panujemy nad emocjami

Lepiej znosimy frustrację i panujemy nad złością Lepiej znosimy frustrację i panujemy nad złością

Unikamy potyczek słownych i nieodpowiedniego Unikamy potyczek słownych i nieodpowiedniego zachowania zachowania

Mamy lepszą zdolność wyrażania złości w odpowiedni Mamy lepszą zdolność wyrażania złości w odpowiedni sposóbsposób

Rzadziej zachowujemy się agresywnie i autodestrukcyjnie Rzadziej zachowujemy się agresywnie i autodestrukcyjnie

Mamy bardziej pozytywne uczucia w stosunku do własnej Mamy bardziej pozytywne uczucia w stosunku do własnej osoby, rodziny i współpracowników osoby, rodziny i współpracowników

Lepiej radzimy sobie ze stresem Lepiej radzimy sobie ze stresem

Przejawiamy mniejszy niepokój w stosunkach z innymi i Przejawiamy mniejszy niepokój w stosunkach z innymi i mniejsze poczucie osamotnienia mniejsze poczucie osamotnienia

Rzadziej jesteśmy zwalniani z pracyRzadziej jesteśmy zwalniani z pracy

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ