WYKORZYSTANIE NARZĘDZI AUDIOWIZUALNYCH W PRACY DORADCY ZAWODOWEGO

Opracowanie: Maria Góralczyk, Joanna Górzyńska

Warmińsko-Mazurski Pakt na Rzecz Rozwoju Poradnictwa Zawodowego

Zespół ds. szkoleń i rozwoju zawodowego

Kreatywna metodyka

to sposób pracy i wykorzystywania

dostępnych metod, technik i zasobów.

To styl myślenia i działania.

Kreatywność to także cel działań doradczych.

H. Dołęga-Herzog, M. Rosalska, Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu. Propozycje rozwiązań metodycznych. KOWEZiU 2014, s. 32

Film jako metoda eksponująca

W poradnictwie grupowym coraz częściej wykorzystywana jest projekcja filmu,

projekcję filmu często wspierają metody aktywizujące, które pozwalają na twórczy odbiór treści przekazanych poprzez film.

Film staje się pretekstem do twórczego myślenia.

„W czasie projekcji filmu widzimy dane wydarzenie o wiele jaśniej.

Dostrzegamy dużo interesujących szczegółów (...), które w rzeczywistości nigdy nie dotarłyby

do naszej świadomości, całkowicie skoncentrowanej

na przebiegu owego wydarzenia”

A. Huxley, Sztuka widzenia. Jak pomóc swoim oczom,

tłum. A.W. Soboń, Kraków 1992 r.

Wybór filmu

powinien być podyktowany nie tylko przydatnością w omawianiu zagadnień,

lecz także wysoką jakością poznawczą, historyczną czy estetyczną dzieła.

Doradca musi dobierać materiał odpowiedni do poziomu emocjonalnego

i intelektualnego swoich odbiorców.

Doradca powinien pełnić funkcję mentora i przewodnika po świecie wartości,

jakie ukazuje sztuka filmowa.

Film

ma być tylko narzędziem do realizacji precyzyjnie określonych celów,

każda projekcja, niezależnie od tego na jakich zajęciach się odbywa powinna zostać omówiona,

odbiorca, musi mieć możliwość podzielenia się swoimi wrażeniami i wątpliwościami,

a do doradcy należy pokierowanie analizą i wskazanie różnych interpretacji,

należy dobrać odpowiedni materiał do poziomu emocjonalnego i intelektualnego

swoich klientów, uczniów, odbiorców.

Przemyślane i zaplanowane zajęcia

z wykorzystaniem materiałów filmowych powinny prowadzić do:

wzbogacenia wiedzy merytorycznej odbiorcy;

wykształcenia umiejętności pracy z różnymi rodzajami źródeł;

kształtowania nawyków i gustów;

refleksji nad tematem (zagadnieniem, problemem);

podjęcia samodzielnej pracy badawczej lub twórczej;

rozwoju zainteresowań, a następnie dążeniem do sukcesu;

pomogą dokonywać odbiorcom wyboru i samodzielnej oceny wartościowych

pozycji oraz będą wyzwalać inicjatywy, dzięki którym, być może, odkryją oni

własne pasje i talenty;

zrozumienia znaczenia planowania kariery zawodowej;

autoewaluacji, bilansu własnych możliwości odbiorcy.

Ogólny model pracy z materiałem audiowizualnym czyli – jak zaplanować zajęcia?

Wprowadzenie – przygotowanie odbiorcy do projekcji, omówienie kontekstów, tła historyczno-społecznego, rozdanie ankiet z pytaniami, które ukierunkują uwagę odbiorcy na zagadnienia i pomogą w interpretacji treści, realizowanego tematu.

Projekcja filmu.

Zebranie pierwszych wrażeń po filmie.

Uzupełnienie przekazu wskazówkami interpretacyjnymi, dyskusją, ciekawą pracą, ćwiczeniem z zastosowaniem aktywizujących metod pracy .

WYBRANE METODY PRACY Z FILMEM

MOTYWACJA

Co naprawdę nas motywuje

Filmy, które wskazują na znaczenie motywacji w życiu:

Film – „Nie poddawaj się” https://www.youtube.com/watch?v=3EwFNzH510g

Film – „Rób to, co trudne” - film motywacyjny

https://www.youtube.com/watch?v=Ve0wuFPdg5M

Film – „Ograniczenia nie istnieją – Motywacja” ( Eric Thomas )

https://www.youtube.com/watch?v=ZtLlfdyDySY

Film – „Cyrk motyli”

https://www.youtube.com/watch?v=a4KeipGwkKk

Film – „Nigdy się nie poddawaj”

https://www.youtube.com/watch?v=4rMfjhTP8ZA

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka motywacja

1. Wstęp: Wyjaśnienie znaczenia słowa „motywacja” , przedstawienie do tematu, określenie celów zajęć z grupą. 2. Wprowadzenie: w zależności od zastosowanej metody przedstawienie oczekiwań po obejrzeniu filmu, wskazanie

na co należy zwrócić szczególna uwagę, postawienie kontrowersyjnych tez do dalszej dyskusji.

3. Projekcja filmu: Cyrk motyli, Ograniczenia nie istnieją.

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – „Spór z obroną grupy” - dyskusja nt kontrowersyjnych poglądów dotyczących

motywacji

Metoda – World cafe – moderowanie dyskusji w dużej grupie podzielonej na 3-4 mniejsze

na określone 3-4 tematy

Metoda – Mapa mentalna - wizualne przedstawienie sposobu myślenia o „motywacji”

4. Podsumowanie zajęć: Prezentacja wniosków i ewaluacja techniką „słoneczne przymiotniki”

Spór z obroną grupy

Do tematu dyskusji należy opracować 4-5 możliwie kontrowersyjnych poglądów. Do dyskusji nt. znaczenia motywacji można zaproponować:

1. Motywacja to mit.

2. Człowieka motywuje tylko zewnętrzne środowisko.

3. Człowiek motywuje się wyłącznie sam.

4. Jak nie masz znajomości to i motywacja nie pomoże.

Z grupy biorącej udział w dyskusji wyłaniamy po 1 osobie do każdego poglądu. Zadaniem tych osób jest prowadzenie sporu. Siadają naprzeciw siebie. Pozostali uczestnicy siadają za przedstawicielem poglądu, z którym się utożsamiają. Spór trwa 10 min., potem następuje pauza doradcza 5-10 min. Po zakończeniu pauzy II runda, po 7-8 minutach znowu pauza. Spór prowadzący uznaje za zakończony, gdy omawiany temat jest przedyskutowany i uczestnicy doszli do wspólnych wniosków.

World cafe – technika moderowania dyskusji w dużej grupie

Prezentujemy ogólny temat dyskusji, organizujemy przestrzeń i wyznaczamy moderatorów poszczególnych kawiarnianych stolików.

Każdy z moderatorów otrzymuje uszczegółowione zagadnienie do dyskusji.

Moderator organizuje swój stolik, dynamizuje dyskusję, robi notatki. Wnioski zapisuje na dużym arkuszu.

Uczestnicy samodzielnie decydują do jakiego stolika chcą się przysiąść.

Po wyznaczonym czasie zapraszamy do pracy na forum. Moderatorzy prezentują wnioski.

KOMUNIKOWANIE SIĘ

Jak słowa i gesty są przez nas odbierane – różne aspekty komunikacji

Filmy związane z komunikowaniem się:

Film – „Ja w sprawie pracy” coś na wesoło

https://www.youtube.com/watch?v=ZcIluLs21Yc

Film – „Lekarka” coś na wesoło

https://www.youtube.com/watch?v=NM08N-T9sLI

Film – „Potęga słów…”

https://www.youtube.com/watch?v=tnE7qz5GUFY

Film – Negocjacje

https://www.youtube.com/watch?v=_nb27YyCTFQ

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka komunikacja

1. Wstęp: Po co słowa, J. Panasewicz - formułowanie tematu oraz celów zajęć z grupą.

2. Wprowadzenie: Projekcja krótkiego fragmentu filmu: Stowarzyszenie Umarłych Poetów, Inny punkt widzenia - dyskusja, opracowanie definicji komunikacji.

3. Projekcja filmu: Potęga słów, Ja w sprawie pracy.

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – wspólna droga, ćw. Komunikacja w zespole.

Metoda – analiza SWOT, ćw. Co sprawia mi trudności w porozumiewaniu się z innymi?

Metoda – ambasador, ćw. Ja w sprawie PRACY!!! Inny język?

Metoda – metoda przypadków, ćw. Rozwiązać problem.

4. Podsumowanie zajęć: powiedź mi coś miłego (Lekarka)

ROZMOWA KWALIFIKACYJNA

Jak nie powinna wyglądać, a może jak powinna? Jak się przygotować idąc na rozmowę kwalifikacyjną.

Rozmowa kwalifikacyjna

Film – „Nudny księgowy”

https://www.youtube.com/watch?v=NzabZjVQw7Y&t=109s

Film – „Rozmowa kwalifikacyjna”

https://www.youtube.com/watch?v=6uMtRnj_NYs

Film – „Bezbłędna rozmowa kwalifikacyjna”

https://www.youtube.com/watch?v=gGRfIQp937g

Film – „Praca i rekrutacja - zobacz, jak wyglądają rozmowy"

https://www.youtube.com/watch?v=8Fa4b-is86k

Kandydat

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka rozmowa kwalifikacyjna

1. Wstęp: Podanie tematu warsztatów. Określenie celów. 2. Wprowadzenie: zapoznanie ze sposobem prowadzenia zajęć, wyjaśnienie metody jaka zostanie zastosowana do

realizacji celów, ukierunkowanie uwagi uczniów na istotne elementy związane z tematem.

3. Projekcja filmu: Kandydat, rozmowa kwalifikacyjna, bezbłędna rozmowa kwalifikacyjna,

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – Dywanik pomysłów ćw. Indywidualne i grupowe określanie rang kompetencji

sprawdzanych podczas rozmowy kwalifikacyjnej,

Metoda – metoda diamentów, ćw. Ustalenie hierarchii kompetencji i cech osobowościowych

uznawanych za ważne przez pracodawców

Metoda – Mapa mentalna ćw. Jak się przygotować do rozmowy kwalifikacyjnej, na co zwrócić uwagę.

4. Podsumowanie zajęć i ewaluacja w metodą Kciuki

Dywanik pomysłów + dyskusja

Jakie są kluczowe oczekiwania pracodawców od potencjalnego pracownika (naszego absolwenta) ?

Przed wyświetleniem filmu podczas wprowadzenia informujemy uczniów

na co mają zwrócić szczególna uwagę np. jakie są kluczowe oczekiwania

pracodawców od (naszego absolwenta) potencjalnego pracownika?

lub jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej.

Po filmie uczniowie piszą na karteczkach odpowiedzi na zadane pytania

i przyklejają je na tablicy. Podobne lub identyczne odpowiedzi nauczyciel grupuje.

Za pomocą ustalonych „rang” np. 1,2,3, lub +,++,+++; ważne,

mniej ważne, najbardziej ważne; określamy rangę wypisanych kompetencji.

Nauczyciel odczytuje treści, moderuje dyskusję nt ustalonej ważności,

pomaga sformułować wnioski.

Dywanik pomysłów

22

Jakie są kluczowe oczekiwania pracodawców od potencjalnego pracownika(absolwenta)?

Mapa pojęciowa (mentalna)

Mapa pojęciowa jest metodą wizualnego przedstawienia problemu,

rodzajem schematu pojęciowego ilustrującego nasz sposób myślenia

za pomocą słów, obrazów, zdjęć, rysunków itp. Aby stworzyć mapę

pojęciową, należy wyjść od interesującego nas pojęcia, problemu, a następnie stworzyć wokół niego sieć logicznych połączeń.

DIAMENTOWE USZEREGOWANIE

technika znana też pod nazwą „karo”. Układ priorytetów przypomina kształt diamentu lub „karo”. Struktura tej propozycji zmusza grupę do porozumienia drogą negocjacji i kompromisu (najważniejsze, ważne, mniej ważne, najmniej ważne). Zaczynamy od pracy indywidualnej, potem ustalamy hierarchie w grupach, na koniec umieszczamy wynegocjowana hierarchię na tablicy w postaci jak na rysunku.

2

1

3 3 3

2

4 4

5

KOMPETENCJE MIĘKKIE

I ich znaczenie

Szukamy kompetencji miękkich

Film – „Kompetencje miękkie, czyli co pracodawcy cenią najbardziej_2”

https://www.youtube.com/watch?v=fk5AL5QRCbI

Film – „8 umiejętności, które wyróżnią Cię z tłumu”

https://www.youtube.com/watch?v=z_P-Ne7TaDU

Film – Czym są kompetencje miękkie?

https://www.youtube.com/watch?v=y3cgzEZOKnk

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka kompetencje miękkie

1. Wstęp: Podanie tematu warsztatów w formie wykonanego przez uczestników rebusu. Określenie celów.

2. Wprowadzenie: wykonanie z uczestnikami testów związanych z określeniem posiadanych

komunikacji miękkich: Test kompetencji Edgar H. Schein Kotwice kariery lub Samoocena

kompetencji.

3. Projekcja filmu: Kompetencje miękkie, czyli co pracodawcy cenią najbardziej.

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – piramida priorytetów, ćw. Indywidualne na podstawie testu Samoocena kompetencji.

Metoda – metoda diamentów, ćw. Jakie kompetencje są cenione przez pracodawców?

Metoda – dyskusja „cebula”, ćw. Jakie kompetencje są najbardziej pożądane na dzisiejszym rynku pracy?

4. Podsumowanie zajęć i ewaluacja w formie TARCZY.

PRACA ZA GRANICĄ

Nie zawsze spełnia nasze oczekiwania, a może stanowić zagrożenie

Rzeczywistość, a marzenia

Film – „Dziewczyny z fabryki mięsa”

https://www.youtube.com/watch?v=9CGrKDjqYTM

Film – „Dwie małe dziewczynki”

https://www.youtube.com/watch?v=O_P7w3p-kj0

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka praca za granicą

1. Wstęp: Podanie tematu warsztatów. Określenie celów.

2. Projekcja filmu: Dziewczyny z fabryki mięsa, Dwie małe dziewczynki

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – bazar opinii, dyskusja nt czy warto szukać pracy za granicą

Metoda – odwrócona burza mózgów dyskusja Co zrobić aby wyjazd do pracy za

granicą był porażką,

Metoda – World Cafe, dyskusja nt Co decyduje, że jedni są zadowoleni z wyjazdu do

pracy za granicą a inni nie.

Metoda – analiza SWOT – prezentacja szans i zagrożeń przy wyjeździe do pracy za granicą,

3. Podsumowanie zajęć i ewaluacja w formie Karty ewaluacyjnej: z jaką miną kończysz zajęcia .

Bazar opinii

1. Małe grupy 6 osobowe rozmawiają w czasie 15 min. Na uzgodniony temat,

( na ten sam lub różne),

1. Każda grupa ma afisz, na którym jest zapisana teza i wnioski,

2. Afisze są przyczepiane do ściany,

3. Po 15 minutach uczestnicy chodzą po klasie i zapoznają się z wnioskami innych grup, mogą dyskutować z 2 przedstawicielami danej grupy, a ich wnioski są wpisywane jako wnioski „gości”.

4. Po 10 minutach pracujemy na forum, omawiamy ustalenia i wnioski

Odwrócona burza mózgów

Aby skorzystać z tej techniki, należy zadać przewrotne pytanie.

Zamiast: Jak można rozwiązać lub uniknąć tego problemu? zadaj pytanie: Jak spowodować, aby ten problem wystąpił?

Zamiast: Jak osiągnąć ten efekt? zapytaj: Jak mógłbym osiągnąć efekt odwrotny od zamierzonego?

Przeprowadź klasyczną burzę mózgów

Zamień zgłoszone pomysły na rozwiązania pierwotnego problemu

Przedyskutuj potencjalne rozwiązania, wybierając najlepsze

Śnieżna kula

Dyskusja piramidowa ,polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy w całej grupie. Daje szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zdania i stanowiska na podany temat, umożliwia nabywanie doświadczeń oraz pozwala ćwiczyć i śledzić proces uzgadniania stanowisk.

Technika składa się z kilku etapów: uczniowie pracują indywidualnie nad jakimś problemem,

łączą się w pary – uzgadniają stanowisko, pary łączą się w czwórki – uzgadniają stanowisko,

czwórki łączą się w ósemki i uzgadniają stanowisko,

ósemki łączą się w szesnastki i uzgadniają stanowisko, prezentacja wspólnie wypracowanego stanowisk

Analiza SWOT

Słabe strony

Mocne strony

szanse zagrożeni

a

KWALIFIKACJE

Po co są potrzebne?

Kwalifikacje

Film – „Polska Rama Kwalifikacji”

https://www.youtube.com/watch?v=_2ML6Y7bfO4

Film – „Sektorowe ramy kwalifikacji”

https://www.youtube.com/watch?v=hvJeoHRtTUc

Film – „Kwalifikacje zawodowe – rynek wielu kwalifikacji”

https://www.youtube.com/watch?v=dkKLZGFIJy4

Film - „Korzyści z systemu kwalifikacji”

https://www.youtube.com/watch?v=Y1R7ahzq_FI

Film – „Kwalifikacje dla każdego”

https://www.youtube.com/watch?v=EqpzpysIym0&list=PLLydRfCQB9zAFqjka6CsiQVof1zzEQRcV

Film – Świat bez zawodowców

Zajęcia związane z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, tematyka kwalifikacje

1. Wstęp: Podanie tematu warsztatów w formie ćwiczenia - instruktażu, np. wzór

origami oraz burzy mózgów. Określenie celów.

2. Projekcja filmu: Korzyści z systemu kwalifikacji, Świat bez zawodowców.

Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących na podstawie filmów

oraz własnych informacji, różnych źródeł informacji:

Metoda – bazar opinii, ćw. PRK.

Metoda – oryginalność myślenia, ćw. Zastosowania przedmiotów, Znajdź zawód.

Metoda – technika modelowania World Cafe, ćw. PRK.

3. Podsumowanie zajęć i ewaluacja w formie Butelkowej refleksji.

To nie takie proste Drogi Doradco!

• Praca z filmem wymaga szczególnych kompetencji.

• Wymaga dużego przygotowania do zajęć.

• Poszerza wiedzę z zakresu filmoznawstwa i historii kina, rozwijają warsztat doradcy jako edukatora filmowego (uczy układania programu filmowego, wskazuje metody analizy i interpretacji dzieła filmowego oraz pisania scenariuszy zajęć z filmem).

Bibliografia:

1. Jak pracować z filmem, Marianna Hajdukiewicz, Marcin Polak.

2. Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu. Propozycje rozwiązań metodycznych, H. Dołęga-Herzog, M. Rosalska.

3. Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego, M. Rosalska.

4. Materiały Centrum Edukacji Obywatelskiej dotyczące metod pracy na zajęciach.

5. Strona internetowa – youtube.com.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

…