1

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARISAKINCALARI

Hazırlayan

Doç. Dr. Ruhi Sarpkaya

2

Yabancı dil niçin öğrenilmelidir?

• En az bir yabancı dili,

• Uluslararası ilişkileri sürdürebilmek için,

• Dünyadaki bilimsel, teknik ve sanatsal yenilik ve ilerlemeleri izleyebilmek için öğrenmeliyiz.

3

Yabancı Dil Eğitimi ve Yabancı Dille Eğitim Arasındaki Fark

Nedir?• Yabancı dil eğitimi, insanların kendi

anadillerinden başka bir dili öğrenme etkinliğidir.

• Yabancı dille eğitim ise, eğitim öğretim etkinliklerinin tümünün ya da bir kısmının anadili dışında bir yabancı dille sürdürülmesidir.

4

Yabancı Dille Eğitim Kimlerin Çıkarınadır?

• Ülkeleri topla tüfekle değil de kültür sömürgeciliği aracılığıyla içerden ele geçirmeye çalışan sömürgeci ulusların yararınadır.

5

Yabancı Dille Eğitimin Egemen Uluslarda Olmadığı Sıklıkla Dile Getirilir

“Ulusal devlet başka bir devletin ulusal diliyle, ulusal öğretim kurumlarında “öğretim” yapamaz. Bu ancak sömürgelerde görülür” (Atilla İLHAN).

6

Yabancı Dille Eğitimin Egemen Uluslarda Olmadığı Sıklıkla Dile Getirilir

“ Biz aslında yabancı dille eğitim yaparak bir yabancı dil öğretmiyoruz. Yabancı dilin ait olduğu kültürel, siyasal, ideolojik ve benzeri değerleri benimsemiş ya da benimsemeye yatkın insanlar yetiştiriyoruz.” (Serdar ANT, 2000).

7

Yabancı Dille Eğitimin Egemen Uluslarda Olmadığı Sıklıkla Dile Getirilir

• “Kendi dilini bırakıp yabancı dil ile eğitim vermek şeklindeki bu yabancı dil öğretme yöntemi, birkaç sömürgeden başka hiçbir ülkede yoktur.”(Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu, 2000)

8

Ülkemizde Yabancı Dille Eğitimin Kısa Tarihçesi

• Atatürk, Kurtuluş savaşı sırasında misyoner okullarının etkinliklerinden çok çekmiştir. Bu yüzden eğitim birliği yasasıyla bu okulları -Robert kolej gibi bir kaçı hariç- kapatmıştı. İşte Atatürk bu kalan birkaç koleje seçenek olsun diye, Türk Eğitim Derneği’ni kurmuştur. Ne acıdır ki yabancı dille eğitim, TED’in Yenişehir Lisesinde başlatılmıştır.

9

Oktay Sinanoğlu'ndan İlk Adım Tanıklığı

• “...Tam liseyi bitireceğiz, bize dediler ki ‘Okul iflas edecek, gelecek sene başınızın çaresine bakın.’. Yaz bitti, okul hala var mı diye geldik. Okul vardı ama 10’dan fazla Amerikan ve İngiliz öğretmen gelmiş. Sorduk, okul iflas ediyordu, peki bu öğretmenler nereden bulundu. Kafamıza takılmıştı, gık yok. Sonra bir laf çıktı. Gelecek sene burası kolej olacak, Robert Koleji gibi.”

10

DİKKAT!

• Yenişehir Lisesi’ni, TED Koleji’ne çevirenlerin başında İngiliz ajanı Browning gelir. Yirmi sene sonra da bu başarısından dolayı İngiltere Kraliçesinden madalya aldı.”

11

Ülkemizde Yabancı Dille Eğitimin Kısa Tarihçesi

• Yabancı dille eğitimin ikinci kalesi, ODTÜ ile kuruldu. ODTÜ’ nün finansmanı Amerikalılar tarafından sağlanmıştır. Bize düşen ise, yalnızca küçük bir isteği yerine getirmek olmuştur. Bu istek çok masumdu:

“Ortadoğu ülkelerinden de size öğrenci gelecek, bu nedenle eğitim dili İngilizce olsun.”

12

Ülkemizde Yabancı Dille Eğitimin Kısa Tarihçesi

• Yabancı dille eğitimin üçüncü kalesi de Boğaziçi üniversitesidir. 1971’de Robert kolejin yüksek okulları Anayasaya aykırılıktan kapatılınca, Boğaziçi Üniversitesi kurularak bu okullar buraya devredilmişti. Yine küçük bir ayrıntı gözlerden kaçmıştı: Yabancı dille eğitim yapılacaktı...

13

Yabancı Dille Eğitim Nasıl Yaygınlaştı?

• Yerli ve yabancı şirketler, iş duyurularında ODTÜ ve Boğaziçi mezunu olmayı önkoşul ya da tercih nedeni olarak göstererek,

• Türkçemize olan özsaygımızı yitirmemize neden olarak.

14

Yabancı Dille Eğitimin Yaygınlaşması• Kolejlerde, ODTÜ ve Boğaziçi'nde yetişenler ve

çevresindekiler, şu yanlış düşünceleri yaymışlardır:

*Türkçeyle bilim yapılamaz,*Türkçenin sözcük dağarcığı zayıftır.*Türkçe elastiki bir dildir.*Küreselleşen dünyada evrensel dil İngilizcedir.

• Böylece yabancı dille eğitimi yaygınlaştıracak zemin oluşturuldu.

15

Türkçeyle Bilim Yapılamaz mı?

En soyut bilimlerden felsefe ve matematik konuları % 80-85 oranında Türkçe yazılıyor.

*Yine 1998’de sayısal teknoloji alanında dünyanın en büyük uzmanı Yunan asıllı Nicholas Negrop, Türkiye’deki bir konferansında şöyle demiştir:

“Türkçe, bilgisayar yazılımı için dünyadaki en uygun dildir. Çünkü yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan bir dildir.”

16

Türkçe’nin Sözcük Dağarcığı Zayıf mıdır?

Sözcük dağarcığı, dillerin zenginliğinde önemli bir göstergedir. Ancak tek gösterge değildir. Önemli olan dilin kavramları anlatabilme yeteneğidir.

17

Türkçe Elastiki Bir Dil midir ?

Her dilde sözcüklerin eşanlamlıları, mecaz anlamları, eşseslileri vardır. Bu durum, yalnızca Türkçe’ye özgü değildir. Sorunlar Türkçe’de değil, Türkçe’yi iyi bilmemekten ve özensiz kullanmaktan kaynaklanmaktadır.

18

Küreselleşen Dünyada Evrensel Dil İngilizce midir?

Evrensel dilin İngilizce olduğu yalnızca bir yutturmacadır. Bugün Almanya, Fransa, Japonya kendi dillerini korumak için ellerinden geleni yapmaktadırlar. Lütfen Almana, Fransıza, Japona sorun bakalım, İngilizce’nin evrenselliğini kabullenecekler mi?

19

Yabancı Dille Eğitimin Yaygınlaşması

• Anadolu Liseleri, Fen Liseleri, Süper Liseler bu alt yapının üzerine her geçen gün hızla çoğaltıldı.

• Son olarak anaokullarına da yabancı dil sokulmuş durumdadır.

20

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARI

• Eğitim dilinin Türkçe olmayışı, yabancı dillerin egemenliğini artıracak, Türkçe bilim dili olmaktan uzaklaşacak, yoksullaşacaktır.

• Ulusal dil, ulusal kültürün yaratıcısıdır. Ulusal dilimiz Türkçe yok olursa, kültürümüz de yok olur.

21

Atatürk, Türkçe ile ulusal duygular arasındaki ilişkiyi şöyle açıklar:

     

• “Ulusal duygu ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin ulusal ve zengin olması ulusal duygunun oluşmasında başlıca etmendir. Türk dili dillerin en zenginlerindendir, yeter ki bu dil bilinçle işlensin.”

22

Yabancı dille eğitim, düşünme yeteneğini ve

yaratıcılığı köreltir.“Yabancı dil eğitimi hızla yabancı

dilde eğitim haline getirilmektedir. Çocuklarımız, gençlerimiz git gide kendi dilleriyle bilgilenemez, düşünemez duruma düşürülmekte; dil-düşünce, dil-kimlik bağlantısı ortadan kaldırılmak istenmektedir. Her türlü özgür yaratım engellenmektedir. Dolayısıyla bağımsızlığımız yok edilmek istenmektedir.”

23

Dil-kültür ilişkisi

• Ulusal dil Türkçe ölürse, kültürümüz de ölür. İngilizler, İrlanda’nın yerli dili Gealik’i yasaklarlar. Okullarda İngilizce eğitim verirler. Bir buçuk nesil sonra Gealik dilini bilenler %30’a düşüyor.

24

Ünlü Alman tarihçi ve dilbilimci Brockelmann’ın şu sözleri çok önemlidir:

• “Dil bir milletin özelliklerinin sadık aynasıdır. Milli benliğini, ulusal özelliklerini bilinçle kavrayabilecek düzeye erişmedikçe, hiçbir millet siyasi ya da manevi yönden kendisinden üstün olan yabancı milletlerin kültürel etkisine ve bu kültürün taşıyıcısı olan yabancı sözcüklerin anadiline girmesine engel olmak gerektiğini tam olarak kavrayamaz.”

25

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARI

• Yabancı dili tam öğrenemeyen öğrenci, dersi anlamayacak, sorgulamayacak, araştırmayacak edilgen bir birey olacaktır.

Örneğin,

26

• Türkçeyle eğitim gören Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) öğrencileri ile İngilizce eğitim gören ODTÜ öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışmada, Üniversiteye girişte daha yüksek puana sahip ODTÜ öğrencilerinin, son sınıfta, anlama, anlatma yeteneklerinin, SBF öğrencilerinin gerisine düştüğü; giderek lise bitirme aşamasındaki yeteneklerinin gerilediği saptanmıştır.

27

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARI

• Yabancı dille eğitim kaynak savurganlığı yaratır. Örneğin , hazırlık sınıflarının olması hem ek maliyet hem de zaman kaybıdır.

• Yabancı dille eğitim beyin göçünü teşvik eder.

28

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARI

Türkçe ile eğitimin tasfiye edilmesiyle, demokrasi karşıtı odaklar için uygun bir zemin yaratılır. Küçük bir azınlığın kullandığı dilin hakim hale gelmesi, geniş kitlelerin siyasal, bilimsel, edebi, kültürel etkinliklerin dışında kalması anlamına gelir.

29

YABANCI DİLLE EĞİTİMİN SAKINCALARI

• Ana dilinin yetersiz olduğunu düşünen bir kişinin, yabancı bir kültürün özelliklerinin ve değer yargılarının kendi ulusununkilerden üstün olduğu düşüncesine kapılması olasılığı, kaçınılmaz bir sonuç olarak karşımızdadır.

• Ana dilini iyice öğrenememiş bir kişi, başka hiçbir dili iyice öğrenemez.

30

Ulusal Dille Eğitim Yapılmalıdır

• Bunun gerçekleşmesi için

• Yabancı dille eğitime bütün eğitim kademelerinde son verilmelidir.

• Bütün bilimsel çalışmalar Türkçe yazılmalıdır. Gerekirse yabancı dile çevrilmeli.

31

• Temel bilim ve sanat yapıtlarının çevrilmesi için çeviri birimleri oluşturulmalıdır.

• Basın yayın araçlarında, sokakta, alışveriş yerlerinde Türkçenin özenli kullanılması sağlanmalıdır.

• Edebiyat ve Türkçe öğretmenleri sağlam bir anadili bilinciyle yetiştirilmelidir.

32

Uzun Sözün Kısası

• Rona Aybay’ın dediği gibi:

“Yabancı dille eğitim, Türkün, Türke yaptığı bir işkencedir.”

“Türkçem, benim ses bayrağım” diyen herkes bu işkenceye dur demelidir.

33

Konuyla İlgili Şu Yapıtları Okunabilir

• Aksan, Doğan (1990). Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi.

• Hasol, Doğan (2000), Öğretimde Türkçeden Kaçış, Cumhuriyet, 6.12.1999.

• Hepçilingirler, Feyza (1997), Türkçe “Off”, İstanbul: Remzi Kitapevi.

• Özel, Sevgi (2000), Dil Kiri El Kiri, Ankara: Bilgi Yayınevi.

• Sinanoğlu, Oktay (2002), Bye Bye Türkçe, İstanbul: Otopsi Yayınları