WIEK PRZEDSZKOLNYJAK ROZPOZNAĆ POTENCJAŁ

DZIECKA?

Określenie „wiek przedszkolny” wskazuje na główne zadanie, które stoi przed dzieckiem – przygotowanie się do pójścia do szkoły. Wymaga to od dziecka osiągnięcia pewnej samodzielności. Uzyskanie jej jest możliwe jeżeli dziecko ma szansę sprawdzenia się w niej i jej doskonalenia w okresie przedszkolnym. Nie musi to być koniecznie związane z pójściem do przedszkola, mogą to być: spacery z rodzicami, zakupy, spotkania rodzinne, zabawy z rówieśnikami.

W wieku przedszkolnym dziecko nie nabywa rzeczywistej i pełnej samodzielności w żadnej dziedzinie. W każdej chwili mogą pojawić się nieprzewidzianeokoliczności, z którymi nie będzie mogło sobie poradzić.Dziecko musi nauczyć się rozpoznawać kiedy sprawy wymykają mu się z pod kontroli i w porę oddać się pod kontrolę rodziców lub nauczycieli.Osiągnięcie tak rozumianej gotowości jest dobrym prognostykiem szkolnego powodzenia dziecka w następnej fazie rozwojowej.

Wstęp

WIEK PRZEDSZKOLNY JAKO OKRES PRZEJŚCIOWY

- wiek przedszkolny jest fazą przejściową między życiem w ograniczonym środowisku domowym, a życiem w otwartym środowisku pozadomowym (szkoła)

- osiągnięciem wczesnego dzieciństwa było opanowanie wzorów działania w różnychsytuacjach (naśladowanie rodziców)

- uczenie się przez dziecko działać w sposób dostosowany do wymogów zmieniających się warunków działania:

*zmiana środowiska działania z zamkniętego na otwarte, np:przejście z środowiska domowego do środowiska szkolnego

*zmiana mechanizmu działanie dziecka z prymitywnych form działania na wyższe (czyli od dostosowania działań do względnie niezmiennych, konkretnych I fizycznych warunków do działań dostosowanych do zmieniających się sytuacjispołęczno-kulturowych

- przesunięcie zainteresowań dziecka z tego co wewnętrzne i dostępne zmysłom, na to co wewnętrzne i niedostępne w bezpośrednim poznaniu

KUSZĄCY ŚWIAT LUDZI I PRZEDMIOTÓW

- przez większą część etapu przedzszkolnego dziecko działa spontanicznie, ulega swoim pragnieniom, jeśli czegoś zechce, to chce tego od razu.

- im bliżej 7 roku życia, tym częściej, zanim dziecko zacznie coś robić, w jego przeżyciu będzie się pojawiał tak zwany moment intelektualny

- ciekawość ta sprzyja temu iż pojawia się wiele zakazów i ograniczeń. Dziecko zdobywa nowe doświadczenia

- prawidłowo rozwijające się dziecko w wieku przedszkolnym jest ciekawe świata

- zakazy powodują, że wiele pragnień dziecka nie zostaje spełnionych. Sytuacja taka zmusza je do poszukiwania różnych zastępczych form działania

SPOŁECZNA SYTUACJA ROZWOJU DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

AUTORYTETY

- wzrasta pewność siebie dziecka

- samoocena dziecka związana jest z wyobrażeniami, a nie faktami

- z czasem rodzice staja się „wszechwiedząca wyrocznią”, jeśli czegoś nie wiedzą to dziecko i tak im nie wierzy- urastają do rangi postaci idealnych

- prócz miłości do rodzica dziecko dołącza szacunek i uznanie

- dziecko bezkrytycznie przyjmuje wolę rodziców i ich polecenia

PRZYJACIELE

- w wieku przedszkolnym podział rówieśników własnej płci na wrogów i przyjaciół

- do czasu rozpoczęcia nauki w szkole występują przyjaźnie o charakterze jednopłciowym

* Proces identyfikacji z płciąWiek 0-3 Efekt rozwojowy: poczucie przynależności do płciWiek 3-6 Efekt rozwojowy: stabilność przynależności do płciWiek 6-7+ Efekt rozwojowy: trwałość przynależności do płci

- początkowo atrakcyjny jest ten rówieśnik, który ma dostęp do lepszych zabawek

- w wieku przedszkolnym przyjaźnie poszerzają swoje horyzonty

- początkowo zaprzyjaźnione pary izolują się, nie dopuszczają innych dzieci do wspólnej zabawy

- dzieci w wieku przedszkolnym mają ogromna potrzebę bycia związanym z innym rówieśnikiem (występuje tu tymczasowość przyjaźni)

- im dziecko starsze tym lepiej pojmuje przyjaźń ( bierze pod uwagę to, co druga osoba robi dla niego a nie to co ma czy jak wygląda)

DZIECKO POZNAJE SIEBIE I SWOJE OTOCZENIE

- zmiany w myśleniu i uczuciwości- nowa wizja świata i siebie w nim: dziecko przezwycięża chęć działania wyłącznie w celu spełnienia własnych pragnień, którego ceną jest łamanie zasad życia społecznego i organizcji świata fizycznego

- pojawia się skłonność do fantazjowania i wyobrażania sobie

Aby nie dopuścić do nadmiernego rozwoju fantazji należy rozwijać sprawność poznania:- poznanie u dziecka w wieku przedszkolnym ma charakter selektyczny- ważną rolę odgrywają zmysły i ich zróżnicowana wrażliwość, prowadząca do dominacjiktóregoś z nich- „przedmiot” jest więc „konstruowany” w umyśle dziecka – pojawia się „wyobraźnia”- tak długo jak percepcja dziecka nie będzie gotowa do wieloaspektowego poznania, konstrukcja przedmiotu w jego umyśle będzie fałszywa

- pojawia się zdolność do decentracji myśli dziecka (możliwość dokonywania koordynacji percepcji z poznaniem

W wieku przedszkolnym powstają pierwsze w pełni społeczne uczucia. Można wskazać ich trzy nowe elementy:1. Rozwój uczuć interindywidualnych, np: przywiązanie, antypatia, sympatia2. Intuicyjne uczucia moralne3. Regulacja zainteresowań, wartości

Rzeczy i zjawiska

Uczucia moralne

Wyobrażanie sobiePoznawanie

Stadium przedoperacyjneJakościowe cechy myślenie przedoperacyjne:a) intensywnie rozwija się język i myślenie symboliczne,b) dominują egocentryczna mowa i myślenie,c) w percepcji i myśleniu dominuje centracja i nieodwracalność,d) występują trudności z postępowaniem według zasady stałości,e) niektóre przedmioty są grupowane i klasyfikowane według określonej zasady, ale nie mogą być ponownie klasyfikowane według innej

Myślenie intuicyjne – jest najlepiej przystosowaną do rzeczywistości formą myślenia dziecka w wieku przedszkolnym. Ta forma myślenia ma charakter praktyczny i ujawnia się raczej w działaniach niż w mowie – myślenie to odznacza się sztywnością i nieodwracalnością.

Myślenie słowne – to potoczne myślenie dziecka w wieku przedszkolnym

Myślenie egocentryczne – włącza poznawaną rzeczywistość do własnej subiektywności, wyłączając tym samym wszelką obiektywność, Przejawia się przede wszystkim w zabawach symbolicznych

POCZĄTKI UCZUĆ SPOŁECZNYCHAspekty rozwoju emocjonalnego dziecka w wieku przedszkolnym

Wywoływanie i wygaszanie własnych emocji

Dziecko- interpretuje sytuację i wpływa na jej zmianę- słucha opowiadań o ludziach radzących sobie np: z lękiem, co pozwala mu lepiej radzić sobie z własnymi emocjami- może doświadczać w tym samym czasie więcej niż jednej emocji- rzadziej wybucha złością (pięcio-sześcio latki potrafią maskować emocje negatywne takie jak przykrość

Kontrola emocjiInnych ludzi

- manipuluje zachowaniami i uczuciami innych, np: poprzez przytulanie się

Rozumienie emocji - rozumie związek między pragnieniem a rzeczywistością - smutek pojawia się u niego wtedy gdy straci coś upragnionego- opanowuje społeczne reguły wyrażania emocji uwzględniając miejsce i czas

Regulowanie ekspresji własnych emocji

- od 2 roku życia systematycznie wzrasta u dziecka skłonność do mówienia o emocjach i refleksja nad nimi- dzieli się emocjami z innymi

Uczucia inter-indywidualne - u dziecka tworzą się podstawy do zawierania przyjaźni i odczuwania antypatii

Intuicyjne uczucia moralne - szacunek składający się z przywiązania i strachu jest u dziecka źródłem pierwszych uczuć moralnych

Regulacja zainteresowań i wartości

- wraz z rozwojem myśli intuicyjnej zainteresowania dziecka mnożą się i różnicują- następuje rozdzielenie funkcji wartościujacej (cel) i energetycznej zainteresowań- dziecko gotowe jest uczestniczyć we wspólnocie wartości(odzorowanie rodziców)

ZABAWA NA NIBY JAKO NAJWAŻNIEJSZA FORMA DZIAŁALNOŚCI DZIECKA W WIEKU

PRZEDSZKOLNYM - zabawa na niby spełnia najważniejsze pragnienia dziecka, niemożliwe do realizacji w innej formie - do zaistnienia zabawy na niby potrzebne sa dwie rzeczy: niezaspokojone pragnienia i zdolność oddzielania pola wizualnego od pola sensu

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY ROZWOJOWE A ZABAWA

- rozwój zabawy na niby jest związany z zachodzeniem 3 procesów:

* wynika ze zmiany relacji między tworzoną w zabawie sytuacją na niby, a regułami społecznymi * związany ze zmianą relacji między polem wizualnym, a polem sensu * dotyczy zmiany relacji między działaniem i sensem

GRA Z REGUŁAMI

- na pierwszy plan wysuwa się funkcja społeczna i intelektualna, dzieki nim dziecko opanowuje umiejętność rozpoznawania reguł społecznych oraz ich negocjowania i tworzenia razem z innymi rówieśnikami.

CELE GRY

- dzieci pod koniec wieku przedszkolnego wiedzą, że gra rozgrywa się między rolami, które są grane i między osobami, które te role odgrywają

PODSUMOWANIE

- pomyślny przebieg procesów wieku przedszkolnego daje gwarancję dobrej podstawy dla odniesienia przez dziecko sukcesu w szkole

- wiek przedszkolny pełni funkcję okresu preadaptacji do sytuacji szkolnych