zagraniczne inwestycje bezpośrednie w polsce i polskie ... · zagraniczne inwestycje bezpośrednie...

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2017 roku

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2017 roku

Warszawa, 2019

Opracował: Departament Statystyki NBP

Wydał: Narodowy Bank Polski ul. Świętokrzyska 11/21 00–919 Warszawa www.nbp.pl

© Copyright Narodowy Bank Polski, 2019

Spis treści

Wstęp 5

Synteza 8

1. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 13

1.1. Transakcje zagranicznych inwestorów bezpośrednich 14

1.2. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce 17

1.3. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce 23

2. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą 27

2.1. Transakcje polskich inwestorów bezpośrednich 28

2.2. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą 30

2.3. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą 35

3. Dezinwestycje w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce 39

3.1. Pojęcie i formy dezinwestycji 40

3.2. Transakcje dezinwestycji 41

3.3. Dezinwestycje w innych krajach 45

4. Nota metodyczna 47

Standard statystyki inwestycji bezpośrednich 48

Źródła danych o inwestycjach bezpośrednich 49

Metoda kompilacji i prezentacji danych o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich 50

Słownik pojęć 51

Aneks statystyczny 55

Spis tabel 78

Spis wykresów 80

Wstęp

Wstęp

Wstęp

Narodowy Bank Polski6

Wstęp

Roczny raport o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce i polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą został przygotowany na podstawie danych sprawozdawczych zbie-ranych przez NBP na potrzeby analizy wieloaspektowych powiązań gospodarczych Polski z zagranicą, w tym zwłaszcza na potrzeby bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. W opracowaniu wykorzystano dane dostępne na 30 sierpnia 2018 roku.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie są istotną częścią transgranicznych przepływów kapitałowych i stanowią ważną część rachunku finansowego w bilansie płatniczym kraju. Są jednocześnie ważnym czynnikiem procesu globalizacji gospodarki światowej.

Raport pokazuje informacje o inwestycjach bezpośrednich w różnych przekrojach, co jest odpowiedzią na duże zainteresowanie problematyką inwestycji bezpośrednich. Zawarte w nim dane statystyczne są prezentowane zgodnie z obowiązującym standardem międzynarodo-wym. Według tego standardu podstawowym kryterium podziału inwestycji bezpośrednich jest umiejscowienie centrum kontroli tych inwestycji − w kraju lub za granicą. W konsekwencji inwestycje bezpośrednie z punktu widzenia danej gospodarki dzielą się na inwestycje kontro-lowane przez nierezydentów oraz inwestycje kontrolowane przez rezydentów. W przypadku Polski mówimy o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce i polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą. Powyższy sposób prezentacji danych o inwestycjach bezpośrednich różni się od tego, który został przyjęty w bilansie płatniczym i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, gdzie inwestycje bezpośrednie prezentowane są w podziale na aktywa i pasywa.

Przedstawione w raporcie roczne dane o inwestycjach bezpośrednich nie uwzględniają trans-akcji, stanów i dochodów podmiotów specjalnego przeznaczenia zarejestrowanych w Polsce. Pomimo formalnej zgodności z obowiązującą definicją inwestycji bezpośrednich operacje prowadzone przez te podmioty nie odpowiadają tradycyjnemu rozumieniu tych inwestycji. Sposób prezentacji danych przyjęty w raporcie jest zgodny z zaleceniami instytucji zajmu-jących się gromadzeniem i analizą danych na temat inwestycji bezpośrednich na poziomie międzynarodowym.

Niektóre informacje prezentowane w raporcie ze względu na przydatność do celów analitycz-nych przedstawiono w bardziej szczegółowych podziałach, wykraczających poza standardowy zakres.

Wyjaśnienia dotyczące metody prezentacji danych o inwestycjach bezpośrednich zawarto w Nocie metodycznej, stanowiącej integralną część raportu. Pojęcia używane w raporcie zostały wyjaśnione w Słowniku pojęć, będącym częścią Noty metodycznej.

Synteza

Synteza

Synteza


Synteza

Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2017 roku był mniejszy niż w poprzednich latach. Głównym źródłem napływu kapitału były reinwestowane zyski, które osiągnęły najwyższą odnotowaną dotąd wartość. Kwotę napływu kapitału obniżyła pojedyn-cza transakcja, w której wyniku rezydenci nabyli od zagranicznego inwestora jego aktywa w polskim sektorze bankowym.

Dochody z polskich inwestycji bezpośrednich były najwyższe z dotychczas odnotowanych. Mimo to wartość należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich została przeszaco-wana w dół na skutek dokonanych reorganizacji i uproszczenia struktur organizacyjnych wykorzystywanych w inwestycjach za granicą.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce

Napływ netto zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski wyniósł w 2017 roku 34,7 mld zł i był o 44% niższy niż w poprzednim roku. Spadek ten wynikał w dużej mierze z pojedynczej dużej dezinwestycji inwestora zagranicznego dokonanej w sektorze bankowym. Wobec ujemnych wartości transakcji, których przedmiotem były instrumenty udziałowe (-1,6 mld zł) i instrumenty dłużne (-1,9 mld zł), jedynym dodatnim składnikiem napływu były reinwestowane zyski. Wyniosły one 38,1 mld zł.

Największy napływ inwestycji odnotowano z Niemiec (12,8 mld zł) i Luksemburga (12,4 mln zł), natomiast najwięcej kapitału odpłynęło do Włoch (-8,4 mld zł) i Niderlandów (-7,2 mld zł). Duży napływ kapitału z Luksemburga i odpływ do Niderlandów wiązały się ze zmianą właściciela dużej polskiej spółki specjalizującej się w handlu internetowym. Spadek udziału włoskiego kapitału wynikał z wycofania się włoskiego inwestora bezpośredniego z jednego z najwięk-szych polskich banków. Napływ kapitału z Niemiec to, podobnie jak w poprzednich latach, przede wszystkim reinwestowane zyski. Odpływ kapitału w formie instrumentów dłużnych, głównie do Francji i Luksemburga, wiązał się z lokowaniem tam przez krajowe podmioty bezpośredniego inwestowania środków w ramach tzw. cash-pooling.

W ujęciu branżowym największy napływ inwestycji bezpośrednich dotyczył przetwórstwa przemy-słowego (15,6 mld zł, sekcja C) oraz działalności finansowej i ubezpieczeniowej (12,4 mld zł, sekcja K). Odpływ kapitału zagranicznego netto odnotowano natomiast w handlu (-5,6 mld zł, sekcja G).

W ramach działalności finansowej i ubezpieczeniowej należy zwrócić uwagę na odpływ kapitału w sektorze bankowym (-7,6 mld zł) związany ze wspomnianą dezinwestycją. Napływ do pozostałych podmiotów w tej sekcji, w szczególności do spółek holdingowych i prowa-dzących działalność finansową na rzecz grup kapitałowych, wyniósł ponad 20 mld zł. Tutaj właśnie napłynął kapitał, który został wykorzystany do nabycia od zagranicznych inwestorów podmiotów związanych z działalnością handlową (sekcja G).

W 2017 roku wartość nowych inwestycji, tzw. greenfield, wyniosła 45,3 mld zł. Ich poziom był podobny jak w okresie 2011−2014, lecz niższy niż w ostatnich dwóch latach, w których nowe inwestycje wyniosły ponad 60 mld zł.

Synteza

9Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2017 roku

Po raz kolejny zaobserwowano ujemną wartość salda fuzji i przejęć w 2017 roku, wynoszącą -10,6 mld zł. Wiąże się to z odsprzedażą części udziałów kapitałowych polskim podmiotom (m.in. w sektorze bankowym) przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich.

Wartość zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec 2017 roku wyniosła 830,2 mld zł i była wyższa o 5,2% w stosunku do stanu zobowiązań na koniec poprzedniego roku. Zobowiązania z tytułu instrumentów dłużnych spadły o 6,0%, natomiast wzrost odnotowano w przypadku akcji i innych form udziałów kapitałowych. Wartość akcji notowanych na GPW, których posiadaczami byli inwestorzy bezpośredni, wzrosła o 7,6%. Z kolei wartość akcji i udziałów pozostałych podmiotów zwiększyła się o 4,8%, głównie za sprawą reinwestowanych zysków.

W podziale geograficznym inwestycji według kraju będącego siedzibą podmiotu dominującego największymi inwestorami w Polsce były Niemcy (167,6 mld zł), a następnie Stany Zjednoczone (91,2 mld zł), które wyprzedziły drugą w 2016 roku Francję (81,0 mld zł). Czwartym inwesto-rem były Niderlandy (73,4 mld zł), a pierwszą piątkę inwestorów zamknęła Wielka Brytania (48,1 mld zł). W 2017 roku Polska utrzymała siódme miejsce wśród największych inwestorów bezpośrednich w Polsce, a wartość tych inwestycji (40,0 mld zł) stanowiła 4,8% stanu zobo-wiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Gdyby jako kryterium przyjąć kraj siedziby inwestora zagranicznego, w czołówce inwestorów znalazłyby się Niderlandy (159,6 mld zł), Niemcy (145,8 mld zł) oraz Luksemburg (115,5 mld zł).

Od wielu lat struktura branżowa zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośred-nich w Polsce nie ulega istotnym zmianom. Głównym źródłem zobowiązań na koniec 2017 roku były polskie podmioty bezpośredniego inwestowania zajmujące się szeroko rozumianą działalnością usługową (498,2 mld zł, sekcje od G do U) oraz przetwórstwem przemysłowym (257,1 mld zł, sekcja C). W ramach działalności usługowej najwyższe zobowiązania miały podmioty prowadzące działalność finansową i ubezpieczeniową (170,0 mld zł, sekcja K), przy czym większość tej kwoty (100,7 mld zł) to zobowiązania podmiotów z sektora bankowego. Wartość zobowiązań podmiotów sektora bankowego mimo dużej dezinwestycji w 2017 roku zwiększyła się o 10,9 mld zł, tj. o 12,1%, na skutek wzrostu cen akcji na warszawskiej giełdzie.

Inwestycje bezpośrednie w układzie regionalnym są prezentowane według miejsc rejestracji inwestycji zagranicznych, tj. siedziby podmiotu sprawozdawczego, a nie miejsc faktycznego ponoszenia nakładów inwestycyjnych. Przy takim podziale inwestycji największe zobowią-zania netto miało województwo mazowieckie (439,5 mld zł, tj. 53% ogółu stanu zobowiązań). Na kolejnych miejscach były województwa: śląskie (92 mld zł), wielkopolskie (86,1 mld zł) oraz dolnośląskie (50,0 mld zł).

W 2017 roku dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce wyniosły 79,2 mld zł i były niższe o 2,7 mld zł, tj. o 3,3%, niż w 2016 roku, kiedy osiągnęły rekordowo wysoki poziom 81,9 mld zł. W porównaniu z poprzednim rokiem wzrosła wartość reinwe-stowanych zysków (do 38,1 mld zł) oraz odsetek (9,4 mld zł). Spadła natomiast wartość zade-klarowanych dywidend (31,8 mld zł). Wzrost reinwestowanych zysków jest tym istotniejszy, że rentowność kapitału przypadającego na inwestorów bezpośrednich nieznacznie spadła. Od lat największe reinwestycje zysków notuje się w przetwórstwie przemysłowym.


Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą

Wartość transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku wyniosła 10,4 mld zł i była ponadczterokrotnie mniejsza niż w 2016 roku (45,7 mld zł). Tak znaczny spadek wynikał przede wszystkim z wyjątkowo wysokiej wartości transakcji związanych ze zmianami struktury aktywów funduszy inwestycyjnych w 2016 roku.

Struktura geograficzna transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku była, podobnie jak w poprzednich latach, w dużej mierze uwarunkowana pojedynczymi transakcjami. Przeprowadziły je przede wszystkim duże podmioty gospodarcze, w tym spółki giełdowe. Część transakcji w przypadku Szwecji (7,2 mld zł) i Cypru (-6,9 mld zł) to dwie strony realizacji jednej transakcji, w której aktywa firmy telekomunikacyjnej zostały prze-niesione z jednego kraju do drugiego. Podobny charakter miały transakcje w Luksemburgu (4,1 mld zł), które były konsekwencją reorganizacji w spółkach zajmujących się produkcją części samochodowych. Zmiany te stanowią próbę optymalizacji kosztów przepływu kapi-tału. Na tym tle wyróżniają się inwestycje w branży wydobywczej w Kanadzie (1,7 mld zł) i Norwegii (1,0 mld zł).

W ujęciu branżowym najwięcej polskich inwestycji trafiło do podmiotów związanych z infor-macją i telekomunikacją (3,8 mld zł, sekcja J), górnictwem i wydobywaniem (3,5 mld zł, sekcja B) oraz do podmiotów zajmujących się wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elek-tryczną i gaz (2,0 mld zł, dział 35 sekcji D). W tym ostatnim wypadku wynikało to ze spłaty obligacji wyemitowanych przez spółki zależne za granicą.

Na koniec 2017 roku wartość należności rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpo-średnich za granicą wyniosła 104,1 mld zł i była o 12,4 mld zł, tj. o 10,6%, niższa niż w 2016 roku. Spadek należności wynikał przede wszystkim z ujemnych zmian wyceny aktywów udziałowych na skutek odpisów związanych z utratą wartości aktywów trwałych w spółkach zagranicznych. Dodatkowo na spadek wartości należności z tytułu instrumentów dłużnych miały wpływ umorzenia części tych należności. Spadek należności z powyższych powodów przewyższył w 2017 roku wartość inwestycji dokonanych za granicą.

W stosunku do poprzedniego roku w strukturze geograficznej należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2017 roku odnotowano niewielkie zmiany. Luksemburg pozostał krajem o najwyższych należnościach z tego tytułu (23,0 mld zł), natomiast zmiany wystąpiły na kolejnych miejscach. Drugą pozycję zajęła − głównie za sprawą inwestycji bezpośrednich związanych z przetwórstwem ropy naftowej i chemicznym − Republika Czeska (11,4 mld zł), a następne były Niderlandy (7,9 mld zł), Cypr (7,8 mld zł) i Szwajcaria (7,4 mld zł).

Stale wysoka wartość należności od podmiotów bezpośredniego inwestowania mających sie-dziby w Luksemburgu, Niderlandach, Szwajcarii czy na Cyprze wynika z faktu, że zazwyczaj są tam ulokowane podmioty specjalnego przeznaczenia wykorzystywane w optymalizacji struktur inwestycyjnych.

W 2017 roku, podobnie jak w latach poprzednich, krajem o najwyższej ujemnej kwocie należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą była Szwecja (-11,6 mld zł). Należy jednak odnotować, że w porównaniu z poprzednim rokiem (-19,6 mld zł) nastąpiły spłaty zadłużenia, które w przeciwieństwie do poprzednich okresów nie było refinansowane na rynku krajowym.

Synteza


Od wielu lat struktura branżowa należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za gra-nicą nie ulega istotnym zmianom. Podobnie jak w poprzednim roku przeważały należności od firm z sekcji K, czyli prowadzących działalność finansową i ubezpieczeniową (32,0 mld zł), głównie za sprawą inwestycji w holdingi finansowe. Poza usługami najważniejsze były: prze-twórstwo przemysłowe (18,5 mld zł, sekcja C) oraz górnictwo i wydobywanie (10,2 mld zł, sekcja B).

Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wyniosły łącznie 8,6 mld zł w 2017 roku i osiągnęły najwyższy odnotowany do tej pory poziom. Wzrost docho-dów dotyczył wszystkich jego komponentów. W 2017 roku reinwestowane zyski wyniosły 3,2 mld zł, dywidendy 4,1 mld zł, a odsetki 1,2 mld zł.

W strukturze geograficznej dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich w 2017 roku warto odnotować wzrost roli Kanady i Norwegii w stosunku do 2016 roku przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału Cypru. W 2017 roku rezydenci osiągnęli najwyższe dochody z tytułu pol-skich inwestycji bezpośrednich w Kanadzie (2,1 mld zł), na Litwie (1,2 mld zł), w Luksemburgu (1,1 mld zł) oraz w Czechach i Norwegii (po 0,8 mld zł). Najwyższe ujemne salda dochodów wykazywały podmioty zarejestrowane w Szwecji oraz we Włoszech (po -0,3 mld zł). W przy-padku Szwecji wynikało to z odsetek należnych zagranicznym podmiotom bezpośredniego inwestowania, natomiast w przypadku Włoch były to odnotowane straty.

W 2017 roku w strukturze branżowej dochodów przeważały dochody od podmiotów związa-nych z górnictwem i wydobyciem (3,0 mld zł, sekcja B). Niższe dochody osiągnęły podmioty zajmujące się przetwórstwem przemysłowym (2,2 mld zł, sekcja C) oraz działalnością finan-sową i ubezpieczeniową (1,0 mld zł, sekcja K).

Dezinwestycje w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich

Dezinwestycje, czyli wyjście inwestorów z inwestycji przez jej zbycie na rzecz rezydentów lub nierezydentów, były obserwowane w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w całym okresie objętym analizą, czyli w latach 2011−2017. Przyczyny podejmowania decyzji o dezinwestycjach były różne. Wiązały się zarówno z pilną potrzebą pozyskania kapitału ze sprzedaży aktywów w czasach kryzysu, jak i ze zmianami strategicznymi w firmach i wpływem decyzji politycz-nych lub gospodarczych podejmowanych przez władze kraju inwestora lub kraju goszczącego.

Jako wartość dezinwestycji na potrzeby tego raportu przyjęto wartość transakcji zbycia udzia-łów dokonanych przez nierezydentów na rzecz rezydenta (wówczas obniżyły one napływ kapi-tału netto) lub na rzecz nierezydenta (możliwa zmiana kraju inwestora). Z analizy wyłączono sytuacje, kiedy udziały nierezydenta przejmuje inny nierezydent z tej samej grupy kapitało-wej w wyniku restrukturyzacji w ramach grupy kapitałowej, co nie stanowi dezinwestycji z punktu widzenia powiązań ekonomicznych.

W Polsce w latach 2011−2017 liczba transakcji dezinwestycji wynosiła od 10 do 25 w ciągu roku1. Najwięcej transakcji odnotowano w 2014 roku. Największe wartości obserwowano jednak w latach, w których transakcji było mniej, czyli w 2011 i 2017 roku.

1 Analizowane są transakcje podmiotów objętych obowiązkami składania sprawozdań do NBP.


Należy zwrócić uwagę na dezinwestycje, w których rezydenci nabywają krajowe aktywa od nierezydentów. Transakcje te obniżają prezentowaną wartość napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. Dokonywano ich w całym analizowanym okresie. W latach 2011−2016 wynosiły od 4,7 mld zł do 7,6 mld zł. W 2017 roku było to 15,0 mld zł, co istotnie obniżyło prezentowaną wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

W przypadku dezinwestycji na rzecz podmiotów krajowych największą wartość miały trans-akcje dokonane przez inwestorów z Włoch (18,1 mld zł w analizowanym okresie), przy czym większość transakcji dotyczyła działalności finansowej. Na drugim miejscu były dezinwestycje inwestorów ze Szwecji (8,9 mld zł), którzy przede wszystkim wycofywali się z prowadzonej w Polsce działalności związanej z zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę.

W przypadku dezinwestycji dokonywanych na rzecz inwestorów zagranicznych największy udział miały dezinwestycje dokonane przez podmioty z Niderlandów (15,1 mld zł), przy czym Niderlandy pośredniczyły w tych inwestycjach, a ostatecznych sprzedających inwestorów należałoby szukać w innych krajach. Na kolejnym miejscu znalazła się Irlandia (11,9 mld zł). Jej wysoka pozycja wiązała się głównie z przeprowadzoną w czasie kryzysu finansowego sprzedażą aktywów w Polsce na rzecz innej międzynarodowej grupy finansowej.

Największa wartość dezinwestycji dotyczyła działalności finansowej (sekcja K). Rezydenci dokonali transakcji na 33,5 mld zł, a nierezydenci na kwotę 19,3 mld zł. Transakcje te obejmo-wały sektor bankowy oraz − w znacznie mniejszym stopniu − finansowe spółki holdingowe. Znacznych dezinwestycji na rzecz rezydentów dokonano w dziale wytwarzanie i zaopatry-wanie w energię elektryczną, gaz i wodę (7,4 mld zł, dział 35 sekcji D). Ważne też były dezin-westycje w handlu (14,5 mld zł, sekcja G), odnotowane przede wszystkim w 2017 roku.


Rozdział 1

Rozdział 1



Po dwóch latach rekordowych napływów zagranicznych inwestycji bezpośrednich w 2017 roku ich wartość wróciła do notowanych wcześniej niższych poziomów. Coraz istotniejsza w tym napływie była rola reinwestowanych zysków, a przyczyną jego spadku w 2017 roku były dezinwestycje zagranicznych inwestorów i nabycie od nich aktywów przez rezydentów.

Konsekwencją tych dezinwestycji był odpływ netto inwestycji w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych oraz odpływ inwestycji z tytułu instrumentów dłużnych.

Wspomniane już reinwestowane zyski, powiększające wartość akcji i udziałów posiadanych przez inwestorów bezpośrednich, w dużej mierze przyczyniły się do wzrostu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w 2017 roku.

Po raz pierwszy od 2008 roku odnotowano nieznaczny spadek dochodów inwestorów bezpo-średnich. Jego przyczyn należy jednak upatrywać przede wszystkim w wyjątkowo wysokich zyskach w 2016 roku.

1.1. Transakcje zagranicznych inwestorów bezpośrednich

Napływ netto zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski wyniósł w 2017 roku 34,7 mld zł i był o 44% niższy niż w roku poprzednim (61,9 mld zł). Zasadnicza zmiana nastąpiła w napływie kapitału w postaci akcji i innych form udziałów kapitałowych. W 2017 roku odnotowano odpływ kapitału w wysokości 1,6 mld zł, tymczasem w poprzednim roku zarejestrowano napływ tego kapitału w wysokości 7,5 mld zł. Nastąpił również odpływ kapitału

Wykres 1. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych

Instrumenty dłużne

Reinwestycje zysków

-10 000

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Ogółem

mln zł



w postaci instrumentów dłużnych, w wysokości 1,9 mld zł; w 2016 roku odnotowano napływ kapitału w tej formie w wysokości 16,8 mld zł. Zwiększył się napływ reinwestowanych zysków, który w 2017 roku wyniósł 38,1 mld zł, wobec 37,3 mld zł w roku poprzednim.

Spadek napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2017 roku mógł być zaskakujący, biorąc pod uwagę wzrost takich zmiennych makroekonomicznych, jak PKB czy eksport. Przyczyną spadku były pojedyncze, duże transakcje, w wyniku których rezydenci nabywali od inwestorów bezpośrednich akcje polskich spółek.

Największy napływ inwestycji odnotowano z Niemiec (12,8 mld zł), Luksemburga (12,4 mln zł), Cypru (5,5 mld zł), Austrii (5,0 mld zł) i Węgier (3,8 mld zł). W tym samym czasie najwięk-szy odpływ kapitału netto zaobserwowano w przypadku Włoch (-8,4 mld zł), Niderlandów (-7,2 mld zł) i Francji (-3,9 mld zł).

Podobnie jak w poprzednich latach na napływ i odpływ środków z tytułu inwestycji bezpo-średnich istotnie wpływały duże pojedyncze transakcje.

Przykładem może być duży napływ kapitału z Luksemburga i odpływ do Niderlandów, co wią-zało się ze zmianą właściciela dużej polskiej spółki zajmującej się handlem internetowym. Odpływ kapitału do Francji wynikał ze zmian organizacyjnych w grupie kapitałowej związa-nej z produkcją części samochodowych. Nowym krajem na mapie zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku były Węgry. Ich pojawienie się wynikało z przejęcia dużej firmy samochodowej przez inwestora zagranicznego, który dokonał tego za pośrednictwem spółki z siedzibą na Węgrzech. Spadek udziału włoskiego kapitału wynikał z wycofania się włoskiego inwestora bezpośredniego z jednego z największych polskich banków.

W ujęciu branżowym największy napływ inwestycji bezpośrednich, podobnie jak w latach poprzednich, zaobserwowano w usługach (20,9 mld zł, sekcje od G do U), zwłaszcza w dzia-łalności finansowej i ubezpieczeniowej (12,4 mld zł, sekcja K), oraz w przetwórstwie przemy-słowym (15,6 mld zł, sekcja C).

Wykres 2. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym

Akcje i inne formyudziałów kapitałowych

Reinwestycjezysków

Instrumenty dłużne Ogółem

-15 000

-10 000

-5 000

0

5 000

10 000

15 000

20 000

Cypr

Niem

cy

Luks

embu

rg

Austr

ia

Węg

ry

Repu

blika

Cz

eska

Szwe

cja

Fran

cja

Nide

rland

y

Włoc

hy

Pozo

stałe

kraje

mln zł

Rozdział 1


Odpływ kapitału zagranicznego netto odnotowano w handlu hurtowym i detalicznym razem z naprawą pojazdów samochodowych i motocykli (-5,6 mld zł, sekcja G), a w ramach tej sekcji w handlu detalicznym z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi i motocyklami (-11,2 mld zł, dział 47 sekcji G). Warto także zwrócić uwagę na odpływ kapitału (głównie w for-mie instrumentów dłużnych) z działu wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych (-5,2 mld zł, dział 35 sekcji D) oraz z działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (-3,0 mld zł, sekcja M).

Do ujemnego salda transakcji, których przedmiotem były instrumenty dłużne, przyczyniły się także tzw. transakcje cash-pooling, w ramach których rezydenci przekazywali płynne aktywa do wspólnego zarządzania płynnością na poziomie całej międzynarodowej grupy kapitałowej. Przekazanie takich aktywów za granicę jest prezentowane jako odpływ kapitału w zagranicz-nych inwestycjach bezpośrednich. W 2017 roku transakcje takie zostały dokonane na rzecz

Wykres 3. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej

-15 000

-10 000

-5 000

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

C K J L F H N M D35 G Pozostałesekcje


Reinwestycjezysków


mln zł

C − Przetwórstwo przemysłowe; D35 − Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; F – Budownictwo; G − Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; H − Transport i gospodarka magazynowa; J − Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L − Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M − Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N − Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca.

Wykres 4. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017

Nowe inwestycje Fuzje i przejęcia

-20 000 -10 000

0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Ogółem

mln zł



podmiotów z Francji i Luksemburga i dotyczyły podmiotów związanych z przetwórstwem przemysłowym (sekcja C) oraz działalnością profesjonalną (sekcja M).

W 2017 roku, podobnie jak w latach poprzednich, transgraniczne transakcje fuzji i przejęć obniżały wartość napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski. Wartość nowych inwestycji, tzw. greenfield, wyniosła 45,3 mld zł i była podobna jak w okresie 2011−2014, lecz niższa niż w ostatnich dwóch latach, gdy nowe inwestycje wyniosły ponad 60 mld zł.

Wartość salda fuzji i przejęć w 2017 roku podobnie jak we wcześniejszych latach była ujemna. Saldo wyniosło -10,6 mld zł, co oznacza, że w wyniku tego typu transakcji rezydenci odkupy-wali od zagranicznych inwestorów bezpośrednich ich udziały kapitałowe w polskich spółkach. Z punktu widzenia inwestorów zagranicznych transakcje te są dezinwestycjami. Zjawisko to dokładniej zostało przedstawione w rozdziale 3.

1.2. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce

Wartość zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec 2017 roku wyniosła 830,2 mld zł i była wyższa o 41,4 mld zł, tj. o 5,2% w stosunku do stanu zobo-wiązań na koniec 2016 roku. Wzrost tych zobowiązań spowodowany był przede wszystkim wzrostem zobowiązań z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych.

Na koniec omawianego okresu wartość zobowiązań z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych wyniosła 635,6 mld zł (wzrost o 53,0 mld zł, tj. o 9,1% w stosunku do końca 2016 roku). Kwota zobowiązań z tytułu dłużnych instrumentów finansowych osiągnęła natomiast 194,7 mld zł, co w porównaniu z poprzednim rokiem stanowiło spadek o 11,5 mld zł, tj. o 6,0%.

W 2017 roku na wzrost wartości zobowiązań z tytułu akcji i innych form udziałów kapitało-wych wpłynęły przede wszystkim reinwestycje zysków w podmiotach bezpośredniego inwe-stowania, które nie były notowane na giełdzie. W tej grupie podmiotów wartość zobowiązań wzrosła o 32,2 mld zł, czyli o 4,8%. W przypadku spółek giełdowych wartość zobowiązań wzrosła o 9,3 mld zł (7,6%). Zważywszy na dezinwestycje dokonane przez zagranicznych inwestorów, do wzrostu wartości zobowiązań przyczynił się przede wszystkim wzrost wycen.

Wykres 5. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne

mln zł

0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Ogółem

Rozdział 1


Od 2000 roku struktura zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich nie uległa zmianie. Dominują w niej zobowiązania polskich podmiotów bezpośredniego inwestowania z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych. W poszczególnych latach udział tych zobowiązań wahał się od 75,0% do 83,0% łącznej kwoty zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. W 2017 roku zobowiązania polskich pod-miotów bezpośredniego inwestowania z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych nieznacznie wzrosły i stanowiły 76,6% ogólnej wartości zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

W 2017 roku wzrost zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich był widoczny w przypadku danych wyrażonych w złotych, euro oraz w dolarach amerykań-skich, przy czym dla danych wyrażonych w dolarach był zdecydowanie większy. Wynikało

Wykres 6. Zmiany stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku dla spółek giełdowych i pozostałych podmiotów

0 0 100 000 110 000 120 000 130 000 140 000 150 000 160 000

Stan

na po

cząte

k

Tran

sakc

je (b

ez

reinw

estow

anyc

h zys

ków)

Reinw

estow

ane z

yski

Zmian

y wyc

eny

i rekla

syfik

acje

Stan

na ko

niec

Stan

na po

cząte

k

Tran

sakc

je (b

ez

reinw

estow

anyc

h zys

ków)

Reinw

estow

ane z

yski

Zmian

y wyc

eny

i rekla

syfik

acje

Stan

na ko

niec

2017

mln zł mln zł

2017

Spółki giełdowe Pozostałe podmioty

+7,6% +14 176

+4 933 -9 532

650 000 660 000 670 000 680 000 690 000 700 000 710 000 -8 960 +33 162

+7 977

+4,8%

Uwaga: zakresy osi pionowych są różne, jednak zachowano skalę.

Wykres 7. Stan zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach 2000−2017 wyrażony w różnych walutach

rok 2000 = 100

PLN USD EUR

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017



to z ponaddwukrotnie większego wzmocnienia złotego w stosunku do dolara amerykańskiego niż w stosunku do euro2.

W 2017 roku, podobnie jak w poprzednich latach, w strukturze geograficznej zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce dominowały zobowiązania wobec inwestorów bezpośrednich z krajów OECD (96,0%) oraz 28 krajów Unii Europejskiej (92,3% ogólnej kwoty zobowiązań). Potwierdza to dużą koncentrację tych zobowiązań w stosunku do inwestorów z krajów europejskich.

Podobnie jak w poprzednich latach na koniec 2017 roku największe dodatnie wartości zobowiązań odnotowano wobec inwestorów bezpośrednich pochodzących z Niderlandów (159,6 mld zł, tj. 19,2% ogółu zobowiązań), Niemiec (145,8 mld zł, tj. 17,6%), Luksemburga (115,5 mld zł, tj. 13,9%), Francji (74,8 mld zł, tj. 9,0%) oraz Hiszpanii (50,3 mld zł, tj. 6,1%). Tak jak w poprzednim roku dominowały zobowiązania z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych.

Statystyka zagranicznych inwestycji bezpośrednich według kraju będącego siedzibą pod-miotu dominującego w grupie kapitałowej, do której należy inwestor bezpośredni (UIC − ang. ultimate investing country), daje obraz struktury geograficznej zobowiązań z tytułu zagranicz-nych inwestycji bezpośrednich. W Polsce jest on bliższy tradycyjnemu rozumieniu inwestycji z zagranicy. Przy takim podejściu istotnie zmniejsza się wartość zobowiązań w przypadku takich krajów, jak Luksemburg i Niderlandy. Jeśli kraje te rozpatrujemy jako siedzibę inwe-stora bezpośredniego, to stany zobowiązań okażą się znacznie większe niż wówczas, gdy traktujemy je jako siedziby podmiotu dominującego w grupie. Wynika to z faktu, że spółki zakładane w tych państwach są często wykorzystywane jako pośrednie ogniwo w łańcuchu własności w ramach grup kapitałowych w celu swobodniejszego dysponowania docelową inwestycją i korzystniejszego opodatkowania dochodów z posiadanych aktywów. Wiąże się

2 Kurs PLN/EUR na koniec 2016 roku wyniósł 4,4240, a na koniec 2017 roku 4,1709. Złoty w stosunku euro umocnił się o 6%. Kurs PLN/USD na koniec 2016 roku wyniósł 4,1793, na koniec 2017 roku 3,4813. Złoty w stosunku do dolara amerykańskiego umocnił się o 17%.

Wykres 8. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku według kraju pochodzenia inwestora zagranicznego

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem

mln zł

Nide

rland

y

Niem

cy

Luks

embu

rg

Fran

cja

Hisz

pania

Wiel

kaBr

ytania Cypr

Belgi

a

Austr

ia

Szwa

jcaria

Pozo

stałe

kraje

0 20 000 40 000 60 000 80 000

100 000 120 000 140 000 160 000 180 000

Rozdział 1


to z wyborem miejsca, w którym istnieją dogodne warunki do zakładania i funkcjonowa-nia podmiotów gospodarczych, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwiązania podatkowe. Odwrotna sytuacja występuje w przypadku Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Japonii i Kanady. Jeśli będziemy traktować te kraje jako siedziby podmiotów dominujących, to zobowiązania z tytułu inwestycji bezpośrednich w Polsce okażą się większe niż wówczas, gdy uznamy je za siedziby inwestorów bezpośrednich. Oznacza to, że spółki zarządzane przez podmioty dominujące z tych krajów inwestowały w Polsce za pośrednictwem podmiotów ulokowanych głównie w Niderlandach i Luksemburgu.

Analizowanie inwestycji bezpośrednich z punktu widzenia kraju podmiotu dominującego w grupie kapitałowej, do której należy inwestor bezpośredni, jest użyteczne z wielu powodów. Po pierwsze, pozwala określić siłę rzeczywistych powiązań ekonomicznych pomiędzy krajami. Po drugie, pomaga poznać otoczenie polityczno-prawne, z którego taka relacja może wynikać. Pozwala na przykład ustalić, czy podstawą decyzji inwestycyjnych są zapisy umów dotyczą-cych wzajemnych inwestycji, umów handlowych czy też regulacje podatkowe. Zastosowanie takiego podejścia umożliwia identyfikację rzeczywistych uwarunkowań przepływu kapitału w ramach inwestycji bezpośrednich. Często okazuje się, że podstawą wielu decyzji inwesty-cyjnych nie są warunki (dla danej inwestycji) istniejące w kraju, gdzie ma siedzibę podmiot bezpośredniego inwestowania, lecz wynikające z regulacji obowiązujących w kraju podmiotu dominującego w grupie. Z tego względu organizacje międzynarodowe zalecają sporządzanie dodatkowych analiz zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich według kraju, w którym siedzibę ma podmiot dominujący w grupie kapitałowej, również na potrzeby własnych opracowań.

Według kryterium podmiotu dominującego największym inwestorem bezpośrednim w Polsce były Niemcy (167,6 mld zł). Kolejne miejsce zajęły Stany Zjednoczone (91,2 mld zł), które w porównaniu z poprzednim rokiem wyprzedziły trzecią obecnie Francję (81,0 mld zł). Na czwartym miejscu były Niderlandy (73,4 mld zł), a pierwszą piątkę inwestorów zamknęła Wielka Brytania (48,1 mld zł). W 2017 roku Polska utrzymała siódme miejsce wśród najwięk-szych inwestorów bezpośrednich w Polsce, a wartość tych inwestycji (40,0 mld zł) stanowiła

Wykres 9. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce według kraju siedziby inwestora bezpośredniego i kraju siedziby podmiotu dominującego (UIC) na koniec 2017 roku

mln zł

Kraj siedziby bezpośredniego inwestora Kraj siedziby podmiotu dominującego

Niem

cy

Fran

cja

Stan

y Zjed

nocz

one

Wiel

ka B

rytan

ia

Austr

ia

Polsk

a

Hisz

pania

Nide

rland

y

Włoc

hy

Szwa

jcaria

Szwe

cja

Japo

nia

Dania

Portu

galia

Kana

da

Finlan

dia

Luks

embu

rg

Belgi

a

Cypr

Kraj

niezn

any

Pozo

stałe

kraje

0 20 000 40 000 60 000 80 000

100 000 120 000 140 000 160 000 180 000



4,8% stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich. W związku z dez-inwestycją w sektorze bankowym na dziesiąte miejsce spadły Włochy (17,9 mld zł).

Poza Niderlandami warto też zwrócić uwagę na Luksemburg i Cypr, które są chętnie wyko-rzystywane jako pośrednie ogniwo inwestycji bezpośrednich w ramach grup kapitałowych. Inwestycje tych krajów według kryterium podmiotu dominującego są dużo mniejsze niż z punktu widzenia kraju inwestora.

Zidentyfikowanie kraju siedziby podmiotu dominującego w grupie kapitałowej, do której należy inwestor bezpośredni, nastręcza niekiedy trudności. Dotyczą one głównie funduszy private equity oraz osób fizycznych. W przypadku osób fizycznych będących inwestorami bez-pośrednimi ustalenie ich rezydencji często jest niemożliwe. Ślad urywa się zwykle w krajach określanych jako raje podatkowe, gdzie banki i pośrednicy finansowi pilnie strzegą tożsamo-ści swoich klientów. Wynika to w dużej mierze z obowiązujących tam regulacji prawnych. Skutkiem tych problemów jest wciąż stosunkowo duży udział inwestorów bezpośrednich, dla których kraj podmiotu dominującego w grupie kapitałowej pozostaje niesklasyfikowany. Standardy międzynarodowe nie odnoszą się precyzyjnie do tego zagadnienia, a prace nad uzgodnieniem zaleceń w tym obszarze wciąż trwają. Udział krajów niesklasyfikowanych w zobowiązaniach z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku nieznacznie się zmniejszył w stosunku do poprzedniego roku i wyniósł 10,5%.

Od wielu lat struktura branżowa zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośred-nich w Polsce nie zmienia się istotnie. Głównym źródłem zobowiązań są polskie podmioty bezpośredniego inwestowania zajmujące się szeroko rozumianą działalnością usługową (sek-cje od G do U) oraz przetwórstwem przemysłowym (sekcja C). Zobowiązania podmiotów z sektora usług wahały się od 58,0% do 60,5%, a z przetwórstwa przemysłowego od 30,0% do 32,4% ogólnej kwoty zobowiązań.

Na koniec 2017 roku, podobnie jak na koniec poprzedniego roku, najwyższe zobowiązania z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce przypadały na podmioty związane z przetwórstwem przemysłowym (sekcja C). Wyniosły one 257,1 mld zł i stanowiły 31,0% ogól-nej kwoty zobowiązań Polski z tego tytułu. W sekcji tej, podobnie jak w roku poprzednim, dominowały zobowiązania przedsiębiorstw zajmujących się produkcją pojazdów samocho-dowych, przyczep, naczep i pozostałego sprzętu transportowego (51,7 mld zł), artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych (49,4 mld zł), maszyn i wyrobów z metali z wyłączeniem urządzeń elektrycznych (47,9 mld zł) i produktów rafinacji ropy naftowej, chemi-kaliów, wyrobów farmaceutycznych oraz wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (43,0 mld zł).

Kolejnym źródłem zobowiązań były polskie podmioty bezpośredniego inwestowania repre-zentujące szeroko rozumianą działalność usługową (498,2 mld zł, tj. 60,0%; sekcje od G do U). W grupie tej najwyższe zobowiązania miały podmioty prowadzące działalność finan-sową i ubezpieczeniową (170,0 mld zł, tj. 34,1%, sekcja K), przy czym większość tej kwoty (100,7 mld zł) to zobowiązania podmiotów z sektora bankowego. Wartość zobowiązań pod-miotów sektora bankowego mimo dużej dezinwestycji wzrosła o 10,9 mld zł, tj. o 12,1%. W ramach usług wyróżniały się także podmioty zajmujące się handlem hurtowym i detalicz-nym wraz z naprawą pojazdów samochodowych i motocykli (115,5 mld zł, tj. 23,2%, sekcja G); dominowały tu zobowiązania firm zajmujących się handlem hurtowym z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi i motocyklami (61,2 mld zł, tj. 53,0%). Na dalszej pozycji znalazły się zobowiązania podmiotów związanych z obsługą rynku nieruchomości (71,6 mld zł, tj. 14,4%

Rozdział 1


sekcja L), działalnością profesjonalną, naukową i techniczną (56,5 mld zł, tj. 11,3%, sekcja M) oraz informacją i komunikacją (54,7 mld zł, tj. 11,0%, sekcja J).

Inwestycje bezpośrednie w układzie regionalnym są prezentowane według miejsc rejestracji inwestycji zagranicznych, tj. siedziby podmiotu sprawozdawczego, a nie miejsc faktycznego ponoszenia nakładów inwestycyjnych. W wielu przypadkach są to inne regiony kraju niż ten, w którym podmiot sprawozdawczy ma siedzibę. Dane prezentowane w tym układzie mogą nie odpowiadać rzeczywistemu ulokowaniu środków zagranicznych inwestorów bezpośred-nich. Przy interpretacji prezentowanego poniżej regionalnego rozkładu stanów zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich należy zachować szczególną ostrożność.

Z analizy danych dotyczących stanu zobowiązań netto z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w podziale na województwa wynika, że na koniec 2017 roku, tak jak w poprzednich latach, najwyższe zobowiązania netto (439,5 mld zł, tj. 53,0% ogółu stanu zobowiązań netto) odnotowano w przypadku województwa mazowieckiego. Tak wysoka pozycja tego regionu była głównie konsekwencją tego, że w województwie tym zarejestrowano najwięcej podmiotów sprawozdawczych. Kolejne pozycje zajmowały województwa: śląskie (92,0 mld zł, tj. 11,1%), wielkopolskie (86,1 mld zł, tj. 10,4%), dolnośląskie (50,0 mld zł, tj. 6,0%), małopolskie (32,1 mld zł, tj. 3,9%), pomorskie (28,3 mld zł, tj. 3,4%) i łódzkie (23,3 mld zł, tj. 2,8%). W żadnym z pozostałych województw zobowiązania netto polskich podmiotów bezpośredniego inwestowania wobec zagranicznych inwestorów bezpośrednich nie prze-kroczyły 20 mld zł.

Nieco inny obraz otrzymujemy, gdy analizujemy średnią wartość zobowiązań netto podmio-tów bezpośredniego inwestowania z poszczególnych województw3. W tym ujęciu najwyższe

3 Średnia wartość zobowiązań netto to iloraz stanu zobowiązań netto z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w danym województwie i liczby zarejestrowanych w tym województwie podmiotów z udziałem zagranicznego inwestora bezpośredniego.

Wykres 10. Struktura stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w wybranych branżach na koniec 2017 roku

mln zł

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem Pozo

stałe

sekc

je

0

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

C K G L M J F D35 H N




pozycje zajęły województwa: podkarpackie (182 mln zł), śląskie (150 mln zł), mazowieckie (135 mln zł) i wielkopolskie (123 mln zł). Najmniejsze średnie zobowiązania netto miały natomiast podmioty bezpośredniego inwestowania zarejestrowane w województwie opol-skim (54 mln zł).

1.3. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce

W 2017 roku dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce wyniosły 79,2 mld zł i były niższe o 2,7 mld zł, tj. o 3,3%, niż w 2016 roku, kiedy osiągnęły rekordowo wysoką wartość 81,9 mld zł. Należy zauważyć, że w 2017 roku po raz pierwszy od 2008 roku doszło do nieznacznego spadku dochodów, niemniej (pomijając 2016 rok) w długookresowej perspektywie nadal utrzymuje się ich tendencja wzrostowa.

Wykres 11. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w poszczególnych województwach na koniec 2017 roku

mln zł

Dolno

śląsk

ie

Kujaw

sko-

pomo

rskie

Lube

lskie

Lubu

skie

Łódz

kie

Małop

olskie

Mazo

wiec

kie

Opols

kie

Podk

arpa

ckie

Podla

skie

Pomo

rskie

Śląs

kie

Święt

okrzy

skie

War

mińs

ko-m

azur

skie

Wiel

kopo

lskie

Zach

odnio

pomo

rskie

0 50 000

100 000 150 000 200 000 250 000 300 000 350 000 400 000 450 000 500 000

Wykres 12. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017

mln zł

Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki Ogółem

-10 000 0

10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 80 000 90 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rozdział 1


Największą część dochodów stanowiły reinwestowane zyski w wysokości 38,1 mld zł (48,1%). Na wysokim poziomie utrzymywane były dywidendy, wynoszące 31,8 mld zł (40,1%). Odsetki stanowiły tradycyjnie najmniejszą część dochodów i wyniosły 9,4 mld zł (11,8%). Warto odno-tować, że mimo spadku dochodów z instrumentów udziałowych wzrosła wartość i udział reinwestowanych zysków.

Spadek wartości dochodów, podobnie jak we wcześniejszych okresach, kiedy odnotowano takie spadki, wynikał ze zmniejszenia dochodowości. Dotyczyło ono kilku branż, w szcze-gólności przetwórstwa przemysłowego i działalności finansowej.

W strukturze dochodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w 2017 roku w porów-naniu z 2016 rokiem nastąpił spadek udziału dywidend z 43,2% do 40,1% (o 2,1 pkt proc.) oraz wzrost reinwestowanych zysków z 45,5% do 48,1% (o 2,6 pkt proc.), przy porównywalnym udziale odsetek wynoszącym 11,8% (11,3% w 2016 roku; wzrost o 0,5 pkt proc.).

Wykres 13. Zmiany dochodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce według przyczyn zmian w latach 2001−2017

mln zł

Zmiany zasobu kapitału Zmiany dochodowości Zmiana dochodu

-30 000

-20 000

-10 000

0

10 000

20 000

30 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Wykres 14. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku według kraju inwestora bezpośredniego

mln zł


Nide

rland

y

Niem

cy

Luks

embu

rg

Fran

cja

Austr

ia

Szwa

jcaria

Wiel

kaBr

ytania

Hisz

pania

Włoc

hy

Cypr

Pozo

stałe

kraje

0 2 000 4 000 6 000 8 000

10 000 12 000 14 000 16 000 18 000



W 2017 roku w strukturze geograficznej dochodów osiąganych przez zagranicznych inwe-storów bezpośrednich w Polsce liderami były tradycyjnie dwa kraje: Niderlandy (16,7 mld zł) oraz Niemcy (16,2 mld zł). O połowę niższe dochody osiągnęli inwestorzy z Luksemburga (8,7 mld zł) oraz Francji (7,6 mld zł). Łączne dochody inwestorów z Niderlandów, Niemiec, Luksemburga oraz Francji stanowiły 62,2% ogólnej sumy dochodów uzyskanych z inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku. Podobnie jak w poprzednich latach były to głównie dochody od udziałów posiadanych przez nierezydentów.

Niższymi dochodami charakteryzowały się inwestycje z Wielkiej Brytanii (4,3 mld zł, 5,5%), Cypru (3,6 mld zł, 4,5%) oraz Hiszpanii i Austrii. Dochody z nich ukształtowały się na podob-nym poziomie (3,1 mld zł; 3,9%). Dochody ponad 2,0 mld zł osiągnęli zagraniczni inwestorzy z Włoch (2,6 mld zł, 3,3%) oraz Szwajcarii (2,5 mld zł, 3,1%).

Spośród największych zagranicznych inwestorów bezpośrednich w Polsce w 2017 roku spadek dochodów odnotowały podmioty z Niderlandów i Luksemburga (w obydwu przypadkach po 2,3 mld zł), natomiast zwiększyły się dochody inwestorów z Francji (blisko 1,0 mld zł) oraz Niemiec (0,4 mld zł).

W 2017 roku 38,1% dochodów z zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce wygenero-wały inwestycje w przetwórstwo przemysłowe (sekcja C). Wyniosły one 30,2 mld zł. Działalność handlowa (sekcja G) przyniosła 15,6 mld zł, tj. 19,6% dochodów. Kolejnymi istotnymi sekcjami były: działalność finansowa i ubezpieczeniowa (9,3 mld zł, sekcja K) oraz działalność związana z informacją i komunikacją (7,8 mld zł, sekcja J).

Wzrost dochodu zagranicznych inwestorów bezpośrednich w 2017 roku wobec 2016 roku dotyczył głównie działalności handlowej (2,1 mld zł, sekcja G) oraz działalności związanej z informacją i komunikacją (2,0 mld zł, sekcja J). W przypadku działalności handlowej naj-bardziej wzrosły dochody w handlu detalicznym (0,9 mld zł, dział 47 sekcji G) oraz handlu hurtowym (1,1 mld zł, dział 46 sekcji G).

Spadek dochodu osiąganego przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich odnotowano m.in. w działalności związanej z obsługą nieruchomości (-3,1 mld zł, sekcja L) oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (-1,6 mld zł, sekcja M).

Zmiana wartości dochodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich oraz wskaź-nika dochodowości4 tych inwestycji w Polsce wynika z obniżenia wskaźników dochodowości w najistotniejszych branżach.

W latach 2012− 2017 w ujęciu średniorocznym najwyższy (a przy tym dość stabilny) wskaźnik dochodowości zagranicznych inwestycji bezpośrednich (12,1%) odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (sekcja C) oraz w działalności związanej z handlem hurtowym i detalicz-nym (sekcja G) − 11,1%. Zdecydowanie niższa w ujęciu średniorocznym (o blisko 50%) była dochodowość działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości (sekcja L) − 6,8% − oraz działalności finansowej i ubezpieczeniowej (sekcja K) − 6,7%. Średnioroczny poziom tego wskaźnika dla wszystkich sekcji ogółem wyniósł 9,8%.

4 W raporcie przyjęto metodę wyliczania wskaźnika dochodowości jako prostej stopy zwrotu z inwestycji w danym roku (iloraz dochodu z roku bieżącego i stanu zobowiązań z roku poprzedniego).

Rozdział 1


W 2017 roku w działalności związanej z handlem (sekcja G) wskaźnik dochodowości wzrósł o 1,0 pkt proc. w porównaniu z 2016 rokiem (do 13,1%). W pozostałych branżach wskaźniki dochodowości przeważnie spadały. Wyraźnie obniżyła się dochodowość działalności związa-nej z obsługą rynku nieruchomości (sekcja L) − o 6,0 pkt proc. (5,3% wobec 11,3%,). Mniejszy spadek − o 1,2 pkt proc., do 6,4% − odnotowano w działalności finansowej i ubezpieczeniowej (sekcja K) oraz w przetwórstwie przemysłowym (sekcja C) − o 1,0 pkt proc., do 12,2%.

Wykres 15. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej

mln zł


-5 000

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

C G K J M L H F N D35 Pozostałesekcje


Wykres 16. Wskaźnik dochodowości w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2012−2017

mln zł


-5 000

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

C G K L M J N F H A Pozostałesekcje


Rozdział 2

Rozdział 2



Wydaje się, że w polskich inwestycjach bezpośrednich w 2017 roku po jednorazowych reor-ganizacjach związanych z likwidacją funduszy inwestycyjnych nastąpił powrót do normalnej skali tych inwestycji, adekwatnej do wielkości i kondycji polskiej gospodarki.

Po raz pierwszy spadła wartość należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. Wynikało to ze zmian wyceny tych inwestycji.

Mimo ujemnych przeszacowań wartości inwestycji dochody z nich w 2017 roku osiągnęły rekordowy poziom.

2.1. Transakcje polskich inwestorów bezpośrednich

Wartość transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku wyniosła 10,4 mld zł i była ponadczterokrotnie mniejsza niż w 2016 roku (45,7 mld zł).

Transakcje z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych osiągnęły wartość 3,1 mld zł, z tytułu reinwestycji zysków 3,3 mld zł, a z tytułu dłużnych instrumentów finansowych 4,1 mld zł.

Na tak znaczny spadek wartości transakcji polskich inwestorów bezpośrednich za granicą miała wpływ przede wszystkim wyjątkowo wysoka wartość transakcji związanych ze zmianą struktury aktywów funduszy inwestycyjnych w 2016 roku i wynikający stąd efekt bazy, a także mniejsza niż w poprzednich latach skala fuzji i przejęć, jak też nowych inwestycji.

Największe transakcje z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą polscy rezydenci zawarli w Szwecji (7,2 mld zł), Luksemburgu (4,1 mld zł), Kanadzie (1,7 mld zł) i Norwegii (1,0 mld zł).

Wykres 17. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużneReinwestycje zysków

mln zł

Ogółem

-20 000

-10 000

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017



Cypr był natomiast krajem, z którego polscy inwestorzy wycofywali najwięcej kapitału. Polskie dezinwestycje w tym kraju osiągnęły w 2017 roku wartość 6,9 mld zł.

Struktura geograficzna transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku była, podobnie jak w poprzednich latach, w dużej mierze uwarunkowana pojedynczymi transakcjami. Dokonały ich przede wszystkim duże podmioty gospodarcze, w tym spółki giełdowe. W Szwecji i na Cyprze mieliśmy do czynienia z dwiema stronami jednej transakcji związanej z porządkowaniem struktury organizacyjnej w grupie kapi-tałowej z branży telekomunikacyjnej. Zmiana ta była konsekwencją likwidacji struktur organizacyjnych wykorzystywanych wcześniej do optymalizacji podatkowej. Z kolei trans-akcja w Luksemburgu wynikała z reorganizacji w spółkach związanych z produkcją części

Wykres 18. Struktura geograficzna transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku

mln zł

Cypr

Chile

Norw

egia

Kana

da

Niem

cy

Repu

blika

Czes

ka

Węg

ry

Fran

cja

Luks

embu

rg

Szwe

cja

Pozo

stałe

kraje


Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Ogółem

-8 000

-6 000

-4 000

-2 000

0

2 000

4 000

6 000

8 000

Wykres 19. Struktura branżowa transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku (sekcje PKD)

mln zł

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużneReinwestycje zysków Ogółem

Pozostałesekcje

-2 000

-1 000

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

J B D35 G L C N I K M

B − Górnictwo i wydobywanie; C − Przetwórstwo przemysłowe; D35 − Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; G − Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; I − Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; J − Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L − Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M − Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N − Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca.

Rozdział 2


samochodowych. Dotyczyła inwestycji nierezydentów, ale trudno jednoznacznie wskazać przyczyny dokonanej reorganizacji.

Polscy inwestorzy bezpośredni w 2017 roku kierowali kapitał przede wszystkim do następu-jących branż: informacji i telekomunikacji (3,8 mld zł, sekcja J), górnictwa i wydobywania (3,5 mld zł, sekcja B), działalności związanej z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz itp. (2,0 mld zł, dział 35 sekcji D) oraz handlu (1,3 mld zł, sekcja G). Kapitał wycofywano natomiast z podmiotów prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną (-1,3 mld zł, sekcja M) oraz działalność finansową (-0,8 mld zł, sekcja K).

W 2017 roku saldo wartości polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w formie nowych inwestycji, typu greenfield, wyniosło 9,4 mld zł, natomiast saldo fuzji i przejęć ponad 1,0 mld zł. Doszło do zmiany proporcji polskich inwestycji realizowanych za granicą. Udział nowych inwestycji w inwestycjach ogółem zwiększył się do 90,2% (wobec 44,3%) ze względu na zni-komą wartość fuzji i przejęć.

Zasadnicza zmiana wartości i struktury transakcji w ramach polskich inwestycji za granicą w 2017 roku nie była przejawem zmiany tendencji w inwestowaniu. Wynikała raczej z nie-zbyt wysokiego poziomu transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą i związanego z tym dużego wpływu pojedynczych transakcji.

2.2. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą

Na koniec 2017 roku wartość należności rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpo-średnich za granicą wyniosła 104,1 mld zł i była o 12,4 mld zł, tj. o 10,6% niższa niż w 2016 roku. Spadek dotyczył należności z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych, jak też dłużnych instrumentów finansowych, które na koniec 2017 roku wyniosły odpowiednio 96,4 mld zł (spadek o 8,1 mld zł, tj. o 7,8% w porównaniu z 2016 rokiem) i 7,7 mld zł (zmniej-szenie o 4,3 mld zł, tj. o 35,8% w stosunku do poprzedniego roku).

Odnotowany na koniec 2017 roku spadek należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wynikał przede wszystkim z ujemnych zmian wyceny aktywów udziałowych oraz

Wykres 20. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017

mln zł

Nowe inwestycje Fuzje i przejęcia Ogółem

-10 000

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017



umorzenia części należności z tytułu instrumentów dłużnych, które nie zostały skompenso-wane przez niski poziom transakcji w ramach polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. Zdarzenia te dotyczyły pojedynczych podmiotów 5.

W 2017 roku, tak jak w roku poprzednim, wśród należności polskich inwestorów nadal domi-nowały należności z tytułu akcji i innych form udziałów kapitałowych. Stanowiły 92,6% łącznej kwoty należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą.

5 Więcej o koncentracji zarówno polskich inwestycji bezpośrednich za granicą, jak i zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w ramce 1.

Wykres 22. Kraj podmiotu bezpośredniego inwestowania i kraj docelowej inwestycji wg stanów należności inwestorów kontrolowanych przez rezydentów na koniec 2017 roku

Cypr

Niderlandy

Kraj

podm

iotu b

ezpo

średn

iego i

nwes

towan

ia

Kraj

doce

lowej

inwes

tycji

MaltaSzwajcaria

Pozostałe

Pozostałe

Polska

Republika Czeska

Kanada

Niemcy

LitwaRosjaChileNorwegia

Republika Czeska

Kanada

Niemcy

LitwaRosjaChile

Norwegia

Luksemburg

Wykres 21. Stany należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017

mln zł


-20 000

0

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rozdział 2


Na koniec 2017 roku w strukturze geograficznej należności z tytułu polskich inwestycji bez-pośrednich za granicą odnotowano niewielkie zmiany w stosunku do poprzedniego roku. Luksemburg pozostał krajem o najwyższych należnościach (23,0 mld zł, tj. 22,1% ogółu należ-ności). Drugą pozycję zajęła − głównie za sprawą inwestycji bezpośrednich związanych z prze-twórstwem ropy naftowej i chemicznym − Republika Czeska (11,4 mld zł, tj. 14,4%), a następne były Niderlandy (7,9 mld zł, tj. 7,6%), Cypr (7,8 mld zł, tj. 7,5%) i Szwajcaria (7,4 mld zł, tj. 7,1%).

Stale wysoka pozycja podmiotów bezpośredniego inwestowania mających siedziby w Luksemburgu, Niderlandach, Szwajcarii czy na Cyprze wśród źródeł należności polskich inwestorów bezpośrednich wynika z faktu, że zazwyczaj są one wykorzystywane w opty-malizacji struktur inwestycyjnych. Spośród inwestycji kontrolowanych przez rezydentów, odpowiadających za 61,7 mld zł polskich inwestycji bezpośrednich za granicą, 37,2% tych inwestycji kierowanych jest do wymienionych wyżej krajów, a 77,2% tych inwestycji, czyli 17,9 mld zł, trafia z powrotem do Polski. W odniesieniu do podmiotów pod kontrolą niere-zydentów nie można przeprowadzić podobnej analizy ze względu na trudności z dostępem do informacji o docelowych inwestycjach. Skala tego zjawiska w porównaniu z poprzednim rokiem nieznacznie się zmniejszyła.

W 2017 roku, podobnie jak w poprzednich latach, krajem o najwyższej ujemnej kwocie należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą była Szwecja (-11,6 mld zł). W porównaniu z poprzednim rokiem (-19,6 mld zł) nastąpiła jednak istotna redukcja zobo-wiązań netto. Ich spadek wynikał przede wszystkim ze spłat zadłużenia, które − inaczej niż wcześniej − nie były refinansowane na rynku krajowym. W inwestycjach w Szwecji w dalszym ciągu dominowały zarejestrowane w tym kraju podmioty bezpośredniego inwestowania będące podmiotami zależnymi podmiotów krajowych, które za ich pośrednictwem – naj-częściej przez emisję obligacji na rynku europejskim – uzyskują dostęp do kapitału. Ujemne należności wynikają z faktu, że zobowiązania podmiotów mających siedziby w Polsce wzglę-dem ich spółek córek zarejestrowanych za granicą przewyższają wartość zainwestowanego w nie kapitału.

Wykres 23. Struktura geograficzna należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku

mln zł

Cypr

Szwa

jcaria

Nide

rland

y

Węg

ry

Repu

blika

Czes

ka

Niem

cy

Kana

da

Wiel

kaBr

ytania

Szwe

cja

Luks

embu

rg

Pozo

stałe

kraje


-30 000

-20 000

-10 000

0

10 000

20 000

30 000

40 000



Struktura branżowa należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą od wielu lat również istotnie się nie zmienia. Nadal najwyższą pozycję stanowiły należno-ści od zagranicznych podmiotów bezpośredniego inwestowania reprezentujących szeroko rozumianą działalność usługową (sekcje od G do U). Na koniec 2017 roku wyniosły one 75,1 mld zł, tj. 72,8% należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. W tej grupie podmiotów bezpośredniego inwestowania podobnie jak w roku poprzednim dominowały należności od firm z sekcji K, czyli prowadzących działalność finansową i ubez-pieczeniową (32,0 mld zł, tj. 42,6%). Należy dodać, że 20,7 mld zł, tj. 69,7% należności w tej sekcji to należności holdingów finansowych. Następne w kolejności były należności z sekcji M, czyli od podmiotów związanych z działalnością profesjonalną, naukową i techniczną (15,5 mld zł, tj. 20,6%,), a w niej z zarządzaniem i działalnością firm centralnych (15,0 mld zł), oraz z sekcji G, reprezentującej handel hurtowy i detaliczny łącznie z naprawą pojazdów samochodowych i motocykli (11,8 mld zł, tj. 15,7%). Należności rezydentów zaangażowanych kapitałowo w zagraniczne podmioty bezpośredniego inwestowania prowadzące działal-ność w pozostałych sekcjach szeroko rozumianej działalności usługowej nie przekroczyły 4,4 mld zł, tj. 5,9%.

Kolejnym istotnym źródłem należności polskich inwestorów bezpośrednich były zagra-niczne podmioty bezpośredniego inwestowania związane z przetwórstwem przemysło-wym (18,5 mld zł, tj. 17,8%, sekcja C). Spośród tych należności 7,3 mld zł to należności firm związanych z wytwarzaniem produktów rafinacji ropy naftowej, chemikaliów, wyrobów farmaceutycznych oraz wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych. Istotny wkład w struktu-rze należności miały także podmioty sekcji B, czyli górnictwa i wydobywania (10,2 mld zł, tj. 9,8%, sekcja B).

Tak jak przed rokiem najwyższe ujemne należności w 2017 roku powstały głównie w wyniku ujemnego salda należności i zobowiązań polskich inwestorów bezpośrednich z tytułu

Wykres 24. Struktura branżowa należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku

mln zł


Pozostałesekcje

-10 000 -5 000

0 5 000

10 000 15 000 20 000 25 000 30 000 35 000 40 000

K C M G B N J L H D35

B − Górnictwo i wydobywanie; C − Przetwórstwo przemysłowe; D35 − Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; G − Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; H − Transport i gospodarka magazynowa; J − Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L − Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M − Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N − Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca.

Rozdział 2


Ramka 1. Koncentracja inwestycji bezpośrednich

Inwestycje bezpośrednie były dokonywane w pierwszej kolejności przez międzyna-rodowe korporacje mające doświadczenie w ekspansji zagranicznej. Dopiero za nimi do krajów goszczących napływali mniejsi inwestorzy. Podobnie w przypadku inwestycji za granicą zwykle jako pierwsze inwestowały duże firmy. Konsekwencją tego jest obser-wowana w dalszym ciągu stosunkowo duża koncentracja inwestycji. Oznacza to, że zmiany dotyczące pojedynczych dużych firm mogą silnie wpływać na odnotowywane w statystykach wartości inwestycji bezpośrednich, a także na inne firmy działające w otoczeniu tych inwestorów.

W tym miejscu chcielibyśmy się skupić na prezentacji udziału największych firm w należnościach i zobowiązaniach z tytułu, odpowiednio, polskich oraz zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Koncentrację zwykle mierzy się udziałem liczby największych firm lub rozkładem skumulowanego udziału firm kolejnych pod względem wartości. W obydwu miarach większy udział największych firm oznacza silniejszą koncentrację inwestycji, co ma określone konsekwencje.

Zarówno udział największych firm, jak i ich rozkład wskazują na znacznie większą koncentrację polskich inwestycji bezpośrednich za granicą niż zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

Wykres R1. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą (PIB) i zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce (ZIB) według największych przedsiębiorstw i skumulowanego rozkładu udziałów

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2011

20

12

2013

20

14

2015

20

16

2017

2011

20

12

2013

20

14

2015

20

16

2017

%

100 największych firm10 największych firm5 największych firm

50 największych firm

PIB ZIB

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0

Skum

ulowa

ny ud

ział w

war

tości

firm

Udział firmPolskie inwestycje bezpośrednie za granicąZagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce

dłużnych instrumentów finansowych. Miały je podmioty zajmujące się wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klima-tyzacyjnych (-3,7 mld zł, dział 35 sekcji D). Wynikało to ze sposobu pozyskiwania przez nie finansowania.



2.3. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą

Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wyniosły łącz-nie 8,6 mld zł w 2017 roku, co oznacza ponaddwukrotny wzrost (o 116,5%) w porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy wyniosły 3,9 mld zł. Wzrost dochodów był konsekwencją wzro-stu jego wszystkich komponentów. Najbardziej w 2017 roku wzrosły reinwestowane zyski (3,2 mld zł z 0,6 mld zł), dywidendy (4,1 mld zł wobec 2,8 mld zł w roku poprzednim) oraz odsetki (1,2 mld zł wobec 0,5 mld zł w roku poprzednim). Dochodowość tych inwestycji (7,0%) zbliża się do poziomu dochodowości zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

W ostatnich latach powoli zaczyna się krystalizować struktura dochodów z polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. Dywidendy w dalszym ciągu są najważniejszym składnikiem docho-dów, ale coraz większe udziały mają reinwestowane zyski i odsetki od udzielonych pożyczek. W 2017 roku udział dywidend wyniósł 47,5%, reinwestowanych zysków 38,0%, a odsetek 14,5%.

Wzrost dochodów odsetkowych przy jednoczesnym spadku należności z tytułu instrumentów dłużnych wynikał z restrukturyzacji zadłużenia względem polskich inwestorów. Po częścio-wym umorzeniu długu i reorganizacji struktur organizacyjnych rozpoczęło się regularne naliczanie odsetek i spłata pozostałego długu, kierowana już bezpośrednio do Polski.

W 2017 roku 50 największych firm odpowiadało za 76,0% stanu polskich inwestycji bez-pośrednich za granicą, natomiast w przypadku zagranicznych inwestycji bezpośrednich za 31,9%. O ile w zagranicznych inwestycjach ten udział w ciągu ostatnich lat pozosta-wał praktycznie bez zmian, o tyle w polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą odnotowano spadek z 90,2%. Według drugiej z prezentowanych miar 10% największych zagranicznych inwestorów bezpośrednich odpowiada za 73,0% stanów tych inwesty-cji. W przypadku polskich inwestycji bezpośrednich za granicą ten sam odsetek firm odpowiada za 87,6% inwestycji. Silna koncentracja polskich inwestycji bezpośrednich za granicą sprawiła, że wyraźnie spadła wartość należności z tytułu tych inwestycji w wyniku reorganizacji dokonanych w pojedynczych, ale dużych podmiotach.

Wykres 25. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017

mln zł

Dywidendy OdsetkiReinwestowane zyski Ogółem

-6 000

-4 000

-2 000

0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rozdział 2


Wykres 26. Struktura geograficzna dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku

mln zł

Norw

egia

Niem

cy

Malta

Ukra

ina

Repu

blika

Czes

ka

Luks

embu

rg

Włoc

hy

Kana

da

Szwe

cja

Litwa

Pozo

stałe

kraje

Dywidendy OdsetkiReinwestowane zyski Ogółem

-1 000

-500

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

W 2017 roku najwyższe dochody osiągnęli rezydenci z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich w Kanadzie (2,1 mld zł), na Litwie (1,2 mld zł), w Luksemburgu (1,1 mld zł), Republice Czeskiej i Norwegii (po 0,8 mld zł) oraz w Niemczech (0,4 mld zł). Najwyższe ujemne salda dochodów wykazywały podmioty zarejestrowane w Szwecji oraz we Włoszech (po -0,3 mld zł). W przy-padku Szwecji wynikało to z odsetek należnych zagranicznym podmiotom bezpośredniego inwestowania, natomiast w przypadku Włoch były to odnotowane straty.

W strukturze geograficznej dochodów osiąganych z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich w 2017 roku wzrosła rola Kanady i Norwegii przy jednoczesnym spadku roli Cypru.

Warto zwrócić także uwagę na zróżnicowaną strukturę wewnętrzną dochodów z tytułu polskich inwestycji za granicą. W przypadku Kanady przy zerowym poziomie otrzymanych dywidend zdecydowaną większość stanowiły reinwestowane zyski (1,2 mld zł) oraz odsetki (0,9 mld zł). Świadczy to o zatrzymaniu części zysków do podziału w celu sfinansowania strat z lat ubiegłych, a w części firm w celu realizacji planów inwestycyjnych w kolejnych latach. Na Litwie wartość dochodów podzielona była (prawie równo) pomiędzy dywidendy (0,7 mld zł) i reinwestowane zyski (0,5 mld zł), natomiast niższa była wartość otrzyma-nych odsetek (0,02 mld zł). W Luksemburgu większość osiągniętych dochodów pochodziła z otrzymanych dywidend (1,1 mld zł). Z kolei w Republice Czeskiej dochód był rozłożony między dywidendy (0,5 mld zł) i reinwestowane zyski (0,3 mld zł). W Norwegii dominowały reinwestowane zyski i otrzymane odsetki. W Niemczech w strukturze dochodów przewa-żały otrzymane dywidendy, przy niższym udziale reinwestowanych zysków i znikomym udziale odsetek.

W 2017 roku w strukturze branżowej dochodów przeważały dochody od podmiotów związa-nych z górnictwem i wydobyciem (blisko 3,0 mld zł, sekcja B), w tym z górnictwem ropy naf-towej i gazu ziemnego oraz działalnością usługową wspomagającą górnictwo i wydobywanie (0,7 mld zł). Niższe dochody miały podmioty zajmujące się przetwórstwem przemysłowym (2,2 mld zł, sekcja C). Dominowały wśród nich dochody z rafinacji ropy naftowej, chemika-liów, wyrobów farmaceutycznych oraz produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (1,5 mld zł, działy 19−22 sekcji C). O blisko połowę niższe dochody wypracowały podmioty



zajmujące się: działalnością finansową i ubezpieczeniową (blisko 1,0 mld zł, sekcja K), handlem hurtowym i detalicznym (0,9 mld zł, sekcja G), usługami związanymi z administrowaniem i działalnością wspierającą (0,7 mld zł, sekcja N) oraz działalnością profesjonalną, naukową i techniczną (0,7 mld zł, sekcja M).

Porównując dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku i w ostatnich latach, można zauważyć silny wzrost dochodowości branży związanej z gór-nictwem i wydobyciem. Branża ta zajmowała dotychczas z reguły 4.−5. miejsce wśród naj-bardziej dochodowych, a w 2017 roku osiągnęła pozycję lidera. Uwzględniając strukturę dochodów z tej działalności, obejmujących reinwestowane zyski (1,6 mld zł) oraz otrzymane odsetki (1,3 mld zł), i jednocześnie wstrzymanie dywidend, można się spodziewać podobnie dobrych wyników inwestycyjnych w przyszłości. Trzeba jednak pamiętać, że jest to branża wrażliwa na wahania koniunktury. W przypadku przetwórstwa przemysłowego głównymi źródłami dochodu były otrzymane dywidendy (1,3 mld zł, ponad 50% całego dochodu) oraz reinwestowane zyski (1,0 mld zł).

Najwyższą dochodowością charakteryzowało się górnictwo i wydobywanie (33,4%). Było to jednak konsekwencją reorganizacji struktur inwestycyjnych, w których jeszcze do poprzed-niego roku częścią inwestycji kierowały spółki holdingowe, natomiast dochody pochodziły bezpośrednio z działalności wydobywczej. Wysoką dochodowość, ale tylko nieznacznie wyższą niż w przypadku zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce, odnotowano także w prze-twórstwie przemysłowym (13,1%). W pozostałych branżach dochodowość była istotnie niższa.

Wykres 27. Struktura branżowa dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku

mln zł


Pozostałesekcje

-500

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

B C K G N M L J S F

B − Górnictwo i wydobywanie; C − Przetwórstwo przemysłowe; F – Budownictwo; G − Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; J − Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L − Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M − Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N − Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca; S − Pozostała działalność usługowa.

Dezinwestycje w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce

Rozdział 3

Rozdział 3



Integralną częścią decyzji dotyczących inwestycji bezpośrednich są decyzje o lokowaniu środ-ków oraz o ich wycofywaniu. W dotychczasowych raportach na temat inwestycji bezpośred-nich oprócz prezentowania danych dotyczących tych inwestycji podejmowano zagadnienia inwestycji w określone branże, dochodowości tych inwestycji lub sposobu ich dokonywania. Mniej uwagi poświęcano analizie decyzji o wycofaniu kapitału zagranicznego z kraju.

Dane o inwestycjach bezpośrednich w 2017 roku, pokazujące stosunkowo duży spadek war-tości transakcji z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce, skłoniły autorów raportu do przyjrzenia się zjawisku dezinwestycji. Ze względu na dostępność danych analiza dezinwestycji w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce została ograniczona do lat 2011−2017.

Definicję dezinwestycji wykorzystaną w niniejszym opracowaniu oparto na propozycji sformułowanej w raportach OECD6.

3.1. Pojęcie i formy dezinwestycji

Dezinwestycje w obszarze inwestycji bezpośrednich, podobnie jak decyzje inwestycyjne, sta-nowią istotny element strategii biznesowej firm. Ich zakres i skala znajdują odzwierciedlenie w geograficznej i branżowej strukturze inwestowania tych firm za granicą. Lepsze rozumienie przesłanek decyzji o dezinwestycjach firm będących własnością inwestorów bezpośrednich pozwoliłoby na pełniejsze wyjaśnienie dynamiki inwestycji bezpośrednich oraz związanych z tym kosztów i korzyści.

Dezinwestycje mogą przybierać różne formy: od prostej sprzedaży udziałów, przez restruk-turyzacje w ramach grupy kapitałowej, po różne sposoby wykupu z zastosowaniem dźwigni finansowej. Mogą być realizowane w jednym kraju lub mieć charakter transgraniczny. W tym drugim przypadku z perspektywy nabywającego takie udziały mamy do czynienia z fuzjami i przejęciami, ujmowanymi w inwestycjach bezpośrednich.

Przyczyny podejmowania decyzji o dezinwestycjach mogą być bardzo różne. Mogą być ele-mentem strategii lub taktyki biznesowej przyjętej przez firmę. Mogą być konsekwencją decyzji politycznych lub gospodarczych podejmowanych przez władze kraju inwestora lub kraju goszczącego. Dla nabywającego będzie to najczęściej okazja do nabycia aktywów pasujących do jego strategii biznesowych.

W dalszej analizie ograniczamy się do dezinwestycji dokonywanych przez nierezydentów, które polegają na sprzedaży rezydentowi bądź nierezydentowi krajowych aktywów niere-zydenta. Z analizy wyłączono sytuacje, kiedy udziały nierezydenta są przejmowane przez

6 Borga M., Sztajerowska M. (2018), Divestment decisions by MNEs: trends, impacts and drivers, OECD, dokumenty robocze Komitetu Inwestycji OECD: DAF/INV/WD(2018)2 oraz DAF/INV/WD(2018)9.



innego nierezydenta z tej samej grupy kapitałowej, co wynika z restrukturyzacji grupy kapitałowej i nie stanowi dezinwestycji z punktu widzenia powiązań ekonomicznych. Transakcje tego typu zostały zaprezentowane w danych w celu pokazania skali tego typu przekształceń.

Dezinwestycje na rzecz podmiotu krajowego obniżają wartość transakcji zagranicznych inwestycji bezpośrednich w kraju. Z kolei dezinwestycje na rzecz podmiotu zagranicznego nie wpływają na wartość transakcji ogółem, może jednak dojść do zamiany inwestorów między krajami i zmienia się struktura geograficzna inwestycji bezpośrednich.

Jako wartość dezinwestycji przyjmujemy wartość transakcji zbycia udziałów dokonanej przez nierezydenta.

3.2. Transakcje dezinwestycji

W Polsce w latach 2011−2017 dezinwestycje notowano w każdym analizowanym okresie. Były to zarówno transakcje sprzedaży rezydentom, czyli wyjście inwestorów zagranicznych z inwestycji, jak i transakcje, w których w miejsce jednego inwestora zagranicznego wchodził inny. W tym okresie przeprowadzano od 10 do 25 takich transakcji w ciągu roku7. Najwięcej transakcji odnotowano w 2014 roku. Najwyższe wartości obserwowano w 2011 i 2017 roku. Skala transakcji była dużo mniejsza niż reorganizacji przeprowadzanych przez międzynaro-dowe grupy kapitałowe, w których zmieniała się struktura własności w celu dostosowania do nowych struktur biznesowych lub organizacji finansowej i podatkowej grupy. W tym przy-padku bardzo często nie zmienia się ani rodzaj działalności gospodarczej, ani kraj inwestora. Transakcje te pozostają zwykle niezauważone.

7 Analizowane są transakcje podmiotów przekazujących dane do NBP.

Wykres 28. Dezinwestycje i reorganizacje w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

Sprzedaż na rzecz rezydenta

Reorganizacje

Sprzedaż na rzecz nierezydenta

0

5

10

15

20

25

30

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

liczba

Liczba dezinwestycji (prawa oś)

Rozdział 3


Na uwagę zasługują dezinwestycje, w których rezydenci nabyli krajowe aktywa od nierezy-dentów. Transakcje te obniżyły prezentowaną wartość napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. W latach 2011−2016 wartość tych transakcji wahała się od 4,7 mld zł do 7,6 mld zł. W 2017 roku wyniosła 15,0 mld zł i znacznie obniżyła wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

Wartość większości transakcji była niższa niż 0,5 mld zł. Przeważają wśród nich transakcje, w których nabywcami byli nierezydenci. W kolejnych grupach pod względem wartości trans-akcji większą rolę odgrywali nabywcy krajowi, szczególnie w przejęciach powyżej 1 mld zł.

Stopa dezinwestycji jest liczona jako wartość transakcji dezinwestycji (netto, czyli na rzecz rezy-denta) ogółem, czyli łącznie wszystkich dezinwestycji, w stosunku do stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich. W analizowanym okresie stopa ta była najwyższa w roku 2011 oraz w 2017. Wzrost wskaźnika w tych latach wynikał z pojedynczych dużych transakcji.

Wykres 29. Wpływ dezinwestycji na wartość napływu kapitału w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

Dezinwestycje Pozostałe transakcje Zagraniczne inwestycje bezpośrednie netto

-20 000 -10 000

0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Wykres 30. Łączna liczba transakcji dezinwestycyjnych w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 według nabywających aktywa i wartości transakcji

liczba

Sprzedaż na rzecz rezydenta Sprzedaż na rzecz nierezydenta

0

5

10

15

20

25

0–200 mln zł 200–400 mln zł 400– 600 mln zł 600–800 mln zł 800–1000 mln zł 1–5 mld zł > 5 mld zł

Uwaga: podana liczba transakcji dotyczy wyłącznie dezinwestycji podmiotów objętych sprawozdawczością do NBP; oznacza to, że należy ją traktować jako wartość przybliżoną.



Zasady publikowania danych statystycznych przy stosunkowo niewielkiej liczbie transakcji uniemożliwiają jednoczesną analizę według podziału geograficznego w poszczególnych latach. Wartość transakcji z lat 2011–2017 dla poszczególnych krajów została zaprezentowana poniżej.

W przypadku dezinwestycji na rzecz podmiotów krajowych największą wartość miały transakcje dokonane przez inwestorów z Włoch (18,1 mld zł), przy czym większość transakcji dotyczyła działalności finansowej. Na drugim miejscu były dezinwestycje dokonane przez inwestorów ze Szwecji (8,9 mld zł), którzy przede wszystkim wycofywali się z prowadzonej w Polsce działal-ności związanej z zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę. Na kolejnych miejscach były transakcje inwestorów z Luksemburga (4,9 mld zł) i Stanów Zjednoczonych (3,3 mld zł).

W dezinwestycjach na rzecz inwestorów zagranicznych największy udział miały transakcje doko-nane przez podmioty z Niderlandów (15,1 mld zł), przy czym Niderlandy pełniły tutaj rolę pośred-nika, a faktyczni inwestorzy pochodzą z innych krajów. Na kolejnym miejscu znalazła się Irlandia (11,9 mld zł). Jej wysoka pozycja wiązała się przede wszystkim z przeprowadzoną w czasie kryzysu finansowego sprzedażą aktywów w Polsce na rzecz innej międzynarodowej grupy finansowej.

Podział transakcji ze względu na rodzaj działalności gospodarczej podmiotów dokonujących dezinwestycji wygląda podobnie zarówno w przypadku dezinwestycji na rzecz inwestora krajowego, jak i zagranicznego.

Wykres 31. Stopa dezinwestycji w Polsce w latach 2011−2017

%

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Stopa dezinwestycji (na rzecz rezydenta) Stopa dezinwestycji ogółem (na rzecz rezydenta i nierezydenta)

Wykres 32. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów krajowych w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

0 2 000 4 000 6 000 8 000

10 000 12 000 14 000 16 000 18 000 20 000

Włochy Szwecja Luksemburg Stany Zjednoczone Niderlandy Francja Pozostałe kraje

Rozdział 3


Transakcje sprzedaży na rzecz rezydentów dotyczyły przede wszystkim działalności finansowej (33,5 mld zł, sekcja K). Dokonywano ich głównie w sektorze bankowym oraz, w mniejszym stopniu, w finansowych spółkach holdingowych. Drugim obszarem działalności, w którym zaobserwowano znaczne dezinwestycje na rzecz rezydentów, było wytwarzanie i zaopatry-wanie w energię elektryczną, gaz, wodę itp. (7,4 mld zł, dział 35 sekcji D). Znaczne dezin-

Wykres 33. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów zagranicznych w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

14 000

16 000

Niderlandy Irlandia Stany Zjednoczone Luksemburg Niemcy Pozostałe kraje

Wykres 34. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów krajowych w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

K D35 J C Pozostałe sekcje C − Przetwórstwo przemysłowe; D35 − Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; J − Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa.

Wykres 35. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów zagranicznych w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017

mln zł

0 2 000 4 000 6 000 8 000

10 000 12 000 14 000 16 000 18 000 20 000

K G C D35 J Pozostałe sekcje C − Przetwórstwo przemysłowe; D35 − Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; G − Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; J – Informacja i komunikacja; K − Działalność finansowa i ubezpieczeniowa.



westycje tego typu odnotowano także w informacji i komunikacji (4,5 mld zł, sekcja J) oraz przetwórstwie przemysłowym (2,4 mld zł, sekcja C).

W przypadku dezinwestycji na rzecz nierezydentów także dominowały dezinwestycje w dzia-łalności finansowej (19,3 mld zł, sekcja K). Zdecydowanie większe niż w przypadku sprzedaży rezydentom były dezinwestycje w handlu (14,5 mld zł, sekcja G) i przetwórstwie przemysło-wym (5,6 mld zł, sekcja C).

3.3. Dezinwestycje w innych krajach

Wartość i stopa dezinwestycji zagranicznych mogą się znacznie zmieniać zależnie od kształ-towania się warunków makroekonomicznych. Dane OECD wykazują poważne wzrosty liczby i wartości dezinwestycji w latach globalnego kryzysu. Jednak dezinwestycje bezpośrednie to nie tylko skutek kryzysów gospodarczych, lecz także strategia adaptacji przedsiębiorstw do zmieniających się warunków prowadzenia biznesu. Zagraniczne dezinwestycje bezpo-średnie w Polsce przynajmniej częściowo odzwierciedlają globalną tendencję do redukcji zaangażowania przedsiębiorstw międzynarodowych w krajach przyjmujących.

Szczególnie ważne są dezinwestycje przedsiębiorstw międzynarodowych, których decyzje mogą mieć wpływ na wiele krajów. Według badań firm doradczych coraz więcej przedsię-biorstw globalnych planuje dezinwestycje w celu finansowania inwestycji w nowe technologie i poprawy efektywności operacyjnej8.

Ocena skali i tendencji dezinwestycji jest trudna ze względu na niewielką liczbę badań i publika-cji w tym zakresie. Według nielicznych prac na temat dezinwestycji, ograniczonych do wybranych krajów lub przedsiębiorstw międzynarodowych, roczna stopa dezinwestycji waha się od 1,7% do 4,0%, w zależności od zastosowanej metodyki i przedziałów czasowych. W Polsce stopa transakcji dezinwestycyjnych w okresie 2011−2017 osiągała przeważnie około 1,0%, a jedynie w 2011 i 2017 roku wyniosła ponad 3,0% i zbliżyła się do wartości notowanych na świecie.

Dla analizy globalnych tendencji zagranicznych dezinwestycji duże znaczenie ma wspomniane opracowanie OECD na temat decyzji dezinwestycyjnych przedsiębiorstw międzynarodo-wych, ich tendencji, skutków i powodujących je czynników. Zaobserwowano, że 21% firm stanowiących własność zagranicznych inwestorów bezpośrednich przynajmniej raz uległo dezinwestycji, co oznacza, że w ciągu roku dotyka to średnio 3% badanych podmiotów. Stopa ta była wyższa w czasie kryzysów gospodarczych. Stwierdzono, że ponad połowa zbywanych zagranicznych firm została ponownie nabyta przez zagranicznych inwestorów.

Podczas kryzysów większości dezinwestycji dokonują nie inwestorzy finansowi, jak mogłoby się wydawać, lecz inwestorzy przemysłowi, którzy silniej reagują na wahania koniunkturalne. Dezinwestycje w sferze usług występują częściej niż w pozostałych sektorach, lecz cechuje je mniejsza zmienność niż w przetwórstwie przemysłowym.

8 Badania firmy EY „Global Corporate Divestment Study”, 2016 i 2018. Udział firm planujących dezinwestycję wzrósł z 49% do 87%.

Nota metodyczna

Nota metodyczna


Nota metodyczna

Standard statystyki inwestycji bezpośrednich

Światowym standardem statystyki inwestycji bezpośrednich jest dokument Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) The Benchmark Definition of Foreign Direct Investment (Benchmark Definition), opracowany po raz pierwszy w 1983 roku. W 2008 roku powstała jego czwarta, aktualna edycja9. Obecna wersja standardu statystyki inwestycji bezpośrednich jest wdrażana przez coraz większą liczbę krajów.

OECD Benchmark Definition of Foreign Direct Investment 4th edition jest w pełni spójny z kon-cepcją i definicjami inwestycji bezpośrednich zawartymi w aktualnej, szóstej edycji standardu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, dotyczącego bilansu płatniczego i międzynaro-dowej pozycji inwestycyjnej10. Jest także zgodny z koncepcją systemu rachunków narodowych SNA 2008 i jego europejskim odpowiednikiem ESA 201011.

Narodowy Bank Polski od 1996 roku publikuje dane o zagranicznych inwestycjach bezpo-średnich zgodnie ze standardami międzynarodowymi, wdrażając ich kolejne wersje.

W publikacji OECD skoncentrowano się na zagranicznych inwestycjach bezpośrednich. Zdefiniowano sposoby przedstawiania należności i zobowiązań oraz transakcji dotyczących tych inwestycji, jak również związanych z nimi dochodów w postaci zagregowanej, a także w podziale na kraje, w których mają siedziby partnerzy transakcji oraz rodzaje działalności gospodarczej.

Obecna edycja Benchmark Definition rekomenduje też nowe sposoby prezentowania inwestycji bezpośrednich, m.in.:

– prezentację zgodnie ze zrewidowaną zasadą kierunkowości (nowy sposób traktowania podmiotów mających status „inny w grupie”),

– wyróżnienie inwestycji bezpośrednich według kraju siedziby podmiotu dominującego, – prezentację w podziale na aktywa/pasywa.

Opierając się na prezentowanym standardzie, Narodowy Bank Polski publikuje dane zgodnie z potrzebami użytkowników, w tym organizacji międzynarodowych.

Mając na uwadze, że standard statystyki inwestycji bezpośrednich dopuszcza różne metody zbierania danych i wyceny aktywów, a jednocześnie zdając sobie sprawę z występujących różnic między danymi, będących wynikiem zastosowania odmiennych metod, poniżej oma-wiamy kilka najważniejszych zagadnień z tym związanych. Wynikają one przede wszystkim z dodatkowego uszczegółowienia niektórych zasad na poziomie Unii Europejskiej.

9 „OECD Benchmark Definition of Foreign Direct Investment – Fourth Edition”, 2008, OECD.10 „Balance of Payments and International Investment Position Manual − 6th edition”, 2007, IMF.11 European System of Accounts (Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych) wprowadzony

rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 549/2013.

Nota metodyczna


Światowe standardy statystyki inwestycji bezpośrednich jako preferowaną metodę wyceny aktywów i pasywów finansowych wskazują ich wartość rynkową, dopuszczając jednocześnie inne metody wyceny, będące przybliżeniem wartości rynkowej. Zgodnie z zasadami przy-jętymi na poziomie UE Polska, podobnie jak inne kraje Unii, prezentuje akcje notowane na giełdzie zgodnie z ich wyceną rynkową, natomiast pozostałe formy udziałów kapitałowych według wartości kapitałów własnych przypadających na udziałowca.

W raporcie prezentujemy stany zobowiązań (i, odpowiednio, należności) z tytułu zagranicz-nych inwestycji bezpośrednich (polskich inwestycji bezpośrednich za granicą), a nie sku-mulowane wartości transakcji, ponieważ skumulowane transakcje nie uwzględniają zmian wyceny, różnic kursowych oraz reklasyfikacji.

Zgodnie z decyzją podjętą na forum UE, inaczej niż w ogólnie obowiązującym standardzie, aktywa i zobowiązania funduszy inwestycyjnych nie są ujmowane w inwestycjach bezpo-średnich, nawet jeżeli przekroczą próg 10% głosów.

Ze względu na brak w relacjach między powiązanymi podmiotami w Polsce rezerw tech-niczno-ubezpieczeniowych nie są one prezentowane w polskiej statystyce inwestycji bezpo-średnich. Jednocześnie kwestia ta jest monitorowana i w razie potrzeby dane mogą zostać uzupełnione o ten instrument.

Źródła danych o inwestycjach bezpośrednich

Podstawowym źródłem danych o inwestycjach bezpośrednich w Polsce i polskich inwesty-cjach bezpośrednich za granicą są sprawozdania podmiotów sprawozdawczych przesyłane do Narodowego Banku Polskiego.

Dane te są dostarczane do NBP w ramach sprawozdawczości na potrzeby bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej przez banki oraz przez pozostałych rezydentów12. Są zbierane od rezydentów, których suma aktywów i pasywów zagranicznych przekracza 7 mln zł (osoby fizyczne) lub 10 mln zł (pozostali rezydenci inni niż firmy inwestycyjne). Firmy inwestycyjne (w tym banki) składają sprawozdania niezależnie od wielkości posiadanych aktywów i pasywów zagranicznych. Przekazywane informacje dotyczą własnych transakcji poszczególnych podmiotów. Jedynie firmy inwestycyjne (w tym banki) prowadzące rachunki papierów wartościowych dostarczają także dane zbiorcze, dotyczące ich klientów.

Informacje są zbierane z częstotliwością miesięczną, kwartalną i roczną.

Źródłem danych o inwestycjach bezpośrednich opartych na papierach wartościowych są sprawozdania przesyłane przez polskich inwestorów (na temat aktywów) i emitentów lub

12 Podstawę prawną zbierania danych o inwestycjach bezpośrednich w Polsce stanowią: Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 2017 roku, poz. 1548) oraz Uchwała nr 78/2009 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 29 października 2009 roku w sprawie trybu i szczegółowych zasad przekazywania przez banki Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej z późniejszymi zmianami (Dz. Urz. NBP z dnia 19 listopada 2009 roku, nr 18, poz. 20).


pośredników finansowych (na temat pasywów). Zawierają one dane w podziale na poszcze-gólne papiery wartościowe. Dane te są zbierane metodą „papier po papierze”13.

Dane o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w spółkach mających zdematerializowane akcje są zbierane według poszczególnych kodów ISIN14, na podstawie dostępnych sprawozdań finansowych emitentów oraz miesięcznych sprawozdań banków powierniczych i domów maklerskich.

Dodatkowym źródłem danych dla statystyki inwestycji bezpośrednich są informacje prasowe, sprawozdania finansowe podmiotów oraz bezpośrednie kontakty z podmiotami. Informacje uzyskiwane w ten sposób służą głównie do weryfikacji oraz aktualizacji rejestru podmiotów sprawozdawczych.

Metoda kompilacji i prezentacji danych o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich

Dane na potrzeby statystyki zagranicznych inwestycji bezpośrednich są dostarczane przez podmioty sprawozdawcze w formie elektronicznej, za pośrednictwem portalu sprawozdaw-czego, a następnie weryfikowane i przetwarzane w przeznaczonym do tego wewnętrznym systemie elektronicznym Narodowego Banku Polskiego.

Do weryfikacji oraz kompilacji danych o papierach wartościowych z kodem ISIN wykorzystuje się dodatkowo dane zawarte w bazie CSDB Europejskiego Banku Centralnego, informa-cje z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW) oraz informacje uzyskiwane od emitentów15.

W niniejszym raporcie, zgodnie z zasadami obowiązującymi w statystyce inwestycji bezpo-średnich, dane są prezentowane według zasady kierunkowości16, z wyłączeniem krajowych podmiotów specjalnego przeznaczenia. Na potrzeby bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej informacje o inwestycjach bezpośrednich zaprezentowano zgodnie z zasadą bilansową (aktywa/pasywa) z uwzględnieniem krajowych podmiotów specjalnego przeznaczenia. Skutkiem tej rozbieżności w sposobie prezentacji jest brak możliwości prostego porównywania danych o inwestycjach bezpośrednich z tych dwóch źródeł.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowników danych, w aneksie statystycznym przed-stawiamy rozliczenie prezentacji według zasady bilansowej i prezentacji zgodnej z zasadą kierunkowości dla podmiotów innych niż podmioty specjalnego przeznaczenia, czyli pod-miotów przekazujących dane na potrzeby rocznej statystyki inwestycji bezpośrednich.

13 Sprawozdawca podaje wartość transakcji/stanów należności lub zobowiązań i identyfikator każdego papieru wartościowego, na podstawie którego są uzupełniane pozostałe informacje.

14 International Securities Identification Number jest międzynarodowym kodem identyfikacyjnym, nadawanym papierom wartościowym emitowanym na rynkach finansowych. Jest to alfanumeryczny kod liczący 12 znaków o strukturze zdefiniowanej zgodnie ze standardem ISO 6166.

15 Central Securities Database – istniejąca od 2010 roku centralna baza papierów wartościowych emitowanych i posiadanych przez podmioty z Unii Europejskiej; https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/centralisedsecuritiesdatabase201002en.pdf.

16 Prezentacja danych o inwestycjach bezpośrednich zgodnie z zasadą kierunkowości wprowadza podział na krajowe inwestycje bezpośrednie za granicą oraz zagraniczne inwestycje bezpośrednie w kraju.

Nota metodyczna


Stany należności z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich prezentowane według zasady bilansowej są wyższe niż stany inwestycji bezpośrednich za granicą zgodnie z zasadą kierunkowości. Analogicznie stany zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpo-średnich według zasady bilansowej są wyższe niż stany zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w kraju zgodnie z zasadą kierunkowości.

Różnica między tymi dwiema prezentacjami jest równa sumie aktywów rezydentów w nierezydentach, jeśli rezydenci są kontrolowani przez nierezydentów lub pozostają pod ich wpływem (albo bezpośrednio w przypadku inwestycji odwrotnych, albo pośrednio dla innych podmiotów z grupy), oraz zobowiązań rezydentów wobec nierezydentów, jeśli rezydenci mają kontrolę nad nierezydentami lub wywierają na nich wpływ (albo bezpośrednio w przypadku inwestycji odwrotnych albo pośrednio dla rozliczeń z innymi podmiotami grupy).

Pozycja netto jest taka sama w obu prezentacjach. Stanowi ona różnicę między aktywami i pasywami w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Jest równa różnicy między inwestycjami bezpośrednimi za granicą prezentowanymi według zasady kierunkowości a zagranicznymi inwestycjami bezpośrednimi w kraju.

Słownik pojęć

Akcje i inne formy udziałów kapitałowych (ang. equity) są to udziały, akcje i inne formy udziału w kapitałach własnych podmiotu, łącznie z wydzielonymi funduszami oddziałów.

Dochody z inwestycji bezpośrednich (ang. direct investment income) są to dochody z zaan-gażowanego w te inwestycje kapitału, czyli dochody z akcji i innych form udziałów kapita-łowych oraz dochody z instrumentów dłużnych. Dochód jest naliczany zgodnie z zasadą memoriałową, czyli niezależnie od terminu płatności. Dochody z instrumentów dłużnych wyemitowanych i posiadanych przez podmioty pośrednictwa finansowego nie są uwzględ-niane w dochodach z inwestycji bezpośrednich; analogicznie instrumenty te nie są zaliczane do omawianych inwestycji.

Fuzje i przejęcia (ang. mergers and acquisitions) są to transakcje, w wyniku których dochodzi do połączenia działających wcześniej niezależnych firm i utworzenia nowej firmy lub prze-jęcia udziałów innej firmy oraz utrzymywania nad nią kontroli, przy jednoczesnym zacho-waniu odrębności organizacyjnej. W statystyce inwestycji bezpośrednich fuzje i przejęcia są definiowane jako transakcje, których przedmiotem są istniejące (niepochodzące z nowej emisji) udziały, jeśli w ich wyniku nabywca kontroluje co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym innego podmiotu.

Grupa podmiotów powiązanych kapitałowo (ang. enterprise group) jest to grupa tworzona przez podmiot dominujący oraz podmioty, w których jest on inwestorem bezpośrednim. Są one połączone relacją inwestycji bezpośrednich. W przypadku, gdy podmiot dysponuje głosami w organie stanowiącym innego podmiotu za pośrednictwem podmiotu przez siebie kontrolowanego, przyjmuje się, że dysponuje on wszystkimi głosami podmiotu pośredniczą-cego. Do grupy podmiotów powiązanych kapitałowo mogą należeć zarówno nierezydenci, jak i rezydenci. Grupa podmiotów powiązanych kapitałowo nie musi być tożsama z grupą kapitałową zdefiniowaną w standardach rachunkowości.


Inne podmioty w grupie (ang. fellow enterprises) są to co najmniej dwa podmioty, które znajdują się w tej samej grupie podmiotów powiązanych kapitałowo, a nie są dla siebie pod-miotami bezpośredniego inwestowania ani inwestorami bezpośrednimi (wzajemny udział głosów w organach stanowiących tych podmiotów, zarówno bezpośredni, jak i pośredni, o ile występuje, jest niższy niż 10%).

Instrumenty dłużne (ang. debt instruments) są to wszystkie formy inwestowania inne niż nabycie udziałów lub akcji albo reinwestowanie zysków związanych z tymi udziałami lub akcjami. Do instrumentów dłużnych zalicza się m.in. kredyty i pożyczki, dłużne papiery wartościowe oraz pozostałe nierozliczone płatności między podmiotami powiązanymi relacją inwestycji bezpośrednich.

Inwestor bezpośredni (ang. direct investor) jest to podmiot, który bezpośrednio lub pośred-nio, sam lub razem z kontrolowanymi przez siebie podmiotami ma co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym innego podmiotu.

Inwestycje bezpośrednie za granicą (ang. outward direct investment) są to inwestycje inwe-storów bezpośrednich będących rezydentami w podmioty bezpośredniego inwestowania – nierezydentów. Dotyczy to sytuacji, kiedy rezydenci (inwestorzy bezpośredni) wywierają wpływ lub kontrolują nierezydentów – podmioty bezpośredniego inwestowania.

Podmiot bezpośredniego inwestowania (ang. direct investment entity) jest to podmiot, w którego organie stanowiącym inwestor bezpośredni, bezpośrednio lub pośrednio, sam lub razem z innymi kontrolowanymi przez siebie podmiotami, ma co najmniej 10% głosów. Podmiotem bezpośredniego inwestowania jest także podmiot kontrolowany przez inny podmiot bezpośredniego inwestowania.

Podmiot dominujący w grupie podmiotów powiązanych kapitałowo (ang. ultimate con-trolling parent) jest to podmiot wpływający na inne podmioty, w szczególności podmiot, który sprawuje nad nimi kontrolę.

Podmioty specjalnego przeznaczenia (ang. special purpose entities – SPE) w statystyce związa-nej z bilansem płatniczym i międzynarodową pozycją inwestycyjną są to podmioty tworzone w celu prowadzenia działalności finansowej na rzecz pozostałych przedsiębiorstw z grupy kapitałowej. Bardzo często nie zatrudniają pracowników ani nie prowadzą działalności opera-cyjnej na terenie kraju, w którym się znajdują. Najczęściej zajmują się działalnością holdingową oraz pozyskiwaniem kapitału w imieniu i na rzecz innych podmiotów z grupy kapitałowej. W przypadku tej pierwszej funkcji podmiot specjalnego przeznaczenia jest właścicielem innych podmiotów w grupie i transakcje z jego udziałem dotyczą przede wszystkim udziałów w spół-kach zależnych. Druga z wymienionych funkcji wiąże się z pozyskiwaniem kapitału z emisji papierów wartościowych, zaciąganiem kredytów oraz pozyskiwaniem kapitału z innych źró-deł, a następnie przekazywaniem zdobytych w ten sposób środków innym spółkom z grupy. Składnikami bilansu takich podmiotów są prawie wyłącznie zagraniczne aktywa i pasywa.

Reinwestycje zysków/reinwestowane zyski (ang. reinvestment of earnings / reinvested earnings) są to zyski wypracowane w danym okresie sprawozdawczym przez podmioty bezpośredniego inwestowania, pomniejszone o zadeklarowane w tym okresie dywidendy. Ujemna kwota rein-westowanych zysków oznacza, że w danym okresie podmioty bezpośredniego inwestowania odnotowały straty lub kwota zadeklarowanych dywidend przewyższyła zysk.

Nota metodyczna


Sprawowanie kontroli (ang. control) należy rozumieć jako dysponowanie bezpośrednio i/lub pośrednio więcej niż 50% głosów w organie stanowiącym innego podmiotu.

Stany należności/zobowiązań inwestycji bezpośrednich (ang. direct investment positions) jest to wartość inwestycji bezpośrednich na koniec danego okresu.

Superdywidendy, dywidendy likwidacyjne (ang. superdividends / liquidating dividends) są to dywidendy powstałe w wyniku ponownego podziału zysku z lat poprzednich. Zwykle są wyższe niż regularnie wypłacane dywidendy. Zgodnie z obecnymi standardami kwalifikuje się je jako odpływ kapitału, a nie jako dochody.

Transakcje inwestycji bezpośrednich (ang. direct investment’s flows) są to przepływy finan-sowe następujące w danym okresie pomiędzy podmiotami z grupy podmiotów powiązanych kapitałowo.

Transakcje podmiotów specjalnego przeznaczenia (ang. transactions of special purpose entities) są to transakcje, w których kapitał z zagranicy jest transferowany przez zarejestro-wany w kraju podmiot specjalnego przeznaczenia. Przepływy kapitału z tytułu transakcji podmiotów specjalnego przeznaczenia nie mają istotnego wpływu na krajową produkcję i zatrudnienie.

Wywieranie wpływu (ang. influence) należy rozumieć jako dysponowanie bezpośrednio i/lub pośrednio co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym innego podmiotu.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie (ang. inward direct investment) są to inwestycje inwe-storów bezpośrednich, będących nierezydentami, w podmioty bezpośredniego inwestowania – rezydentów. Dotyczy to sytuacji, kiedy nierezydenci (inwestorzy bezpośredni) wywierają wpływ na rezydentów – podmioty bezpośredniego inwestowania − lub ich kontrolują.

Zysk (strata) z działalności bieżącej (ang. current operating performance) jest to zysk lub strata z działalności operacyjnej powiększona o należne odsetki, pomniejszone o naliczone odsetki, powiększona o niewypłacony zysk podmiotów bezpośredniego inwestowania oraz pomniejszona o straty tych podmiotów.

Aneks statystyczny

Aneks statystyczny


Aneks statystyczny

W niniejszym aneksie zostały zaprezentowane wybrane dane z tabel dotyczących inwestycji bezpośrednich. Szczegółowe tabele (także w EUR oraz USD) są dostępne na stronie interne-towej NBP.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce:

http://nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/zib/zib.html

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą:

http://nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/pib/pib.html

Tabela 1. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017 (w mln zł)

Rok Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Ogółem

2000 38 771,0 -1 739,0 4 018,0 41 050,0

2001 21 672,0 -4 259,0 5 427,9 22 840,9

2002 17 432,0 -4 991,0 4 002,0 16 443,0

2003 17 733,0 -328,0 -1 917,5 15 487,5

2004 25 978,5 22 620,0 -4 193,9 44 404,7

2005 9 569,8 10 937,0 6 034,6 26 541,3

2006 10 558,1 17 646,0 17 032,2 45 236,3

2007 16 154,1 25 610,0 13 141,5 54 905,7

2008 19 796,9 -2 301,0 12 096,9 29 592,8

2009 10 692,3 15 497,0 5 134,8 31 324,1

2010 1 612,8 22 448,0 14 523,8 38 584,6

2011 -804,9 21 572,0 26 416,7 47 183,8

2012 12 447,0 18 254,1 9 756,6 40 457,7

2013 -5 674,7 14 732,2 2 401,2 11 458,7

2014 13 297,0 25 939,5 5 774,8 45 011,3

2015 21 879,0 29 145,1 6 539,4 57 563,4

2016 7 749,5 37 295,4 16 817,9 61 862,8

2017 -1 554,9 38 095,6 -1 852,1 34 688,6

Aneks statystyczny


Tabela 2. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec roku w latach 2000−2017 (w mln zł)

Rok Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem

2000 105 043,0 33 657,6 138 700,6

2001 123 619,0 37 405,6 161 024,6

2002 138 155,0 43 402,6 181 557,6

2003 156 789,0 53 106,4 209 895,4

2004 206 089,5 45 409,4 251 499,0

2005 232 454,3 49 144,2 281 598,5

2006 269 723,2 67 288,9 337 012,1

2007 323 225,0 77 016,1 400 241,1

2008 340 238,2 99 344,2 439 582,4

2009 373 166,4 103 971,0 477 137,5

2010 441 739,2 114 332,4 556 071,7

2011 424 678,7 137 225,3 561 904,0

2012 472 597,9 144 077,8 616 675,7

2013 540 261,4 149 989,1 690 250,5

2014 569 116,5 172 600,0 741 716,5

2015 543 296,5 182 255,0 725 551,5

2016 582 603,7 206 170,5 788 774,3

2017 635 578,8 194 651,4 830 230,2

Tabela 3. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017 (w mln zł)

Rok Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki Ogółem

2000 2 447,0 -1 738,0 2 128,1 2 837,1

2001 4 003,0 -4 258,0 2 906,7 2 651,7

2002 5 571,0 -4 992,0 2 364,8 2 943,8

2003 6 309,0 -328,0 1 953,3 7 934,3

2004 9 837,0 22 619,0 2 140,5 34 596,5

2005 16 790,0 10 937,0 2 107,3 29 834,3

2006 20 078,0 17 645,0 2 772,5 40 495,5

2007 22 432,0 25 609,0 3 481,3 51 522,3

2008 28 095,0 -2 302,0 4 267,2 30 060,2

2009 23 356,0 15 499,0 4 425,2 43 280,2

2010 23 829,0 22 448,0 4 687,8 50 964,8

2011 24 945,0 21 572,0 5 256,2 51 773,2

2012 27 518,2 18 254,1 6 258,3 52 030,6

2013 36 267,7 14 732,2 7 234,8 58 234,7

2014 29 592,4 25 939,5 8 595,7 64 127,6

2015 30 091,6 29 145,1 8 270,1 67 506,9

2016 35 372,9 37 295,4 9 281,3 81 949,6

2017 31 773,6 38 095,6 9 364,0 79 233,2


Tabela 4. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis




W0 Wszystkie kraje -1 554,9 38 095,6 -1 852,1 34 688,6

w tym kraje:

DE Niemcy 2 183,2 8 669,2 1 988,3 12 840,7

LU Luksemburg 11 163,2 4 190,7 -2 925,7 12 428,2

CY Cypr 700,9 2 500,1 2 261,8 5 462,8

AT Austria 458,1 1 924,2 2 603,6 4 985,8

HU Węgry 2 960,0 248,5 597,9 3 806,4

CZ Republika Czeska 1 109,2 152,1 1 478 2 739,3

SE Szwecja 1 379,2 609,4 345,4 2 334,0

US Stany Zjednoczone 1 850,3 877,3 -733,1 1 994,5

ES Hiszpania 820,6 1 315,2 -479,1 1 656,7

CH Szwajcaria -95,7 1 007,8 505,0 1 417,0

MT Malta 493,1 222,5 265,1 980,7

IE Irlandia 43,6 -26,2 739,8 757,1

JP Japonia 312,3 624,7 -223,6 713,4

KR Republika Korei (Korea Południowa) 147,3 311,9 217,4 676,6

NO Norwegia 72,9 388,2 163,3 624,4

SK Słowacja 527,1 2,5 -152,6 377,0

RU Federacja Rosyjska 0,1 96,6 183,2 279,8

PH Filipiny 0,0 0,0 -311,2 -311,2

IL Izrael -4,5 22,4 -521,2 -503,4

FR Francja -2 535,5 3 627,3 -4 978,7 -3 886,8

NL Niderlandy -13 603,6 5 929,4 442,1 -7 232,0

IT Włochy -10 461,1 1 227,8 862,7 -8 370,6

w tym strefy ekonomiczne:

B5 Unia Europejska (28 krajów) -4 253,4 34 651,4 -1 484,8 28 913,2

I8 Strefa euro (19 krajów) -9 300,0 31 273,2 -1 783,0 20 190,2

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA) -22,8 1 414,8 685,7 2 077,6

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) -3 189,2 35 139,7 -4 578,2 27 372,3

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) 1 901,2 927,4 -904,8 1 923,8

R14 CIS 3,3 27,3 254,9 285,5

R4 ASEAN 138,1 -9,7 -124,5 3,9

R5 OPEC 132,7 59,1 -94,7 97,1

A8 Ameryka Łacińska -2,1 1,7 -27,0 -27,4

R6 Kraje Afrykańskie, Karaibskie i Pacyfiku (ACP) 69,9 19,6 10,8 100,3

Aneks statystyczny


Tabela 5. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis




FDI_T Ogółem -1 554,9 38 095,6 -1 852,1 34 688,6

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 59,9 -103,3 532,0 488,5

B Górnictwo i wydobywanie 478,5 -241,8 83,2 319,9

C Przetwórstwo przemysłowe 5 926,5 15 584,7 -5 921,3 15 589,8

D35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych

-1 384,8 -347,2 -3 490,1 -5 222,1

E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją

-39,5 8,8 68,6 38,0

F Budownictwo -54,2 -167,6 3 169,6 2 947,8

GTU Usługi (łącznie) -6 541,3 23 362,0 4 091,4 20 912,1

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli -11 263,7 7 731,9 -2 081,2 -5 613,0

H Transport i gospodarka magazynowa 1 145,7 989,7 298,4 2 433,9

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznym 207,1 206,0 -81,0 332,1

J Informacja i komunikacja 10,2 5 985,0 1 355,6 7 350,9

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 210,8 4 557,9 7 656,6 12 425,3

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 095,4 554,0 1 578,5 5 228,0

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 426,9 2 332,9 -5 733,4 -2 973,6

N Działalność w zakresie usług administro-wania i działalność wspierająca -460,8 985,8 765,4 1 290,4


Tabela 6. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis Akcje i inne formy

udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem

W0 Wszystkie kraje 635 578,8 194 651,4 830 230,2

w tym kraje:

NL Niderlandy 132 671,2 26 916,8 159 588,0

DE Niemcy 118 492,1 27 314,6 145 806,7

LU Luksemburg 90 261,8 25 269,8 115 531,6

FR Francja 43 170,4 31 667,4 74 837,9

ES Hiszpania 36 300,2 13 962,9 50 263,1

GB Wielka Brytania 34 623,3 5 212,6 39 835,9

AT Austria 23 742,5 11 585,6 35 328,1

CY Cypr 21 092,4 8 788,9 29 881,3

BE Belgia 13 033,2 13 600,9 26 634,1

CH Szwajcaria 17 857,5 6 845,1 24 702,6

IT Włochy 21 273,0 566,6 21 839,5

US Stany Zjednoczone 14 742,1 5 203,5 19 945,6

SE Szwecja 16 796,1 824,0 17 620,1

DK Dania 12 168,1 1 710,8 13 878,9

PT Portugalia 6 683,4 -212,6 6 470,8

IE Irlandia 1 369,3 4 975,5 6 344,8

FI Finlandia 3 995,1 1 852,7 5 847,8

NO Norwegia 4 357,5 1 227,2 5 584,8

HU Węgry 4 944,5 571,8 5 516,3

CZ Republika Czeska 2 522,5 2 717,8 5 240,3

KR Republika Korei (Korea Południowa) 4 685,0 -734,4 3 950,6

JP Japonia 2 091,0 998,4 3 089,4


B5 Unia Europejska (28 krajów) 587 516,2 178 523,3 766 039,5

I8 Strefa euro (19 krajów) 516 402,2 167 444,6 683 846,8

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA) 22 439,2 8 182,9 30 622,2

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) 608 936,7 183 300,5 792 237,1

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) 16 008,7 4 911,1 20 919,8

R14 CIS 151,1 184,0 335,2

R4 ASEAN 253,2 -145,1 108,1

R5 OPEC 308,4 112,8 421,2

A8 Ameryka Łacińska 157,1 -233,1 -76,0

R6 Kraje Afrykańskie, Karaibskie i Pacyfiku (ACP) 78,4 49,9 128,3

Aneks statystyczny


Tabela 7. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis Akcje i inne formy udzia-

łów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem

FDI_T Ogółem 635 578,8 194 651,4 830 230,2

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 2 172,7 2 059,0 4 231,8

B Górnictwo i wydobywanie 570,6 1 494,6 2 065,2

C Przetwórstwo przemysłowe 241 743,0 15 328,7 257 071,7


7 597,4 9 877,5 17 474,9

E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działal-ność związana z rekultywacją

1 149,7 614,7 1 764,4

F Budownictwo 16 504,2 24 981,2 41 485,5

GTU Usługi (łącznie) 357 864,3 140 295,7 498 160,0

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodo-wych i motocykli

92 749,9 22 726,2 115 476,1

H Transport i gospodarka magazynowa 10 059,4 619,4 10 678,8

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi

4 801,5 137,3 4 938,9

J Informacja i komunikacja 31 170,4 23 518,0 54 688,3

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 148 362,0 21 614,9 169 977,0

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 24 951,7 46 652,1 71 603,8

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 39 612,7 16 879,8 56 492,6

N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca

4 873,0 4 809,0 9 682,0


Tabela 8. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis Dywidendy Reinwestowane

zyski Odsetki Ogółem

W0 Wszystkie kraje 31 773,6 38 095,6 9 364,0 79 233,2

w tym kraje:

NL Niderlandy 9 376,7 5 929,4 1 394,8 16 701,0

DE Niemcy 6 779,6 8 669,2 829,6 16 278,4

LU Luksemburg 2 810,5 4 190,7 1 747,3 8 748,5

FR Francja 2 290,5 3 627,3 1 650,6 7 568,5

GB Wielka Brytania 1 962,9 1 989,2 380,9 4 333,0

CY Cypr 665,1 2 500,1 393,3 3 558,5

ES Hiszpania 906,4 1 315,2 861,5 3 083,0

AT Austria 792,4 1 924,2 344,1 3 060,7

IT Włochy 1 349,9 1 227,8 29,0 2 606,7

CH Szwajcaria 1 282,0 1 007,8 170,1 2 459,9

US Stany Zjednoczone 724,2 877,3 335,1 1 936,7

BE Belgia 361,3 663,2 371,7 1 396,2

SE Szwecja 646,0 609,4 134,9 1 390,3

DK Dania 613,6 380,0 102,5 1 096,1

FI Finlandia 310,7 387,9 130,9 829,5

JP Japonia 118,4 624,7 10,1 753,3

NO Norwegia 108,4 388,2 19,0 515,7

IE Irlandia 289,3 -26,2 199,5 462,5

PT Portugalia 60,9 355,2 10,7 426,8

KR Republika Korei (Korea Południowa) 16,6 311,9 1,6 330,1

HU Węgry 78,4 248,5 0,4 327,2

CZ Republika Czeska 45,3 152,1 120,1 317,5


B5 Unia Europejska (28 krajów) 29 435,5 34 651,4 8 750,9 72 837,9

I8 Strefa euro (19 krajów) 26 079,4 31 273,2 8 009,3 65 361,9

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA)

1 401,6 1 414,8 209,2 3 025,5

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

31 027,5 35 139,7 8 893,7 75 061,0

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA)

773,2 927,4 339,6 2 040,3

R14 CIS 3,9 27,3 -5,5 25,7

R4 ASEAN 0,2 -9,7 -4,9 -14,4

R5 OPEC 0,1 59,1 6,5 65,7

A8 Ameryka Łacińska 5,2 1,7 0,0 7,0

R6 Kraje Afrykańskie, Karaibskie i Pacyfiku (ACP)

0,8 19,6 8,7 29,1

Aneks statystyczny


Tabela 9. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis Dywidendy Reinwestowane

zyski Odsetki Ogółem

FDI_T Ogółem 31 773,6 38 095,6 9 364,0 79 233,2

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 108,6 -103,3 63,5 68,8

B Górnictwo i wydobywanie 36,4 -241,8 56,6 -148,9

C Przetwórstwo przemysłowe 13 171,8 15 584,7 1 444,8 30 201,3

D35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powie-trze do układów klimatyzacyjnych

1 288,1 -347,2 495,5 1 436,3


138,2 8,8 24,9 172,0

F Budownictwo 918,2 -167,6 1 233,0 1 983,6

GTU Usługi (łącznie) 16 112,3 23 362,0 6 043,6 45 518,0

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli 7 153,6 7 731,9 683,9 15 569,3

H Transport i gospodarka magazynowa 1 361,1 989,7 69,0 2 419,8

I Działalność związana z zakwaterowa-niem i usługami gastronomicznymi 137,6 206,0 5,4 349,0

J Informacja i komunikacja 891,5 5 985,0 911,2 7 787,7

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3 856,7 4 557,9 848,4 9 263,0

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 940,8 554,0 2 185,4 3 680,2

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 1 202,7 2 332,9 974,5 4 510,1

N Działalność w zakresie usług admini-strowania i działalność wspierająca 470,8 985,8 208,6 1 665,2


Tabela 10. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017 (w mln zł)

Rok Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Ogółem

2000 488,0 -52,0 -362,0 74,0

2001 -196,0 37,0 -704,1 -863,1

2002 1 115,0 -297,0 -263,0 555,0

2003 404,0 -44,0 -1 528,5 -1 168,5

2004 822,5 83,0 -298,9 606,7

2005 4 069,8 182,0 105,6 4 357,3

2006 11 702,1 1 806,0 -1 537,8 11 970,3

2007 5 995,1 -229,0 -1 115,5 4 650,7

2008 2 858,9 576,0 1 042,9 4 477,8

2009 10 046,3 -4 304,0 -106,2 5 636,1

2010 2 504,8 921,0 15 109,8 18 535,6

2011 1 940,2 636,2 464,8 3 041,2

2012 5 573,8 4 215,0 -341,6 9 447,2

2013 4 029,9 -671,8 -4 784,2 -1 426,1

2014 17 480,8 1 609,6 -9 948,2 9 142,2

2015 16 469,2 21,8 2 339,8 18 830,7

2016 32 955,3 583,0 12 197,9 45 736,2

2017 3 081,9 3 258,1 4 089,6 10 429,6

Tabela 11. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec roku w latach 2000−2017 (w mln zł)

Rok Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Ogółem

2000 3 605,0 -2 495,4 1 109,6

2001 3 982,0 -2 768,4 1 213,6

2002 4 852,0 -3 195,4 1 656,6

2003 6 060,0 -4 629,6 1 430,4

2004 5 905,5 -3 817,6 2 088,0

2005 9 324,3 -3 530,8 5 793,5

2006 17 269,2 -4 457,1 12 812,1

2007 21 925,0 -4 199,9 17 725,1

2008 28 387,2 -4 085,8 24 301,4

2009 36 753,4 -3 964,0 32 789,5

2010 43 566,2 5 064,4 48 630,7

2011 56 053,9 8 629,3 64 683,2

2012 72 050,8 8 855,3 80 906,1

2013 84 492,1 -984,4 83 507,7

2014 101 476,9 -4 128,5 97 348,4

2015 108 624,3 -1 374,7 107 249,6

2016 104 538,3 11 955,8 116 494,2

2017 96 384,9 7 682,1 104 067,0

Aneks statystyczny


Tabela 12. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000–2017 (w mln zł)

Rok Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki Ogółem

2000 76,0 -52,0 -157,9 -133,9

2001 74,0 37,0 -228,3 -117,3

2002 70,0 -297,0 -187,2 -414,2

2003 57,0 -44,0 -165,7 -152,7

2004 131,0 83,0 -183,5 30,5

2005 139,0 180,0 -182,7 136,3

2006 188,0 1 804,0 -233,5 1 758,5

2007 404,0 -228,0 -290,7 -114,7

2008 1 426,0 576,0 -339,8 1 662,2

2009 1 056,0 -4 305,0 -313,8 -3 562,8

2010 1 074,0 921,0 -402,2 1 592,8

2011 -1 218,8 636,2 -191,2 -773,8

2012 474,3 4 215,0 -359,2 4 330,1

2013 1 912,9 -671,8 43,3 1 284,4

2014 3 329,5 1 609,6 97,5 5 036,6

2015 2 653,0 21,8 397,1 3 071,9

2016 2 834,6 583,0 544,0 3 961,6

2017 4 072,0 3 258,1 1 244,9 8 574,9


Tabela 13. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis





w tym kraje:

SE Szwecja 6 224,1 76,8 902,0 7 202,9

LU Luksemburg -475,3 -43,3 4 579,7 4 061,1

CA Kanada 113,1 1 219,3 394,2 1 726,6

NO Norwegia 332,3 465,9 183,0 981,3

DE Niemcy 55,9 139,5 496,3 691,6

CL Chile 0,4 -3,3 607,8 604,9

HU Węgry 257,2 227,2 72,9 557,3

UA Ukraina 94,3 267,1 139,3 500,8

ES Hiszpania 18,4 69,1 375,7 463,2

US Stany Zjednoczone 152,6 -96,8 306,7 362,4

RS Serbia 56,0 21,0 254,1 331,1


SK Słowacja 384,9 164,1 -290,1 258,9

AT Austria 385,1 -6,5 -119,9 258,7

DK Dania 1 223,7 -31,9 -984,7 207,1

HR Chorwacja 35,9 22,1 144,4 202,4

MT Malta -494,0 289,6 -62,7 -267,1

IT Włochy 58,2 -327,7 -22,7 -292,2

IL Izrael -366,9 0,2 -16,6 -383,3

CZ Republika Czeska 86,8 298,2 -960,7 -575,7

FR Francja 227,0 0,6 -834,6 -607,0

CY Cypr -5 957,8 -191,1 -762,1 -6 911,0


B5 Unia Europejska (28 krajów) 2 174,2 1 130,5 2 485,7 5 790,3

I8 Strefa euro (19 krajów) -5 798,8 657,1 3 112,5 -2 029,2

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA) 497,2 516,8 -229,3 784,7

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) 8 922,3 2 214,2 4 520,5 15 657,0

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) 331,3 1 118,9 531,5 1 981,6

R14 CIS 148,4 377,2 127,2 652,8

R4 ASEAN 125,9 -25,2 60,5 161,2

R5 OPEC 2,3 79,9 28,1 110,3

Aneks statystyczny


Tabela 14. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis




FDI_T Ogółem 3 081,9 3 258,1 4 089,6 10 429,6

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 23,7 1,4 -61,6 -36,5

B Górnictwo i wydobywanie 449,0 1 639,0 1 383,4 3 471,4

C Przetwórstwo przemysłowe 423,4 1 008,9 -796,1 636,2


-0,4 -2,5 1 965,9 1 963,0


0,3 -14,8 0,2 -14,3

F Budownictwo -28,9 -199,0 559,5 331,6

GTU Usługi (łącznie) 2 517,6 1 061,4 1 214,7 4 793,6

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojaz-dów samochodowych i motocykli 519,6 387,9 436,7 1 344,2

H Transport i gospodarka magazynowa 201,1 1,6 37,5 240,1

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 218,3 119,2 53,9 391,3

J Informacja i komunikacja 1 194,0 20,8 2 559,6 3 774,4

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 296,1 242,4 -1 296,1 -757,6

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 398,0 119,4 153,8 671,2

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna -948,3 -118,0 -279,6 -1 345,9

N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 601,0 335,0 -454,4 481,6


Tabela 15. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis



W0 Wszystkie kraje 96 384,9 7 682,1 104 067,0

w tym kraje:

LU Luksemburg 20 335,8 2 693,4 23 029,2

CZ Republika Czeska 11 408,0 17,1 11 425,1

NL Niderlandy 7 760,7 130,3 7 891,1

CY Cypr 8 066,4 -292,8 7 773,7

CH Szwajcaria 6 871,0 577,1 7 448,2

CA Kanada -2 812,3 9 293,1 6 480,8

HU Węgry 4 923,0 782,0 5 704,9

DE Niemcy 4 345,0 1 233,1 5 578,2

GB Wielka Brytania 2 677,2 1 158,5 3 835,7

LT Litwa 3 272,2 471,1 3 743,3

RU Federacja Rosyjska 1 957,5 1 020,4 2 977,9

MT Malta 2 891,1 -33,4 2 857,7

US Stany Zjednoczone 1 601,8 1 227,1 2 828,9

RO Rumunia 1 190,6 1 580,0 2 770,6

FR Francja 2 873,4 -763,4 2 110,1

SK Słowacja 1 755,7 201,2 1 956,9

CL Chile 9,5 1 808,9 1 818,4

NO Norwegia 281,1 1 461,3 1 742,4

DK Dania 1 299,1 159,2 1 458,3

AT Austria 1 622,7 -337,2 1 285,5

RS Serbia 378,2 652,2 1 030,4

SE Szwecja 6 938,1 -18 516,7 -11 578,5


B5 Unia Europejska (28 krajów) 83 455,9 -11 427,3 72 028,6

I8 Strefa euro (19 krajów) 54 688,5 2 642,3 57 330,8

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA) 7 152,1 2 028,2 9 180,3

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) 74 165,2 1 335,3 75 500,5

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) -1 146,9 10 405,6 9 258,7

R14 CIS 3 319,9 1 086,4 4 406,3

R4 ASEAN 366,7 484,6 851,3

R5 OPEC 734,6 -2,8 731,8

A8 Ameryka Łacińska 89,3 1 856,6 1 946,0

R6 Kraje Afrykańskie, Karaibskie i Pacyfiku (ACP) 452,7 1 127,6 1 580,3

Aneks statystyczny


Tabela 16. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis



FDI_T Ogółem 96 384,9 7 682,1 104 067,0

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 35,9 -35,2 0,7

B Górnictwo i wydobywanie -1 896,8 12 138,3 10 241,5

C Przetwórstwo przemysłowe 19 356,8 -877,8 18 479,0


201,6 -3 914,5 -3 712,9


7,4 61,1 68,5

F Budownictwo 2 615,2 -204,3 2 410,9

GTU Usługi (łącznie) 74 859,3 237,3 75 096,6

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojaz-dów samochodowych i motocykli 9 537,3 2 223,1 11 760,5

H Transport i gospodarka magazynowa 2 150,7 415,8 2 566,5

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 1 279,7 -70,2 1 209,5

J Informacja i komunikacja 3 383,5 309,4 3 693,0

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 37 713,4 -5 728,1 31 985,3

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 1 877,7 695,5 2 573,2

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 13 315,1 2 166,5 15 481,6

N Działalność w zakresie usług administrowa-nia i działalność wspierająca 4 345,7 45,6 4 391,3


Tabela 17. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale geograficznym (w mln zł)

Kod DSD Opis Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki Ogółem


w tym kraje:

CA Kanada 0,0 1 219,3 868,9 2 088,2

LT Litwa 682,6 522,9 19,1 1 224,6

LU Luksemburg 1 108,9 -43,3 5,7 1 071,3

CZ Republika Czeska 544,3 298,2 -22,4 820,1

NO Norwegia 39,2 465,9 299,6 804,7

DE Niemcy 301,2 139,5 5,6 446,2

UA Ukraina 41,1 267,1 52,1 360,4

MT Malta 23,5 289,6 -0,9 312,2

NL Niderlandy 333,3 -36,0 3,0 300,3

CH Szwajcaria 221,3 50,8 20,7 292,8

SK Słowacja 90,2 164,1 2,4 256,7

HU Węgry 12,9 227,2 6,7 246,8


CY Cypr 373,5 -191,1 25,3 207,8

CL Chile 0,0 -3,3 152,3 149,0

SG Singapur 0,0 0,0 109,5 109,6

AE Zjednoczone Emiraty Arabskie 9,1 79,9 0,2 89,2

RS Serbia 20,3 21,0 14,8 56,2

US Stany Zjednoczone 0,1 -96,8 26,7 -70,0

RO Rumunia 18,4 -120,3 25,8 -76,0

SE Szwecja 30,1 76,8 -418,7 -311,8

IT Włochy 0,4 -327,7 3,0 -324,3


B5 Unia Europejska (28 krajów) 3 604,3 1 130,5 -374,1 4 360,8

I8 Strefa euro (19 krajów) 2 988,8 657,1 -33,6 3 612,3

R2 Europejska Strefa Wolnego Handlu (EFTA) 260,5 516,8 320,2 1 097,4

P0 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) 2 767,8 2 214,2 905,6 5 887,6

R3 Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) 0,6 1 118,9 897,3 2 016,8

R14 CIS 147,7 377,2 80,9 605,8

R4 ASEAN 0,0 -25,2 114,5 89,3

R5 OPEC 9,1 79,9 0,8 89,8

Aneks statystyczny


Tabela 18. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej (w mln zł)

Kod DSD Opis Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki Ogółem

FDI_T Ogółem 4 072,0 3 258,1 1 244,9 8 574,9

w tym:

A Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo 0,4 1,4 -0,2 1,6

B Górnictwo i wydobywanie 0,0 1 639,0 1 325,9 2 964,9

C Przetwórstwo przemysłowe 1 326,7 1 008,9 -106,1 2 229,4


3,2 -2,5 -111,5 -110,9


0,0 -14,8 3,1 -11,7

F Budownictwo 30,9 -199,0 -30,6 -198,6

GTU Usługi (łącznie) 2 455,9 1 061,4 168,4 3 685,6

w tym:

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli 397,2 387,9 115,0 900,2

H Transport i gospodarka magazynowa 1,4 1,6 4,0 7,0

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 30,9 119,2 -6,7 143,4

J Informacja i komunikacja 121,6 20,8 19,2 161,7

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 756,6 242,4 -25,6 973,4

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 45,6 119,4 18,1 183,0

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 537,5 -118,0 18,6 438,1

N Działalność w zakresie usług administrowa-nia i działalność wspierająca 358,7 335,0 20,1 713,8


Tabela 19. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale geograficznym wg kraju siedziby podmiotu dominującego i kraju siedziby inwestora (w mln zł)

Kraj Wg kraju siedziby pod-miotu dominującego % ogółem Wg kraju inwestora % ogółem

Niemcy 167 557,4 20,2 145 806,7 17,6

Stany Zjednoczone 91 226,0 11,0 19 945,6 2,4

Francja 80 970,1 9,8 74 837,9 9,0

Niderlandy 73 366,9 8,8 159 588,0 19,2

Wielka Brytania 48 110,8 5,8 39 835,9 4,8

Hiszpania 41 288,4 5,0 50 263,1 6,1

Polska 39 954,0 4,8 0 –

Austria 28 921,5 3,5 35 328,1 4,3

Szwajcaria 22 189,6 2,7 24 702,6 3,0

Włochy 17 841,0 2,1 21 839,5 2,6

Japonia 17 394,2 2,1 3 089,4 0,4

Szwecja 15 092,4 1,8 17 620,1 2,1

Dania 12 564,7 1,5 13 878,9 1,7

Portugalia 10 614,0 1,3 6 470,8 0,8

Belgia 9 884,0 1,2 26 634,1 3,2

Luksemburg 8 358,5 1,0 115 531,6 13,9

Finlandia 7 572,3 0,9 5 847,8 0,7

Kanada 7 314,8 0,9 1 108,1 0,1

Cypr 0,0 – 29 881,3 3,6

Kraj nieznany 87 412,1 10,5 0,0 –

Pozostałe kraje 42 597,5 5,1 38 020,7 4,6

Ogółem 830 230,0 100,0 830 230,2 100,0

Aneks statystyczny


Tabela 20. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale na województwa (w mln zł)

Województwo Ogółem

C − P

rzet

wórs

two

prze

mys

łowe

K – P

ośre

dnic

two

finan

sowe

G – H

ande

l

Pozo

stał

e sek

cje

Niem

cy

Nide

rland

y

Luks

embu

rg

Pozo

stał

e kra

je

Dolnośląskie 49 895,2 31 870,5 7 220,1 5 544,4 5 260,2 17 075,6 6 550,9 6 222,7 20 046,0

Kujawsko-pomorskie 13 232,5 10 735,1 262,2 1 630,9 604,3 2 913,9 4 326,2 285,3 5 707,1

Lubelskie 6 466,5 5 259,9 0,0 432,6 774,0 791,5 229,0 2 000,6 3 445,4

Lubuskie 8 347,1 7 446,4 0,0 71,7 829,0 1 934,9 193,8 149,8 6 068,7

Łódzkie 23 332,8 14 645,5 1 893,8 3 425,8 3 367,7 4 016,9 5 626,5 3 282,2 10 407,2

Małopolskie 32 065,6 13 554,4 892,2 6 481,0 11 137,9 4 749,8 4 248,0 9 936,4 13 131,3

Mazowieckie 439 525,7 39 574,2 115 231,7 66 342,4 218 377,5 67 177,0 84 368,0 37 382,7 250 598,0

Opolskie 7 760,0 6 325,5 201,8 738,4 494,3 2 408,0 1 858,0 68,6 3 425,3

Podkarpackie 17 456,5 15 238,4 347,8 359,2 1 511,1 5 745,3 1 961,8 719,9 9 029,5

Podlaskie 2 439,1 2 125,9 1,0 123,6 188,6 46,5 225,1 138,5 2 029,0

Pomorskie 28 275,2 8 315,2 4 756,7 2 406,3 12 797,1 4 960,9 5 155,2 7 162,1 10 997,0

Śląskie 91 967,3 52 451,8 24 682,9 4 330,2 10 502,3 9 982,6 30 801,5 13 947,0 37 236,2

Świętokrzyskie 5 245,2 4 480,6 0,0 228,1 536,4 904,4 224,2 91,9 4 024,7

Warmińsko-mazurskie 3 516,4 2 845,1 0,0 121,7 549,6 577,4 220,1 104,3 2 614,6

Wielkopolskie 86 080,7 36 739,8 15 943,3 20 864,9 12 532,7 21 540,0 14 250,6 26 714,3 23 575,7

Zachodniopomorskie 14 624,5 8 053,0 162,0 3 438,7 2 970,8 2 393,0 840,9 387,6 11 003,0

Ogółem 830 230,2 259 661,2 171 595,6 116 539,9 282 433,5 147 217,6 161 079,8 108 593,9 413 338,8

Tabela 21. Dezinwestycje i reorganizacje w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 (w mln zł, liczba)

Rok Sprzedaż na rzeczReorganizacje Liczba dezinwestycji

rezydenta nierezydenta

2011 7 550,4 14 013,4 47 181,5 13

2012 5 322,5 2 866,1 36 013,2 10

2013 5 617,3 6 712,1 48 972,6 19

2014 5 801,4 3 069,3 50 742,7 24

2015 5 951,0 3 363,2 37 624,6 22

2016 4 755,5 925,0 54 144,9 8

2017 15 035,9 13 450,0 34 324,0 12


Tabela 22. Wpływ dezinwestycji na wartość napływu kapitału w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 (w mln zł)

Rok Dezinwestycje Pozostałe transakcje Zagraniczne inwestycje bezpośrednie netto

2011 -7 550,4 54 734,2 47 183,8

2012 -5 322,5 45 780,2 40 457,7

2013 -5 617,3 17 076,0 11 458,7

2014 -5 801,4 50 812,7 45 011,3

2015 -5 951,0 63 514,4 57 563,4

2016 -4 755,5 66 618,3 61 862,8

2017 -15 035,9 49 724,5 34 688,6

Tabela 23. Łączna liczba transakcji dezinwestycyjnych w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 według nabywających aktywa i wartości transakcji (w mln zł)

PrzedziałSprzedaż na rzecz


0−200 mln zł 17 21

200−400 mln zł 11 22

400−600 mln zł 3 4

600−800 mln zł 5 3

800−1000 mln zł 2 2

1−5 mld zł 13 2

> 5 mld zł 1 2

Uwaga: podana liczba transakcji dezinwestycyjnych dotyczy wyłącznie dezinwestycji w podmiotach objętych sprawozdawczością do NBP; oznacza to, że należy traktować ją jako wartość przybliżoną.

Tabela 24. Stopa dezinwestycji w Polsce w latach 2011−2017 (w %)

RokStopa dezinwestycji na rzecz

rezydenta rezydenta i nierezydenta (ogółem)

2011 1,4 3,9

2012 1,0 1,5

2013 0,9 2,0

2014 0,8 1,3

2015 0,8 1,3

2016 0,7 0,8

2017 1,9 3,6

Aneks statystyczny


Tabela 25. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów zagranicznych oraz krajowych w Polsce w latach 2011−2017 (w mln zł)

Kod DSD OpisŁączna sprzedaż na rzecz


IT Włochy 18 087,8 C

SE Szwecja 8 918,3 448,9

LU Luksemburg 4 879,1 3 645,1

US Stany Zjednoczone 3 305,1 5 101,5

NL Niderlandy 3 058,0 15 092,9

FR Francja 2 744,2 C

DE Niemcy C 1 510,4

IE Irlandia − 11 862,7

Uwaga: C − tajemnica statystyczna.

Tabela 26. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów zagranicznych oraz krajowych wedlug rodzaju działalności gospodarczej podmiotu bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017 (w mln zł)

Kod DSD OpisŁączna sprzedaż na rzecz


K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 33 474,7 19 295,2

D35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elek-tryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych

7 381,7 1 326,5

J Informacja i komunikacja 4 490,7 1 312,0

C Przetwórstwo przemysłowe 2 370,9 5 610,7

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli

C 14 447,3

Uwaga: C − tajemnica statystyczna.

Tabela 27. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 (w mln zł)

Rok Ogółem Nowe inwestycje Fuzje i przejęcia

2011 47 183,8 46 161,4 1 022,4

2012 40 457,7 47 241,2 -6 783,5

2013 11 458,7 30 538,5 -19 079,8

2014 46 742,3 44 824,5 1 917,8

2015 57 563,4 63 308,4 -5 745,0

2016 61 862,8 66 281,8 -4 419,0

2017 34 688,6 45 261,6 -10 573,0


Tabela 28. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 (w mln zł)

Rok Ogółem Nowe inwestycje Fuzje i przejęcia

2011 3 041,2 1 972,7 1 068,6

2012 9 447,2 5 870,6 3 576,6

2013 -1 426,1 -3 153,3 1 727,2

2014 9 142,2 -1 029,0 10 171,2

2015 18 830,7 8 558,7 10 272,0

2016 45 736,2 24 841,2 20 895,0

2017 10 429,6 9 406,4 1 023,2

Tabela 29. Wskaźnik dochodowości w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2012−2017 (w %)

Kod DSD Opis 2012 2013 2014 2015 2016 2017

FDI_T Ogółem 9,4 9,4 9,3 9,1 11,3 10,0

w tym:

C Przetwórstwo przemysłowe 10,9 10,8 12,7 13,0 13,2 12,2

G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodo-wych i motocykli

10,0 10,3 11,1 10,3 12,1 13,1

K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa

8,3 5,6 6,5 5,8 7,6 6,4

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości

4,7 7,4 6,1 6,4 11,3 5,3

Aneks statystyczny


Tabela 30. Stan zobowiązań Polski z tytułu inwestycji bezpośrednich na koniec roku według zasady aktywa/pasywa oraz zgodnie z zasadą kierunkowości w latach 2011−2017 (w mln zł)

Rok

Prez

enta

cja w

g za

sady

ak

tywa

/pas

ywa

Prez

enta

cja zg

odni

e z za

sadą

kier

unko

wośc

i

Inwe

styc

je be

zpoś

redn

ie

akty

wapa

sywa

netto

Polsk

ie in

west

ycje

bezp

ośre

dnie

za g

rani

cą

Zagr

anicz

ne in

west

ycje

bezp

ośre

dnie

w Po

lsce

Ogół

em

akcje

i inn

e for

my u

dział

ów

kapi

tało

wych

inst

rum

enty

dłu

żne

Ogół

em

akcje

i inn

e for

my u

dział

ów

kapi

tało

wych

inst

rum

enty

dłu

żne

akty

wapa

sywa

netto

og

ółem

akty

wapa

sywa

netto

og

ółem

pasy

waak

tywa

netto

og

ółem

pasy

waak

tywa

netto

og

ółem

12=

6+9+

14+1

7 3=

13+1

6+7+

104 =

2 - 3

/

4 = 5

- 12

5 = 8

+ 11

67

8 = 6

- 79

1011

= 9 -

1012

= 15

+ 18

1314

15 =

13 -

1416

1718

= 16

- 17

2011

220 4

50,7

717 9

47,6

-497

496

,992

747,3

95 6

94,3

534,

995

159,

438

922

,641

334

,7-2

412,1

590 2

44,2

467 7

77,3

6 657

,546

1 119

,820

8 300

,779

176,

312

9 124

,4

2012

212 0

12,0

753 3

24,1

-541

312,1

97 51

0,5

88 97

9,2

304,

688

674,

639

717,9

30 8

82,0

8 835

,963

8 822

,650

9 267

,46 0

60,6

503 2

06,8

212 8

70,1

77 25

4,3

135 6

15,8

2013

207 0

53,6

813 5

11,8

-606

458

,292

341

,393

769,

044

4,3

93 32

4,738

536

,339

519,7

-983

,469

8 799

,555

5 087

,66 2

61,6

548 8

26,0

218 4

60,2

68 4

86,7

149 9

73,5

2014

222 8

16,6

867 1

84,7

-644

368

,197

348

,496

485

,4-4

991

,510

1 476

,940

991

,945

120,

4-4

128,

574

1 716

,557

2 549

,53 4

32,9

569 1

16,6

254 5

06,3

81 9

06,4

172 5

99,9

2015

241 2

00,6

859 5

02,4

-618

301

,810

7 249

,610

9 004

,438

0,110

8 624

,343

018,1

44 3

92,8

-1 37

4,772

5 551

,554

6 719

,03 4

22,5

543 2

96,5

268 0

10,6

85 75

5,6

182 2

55,0

2016

265 4

01,0

937 6

81,1

-672

280,1

116 4

94,2

104 9

85,5

447,2

104 5

38,3

56 2

92,2

44 3

36,4

11 9

55,8

788 7

74,3

585 1

43,0

2 539

,258

2 603

,730

7 754

,610

1 584

,120

6 170

,5

2017

251 8

72,3

978 0

35,7

-726

163,

410

4 067

,096

764,

437

9,5

96 3

84,9

50 52

8,8

42 8

46,7

7 682

,183

0 230

,263

8 810

,83 2

32,0

635 5

78,8

295 9

98,6

101 3

47,2

194 6

51,4

Ze w

zględ

u na w

ystę

pując

e zao

krąg

lenia

sum

a war

tośc

i skła

dow

ych m

oże s

ię ró

żnić

od w

arto

ści a

greg

atu.

Objaś

nien

ia ko

lum

n:2

Sum

a czt

erec

h nas

tępu

jącyc

h kom

pone

ntów

: akc

ji i in

nych

form

udz

iałów

kapi

ałow

ych z

tytu

łu p

olsk

ich in

west

ycji b

ezpo

średn

ich za

gra

nicą

(akt

ywa)

+ in

strum

entó

w dł

użny

ch z

tytu

łu p

olsk

ich in

west

ycji b

ezpo

średn

ich za

gra

nicą

(a

ktyw

a) +

akcji

i inn

ych f

orm

udzia

łów

kapi

tało

wyc

h z ty

tułu

zagr

anicz

nych

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

w Po

lsce

(akt

ywa)

+ in

strum

entó

w dł

użny

ch z

tytu

łu za

gran

iczny

ch in

west

ycji b

ezpo

średn

ich w

Polsc

e (ak

tywa

). 3

Sum

a czt

erec

h nas

tępu

jącyc

h kom

pone

ntów

: akc

ji i in

nych

form

udzia

łów

kapi

tało

wyc

h z ty

tułu

zagr

anicz

nych

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

w Po

lsce (

pasy

wa) +

instr

umen

tów

dłuż

nych

z ty

tułu

zagr

anicz

nych

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

w

Polsc

e (pa

sywa

) + ak

cji i i

nnyc

h for

m ud

ziałó

w ka

pita

łow

ych z

tytu

łu po

lskich

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

za gr

anicą

(pas

ywa)

+ in

strum

entó

w dł

użny

ch z

tytu

łu po

lskich

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

za gr

anicą

(pas

ywa).

4 In

west

ycje

bezp

ośre

dnie

netto

(akt

ywa m

inus

pasy

wa).

5 Po

lskie

inwe

styc

je be

zpoś

redn

ie za

gran

icą (o

gółem

) – su

ma d

wóch

kom

pone

ntów

: akc

ji i in

nych

form

udzia

łów

kapi

tało

wyc

h net

to og

ółem

+ in

strum

entó

w dł

użny

ch ne

tto og

ółem

. 8

Akcje

i inn

e for

my u

dział

ów ka

pita

łow

ych z

tytu

łu po

lskich

inwe

styc

ji bez

pośre

dnich

za gr

anicą

netto

ogół

em (a

ktyw

a – pa

sywa

).11

Instr

umen

ty dł

użne

z ty

tułu

polsk

ich in

west

ycji b

ezpo

średn

ich za

gran

icą ne

tto og

ółem

(akt

ywa –

pasy

wa).

12

Zagr

anicz

ne in

west

ycje

bezp

ośre

dnie

w Po

lsce (

ogół

em) –

sum

a dwó

ch ko

mpo

nent

ów: a

kcji i

inny

ch fo

rm ud

ziałó

w ka

pita

łow

ych n

etto

ogół

em +

instr

umen

tów

dłuż

nych

netto

ogół

em.

15

Akcje

i inn

e for

my u

dział

ów ka

pita

łow

ych z

tytu

łu za

gran

iczny

ch in

west

ycji b

ezpo

średn

ich w

Polsc

e net

to og

ółem

(pas

ywa –

akty

wa).

18

Instr

umen

ty dł

użne

z ty

tułu

zagr

anicz

nych

inwe

styc

ji be

zpoś

redn

ich ne

tto og

ółem

(pas

ywa –

akty

wa).


Spis tabelTabela 1. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce

w latach 2000−2017 56

Tabela 2. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec roku w latach 2000−2017 57

Tabela 3. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017 57

Tabela 4. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym 58

Tabela 5. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 59

Tabela 6. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale geograficznym 60

Tabela 7. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 61

Tabela 8. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym 62

Tabela 9. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 63

Tabela 10. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017 64

Tabela 11. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec roku w latach 2000−2017 64

Tabela 12. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000–2017 65

Tabela 13. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale geograficznym 66

Tabela 14. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 67

Tabela 15. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2017 roku w podziale geograficznym 68

Tabela 16. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 69

Tabela 17. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale geograficznym 70

Tabela 18. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 71


Spis tabel

Tabela 19. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale geograficznym wg kraju siedziby podmiotu dominującego i kraju siedziby inwestora 72

Tabela 20. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku w podziale na województwa 73

Tabela 21. Dezinwestycje i reorganizacje w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 73

Tabela 22. Wpływ dezinwestycji na wartość napływu kapitału w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 74

Tabela 23. Łączna liczba transakcji dezinwestycyjnych w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 według nabywających aktywa i wartości transakcji 74

Tabela 24. Stopa dezinwestycji w Polsce w latach 2011−2017 74

Tabela 25. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów zagranicznych oraz krajowych w Polsce w latach 2011−2017 75

Tabela 26. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów zagranicznych oraz krajowych według rodzaju działalności gospodarczej podmiotu bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017 75

Tabela 27. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 75

Tabela 28. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 76

Tabela 29. Wskaźnik dochodowości w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2012−2017 76

Tabela 30. Stan zobowiązań Polski z tytułu inwestycji bezpośrednich na koniec roku według zasady aktywa/pasywa oraz zgodnie z zasadą kierunkowości w latach 2011−2017 77


Spis wykresówWykres 1. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce

w latach 2000−2017 14

Wykres 2. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale geograficznym 15

Wykres 3. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 16

Wykres 4. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 16

Wykres 5. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017 17

Wykres 6 Zmiany stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku dla spółek giełdowych i pozostałych podmiotów 18

Wykres 7. Stan zobowiązań Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach 2000−2017 wyrażony w różnych walutach 18

Wykres 8. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2017 roku według kraju pochodzenia inwestora zagranicznego 19

Wykres 9. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce według kraju siedziby inwestora bezpośredniego i kraju siedziby podmiotu dominującego (UIC) na koniec 2017 roku 20

Wykres 10. Struktura stanu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w wybranych branżach na koniec 2017 roku 22

Wykres 11. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w poszczególnych województwach na koniec 2017 roku 23

Wykres 12. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2000−2017 23

Wykres 13. Zmiany dochodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce według przyczyn zmian w latach 2001−2017 24

Wykres 14. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku według kraju inwestora bezpośredniego 24

Wykres 15. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2017 roku w podziale na rodzaje działalności gospodarczej 26

Wykres 16. Wskaźnik dochodowości w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2012−2017 26

Wykres 17. Transakcje z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017 28


Spis wykresów

Wykres 18. Struktura geograficzna transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku 29

Wykres 19. Struktura branżowa transakcji z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku (sekcje PKD) 29

Wykres 20. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z wyszczególnieniem fuzji i przejęć w latach 2011−2017 30

Wykres 21 Stany należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017 31

Wykres 22. Kraj podmiotu bezpośredniego inwestowania i kraj docelowej inwestycji wg stanów należności inwestorów kontrolowanych przez rezydentów na koniec 2017 roku 31

Wykres 23. Struktura geograficzna należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku 32

Wykres 24. Struktura branżowa należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku 33

Wykres 25. Dochody z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach 2000−2017 35

Wykres 26. Struktura geograficzna dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku 36

Wykres 27. Struktura branżowa dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2017 roku 37

Wykres 28. Dezinwestycje i reorganizacje w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 41

Wykres 29. Wpływ dezinwestycji na wartość napływu kapitału w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 42

Wykres 30. Łączna liczba transakcji dezinwestycyjnych w ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2011−2017 według nabywających aktywa i wartości transakcji 42

Wykres 31. Stopa dezinwestycji w Polsce w latach 2011−2017 43

Wykres 32. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów krajowych w Polsce w latach 2011−2017 43

Wykres 33. Łączna wartość dezinwestycji dokonanych przez inwestorów z poszczególnych krajów na rzecz inwestorów zagranicznych w Polsce w latach 2011−2017 44

Wykres 34. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów krajowych w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017 44


Wykres 35. Łączna wartość dezinwestycji na rzecz inwestorów zagranicznych w podziale na rodzaje działalności gospodarczej podmiotów bezpośredniego inwestowania w Polsce w latach 2011−2017 44

Wykres R1. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą (PIB) i zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce (ZIB) według największych przedsiębiorstw i skumulowanego rozkładu udziałów 34

www.nbp.pl

zagraniczne inwestycje bezpośrednie w polsce i polskie ... · zagraniczne inwestycje bezpośrednie...

Documents