Wzory haftów pienińskich

opracowane przez uczestników

projektu BEZPIECZNA +

STRÓJ GÓRALI PIENIŃSKICH

Strój górala pienińskiego składa się z:

kapelusza z czarnego filcu ozdobionego w raki, kostki lub paskiem imitującym sznur muszelek.

Zimą kapelusz zastępuje baranica.

biała koszula spięta mosiężną spinką lub wiązana sznurkiem,

niebieska kamizelka haftowana w barwne kwiaty i ozdobiona cekinami.

portki (spodnie) z białego sukna, barwnie haftowane czerwonym, zielonym i żółtym wyszyciem.

Rozporek (w gwarze pienińskiej „przyporek” lub „przypór”) ozdobiony jest wzorem w kształcie

serca tzw: sercówka czyli pienińska parzenica. Przypór jest przykryty „zalatacem”- jest to

ozdobiony kawałek płótna przykrywający wycięcie części przyporka, maxmalnie do długości

początku parzenicy. Dzieci mogą mieć portki uszyte z płótna z czerwonymi lampasami.

kierpce wykonane z jednego kawałka skóry juchtowej wiązane za pomocą rzemieni.

kulka, ciupaga, loska.

Kamizelka górala pienińskiego bogato zdobiona

cekinami

Portki uszyte z białego sukna zdobione haftem

Typowy strój góralki pienińskiej składa się z:

biała haftowana bluzka,

gorset z czarnego aksamitu bogato haftowany atłaskami w kwieciste motywy, ozdobiony

kolorowymi cekinami. Motywy zdobnicze na gorsetach są zaczerpnięte z łąk pienińskich (zioła,

kwiaty splecione w bukiet) lub dziewięciosił.

spódnica z białego, czerwonego lub zielonego tybetu w kwieciste wzory. Na spódnicę była

dawniej zakładana zopaska noszona podczas prac domowych.

kierpce ze skóry juchtowej wiązane za pomocą długiego rzemienia wokół łydki.

czerwone korale trzyrzędowe wiązane z tyłu czerwoną wstążką.

Włosy splecione w warkocze –dziewczynki dwa warkocze, starsze dziewczyny jeden, natomiast

mężatki mają włosy zaplecione w „cubę” ( kok). Na głowę zakładano chustkę - u młodych

dziewczyn była wiązana z tyłu głowy, ale tylko przy pracach w gospodarstwie domowym lub w

polu. U mężatek i starszych kobiet zarówno przy pracach domowych jak i podczas

uroczystości kościelnych chustka była wiązana pod brodą. Młode dziewczyny –( górolki)

podczas nabożeństw kościelnych miały chustki zarzucone na ramionach. Starsze kobiety (

babki) zakładały na głowę i ramiona grube chusty ( tzw: łodźywacki).

Gorset z czarnego aksamitu – przód

Gorset - tył

WZORY HAFTÓW

UMIESZCZANE NA

PORTKACH

GÓRALA PIENIŃSKIEGO

Sercówka – parzenica pienińska. Haft wykonywany na górnej

części portek w okolicy przypora

Motyw kwiatowy haftowany na górnej części portek.

Nogawka portek z ornamentem

Górna część portek z ornamentami – dziewięćsił

Motyw kwiatowy, który może być wyhaftowany na zalatacu.

WZORY HAFTÓW

UMIESZCZANE NA

KAMIZELCE

Motyw ozdobny przy kieszeni kamizelki

WZORY HAFTÓW

UMIESZCZANE NA

GORSECIE GÓRALKI

PIENIŃSKIEJ

Kompozycja z kwiatów łąk pienińskich:

róże, niezapominajki,

Kompozycja kwiatowa na gorsecie z róż niezapominajek

i konwalii

Bardzo często na gorsetach góralek pienińskich można spotkać wyhaftowany dziewięćsił.

Wzornik haftów pienińskich powstał dzięki realizacji w Szkole Podstawowej projektu

BEZPIECZNA +. Grafikę haftów opracowywali uczniowie naszej szkoły oraz harcerki ze Sromowiec

Wyżnych pod kierunkiem pani Jadwigi Kobylarczyk.

1. Anna Kozub- kl. IV

2. Aleksandra Pierwoła – kl. V

3. Magdalena Groń – kl. V

4. Alan Janczy – kl. V

5. Norbert Kita – kl. V

6. Artur Markowicz – kl. V

7. Andżelika Gubała – kl. V

8. Karolina Bańkosz – kl. V

9. Natalia Przybysz – kl. V

10. Mateusz Kobylarczyk – kl. V

11. Bartosz Kowalczyk – kl. V

12. Natalia Janczy – kl. VI

13. Paulina Olejarz – kl. VI

14. Oliwia Grywalska – kl. VI

15. Julia Janczy – kl. VI

16. Karolina Pierwoła – kl.VI

17. Gabriela Olejarz – kl. VI

18. Donata Kowalczyk – gimnazjum

19. Kinga Pierwoła - gimnazjum

20. Kinga Anna Pierwoła - gimnazjum

Sromowce Wyżne, 19. XII. 2015r.