ژان میشل ورنوشهایران، تخریب ضروری

Jean-Michel Vernochet

Iran, la destruction nécessaire

Edition Xenia

ترجمۀ حمید محوی2019دومین انتشار فوریه

2015 اوت 5نخستین انتشار عالم نافرمانی مدنی از موازین کپی رایتبا ا

برای ترجمۀ< آثار به زبان فارسی

و انتشار آزاد و رایگان در انترنت

1

Jean-Michel Vernochet

نویس��نده، منتق��د، روزنام��ه نگ��ار تجسس��ی وژان_میشل ورنوشCCه در پ��اریس در1947س��پتامبر 6جغرافی��ای سیاس��ی ش��ناس فرانس��وی

محلۀ بلویل به دنیا آمد. او در »بلگوسفر« خوانندگان زیادی دارد. کتاب نوش��ته ش��ده اس��ت.2012حاضر، »ای��ران، تخ��ریب ض��روری« در به��ار

ورنوشه پیش از این کتاب »اسالم انقالبی« را به همکاری ایلیچ رامیرز منتش��ر ک��رد. در م��ورد زندگینام��ۀ او می ت�وانیم2003س��انچز در س��ال

یادآوری کنیم که او نوۀ لئون گوستاو ورنوشه یکی از اعضای بنیانگ��ذار اس��ت، پس از چن��د ب��ار1920 دسامبر 25حزب کمونیست فرانسه طی

مسافرت به اتحاد جماهیر شوروی، خیلی زود پشت صحنه را دی��د و از حزب کمونیست فاصله گرفت. ژان میشل ورنوشه نوۀ دکتر پل ک��امو، پزشک بی نوایان است ک��ه در خیاب��ان جمه��وری در لیالس فع��الیت می

کرد.

2

فهرستTable des matières

1............با اعالم نافرمانی مدنی از موازین کپی رایت برای ترجمۀ< آثار به زبان فارسی

5.....................................................................................................................................پیشگفتار

7..........................................جایگاه ایران در »نظام جهانی« و جغرافیای استراتژی امپریالیست های

7............................................................... آمریکا–جغرافیای استراتژی امپریالیست های انگلیس- و

متحده ایالات مرکزی فرماندهی ستاد اقتدار 24...................................................................................................عرصۀ

شود نابود باید 24...............................................................................................................................ایران

34.....................................................................................................................اینرسی سیستمیک

36.................................................................................همسوئی : از روبناهای اقتصاد تا پایان تاریخ

39...................................................................................بحران : فرصت مناسب یا آغاز فروپاشی؟

43.....................................................................................................دربارۀ موتور جغرافیای انرژی

45..............................................................فرمانروا و طعمه : تخریب دشمن اختراعی و تعیین شده

47..............................................................................................................................جنگ چریکی

49......................................................................................................ترکیب مجدد نظم بین المللی

49.........................................................................................................و بازگشت تنش بین قدرتها

51.............................................................................................نخستین چرخ _ جغرافیای اقتصادی

56.................................................................................................................چرخ جغرافیای انرژی

59..............................................................................................................................سومین چرخ

63...................................................................................................منطق سیستمیک، جبر اینرسی

65.....................................................................................................................ساختار ایدئولوژیک

73..................................................................................................................................1ضمیمۀ

73......................................................................................... _ قدرت های نوظهور2010مه/ژوئن

73.......................................................................خود را به بازی غرب در خاورمیانه دعوت کرده اند

73.........................................................................................، آنکارا _ غزه _ برازیلیا2010 ژوئن 2

78......................................................................... _ تأمالتی پیرامون توافق هسته ای2010 مه 28

78..........................................................................................سه جانبه بین ایران _ ترکیه _ برزیل.

83..................................................................................................................................2ضمیمۀ

83........................................................................................................... _ عراق/ایران2009اوت

، پایگاه سازمان مجاهدین خلق ایران توسط نیروهای دولت عراق اشغال2009 ژوئیه 28سه شنبه 83...........................................................................................................................................شد

87........................................................................ _ سازمان مجاهدین خلق ایران،2007 فوریه 17

3

87............................................................................ابزار سیاسی و نظامی در خدمت ایاالت متحده

90..................................................................................................................................3ضمیمۀ

_ ایران : افزایش تمایالت ناآرامی داخلی، المثنای اجتناب ناپذیر وخامت مشکل هسته ای2010ژوئیه 90

92..................................................................................................................................4ضمیمۀ

92.................................................................................. _ جنگ پولی، جنگ جهانی2012 فوریه 22

94.................................................................................................................................جنگ پولی

95...............................................................................................................................پایان نوشت

ژان-میشل ورنوشهایران تخریب ضروری

4

پیشگفتار11 ، روزنامۀ صدای روسیه گ��زارش داد ک��ه ره��بر معن��وی و2012 ژوئیۀ

روحانی انقالب ایران، آیت الله علی خامنه ای تمام ملت را فراخوانده است تا برای جن��گ آخ��ر زم��ان و بازگش��ت ام��ام غ��ائب، مه��دی آم��اده شوند. برای مسلمانان شیعه، مهدی ف��ردی س��ت ک��ه می بایس��تی روز داوری نهائی برای نجات بشریت و باززائی و گسترش ایم��ان ب��ازگردد. شیعۀ دوازده امامی )شاخۀ اکثریت در این نوع اسالم ه��ترودوکس( ب��ر

ناپدید شده و بازگشت873این باور است که دوازدهمین امام به سال و ظهور او سرنوشت عدالت را رقم خواه�د زد، ولی چ�نین ام�ری تنه�ا پس از قتل عام بی ایمانان و گناهکاران که خونشان سطح تم��ام زمین

را آغشته خواهد کرد تحقق خواهد یافت. در چنین چشم اندازی، آیت الله علی خامن��ه ای اعالم ک��رده اس��ت ک��ه ایرانیان وظیف��ه دارن��د ت��ا ظه��ور ق��ریب الوق��وع »فرمان��دۀ ب��زرگ« در انتظار باقی بمانن��د، ب��رای آن ک��ه : »تحت ه��دایت پروردگ��ار و ب��ا م��دد پنهائی او، ما باید ب�ه ش��کلی رفت��ار ک��نیم ک��ه تم��دن اس��المی در جه��ان پیروز گردد، این است سرنوشت ما«! به همین مناس��بت از چن��د هفت��ۀ گذشته، مقامات نظامی نوش��ته ای را تحت عن��وان »ش��ش م��اه آخ��ر« بین یگان ها پخش کرده اند، و هدف از چنین کاری آم��اده س��ازی آن��ان برای ظهور ق��ریب الوق��وع ام��ام و روی��اروئی نه��ائی علی��ه غ��رب ب��وده

است. در اینجا اضافه کنیم که رئیس جمهور محمود احمدی نژاد و نزدیکان او

در1953ب��ه انجمن حجتی��ۀ مهدوی��ه تعل��ق دارن��د. این انجمن ب��ه س��ال متارکه با افکار و نظریات اکثریت ایجاد ش��د و در جری��ان آغ��از انقالب

دوب��اره ب��ه می��دان آم��د. این انجمن »برادران��ه«، مانن��د1978اس��المی کلیس��اهای انجیلی )اوانژلیس��ت( و فرق��ه ه��ای »یه��ودی-مس��یحی« در

مشخص��ا مانن��د مس��یح _ و بای��د–آمریکا، به بازگشت مهدی باور دارند فعاالنه بازگشت او را ف��راهم آورن��د و حت��ا ب��ه یمن خ��ود مؤم��نین و ب��ه همچنین با بر پا کردن رویدادهای آخر زمانی )آپوکالیپس( باز گش��ت او را تسریع نمایند. در ایاالت متحده، تقریبا نود و چهار میلیون کلوینیست و یهودی کمابیش به جهانبینی فرجام شناسی )یا آینده شناسی( مشابه به آن چه نزد راز و رمز مداران ایرانی می بینیم ب��اور دارن��د، یع��نی در5

انتظار جنگ خیر و ش��ر و آخ��ر زم��ان و نش��انه ه��ای بازگش��ت و ظه��ور1مسیح هستند.

1 : بهمترجم زمان امام بازگشت از متحد ملل نژاد در سخنرانی هایش در سازمان احمدی همراهی عیسی مسیح یاد کرده است.

6

جایگاه ایران در »نظام جهانی« و جغرافیایاستراتژی امپریالیست های

جغرافیای استراتژی امپریالیست های انگلیس- آمریکا–و

ایران باید تخریب شود! چنانکه می دانیم. ن��ه فق��ط ب��رای جلوگ��یری از دسترس��ی احتم��الی و ک��امال فرض��ی این کش��ور ب��ه س��الح هس��ته ای - احتم��اال، در چش��م ان��داز اس��تقالل کش��ور _ بلک��ه ب��ه این علت ک��ه ب��ا دستیابی به قدرت آتش اتمی می توان��د ام��نیت س��رزمینش را تض��مین کند _ و عالوه بر این ایران را قادر خواهد ساخت تا برتری اس��رائیل را در منطقه که خط اول جبهۀ غرب در خاورمیانه تلقی می شود و یا ب��ه شکلی که ب��رخی می گوین��د، جایگ��اه این کش��ور را ب��ه عن��وان پنج��اه و یکمین ایالت از ایاالت متحدۀ آمریکا و بیست و هشتمین عضو اتحادی��ۀ اروپ��ا زی��ر عالمت س��ؤال ب��برد و ی��ا منتفی کن��د. در اختی��ار داش��تن و انحصار سالح اتمی در منطقه _ البته اسرائیل _ به وی��ژه _ ب��ه داش��تن سالح ممنوعه اع��تراف نک��رده ولی ب��ه ش��کل خیلی هوش��مندانه ای در اختیار داشتن آن را به شکل سری ب��ه اطالع همگ��ان رس��انده اس��ت _

.2یعنی قدرتی که باید به هر قیمتی آن را دست نخورده حفظ کند

موشک اتمی پیش��رفته و400 تا 200مترجم : بر اساس پرونده ای در یوتوب، اسرائیل بین 2 به روز ش��ده توس��ط فن آوری ه��ای اول��ترا م��درن _ بمب ن��وترونی، بمب هی��دروژنی ق��ادر ب��ه تخریب استحکامامات زیر زمینی، موش��ک ه��ای هداین��ده ش��ونده ب��ا ق��درت تخ��ریب در س��طح شهرهای بزرگ _ در اختیار دارد. اسرائیل با نقض منشور منع گسترش سالح اتمی، بمب اتمی در اختیار دارد و این بمب اتمی نیز از طریق مناس��بات جاسوس��ی توس��ط فرانس��ه )چه��ارمین

ک��ه ش�ارل دوگ��ل ن��یز هنگ��ام1958 – 1956جمهوری( به اس�رائیل داده ش�ده )در اط��راف بازگشتش به قدرت نتوانست مانع چنین جری��انی ش��ود(. در اس��اس این ط��رح دو سیاس��تمدارفرانسوی )خائن به کشورشان و خود فروخته به اسرائیل( دیده می شوند : موریس ب��ورگس- مونوری وزیر دفاع و گی موله رئیس شورا. و باید دانست که چنین طرحی برای انتق��ال س��الحاتمی اسرائیل بدون کسب توافق مجلس انجام گرفت. )مراجعه شور به لینک زیر در یوتوب(

http://www.youtube.com/watch?v=Ha0FbY25pg8

7

اگ��ر ب��ر حس��ب اتف��اق ای��ران وارد باش��گاه هس��ته ای ش��ود، اس��رائیل همزمان وارد منطق بازدارندگی متقابل خواهد شد که حتا تصور چ��نین وضعیتی نیز برای اسرائیل تحمل ناپذیر است. عالوه بر این، یک ای��ران مسلح به سالح هسته ای الگوی بدی برای منطق��ه خواه��د ب��ود و آن را به شکل بالقوه به همسایگانی مانند ترکیه، عربستان س��عودی و مص��ر سرایت خواهد کرد. نگرانی دائمی در خصوص»گس��ترش س��الح هس��ته ای« نهایتا بیش از یک دلیل داشته، زیرا خط��ر عی��نی آن ک��ل منطق��ه و فراتر از آن را در ب�ر می گ�یرد. بط��ور مختص�ر می ت�وانیم بگ�وییم ک��ه تهران در حال سایه افکندن روی تل آوی��و می باش��د ک��ه از دوران پس��ا

در جایگاه میکرو-اب��ر ق��درت بی2003آوریل 12سقوط بغداد به تاریخ رقیب مطرح شده است.

تخ��ریب س��ازی ای��ران، یع��نی از ک��ار ان��داختن س��اختارهای سیاس��ی و اجتماعی _ و آن هم _ به شکل دراز مدت و احتماال فرو بردن ایران در هرج و مرج گس��ترده ب��ر اس��اس الگ��وی جن��گ داخلی در ع��راق، جن��گ چریکی، ساز و کار پیچیده ای که عناصر بسیاری را ب��ه ک��ار گرفت��ه ک��ه تماما ب��ه س��وی ه��دف نه��ائی خاص��ی گ��رایش داش��ته و س��رانجام س��ر

سختانه به سرنوشتی محتوم شباهت می یابد. در این زمین��ه، بس��یاری از منتق��دان ث��روت ه��ای مع��دنی ای��ران، مانن��د معادن غنی نفت و به ویژه گاز )سومین یا دومین در جه��ان( را مط��رح می کنند، و شاید هم که اشتباه نکرده باشند. با وجود این، آیا اش��تهای سیری ناپذیر مشتی هیوالی نفتی چند ملیتی را باید به مثابه یگانه علت

حمله به ایران و تخریب تمام و کمال آن تلقی کنیم؟ تخریب، به شکلی که در زبان محاوره ای رایج می گوین��د، می خواهن��د ایران را به »دوران پارینه سنگی« بازگردانند، یع��نی هم��ان سرنوش��تی که گریبانگیر تعدادی از دشمنان ایاالت متحده شد و همان نظ��امی ک��ه ایاالت متحده برای برخی از آنها ایجاد کرد. این همان سرنوشتی است که گریبانگیر افغانستان و ع��راق ش�د، و ب�از هم این هم�ان سرنوش��تی

سال پیش از این گریبانگیر آلمان شکست خورده شد.67است که

8

برای کشور2001 از سال 3 ، به همان شکلی که مایکل لدین1944سال کرد، وزیر خزانه داری ه��انری مورگنت��و در میان رودان اکیدا توصیه می

دولت رئیس جمهور روزولت که از وزاری م��ورد توج��ه و ب��ا نف��وذ ب��ود، می خواس��ت آلم��ان را ب��ه ن��وعی ب��ه دوران ق��رون وس��طی در دوران ماقبل صنعتی ب�از گردان�د. مایک��ل ل�دین مبل��غ ]ق��رن ن�وین آمریک��ا[ ب�ا گسترش چنین نظریاتی و تداوم تاریخی آن، به سخنگوی نظریۀ »ه��رج و مرج سازنده« کاربردی در خصوص عراق تبدیل ش��د. البت��ه واقعی��ات

، آلمان می بایس�تی وی�ران ش�ود و از ه�ر گون�ه ص�نعتی1944بر اساس »طرح مورگنتو« : 3 می10محروم شود و مجبور باش�د ب��ه دوران ماقب��ل ص��نعتی و اقتص��اد کش��اورزی ب��از گ��ردد.

، رئیس جمهور ترومن قرارداد اشغال را امضا کرد و طی دو سال آن را ب��ه ک�ار بس�ت.1945 به نیروهای اشغالگر آمریکائی دستور داده بودند که »هیچ اق��دامی ب��رای ب��از س��ازی اقتص��ادی آلمان انجام ندهید«. نخست وزیر بریتانی��ا چرچی��ل و رئیس جمه��ور روزولت در این م��ورد طی مالقاتی در شهر کبک پرونده ای سری ب��ا تواف��ق یک��دیگر ب��رای روس��تا نش��ین س��ازی آلم��ان تنظیم ک��رده بودن��د، سیاس��تی ک��ه نت��ایج آن کش��ور شکس��ت خ��ورده را ب��ه گرس��نگی و تقلی��ل جمعیتش محکوم کرده بود. جنگ سرد ضروریات خاص خود را تحمیل کرد و باز س��ازی آلم��ان آغاز شد. در مورد نظری��ۀ معاص�ر »ه��رج و م��رج س�ازنده« _ اس�تفاده جغرافی�ای سیاس�ی ب��ا برداشت انحرافی از »تخریب سازنده« که جوزف شومپتر اقتصاد دان اتریشی از آن دفاع می کرد _ توسط مایکل لدین مدیر روزنامۀ نئو کنسرواتور »مجلۀ ملی« در فردای سقوط دو برج چنین نوشت : »ما تنها کشور واقعا انقالبی در جهان هستیم، به همان ش��کلی ک��ه طی بیش از دو قرن نشان دادیم. ]ما ثبات نمی خواهیم[. تخ��ریب خالقان��ه در ط��بیعت ث��انوی م��ا م��وج می

زند«

(Cf. » Creative destruction.How to wage a revolutionary war «, In : National review Online, 20/9/2001.

باز هم می توانیم به میکائل لدین مراجعه کنیم

The War Against terror Masters : Why It Happened.Where We Are Now.How We’ll Win, New York, 2002)

یعنی موضوعی که وزیر امور خارجه کاندولیزا رایس نیز دائم��ا مط��رح می ک��رد و ب��رای ایج��اد دموکراسی در دولت های عرب که طعمۀ استبداد عهد قدیم بود روی »هرج و م��رج س��ازنده« قسم می خورد. مایکل لدین یکی از مشاوران امور بین المللی نزد ک��ارل روو، مش��اور مخفی

دوران ریاست جمهوری جرج دابلیو ب��وش، و در عین ح��ال »کرس��ی آزادی« در2007تا سال بطن اتاق فکری »آمریکن اینترپرایز انتستیتو« را نیز در اختیار داش��ت و در کن��ار ریچ��ارد پ��رل کار می کرد. همکار قدیمی سرویس های اطالعاتی آمریکا، اس��رائیل و ایتالی��ا، ن��ام او ض��میمۀ

نف��ر85 اس��ت ک��ه ب��ه م��رگ 1980پروندۀ عملیات تروریستی در بولوین )در ایتالیا( ب��ه س�ال انجامید، و در شرایطی که »استراتژی تنش« فراخوانده شده بود و در آن دوران می کوشیدند تا جلوی حزب کمونیست ایتالیا را سد کنند. در نتیجه، نظری��ۀ »ه��رج و م��رج س��ازنده« ت��ازگی ندارد از یک طرح به دیگری، طرح تجزیۀ ملت عراق به سه بخش قومی-اعتقادی که پنهان نیز

نتایج اش�غال ن��یز تش��ابهات–نشده بود زیر پوشش طرح خاورمیانۀ بزرگ به اجرا گذاشته شد چشمگیری را با طرح مورگنتو نشان می دهد که به محض آتش بس و تسلیم بی قید و ش��رط9

–به خودی خود ح��رف می زن��د : در ک��وران دوازده س��ال جن��گ داخلی چ��ریکی، درگ��یری و حرک��ات تروریس��تی بین قبیل��ه ه��ا هیچگ��اه واقع��ا

، دوب�اره خش��ونت2012متوقف نشد، به این دلی��ل آش��کار ک�ه تابس�تان تروریستی به گونه ای باال گرفت که آغاز بازسازی قابل اطمینان ب��رای تشکل ملت در هم شکستۀ عراق چیزی بیشتر از ک��ور س��وئی در دور

رس��ید. از این دی��دگاه پ��رچم »ه��رج و م��رج« ب��ه دس��ت ه��ا بنظ��ر نمی عنوان طرح نئو محافظه کاران به مرحلۀ موفقیت آمیز انک��ار ناپ��ذیری

دست یافت. در افغانستان، مسائل ساده تر و در عین حال روشن تر اس��ت : اکت��بر

وقتی عملیات »آزادی ابدی« به اجرا گذاشته ش��د، در افغانس��تان2001 هدفی یا چیزی برای تخریب وجود نداشت، زیرا طی دو دهه روی��اروئی غیر مستقیم بین شرق و غرب ب��ا می��انجیگری طایف��ه ه��ای متخاص��م و مردم بومی، از کشور تل ویرانه ای بیش باقی نمانده بود. به یاد داریم

، بس��یاری از جه��اد طلب��ان افغ��ان و1989 ت��ا 1979ک��ه بین س��ال ه��ای مبارزان القاعده ک��ه در جبه��ۀ جن��گ علی��ه ش��وروی بس��یج ش��ده بودن��د توسط سرویس های ویژۀ آمریکا به اس��تخدام در آم��ده و آم��وزش می دیدن��د و تجه��یزات نظ��امی دری��افت می کردن��د و س��پس ب��ه م��دیریت خدمات مشترک سرویس های اطالعاتی پاکستان به جبه��ه گس��یل می شدند. برخی از آنها بعد ها در جبهه های دیگر در جنگ ه��ای ام��پراتوری مانند بوسنی، کوزوو، عراق، لیبی و در حال حاض��ر س��وریه دوب��اره ب��ه خدمت گرفته شدند. دربارۀ این موضوع، در ویژه نامۀ یورگن الساس��ر

– منتشر شد می ت��وانیم بخ��وانیم 2006 که طی 4)روزنامه نگار آلمانی( با پیشگفتار ژان-پی یر شوونمان سوسیالیست وزیر اسبق امور داخلی

-1988( که بودجۀ دفاعی را ن��یز در اختی��ار داش��ت )2000-1997فرانسه ) ب��ه دلی��ل عملی��ات1991 ژانویۀ 29(، یعنی پستی که از آن به تاریخ 1991

به دلیل مخالفت با سیاس��ت بی–»طوفان صحرا« - آزاد سازی کویت کناره گرفت.–قید شرط با پیمان آتالنتیک در خاورمیانه

***

طرف شکست خورده به شکل جزئی به اجرا گذاشته شد.

4 Jürgen Elsässer

10

پس از تخریب عراق و استقرار هرج و مرج دائمی و دراز مدت، تهران بر آن شد تا ب��ا ی��ک دیپلماس��ی هوش��مندانه مانوره��ای ماهران��ۀ وزارت امور خارجۀ دولت آمریکا را برای منزوی کردن ایران در صحنۀ منطقه

_ به ویژه نزد رژیم های سلطنتی _ نف��تی ناکارآمد و یا متوقف کندای _ سنی مذهب در خلیج فارس. بر این اساس ایران موفق شد تا مدتی به عنوان جانشین بالقوۀ عراق بعثی، در چش��م ان��داز ره��بری منطق��ه جلوه کند. امروز، ساخت و ساز این دیپلماسی کامال در مقابل دو رژیم

– عمال در مقاب��ل اس��رائیل –سلطنت وهابی در اتحاد با ایاالت متح��ده دچار ریزش شده اس��ت. ب�ا آگ��اهی ب�ه این ام��ر ک��ه قط��ر و عربس�تان سعودی تقریبا آشکارا رویاروئی با ایران شیعه م��ذهب و تخ��ریب آن را

به عنوان قدرت نوظهور منطقه ای تدارک می بینند. ایران، به طور کلی، به عنوان پشت جبهۀ و پشتیبان برای جوامع شیعه مذهب در شبهه جزیرۀ عربی و مقدما ب��رای بح��رین مط��رح می باش��د که زیر ضربات تحقیر آمیز و فشار اقلیت سنی به سر می برند. اقلیت س��نی بی گم��ان از پش��تیبانی فع��ال نیروه��ای نظ��امی همس��ایه اش عربستان سعودی برخوردار است. اضافه کنیم که اگر چه عراقی ها از دیدگاه قومی به اعراب تعل��ق دارن��د ولی از دی��دگاه اعتق��ادات م��ذهبی شیعه هستند و مطمئنا بیشتر با برادران ایرانی هم مرام خ��ود متحدن��د ت��ا ب��ا وه��ابی ه��ائی ک��ه آن��ان را خ��ارج از دین تلقی می کنن��د و در پی قتلشان می باش��ند. در نتیج��ه م��ا ب��ا جن��گ بی س��ر و ص��دائی س��روکار داریم که رسما اعالم نشده ولی با وج��ود این منطق��ۀ جنگی آن پس از عراق، سوریه و به شکل یدکی لبنان، و بی آن که بح��رین را فرام��وش

عربستان سعودی ض��میمه س��ازی آن را2012کرده باشیم که از ژوئن به خاک خود تدارک دیده است.

محور تأمالت دیگر : ترکیه، با وجود این دشمن سنتی ف��ارس، اگ��ر چ��ه برای مدتی همان گونه که از قرارداد سه جانبه با ته��ران و برازیلی��ا ب��ه

گمان می رفت ک��ه ب��ه همس��ایۀ ش��یعه م��ذهب خ��ود2012تاریخ ژوئیۀ نزدیک شده است، معاهدۀ مرتبط به غنی سازی و س��اخت و پ��رداخت مواد اتمی ضروری برای برنامۀ هسته ای ای��ران در خ��ارج از مرزه��ا، و با تأسف برای وزارت امور خارجه که ش��اهد ظه��ور غیرقاب��ل پیش��بینی

11

بازیگران جه��ان چن��د قط��بی ب��ود، خیلی زود تح��والت ب��ه نظم اولی��ه و مراجعه کنید[.1جهان »تک قطبی« بازگشت. ]به ضمیمۀ شمارۀ

به همین منوال، آنکارا _ با بدخلقی _ در رابطه با هم پیمان استراتژیک خ��ود، اس��رائیل از س��ر ناس��ازگاری درآم��د، و طی »بح��ران کش��تی بشردوس��تانه« ب��رای غ��زه ک��ه ناگه��ان ن��یروی دری��ائی اس��رائیل آن را

(، ولی این حادثه ای گذرا و ناچیز بود. عنص��ر2010 مه 31متوقف کرد ) دائمی در واقع چیز دیگری است : ترکیه ستون شرقی س��ازمان پیم��ان آتالنتیک شمالی و قدرت تعیین کنندۀ بخش جنوب و شرق اروپاس��ت و خواهد بود. همانگونه که در مورد تونس دیدیم که چگون��ه آنک��ارا جنبش رنسانس یعنی حزب اسالمی النهضه را ب��رای کس��ب ق��درت هم��راهی کرد _ برای اینکه نگوییم نقش پدرخوانده را به عهده گرفت _ با آگاهی ب��ه این ام��ر ک��ه در پش��ت پ��رده از حم��ایت واش��نگتن برخ��وردار ب��ود و تشویق می شد. باید دانست که ترکیه ادامه دهندۀ سیاس��ت واش��نگتن در سواحل دریای مدیترانه است و با وج��ود اختالف��ات مختص��ر و ک��امال محدود با اسرائیل که به شکل ماهرانه ای در صحنه کارگردانی شده و برای تغذیۀ فانتسم های بلند پروازانۀ نئو-عثمانی به خدمت گرفت��ه می شود، یع�نی امی��د واهی ب�ه بازگش�ت خلیف��ه ب�ه عن��وان ض�امن وح��دت

جامعۀ مؤمنین.***

ایران_دین ساالر نیز باید تخریب شود، نه به این علت که نظ��ام دول��تی آن دین ساالر است، زی��را مگ��ر ن��ه این اس��ت ک��ه خ��ود ای��االت متح��دۀ آمریکا _ به نوعی _ دین ساالر پارلمانی بوده و با افتخار بر س��ر لوح��ۀ 5بت مورد پرستش، بر خدایگان دالر شعار »ما ب��ه خ��دا اعتق��اد داریم«

حک کرده است؟ اسرائیل نیز به همین گونه، آیا دین ساالر نیست، به این دلی��ل ب�ارز ک�ه تورات، کتاب مقدس عبری در جایگاه ق��انون اساس��ی ب��وده و یکی از مراجع الهام بخش قانون مدنی اسرائیل است، یعنی کش��وری ک��ه تنه��ا کشیش یهودی واجد ص��الحیت ق��انونی ب��رای اعالم طالق می باش��د. از س��وی دیگ��ر، ای��ران انقالبی، ولی »دموکراتی��ک« آی��ا دائم��ا ب��ه ش��کل

انتخابات پارلمانی عمل نمی کند؟ 5 In God we trust

12

با وجود این همانگونه که پیش از این گف�تیم، ای�ران بای�د تخ�ریب ش�ود زیرا بخودی خود در تقاطع قدرت های ب��زرگ واق��ع ش��ده ک��ه ب��رای در اختیار گرفتن منابع انرژی فسیلی یا دست کم تضمین نظارت خ��ود ب��ر آن در تضاد با یکدیگرند. از بخت بد، ایران در جایگاه تولید کنن��دۀ نفت، دومین ذخیرۀ گاز جهان را نیز در اختی��ار دارد، یع��نی هم��ان ان��رژی ک��ه برای تضمین عبور از نفت به انرژی های آینده فراخوان��ده ش��ده اس��ت )مثل باطری با سوخت یا شبکۀ توریوم که هند خود را ب��رای اس��تفاده از آن آماده می کند(. ساده بودن حمل گ��از پس از تب��دیل آن ب��ه م��ایع مطمئنا از این پس با پایان رسیدن ذخائر هیدروکربور جایگزین خواه��د شد و ضامن تداوم منابع خواهد بود. این جایگزینی وقتی تحقق خواه��د ی��افت ک��ه عرض��ۀ تولی��د نفت از درخواس��ت فزاین��ده و ب��اال رون��دۀ کشورهای نوظهور به سطح نازلتری برسد. و شاید که از هم اکنون ب��ه

این چرخش و پیچش تاریخی رسیده باشیم. ما از روی احساسات حرف نمی زنیم، از »دموکراسی«، حق��وق بش��ر و وضعیت زنان، و تمام شیوه های بی��انی ک��ه تنه��ا می توان��د از طری��ق کلمات برای ایجاد فض��ائی م��ه آل��ود ک��اربرد داش��ته باش��د، احساس��ات خ��وب و نیت پارس��ایانه ح��رف نمی زنیم، زی��را واقعی��ات جغرافی��ای سیاسی خیلی بی پیرایه تر از چنین ب��ذل توجه��اتی اس��ت. یع��نی گفت��ار رسانه ای که به شکل طنز آمیزی چشم انداز جامع��ه ش��ناختی جوام��ع اسالمی را به شکل ع��ام و جامع��ۀ ای��رانی را ب�ه ش��کل خ��اص ب��ا رن��گ لعاب دیگری ترسیم می کند. از دید اروپا، مسلمانان غالبا متحجر بنظر می رسند، در حالی که واقعیت چیزی دیگری است و به ویژه کم��تر ب��ا چنین قالب ها و پیشداوری هائی ک��ه در غ��رب رایج می باش��د، تط��ابق

پیدا می کند. در نتیجه، در این جمهوری اس�المی ک�ه غالب��ا م�ورد نک��وهش ق�رار می گیرد، زنان جوان به همان اندازه م��درن بنظ��ر می رس��ند ک��ه همکالس هایشان در شهرهای ب��زرگ ترکی��ه. بیمارس��تانها ب��ه چش��م تمس��خر ب��ه شعارهای انسان دوستانه نگاه می کنن��د، زی��را اعض��ای پیم��ان آتالنتی��ک

بمب��اران می کنن��د _ و غالب��ا در6هستند ک��ه ب��ه وس��یلۀ پهپاده��ای قاتل فروند پهپاد »پرداتور/ریپر« در اختیار195، نیروی هوائی ایاالت متحده رسما 2009در ژوئن 6

داشت، و نیروی زمینی ب��ه س�هم خ�ود م��دل مرگب�ارتری ب�ه ن��ام »ری��پر« )متج��اوز(، »اس�کای 2011واریور« )پرداتور ب( را در خدمت داشت. آخرین نسخۀ پردات��ور »آوانج��ر« از دس��امبر

کیلوم��تر720 متر، این پهپ��اد می توان��د 22عملیاتی شد : به طول سیزده و نیم متر، با عرض 13

اشکال کور روی اهداف اشتباه )که بعدا آن را خسارت ج��انبی نامیدن��د که خیلی خونبار بنظر نرسد و محکمه پس��ند باش��د( _ و همین خاطی��ان به اصطالح بی تقصیر هستند که وقتی قاچاقچی��ان م��واد مخ��در پس از محاکم��ه در دادگ��اه رس��می ب��ه اع��دام محک��وم می ش��وند خشمش��ان بج��وش می آی��د _ یع��نی فروش��ندگان س��می ک��ه م��وجب م��رگ تع��داد بیشماری از جوانان اروپائی و باز هم تعداد بیشتری از جوان��ان روس��یه

نفر. حکمی که بربریت تلقی می100000 تا 30می شود : هر ساله بین شود )چونکه از سوی دادگاه های جمه��وری اس��المی ص��ادر ش��ده(، ب��ا

ای��الت( همین ن��وع احک��ام50 روی 33وجود این در اکثر ایاالت آمریک��ا ) اعدام صادر می شود و رایج است. حقیقت این است که ناتو ب��ه وی��ژه از دیدگاه مقامات روسیه به قاچاق مواد مخ��در ش��هرت دارد. ن��اتو بین افغانستان و اروپا با عبور از سرزمین فدراسیون روس��یه و کش��ورهای بالکان، کوزووو، به ویژه در مناطقی که بزرگترین پایگ��اه ه��ای نظ��امی آمریک�ا مس�تقر ش��ده، پایگ��اه بوندس�تیل، در خ�ارج از مرزه��ای ای�االت

، الکس��اندر2012 آوری��ل 5متحده به قاچ��اق م��واد مخ��در اش��تغال دارد. گروچکو، معاون وزیر امور خارجۀ روسیه، کشورش را به عن��وان آم��اج جنگ تجاوزکارانه توسط قاچاقچیان مواد مخدر دانست، و رس�ما حم�ل هروئین از خاک روسیه را ب�رای ن�اتو )پیم�ان آتالنتی�ک ش�مالی( ممن�وع

اعالم داشت. اگر تمام دالیلی که در باال برش��مردیم _ طم��ع ب��ه من��ابع ای��ران، ارتق��اء جمهوری اسالمی به عن��وان ق��درت در منطق��ه _ ب��ه عن��وان دالیلی ک��ه

راه تع��ویض رژیم _ و اگ�ر–برای توجی�ه س�رنگون س�ازی رژیم ای�ران چنین سیاستی با شکست مواجه شود، به گزینش های سنگین دیگ��ر، و تخ��ریب روش��مندانۀ زیربناه��ای نظ��امی، ص��نعتی و دول��تی ای��ران می انجامد، با این حساب که دلیل نهائی موضوع دیگری است. دلیل نه��ائی اما، در نخستین گام، به ساز و کار ب��ازی ب��زرگی ب��از می گ��ردد ک��ه در

س��اعت اس��تقالل دارد. این هواپیم��ا می20 متری پرواز کن��د و 20000در ساعت و در ارتفاع ، جی بی3 پ��اووی 24 کیلوگرم مهمات حمل کند )موشکهای هیل فایر، جی بی یو 1300تواند

، پرواز ربات صد ها خلب�ان را در مراک�ز2007 جی دی آ ام(. از سال 38 ، و جی بی یو 31یو مختلف آریزونا، تگزاس، داکوتا و کالیفرنیای شمالی استخدام ک��رد. این خلبان��ان ب��رای ه��دایت پهپاد از طریق ماهواره به خ�دمت گرفت�ه ش�دند. این ماشیناس�یون م�اهواره ای- جن��گ ه��وائی ربات-پایه در عملیات عراق، افغانستان، پاکس��تان و س��ومالی و ای��ران ش��رکت داش��ته اس��ت.

پهپ��اد30000 سرنگون کرد. در خود ایاالت متحده 2011ایران یکی از این هواپیما را به سال برای حراست داخلی به خدمت گرفته شده است.

14

قفقاز، روی بلندی های ایران و در دره های هندوکش ب��رای تس��لط ب��ر ، به عبارت دیگر برای تسلط _ مسدود س��اختن/تس��لط_ ب��ر7»ریمالند«

فضای قارۀ اروپ��ا-آس��یا )ی��ا اورآس��یا( توس��ط ق��درت ه��ای دری��ا س��االر )تاالسوکراتیک( و تاجر انگلیس و آمریکا، ایاالت متحده، روس��یه و چین را در تضاد با یکدیگر قرار می دهد. این ساخت و ساز فراس��وی تض��اد قدرت های دریائی علیه ق��درت ه��ای ق��اره ای، در نظ��ام جه��انی قاب��ل بررس��ی می باش��د، یع��نی در ح��وزۀ اقتص��اد جه��انی، بخش جغرافی��ای سیاس��ی ش��مال آتالنتی��ک، ای��االت متح��ده/اروپ��ا در مقاب��ل اورآس��یا

روسیه/چین قرار می گیرد! ایران، و به عبارت دیگر مردم ایران، در این ساعتی که در حال نوشتن می باشیم به شکل جزئی خارج از نظام جهانی ب��ه س��ر می ب��رد _ در حاشیه واقع شده _، یعنی در حاشیۀ نظ��امی ک��ه توس��ط اقتص��اد ج��زم اندیش����انۀ اول����ترا لیبرالیس����م آمریک����ائی اداره می ش����ود، یع����نی

در ش��یکاگو در فراس��وی کت��اب1962نئولیبرالیس��می ک��ه ب��ه س��ال »سرمایه داری و آزادی« اثر اصلی برندۀ جایزۀ نوبل اقتصادی، میلتون فریدمن پا به عرصۀ وجود نهاد. میلتون فریدمن مبتکر اص��لی برت��ری و حاکمیت »سرمایه داری وحشی« معاص��ر اس��ت، او در عین ح��ال پ��در ایدئولوژی »آنارکو- کاپیتالیسم« )آنارشیسم بازار( است که پس��ر خ��ود او داوید فری��دمن آن را گس��ترش داد، ب��ه ن��وعی مع��ادل آن چ��ه ک��ارل

مارکس نظریه پرداز روشن بین در »سرمایه« مطرح کرده است.

7 Rimland

ریمالند، مفهومی است که توسط نیکال اسپیکمن شاگرد جغرافیای سیاس��ی ش��ناس انگلیس��ی مک_کیندر، مطرح شد. به معنای پل قاره ای یا راه ابریش��م ن��وین، یع��نی ن��وار می��انجی ک��ه از مدیترانۀ شرقی تا خلیج بنگال را بر می گیرد و منزوی ساختن تودۀ آسیائی قاره را ممکن می سازد )مفهومی که خیلی مورد توجه و عالقۀ مش��اور رؤس��ای جمه��ور آمریک��ا ک��ارتر و اوبام��ا، زیبیگنیو برژینسکی ب��ود(. فرم��ول »چ��ه کس��ی اروپ��ای ش��رقی را در دس��ت دارد، قلب جه��ان )هارتلند( را در دست دارد، چه کسی بر قلب جهان تسلط دارد بر جزیرۀ جه��انی تس��لط دارد، چه کسی بر جزیرۀ جهان تسلط می یاب�د ب�ر جه�ان تس�لط می یاب�د« را ب�ه ج�ان م�ک_کین�در نسبت داده اند، که پی نوشتی است بر شعار دریانورد مشهور والتر ریلیگ : »چه کسی دریا را در اختیار دارد تجارت جهانی را در اختیار دارد، چه کسی تجارت را در اختیار دارد ثروت جه��ان را دراختیار خود دارد«. بر این اساس، نیکال اسپیکمن آمریکائی نظریۀ »ریمالن��د« را گس��ترش می دهد : »چه کسی بر ریمالند تسلط دارد، بر اورآس�یا حک��ومت خواه��د ک��رد، چ��ه کس��ی ب��ر

اورآسیا حکومت می کند سرنوشت جهان را رقم می زند«.

15

ایران تا حدود زیادی با این حوزۀ معرفت شناختی نئولیبرالیسم مخالف است. فراموش نکنیم که حقوق اسالمی بهرۀ پ�ولی را من��ع می کن��د _ حتا اگر به نوعی ب�ا ش�یطان بن��د و بس�تی ص��ورت بگ��یرد _ و مشخص��ا سرمایه داری مدرن اساسا روی قرض و به ویژه قرض با بهرۀ متغی��یر و ربا خواری بنیانگذاری شده است. عالوه بر این اضافه کنیم که ایران فکر بدی به ذهنش خطور کرد و می خواس��ت »نفت خ��ام« را ب��ا پ��ول اروپا یورو یا طال مبادله کند. پاسخ به چنین راهکاری به طول نیانجامی��د

2012و محاصرۀ نفتی روی فروش هیدروکربور ای��رانی طی اول ژوئی��ۀوارد مرحلۀ اجرائی شد.

روشن است که قابل تحمل نبود ک�ه دول�تی بتوان�د الگ��وی ناپس�ندی را باب روز سازد و از فرامین و قانونی که بازار دیکته کرده است تبعیت نکند، یعنی مقروض نشدن ت��ا ح��د غ��یر قاب��ل تحم��ل همانگون��ه ک��ه می دانیم دموکراسی غربی با حاکمیت اصل ارسطوئی »ام��وال عم��ومی« ب��ا کم��ال می��ل انج��ام می دهن��د، و چ��نین م��وردی ب��ه نظ��ام الیگارش��ی انحصاری می انجامد که بخوبی می شناسیم، یعنی گروهی اندک که در مقابل جنایت سازماندهی ش��ده در می��دان ه��ای ب��ورس توس��ط کارت��ل های مالی و مافیاها در تمام انواع و اقسام، یعنی آنهائی که سرنوش��ت باران و آفتاب را رقم می زنند، و سازمان دهندۀ غارت ملت ه��ا و ب��اج گیری از مردم هستند و سیارۀ زمین را به بد بختی دچار ک��رده ک��ه ب��ه زودی در اثر گسترش صنایع س��نگین ب��ه بیاب��ان بره��وت و بت��ون تب��دیل خواهد شد، و اقیانوس ها ن�یز بیش از پیش ب�ه ق��اره ه�ائی از زبال�ه و زبال��ه ه��ای پالس��تیکی ش��باهت پی��دا خواه��د ک��رد ک��ه ب��ا جری��ان آب و بلهوسی های آب و هوائی ب��ه دور جه��ان ب��ه ح��رکت درمی آین��د، همین گروه اندک هستند که »توده های« ناشناس را به ح��الت انفع��ال ت��نزل داده ان��د. مطمئن��ا جمالتی ک��ه در ب��اال نوش��ته ش��ده می توانس��ت در شرایط عادی و آرام اغراق آمیز بنظر رسد، ولی به شکل ناباوران��ه ای رسوائی های پی در پی که جهان م��الی را مت��أثر س��اخته _ ب��ارکلیز، اچ اس بی س��ی، لیب��ور )لیب��ورگیت(، و غ��یره و غ��یره _ مشخص��ا چش��م

.8اندازی را که ما ترسیم کردیم تأیید می کند

: »ام�ور م�الی یع�نی2012 ژوئی�ه 18مراجعه شود ب�ه. ل�وران ژوف�رن در ن�وول ابس�رواتور 8 دزدی...اگر بزهکاری مالی نه یک امر غیر عادی در جهان، بلکه یکی از عناص��ر تش��کیل دهن��دۀ

آن باشد؟«16

بنابراین، »نظم ن�وین بین المللی« ک�ه ای�ران ب�رای پیوس�تن ب�ه آن ب�ه شکل مص�رانه ای دع��وت ش�ده اس�ت، قواع��د ب�ازی آن ک�امال از پیش توسط ایاالت متحده تعریف شده و ه��دایت می ش��ود. قواع��د هم��واره جهت گیری یکسانی دارد، و عبارت است از متوق��ف س��اختن دف��اع، از جمله دفاع طبیعی و فرهنگی ملت ها ب��رای هض��م آنه��ا در دی��گ ب��زرگ جهانی گرا، و چنین امری پس از »عصبانی کردن آنها« به مفهومی ک��ه در تکیه کالم قدیمی فرانسوی شنیده می ش��ود، یع��نی پس از بی حس کردن و از زندگی تهی ساختن آنها، و باز هم یعنی پس از خنثی س��ازی

آنها از دیدگاه جسمی و روحی و روانی. چن�د روز پیش از حمل�ۀ آمریک��ا، آی�ا ص�دام حس�ین در مقاب�ل چش�مان دیدبانان سازمان ملل متحد، تمام موشک های برد کوتاه خود را از بین

، ع��راق زی��ر2003نبرد تا حسن نیت خود را عمال ثابت کند؟ اول مارس نظر جامعۀ بین الملل، مبنی ب��ر توافق��ات خل��ع س��الح پس از شکس��ت

اق��دام2، به تخریب موشک ه��ای ال-س��مود 1991 فوریه 28عراق طی م��ارس،20 کیلومتر ب��ود. بیس��ت روز بع��د، 150کرد که برد آن فراتر از

انگلستان و آمریکا عملیات »آزادی عراق« را آغاز کردند، با نتایجی که می دانیم، دواز ده سال زغال آخته برای آزاد شدگان از چن��گ دیکت��اتور

اسبق بعثی. از برنام��ۀ هس��ته ای2004به همین منوال، قذافی رهبر لیبی طی سال

خود قطع نظر کرد و هم زمان درهای کشورش را به روی شرکت های پرس��تاران بلغارس�تانی را آزاد2007آنگلو ساکسون گش��ود، و در س�ال

ک��رد _ ب��ه اته��ام فانتزیس��ت _ ک��ه طی هش��ت س��ال در خ��اک لی��بی نگهداشته شده بودند. به تصور این که م��ورد عن��ایت ه��ای غ��رب ق��رار خواهد گرفت، ولی همین دوستان جدید او، آقایان کامرون و س��رکوزی هستند که پوست او را تحت پوشش م��أموریت »بشردوس��تانه« ب��ا تی��غ ناتو می کنند. تنها کسانی را که خلع سالح نکرده اند، ک��رۀ ش��مالی ه��ا هستند که واشنگتن از تحریک نامحتاطانۀ آنها خود داری می کن��د، و ب��ه

سادگی می توانیم بدانیم که چرا!***

17

پس از ده سال پافشاری و سماجت برای ب��ه زان��و درآوردن ای��ران، ب��ه روشنی می بینیم که هدف کامال از بین بردن ح��اکمیت کش��وری اس��ت که دارای امکانات استقالل خود نیز می باش��د، و ن��ه ص��رفا ح��ذف ی��ک نظام دین ساالر ارتجاعی از نقشۀ زمان که چادر را برای زنان اجب��اری اعالم کرده است. موضوع اسالم چندان مط��رح نیس��ت زی��را ب��ا وج��ود ارتج��اعی ب��ودن آن، آمریک��ا و فرانس��ه و انگلیس ب��ه راح��تی در م��ورد عربستان و قطر می پذیرند و چنین اسالمی ب��رای غ��رب ان��رژی خ��وار مشکلی ایجاد نمی کند، ولی ثروت طبیعی _ گاز/نفت/مس _ به عنوان »ابزار قدرت« برای ایران است که قابل تحمل نیست. این موضوع را باید ب�ه این معن�ا درک ک�رد ک�ه چ�نین امکان�اتی ه�دایت سیاس�ت ه�ای مستقل و بر این اساس امکان گریز از برنامه ریزی های ب��ازار جه��انی و دیپلماسی »چماق بزرگ« را فراهم می سازد که نقش آن ب��ه س��تاد فرماندهی مرکزی ایاالت متحده واگذار ش��ده )ب��ه نقش��ۀ زی��ر مراجع��ه

کنید(.

از نظر دور نداریم که تجارت و نیروهای نظامی، یکی در امتداد و پیوندبا دیگری بوده وهله ای از پیکرۀ یک مفهوم یگانه را تشکیل می دهد.

در مورد مکان جغرافیائی نیز باید اض�افه ک�نیم ک��ه ای�ران در چه�ار راه آسیای صغیر و آس��یای مرک��زی واق��ع ش��ده و وض��عیت جغرافی��ائی این کشور به شکلی است که در رابطه با جاده های استراتژیک، کانال های ان��رژی فس��یلی از بس��تر دری��ای مازن��دران ت��ا تنگ��ه ه��ای دری��ائی نقش

18

کلیدی دارد _ دریای عمان، خلیج فارس، مدیترانۀ شرقی، دریای س��رخ با عبور از خلیج عقبه برای کنترل ت��دارکات چین از راه س��ین کیان��گ، و در چشم انداز ساخت و ساز محاصره که توس��ط اب��ر ق��درت آمریک��ای شمالی و هم پیمانان اروپائی اش استقرار یافته، و البته در چشم اندازتسلط بر فضای اورآسیا، »هارتلند« )قلب جهان( از دیدگاه مک-کیندر. تنزل قابلیت های استقالل و ح��اکمیت جمه��وری اس��المی ای��ران ه��دف

کن�د. کوت�اه ک�ردن ب�ال ه�ای این نه�ائی را در چش�م ان�داز ترس��یم می کشور و وارد ساختن آن در ساخت و سازی که مرکز آن مقدما لن��دن و واشنگتن و سپس به شکل یدکی بروکسل و فرانکفورت خواهد ب��ود. چنین فرآیندی البته مستقل از خصوصیت دین ساالری رژیم مطرح می باشد، و چنین موضوعی در رابطه با خصومت و سردی غرب با اس��الم

در ایران وجهۀ ثانوی دارد. در اینجا باید روی همزیستی اولترا لیبرالیسم با اصولگرائی مذهبی، ب��ه ویژه با وهابیت تأکید کنیم. این همزیس��تی از دوران ه��اری س��نت-ج��ان

آغاز شد، که طرف مذاکره کنندۀ بریتانی��ا ب��ا ابن س��عود9بریدجر فیلبی ب��ود. این جری��ان سرنوش��ت مش��ترک انگلیس_1927در جده ب��ه س��ال

و_آمریکا و عربستان سعودی را _ پیش از قطر و کشف ذخیرۀ نف��تیعظیم آن _ مهر و موم کرد.

حال اگر به »خصومت« یادشدۀ غرب بازگردیم، چنانکه خواهیم دید، از خواست سلطه جویانه یا طم�ع ع��ادی ب�رای »غ�ارت« من��ابع ط��بیعی و انسانی ایران، یعنی از نظریاتی که مارکسیست ها به شکل صوری، به

تعبیر می کنند، خیلی فرات��ر می10عنوان مناسبات بین مرکز و حاشیه رود. پیوند دادن ایران، نه به »فض��ای حی��اتی« یع��نی گسترش��ی ک��ه در جنگ دوم جهانی مطرح بود، بلکه ب��ه منطق��ۀ نف��وذی اقتص��اد جه��انی و9 Harry St.John Bridger Philby

»مرکز« به عنوان شهر-الگوی »مرکز تجایر لندن«، رحم بارور است ک�ه نئ�و س�رمایه داری 10 ب��ه انض��مام اقم��ار آن ک��ه در خ��ط اول–سوداگر مجازی در سال های هفتاد از آن به دنیا آمد

نیویورک، شیکاگو، فرانکفورت را می بینیم. »حاشیه« دولت های دست نشانده ای هستند ک��ه بدنۀ امپراتوری را تشکیل می دهد، و در فراسوی آن مناطقی که به دالیل اقتص��ادی می توان��د

ب��ه قلم نظری��ه پ��رداز ب��زرگ آلم��انی در زمین��ۀ نظ��ام1902ضمیمه شود. م��دل تحلیلی س��ال توسط مارکسیس��ت1968سرمایه داری، ورنر سومبارت مطرح گردید. چنین بینشی به سال

مصری سمیر امین در کتاب »مبادلۀ غ��یر ق��انونی« ب��ازبینی و دوب��اره مط��رح گردی��د، وس��پس در مقدمه ای بر سیستم-جه��انی م��ورد بررس��ی مج��دد ق��رار1974توسط والرشتاین به سال

گرفت.19

منافع حیاتی برای تداوم حی��ات آمریک��ای جه��انی و اب�دی س��ازی آن ب��ه مثابه الگو، و الگوی هم��ان جامع��ه ای ک��ه روی خ��اک س��رزمین کنع��ان ایج��اد کردن��د، س��رزمین ش��یر و عس��ل، پس از س��لب ح��ق زن��دگی از سرخپوس��تان آمریک��ائی ب��ه عن��وان مقدم��ه ای ض��روری ب��رای تحق��ق

بخشیدن به »رؤیای آمریکائی«. با وجود این اشتباه خواهد بود اگر تصور کنیم که آمریکا به تنهائی برای سرنوشت جهان تصمیم می گیرد، حتا اگر در زمین��ۀ ش��یوۀ زن��دگی ب��ه سمت و سوی مصرف همواره بیشتر و دریدن هر چه بیشتر منابع نی��ل

و ب��رای نخس��تین ب��ار، مص��رف ان��رژی چین ملی _ ی��ک2010کند. سال _ از ای��االت متح��ده پیش��ی2009پنجم انرژی مص��رف ش��ده طی س��ال

گرفت، ولی ب��ا جمعی��تی پنج براب��ر بیش��تر. مص��رف ان��رژی در ای��االت 14 بای��د 2035 ت��ا 2008متحده، بر اساس پیشبینی های انجام گرفته بین

میلی��ون22درصد افزایش یاب��د. ب��ر این اس��اس ای��االت متح��ده روزان��ه 19 مص��رف خواه��د ک��رد، در مقایس��ه ب��ا روزان��ه 2035بشکه طی سال

، با وجود کاهش انرژی های فسیلی که از2008میلیون بشکه طی سال درص��د، ب��ه دلی��ل84 درص��د می باش��د، ب��ه ج��ای 78این پس ش��امل

گسترش انرژی های آلترناتیو. در واقع، آمریکا، خودش یکی از زیر مجموعه ه��ا و یکی از چ��رخ ه��ای دستگاه جهانی بوده و بر این اساس، خود آمریکا در عین ح��ال زن��دانی خودش و ضروریات منطق رقابتی و ت��داوم حی��ات اس��ت. پیش��رفت ی��ا سقوط. با وجود این مانع نمی شود که این نظام در نبود تع��ادل دائمی به دلی��ل اتم��ام نه��ائی من��ابع، ن��وعی مس��ابقه ب��رای تخ��ریب متقاب��ل را ضروری سازد. مبارزه ای بی ام��ان ک��ه نب��ود تع��ادل جمعی��تی و م��یزان رشد جمعیت به ضرر جهان غرب و به نفع آس��یا و آفریق��ا ب��وده ولی از دیدگاه پیشرفت فنی و ب�ه وی�ژه تس�لیحات نظ��امی آمریک��ا پیش��ی می گیرد. ولی باید بپرسیم که این برتری نظامی تا چه مدت ادام��ه خواه��د

یافت؟ تنها از این دیدگاه، ایران چیزی بیشتر از یک مهره روی صفحۀ شطرنج نیست، ولی یک مهرۀ تعیین کننده، و حتا یکی از مه��ره ه��ای مهم _ ب��ه دلیل وض��عیت جغرافی��ائی اش روی نقش��ۀ جه��ان _ در اس��تراتژی کالن انگلیس و آمریکا برای متوقف ساختن دو ابر قدرت قاره ای روس��یه و20

چین. دو دولتی که در شورای امنیت سه بار قلتک اروپا و آتالنتیک روی ژوئیه19جادۀ دمشق به تهران را متوقف کردند)آخرین وتوی مضاعف

در ح��الی ص��ورت گ��رفت ک��ه درگ��یری ه��ای مس��لحانه در کوچ��ه2012 بازارهای دمشق بیداد می کرد(. به روشنی می بینیم که موضوع ایران دورادور از مسائل مرتبط به منابع انرژی کش��ور پ��ا فرات��ر نه��اده، و در پیوند با بازی تسلط در ابعاد جهانی قرار می گیرد. فراموش نک��نیم ک��ه آن کسی که شیر گاز ایران را در اختیار داشته باشد، می تواند ق��وانین

خود را اگر نه کامال ولی دست کم می تواند بر تمام آسیا تحمیل کند.***

در نتیجه، در مورد شیوۀ عمل، پیش یا پس از آغ��از رس��می خص��ومتها، آن چیزی که مورد هدف قرار خواهد گرفت، خنثی سازی حداکثر ت��وان هسته ای غیر نظامی ایران است. رفاه الکتری��ک م��ردم ای��ران و رش��د اقتصادی آنها اهمیت زیادی برای استراتژهای نظم نوین جه��انی ن��دارد. مراکز فرماندهی نظامی و سیاس��ی ب��ا »حمل��ۀ ه��وائی گ��ردن زده می شود«، یعنی مشابه همان حمل��ۀ عم��ومی ک��ه پیش از این علی��ه ع��راق

انجام گ��رفت و من�ازل شخص�یت ه��ای ع��راقی در2003 مارس 20طی جنوب بغداد را بمب��اران کردن��د. نیروه��ای آمریک��ائی، ب��ه محض این ک��ه وارد کارزار شدند، به بریدن سر رژیم اقدام کردند، و ص��دام حس��ین و دو پسر او و برخی افرادی را که گمان می بردن��د ب��ه ه��یئت ره��بران و

بدنۀ رژیم تعلق دارند مورد پی گرد قرار دادند. در واقع، جنگ علیه ایران از مدتی پیش آغاز شده است، البته بی آنک��ه سر و صدای زیادی در رسانه ها بپا کرده باشد، مانند قتل ه��دف گ��یری شدۀ متخصصان علمی که در برنام��ۀ اتمی ش��رکت داش��تند، ی��ا حمل��ه های »ویروسی« علیه شبکه های هدایت رایان��ه ای در مراک��ز اتمی ب��ه وسیلۀ عناص��ر مخت��ل کنن��دۀ، مانن��د »فالم« ی�ا »اس��تاکس نت« ک��ه در چهارچوب همکاری های آمریکا و اسرائیل ساخته شده بود. جن��گ پیش از »جنگ« شروع می شود و پس از پایان مخاص��مات ادام��ه می یاب��د.

، در ک��وران بح��ران ب��ه گروگ��ان گ��یری اعض��ای س��فارت1981 ژوئن 28 آمریکا، یک عملی��ات تروریس��تی علی��ه مرک��ز ح��زب جمه��وری اس��المی صورت گرفت که آن را به سازمان مجاهدین خلق ایران نسبت دادند _ سازمانی که بعدا به بازوی نظامی غرب در داخل ایران تبدیل ش��د _ و21

کشته برجای گذاشت. در سال ه�ای بع��دی پس از س�قوط بغ�داد و 73 صدها نفر از متخصصان علمی درجۀ،� 2003می 1 پایان خصومت ها در

باالی عراقی را ب��ه قت��ل رس��اندند ت��ا کش��ور شکس��ت خ��ورده در نب��ود نیروی بالقوۀ فکری و فنی قادر ب��ه بازس��ازی خ��ود نباش��د. در راس��تای

، در ی��ک پایگ��اه نظ��امی متعل��ق ب��ه س��پاه2011 نوام��بر 12مش��ابهی پاسداران در نزدیکی تهران در اثر انفجار اسرار آم��یزی تخ��ریب ش��د و موجب مرگ سرتیپ تهرانی مقدم، آرشیتکت برنامۀ بالیستیک ای��ران و شانزده نفر از همکارانش شد. »ح��وادث« مبهم دیگ��ری طی ده س��ال گذشته ای که ایران در محاصرۀ به س��ر می ب��رد روی داده اس��ت : در

30 سرنش��ین ک��ه 39، یک هواپیمای نظ��امی ای��ران ب��ا 2006ماه دسامبر نفر از آنان از اعضای مرکز فرماندهی پاسداران انقالب بودن��د، هنگ��ام

، پنج نفر از2011برخاست از باند فرودگاه دچار سانحه می شود. ژوئن مهندسان و متخصصان روس که در مرکز اتمی بوشهر کار می کردن��د

از بین رفتن��د. در مجم��وع پ��انزده س��انحۀ134در یک س��انحۀ توپول��وف هوائی موجب مرگ تقریبا هزار نفر شد. این زنجیرۀ ح��وادث س��یاه را

در کنگ��رۀ آمریک��ا2011اکت��بر 26باید با توج��ه ب��ه سفارش��اتی ک��ه روز توسط دو کار شناس در چشم انداز طرح قتل رؤسای انقالب اس��المی مطرح شده بود نگ��اه ک��نیم. چن��دین ط��رح قت��ل ک��ه متخصص��ان علمی ایران را هدف گرفته بود در این چند سال گذشته به اجرا گذاشته شد.

توسط یک موت�ور س��وار کش�ته ش��د،2011داریوش رضائی، طی ژوئیه نوامبر به سوی دو متخصص اتمی ایران وقتی که سوار بر اتوموبیل29

ی��ک متخص��ص 2010های خود بودند تعدادی نارنجک پرتاب شد، ژانوی��ه علمی که در طرح برنامۀ هسته ای شرکت داشت، به نام مسعود علی محمدی در اث�ر انفج��ار ی�ک موتورس��یکلت دام گ��ذاری ش��ده تک��ه پ�اره

. 11شد

11 . محمدی : علی دکتر که تروریستی اعدام از قبل دقایقی فشی جمالی مجید با مصاحبه مترجم. رساند قتل به را

http://www.youtube.com/watch?v=rgM2kEBXbU8

22

تمام این موارد و شیوه های مشابه می تواند به عنوان آغاز جن��گ پیش از جنگ تلقی شود، ولی همواره با یک هدف مشخص : بازگش��ت دادن ای��ران ب��ه دوران ماقب��ل م��درن پس از ایج��اد ی��ک دولت »بی گن��اه«، مناسب، دموکراتیک _ حتا اگر تا مغز استخوانش بزهک��ار باش��د، مانن��د

و به این معنا ک��ه ک��امال از–گروه ریاست جمهوری افغان آقای کرزای سیاست واشنگتن تبعیت کند.

نشان بازشناسی »دموکراتیک« به شکل کامال تنگاتنگ متناسب خواه��د ب��ود ب��ا م��یزان فرم��انبرداری از رهنموده��ا، انتظ��ارات و خواس��ت ه��ای وزارت امور خارجۀ ایاالت متح��ده. ب�ر این اس��اس، دول�تی دموکراتی��ک خواهد بود که ارزش های دموکراتی��ک آمریک��ا را بپ��ذیرد و ب��ه خواس��ت دولت آمریکا پاس��خ آری بگوی��د. در ص��ورت ع��دم فرم��انبرداری، ت��وهم پردازی برای حق حاکمیت و تعیین سرنوشت، عموما ب��رای شورش��یان گران تمام خواه��د ش��د. پ��رداخت جریم��ه، خل��ع س��الح، م��ذاکره الزام��ا نجات بخش نخواهد بود، اقدامات قذافی برای نزدی��ک ش��دن ب��ه غ��رب نمونۀ جالب توجهی بنظر می رسد که م��انع فروپاش��ی س��ازمان یافت��ه

لیبی توسط لندن، پاریس، دوحه و واشنگتن نشد. در اینجا باید مشخص��ا ی��ادآور ش��ویم ک��ه سیاس��ت ه��ای ج��اری توس��ط

توانیم دربارۀ آن متصور شویم _ از رهبران آمریکائی _ خالف آنچه می همقطارانشان در اروپا، روسیه یا چین خیلی مستقل تر نیست، ب��ه این مفهوم که تنها به خواست خودشان تصمیم نمی گیرند و ی��ا ب��ر اس��اس خواست آنهائی که به مثابه گروه های فشار، شرکت های نفتی، ص��نایع نظامی، چند ملیتی ه��ای ش�یمی، ب�ذر فروش��ان ک�ه در »پش�ت پ�رده« دسیسه چینی می کنند. در واقع، این خطوط سیاسی عمال ب�ه نیازه��ا و منافع و خواست های ب�ازیگران اقتص�ادی، م�الی و سیاس�ی پاس�خ می گویند، ولی در نهایت ام��ر در سیس��تمی ش��رکت دارن��د ک��ه ب��ر اس��اس منطق خاص خود تحول یافت��ه و مجموع��ه ای پیچی��ده از زی��ر مجموع��ه های به هم پیوس��ته را در ب��رمی گ��یرد ک��ه در رابط��ۀ کنش��ی_واکنش��ی

متقابل با یکدیگر هستند. ب��ر این اس��اس، ام��نیت دولت اس��رائیل، حف��ظ برت��ری آن در منطق��ه، تداوم انحصار قدرت اتمی، بینش آخر زمانی _ که اقلیت قاب��ل ت��وجهی بدان باور دارند _ در بطن سه دین ساالر حقیقت��ا تقل��بی، دین س��االران23

آمریکائی یهودی-مسیحی، اسرائیل نجات بخش )بهش��ت روی زمین( و ایران شیعه که در انتظار ظهور مهدی به سر می ب��رد _ در محاس��بات پیشبینی کنندۀ استراتژیک و به همین گونه در انتخاب رویکرد جغرافیای سیاسی دخالت دارد. این ساخت و ساز مطمئنا به ض��رر ثب��ات منطق��ه تمام می شود. ولی چنین امری نمی تواند به عنوان هدف غائی مطرح باشد، و نه حتا توسعه یا ساخت دولت یا اقتصاد قابل زیست، زی��را ب��ه این علت که کامیابی تجارت و صنعت در منطقه ای که در بی ثباتی ب��ه سر می برد بیشتر خواهد بود، و می توانیم نتیجه بگیریم که در راستانچنین منطقی، مطمئنا مناطق ویران شده حاصلخیزتر بنظر می رسد.

در نتیجه باید بدانیم که آیا بازس��ازی ب��ه س��هم خ��ود ی��ک ب��ازار نیس��ت؟ ، بازسازی زیربناهای نفتی کویت به عنوان »غ��نیمت جنگی«1991سال

ب��ه عن��وان اول��ویت در رأس فع��الیت ش��رکتهای آمریک��ائی و ب��ه ش��کل جانبی برای هم پیمانانش مط��رح گردی�د. فرانس�ۀ ف��ریب خ��ورده، تنه��ا خورده نان جمع کرد. »غنیمت جنگی« به اجرای طرح بازسازی اقتصاد

ب��ه–آمریکای ش��مالی ک��ه در آن دوران ورشکس��ته ب��ود ی��اری رس��اند . برای آنه�ائی ک��ه1979 تا 1973ویژه از دوران بحران نفت طی سالهای

فراموش کرده اند بای�د ی��ادآور ش��ویم ک��ه »تخ��ریب« یکی از عناص��ر و خصوصیات االهۀ »رشد« است : تولید مقدما مستلزم تخ��ریب اس��ت. بر این اساس، جنگ ها دوران های _ به مفهوم هگلی _ س�یر اقتص�ادی هستند. جن��گ ی��ک عنص��ر ض��روری، و حت��ا حی��اتی ب��رای بق��ای سیس��تم

1949اس��ت. ژرژ بات��ای، »راز و رمزم��دار« خ��داناباور، وق��تی در س��ال کتاب »قسمت لعنت شده« را منتشر کرد، چ��یز دیگ��ری بج��ز این نمی

گفت! پی خواهیم برد که واپسین اغتشاشها که همانا جنگ باشد _ به واق��ع _ یکی از شیوه های ادارۀ امور بوده و دارای جایگاه طبیعی و عادی خود در نظام جهانی کنونی می باشد، و یکی از مواردی است که به عناصر درون بودی بحران در مفصل ایجاد ب��ازار متح��د جه��انی و ج��ذب دولت های ح��اکم ب��ه درون خ��ود، تحت فرم��ان ام��پراتوری و یکت��ا ق��انون آن، تعلق داشته و چنین روندی را همراهی می کند. پس از درهم شکستن رایج ساختارها و چه��ارچوب ه��ای ف��دراتیو درونی، زی��را دولت-ملت ه��ا جملگی _ )ب��ه اس��تثناء جه��ان ن��وین ک��ه روی موزائی��ک جوام��ع مختل��ف

24

بناشده و ساکنان آن هیچ رابطۀ ارگانیکی بجز تقسیم درآمدهای حاصل از »پیشرفت« با یکدیگر ندارند( _ فدراسیون ه��ای ملت ه��ائی هس��تند ک��ه از دی��دگاه ت��اریخی ح��ل ش��ده ان��د و ی��ا ب��ه ش��کل مش��ارکتی در

سرنوشت مشترکی سهیم می باشند. روشن است که ملت های شرقی که طی قرنه��ا تش��کل یافت��ه ان��د، در برخی موارد در مقابل جذبه ه��ای فریبن��ده و مص��رفی غ��رب مق��اومت می کنند، به مفهوم ایدئولوژی عادت مصرفی که به شکل اسفباری ب��ه

)یا نظم پس از12فتیشیم کاالئی منتج می گردد. از هرج و مرج به نظم هرج و مرج( جایگزین راهکار قدیمی »تفرقه بیانداز حکومت کن« شد. در این جا یع�نی حک��ومت ک�ردن از طری�ق و ب�ر اس�اس ه�رج و م�رج، شعار تبداری که به شکل کارآمدی ج��ایگزین »تفرق��ه بیان��داز حک��ومت

کن« یعنی راهکار قدیمی شد. برای این که کمی دورتر برویم، اعضای الیگارشی انگلیس_و_آمریکا به عنوان بازیگران اصلی و بانیان _ صنایع و سرمایه گ��ذاران، ع��الی رتب��ه گان سواره نظام امور مالی جهان _ به هم�ان گون�ه ک��ه رقیبانش�ان در ق��اره ه��ای دیگ��ر، س��رانجام ب��ه خ��دمت _ و حت��ا در انقی��اد _ منطقی درآمدند که راه اندازی کرده بودند و بخوبی از سرمایه گذاری هایش��ان سود بردند. منطقی که در واپسین مرحل��ه ب��ه نقط��ه ای رس��ید ک��ه ب��ه عنوان قانون خدشه ناپذیر فیزیکی _ و بر اس�اس اص�لی ک�ه می گوی�د هر شیء _ جاندار و بی جان _ همواره چیز دیگ��ری ب��وده و حت��ا چ��یزی بیشتر از حاصل جمع عناصر تشکیل دهنده _ به عمال تع��یین کنن��دۀ در

رفتار و تصمیمات آنها تبدیل می شود. اگر عناصر تش��یکل دهن��ده، در اینج��ا ب��ازیگران و تص��میم گیرن��ده ه��ای اقتصادی، مالی، ص��نعتی باش��ند، »تم��ام مجموع��ه«، تم��امیت متش��کل کنن��ده، سیس��تمی اس��ت ک��ه انس��ان ه��ائی ک��ه آن را تش��کیل داده و

بازنمائی می کنند، در نهایت امر تابع آن هستند. ولی چ��نین موض��وعی ب��ه هیچ عن��وان از جمل��ه ام��ور محت��وم ن��وین ومسئولیت زدائی نیس��ت. وج��دان آگ��اه ب��ه روش��نی می دان��د ک��ه این

12 Ordo ab chaos اصطالح یونانی

25

سیستم به شکلی که هست بشریت را به سوی نابودی سوق می ده��د _ تخریب برنامه ریزی و کارگزاری شده با ایجاد جنگی که علیه سوریه و ای��ران اعالم ک��رده ان�د _ بای��د تغی��یر تم��ایالت را ب��ه ش��کل معک��وس ممکن سازد. یا در غیر این صورت اگر بش��ریت هوش��یاری و خ��رد الزم را برای بازسازی الگ��وی کن��ونی در خ��ود نیاب��د، ش��اید پیش از آنک��ه در جستجوی اندیشۀ دیگری و بینش��ی متف��اوت از جه��ان و ب��ه ک��ار بس��تن راهکار دیگری برای امور اقتصادی و اجتماعی بیابد، راهی جز تخ��ریب

حتمی متقابل اقتصادی، مالی یا نظامی نداشته باشد! بر این اساس، به دلیل فرمول تجربی که : جمع چیزها هم��واره بیش��تر و یا چیز دیگری از حاصل جمع اجزاء می باشد، اختالف��ات بین ای��ران و غرب نیز نهایتا نمی تواند نه به حاصل جمع انتقاداتی که علی��ه ای��ران و ایرانیان )علیه پارس و پارسیان( مطرح شده تنزل یابد، و نه ب��ه تقاب��ل کشورگشائی رقیبان، و نه حتا به دلیل بارزتری ب�ه ب�ازی ق��درتهایی ک�ه

کمابیش به دلیل مجموعه ای از شرایط در صحنه حضور دارند. از این دی��دگاه، وض��عیت جمه��وری اس��المی ای��ران ب��ه عن��وان ]ه��دف[ مراکز فرماندهی انگلیس-و-اس��رائیل- و - آمریک��ا و هم پیم��ان آنه��ا در ناتو، چندان مطلوب بنظر نمی رسد و موجب تأمالتی چند خواه��د ب��ود. به ویژه در شرایطی که هیچ نشانه ای مبنی بر این که ره��بران ای��رانی از استقالل خود در زمینۀ انرژی حاصله از شکستن اتم قطع نظر کنن��د دیده نمی شود، یعنی بلند پروازی که قطعا خالف سیر تحولی سیس��تم خواهد بود که پیوسته به انتخاب ژئواس�تراتژیک آمریک�ا بس�تگی داش�ته

است. در اینجا به موضوع ایران هسته ای بازمی گ��ردیم : موض��وع هس��ته ای به خودی خود مشکلی ب��ه حس��اب نمی آی��د. زی��را علی رغم س��خنرانی

، ب��ه2012 س��پتامبر 28نتانیاهو در تریبون سازمان ملل متح��د ب��ه ت��اریخ شکلی که آژانس های بزرگ اطالعاتی غرب زیر لب زمزم��ه می کنن��د، تهدید اتمی ایران در واقع افس��انۀ س��اده ای بیش نیس��ت. ب��ه گ��زارش

آژانس اطالعاتی متعلق به )تخمین16 ،2012 سپتامبر 8نیویورک تایمز، اطالعات ملی( تأیید کرده اند که ایران بمب اتمی در اختی��ار ن��دارد، در نتیجه به همین علت فرماندۀ مرکز فرمان��دهی ارتش، ژن��رال دامپس��ی

»مشارکت ایاالت متحده با حملۀ احتمالی اسرائیل را نفی می کند«!26

تس��لط ای��ران ب��ر اتم در نه��ایت ب��ه اس��تقالل اقتص��ادی و در عین ح��ال سیاسی برای این کشور می انجامد. خطر در اینجا نهفته است. ای��ران در این چشم انداز ریگی در کفش نظام خواهد بود که بای��د ف��ورا آن را بیرون کشید. ایران مانعی است که باید دیر یا زود از سر راه برداش��ته شود، مگر این که امداد غیبی نازل شود، و یا حادثه ای بی ب��دیل رون��د این جریان و داده های کن��ونی را قاطعان��ه متح��ول س��ازد. آزم��ایش دو موشک قاره پیمای بوالوا و توپول با کالهک خوشه ای توسط روسیه به

بر فراز خاورمیانه، از ارمنستان تا اس��رائیل، ش��اید2012ژوئن 7تاریخ برای مدت کوتاهی »شاهین های« واشنگتن، ریاض، دوح��ه، لن��دن و ت

؟13آویو را از تب و تاب بازداشته باشد...ولی

متحده ایالات مرکزی فرماندهی ستاد اقتدار عرصۀ

ستاد فرماندهی مرکزی ایاالت متحدۀ آمریک��ا ی��ا »س��نت ک��ام« یکی از به وزارت امور1983 ژانویه 1دهها ستاد فرماندهی مرکزی است که از

خارجۀ ایاالت متحده وابسته شد. ستاد فرمان��دهی مرک��ز ی از ن��یروی بر فراز آبهای مرزی سوریه2012 ژوئن 23 فانتوم که روز 4هواپیمای شناسائی ترکیه اف 13

سرنگون شد، در عین حال آزمونی بود برای تشخیص انسجام اتح��اد روس��یه و س��وریه)م��أمور تیربار ضد هوائی احتم��اال ی��ک روس ب��وده اس��ت(. واکنش بس��یار فرص��ت طلبان��ه و محتاطان��ۀ آنکارا پاسخی بجز پاسخ دیپلماتیک تدارک ندید، در حالی که حادثه می توانست به عنوان بهان��ۀ جنگ به کار ب�رده ش�ود، ولی این موض�وع را بای��د ب��ه عن��وان درخواس�ت وزارت ام��ور خارج�ۀ آمریکا تلقی کنیم. جنگ علنی گران تمام می شود، و همه می دانند که از کج��ا آغ��از می ش��ود

ولی هرگز نمی توانند بدانند کجا و چه وقتی و چگونه به پایان خواهد رسید.27

توسط رئیس جمهور1977گسترش سریع منشأ می گیرد که طی سال و در1979جیمی ک��ارتر ایج��اد ش��د، ولی اعالم وج��ود آن در اول اکت��بر

متن حوادث انقالب ایران رسما اعالم گردی��د و از این ت��اریخ ت��ا ام��روزبین دو دولت تنش به شکل فزاینده حاکم بوده است.

شود نابود باید ایران از دیدگاه منطقی، ای��ران بای��د ن��ابود ش��ود، علی رغم خط��ر غ��یر قاب��ل کنترل جنگ، و گسترش آن به منطقه و حتا در سطح جه��انی. احتم��الی که برخی بیانیه های رسمی روسیه بدان اش��اره ک��رده اس��ت )ی��ا چین، کمی دورت��ر ب��ه این موض��وع خ��واهیم پ��رداخت(، ابرق��درتی ک��ه در این سالهای گذشته، در مورد لغزش هائی که در خاورمیان��ه می توان��د روی دهد، یعنی منطقه ای که از شص��ت س��ال پیش ب��ه این س��و طعم��ۀ بی ثباتی دائمی و بحران بوده، به کرات اعالم خطر ک��رده اس��ت. بح��رانی که در این دو دهۀ گذشته به شکل فزاینده به تنش��ی واقعی بین ش��رق و غرب دامن زده و یادآور دوران جنگ س��رد اس�ت. تنش�ی ک��ه در متن بحران سوریه ب��ه بن بس��تی خونب��ار و موض��ع گ��یری س��خت آهن��گ بین

طرفین انجامیده است. ب�ا توج�ه ب�ه تهدی�دات تک��راری در م�ورد حمل�ۀ یکجانب��ۀ ن�یروی ه��وائی

پای��ه[–اسرائیل علیه مراکز هسته ای ایران _ یا موشکهای کروز ]دریا از طریق زیر دریائی های تهاجمی ک��ه توس��ط آلم��ان ب��ه ره��بری ص��در اعظم مرکل به اسرائیل تحویل داده شده است _ بسیاری از ن��اظران آگاه بی تردید پیشبینی کرده اند که حریق جنگ در ماه های آینده شعله ور خواهد شد. البته حقیقت این اس��ت ک��ه اعالم جن��گ زودآین��د ت��ازگی نداشته ولی با پافشاری در تکرار آی گرگ، آی گ��رگ، گ��رگ س��رانجام

پوزه اش را نشان خواهد داد. اینطور نیست؟ ایران در وهلۀ نخست بای��د ن��ابود ش��ود ن��ه ب��ه این علت ک��ه ی��ک دولت شیعه مذهب است، بلکه به این علت که »دین ساالر ملی گرا« بر آن حکومت می کند، در حالی که ضرورتا بای��د ب��ه ص��ف جهانی��ان بپیون��دد.

دولت-باید دانست که این اسالم نیست که هدف گرفت��ه ش��ده، بلک��ه باش��د ک��ه دموکراس��ی  ب��ه عن��وان الگ��و و بینش��ی م��د نظ��ر میملت

28

جن��گ بی ام��انی1945جهانی، _ مشارکتی _ و _ مرکز گریز _ از سال را علیه آن اعالم کرده است.

، در واق��ع از جن��گ دوم جه��انی ب�ه این س��و متهم اس��ت ب�ه تم��امملت نامالیمات، و پیش از هم�ه ب�ه جن��گ آفری��نی. ب�ر این اس��اس علی رغم آنچه هیالری کلینتون اخیرا گفت »طی دویست و سی و شش سال که از بنیانگذاری ایاالت متحده می گذرد، در همه ج��ا از دموکراس��ی دف��اع

160کرده است«، باید مشخص کنیم که این دموکراسی به بهای تقریب��ا تحقق یافت��ه ک��ه غالب��ا جنگه��ای مداخل��ه1940جنگ فرامرزی تا پیش از

جویانه، و به هدف ضمیمه سازی و یا برای گسترش بوده است. عالوه ب��ر این خصوص��یت انقالبی _ ملی _اس��المی و راز و رم��ز م��دار

ایران است که باید »به شکل عادی تحول یابد«. آنچه به عنوان فوریت ضروری و اجتناب ناپذیر در رأس برنامۀ سیاسی غرب _ ایاالت متحده/اسرائیل/اتحادیۀ اروپ�ا _ ب�ه ثبت رس��یده، ف��راهم

ساختن ورود ایران به صفوف دموکراسی لیبرال است. ایران خواهی نخواهی فراخوانده شده ت�ا در دی��گ ب�زرگ جوام��ع از هم گسیخته حل شود. فضای مبادالت آزاد _ مانند آنچ��ه در س��اخت و س��از اتحادیۀ اروپا غالب ب��ود _ یع��نی تقس��یم جامع��ه )ب��رای این ک��ه نگ��وئیم »اتمی سازی فردگرا«(، تقسیمات حداکثر برای بازارها، به هدف ایجاد امکان برای تع��دد حرک��ات و ب��ازیگران اقتص��ادی : اقلیت ه��ای ق��ومی، مذهبی و جنسی، زنان، حتا تقسیمان سنی و تعدد آن به ش��کلی ک��ه از این پس کودکان دو ساله هدف تبلیغات تجاری قرار گرفته ان��د، و آغ��از تعلیم و تربیت از سنین پائین تر. تقسیمات تا جائی ک��ه ممکن اس��ت و تا جائی که حفاظ های اخالقی _به مفهوم عناصر خدشه ناپ��ذیر رس��وم سنتی _ مانع نمی شود. به عبارت دیگر تقسیم بندی هائی که بدون آن پیوستن کامل کشورها به بازار یگانه یا »یگان��ه ش��ده« در بطن »نظ��ام

ممکن نخواهد بود.14جهانی«14 » « ) _ ( » داده » توضیح شناس تاریخ برودل فرناند که گردد می مطرحی جهانی اقتصاد نظریۀ تداوم در جهان سیستم یا جهانی نظام نظریۀ

اقتصاد. نوین نظم در آان جایگاه حاصل را سوم جهان نیافتگی تحول و داده گسترش را نظریه این امین سمیر مصری مارکسیست دان اقتصاد است « » « . پیوند در متنوعی عناصر که شود می تعریف محرکی های سازمان عنوان به باشد می مطرح جا این در که هائی سیستم داند می المللی بین

.» سیاسی تصمیم یا اجتماعی انتخاب مثابه به هائی نوید است رشد مستقل منطق آان راهبردی اشتراک نقطۀ و داده، قرار یکدیگر با واکنشی کنشی. . دهد تغییر را تاریخ جریان ساختار، تعادل در تغییر با تواند می موارد برخی در شود، کارگزاری وقتی دینامیسمی، چنین انجامد می نتایج از آابشاری بهبر که کند نفوذ بینشی در وقتی یعنی یابد، می عام مقبولیت ها توده توسط و شود، می اندازی راه که این محض به ساده، نظریۀ یک اوقات، برخی

29

]سیستم_جهان[ ساخته شده پ��یرامون چن��د مرک��ز عص��بی ب��ا م��اهواره هایش، یعنی میادین بزرگ بورس. سجده گاه ه��ای م��الی مانن��د مرک��ز تج��اری لن��دن، جزی��رۀ مانهات��ان، فراکف��ورت ی��ا ب��ورس م��واد اولی��ه در شیکاگو یعنی مکانی که سرنوشت مواد غذائی م��ردم جه��ان، ب��ه وی��ژه مردم جهان سوم در بازی امواج جریان سوداگرانۀ جنون آس��ا رقم می خورد، و بر این اساس تحت تأثیر لرزش های دائمی و بی ثباتی دامن��ه

دار بازار می باشد. تحرک به عنوان ش��اخص اساس��ی در اقتص�اد م��الی و ب�ازدهی ب�اال ک��ه مستلزم انعطاف پذیری و تح��رک تولی��د و گ��ردش دائمی و فزاین��دۀ آن می باشد، به معنا و م��ترادف تغی��یر مک��ان و ب��از س��ازی ب��وده ک��ه تنه��ا جوام��ع پس��ا_ص��نعتی را )خالف آنچ��ه می گوین��د( ب��ا »ط��رح ه��ای

اجتماعی« شان به عنوان متغییری در تنظیمات متأثر نمی سازد. نظام اقتصادی که به شکل گسترده از عامل انسانی رویگردان اس��ت، نظام سوداگری که طبیعتا از بی ثباتی سازی از پیش تدارک دیده شده در بازار تغذیه می کند، و گاهی هرج و مرج مساعد در ب��ازی س��قوط و صعود، با عرضۀ عمومی خرید جنون آس��ا، در هم آمیختگی پ��ر جنب و ج��وش س��رمایه گ��ذاری و س��رمایه ه��ای مفی��د و ض��روری ب��رای ایج��اد اختالف سطح ارزش مناسب موجب تحقق بخشیدن ب��ه ارزش اض��افی می گردد. به این معنا که موتور اقتصادی با تمایل آنی و افسارگسیخته برای غارت منابع طبیعی به هدف غائی ب��رای ]تخ��ریب وس��یع مص��رف گرا[ به حرکت در می آید، این همان فرآیندی است که آن را »رش��د«

می نامند. این قلب واکنشگر اقتصادی است ک��ه ش��کاف هس��ته ای حاص��ل از آن خارج از کنترل بوده و می توانید به نتایج ویرانگری بیانجام��د. خیلی ه��ا

. با توکوویل دو آالکسی یابد می تحول خود خاص منطق اساس بر و پیماید می را خود خاص روند بگذارد، أاثیر ت حاکم جامعه و جهان و انسان رابطۀ ) یافته، ) تحقق ها انسان شدن کن ریشه دلیل به دموکراتیک خصلت با انقالبی پسا اجتماعی بزرگ تحوالت که بود کرده مشاهده تمام ذکاوت

از ارثی قدرت تخریب به همزمان و زمین ناپذیر خدشه شدن قطعه قطعه به که ارث حق در اول فرزند اولویت قانون حذف و ارضی مالیات نتیجۀ . جهان بنیاد و شود گذاشته کنار تاریخ سال هزار تا بود خواهد کافی مالکیت انتقال یا ارث مورد در قضائی قانون سادۀ تغییر یک انجامید زمین طریق » « » « . است کرده عرضه عمومی زبانشناسی بر ای مقدمه کتاب در سوسور دو فردیناند که نظام تعادل تعریف به اگر گیرد قرار دیگری پایۀ بر

سال در که کنیم حاصل : 1916مراجعه یکی ارزش و یکدیگرند با پیوند در آان اجزاء تمام که است سیستمی زبان گوید می او شد، منتشر. . دهد می تشکیل را یافته سازمان کل یک و بوده مرتبط دیگری به یکی عناصر مجموع در باشد می اجزاء دیگر همزمان حضور

30

در بارۀ این موضوع ح��رف می زنن��د. ب��ه درس��تی، و بی آن ک��ه الزام��ا نوروتیک فاجعه باور و یا دچار افسردگی باشند. پس از چرنوبیل م��الی

، و ب��زودی فوکوش��یمای اقتص��اد جه��انی ب��ا فروپاش��ی2008 سپتامبر 14 یورو و فروپاشی اتحادیۀ اروپ��ا، ک��ه می توان��د احتم��اال ب��ا ت��نزل ق��درت آمریکای شمالی همراه باشد. در این مرحله، تنها ی��ک جن��گ عظیم می تواند ثبات این نظام رو به زوال را نجات دهد که در حال حاضر شاهد

به پایان رسیدن منابع محرک خود می باشد. ایران باید تخریب شود، برای نجات غرب، ولی باز هم از این بیش��تر _ برای طرحی توهم آمیز؟ _ برای به کامیابی رساندن نظامی ک��ه غ��رب در اواخر قرن بیستم ساماندهی کرد، یعنی در دورانی که موفق شد ت��ا خود را از موانع اخالقی بنیانگذاری شده و تکیه داده شده به متافیزی��ک واالگرا که غالب��ا دارای س��اختاری الهی شناس�انه ب�ود ره��ا س�ازد. اگ��ر نقض ارزش ها بسیار رایج بوده، همه به قانون بازی آگاه بودند و تالش می کردند _ دست کم با ظاهر نمائی _ در سازشکاری های اجتماعی و به عب��ارت دیگ��ر تالش می کردن��د ت��ا نظم اخالقی خودش��ان را س��ر پ��ا نگهدارن��د. ام��روز، پس از »متارک��ۀ مع��رفت ش��ناختی« مهم در پای��ان

، متارک��ه بین س��رمایه داری ملی و فلس��فۀ اخالق از ن��وع1960سالهای _ ب�ه ش�کلی ک�ه ورن�ر س�ومبارت و م�اکس وب�ر م�ورد بررس�ی ق�رار15گیزو

( ش��عار1848-1830داده اند _ وقتی که ل��وئی فیلیپ )پادش��اه فرانس��ه می داد »ثروتمن��د ش��وید«، ولی از دی��دگاه او موض��وع این نب��ود ک��ه از طریق سوداگری و ورشکستگی پیاده نظام بورس ثروتمند شوند، بلکه

»از طریق کار، پس انداز و درستکاری«. اختالل روشن است که ب��ا اختالل در متافیزی��ک آغ��از می ش��ود : »اگ��ر

. زی��را س��رانجام ی��ک روز16خدا وجود ندارد، پس همه چیز مجاز است«15 Guizot )François Pierre Guillaume Guizot (

فرانسه 1874 _1787 آکادمی عضو ، فرانسوی سیاستمدار و شناس 1874-1836تاریخ

16 . کتاب در کارامازوف برادران فصل 11داستایوفسکی، ،4 « : ) اگر ) کرد، باید چه باشد نداشته وجود خدا اگر گوید می چنین دیمیتری میتیا ، . بود خواهد جهان و زمین روی پادشاه انسان صورت این در است؟ کرده اختراع را نظریه این بشریت که شود مدعی که باشد داشته حق راکیتین

. ]...[ . ! چینی مثل من آالکسی بده جواب من به چیست؟ پارسائی پرسم می خودم از من باشد؟ پارسا تواند می خدا بی چگونه فقط، خوب بسیار ]...[ . پس رسد می بنظر ای پیچیده پرسش است؟ نسبی که این یا نیست؟ یا هست است؟ نسبی fا کامل چیز یک آایا کنم، نمی فکر پارسائی به ها

.» بیانیۀ است، معتبر نیز داستایوفسکی برای شده داده نسبت او به که گفتاری گیزو، آا فرانسو مورد در است؟ مجاز چیز در 1843مارس 1همه

31

باید پذیرفت که این نظام برای واقعیت یگانه دو چهرۀ متفاوت از خ��ود نشان می دهد، به عبارت دیگر روی شن های روان دروغ و در »جه��ان

نم��ایش«–آزاد«، روی سراب الگوی دموکراتی��ک ک��ه روی »بازنم��ائی پارلمانی بنیانگذاری ش�ده اس��ت. یع�نی الگ�وئی ک�ه در واق�ع انح��رافی بوده و از مس��یر اص��لی اش خ��ارج ش��ده و حت��ا آل��وده ب��ه س��ازوکاری گشته است که مشخصا هدفش تداوم بخشیدن به انحص��ارات ذیف��ع و رانت خواری می باشد. تمام این ساز و کار به سلب حق رأی م��ردم و

در17حق مداخلۀ آنها در تصمیم گیری می انجامد، این نوع دموکرات��ورواقع چهرۀ حقیقی دموکراسی توقیف شده است.

حال اگر به موض��وع خودم��ان ب��ازگردیم، خ��داناباوری وحش��یانۀ جوام��ع ب��ر اس��اس »ماتریالیس��م دیالکتی��ک« ب��ه1917اش��تراکی پس از انقالب

، پیش از آخ���رین هم���ذات خ���ود ب���ا18عن���وان علم اجتم���اعی ک���ذبی خصوصیات دولت گریز و تمرکز زدا، متعددالشکل و ب��ه هم��ان ان��دازه مصنوعی که امروز در شکل ماتریالیسم پیروزمندانه در س��رمایه داری افسارگسیخته تبلور یافته : بی خدا و بی ارب��اب، ولی ب��ا ت��ودۀ عظیمیاز بردگان، ابتدا آنهائی که با بهرۀ متغییر در نظام رباخوار وام گرفتند.

*** در واق��ع هم��ه چ��یز طی گذش��ت زم��ان و در دراز م��دت روی می ده��د )روی داده است(. و دراز م��دتی ک��ه در س��طح دوران م��درن بای�د روی شتاب حوادث کنونی نیز حساب کند. میزان سطح زمانی ث��ابت نیس��ت و ش��تاب روی��دادها در ب��رخی ش��رایط ت��اریخی در عب��ور از تنگ��ه ه��ا و تنگناهای تاریخی به شکل سر سام آوری شدت می یابد. در روزگار ما، یک دهه شاید معادل یک یا دو قرن در اعص��ار گذش��ته باش��د و م��یزان س��رعت بی وقف��ه در ح��ال اف��زایش اس��ت. ژرژ دومزی��ل زبانش��ناس ت���اریخی و اس���طوره ش���ناس ب���زرگ فرانس���وی چن���د س���ال پیش از

رسید، : » ]...[ « ]...[ می بنظر ملی بزرگ مشغولیت سیاسی و اجتماعی حقوق فتح که بود زمانی گوید می مختصر شکل به نمایندگان مجلس . نبودند آان انجام به قادر نیاکانتان که را آانچه و بروید پیش خودتان سهم به خواهید می نیز شما بپردازیم دیگر امور به حال یافت، تحقق فتح این ]...[ ]...[ معنوی و مادی شرایط شوید، ثروتمند شوید، آاکاه ببخشید، استحکام را نهادهایتان کنید استفاده حقوق این از پس این از کنید تجربه

.» حقیقی : های آاوری نو است این بخشید بهبود را فرانسه کشورمان17Démocrature دیکتاتوری و دمکراسی از نوین ترکیبی واژه

. مترجم 18 در: باشد تضاد در مترجم خود بینی جهان با موارد برخی در چه اگر و کند می ترجمه را نویسنده مطالب مترجم که است روشن . تا باشد مرتبط دیالکتیک ماتریالیسم از آامیز مغلطه های برداشت به بیشتر انتقاد که شاید و ام کرده ترجمه را متن در شده ارائه نظریات من نتیجه . . یک به فقط موضوعی چنین ولی است خورده شکست تجربۀ یک شوروی سوسیالیستی جماهیر اتحاد تجربۀ صورت هر در دیالکتیک ماتریالیسم خود

. بیشتر چیزی نه گردد می باز تاریخی تجربۀ

32

نوشته بود که »س��قوط ام��پراتوری رم چه��ار1986درگذشتش در سال س��ال تم��ام ش��د«. به��تر از این40قرن به طول انجامید، برای ما فقط

نمی توانیم زمان حاضر را خالصه ک��نیم : متارک��ۀ ویرانگران��ه عظیم ب��ا جه�ان س��نتی، تح��ول در آداب و رس��وم و ش��یوۀ زن�دگی، ه��رج و م�رج سازماندهی شده، پیدایش فنون تحول یابنده در زندگی روز مره، مانند ارتباطات از راه دور توسط ماهواره، هوش مصنوعی، موزائیک ش��بکه های فردی یک قاره در رابطه با قارۀ دیگر و تحول در جه��ان مج��ازی و

تشکل تخیالت جمعی بر سطح صفحۀ نمایشگر.

شتاب در تاریخ بشریت _ تجزی��ۀ آش��کار و ت��رکیب اتف��اقی _ ک��ه بهان��ۀ ایدئولوژیک »برخورد تمدن ها« را تشکیل می دهد، یعنی نظریه ای که

رایج ش��د و1996با انتشار کتاب ساموئل هانتیگتون آمریکائی در سال در چشم انداز عرص��ۀ جغرافی��ای سیاس��ی م��وجب تمدی��د ص��ف آرائی های متع��دد در روی�اروئی ب�ا جه�ان اس�الم گردی�د. ب�ا وج�ود این عام�ل مذهبی _ به مثابه علت اصلی در ایدئولوژی شوک در برخورد تم��دنها _ در آزمون نظریه دچار ریزش می شود. زی��را، ری��اض و دوح��ه، پ�ایتخت های اصولگرایان وهابیت، در خاورمیانه در پیوند تنگاتن��گ ب��ا سرنوش��ت آمریکای پاکدین می باشد، و همین امر به روشنی نش��ان می ده��د ک��ه مدرنیته و سنت قویا می توانند در همزیستی به سر برن��د، ب��ه وی��ژه در زمینۀ تجارت هیدروکربور، تجارت اسلحه، »کریگشپیل« )بازی جنگ به

زبان آلمانی( و جنگ جایگاه ممتازی را نزد طرفین احراز می کند. از دیدگاه واشنگتن، مقاومت جوامع س��نتی ک��ه ان��دک ان��دک طی ق��رن بیستم به دولت ملت تبدیل شد، با توجه به ساختار کهن چنین جوامعی برای گشایش کامل و بی قید و شرط تج��ارت بین المللی و دسترس��ی آزاد برای عامالن و سرمایه گذاران جهت بهره ب��رداری خردمندان��ه _ و اکنون به شکل دراز مدت _ از عناصر بالقوۀ جغرافیائی و منابع طبیعی و انسانی، که این و یا آن منطق��ۀ ب��رای من��افع اقتص��ادی ی��ا جغرافی��ای

سیاسی عرضه می کند، به مانع تبدیل شد. در چنین چشم اندازی، حتا مفهوم »ملت« ن��یز در رابط��ه ب��ا مب��ادالت آزاد تجاری در تضاد قرار می گیرد، یعنی مناسباتی ک��ه بخ��اطر آن بای��د در و پنجره ها برچیده شود. سیاست توپخانه _ )ک��ه در گذش��ته توس��ط

ب��ه اج��را گذاش��ته1853دریادار متیو کالبریت پری علیه توکیو در ژوئی��ه 33

1854م��ارس 31شد، تهدید با پرداخت هزینه که یک سال بعد به ت��اریخ به عه��د نام��ۀ کاناگ��اوا انجامی��د و ب��ر اس��اس مف��اد آن ب��ه کش��تی ه��ای بازرگانی آمریکا اجازه داده شد تا برای تدارکات در بن��ادر ژاپ��نی لنگ��ر

و پهپاده��ای52بیاندازن��د( _ دوب��اره راه ان��دازی ش��د و از این پس ب- تهاجمی مرگبار هستند که انتقال و انتشار اندیشه های نیک را به عهده گرفته اند. روشن است که مسائل بازرگانی ب��ه ش��کل آش��کار و س��اده

شود، ولی مالحظات بشردوستانه، لوحانه جلوی صحنه نشان داده نمی آزادی زن��ان، ح��ق خودمخت��اری ب��رای اقلیت ه��ای ق��ومی و م��ذهبی در اش��کال فرص�ت طلبان�ه ج�ایگزین ش��ده و البت��ه تم�ام این سیاس��ت در مفاهیم »وظیفۀ کمک رسانی بشر دوستانه« و »حق مداخل��ه« تعری��ف

و خالصه می شود. سرانجام، نظریه ای که رویاروئی اجتناب ناپذیر بین فرهنگ ها و گ��روه های مذهبی را مطرح می س��ازد _ مس��یحیت غ��ربی، ارت��دکس اس��الو، اسالم، کنفوسیانیسم، و غیره. _ به عنوان پیش فرض بدیهی اولی��ه، در واقع در پی قانونیت بخش��یدن ب��ه تم��ام جن��گ ه��ائی اس��ت ک��ه انگ��یزۀ واقعی آن در خ��ارج از ه��ر گون��ه ای��ده آلیس��م ب��وده و از پیش برنام��ه ریزی و هدایت شده است: یعنی جنگ هائی ک��ه انگ��یزۀ آن ب��ه اه��داف ن��ازلتر در زمین��ه ه��ای جغرافی��ای اقتص��ادی، جغرافی��ای من��ابع ان��رژی و

سرانجام جغرافیای سیاسی باز می گردد. ناسازگاری التیام ناپذیر تمدن ها، یعنی نظریه ای که بی گم��ان ن��ه ی��ک تقدیر مطلق بوده و نه دارای پایه و اساس و حقیقت علمی می باش��د، و عالوه ب��ر این در رابط��ه ب��ا چ��نین نظری��ه ای ممکن نیس��ت بت��وانیم بپ��ذیریم ک�ه موض��وع ب�ه تم�دن ه��ائی مرتب�ط می باش��د ک�ه گ��وئی ب�ه انحراف کشیده شده و اکنون باید به راه راست هدایت شوند، تنه��ا ب��ه این علت که به نظم جامعۀ مصرفی بی حد و مرز اح��ترام نگذاش��ته و با کسب مال و اموال فناپذیر، یعنی اشیاء قابل تعویض و دور انداختنی به عنوان اوج شکوفائی زندگی مخالفت کرده اند! ن��ه، ش��وکی ک��ه ب��ه شکل اغراق آمیزی شوک تم��دن ه��ا نامی��ده ان��د، جن��گ ه��ای ب��ه وق��وع پیوسته و جنگ هائی که در تدارک آن هستند _ از دیدگاه م��ا _ در تعل��ق الگوی جامع��ه ای اس��ت ک��ه طبیعت��ا خواه��ان کشورگش��ائی ب��وده و ب��ه

عبارت دیگر طبیعتا امپریالیسم و زیاده خواه است.

34

سرانجام می توانیم بگوییم که، با الگوی آدمخ��واری در س��طح س��یاره، منابع، ملت ها و انسانها روب��رو هس��تیم. البت��ه، »نظ��ام« ب��دون انس��ان هائی که با آن انطباق داشته باش��ند، و آن را ارتق��اء داده و ب��ه خ��دمت بگیرند نمی تواند وجود داشته باشد، و باز هم البته بای��د بگ��وییم ک��ه در برخی مواقع با دقت و تالش بسیار زی��اد، و در ب��رخی م��وارد ب��ه ش��کل شگرفی در فقدان رویکرد اخالقی. می ت��وانیم ب��ه چه��ره ه��ای نمادین��ۀ ریاکار این نظریه مثل بوش- بلر در انجام عملکردهایشان بیاندیش��یم _

نامد ک��ه معن��ای آن ب��ه ش��کل  می19که انگلستان مردمی او را »بیلر« تحت الفظی فرد »دروغگو« است _ راه اندازان جنگ علیه افعانستان و عراق بر اساس بهانه های دروغ...مانند »سالح ه��ای کش��تار جمعی«

و یا اسطورۀ القاعده. ولی این نظام به طور مشخص، فراسوی خوب و ب��د واق��ع ش��ده و ب��ر اساس طبیعت ذاتی اش فاقد اخالق است. باید دانس��ت ک��ه این نظ��ام در روند پر ق��درتی ک��ه راه ان��دازی ک��رده، ب��رای ش��کل دادن اف��راد در قالب های »مطلوب« و کشاندن آنه��ا در پی خ��ود زمین��ه را هم��وار می سازد. در چنین نظامی افراد از اندیشیدن معاف هس�تند و ج�ائی ب�رای تردید در حقانیت نظام وجود ندارد، و البته فرمانبرداریهایش��ان م��وجب ارتقاء و پاداش آنها خواهد ش��د. می ت��وانیم بگ��وئیم ک��ه در مرحل��ه ای خاص نظام به شکل مستقل به حیات خود ادامه می دهد و هیچ ابتک��ار عملی برای افراد باقی نمی گذارد، البته بجز یک حاش��یۀ کوچ��ک ب��رای آنهائی که انزوای خودش��ان را ت��رجیح می دهن��د، بین ]حاش��یه نش��ینی، شکست، مخالفته�ای بی سرنوش��ت و بی آن ک��ه چش�م ان�داز وس��یعی داشته باشند[، و ]حصارهای سازشکاری و لختی )اینرسی( غول آسای

سیستمیک[. و چنین امری هم��ان ک��ارکرد اجتم��اعی اس��ت ک��ه از دوران ش��کارگری عهد قدیم ، تهاجمات و جوامع غیر ساکن که هن��وز ب��ا دنی��ای دهق��انی و کشت بیگانه بودند به ارث رسیده است. سرمایه ه��ا، ب��ه این علت ک��ه هیچ چ��یزی اب��دی نیس��ت، ب��ر اس��اس خواس��تی ک��ه ح��داکثر ب��ازدهی اقتصادی را هدف گرفته، آی��ا ب��ه ملخ ه��ائی ش��باهت ندارن��د ک��ه پس از جویدن مزرعه، با برجا گذاش��تن زمین س��وخته ب��ه اف��ق ه��ای دیگ��ر ب��ه

آیند؟  پرواز درمی19 Bilar

35

الگوی برش بی قاعدۀ منابع طبیعی، قابلیت تولید فنی، در حدی اس��ت که می تواند ظرف چند نسل تمام ذخائر بیولوژی��ک و ژئولوژی��ک را ک��ه طی چهار صد میلیون نوع جاندار اولی��ه روی زمین ب��ه وج��ود آم�ده ب��ه پای�ان ب�برد. ی�ادآوری می ک�نیم ک�ه ذغ�ال، نفت و گ��از ط��بیعی من��ابعی هستند که در دورۀ ذغالین )دوران پالئوزوئی��ک ( تش��کیل ش��ده اس��ت، یع��نی دویس��ت میلی��ون س��ال پیش از پی��دایش انس��ان خردمن��د )هوم��و

ساپینس(. این الگوی اجتماعی در عین حال مخرب فرهنگ هائی است ک��ه تم��دن آنها طی چهار یا پنج هزار گذشته شکل گرفته و با تجزی�ۀ فرهن�گ ه�ای قدیمی جایگزینی بجز ترکیبات مجدد ناپایدار _ ب��ا از دس��ت دادن تکی��ه گ��اه ه��ا و جهت ی��ابی _ در فتیشیس��م ک��االئی، جه��ان م��أیوس کنن��ده و مصرف فزاینده داروی های مس�کن عص�بی. چ��نین تح��والتی، ب�ا وج�ود چنین سطوح متفاوت فرهنگی بی گم��ان بی آن ک��ه مق��اومتی ص��ورت

بگیرد ممکن نخواهد بود.***

دولت-ملت، اگر چه در تمام عرصه های سیاسی و نظامی اخیر )اروپا، یوگوسالوی، عراق( از هم گسیخته شده، ولی به عنوان الگ��و مق��اومت می کن��د و مطمئن��ا آخ��رین ح��رفش را نگفت��ه اس��ت. از این دی��دگاه، ساختارهای دولتی ملت گرا که توسط دموکراسی ب��ازار تخ��ریب ش��ده است خیلی از مرگ نهائی به دور بوده و مطمئنا در چهار چوب عناص��ر متعدد قومی- مذهبی که نظم ن��وین جه��انی می خواه��د ب��ر گ��ور دولت

ب��ر پ��ا س��ازد، ب��رای ب��اززائی فراخوان��ده ش��ده20های شکس��ت خ��وردهاست.

فروپاشی جامعۀ توتالیتر اشتراکی، دموکراسی مردمی ش��رق، در عین توان�د ب�ه ش�کل دائمی از عرص�ۀ حال ب�ه م�ا آم�وخت ک��ه تق�دس نمی

سیاسی حذف گردد که یکی از عناصر تشکیل دهندۀ اساسی آن اس��ت : خداناباوری در جوامع مصرفی ناتوانی خ��ود را در ایج��اد اخالق پای��دار

20 . می داد دست از را اش تاریخی گهوارۀ کوزووو، مونتنگرو، دادن دست از با و شد تجزیه یوگوسلfوی اهل  فدراسیون بین عراق تقسیم که دانیمو شمال به و خورده رقم پیش از آان سرنوشت که سودان مورد در گونه همین به شده، ریزی برنامه گرفته، انجام کردستان مورد در که شیعیان، و سنت

. شاخص اساس بر که هائی بندی تقسیم که دانست باید این وجود با دارد، وجود نیز سوریه و لبنان برای هائی طرح چنین است شده تقسیم جنوب . تحلیل در داده، پس را خود آازمون که الگوئی تنها انجامد می انتها بی تجزیۀ به شود می ریزی طرح مذهبی و فرهنگی قومی، های اقلیت و قومی

. است سیاسی fا کامل منافع یا فیزیک جغرافیائی موانع اساس بر مرزی خط پیرامون اختیاری مذاکرۀ نهائی،

36

و معتبر نشان داده است. در م��ورد ماتریالیس��م کت��اب مق��دس ن��یز ب��ه تحقق طرح آسمانی در توفیق مادی تنزل یافته که پایه و اساس اولترا لیبرالیسم آنگلو-ساکسون را توجی��ه می کن��د و از مکتب الهی شناس��ی منشأ می گیرد که ] شکار [ را قانونیت می بخشد، خداوند آن فردی را

ده��د. که بتواند به هر وسیله ای غنیمتی را از آن خود نماید پ��اداش می در این مورد ما خوانندگان را ب��ه کت��اب اع��داد و کت��اب یوش��ع در کت��اب

عهد قدیم مراجعه می دهیم. بر اساس مشاهدات عینی، در سیل جریان های فعلی بر اساس منطق اجتناب ناپذیر به حرکت خود ادام��ه می دهن��د، و هیچ چ��یزی نمی توان��د سیر ویرانگر جری��ان زم��ان را متوق��ف و ی��ا مه��ار س��ازد. بی هیچ م��انع طبیعی و انسانی از مسیر خود بیرون زده و به شکل سیل آسیا فراگیر می شود. به همین علت ایران، به مثابه مانع در مسیر سیل خروش�انی که از مدرنیته بیرون زده اس��ت، تخ��ریب ش��ده و از س��ر راه برداش��ته خواهد شد، مگر این که خود به خود دچار فروپاش�ی ش�ود _ ی�ا تس�لیم شود : تسلیم سیاس��ی کام��ل _ تحت ت��أثیر انقالب ره��بران از ب��اال و ی��ا

تحت تأثیر فشار غیر قابل جلوگیری خیابان. از سوی دیگر، با آگاهی ب��ه این ام��ر ک��ه زایم��ان ت��اریخ در درد و رنج و خش��ونت تحق��ق می یاب��د، ب��ه روش��نی می بی��نیم ک��ه دموکراس��ی ب��ا

در کشورهای »بهار عرب«، در ت��ونس، مص��ر، لی��بی ی��ا21»فورسپس« یمن _ )بی آن ک��ه آنه��ائی را ک��ه نفسش��ان را در س��ینه حبس ک��رده و منتظر نوبت خود نشسته اند، مانند بحرین، الجزائر، و آنهائی که مانن��د ع��راق ب��ا اس��تفاده از ن��یروی نظ��امی »آزاد« ش��ده ان��د را ب��ه حس��اب بیاوریم( _ هیچ دلیلی ندارند که فکر کنند که این روند تغییر خواهد ک��رد و در عرصۀ سیستمیک مداخالت برای زیر عالمت سؤال ب��ردن عوام��ل دائمی و ثابت جغرافیای سیاسی از پیش تعیین شده ت��وقفی ب��ه وق��وع خواهد پیوست. یعنی سیاس��ت جغرافی��ای سیاس��ی ک��ه در پهن��ۀ نقش��ۀ جغرافیائی و در مناسبات بین المللی تعیین کنندۀ انقالب جهانی کن��ونی

ب��ا اعم��ال زور ب��ه پیش می رود. یع��نی تح��ولی1945ب��وده و از س��ال جهانفراگیر طی جریان طوالنی مدت که تداوم و اعتب��ار آن، ب��ه عن��وان

دارد 21 تعلق زایمان ابزار جعبۀ به که فلزی گیرۀ نوعی .فورسپس،37

نظریه و بازنمائی ساخت و ساز سیس�تم جه�انی، هرگ�ز طی نیم ق��رنگذشته نفی نشده است.

در نتیجه بر اساس منطق انکار ناپذیری، رویدادهائی که شاهد انکشاف آن هستیم ، تکرار خواهد شد. و این امر تا زم�انی ادام�ه خواه��د ی�افت که چنین منطق رویداد آسائی بر حسب تنزل قوا ی��ا ب��ر اس��اس واقع��ه ای مصیبت ب��ار دچ��ار انق��راض گ��ردد و سرنوش��ت جغرافی��ای سیاس��ی کامال بر محور دیگری ساماندهی ش�ود. عالوه ب�ر این بای�د دانس�ت ک�ه شکست ها و عقب نش��ینی ه��ای آمریک��ا در این ش��ش ده��ۀ گذش��ت _ علی رغم شکست دردناک در ویتنام یا ورشکستگی در عراق _ م��وجب بی اعتباری چنین نظریه ای نخواهد بود. شکست بسیار در نبردها برای پیروزی بیشتر در جن��گ. ب�ا وج��ود این »شکس��ت« پ��ر حاص��ل در تم�ام زمینه ها، به ویژه در زمینۀ فنی که بین ای��االت متح��ده و م��ابقی جه��ان فاصله ایجاد کرده، سرانجام منطبق است ب�ر تح�والت عناص�ر تش�کیل

. 22دهندۀ قدرت

اینرسی سیستمیک با طرح موضوع اینرسی سیستمیک با مفهومی اساسی روب��رو هس��تیم که باید روی آن تأکید کنیم، ب��ا آگ��اهی ب��ه این ام��ر ک��ه بررس��ی جوام��ع انس��انی ب��ه زمین��ه ای از ش��ناخت یع��نی در زمین��ۀ فیزی��ک م��اده قاب��ل

بررسی می باشد.

داری 22 معنی شکل به که داد اجازه متحده ایالات سیاسی جغرافیای نظریۀ به ولی بود، عیار تمام شکست یک نظامی دیدگاه از گمان بی ویتنام _ . می نظر در جزیره شکل به را جهان که ای نظریه یعنی شد جزائر نظریۀ طرح موجب هندوچین جزیرۀ شبهه از آامریکا نشینی عقب یابد تحول

اطراف در که محاصره به معروف نظریۀ گسترش مثابه به و اقیانوس، و دریائی فضای طریق از شد 1919گیرد، مطرح انگلیسی مکیندر جان توسط . پایگاه در انداختن لنگر و دریائی فضای قلب به کردن منتقل با بود شوروی سوسیالیستی جماهیر اتحاد توتالیتاریسم گسترش از جلوگیری هدفش و

( شمارۀ توضیح به شود مراجعه ریملfند ای ( 5جزیره بر دریا بر تسلط شکل به آان تعبیر و محاصره نظریۀ از نوینی ترکیب عرضۀ با و مکیندر نزد بالا در ) ( » ضربتی، » توان زمینۀ در ای قاره میان برد جمله از مدرن، فنون که دریافتند آمریکائی استراتژهای ، دریائی قدرت پاور سی ماهان آلفرد نظریۀ اساس

. _ سال در افغانستان مورد در را استراتژی این نمونۀ سازد می ممکن اقیانوسی دریائی فضای طریق از را ای قاره مناطق مؤثر در 2001کنترل عراق وب 2003سال استراتژیک های افکن بمب توسط که بینیم فاصلۀ 52می در هند اقیانوس در گارسیا گو دیه پایگاه از که گرفتند قرار حمله مورد

5300. بودند آامده در پرواز به کیلومتری

38

در مورد موضوع مرکزی ما در اینجا، یعنی اینرسی نظام جه��انی، بای��د بگوییم که ساخت و ساز آن به شکلی تکوین یافت��ه ک��ه خ��ارج از وق��وع یک مصیبت عظیم و فراگیر، هیچ موردی وجود ندارد ک�ه جهت گ�یری و طبیعت ساز و کار تحول یابن��دۀ آن را زی�ر عالمت س�ؤال ب�برد _ تغی��یر دهد. به این معنا که سیر تحولی آن بر اساس منط��ق اینرس��ی خاص��ی صورت می گیرد که رویکرد و جهت گ��یری آن خدش��ه ناپ��ذیر و اجتن��اب ناپذیر اس��ت. در چ��نین وض��عیتی، اف��راد بج��ز این ک��ه ق��ایق خ��ود را در امواج پر تالطم به سوی ساحلی ناشناخته و یا ب��دتر از هم��ه ب��ه س��وی ساحل خیلی شناخته شده ای هدایت کنند، انتخ��اب دیگ��ری نمی توانن��د داشته باشند. منطقی که از آن در اینجا یاد می ک��نیم تقریب��ا ب��ه ش��کل اجتناب ناپذیری به سوی روی��اروئی جدی��دی بین ش��رق و غ��رب ح��رکت می کند، ولی این بار به شکل رویاروئی مستقیم، و نه غیر مس��تقیم، و

_1991 ت�ا 1947نه به شکلی که طی چهل و چهار سال جنگ سرد _ از دو جبهۀ جغرافیای سیاسی در صحنۀ نبرد در کشورهای جهان س��وم ب��ا

یکدیگر مصاف دادند، مثل ویتنام، آنگوال، افغانستان... بر این اساس و در تداوم این نظریات، در وهلۀ نخست باید دانست که نظام اقتصاد جهانی جزء جدائی ناپذیر ان��رژی )فس��یلی ی��ا هس��ته ای _ اورانیوم و توریوم( است، و چنین پیون��دی یکی از س��ه ی��ا چه��ار عنص��ر مقدماتی مهم در رابطه با منطق نظام سازمان دهندۀ روند جهانی می

باشد که ما در این جا مورد بررسی قرار می دهیم . این منط��ق سیس��تمیک ) نظامن��د( ک��ه م��ا آن را »منط��ق اینرس��ی«

بر این اساس است که هیچ تصمیم انس��انی نمی توان��د م��انع23نامیدیم حرکت و نتایج نهائی آن شود. در این چشم ان��داز، سیس��تم دارای س��ه زیر مجموعه اس�ت : نخس�ت اقتص�ادی ک��ه ب�ه ش�کل ف�وق الع�اده ای رقابتی بوده و روبنای ایدئولوژیک آن ن��یز ب��ه عرص��ۀ مع��رفت ش��ناختی

اینرسی 23 اساس بر سپس و یابد می گسترش اولیه حرکت حسب بر خود خودی به شود می خاصی آایند فر آاغاز موجب که انتخاب یک حرکت، یک . آامده : وارد أاثیرات ت از آابشاری طی حال عین در تواند می کوچک حادثۀ یک شناسیم می ای سیاره بین سفرهای در که اصلی یعنی رود می پیش

» « » ریاضیدان » توسط مرج و هرج به معروف نظریۀ در که ای پدیده نامند، می ای زنجیره واکنش را آان که موردی یعنی بیابد، ای گسترده ابعادسال به لورنز . 1972ادوارد که زمانی تا و کرده منتشر را ارتعاشاتی منبع، عنوان به که زنیم می حرف رویدادی یا عمل از ما اینجا در گردید مطرح

. . مکان و زمان به است محدود ولی سازد، می مطرح را جبری تمایل اا مشخص موضوع دهد می ادامه خود حرکت به نکند برخورد حدی و مانع بهکف ) در نفوذ شن، قیر و صخره مشکل پیش از بیش های مکان در فسیلی انرژی از برداری بهره و جستجو در مدت دراز عظیم های گذاری سرمایه

) موجب انرژی منابع به آانها مطلق وابستگی نتیجه در و انرژی نوع اساس بر صنعتی جوامع عملکرد برای زیربنائی سامان و ساخت ، عمیق آابهای. بود خواهد ناممکن مدت کوتاه در آان با نمودن متارکه و بوده انرژی نوع انتخاب زندانی و محصور که گردد می نظامی در العاده فوق اینرسی

. که نیست پارامتری تنها انرژی پارامتر البته است شده مواجه مصیبت با امروز باشد، می ضرورتی چنین به مشروط سو هر از که ها دولت سیاست. باشد می ضروری جهانی نظام تحولی سیر درک برای

39

الگ��وی س��رمایه داری کالن مح��دود می ش��ود، دومین زی��ر مجموع��ه جغرافی�ای ان�رژی، روبن��ای موت�ور اقتص�ادی، و س�رانجام س�ومین زی�ر مجموعه، قدرت طلبی، روبنای حکومت ی�ا تس�لط یکجانب��ه ت�ا پی�دایش اقطاب قدرتهای نوین، به وی��ژه آس��یائی. این س��ه زی��ر مجموع��ه ک��ه _ خارج از انتقادات و نفی _ تا کن��ون انس��جام س��اخت و س��از مناس��بات بین المللی را تض�مین ک�رده اس�ت، ب�ا ت�رکیب این س�ه زی�ر مجموع�ه »وحلۀ تاریخی« یک مفهوم مشخص را تشکیل می دهد، واقعیتی یگانه

که با سه شیوۀ مختلف تظاهر می کند. مختص��را در اینج��ا خصوص��یات و ای��دئولوژی مرتب��ط ب��ه این س��ه زی��ر مجموعه را یادآور می شویم : جغرافیای اقتصادی، جغرافیای انرژی و قدرت طلبی به عنوان س��اخت و س��امان نظ��ام جه��انی ب��ه ش��کلی ک��ه

شناسیم و آن را خواهی نخواهی زندگی می کنیم. می

همسوئی : از روبناهای اقتصاد تا پایان تاریخ دال بر چرخشی در تاریخ سرمایه داری بود ک��ه ب��ا تح��ول70سال های

در سرمایه داری مالی آغاز شد که به تدریج _ ولی با ش��تاب، ب�ه همین علت باید آن را تحول بدانیم _ طی چهار دهۀ بعدی خود را از هر گون��ه الزام قانونی آزاد کرد. چنین امری با به ک��ار بس��تن نظری��ات »آن��ارکو-

س��رمایه داری( ک��ه توس��ط مکتب ش��یکاگو–سرمایه داری« )آنارش��ی توسعه ی�افت و پ��در خوان�دۀ این نظری�ات ن��یز نوب��ل میلت��ون فری�دمن است که در باال ب�ه این موض�وع اش�اراتی داش�تیم. آی�ا در اینج��ا نی�ازی هس��ت ک��ه ب��ه تفس��یر آزاد س��ازی ب��ازار، آزاد س��ازی قیمت ه��ا، آزادی سازی قوانین و نتایج آن بپردازیم، زیرا در متن بحران عمومی »جه��ان م��الی« رس��انه ه��ای تخصص��ی ی��ا عم��ومی ب��ه ش��کل گس��ترده ب��ه این

موضوعات پرداخته اند. این نظریه، و کارکردی که از آن به عنوان روبنای ایدئولوژیک و رویکرد عینی بازارهای بورسی حاصل می آید از هر گون��ه بن��د و ال��زام اخالقی رها بوده و بر این اس��اس اس��ت ک��ه ث�روت ان�دوزی ب�ه ه��دف غ��ائی و مستقل تبدیل می شود. یعنی وضعیتی که موجب بروز مجموع��ه ای از نتایج و تأثیرات انحرافی گردید که بی گمان در نیت تصمیم گیرنده های40

سیاسی پیشبینی نشده بود _ کارتر، ریگان، تاچر، کلینتون، بوش، بلر _ که تنها خواهان به ک��ار ان�دازی ماش��ین اقتص��ادی بودن�د. ولی در عم�ل تأثیراتی در بر داشت، و متارکۀ مع��رفت ش��ناختی بنی��ادی ب��ه اس��تقالل س��رمایه داری م��الی و متارک��ه ب��ا س��رمایه داری ک��ه مت��أثر از اخالق پروتستانتیسم بود انجامی��د _ ی��ا آنچ��ه از آن در آداب و س��نن و حق��وق هنوز باقی مانده بود و ماکس وبر نیز در عصر خود آن را تحت اش��کال

. زی��را روش��ن اس���ت ک���ه جری��ان24نظری��ه پرداخ��تی مط���رح ک���رد لیبرالیزاسیون مالی دورادور در آغاز ق��رن ن��وزهم گس��ترش ی�افت. ب��ر این اساس »اخالق پروتستانی« به تدریج نفوذ خود را از دست تا اینکه

در جه��ان سیاس��ت ب��ه ش��کل قطعی ص��ورت70متارکه در س��ال ه��ای گرفت.

در اینجا، می توانیم به بررسی مناسبات بین وهلۀ جغرافیای سیاسی و وهلۀ تسلط بپردازیم که نظ��ام اولترالی��برال در کلیت عرص��ۀ اقتص��ادی

در درون و در حاشیۀ مناطق تحت نفوذ گسترش می دهد. ، اس��تاد25جامع��ه ش��ناس و الهی ش��ناس مکتب آزادی، میش��ل ش��ویان

دانشگاه کاتولیک در سائوپائولو، در رساله اش تحت عن��وان »انح��راف منتش��ر ش��د می نویس��د1991توت��الیتر در لیبرالیس��م« ک��ه ب��ه س��ال

»خش���ونت س���اختاری« هم���ذات و همجنس و ج���زء ج���دائی ناپ���ذیر

24 ( » داری » سرمایه روح و پروتستانی اخلfق در وبر پروتستان( 1905-1904ماکس مذهبی های گروه و کلیساها اا مشخص که دهد می نشان . ) می ) مثال، عنوان به کنند می صبری بی اندوزی ثروت برای همه از بیش ، جویند دوری جهان مال از باید ایمانشان دلیل به اصل در که پاکدین

. باشد می مورمون مذهبی گروه ایجاد أا منش سر و است قمار و بازی به مرتبط های بلهوسی تمام بنای سنگ که کنیم یاد وگاس لاس بنیاد از توانیمامری » چنین ولی است پول بیشتر چه هر کسب هدف چه اگر بوده، دور به گرایانه لذت تمایل گونه هر از رفتاری چنین که نویسد می وبر ماکس « .» آادمی فرد برای غائی هدف عنوان به ثروت و پول کسب و آامد در کند می اضافه و باشد می زندگی های لذت از خودداری با پیوند در همواره » تبدیل مستقل هدفی به مادی نیازهای به پاسخگوئی از نظر قطع با ثروت کسب اساس این بر و نیست نیازها به پاسخگوئی برای و باشد می مطرح . برای آان های شاخص که شود می داده نسبت الهی گزینش به و بوده، الهی مرحمت نشان مادی موفقیت پروتستان، منطق در واقع، در شود می

: ( » « . شناختی الهی مفهومی سرنوشت یا تقدیر مترجم شویم می روبرو کلوین ژان نزد الهی تقدیر مفهوم با ما جا این در نیست درک قابل آادمی فرد . با پیوند در تنگاتنگ شکل به الهی تقدیر نظریۀ کرده تعیین ابدی زندگی برخی برای رری س شکل به و ابد برای خداوند گوئی آان اساس بر که است

» « . تقدیر مورد در ویژه به کلوینیسم نظریۀ معرف که است دیگری مفهوم نیز مضاعف تقدیر باشد می مطرح ضرورت و جبر به مرتبط فلسفی بحث[ .) برای گردد بازشناسی الهی رحمت نشان که دهد می اجازه اینجا در مادی موفقیت هستند محکوم ابد برای که باشد می آانهائی برای الهی .] داری سرمایه وبر ماکس برای الهی کلfم و فعل تجلی یعنی عمل گردد می ممکن مثال، عنوان به خیریه امور در عمل، در الهی رحمت کاتولیسیسمامور در را داری روزه و ناپذیر خدشه قوانین پروتستان پاکدینی اخلfقی سنت که وقتی یعنی آامد، وجود به هجدهم قرن در کلمه واقعی مفهوم به

به داری سرمایه ایدئولوژیک، بعد این از شدن تهی با امروز که داد، می تشکیل را صنعتی گسترش ایدئولوژی موتور که ساخت برقرار مالی و اقتصادی . با باشد می فوری لذت و ارضا از حاکی که دیگری اهداف با ولی دهد می تشکیل را غائی هدف اندوزی ثروت که است انجامیده نظامی تشکل

هیچ صنعتی جوامع شکوفائی دوران در موجود انسانی زیست محیط با که شدیم دیگری واقعیت و ذهنی جهان وارد الهی، الزامات و خدا حذف . شد تبدیل ای مکاره بازار به جهانی نظام اساس این بر گرفت فاصله بود کرده تعیین مذهبی قوانین که هائی محدوده از تدریج به و نداشت ای رابطه

» توم » رنه فرانسوی دان ریاضی که گیرد قرارمی فاجعه ریاضی نظریۀ محور روی خاص نحوی به ظاهرا کرده René Thomکه ریزی پایه را آانزیمن. کریستوفر اریک های بررسی به مورد این در . Erik Christopher Zeeman است کنید مراجعه

25 Michel Schooyans

41

لیبرالیسم اقتصادی است. چنین تمایلی را در نظریات میلتون فری��دمن)_ لیبرالیست به وی��ژه در کت��اب مش��هور او »س��رمایه داری و آزادی«

بی��نیم ک��ه طی آن تحت پوش��ش م��ؤثر س��ازی  ب��ه روش��نی می(1962 خردگرائی در آزادی سیاسی به نفع آزادی اقتصادی، فریدمن به ش��کل اساسی در پی قانونیت بخشیدن به آزادی تم��ام و کم��ال دوای��ر تج��اری

است. و بجای اینکه داده های واقعیت کلی را خارج از هر گونه پیش داوری و پیش شرط ایدئولوژیک ترسیم کند، به سوی ح��ذف آزادی ه��ای بنی��ادی نیل می کند، زی��را ب��رای آن ک��ه جه��ان س��وداگران از آزادی به��ره من��د شوند، می بایس��تی م��ردم را تحت س��لطۀ کش��انده و بی ثب��اتی را ب��ه عنوان جزء جدائی ناپ�ذیر نظ�ام ب�ه آنه�ا تحمی�ل کن�د. بازس�ازی، تغی�یر مکان سرمایه ها، حذف صنایع، بیک��اری، جن��گ ب��رای گس��ترش نف��وذ و

تسخیر مناطق.به همین علت ایران باید تخریب شود.

وقتی اقتص��اد جانش��ین سیاس��ت می ش��ود، پیام��د آن فروپاش��ی دولت خواهد بود _ زیرا تنها نیروی موتور پیش برنده، جهان اقتصاد است _ و

گ��ردد. چنین تحولی است که به عنوان نظریۀ »پایان تاریخ« مطرح می حذف روبناهای دولتی به نفع تصمیم گیرنده های اقتصادی و م��الی ک��ه از سوی دیگر همسوئی جالب توجهی ب��ا نت��ایج نظری��ۀ مارکسیس��تی را نشان می دهد که به ش��کل مش��ابهی، در چش��م ان��داز هگلی ب��ه پای��ان تاریخ و به مرگ دولت می انجام��د. ب��رای اولترالیبرالیس��م، فروپاش��ی دولت و حتا از بین رفتن آن یک شرط اجتناب ناپ��ذیر اس��ت، ب��ه هم��ان شکلی که در ماتریالیسم ت��اریخی مط��رح ش��ده، انحالل دولت ه��دف و نتیجه ای است ک��ه ب��ه ش��کل همگ��ون و ب��ر اس��اس منطقی س��اختاری

.26باشد انعطاف ناپذیر مطرح میتاریخ 26 به که کمونیست حزب می 1848مانیفست اعلfم را تاریخ پایان انگلس، فردریش امضای به و مارکس کارل امضای با ابتدا شد، منتشر

. وضعیت در را تاریخ غایت او که گیرد می الهام هگل آالمانی فیلسوف تفکر از نظریه این باشد مصادف دولت انحلfل با بایستی می که کند ) امری ) چنین تحقق این وجود با ، رسد می بنظر مفیدی میانبر ولی است، فراتاریخی حقوقی وضعیت مفهوم از استفاده جا این در دانست می حقوقی

. تشکیل باید دولت انحلfل از پیش که پرولتاریا دیکتاتوری شکل به انگلس و مارکس را نظریۀ این شد خواهد ممکن استبدادی دورۀ یک از پس تنها ) ( . سال در آامریکائی فوکویاما فرانسیس مشابهی، نظریۀ اساس بر کنند می مطرح جهانشمول 1989گردد دموکراسی اوج تحقق با را تاریخ پایان

» « . گردد می مطرح لدین میکائیل نام با پیوند در اا غالب ، آامریکا نوین قرن طرح در کاران محافظه نئو پژوهشی گروه عضو شیما، فوکو نام کرد اعلfمطریق از آان رسیدن قدرت به و لیبرال دموکراسی پرداز نظریه « که سازنده» مرج و استبداد هرج همذات آانارشی صورت این در است،

. مان خود جوامع در گونه همین به و خاورمیانه در آان تکوین شاهد که مرجی و هرج همان یعنی است مارکس کارل نزد پرولتاریا دیکتاتوری و هگلی . تمرکز منطق اساس بر یا باشد مردمی دموکراسی اشتراکی نظام در دولتی داری سرمایه دلیل به که اند آامده گرفتار سازی جهانی کام در که هستیم

42

سرانجام، ممکن است در کن��ار هم ق��راردادن این دو نظری��ه ک��ه در دو قطب مخالف یکدیگر واقع شده اس��ت اغ��راق آم��یز و ی��ا تحری��ک آم��یز بنظر رسد...ولی با وجود این! ای��دئولوژی ه��ای سوسیالیس��م انقالبی و لیبرالیس�م، در بینش یکس�انی از انس�ان و جامع�ه ریش�ه دارد، بینش��ی کامال ضد سیاسی و متضاد در رابط��ه ب��ا انس��ان شناس��ی ارس��طوئی : یعنی »انسان گرگ انسان است« نزد توماس هابز ب��ه عن��وان ش��اگرد

افالطون که »حیوان سیاسی« _ اجتماعی _ را نفی می کند. بر اساس نظریۀ جنگ دائمی همه علیه هم��ه اس��ت ک��ه س��ه ق��رن بع��د ماتریالیسم دیالکتیک نظریۀ مبارزۀ طبقاتی را ب��ه عن��وان موت��ور ت��اریخ مطرح می کند، سپس، به همین گونه، در ف��ردای جن��گ جه��انی دوم ب��ا آغاز شکست ایدئولوژیک سوسیالیسم اص��ل موض��وعه ای مط��رح ش��د که بر اساس آن تش��دید رق��ابت آزاد و اتح��اد ب��ازار ب��ه ارتق��اء و تع��الی دموکراسی و »پایان تاریخ« تحقق خواهد بخشید. چنین ام��ری ی��ک ب��ار برای همیش��ه بای��د آزادی از قی��ومیت جه��ان سیاس��ت را ممکن س��ازد، یعنی مرحله ای که »اولیگوپولیستیک«)فروشندگان محدود در ب��ازار ب��ا خریداران بسیار مانند بازار اتوموبیل یا کامپیوتر( در جهان م��الی ان��دک

به آن دست خواهد یافت.1974اندک پس از برای این دو ایدئولوژی، آزادی انسان تحت تأثیر واقعیت اجتناب ناپ��ذیر فرآین���د تولی���دی از یکس���و و ن���یروی ب���ازار از س���وی دیگ���ر اس���ت. سوسیالیس��م انقالبی و س��رمایه داری لی��برالی دو نظ��ام مختل��ف را تشکیل می دهند که توده ها به شکل مشابهی تابع الیگارشی ب��وده ک��ه ق��درت م��الی و سیاس��ی را در اختی��ار دارن��د. س��رمایه داری انحص��اری دولت ب��رای کمونیس��م و س��هام داران بی وطن ب��رای کهکش��ان اول��ترا

لیبرال. در هر دو مورد، »پایان تاریخ« را به ما اعالم کرده ان��د، ب��ه عالوه، ی��ک امتیاز دیگر، یعنی پایان استثمار انسان از انسان، یا ارتقاء دموکراس��ی جهانی که نتیجه و حاصل بازار آزاد خود گردان توسط »دست نامرئی«

است.

سطح : در عمومی فقر سوی به گیر چشم تحول و متوسط طبقۀ تدریجی رفتن بین از است یکی همیشه نتیجه جهانی، سطح در داری هیپرسرمایه. عظیم های توده

43

دیدیم چگونه رؤیای سوسیالیست حفظ شد و سپس ب��ه ش��بهه جزی��رۀ گولگ انجامید و چگونه انحراف فکری که به آزادی کامل عامالن م��الی انجامی��ده ، یع��نی از طری��ق فروپاش��ی بی س��ابقۀ اقتص��ادهای ب��ه هم پیوسته و جهانی شده که پیام��دهای مص��یبت ب��ار آن را احتم��اال بای��د در

آینده انتظار بکشیم. و2008با وجود این پیش از فروپاشی نهادهای مالی منهتن در س��پتامبر

انهدام حباب رؤیای آمریکائی، ب�ه م�وازات یک�دیگر ق��رار دادن دو الگ�و چندان روشن نبود، که البته از سوی دیگ��ر، در چین کمونیس��ت بخ��وبی در همزیستی به سر می ب��رد، در نگ��اه اول در تض�اد بنظ��ر می رس��ند، ولی در واقع دو متغی��یر متض��اد هس��تند، یکی نماین��دۀ گ��زینش متمرک��ز قدرت الیگارشی، و دیگری تمرکز گریز، پراکنده، خودگردان در اشکال کلی مدیریت ظاهرا مشارکتی در امور عمومی و شرکت تج��اری. ولی

ب�دیل ث�روت و ق��درت بین سرانجام، با هم�ان نت�ایج : یع��نی تمرک��ز بیمشتی تصمیم گیرنده، خود سر-کراسی، میانجی گران و سوداگران.

بحران : فرصت مناسب یا آغاز فروپاشی؟ اکن��ون، این پرس��ش مط��رح می گ��ردد ک��ه ت��ا کج��ا بح��ران در تح��والت عظیمی که در شرف تکوین است شرکت نخواهد داشت، که خ��روج از آن تشکل مگا تمرکز اقتصادی قدرت مالی، سیاسی، صنعتی و غیره _ می توان��د باش��د _ خواه��د ب��ود _ ک��ه ب��ا ایج��اد م��دیریت بیش از پیش مجازی، غیر متمرکز و انتزاعی و اختن��اق گرت��ر از دولت ه��ای کالس��یک تحقق می پذیرد. در این مورد، میلتون فریدمن، نظریه پرداز نظم نوین

، در مقدمۀ کتابش تحت عن��وان »س��رمایه داری و آزادی« می27جهانی تواند به ایجاد تحول بیانجام��د. از دی��دگاه من، نویسد : »تنها بحران می

کارکرد واقعی ما چنین است : جستجوی راه حل برای جانشین ساختن آن در سیاست های موجود و رسیدگی و حفظ آن تا جائی ک��ه آنچ��ه از دیدگاه سیاسی ن��اممکن بنظ��ر می رس��ید ب��ه سیاس��تی اجتن��اب ناپ��ذیر

تبدیل شود«.

« 1940سال 27 در » تنها او نظریۀ ولی کرد، منتشر را جهانی نوین نظم ولز ژرژ دابلیو 1990سپتامبر 11هربرت ژرژ جمهور رئیس گفتار در. یابد می عام بار آامریکا کنگرۀ مقابل در بوش

44

در این چشم انداز است که باید بحران مالی را نه به عن��وان پدی��ده ای جزئی و یدکی، و نه حتا یک نتیجۀ تصادفی که حاصل انحراف مرتبط به آزادی بیش از حد بازار بوده تلقی کنیم که به سادگی می تواند احتم��اال بر اساس اتخاذ تصمیم سیاسی ترمیم گردد. البته چند دولت می توان��د از پرداخت قرضهائی که غیر ق��انونی تلقی ک��رده امتن��اع کن��د )ایس��الند

( و ب��ر این اس��اس2001، آرژان��تین 2005، پاراگوئ��ه 2007، اک��وادور 2010 اقتصاد خود را تقویت نماید. با وجود این بای��د اکی��دا ی��ادآوری ک��نیم ک��ه هیچ ابتکار عمل ف�ردی نظ��ام را زی�ر عالمت س�ؤال نخواه��د ب�رد و در

سیر تحولی آنرا متوقف نخواهد کرد. در واقع بحران به عنوان کلی��تی منس��جم مط��رح می باش��د ک��ه ص��فت »سیستمیک« برای آن مناسبت پیدا می کند. انقباض قابل پیش��بینی ب�ه مثابه جزء جدائی ناپذیر خود نظام لیبرالیست است که حب��اب ه��ای آن بیش از پیش و به شکل دائمی تر و ب��ا ش��دت فزاین��ده ت��ر منفج��ر می شود. سیستمی که داعیۀ ویرانگر آن عبارت است از معرفی خ��ود ب��ه عنوان علم، در حالی که چیزی نیس��ت بج��ز نماین��دۀ ای��دئولوژیک ب��رای قانونی جلوه دادن تصاحب ثروت ملت ها و بهره برداری جنون آس��ا از منابع طبیعی و انسانی به نفع مشتی انحصارات. یعنی واقعیتی که بیان آن در ص��الحیت زب��ان محفلی و تهی از مفه��وم چن��د مخ��الف جه��انی سازی نیست، بلکه با مشاهدات مقدماتی و آمار انکار ناپذیر قابل درک می باشد : تقلی��ل ذخ��ائر دری��ائی و م��اهی گ��یری در س��طح جه��انی، ی��ا تسریع روند ناپدید ش��دن جنگ��ل ه��ای من��اطق اس��توائی از آم��ازونی ت��ا اندونزی _ با عبور از مالزی _ و اختالل در بادهای موسمی آسیا، خط��ر تغییرات آب و هوائی کرۀ زمین، از انبوه مواردی هستند که فورا قاب��ل

درک می باشد. بر این اساس، بحران پیغام آور تحول نظام ی��ا ب��ر عکس فروپاش��ی آن

روی داد، ولی80است؟ از سوی دیگر بحران مشابه آنچ��ه در س��الهای به شکل نامرئی تر در پشت پردۀ آهنی در بخش غربی وقتی که عالئم و نش��انه ه��ای فروپاش��ی سوسیالیس��م ش��وروی روی هم انباش��ت می شد. یعنی نظامی که در عین حال برای توجیه تمرکز قدرت سیاس��ی و اقتصادی در دستهای قدرت مطل��ق پیرس��االر و اقلیت برگزی��دۀ ح��زب کمونیست ابزاری بیش نبود. بحرانی که، در نتیجه، می توان��د نخس��تین

45

عارض��ۀ فروپاش��ی آمریک��ای جه��انی و نظ��ام جه��انی باش��د ک��ه تحت سیطرۀ ایدئولوژی ه��رج و م��رج و آنارش��ی- س��رمایه داری م��دیریت و

ساخته و پرداخته شده است.23 ، آق��ای آت��الی، مش��اور ق��دیمی رئیس جمه��ور فرانس��وآ2012 ژوئی��ۀ

میتران در وبالگ خود که در مجلۀ اکسپرس ن��یز منتش��ر ش��د، مط��البی درب��ارۀ گردهم��آئی محرمان��ه »در یکی از نق��اط ای��االت متح��ده بین کارشناسان بین المللی _ که تنها دو کارش��ناس اروپ��ائی بین بزرگ��ترین کارفرمایان، و نوآوران »درۀ سیلیکون«، باالترین مقامات مسئول چن��د بنی�اد س�رمایه گ��ذاری جه�انی، چن�د نف�ر از به�ترین اقتص�اددانان آنگل�و ساکسون، اساتید چینی در فلس��فه و اقتص��اد، چن��د دانش��مند در زمین��ۀ علوم اعص��اب، ژنومی��ک، ان��رژی، پزش��کی، دیپلم��ات ه��ای آفریق��ائی و هن��دی.« از این مقال��ه م��ا تنه��ا بخش نتیج��ه گ��یری آن را ب��رای اثب��ات مط��البی ک��ه مط��رح ک��ردیم ی��ادآور می ش��ویم : »ب��ا خوان��دن چ��نین مطالبی، می توانیم دریابیم که جهان در آینده، نه با نویدهای بزرگ، ن��ه

و نه گروه کشورهای20 و نه گروه کشورهای8 توسط گروه کشورهای بین چین و ای��االت متح��ده اداره خواه��د ش��د، بلک��ه ب��ه طری��ق اولی2

)صفر( که قدرت به شرکت های تجاری، رسانه ها،0 توسط کشورهای سازمان های غیر دولتی که وابسته به کارتل ه��ا ب��وده، و غوط��ه ور در هرج و مرجی که هیچکس نمی تواند اطمینان دهد که به فاجع��ه منتهی

نخواهد شد«. بحران سیستمیک که بحران روبنای ایدئولوژیک هس��ت ی��ا خواه��د ب��ود، مانن��د بح��ران پیش��ین در پای��ان کمونیس��م ش��وروی قوی��ا دگماتیس��م

مارکسیستی را متأثر ساخت. بح��ران ای��دئولوژیک ک��ه بای��د آن را ب��ه م��وازات سیس��تم اش��تراکی ماتریالیسم تاریخی و دیالکتیک ق��رار دهیم ک��ه طی س��ی س��ال پیش از

. زیرا در هر بح��رانی، موض��وع28فروپاشی، آن را از محتوا تهی ساخت به ورشکستگی جریانی مرتبط می گ��ردد ک��ه خ��ود را خردگ��را مع��رفی کرده و در پی توجیه تمامیت خواهی و تصاحب قدرت می باشد، در هر

تاریخ 28 به کمونیست حزب کنگرۀ بیستمین در خروشچوف نیکیتا محرمانۀ سخنرانی از اا دبیر 1956فوریه 25حتمال آان طی که سخنرانی یعنی ، . پوزنان قیام از پیش ماه چهار زمانی فاصلۀ به سخنرانی، این که ست آاوری یاد به لازم دارد می بر پرده استالین مرگبار جنون از کمونیست حزب رول ا

» « . آانکه از پیش ماه هشت یعنی بود، لهستان خلق جمهوری کمونیست رژیم علیه لهستان مردم قیام نخستین پوزنان ژوئن است شده واقع لهستان در. 23طی در البته شورش این شود پا به شورش مجارستان در .10اکتبر شد سرکوب نوامبر ماه

46

دو مورد با نتیجۀ یکسانی روبرو هستیم : گولگ یا در ب��ه دری و فق��ر . سرمایه داری تمامیت خواه جهانی گ��ام ب��ه گ��ام پیش می رود، ولی ب��ا خش��ونت کم��تری نس��بت ب��ه آنچ��ه علی��ه مخالف��ان در بطن دیکت��اتوری ش��وروی روا می داش��تند، ب��ا وج��ود این در ای��االت متح��ده الیح��ۀ میهن

به تصویب رسید )پ��اتریوت آکت( ک��ه م��وجب مح��دودیت2 و 1دوستی آزادی شهروندان ش��د، و عالوه ب��ر این نظ��ارت »س��ر س��را بین« )پ��ان

اپتیک( و پلیسی بر جامعۀ مدنی برقرار گردید. از یکسو، حزب فراگیر، از سوی دیگر دیکتاتوری ب��ازار و قاب��ل خری��د و ف��روش س��ازی تم��ام رواب��ط انس��انی ، و موج��ه جل��وه دادن ه��دایت و تصاحب تم��ام وج��وه زن��دگی روزم��رۀ ت��وده ه��ا. و ت��وده ه��ا ب��ه عن��وان بازیگران غیر فعال _ سیاهی لشگر _ و حتا ب��ه عن��وان اب��زار ی��دکی در

بازی بزرگ تجاری. در اینجا ما به اقتصاد مجازی مراجعه می کنیم که ام��روز روی اقتص��اد

تس��لط دارد : ب��ه ط��ور کلی، اقتص��اد واقعی،20 ب��ه 1جهانی در رابطۀ میلیارد دالر، و اقتصاد مج��ازی40000تولیدی در درجات مختلف ساالنه

میلی��ارد دالر را در ب��ر می700000در وض��عیت الکترونی��ک ن��اب، ح��دود گیرد.

آیا حاال نیازی هس��ت ت��ا کمی بیش��تر روی خصوص��یت الن��ۀ موریان��ه ه��ا تأمل کنیم که تب��دیل ب�ه ج�وامعی ش��ده ک�ه م�دیریت آن را دولت ه�ای اشتراکی به عهده دارد و یا تحت سیطرۀ دیکتاتوری لیبرالی بازاره��ایی

به سر می برد که با استبداد در سازش و همآهنگ است؟ انفجار حباب ایدئولوژیک و فروپاشی رؤیای آمریکائی ب��رای بس��یاری از ساکنان اتحادیه که در دام بردگی ق��رض گرفت��ار آمدن��د _ بازگش��ت ب��ه واقعیت مصیبت بار _ ما را وادار ساختند که مسائل را در خش��ن ت��رین وج�وه واقعی��ات م�ورد بررس��ی ق��رار دهیم، ک�ه از دی�دگاه تج�ربی هم س��وئی قاب��ل بحث بین دو نظ��ام را تأیی��د می کن��د، دولت اش��تراکی از

یکسو و آنارشی سرمایه داری از سوی دیگر. و باز هم تکرار می کنیم که : توتالیتاریسم در جوهر هر ی��ک از آنه��ا ن��ه تنها در انحرافاتشان بلکه در منطق درونی، شیوۀ عملکرد و هدف آنه��ا نیز وجود دارد. به همین علت است که ایران تخریب خواه��د ش��د زی��را

47

تخ��ریب آن در م��یراث ژنتی��ک نظ��ام س��رمایه داری جه��انی ب��ه عن��وان کاربست میکرو _ روبنای ایدئولوژیک و مع��رفت ش��ناختی اولترالی��برال به ثبت رسیده، و از سوی دیگر تف��اوت ان��دکی را ب��ا انترناسیونالیس��ت ه��ای نئومارکسیس��ت نش��ان می ده��د، ب��ه اس��تثناء راه و روش ه��ای

مقدماتی. در فرانسه، در نگاه اول، اتحادیۀ سوسیال-لیبرال را می بینیم که علی��ه »جبهۀ چپ« تشکل یافته است. در حقیقت، جملگی تخریب حاکمیت و مولد ملی، ناپدید ساختن مرزها و شهروندی، مراودات بی حد ث��روت و انسانها، حذف دولت به نفع ایجاد روبنای دولت جهانی _ س��ازمان مل��ل متحد که جبهۀ چپ مایل بود توان دفاع نظامی را به آن واگذار کند _ یا هیئت بروکسل، عنص��ر ف��راملی ک��ه تنه��ا می توان��د نماین��دگی من��افع و اهداف دراز مدت اپراتورهای بزرگ فراملی را به عه��ده داش��ته باش��د، یعنی آنهائی که در ورودی بازارها را باز و بسته اعالم می کنند. نمون��ۀ

کاندیدای تروتسکیس�ت در انتخابات29سهل انگار این جریان فیلیپ پوتو ریاس��ت جمه��وری فرانس��ه در آن روزه��ا م��ورد انتق��اد نیش��دار ب��رخی روزنامه نگاران ق��رار گ��رفت : »ولی آق��ای پوت��و،برنام��ۀ م��راودات بین المللی آزاد ک��ه ش��ما مط��رح ک��رده ای��د، هم��ان برنام��ۀ وال اس��تریت

است؟« این زوج ایدئولوژیک نفرین شده، مارکسیست/اولترا لیبرالیس��م، ب��رای آنهائی که با دقت بیشتری به مسائل نگاه می کنند، از یک قالب ب��یرون آمده اند. و نه قالبی که رویکرد یا درک واقعگرا و تجربی از واقعیت را شکل می بخشد. بر عکس. هر دو ایدئولوژی مکمل یک��دیگر بنظ��ر می رسد : ویرانگر، بر پا کنندۀ جنگ و هر یک به شکل خاص خ��ود تم��امیت خواه هستند. تخریب ب��افت اقتص��ادی، ص��نعتی و انس��انی آی��ا خش��ونت اجتماعی نیست؟ یکی و دیگری محصول س��می س��اخت فک��ری توجی��ه کننده و نظامی است که تنها هدف ابتدائی آن تمرکز الیگارشی ق��درت و ثروت در دست آنهائی می باشد که مدعی آرمان پرولتاریائی هس��تند_ تاریخ به ما آموخت که چنین فرمولی به چه کاری گرفته شده است.

29 Philippe Poutou

48

دربارۀ< موتور جغرافیای انرژی موتور اقتصادی برای اینکه بتواند به کار افتد به کربوران نیازمند است، خاصه به قدرت موتوری نیازمند است که حاصل انرژی فس��یلی، ذغ��ال سنگ، نفت و گاز یا هیدرات متان می باشد. از هم اکنون می دانیم که گاز همان سوختی است که در آیندۀ وقتی ذخائر نفت به پای��ان رس��ید،

جایگزین آن خواهد شد. از هم اکنون می دانیم که فن آوری های نوین با تبدیل گ��از ط��بیعی ب��ه حالت مایع، انتقال آن را تسهیل نموده، و به طور قطع در آین��ده من��ابع گاز جایگزین منابع نفتی خواهد شد. چنین تحولی در عین حال به بهان��ۀ اصلی برای مبارزات و جنگ هائی تبدیل خواهد شد که برای تس��لط ب��ر استخراج، بهره برداری، انتقال، تغی��یر و تب��دیالت و تج��ارتی س��اختن آن

صورت خواهد گرفت. ب�ه همین علت ای�ران ب�ه عن�وان س�ومین دارن�دۀ من��ابع گ�از جه�انی، و

قطب منازع��ات بین ق��درت ه��ای ب��زرگ ب��ا من��افع30مدیتران��ۀ ش��رقی رقابت آمیز و متضاد خواهد بود. همین وضعیت برای م��واد ض��روری در تولید انرژی هسته ای وجود دارد، امروز اورانیوم و فردا شاید توری��وم، ب��ه عالوه م��واد مع��دنی ن��ادر ک��ه ب��رای س��اخت ابزاره��ای الکترونی��ک ض��روری می باش��د. من��ابع ان��رژی فس��یلی ی��ا هس��ته ای ک��ه ماش��ین اقتصادی را به گردش در می آورد، ب��ا تولی��د محص��والت واقعی، هم��ان گونه که پیش از این گفتیم، م��واد خ��ام پس از عب��ور از س��انتریفوژهای غنی سازی، بر اساس مهندسی م��الی ب��ه پ��ول مج��ازی و ق��درت ن��اب

ارتقاء می یابد. سرمایه گذاری های عظیم و دراز مدت در پژوهش و به��ره ب��رداری از انرژی های فسیلی در محیط های بیش از پیش مشکل و پیچیده )مانند

م��تر در خلیج مکزی��ک،3000شن، شن قیر، حفر چ��اه در اعم��اق آبه��ا : م��تر در اعم��اق مدیتران��ه(، انطب��اق و وابس��تگی ح��داکثر جوام��ع5000

صنعتی _ و نه تنها صنایع _ به این نوع انرژی ها موجب ایج��اد اینرس��ی فوق العاده در نظامی شده اس��ت ک��ه زن��دانی من��ابع ان��رژی ب��وده ک��ه متارکۀ با آن در کوتاه مدت ناممکن بنظر می رسد. زن��دانی ب��ه معن��ای

30 ) تا ) که بوده عظیمی مخازن دارای فلسطین و سوریه اسرائیل، لبنان، منطقه . 459این سال مخازن این است شده زده تخمین مکعب متر میلیارد2010. شد کشف نوبل آامریکائی گروه توسط

49

تابع، و به این معنا که تصمیم گیرنده ها دیگ��ر انس��ان ه��ا نیس��تند بلک��ه ماشین اقتصادی و ساختاری است _ که با اشتهای سیری ناپ��ذیر ب��رای بلعیدن انرژی _ تصمیم می گیرد. این ماشین س��یری ناپ��ذیر اس��ت ک��ه انتخاب و راهکارها را به تصمیم گیرن��ده ه��ای ب��زرگ بین المللی دیکت��ه می کند : یعنی ابتدا، ابر قدرت ها و اتحادیه ها و ی��ا همس��وئی من��افعی

که ناشی از مقتضایت است. حال این وضعیت را در سطح جغرافیای استراتژیک مورد بررسی ق��رار دهیم : سیاست خارجی دولت ها به شکل تنگاتنگ و همه جانب��ه ب��ه این نیازی که امروز نفرین ش��ده بنظ��ر می رس��د بس��تگی دارد. البت��ه بای��د یادآور شویم که وجه بارز در ب��اب ان��رژی، ب��ا تم��ام اهمیت بنی��ادی آن، تنها موردی نیست که درک سیر تحولی نظام جهانی به سوی فاجعه را

ممکن می سازد. نظام اقتصادی که تقریبا کامال بر اساس انرژی فس��یلی عم��ل می کن��د _) نیروی کششی حیوانی در حال حاض��ر دارای اهمیت کم��تری نس��بت به کار خود انسان می باشد( _ چرخ دنده های تم��ایالت س��لطه جویان��ۀ

ب��ه وی��ژه ب��ر اس��اس دالر و برت��ری31آمریک��ا-جه��ان را تش��کیل می دهد نظ��امی، ب��ا تم��ام نت��ایجی ک��ه چ��نین وض��عیتی در س��طح جغرافی��ای اس��تراتژیک می توان��د ب��ه هم��راه داش��ته باش��د. در اینج��ا بای��د درب��ارۀ »منطق ق��درت« بگ��وییم ک��ه ب�ه ش��کل مس��تقل، مس��تقل از ذه��نیت و خواست انسان عمل می کند. این منطق قدرت است که تع��یین کنن��دۀ رویک��رد و گ��زینش خاص��ی ن��زد تص��میم گیرن��ده ه��ای سیاس��ی آنگل��و ساکسون می باشد _ و نه برعکس _ به طور روش��ن، قاع��دۀ ب��ازی از طریق خود واقعیات تعیین می شود و نه کامال توسط مجریان، تص��میم گیرن��ده ه��ائی ک��ه در به��ترین ح��الت در خ��دمت چ��نین منطقی هس��تند. قابلیت منطبق ساختن ضروریات نظام، شاید تعیین کنندۀ شاخص های موفقیت و شکست سیاسی باشد. وجه سیاسی، فرد آدمی نیس��ت ک��ه ادارۀ امور را بدس��ت می گ��یرد، بلک��ه آن ف��ردی اس��ت ک��ه ب��ه به��ترین شکلی منطق نظام را ب�ه ک��ار می بن��دد و ب�ه ض�روریات آن پاس��خ می گوید. بر این اساس است که می بینیم مسئوالن خبرۀ فنی مانند ماریو

31 . - است برخوردار نیز مذهبی و ایدئولوژیک های زمینه در دیگری ابعاد از بلکه نیست، گرا مادی و مادی تنها جهان آامریکا جویانۀ سلطه تمایلfتسال که در 1845نظریاتی تمدن و دموکراسی گسترش در مقدس رسالتی آامریکا ملت برای که شد رایج کردند می ضمیمه را تگزاس که وقتی

( - . سولیوان او جان نظریات این مبلغ اعتقاد به بود قائل سیپی میسی تلقی( 35غرب مقدس حقوق و وظیفه مثابه به قاره اشغال مثابه به قاره اشغال»... است : » شده سپرده ما به آازاد گسترش برای الهی رحمت به قاره در ما ظهور سرنوشت شد می

50

دراگی در بانک مرک��زی اروپ��ا ب��ه خ��دمت گرفت��ه می ش��ود و ی��ا م��اریو مونتی نخست وزیر ایتالیائی که هر دو از محافل امور مالی به ویژه از

گروه گلدمن ساکس هستند. ب��ر این اس��اس، سیاس��تمداران و نظامی��انی ک��ه م��أموریت ک��ار بس��ت مدیریت نامرئی معرفت شناختی نظام را به عه��ده می گیرن��د، تنه��ا در صورتی معتبر خواهند بود که نشان دهند ک��ه ت��ا چ��ه ان��دازه می توانن��د

طرح های از پیش تعیین و تحمیل شدۀ نظام را به اجرا گذارند. سرانجام موفقیت و یا شکست هر استراتژی برای تس�خیر و گس��ترش نفوذ به مهارت و قابلیت رهبر ارکستر در ش��یوۀ اج��رای ط��رح نقش��ۀ

بستگی دارد. به همین گونه، شخصیت های بزرگ امور م��الی در درون محی��ط بس��ته

شناسیم فعال بوده و با یکدیگر روی��اروئی ای که آن را به نام بازار می می کنند، چنین عامالنی می توانند ابتکار عمل نش��ان دهن��د و ب��ه ایج��اد گشایش های تازه نائل بیایند، ولی با وجود این تابع و برخوردار شونده، ابژه و سوژۀ قواعد بازی و تمام ضرورت های ساخت و ساز زمینه ای هس��تند ک��ه در آن ب��ا یک��دیگر روی��اروئی می کنن��د، ولی بی وقف��ه می کوشند تا حدود جغرافیائی و دینامیک را گسترش دهند )همواره ق��درت بیشتر و انرژی مول��د بیش��تر( ت��ا پیوس��ته آزادی عم��ل بیش��تری بدس��ت آورند. آیا می ت�وانیم گ��ازی را ک�ه در ح��ال گس�ترش اس��ت و مح��دودۀ

قانونی آن فروپاشیده متوقف کنیم؟ پس از فروپاش��ی ق��وانین اخالقی، کالن ص��نایع م��الی بیش از پیش از

شود، بی آن ک��ه ع��املی بتوان��د م��انع محدودۀ حقوق عمومی خارج می گسترش چنین وضعیتی شود و از حرص طمع نظام جلوگیری کن��د. ب��ه

همین دلیل است که ایران باید تخریب شود.

فرمانروا و طعمه : تخریب دشمن اختراعی و تعیینشده

یکب��ار دیگ��ر ب��ه موض��وع ع��راق و افغانس��تان ب��از می گ��ردیم، در نگ��اه نخست شکس��ت سیاس��ی و نظ��امی آش��کار در عین ح��ال داوری ه��ای51

قاطعانه را تعدیل می سازد. در واقع عراق را باید ی��ک فاجع��ۀ انس��انی تلقی کنیم، و اگر تنها به اهدافی ک��ه رس��ما اعالم ش��ده ب��ود، ب��ه وی��ژه بیانی��ه ه��ای مرتب��ط ب��ه آزاد س��ازی ملت تحت س��تم ع��راق، و ارتق��اء دموکراسی پس از فروپاشی دیکتاتوری بعثی اکتف��ا ک��نیم در عین ح��ال باید شکست سیاسی را نیز به این فاجعه بیافزائیم. وض��عیت آزادی ب��ه تعبیر غرب، خاصه پس از کشتارهائی ک��ه ص��ورت گ��رفت _ ب��ه ض��رب

ع��راق را مف��روش س��اخت _ ام��روز در52بمب ه��ائی ک��ه توس��ط ب- بی��نیم ک��ه م��ردم ع��راق نس��بتا در دوران مقایس��ه ب��ا دوران قبلی، می

دیکتاتوری بعثی خوشبخت تر زندگی می کردند. ولی اگر فرض کنیم ک��ه ه��دف نه��ائی، واقعی و حقیقی ته��اجم نظ��امی

تخریب ح��اکمیت ملی ع��راق و ق��درت منطق��ه ای ب��وده، در2003سال این صورت همه چ��یز روش��ن و قاب��ل درک می گ��ردد. در ح��ال حاض��ر، نفت جریان دارد حتا اگر آمریکائی ها کامال به آن تسلط نداشته باشند، زیرا نفت خریداری شده توس�ط این و ی�ا آن مقاطع�ه ک��ار ب�ه احتم�ال خیلی زیاد دیر یا زود در مخازن نفکش ها بار ش�ده و در اختی��ار یکی از

قرار می گیرد. هرج و مرجی ک��ه نئ��و کنس��رواتورهای32هفت خواهران خواه��ان آن بودن��د و در رؤیاهایش��ان می پروراندن��د، و از33واش��نگتن

نظریه دست به ارتکاب عمل زدن��د، یع��نی از رادیکالیس��م سیاس��ی ب��ه32 . نفتی کارتل هفت خواهران هفت

استراس 33 لئو و اشمیت کارل ماکیاول، تروتسکی، پسا فکری جریان ادامۀ در که گروهی یعنی کنسرواتورها، نئو فکری اتاق پردازان نظریه گروه_ . نظامی صنعتی مجموعۀ به صنعتی و نظامی مقولۀ دو کنیم اضافه آان به باید را صنایع و نظامیان اقتصادی، و مالی امور استراتژهای که شد تشکیل

_ . لئون با او مقدم خط در قدیمی تروتسکیست برنهام، جیمز نئوکنسرواتورها، نیاکان گیرد می بر در نیز را نفتی های کمپانی البته که دارد تعلقسال _ داشت مکاتبه مکزیک به تبعید دوران طی « ) 1945تروتسکی فرانسۀ » ترجمۀ و کرد منتشر جهان بر تسلط برای جهانی استراتژی کتاب

سال (. 1947آان برای مبارزه پیرامون چند نظریاتی تدوین به آامده، در متحده ایالات دولت خدمت به پس این از که برنهایم متن، این در شد منتشر ! ما : یا و کمونیستها یا پردازد می جهانی امپراتوری

. راه تعیین برای برژینسکی زیبیگنیف بگیرد پیش در باید جهان بر حاکمیت برای متحده ایالات که کند می ترسیم را هائی روش و ها راه برنهایم جیمزیکم و بیست قرن در آاسیا اور و اروپا بر تسلط گونه همین به و جهانی نوین نظم قراری بر و متحده، ایالات امپراتوری گسترش برای ها روش و ها

» « » « . سال به که بزرگ شطرنج کتاب در را آان اصول برژینسکی که جهانی بازی گیرد می الهام برنهایم جیمز نظریات از اا منتشر 1997مستقیم . متحده ایالات که دهد می توضیح کتاب این در یابد دست خود جهانی برتری به تواند می متحده ایالات چگونه که است داده توضیح شد

. کند رویاروئی بیاندازند، مخاطره به را او برتری است ممکن که نوین های قدرت پیدایش با باید چگونه

52

مفهوم آمریکائی به حرکت عینی و عمل امپریالیس��تی دس��ت زدن��د. در نتیجه، از این دیدگاه، تخریب عراق ی��ک م��وفقیت تم��ام عی��ار تلقی می شود. حتا اگر برای طرح تخریب ع��راق می بایس��تی پیام��د آن را ب��رای تقویت نفوذ ایران از طریق جامعۀ شیعیان عراق که اکثریت را تشکیل می دهند پیشبینی می کردند، اگ�ر چ�ه تفاوته�ائی بین ش�یعیان ع�رب و

شیعیان عراقی وجود دارد. ولی این موضوع داستان دیگری است. یادآوری کنیم ک��ه گ��زینش نظ��امی و هزین��ۀ انس��انی آن )ی�ک میلی��ون و سیصد هزار قربانی عراقی، ب��ر اس��اس محاس��بات قاب��ل اطمین��ان بین

و م�رگ و میره��ای س��الهای2003عملیات »ش��وک و بهت« طی س��ال جنگ سرد داخلی و جنگ تروریس��تی س��ازمان یافت��ه توس��ط عربس��تان سعودی و لیکود که اهداف مشترکی داشتند، و دیگران، ولی ارق��ام ب��ه هیچ عنوان مفهوم مشخصی ندارد( به ندرت م��ورد توج��ه ق��رار گرفت��ه است. برای مشوقان این نوع جنگ ها، آموزش »آزادی« قیمت ن��دارد. جملۀ معروف مادلن البرایت که در آن دوران وزیر امور خارجه بود ب��ه تاریخ پیوست، او در مورد کودکان عراقی که طی محاص��رۀ ع��راق بین

قربانی شده بودند، گفت��ه ب��ود : »این به��ائی ب��ود1990/2003سال های که باید پرداخت می شد«.

جنگ چریکی پیش��گام نظری��ۀ ه��رج و م��رج س��ازنده _ ک��ه در اص��ل34مایک��ل ل��دین

ایدئولوژی اقتصادی بود پیش از آنکه به نظریۀ سیاسی تبدیل شود _ تا بود که مشاورت ژرژ ب��وش را ب��ه35دست راست کارل راو 2007سال

در بطن انستیتو انترپرایز36عهده داشت. او در همآهنگی با ریچارد پرل نظریۀ هرج و مرج س��ازنده را ک��امال متح��ول ک��رد. البت��ه بای��د37آمریکا

دانست که به روز سازی نظریۀ هرج و مرج سازنده حدود بیس��ت نف��ر از اعضا در بطن انستیتو ان��ترپرایز آمریک��ا در س��ایۀ ریاس��ت جمه��وری بوش فعالیت می کردن��د. در این گ��روه بنیانگ��ذاران نه��اد یه��ودی ب��رای

34 Michael Ledeen 35 Karl Rove36 Richard Perle37 Americain Entreprise Institute

53

حضور داشتند، مشاور دفتر روابط عمومی »انجمن38امور امنیت ملی )جریان نئو محافظه کار در سیاست امور خارج��ۀ آمریک��ا در39« بنادور

خاورمیانه(، که در واقع در زمینۀ »تجاوز به توده ها از طریق تبلیغات« کمونیس��ت40کسب اعتبار کرد، با تکیه به نظریاتی ک��ه س��رژ چ��اخوتین

مط��رح ک��رده ب��ود و ب��ه همچ��نین1939فرانس��وی-ش��وروی در س��ال خ���واهر زادۀ زیگمون���د فروی���د بنیانگ���ذار41نظری���ات ادوارد برن���ایس

.1928روانکاوی، در کتاب »تبلیغات« به سال در ک��وران اعتراض��ات م��ردمی در ای��ران علی��ه نت��ایج،2009طی به��ار

انتخابات ریاست جمه��وری »انجمن بن��ادور« در عملی��ات ارتباط��اتی در رابطه ب��ا »انقالب س��بز« _ پیش از واقع��ه و در طی روی��دادها... _ ک��ه قرار بود به سرنگونی رژیم ایران بیانجامد شرکت داشت. مایکل لدین

رئیس اج��رائی گ��روه فش��ار قدرتمن��د42به همکاری البی موریس امیتای عه��ده دار نظ��ارت روی این43کمیتۀ روابط عمومی آمریک��ا و اس��رائیل

عملیات بودند. در آن دوران، در حالی که تأثیرات از سر گیری بازار بورس نت��ایج خ��ود را نشان می داد، دولت آمریکا از گزینش وارد آوردن ضربۀ مستقیم به ای�ران قط�ع نظ��ر ک�رد و اق��دامات خ�ود را ب�ر اس�اس اس�تراتژی غ�یر مستقیم برای سرنگونی قدرت حاکم ب��ا اس��تفاده از نیروه��ای مع��ترض داخلی، ولی با پشتیبانی و تحریکات خارجی تنظیم نم��ود. این سیاس��ت

میلی��ون دالری400با رأی کنگره کنار گذاشته شد به انضمام یک پ��اکت که مشخص�ا ب�ه تع�ویض رژیم در ای�ران اختص�اص داش�ت. طی آوری�ل

، موریس و لدین در آمریکن ان�ترپرایز انس�تیتو در م�ورد انتخاب�ات2009 ریاست جمهوری ایران با شرکت سناتور جوزف لیبرمن ن��امزد ق��دیمی معاون ریاست جمهوری گردهمآئی تشکیل داد. در ماه می همان سال، ب��ه م��دیریت ج��ان بولت��ون س��فیر اس��بق در س��ازمان مل��ل متح��د، نئ��و محافظه کار و عضو آمریکن انترپرایز برای تحقیقات در زمینۀ سیاست عمومی میز گرد دیگری تشکیل شد که هدف آن بررسی موضع گ��یری مسکو بود که آیا تهران را به ازای برچیدن سپر موشکی در لهس��تان و38 Jewish Institute for National Security Affaire39 Benador Associates40 Serge Tchakhotine41 dward Bernays42 Morris Amitay43 AIPAC- American Israel Public Affaires Committee

54

چکوسالواکی معاوضه خواهد کرد یا نه؟ معامله ای پیچیده، به وی��ژه در زمینۀ جغرافیای اقتصادی، جغرافیای انرژی، به دلیل کشف گاز طبیعی در سوریه و مدیتران��ۀ ش��رقی ک��ه جل��وی چش��مان والدیم��یر پ��وتین ب��ه نمایش گذاشتند تا رژیم سوریه را تنها بگذارد. تمام پرس��ش این اس��ت که آیا رئیس جمهور روسیه متقاعد خواهد شد که راه دمشق مس��تقیما و الزاما نه به تهران می انجامد و ن��ه ب��ه ش��کل غ��یر مس��تقیم س��ر از

مسکو درمی آورد؟

ترکیب مجدد نظم بین المللی

و بازگشت تنش بین قدرتها

که ما پس از بحران، وارد مرحلۀ ت��رکیب مج��دد نظم بین المللی ش��ده باشیم یا نه، که طی مدت چهل سال جنگ سرد موضوع منازعات بوده باشد یا نه، هیچ چیزی را تغییر نمی ده��د. ک��ه ای��االت متح��ده ام��روز ت��ا حدودی به جمهوری خل��ق چین ب��ه عن��وان »کارگ��اه جه��ان« و نخس��تین 8دارندۀ اوراق بها دار خزانۀ آمریکا وابسته باشد، که کشورهای گ��روه

گسترش یافته باش��د، و ق��درت20 به کشورهای گروه 2009در سپتامبر های آسیائی نیز به سهم خودش��ان ب��رای فتح فض��ا و تس��لط ب��ر آبه��ای اقیانوس آرام اقدام کرده باشند، هیچ یک از این موارد در اص��ل واقع��ه

چیزی را تغییر نمی دهد. بر اساس اصل اینرسی سیستمیک که پیش از این مطرح کردیم، قلتک آمریکای شمالی به حرکت خود ادامه می ده��د و ب��ا س��رعت اکتس��ابی پیش رفته و همان عاملی است که حرکت عمومی را همآهنگ و تنظیم می کند. این موض�وع را در م�ورد س�وریه/ای�ران می بی��نیم ک��ه چگون�ه وزارت امور خارجه با وجود مقاومت دیپلماتیک رقب��ایش گ��ام ب��ه گ��ام روی مواضع آنها پیش می رود. یعنی در وضعیتی ک��ه در وهل��ۀ نخس��ت در شورای امنیت مسکو و پکن دو ب��ار ب��رای رد درخواس��ت س��رنگونی

رژیم اسد به بهانۀ بشر دوستانه از حق وتوی خود استفاده کردند.

55

بر این اس�اس، خ�واهی نخ�واهی، جامع�ۀ بین المل�ل، ب�ه انض�مام چن��د مخالف ب��ارز مانن��د ای��ران ی��ا ون��زوئال ب��ه پش��تیبانی فدراس��یون روس��یه مجبور هستند که خودشان را با اشارات رهبر ارکستر آمریکای شمالی تنظیم کنند. در واقع، آمریکا با وجود بحران اقتصادی، ابر ق��درت ب��اقی مان��ده اس��ت، از جمل��ه ب��ه دلی��ل واح��د پ��ول، می دانیم ک��ه دالر در مناس��بات تج��اری مرتب��ط ب��ه ان��رژی فس��یلی و در س��اختار م��الی بین المللی از وضعیت انحص��اری برخ��وردار می باش��د. اگ��ر دالر از جایگ��اه مرکزی و انحصاری برخوردار نمی بود، بحران اعتب��ار نظ��ام ب��انکی ک��ه خزانۀ آمریکا ضامن آن است مطمئنا از م��دتها پیش ش��دیدا ض��ربه می دید، و در عین حال موجب سقوط این برج بابل مجازی می شد ک��ه در امور مالی جهان به محور اصلی تبدیل شده است. اوراق بهادار که در حال حاضر ارزش اصلی ذخ��یرۀ جه��انی را تش��کیل می ده��د، ب��ه وی��ژه ب��رای چین ک��ه ی��ک س��وم آن را در اختی��ار دارد، اعتب��ار آن ب��ه ض��مانت ایاالت متحده بستگی دارد. بین بستانکاران آمریکا، ژاپن در ردی��ف دوم

. ی��ادآوری ک��نیم ک��ه پ��ول مج��ازی ایج��اد ش��ده، محص��ول44ق��رار دارد سنتتتیک مهندسی امور مالی در پ��ول ش��وئی ب��زرگ ب��ازار م��الی _ ک��ه

برابر تولید ناخ��الص داخلی در س��طح جه��انی را ب��رمی گ��یرد،20تقریبا میلی��ارد دالر _ پس از شس��ت و ش��و دوب��اره در اقتص��اد40000یع��نی

واقعی تزریق شده است. حال به نقاط مفصلی بین س��ه سیس��تمی می پ��ردازیم ک��ه پیش از این یاد کردیم، یعنی جغرافیای اقتصادی، جغرافی��ای ان��رژی و ح��اکمیت ک��ه سه چرخ متصل به یکدیگر را تشکیل داده و یکی دیگری را ب��ه ح��رکت وامی دارد. ساخت و ساز کلی که تمام چرخ دنده های آن به شکلی به گردش در می آیند که عقربه ها در ی��ک جهت پیش می رون��د، یع��نی در

می 2011اوت 8 44 ادامه متحده ایالات خزانۀ بهادار اوراق خرید به همچنان جهانی اقتصاد بحران انداز چشم در پراگماتیسم، الگوی چین، ، . » برای » پکن رابطه این در کرد می افشا را متحده ایالات توسط خارج به رویه بی قرض اعطای پکن که گرفت صورت حالی در امر این و دهد، » عین» در و کرد صادر فراخوان کشور یک توسط فروپاشی تحریک از اجتناب برای ذخیره، عنوان به جدید پول ایجاد و آامریکائی دلار از حفاظت

. کند، می نفی را گفتارها وقایع گیرد پیش در را تری مسئوالنه سیاست خارجی های دارائی امنیت تضمین برای که کرد درخواست واشنگتن از حالژوئن تا آاوریل که 2011از چین بانک به 26، آامریکا قرض با رابطع در را خود قرارداد بود، خریده آامریکا خزانۀ از بهادار اوراق دلار میلیارد

معادل 1200 افزایشی یعنی رساند، دلار طی 30میلیارد . 9درصد در که گیرد می بر در را مبادلاتی ذخیرۀ سوم یک از بیش مجموع در ماهدیلی – 2011ژوئن چاینا گزارش اساس و 3200 _ 2011اوت 2بر عمل بین تضاد مورد در و است، شده زده تخمین دلار میلیارد

تاریخ به مردم روزنامۀ در چین، بانکی نهادهای های گذاران « » 2011اوت 19تحلیل سرمایه مالی، جدید خطرات با رویاروئی در نویسد می .» تاریخ همان در ژاپن، دیگر سوی از آامدهایشان در برای تا هستند نگران بیشتر خود سهام امنیت با 2011اوت 6برای که کرد اعلfم توکیو ،

() ( » _ _ آامریکائی » سنجی اعتبار سازمان پور اند استاندارد منفی ارزیابی .49وجود کرد( خواهد حفظ را اش آامریکائی بهادار اوراق

56

راستای ساخت و ساز تاریخ فعلی که منطق سیس��تم تع��یین کنن��دۀ آنبوده است.

روش��ن اس��ت ک��ه م��ا در م��ورد جغرافی��ای اقتص��ادی و جغرافی��ای استراتژیک در وهلۀ نخست در چهار چوب نظام اقتص��اد جه��انی ح��رف می زنیم. س��لطه ج��وئی آمریک��ای ش��مالی ک��ه پیش از این ن��یز ب��ه ان اشاره داشتیم، در تمام جهات، در چشم انداز سلطه بر تمام جه�ان ب��ه

مط��رح ک��رده ب��ود.1945نظریاتی تکیه دارد که جیمز برنه��ایم در س��ال اینجا، دو بعد جغرافیای سیاسی و جغرافیای اقتصادی دو وهل��ه از ی��ک مفهوم در هم آمیخته است. آیا »بازار آزاد« ب��ارزترین »عرص��ۀ جن��گ« نیست، جنگ اقتصادی و سیاسی و جبهۀ برخوردهای نظ��امی؟ و چ��نین امری آیا اهدافی مانند تسلط بر فضای جغرافی��ائی، ان��واع ش��یوه ه��ای نفوذ )اتحادیه، استقمار(، در اختیار گ��رفتن و کن��ترل من��اطق، و تس��لط اقتص��ادی و تج��اری را در ب��ر نمی گ��یرد؟ چن��ان ک��ه دی��دیم موض��وع جغرافیای ان�رژی در پیون�د ب�ا در اختی��ار گ�رفتن و کن��ترل من��ابع ان�رژی فسیلی و راه ها و کانال ه��ای حم��ل و نق��ل آن اس��ت، و س��رانجام این آمریکای جهانی است که با تکیه به برتری نظامی و پولی، و تسلط ب��ر مهندسی فنی مالی _ مراکز بورسی ح��اکم _ لن��دن، م��انهتن، ش��یکاگو، زوریخ، فرانکفورت _ یعنی دژهائی که از روی برج و باروهای آن جن��گ اقتصادی علیه مابقی جهان برنامه ریزی می شود _ هدایت ام��ور را در

اختیار دارد.

نخستین چرخ _ جغرافیای اقتصادی نخستین چرخ جغرافیای اقتصادی چیز دیگ��ری بج��ز خ��ود ب��ازار نیس��ت. یگانه بازار موجود در ابعاد جهانی، در هر صورت ب��ازاری ک��ه ب��ا ش��تاب در حال یگانه شدن است. بازار آزاد رقابتی ناب و تمام و کم��ال ک��ه ب��ا وجود تمام دعاوی اولترالیبرالها نمی توان��د از مداخل��ۀ دولت ب��رای ک��ار

بست و رعایت اصول و قداعد خاص خود قطع نظر کند. در تحلیل نهائی، قربانیان آزاد س��ازی بازاره��ا هس��تند ک��ه بای��د ص��ورت حساب را بپردازند، به ویژه به دلی��ل ق��روض دولته��ائی ک��ه از بانکه��ا و نهادهای مالی که قربانی حرص و طمع خود ب��وده ان��د پش��تیبانی ک��رده57

است. و در نتیجه بازار آزاد خاص��ه در س��طح جه��انی ب��دون دیکت��اتوری کمابیش بزک کرده _ دموکراتور _ نمی توانس��ت وج��ود داش��ته باش��د. روشن است که این دموکراتور برای تحمیل قواعد بازار آزاد جه��انی از طریق خشونت قانونی ض��روری و اجتن��اب ناپ��ذیر ب��ود. این موض��وع را می ت��وانیم عمال در تم��ام کش��ورها و در تم��ام ق��اره ه��ائی ک��ه ع��امالن آزادی اقتصادی بیداد کردند ببینیم، زیرا بدون موازین ق��انونی مناس��ب، و به عبارت دیگ��ر ب��دون س��اختار ملی و بین المللی، نظ��ام )ب��ازار آزاد جهانی( چیزی بجز قانون جنگل، غارت قانونی و تض��مین ش��ده توس��ط سازمان تجارت جهانی نیست. یعنی موردی که بر حس�ب نی�از نظ�ارت ن��یروی نظ��امی، تهدی��د، و تح��ریم اقتص��ادی را ض��روری می س��ازد. و روشن است که به کار بستن چنین شیوه هائی مستلزم تحریف خ��بری و راه اندازی جنگ رس��انه ای و ب�رای تغذی�ۀ ماش�ین اقتص��ادی ب�ه نف�ع

متروپل ها و هم پیمانان و اقمار آنها خواهد بود. به همین علت ایران تغییری در سیاستش نداده، و تا زم��انی ک��ه رئیس

، در2013جمهور احمدی نژاد در رأس جمهوری اسالمی باشد ، تا ژوئن این سیاست تغییری نخواهد داد و اگر تغییری نیز ص��ورت بگ��یرد، دیگ��ر خیلی دیر خواهد بود. در صورت زبان��ه کش��یدن آتش جن��گ عل��نی و در اشکال باز علیه اتحادیۀ غرب، یعنی موردی ک��ه دولت فعلی خ��ودش را ب��رای روی��اروئی ب��ا آن آم��اده می کن��د. در این ص��ورت دولت مطمئن��ا تخریب خواهد شد، و البته ب��ه انض��مام اغلب زیربناه��ای نظ��امی و غ��یر

نظامی و بخشی از مردم کشور. حسین سالمی، سرتیپ، معاون فرماندۀ پاسداران انقالب، ب��ه گ��زارش

، اعالم کرد : » قدرت نظامی ما ب��ر2012 سپتامبر 22خبرگزاری فارس اساس استراتژی دفاعی بنیانگذاری ش��ده و چنانک��ه م�ورد حمل�ه ق��رار بگیریم در سطح گسترده علیه ایاالت متحده و هم پیمانانش وارد جن��گخواهیم شد ]...[ چنین جنگی می تواند به جنگ جهانی سوم بیانجامد.« در این جا باید یادآوری کنیم که نمونه های پیشین مانن��د لی��بی _ ک��ه ب��ه

خودش را خلع سالح کرد _ و سوریه، که2004شکل یکجانبه طی سال هر دو از چند سال پیش ب��ه غ��رب پیوس��ته بودن��د، نش��ان می ده��د ک��ه فرمانبرداری جغرافیای سیاس�ی این دو کش�ور ب�رای تس�کین ح�رص و

58

طمع درندۀ کمپانی ه��ای نف��تی و گ��از ک��افی واق��ع نش��د، و خش��م نئ��ومحافظه کاران واشنگتن و اورشلیم را خاموش نساخت.

درنده خ��وئی خونس��ردانۀ ع��امالن اقتص��ادی و بازاره��ای آزاد علی��ه ه��ر گونه مانع قانونی _ مس��لح ب��ه ای��دئولوژی ب��رای ق��انونیت بخش��یدن ب��ه درنده خوئی نئو لیبرالیسم است. ایدئولوژی که مدیر ی��ک بنی��اد تج��اری

، با جمل��ۀ کوت��اهی محت��وای آن2011 در ژوئن 45آمریکائی، جیمز التاچر را بخوبی و به طور خالصه روشن ساخت : »زن��دگی خیلی ل��ذت بخش

. 46تر است وقتی شما آنی را می خورید که کشته اید.« شعار آدمخواری که از آن تاریخ در وال استریت گل کرد و بی گمان از

الهام گرفته شده است : » شما2آیۀ 9کتاب عهد قدیم آفرینش فصل عامل ترس و وحشت تمام جانوران روی زمین خواهید بود، برای تم��ام پرندگان در آسمان، برای هر موجودی ک��ه روی زمین ح�رکت می کن��د،

برای تمام ماهیان دریا : آنها به دستان شما سپرده شده اند«. جملۀ آموزنده ای که باید به شکل تحت الفظی تعبیر کرد ک��ه ترجم��ان جغرافی��ای سیاس��ی آن عمال ب��ه ش��کل ع��ام و خ��اص یع��نی تخ��ریب حاکمیت نامطلوب ایران. تخریب ایران می تواند هم زمان و ی��ا پس از فروپاشی دمش�ق مس�تقل از موض�وع حق�وق بش�ر ک�ه ب�ه آن اح�ترام

بگذارد و یا نه، انجام خواهد گرفت. اوج گیری قدرت بازار، چنان که دیدیم به به��ای تض��عیف ق��درت دولت، به عبارت دیگر به بهای حذف دولت تحقق یافته که در اروپ��ا ب��ه دس��ت خود دولتها و به نفع برتری منطقه ای، مانن��د کمیس��یون بروکس��ل، ک��ه ی��ک دولت غ��یر رس��می اس��ت و منتخب م��ردم ن��یز نب��وده ولی بیش از پیش اقتدار حقوقی بدست آورده، و به ویژه برای برخی، مانند نمایندۀ

18بریتانی��ائی در اروپ��ا، نیگ��ل ف��اریج در مداخل��ۀ دیکت��اتوری اش طی . ک��ارگزاری کمیس��یون بروکس��ل در س��طح منطق��ه ای،2012س��پتامبر

پیش درآم��د برق��راری دولت جه��انی اس��ت ک��ه از این پس خ��ود را ب��ه عنوان »دموکراتور« بیرحم نشان می ده��د، اص��طالحی ک��ه اخ��یرا وارد فرهنگ واژگان عل��وم سیاس��ی ش��ده و گ��واه ب��ر انحراف��اتی اس��ت ک��ه

هیچکس از این پس نمی تواند آن را ندیده بگیرد.45 James Altucher46 Life tastes best when you eat what you kill !

59

در اینجا تشخیص می دهیم که چگونه عملک��رد جغرافی��ای اقتص��ادی ب��ا ایجاد ارگان، سازوکار منطق خودگردان این حکومت جهانی را تش��کیل می دهد که تقریبا تمام رهبران نیم کرۀ شمالی از این پس کمابیش به شکل آشکار با کمال میل پذیرفته ان�د. وج��ود بح��ران م�وجب ض��رورت هدایت جهان و تحت کنترل گرفتن آن می گ��ردد، و در اینج��ا می بی��نیم ک��ه ت��رس ب��زرگ ق��دیمی ک��ارکرد پی��دا می کن��د، ترس��ی ک��ه ب��ه ش��کل

، ت��رس از47گسترده ساختگی بوده و توسط رسانه ها تنظیم می ش��ود تروریسم، گرم شدن آب و هوا ک��ه منش��أ آن را فع��الیت ه��ای انس��انی بازشناسی کرده اند، بیماری مسری آنف��والنزا جملگی م��ا را ب��ه س��وی همین روند هدایت می کن��د. خط��راتی ک��ه در ب��رخی م��وارد واقعی ن��یز ممکن است باشد، ولی در عین حال بخش وسیعی از آن تخیلی بوده و رسانه ها به حساب نظام جهانی مسئولیت چنین پسیکوزی را به عهده دارند، یعنی مواردی که در نهایت به ایج��اد س��ازمان ه��ا و قوانی��نی می انجام��د ک��ه آزادی ه��ای ف��ردی را در پ��ای آن قرب��انی می کنن��د، مانن��د

، و گروه کارشناسان میان دول�تی در خص�وص آب2 و 1»پاتریوت اکت و هوا. در چهار چوب الزامات چنین دول��تی در آین��ده، می بی��نیم ک��ه ب��ه منطق جبهه ها با منافع مختلف برخورد می کند، که مورد سوریه گ��واه

بارز آن است. اگر ترس گروه های انسانی _ اشخاص، دولت ها و طبق��ات ره��بران _ را تحریک می کند، و به سوی محفل چوپان جهانی می ران��د، ت��وده ه��ا در سطح جهانی بی سر و صدا تحت نظارت »پ��ان اپ��تیکی« - سرس��را بین _ ق��رار می گیرن�د، یع��نی وض�عیتی ک�ه تهدی�دات جه�انی واقعی ی�ا فرضی که ب��ر حس��ب ش��رایط ب��ه روز ش��ده و چ��نین نظ��ارتی را قاب��ل توجیه می سازد. بر این اساس تهدید جنگ شیمیائی که روی خاورمیانه

47 » مطرح » ها تمدن شوک نظریۀ با تنگاتنگ پیوند در اساسی شکل به و اا مشخص اسلfمگرا بگویم بهتر یا اسلfمی، مذهبی، تروریسم الگوی کهنبه آان از و شده پرداخته و ساخته غرب اطلfعاتی های سرویس خود توسط پسند محکمه اا ظاهر ولی آامیز تحریف و گسترده شکل به که باشد، می

. . کارتر جیمی جمهور رئیس قدیمی مشاور برژینسکی، زیبیگنیوف است متحده ایالات ساخت القاعده اساس این بر اند کرده برداری بهره ابزار شکلنوامبر در ابسرواتور نوول مجلۀ با گفتگو طی اوباما، بارک فعلی جمهور رئیس بخش الهام مشاور و امنیتی امور به 1998برای را خود افتخار با

می سرخ ارتش علیه افغانستان در بایستی می که کند می معرفی مجاهدین و القاعده شبکۀ مخترع او  عنوان خود که ای شبکه یعنی جنگیدند،در سرخ ارتش که آان از پیش حتا پاکستان ویژۀ های سرویس طریق از را آانها آاموزش و تجهیزات و مالی أامین ت و کرده ایجاد دسامبر 24شخصا

1979: . شود می آاور یاد خاطراتش در بود سیا سازمان رئیس دوران آان در که گیتس رابرت را موضوع این است داشته عهده به شود افغانستان واردواقع» را 1979ژوئیه 3در افغانستان در شوروی طرفدار رژیم مخالفان از رری س پشتیبانی و کارها راه نخستین کارتر جیمی جمهور رئیس که بود

.» کرد امضا

60

سنگینی می کند و به سوریه نس��بت می دهن��د، در ص��ف انتظ��ار ب��اقی می ماند تا در فرصت مناسب و بر حسب نیاز از آن استفاده کنند. این همان »اهرم امنی��تی« اس��ت ک��ه در گس��ترده ت��رین بی اعتن��ائی افک��ار عمومی که به همکاری رسانه ها و تحریف رس��انه ای ب��ه ح��الت خن��ثی درآمده، سپر ضد موشکی در اروپای شرقی مس��تقر کردن��د. این س��پر ضد موشکی _ به بهانۀ _ بر اساس تهدید احتم��الی موش��کهای ای��رانی علیه اروپا و آمریکا ایجاد ش��د، ک��ه ه��دف آن ت��دارک امکان��ات ته��اجمی برای محاصرۀ روسیه و به عب��ارت دیگ��ر مح��دود ک��ردن این کش��ور در

فضای قاره ای خود بود. از همان آغاز، می بینیم که جهانی سازی اقتصاد هم راه است با ایج��اد یک چهار چ�وب س�خت امنی��تی ب�رای دولت ه�ا و اف��راد، ک�ه در رابط�ۀ مفصلی با سه وهلۀ مفهوم فعلی نظام جهانی قرار می گیرد، در اینج��ا ابعاد خاص جغرافیای سیاسی که با الزامات هژمونیک به تدریج تزری��ق شده و اجرای مستقیم الزامات و قدرت از طریق نیروی نظامی انجام

می گیرد. در مورد سه زمینۀ کنترل امنیتی در س��طح جه��انی، ی��ادآوری ک��نیم ک��ه

48س��امانۀ رهگ��یر جه��انی در رس��انه ه��ای ن��وین ب��ه ن��ام ک��د »اش��لون«عملیاتی شده است.

اه��رم بهداش��تی ب��ا س��ازمان بهداش��ت جه��انی و ش��بکه ه��ای حراس��ت بیماری های همه گ��یر مج��از اس��ت _ )البت��ه در این س��از و ک��ار ای��االت متحده استثناء بی م��انعی بنظ��ر می رس�د( _ ک��ه ب�ه دولت ه��ا هش��دار بهداش��تی ص��ادر کن��د ت��ا ب��ا اعالم وض��عیت ف��وق الع��اده ب��رای م��ردم

کشورهای مربوطه حکومت نظامی اعالم کنند. این دو اهرم اج��ازه می ده��د ک��ه مس��تقل از واقعیت ی��ا واقعیت خط��ر فوری، برای رفت و آمد آزادانه افراد و حت��ا اج��رای ح��اکمیت ملی، بی هیچ ضرورت موجهی، محدودیت آمران��ه ایج��اد ش��ود _ این موض��وع را

در آش�فتگی جه�انی ک�ه س�ازمان بهداش��ت جه�انی ب�ه2009طی ژوئن 48 Echelon

بین _ سرا سر با پیوند در جهانی شنود سامانۀ به سپس و بود، تجارتی های ماهواره برای جاسوسی رهگیر سامانۀ یک شامل آاغاز در اشلون برنامۀ ) ( _ ) مرکز) سپس و شد تبدیل بریتانیا دولت اطلfعات ستاد و آامریکا ملی امنیت آاژانس ناسا هدایت تحت ها توده خصوصی زندگی اپتیک پان

شد ضمیمه آان به جدید زلاند و استرالیا کانادا، اطلfعات امنیت

61

مناس��بت بیم��اری هم��ه گ��یر گ��ریپ، وی��روس آنف��والنزای پرن��دگان و آنفوالنزای خوکی به پا کرد دیدیم. این بحران ویروسی ب��ه ش��کل ف��وق العاده ای قدرت یک سازمان فراملی را به نمایش گذاشت ک��ه چگون��ه زندگی مردم را در سطح جهانی تحت ت��أثیر خ��ود ق��رار می ده��د، و در عین حال حاکی از وضعیت انفع��الی و ن��اتوانی م��ردم در مقاب��ل اوام��ر اجباری بود که از مرکز به حاشیه صادر می شد. این موضوع فاص��له و دوری بین مرکز و توده ها را نیز مشخص کرد، از یکس��و بین منطق��ۀ و تمام کشور، و سپس در سطح فراملی و سرانجام فاصلۀ بین توده ه��ا

و قدرت_ فرمان _ جهانی. در اینج��ا ض��روری می دانم ت��ا مختص��را اش��اراتی ب��ه س��ازمان تج��ارت جهانی داشته باشم که به عنوان ارگان یکجانبه برای اتحادی��ۀ جه��انی و تسلط جوئی بر مبادالت کاال و سیاست های گشایش فضاهای تجاری و مفهوم تقسیم بین المللی کار عمل می کند و به شکلی ک��ه از اعالمی��ۀ

برمی آید، از دیدگاه برخی شکلی از اشکال ب��ه2001دوحه طی نوامبر روز رسانی »سیاست توپخانه« است. سیاستهای نامتقارن تج��اری ک��ه

در کانکون )شهر جنوب شرقی مکزیک( 2003به عنوان مثال طی سال کشاورزی و صنایع مق��دماتی را ب��ه جن��وب اختص��اص داد در ح��الی ک��ه شمال می توانست به تعمیق فاصله )با جنوب( در بخش های خ��دماتی

و آخرین فن آوریها ادامه دهد. ، پیشنهاد مش��ترک اتحادی��ۀ اروپ��ا و2003بر این اساس در مکزیک سال

ای��االت متح��ده گش��ایش کام��ل عرص��ۀ خ��دمات و بازشناس��ی م��الکیت فکری را هدف گرفته بود که به ازای آن مبتدیان آینده تنها از گش��ایش مرتبط به بخش های پارچه ب��افی، لب��اس دوزی و ب��ازار کش��اورزی می

توانستند استفاده کنند. در مورد تغییرات آب و هوائی، فورا می بینیم که چه کارکردی در بطن بازار جهانی می تواند داش��ته باش��د. مح��دودیت اقتدارمداران��ۀ گازه��ای گلخان��ه ای، مالی��ات روی ک��ربن و مواده��ای دیگ��ر، عالوه ب��ر گش��ایش تجارت و معامله در بخش به ویژه بارآور با ب��ازدهی ب��اال، در عین ح��ال چشم انداز بی بدیلی برای مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر را _

موجه یا نا موجه _ فراهم می سازد.

62

سه اهرمی که س��اختار جنی��نی ه��دایت جه��انی را تش��کیل می ده��د، ب��ا وج��ود تم��ام مقاومته��ای موج��ود، زمین��ه را ب��رای فع��الیت ک��امال آزاد

نیروهای بازار و ارتقاء تدریجی اقتصاد جهانی آماده می کند.

بطور خالصه، آزاد سازی انفجاری نیروهای اقتصادی در این چه��ار ده��ۀ اخیر موجب سقوط نسبی قدرت دولت و انتقال آن به ساز و کار ه��ای فراملی مانند بروکس��ل ب��رای اروپ��ا و انحالل ح��اکمیت ملی ب��ه عن��وان یکی از الزامات مقدماتی برای ادغ��ام ملت ه��ا در دی��گ جه��انی س��ازی شده است. عالوه بر این، سرانجام روند وحدت بازار ک��ه آزادی تقریب��ا تمام و کمال آن با حذف بخش خ��دمات عم��ومی انجامی��ده، و خ��دمات ام�ور اجتم�اعی از این پس در س�طح عم�ومی ب�ه سیاس��ت ه��ای قوی�ا امنیتی محدود می شود که برای آزادی جهانی نزد بازیگران انحص��ارات

کالن سرمایه داری مالی ضروری می باشد.

چرخ جغرافیای انرژی چرخ جغرافیای انرژی، انرژی فسیلی اس��ت _ نفت، خ��ون زمین، گ��از، کربن، تورب، هی��درات مت��ان و فل��زات س��وخت هس��ته ای، اورانی��وم و توریوم _ که به تنهائی نظام جهانی را تشکیل می دهد، به این علت که تمام وجوه زندگی روی کرۀ زمین ب��ه آن بس��تگی دارد، و پیش از هم��ه زندگی اقتصادی. امروز تمام اشکال زندگی، از پیشرفته ترین جوامع تا عقب افت��اده ت��رین من��اطق ب��ه همین چ��رخ ان��رژی بس��تگی دارد. حت��ا یانوهامی های آمازونی مرکزی امروز از ابزارهای فوالدی استفاده می کنند که با انرژی فسیلی ساخته شده و از طریق شبکه های تجارتی به قلب آمازونی راه یافته است. احتم��اال تنه��ا بومی��ان جزی��رۀ آن��دامان در خلیج بنگال هستند که از این قاعده مستثنی می باشند )اگر چه ام��روز

سرزمینشان در خطر تهاجم قرار گرفته است(.

انرژی اتمی مطمئنا جایگاه پر اهمیتی دارد، ولی احتماال پس از فاجع��ۀ فوکوشیما به نقش ثانوی تنزل یافت. این وضعیت _ برای انرژی هسته ای _ ت��ا زم��انی ک��ه در فن��ون هس��ته ای پیش��رفتی حاص��ل نیای��د ادام��ه خواه��د داش��ت. در نتیج��ه ت��ا م��دتها ان��رژی فس��یلی ج��ایگزین نخواه��د داشت. می توانیم حدس بزنیم که به پایان رسیدن منابع فسیلی بدون63

خش�ونت و ه��رج و م��رج نخواه��د ب�ود. جن��گ ه��ای ع��راق و افغانس�تان )فضای عبور و مرور( روشن است که به جرگۀ جنگ هائی تعلق دارند که هدف آن تص��احب ان��رژی ب��وده و بیش از پیش ب��رای زن��دگی آین��دۀ مردم جهان در ابعاد حیاتی مطرح می باشد. موض�وع ان�رژی ب�ارزترین اشکال منازعات بین ملت ها را تشکیل می دهد که برای تضمین ادامۀ حیات و حتا در فراسوی آن برای حفظ برتری خ��ود تالش می کنن��د. در این مرحل��ه از تحلیلهایم��ان، می ت��وانیم بگ��وییم ک��ه این دو وجه��ه ازمسئله، یعنی تضمین ادامۀ حیات و برتری، در یکدیگر ادغام می شود.

چنین مبارزاتی برای دسترسی به منابع انرژی اولیه _ در ش��رایطی ک��ه در کوتاه مدت و میان مدت به انرژی های آلترناتیو نمی توانیم امی��دوار باشیم _ ادامه خواهد یافت و در نتیج��ه موض��وع منازع��ات حتمی آین��ده خواهد بود : کافی است که به نقشۀ منابع انرژی و صد البته من��ابع آب نگاهی بیاندازیم تا نقش��ۀ جغرافی��ائی من��اطق جنگی در آین��ده نزدی��ک و دور را ن�یز ببی��نیم. ب��ه راح��تی می ت��وانیم ح��رص و طمعی ک��ه متوج��ه ایران شده است را درک کنیم، زیرا ایران دومین ذخ��یرۀ گ��از جه��ان را

م��ادر49در اختیار دارد که در آین��ده ج��ایگزین هی��دروکربور خواه��د ش��د. تاریخ به شکل تغییر ناپذیری در آتش و خ��ون کودک��انش را ب��ه دنی��ا می آورد _ بر این اس��اس ژرژ س��ورل نظری��اتش را در ب��اب خش��ونت طی

مطرح کرده است. به همین علت ایران یا باید تس��لیم ش��ود و ی��ا1908.50در انتظار تخریب کشورش باشد

ب�ر این اس�اس س�رمایه گ�ذاری ه��ای عظیم کوت�اه و دراز م�دت ب�رای جستجو و بهره برداری از من��ابع ان��رژی فس��یلی جدی��د در مک��ان ه��ای بیش از پیش مشکل )صخره و قیر شن، نف��وذ در ک��ف آبه��ای عمی��ق(،

به 49 اا تقریب جهان ذخائر ماند، خواهد باقی چین و متحده ایالات سنگ زغال ذخائر این وجود شده 470با زده تخمین نفت معادل تن میلیارد . مشکل با موضوع این با رابطه در چین ویژه به نیست ممکن امروز که موضوعی یعنی آاورد، بدست تمیز انرژی آان از بتوان که شرط این به است،

. برای آان اتمام که انرژی منبع باشد می مصرف 2158مواجه آاهنگ با نیم و قرن یک یعنی شده، زده تخمین تقریبا که سال ) 2امروز در انرژی جهان مجلۀ در پترولیوم بریتیش آامار اساس بر است شده زده تخمین سال در نفت معادل تن میلیارد

2007)

ورنوشه مترجم : 50 میشل با ژان هایشان همسوئی و ها همکاری تمام وجود با که بود کرده مطرح را سوریه و لیبی و عراق نمونۀ این از پیش « . ) مرج ) و هرج در جهانی نظام ساز و ساخت به اا دائم نویسنده این بر علfوه نکردند پیدا نجات تخریب از تسلیم سیاست اتخاذ با بخوانیم غرب

از« رفت برون برای راهکار عنوان به کشورها، منابع سازندۀ چپاول و دفاع بی مردم سازندۀ کشتار و سازنده جنگ و سازنده تخریب و سازنده . گوید می ورنوشه وقتی نتیجه در دارد اشاره ها بحران و و : » مشکلfت شود تسلیم باید یا ایران علت همین به

» باشد کشورش تخریب انتظار در « یا به » سازنده تخریب و مرج و هرج نظریۀ زیرا رسد، می بنظر آامیز تناقض اندکی. گذارد نمی باقی تسلیم برای مذاکره جای حتا بالا در شده ذکر های نمونه اعتبار

64

ساخت و سامان زیربنائی برای عملکرد جوامع صنعتی ب�ر اس�اس ن�وع انرژی و در نتیجه وابستگی مطلق آنها به منابع انرژی م��وجب اینرس��ی فوق الع��اده در نظ��امی می گ��ردد ک��ه محص��ور و زن��دانی انتخ��اب ن��وع انرژی بوده و در هر صورت متارکه با آن در کوتاه مدت ناممکن خواهد بود. انرژی فسیلی در نهایت تمام وجوه زندگی بشریت را مشروط ب��ه خود ساخته و نه تنها به زندگی اقتصادی بلکه بط��ور کلی و هم��ه جانب��ه ب�ه زن�دگی بس��تگی دارد. در ص�ورتی ک�ه اختاللی در جری�ان نفت پیش بیاید، تمام ماشین اجتماعی به دلیل وابستگی تمام و کمال به این ن��وع سوخت متوقف خواهد شد : تمام بخش های فع��الیت تولی��دی، تج��اری، خدماتی به شکل تنگاتنگ کامال به آن بس��تگی دارد. ی��ک مث��ال در اینج��ا کافی خواهد بود : پایان نفت، یعنی فق��دان م��واد ش��یمیائی س��نتتیک در کشاورزی و چنین امری به این معنا خواه��د ب��ود ک��ه تم��ام جه��ان دچ��ار قحطی خواه��د ش��د، و بای��د خیلی زود منتظ��ر زمس��تان م��واد غ��ذائی و

شورش گرسنگان در سراسر جهان باشیم. بر این اساس، انرژی فسیلی عنصری تعیین کننده و مطلق برای تم��ام نظام جهانی است. آنچه ک��ه ب��ه راهکاره��ای دول��تی مرتب��ط می باش��د،

آید ذخیره سازی و تدارکات انرژی مهمترین فعالیت حیاتی بحساب می : نظام جهانی از این دیدگاه، کامال منطبق ب��ر منط��ق ث��ابت )اینرس��ی( منابع انرژی عمل می کند. بر این اساس، هم�ان گون�ه ک�ه ب�ه روش�نی دریافتیم، روی فقدان جایگزین برای انرژی در کوت��اه م��دت بای��د تأکی��د کنیم. سرمایه گذاری های عظیم مالی، مادی و انسانی دراز م��دت ه��ر گونه تحول در تغییر این رون��د را متوق��ف س��اخته و انحص��ارات کوبن��دۀ انرژی فسیلی و تداوم حیات آن را تا اتمام نهائی و کامل منابع فسیلی تضمین کرده است. به همین علت، نه چین و نه لهستان حاضر به ره��ا کردن زغال سنگ نیستند، و آلمان نیز به بهره ب��رداری از ت��ورب )خ��زه تورب( پایان نخواهد داد. توقف تولید انرژی هسته ای در ژاپن، اتریش، یا آلمان از طریق انرژی های بازتولید شده در ح��ال حاض��ر ب��ا ب��ازدهی بسیار ناچیز، و به وی�ژه ت�وربین ه��ای ب�ادی ت�ا ده��ه ه��ای آین��ده ج��بران نخواهد شد. انرژی های نوین با بازدهی نامشخص ک��ه بای��د در ت��داوم و تکمیل کنندۀ مراکز کالسیک مازوت سنگین یا زغال سنگ شود. ب��ر این اساس موض��وع روش��ن اس��ت و ان��رژی فس��یلی ت��ا چن��دین ده��ه هن��وز

حضور خواهد داشت.65

اینرسی سیستمیک فوق العاده که ناشی از نوع انرژی های رایج اس��ت و پیش از این مطرح کردیم به شکل اجتناب ناپذیری سومین »چ��رخ « را هدایت می کند و در رابطۀ مفصلی تنگاتنگ با آن می باش��د. ب��ه این معنا که آنچ��ه ب��ه رایگ��ان بدس��ت نمی آی��د و ی��ا از دادن آن امتن��اع می شود، باید گرفته شود، حتا با اعمال زور. در اینجا ما با چرخ محاس��بات جغرافیای استراتژی ب�رای تص�احب و ی�ا کن�ترل من��ابع ان�رژی س�روکار

داریم. و البته دومین مورد، یع��نی کن��ترل من��ابع در مقایس��ه ب�ا تص��احب من��ابع پیشی می گیرد، زیرا هدفش ب��ه حاش��یه ران��دن دولت ه��ای رقیب می

در مدیتران��ۀ2010باشد : کسی که کنترل گاز ایران یا منابعی که س��ال شرقی کشف شد را به عه��ده بگ��یرد ب��ه ش��کل ج�زئی اروپ��ا را ن�یز در اختیار خواهد داشت. این موضوع پتانسیل منازعۀ منطقه ای و یکی از

عناصر روشنگر بحران فعلی سوریه را توضیح می دهد.

در مورد مناطق و راه های انتقال انرژی، فورا می بینیم ک��ه ب��ه ان��دازۀ خود منابع دارای اهمیت بسیار زیادی است. جنگ افغانس��تان ب��ه ش��کل دیگری قابل درک نیست. یعنی ضرورت گشودن راه های انتقال انرژی

فسیلی از آسیای مرکزی به آبهای گرم اقیانوس هند. با این حساب، دستیازی هر چه بیشتر روی منابع انرژی، تداوم انحص��ار دالر به عنوان یگانه واحد پول در مبادالت انرژی برای جهان آمریکائی ) یا برای نظم آمریکائی جهان( را تضمین می کند. آنه��ائی ک��ه گس��تاخی کردن��د و ب��ر آن ش��دند ک��ه از طری��ق دیگ��ری مبادالتش��ان را ب��ه انج��ام رسانند، خیلی زود مصیبت گریبانشان را گرفت : عراق و لیبی تخ��ریب ش��د _ هم��ان گون��ه ک��ه ای��ران تخ��ریب خواه��د ش��د، مگ��ر این ک��ه ب��اد مساعدی در بادبان بورزد و حادثه ای فوق العاده موجب توق��ف رون��د

خواستند معامالتشان را با یورو و یا فعلی شود _ زیرا این کشورها می.51طال انجام دهند

نامزد مترجم : 51 عنوان به رفسنجانی از اپوزیسیون، طیف انترنتی نشریات از یکی در اخیرانامزد دوباره که قدیمی جمهور رئیس و بود آورده هائی قول نقل جمهوری ریاست یازدهم دورۀ

می مطرح چین و هند با نفتی معامالت دربارۀ مطالبی شده، یازدهم دورۀ جمهوری ریاست : ) ( دانیم نمی باشد داشته صحت اندازه چه تا موضوع این حاال ما» کند که گوید می چین

... و کنیم می انتخاب خودمان نیز را کاالها و دهیم، می کاال بلکه دهیم نمی پول .» بپردازد را نفت پول خواهد نمی هم روپیه با حتا نیز هند

66

کوتاه سخن، اینرسی خاص ساختار جغرافیای انرژی ب��ه ش��کلی اس��ت که حفظ و تداوم دسترسی و کنترل منابع انرژی بدون اعمال خشونت ممکن نیست، از این دیدگاه، ک��اربرد ن��یروی نظ��امی ام��ری محت��وم در سرشت موتور اقتصادی، تولید و تم��دن س��ازی، در عرص��ۀ جغرافی��ائی

انرژی خام است. به همین علت ایران یا باید جذب شود و یا این ک�ه م�ورد تخ�ریب واق��ع گردد، اگر در مقاومت پافش�اری کن�د و ب�ه مس�لک س�نت معب�ود ب�ازار

نپیوندد، و خود را به قدیس حسود و خصومت جو تسلیم نکند.

سومین چرخ سومین چرخ، شیوه های دیپلماتیک و نظامی _ دو چهره از یک واقعیت _ است که برای تحت کنترل گرفتن منابع انرژی و بازارها به کار ب��رده می شود، چنین امری برای قدرت س��لطه ج��و ب�ه این معن��ا اس��ت ک�ه توسعۀ دائمی منطقۀ نفوذ ب�رای تحکیم »دف�اع از من��افعش« ض�رورت حیاتی دارد. این چرخ سوم از طریق دیپلماسی _ غالبا به رأی فش��ار و باج گیری اقتصادی و مالی یا تهدید آشکار ب��ه جن��گ م��زین ش��ده، و ب��ر اساس شرایط این راهکار زیر چتر مداخل��ۀ بش��ر دوس��تانه ی��ا دف��اع از شهروندانی ک�ه م�ورد خش�ونت ق�رار گرفت�ه ان�د ق�رار می گ�یرد _ ب�ه استثناء مواردی که نیاز فوری احساس می ش��ود مانن��د م��وردی ک��ه در

و1994 روی داد، در روآن��دا س��ال 1970 و 1967بی��افرا بین س��ال ه��ای مورد نزدیکتر در جمهوری دموکراتیک کنگو _ یا ب��ه بهان��ۀ دف��اع حق��وق

در ها اپوزیسیون مطلق کمابیش حضور دلیل به کشور از خارج ایرانیان ما متأسفانه البتهاسالمی جمهوری دولت دیگر سوی از و هستیم، اطالع بی ایران امور واقعیات از ها رسانه

از حتما مردم که بیند نمی نیازی و داند نمی بالغی آدمهای را ایران مردم که گویا نیز ایرانی . رسانه شکل به که ندارد ای رسانه عرصۀ در جنگ بجز دیگری نام این سازد آگاه کشور مسائل

باشد درست اگر حتا گزارشی هیچ ها، رسانه شدن اعتبار بی با سرانجام و کند می تجلی دروغها رسانه و ها توده بین باید که اعتمادی شرایطی چنین تحت که چون داشت، نخواهد اعتباری

آیدبه ) – تجربه محک تا زدم میانبر ها توده و خودم بین من است رفته بین از باشد داشته وجودو(. چین که بگیریم نتیجه توانیم می باشد، داشته صحت مواردی چنین اگر صورت هر در میان

پولهای با معامله راه رفتارشان با خودشان که زیرا کنند، می حرکت دالر با اتحاد در نیز هند . دزد که البته نیست، بازار دزد دالر بازار که بگیریم نتیجه بخواهیم که این نه و اند بسته را دیگر

. خریدند می هم گران خریدند، می را نفت پهلوی زمان در دیگر اشکال در ولی است اصلی. کرد می خریداری آمریکائی بنجل های سالح باید حتما ایران آن بجای ولی

67

زن��ان، و حم��ایت از اقلیت ه��ا و ارتق��اء دموکراس��ی. یع��نی منط��ق و با تحول فن1945سیستمیکی که از دوران پیروزی متفقین طی سال

آوری در زمین��ۀ تخ��ریب در ک��وران جن��گ دوم جه��انی، ش��کل گرفت��ه وتداوم یافته است.

دیپلماسی نظامی رایج در ح��ال حاض�ر، همانن��د ان�واع و اقس��ام متع��دد جنگ رسانه ای که انقالب در ابزارهای ارتباط��اتی امک��ان پ��ذیر س��اخته است، اشکال جنگ ه��ای تم��ام عی��ار ن��وین را تش�کیل می ده��د، ب�ا این وجهه مشخصه که چنین جنگه��ائی ب��ه ان��واع جنگه��ای چ��ریکی و س��ری تعلق دارد که برای استتار حقیقت و نقاب زدن ب��ه چگ��ونگی اص��لی آن بی سر و صدا انجام می گیرد. سرانجام کار نتیجه یکی اس��ت : ش��مار

در لیبی ب��ر150000بسیار زیادی قربانی از بین شهروندان غیر نظامی، اس��اس گ��زارش ش��ورای م��وقت ملی _ یع��نی نتیج��ۀ جنگی س��اختگی توسط ناتو _ . به م��وازات جن��گ اقتص��ادی، در چه��ار چ��وب دیپلماس��ی فشار انواع و اقسام تحریکات و ابزارهای فش��ار بازدارن��ده وج��ود دارد که می توانیم نوع دیگری را به آن اضافه کنیم که آزم��ون خ��ود را تحت

.52عنوان »انقالب رنگی« پس داده است52 » « سال در پراگ بهار با رنگی »1968انقالبهای انقالب به چکوسالواکی در و شد، آغاز

سال« در « 1989مخملی « . در میخک گل انقالب این از پیش است آن مستقیم نتیجۀ که انجامیدسال طی نوع 1974پرتغال همین از که انقالبهائی تمام که کرد عمل آزمایشگاهی عنوان به

. خیابانی های جنبش که است دیدگاه این از عموما آمدند بیرون آن از سال 5بودند 2000اکتبرمی نگاه صربستان در نخستین  را این و انجامید، میلوسویچ جمهور رئیس سقوط به که کنیم

» « فن در نوین ابتکارات اساس بر گسترده شکل به که زند می رقم را آمیز صلح انقالبهایدر جمعی ارتباط وسایل طریق از عمومی بسیج اساس بر که یافته تحقق قدرت تصاحب آوری

( بوک، فیس یا توئیتر پیدایش از پیش انترنت های شبکه گردید ممکن موجود های شبکه تمام .) سازماندهی و لوژیستیک مالی، های پشتیبانی و تدارکات و تمهیدات تمام غیره و سلولی تلفن

: جامعۀ انستیتوی مانند شد، می أامین ت دموکراسی برای مختلف بنیادهای طریق از و خارج ازدموکراسی، » برای ملی بنیاد آزادی، خانۀ یا وروس جرجس آمریکائی دار سرمایه به متعلق باز

سیاسی اهداف راستای در آن سازی ابزار و عمومی افکار هدایت روی حال عین در که . برای که ساخت مجبور را روسیه فدراسیون که سیاسی جنگ کردند می تالش شورشگر

تاریخ به . 2012ژوئن 7پیشگیری نمونه رساند تصویب به را عمومی تجمعات محدودیت قانون » سال » رز گل انقالب تر تازه .2003های » اوکرائین » در نارنجی انقالب سپس و گرجستان، در

« 2005سال « سال نداشت، مطلوبی نتیجۀ که قرقیزستان در الله گل در 2009انقالب . سال نشدند برکنار روسیه طرفداران نیز رفیق 2005مولداوی بزرگ، گر معامله و تاجر قتل

» سدر » انقالب بار این و دهند، می نسبت رنگی انقالب به را آن ناظران از بسیاری که حریریسال ها غربی توافق با سوریه نظامی حضور سال پانزده به طایف 1990که معاهدۀ اساس بر

. مختلف های جنبش رنگی، انقالبهای جریان همین در که کنیم تصور توانیم می دقت به داد پایانو سازمانی های پشتیبانی و خارجی خواندگی پدر همین از کیانگ سین یا برمه تبت، در

68

ب��ا مص��ادرۀ1979محاصره _ در واق��ع خف��ه ک��ردن ت��دریجی _ از س��ال دارائی های مالی ایران پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط

1996 اوت 8دانش��جویان اس��المگرا راه ان��دازی ش��د، دو ده��ه بع��د طی پارلمان آمریکا این موازین تالفی جویانۀ م��الی را تش��دید ک��رد و ب��رای

کندی« را–ایران محاصرۀ اقتصادی اعالم نمود و سپس قانون »آماتو به اجرا گذاشت که ب��رای »کش��ورهای اوب��اش« ب��ه دلی��ل پش��تیبانی از جریان های تروریستی و یا گسترش سالح های کش��تار جمعی مج��ازات

هائی را در نظر می گیرد.

در نتیجه جمهوری اسالمی ایران به اتهام دولت اخالل گر و عضو جرگۀ نخبه گرای محور شرارت بسته بندی شد _ یعنی جایگاهی که از آن ج��ا خارج نخواهد شد _ و این موض��وع ب��ه دورانی ب��ازمی گ��ردد ک��ه هن��وز هیچکس به افشای برنامۀ هسته ای ایران فکر نمی کرد. بای��د دانس��ت که این برنامه مرتبط است به اس�تقالل ان�رژی ک��ه آمریک��ا و آلم�ان در

ب��ه همک��اری1979مراحل اولیه در آن شرکت داشتند، و سپس از سال روسیه ادامه یافت _ که در آن دوران هنوز اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بود. مجازات های مالی اساسا به هدف منصرف ساختن ایران از بلند پروازی هسته ای اعالم شده و اروپا نیز بر حس��ب رون��د تبعیت و وابستگی اش به واشنگتن از آن پیروی کرد و بر آن ش�د ت�ا ای�ران را با محاصرۀ اقتصادی خفه کند. ابتدا بانک ملی، نخس�تین بان�ک ای�ران را مسدود کرد و سپس راهکار تحریم نفت را به کار بستند. هدف این بود که جریان پول، سرمایه گذاری ها و مبادالت خارجی ایران خاتمه یاب��د، و ای��ران از دی��دگاه اقتص��ادی و اجتم��اعی ک��امال فلج ش��ود. از پای��ان

مسئله متوقف ساختن واردات ایران در زمینۀ محصوالت2009تابستان درصد از مصرف داخلی بنزین( و س��پس40نفتی تصفیه شده نیز بود )

2012 ژوئی��ه 1صادرات نفت خ��ام ای��ران. س��رانجام محاص��ره از ت��اریخ وارد مرحلۀ اجرائی شد ولی چین و هند آن را رعایت نکردند.

اتحادیۀ اروپا بر این اساس خرید و انتق��ال نفت ای��ران را ممن��وع اعالم در ص��د عب��ور90کرد و در نتیجه هیچ یک از بیمه کننده های اروپائی که

و مرور نفت جه��ان را از طری��ق دری��ا در اختی��ار دارن��د، نفت ای��ران را

. اند بوده برخوردار لوژیستیک

69

بیمه نخواهند کرد. به موازات این ممن��وعیت، ای��االت متح��ده از ب��رخی خریداران آسیائی امتیاز خاصی قائل شد _ هن��د، ک��رۀ جن��وبی و ژاپن _ و از آنها خواست که خرید نفت خام ایران را مح��دود کنن��د ت�ا مش�مول مجازات های مالی و تجاری نشوند که از این پس ب��رای ش��رکت ه��ائی که با ایران معامله می کنند در نظر گرفته شده است. به گفت��ۀ آژانس

درصد 30بین المللی انرژی، محاصرۀ اعالم شده در ماه ژانویه موجب ک��اهش ص��ادرات نفت خ��ام ای��ران ش��ده اس��ت. در واق��ع، کش��ورهای

درصد و ایتالی��ا 30 اتحادیۀ اروپا که به نفت ایران وابسته هستند، یونان13 درص��د ، ب��ه خری��د نفت خ��ام ای��ران ادام��ه می دهن��د، یع��نی تقریب��ا

بشکه در روز به مقصد اتحادیۀ اروپا صادر می شود.300000 تا 200000 بوده است.600000 تعداد بشکه ها 2011اواخر سال

سرانجام، در اینجا برای درک مطلب مفید خواهد بود که از اردوی قتل های زنجیره ای که کارشناسان و متخصص��ان و دانش��مندان ع��راقی را هدف گرفت تا نخبگ��ان کش��ور را از بین ب��برد _ این ح��ذف ف��یزیکی در

و قتل کارشناسان اتمی ای�ران53 نفر تخمین زده شد310 تا 2004سال یاد کنیم. به همین گونه، اردوی سوء قصد و ترور زیر پ��رچم دروغی در عراق به روش�نی »اس�تراتژی تنش« را ب�ر مال می س��ازد ک�ه ب�ه دقت طراحی شده و توسط گروه های عملیاتی با عن��اوین مختل��ف ب��ه اج��را گذاشته شده است، سلفی مسلکان، وهابی ها، ارتش مهدی، پلیس ی��ا ارتش عراق، کوماندوی ناشناس، گروه های تبهکار، تمام این موارد ب��ه

قتل هائی که امروز در ایران توطئه چینی می شود شباهت دارد. »ب��ا وج��ود ایج��اد دولت ق��انونی و مجلس ملی در ع��راق، تالش ه��ای مخفیانه ای صورت می گیرد که هدف آن ایجاد ناامنی و تعمیق شکاف در جامع��ۀ ع��راقی ب�وده ت�ا ب�ه جن�گ داخلی دامن بزن�د«، این گ��زارش توس��ط رئیس جمه��ور ای��ران احم��دی ن��ژاد در شص��تمین گردهم��آئی

ایراد شد ک��ه2006سپتامبر 23عمومی در سازمان ملل متحد به تاریخ مواردی را بر مال می ساخت که افک��ار عم��ومی غ��رب از آن بی اطالع بودند، ولی برای درک وضعیت جنگ دائمی ک��ه ع��راق را مت��أثر س��اخته بود اهمیت بنیادی داشت، یعنی همان وضعیتی که ب��ا ان��دک تف��اوتی هم اکن��ون در س��وریه جری��ان دارد. ی��ک مث��ال این موض��وع را ب��رای ش��ما

تا مترجم : 53 را رسیده قتل به افراد شمار یوتوب در بصری سمعی پروندۀ اعالم 520یک نفر. است کرده

70

روشن تر خواهد ساخت، عملیات تروریستی علیه مس��جد س��امره طی مسجدی که آرامگاه امام دهم و ی��ازدهم، از،�� 2007 و ژوئن 2006فوریه

نوادگان مستقیم پیغمبر اسالم، در نتیجه مکانی مقدس برای شیعیان و . اق��داماتی تص��ور ناپ��ذیر خ��ارج از54در عین ح��ال ب��رای اه��ل س��نت

اقدامات طراحی شده برای بر پا کردن جنگ یا تنش ]مابین قومی[ که در2010 ژوئی��ۀ 16 و 2009 می 28شباهت زیادی به عملیات تروریس��تی

زاهدان، جنوب شرقی ایران دارد که توسط جندالله _ س��نی م��ذهب _ بازشناسی شده. در مورد جندالله باید دانست که این گروه تروریستی از لندن هدایت می شود. یعنی هم��ان ه��دف تش��ویش و برخ��ورد می��ان

قومی و همان راهکار. اشکال متنوع جن��گ غ��یر مس��تقیم، محاص��ره، مج��ازات، ابلیس نم��ائی، تحری��ف ش��ورش و اع��تراض اجتم��اعی، ب��ا ه��دف گ��یری تبلیغ��اتی روی اقلیت های قومی که ملت را تشکیل می دهد، تروریس��م، س��وء قص��د، قتل و حملۀ الکترونیک توسط ویروس هائی که بنیاده��ای دولت را مین گذاری می کن��د، بی اعتب��ار س��ازی ره��بران، ایج��اد ش��کاف بین جامع��ۀ م��دنی و نخبگ��انش، تحری��ک ک��ردن م��ردم علی��ه نماین��دگانش، م��نزوی ساختن کش��ور در عرص��ۀ بین المللی، بری��دن ب��ال ه��ای کش��ور، آم��اده س��ازی افک��ار عم��ومی در س��طح بین المللی ب��ه ه��دف حمل��ۀ ه��وائی احتم��الی و ویرانگ��ر، و حت��ا حمل��ۀ اتمی، ه��دایت م��ذاکرات ب��ر اس��اس روابط پیچیده یا دستکاری شده توس��ط بنگ��اه ه��ای بین المللی ک��ه ب��ه ابزار کار توطئه تبدیل شده اند مانند آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه ب�ا ای�ران و ص�ندوق مل�ل متح�د ب�رای کودک�ان س��وریه، جملگی راهکارها و ابزاره��ائی را تش��کیل می ده��د ک��ه ه��دفش پنه��ان س��اختن »جنگی است که هنوز نامیده نشده با وجود این به تخریب و وی��رانی و کشتار مردم دامن می زند «، و حتا تهدید دائمی و تکراری برای حمل��ۀ قریب الوقوع و تمرک��ز س��نگین وزن ن��یروی دری��ائی در خلیج ف��ارس و

دریای عمان !

54 » صلح : » علیه جنایت شکافی کالبد ورنوشه میشل ژان

http://www.lecourrier.ch/autopsie_d_un_crime_contre_la_paix

71

گزینش مداخلۀ نظامی وقتی مطرح می گردد ک��ه تم��ام راه ح��ل ه��ای دیگر برای تغییر رژیم با شکست مواجه شود. از این دی��دگاه، ای��ران ب��ا وج��ود انتخاب�ات ریاس��ت جمه�وری آمریک��ا چن��د م��اه مهلت دارد، جن��گ

ای��ران را ب��ه2013هوائی به یمن هواشناسی مناسب می تواند ت��ا به��ار آتش بکش��د، مگ��ر این ک��ه ت��ا آن وقت انقالب داخلی م��وجب ش��ود ک��ه گ��روه دیگ��ری ه��دایت کش��ور را بدس��ت گیرن��د و ب��ا خوش��بینی بیش��تر »دموکراسی آسمانی« را بپذیرند که آمریکا آن را به همه می فروش��د

و یا تحمیل می کند. در این مدت، سوریه شاید به مثابه میوۀ رسیده ای به دامن جامعۀ بین المللی بیافت��د ک��ه هم��واره نگ��ران رع��ایت دقی��ق حق��وق بش��ر و اخالق است، البته اگر به وزیر امور خارجۀ فرانسه لوران فبیوس باور داش��ته باشیم، ولی وقتی موضوع به کشورهائی مثل لبنان و غزه مرب��وط می شود، فابیوس ها از دقت کمتری برخوردار هستند زی�را س��احل آنه��ا در کنار لویاتان، دهانۀ گاز فوق الع�اده ای واق��ع ش��ده ک�ه تم�ام هیواله�ای

منطقه برای تصاحب آن دندان تیز کرده اند.

منطق سیستمیک، جبر اینرسی اینرسی سیستمیک )لختی سامانه مدار(، منطق اینرسی نظ��ام جه��انی ک��ه ب�ا س��ه چرخ��ۀ جغرافی��ای اقتص��ادی، جغرافی��ای ان�رژی، جغرافی��ای استراتژیک به حرکت در می آید _ پیشوند »جغرافیا« )به التین »ژئو«( گس��ترش جه��انی س��ه وهل��ه از مفه��وم رش��د ی��ا توس��عۀ اجتم��اعی را مش��خص می س��ازد، یع��نی الگ��وئی ک��ه از پدی��دار شناس��ی روح ن��زد ف��ردریش هگ��ل اله��ام گرفت��ه ک��ه متعاقب��ا توس��ط ک��ارل م��ارکس در بنیانگذاری ماتریالیسم تاریخی به کار برده شده است )بازخوانی یا ب��از تعب��یر ش��ده اس��ت( _ در قلب رآکت��ور اقتص��ادی، ان��رژی پیش برن��ده و هدایت آن ب��ه ش��کل تجلی خواس��ت ق��درت همانن��د ق��انون انبس��اط در فیزیک به روز شده است. اگر جوامع و افراد را به ماده در حالت گ��از قابل تشبیه بدانیم، این پیکرۀ گازی طبیعتا در حالت انبساط به اش��غال تمام فضای موجود نیل می کند، این قاعده کارکرد ساخت و س��ازی را در فضای سه قاره ای )اقتصاد-انرژی-استراتژیک( نش��ان می ده��د ک��ه سرسرای منافع آمریکای جهانی در آن گسترش یافته است. ب��ه هم��ان گونه که فرآینده های تکتونیک صفحه ای م��بین حرک��ات پوس��تۀ زمین و72

پیام��دهای احتم��الی آن مانن��د زمین ل��رزه می باش��د، روی��اروئی بل��وک شرق_آسیائی، روس��یه _چین و ق��درت اقیانوس��ی، آمریک��ای ش��مالی و اقمار اروپائی، در معرض تأثیرات منطق سه بعدی قرار می گ��یرد ک��ه گسترش آن مستقل ب�وده و ب�ه ش��کل مس��تقل از خواس��ت اف��راد ن��یز ضرورت خدشه ناپذیر خود را به آنان تحمیل می کند. در مورد ایران به عنوان منطقۀ قابل پیشبینی، باید بپذیریم که روی خط فاصل بلوک ه��ا واقع شده و در چنین وضعیتی به مثابه کاخی از شن ساحل دری�ا بنظ��ر می رسد که در معرض جز و مد قرار گرفته است. به هر ص��ورت، ک��ه ایران پس از فروپاشی یا س��رنگونی رژیم دین س��االر پارلم��انی ش��یعۀ ملی یا توسط حملۀ خشونتبار نیروی هوائی اسرائیل و ای��االت متح��ده، اظهار ندامت کند، نتیجه همواره یکی خواهد بود : بازگرداندن ایران ب��ه میل و یا به زور به اقتصاد جهانی : »رون��د جه��انی«، ب��ه عب��ارت دیگ��ر، یعنی متشکل ساختن آن بر اساس حاکمیت و تسلط آمریک��ای جه��انی. و چنین امری، ب��ا وج��ود پی��دایش و اوج گ��یری ق��درت ه��ای ن��وین زی��را هیچی��ک خواه��ان درگ��یری مس��تقیم ب��ا رقیب��ان و همچ��نین متح��دان و همکارانی مانند ایاالت متحده در بطن اقتصاد جهانی نیس��ت، ک��امال ب��ر عکس. نه روسیه و نه چین خواهان ایجاد اغتش��اش در منطق��ه و ی��ا در سطح جهانی نیست، و مطمئنا این دو غ��ول عظیم تم��ام تالش خ��ود را به کار خواهند برد تا از بروز چ��نین واقع��ه ای اجتن��اب کنن��د. س��رانجام، افراد، بازیگران سیاسی، استراتژها، رؤسای دولت، کارفرمایان بزرگ، نظریه پردازان و سیاست شناسان تنها کاری که می کنند این است که تالش می کنند تا به بهترین شکلی که می توانند ه��وش و درایت ب��زرگ و کوچک خود را در خدمت منطق یا نظامی قرار می دهند که فراتر از خ��ود آنه��ا واق��ع ش��ده اس��ت. در ب��رخی مواق��ع س��عی می کنن��د آن را همراهی کنند و در برخی موارد دیگر می کوش��ند از آن پیش��ی بگیرن��د. نظام بر اساس منطق اینرسی خود، تنها به حوادث تاریخی، ب��ه انقالب ها یا انسان هائی تعلق دارد که مهر سرنوشت تاریخی بر آن زده شده است )به شکل مثبت یا منفی، بخ��اطر تردیدهایش��ان، ن��اتوانی و ی��ا ب��ر عکس به دلیل خصوصیات و آرزومندی هایشان( ک��ه خواه��ان دگرگ��ون سازی و یا متوقف س��اختن این رون��د هس��تند. ب��ا وج��ود این سرنوش��ت ملت ها در منشور سیستم جهانی و ترکیب مع��رفت ش��ناختی فعلی آن به ثبت رسیده که تحوالت و رویکردهای آن فورا قابل پیش��بینی اس��ت.

73

در هر صورت، ایران امروز بی آن که قالبی را که از قب��ول آن س��رباز می زند نپذیرد و در نظام ذوب نشود، دوام نخواهد آورد. اگ��ر بخ��واهیم این وضعیت را در یک جمله تعریف کنیم، می توانیم بگ��وئیم ک��ه ای��ران

ب�ه منس�ۀ1945نمی خواهد تحت فرمان این نظم ن�وین ک��ه طی س�ال ظهور رسید قرار گیرد، آن را نفی می کند، با وجود این بای��د ی��ادآوری کنیم که نزدیکترین متحد ایران، یع��نی فدراس��یون روس��یه هن��وز ب��ا این روند متارکه نکرده است. ب�ه این معن�ا ک��ه ب�ا وج�ود روی�دادهای دوران جنگ سرد و خطر واقعی جنگ اتمی بین دو رقیب، شرق و غرب مب��نی بر معاهده ای نانوشته در پیوند با یکدیگر هستند، برای اینکه نگوییم ب��ه

.55واسطۀ نوعی تبانی و وضعیت تاریخی در اتحاد با یکدیگرند

ساختار ایدئولوژیک در مورد خود بازار، اندیشه، نظریه و کد، در عملکرد و توس��عه و رش��د جهانی آن، باید دانست که جملگی در پیوند تنگاتنگ با ایدئولوژی لیبرال تحقق یافته است. در نتیجه بای�د مفه��وم لی��برال یع��نی مفه�ومی را ک��ه

ب��از می1970امروز به جهان اقتصاد و انحرافات لیبرالی از س��ال ه��ای گردد، بای��د از مفه��وم ق��دیمی آن ک��ه در ای��االت متح��ده دال ب��ر »چپ

گرا« بود، تفکیک کنیم.

55 ) ( » آارمان » طلب فرصت میلیاردر که متحده ایالات مرکز و شمال در یافت دوام وست میدل گندم یمن به تنها آاغاز همان از شوروی امپراتوری . ) های _ ) _ سال در اا، بعد خواه جمهوری حزب های ستون از یکی هنری کلکسیونر سوسیالیست و دار سرمایه فرستاد می اتحاد 1930هامر ،

سال طی که تصمیمی از توانست نمی باشد داشته تجاری مبادلۀ غرب با که آان بی شوروی سوسیالیستی های 1929جماهیر زمین مورد در . که بود جمعی ترور و ها کمونیست جمعی گورهای نتایج به کامل آاگاهی با آاغاز، از امری، چنین برد در به سالم جان شد گذاشته اجرا به اشتراکی

. سال به که کنیم مراجعه لوبون گوستاو کتاب به که بود خواهد مفید خیلی موضوع این بارۀ در آاورد می وجود به را فقدان »1923آان عنوان تحت» جهان .Gustave Le Bon. Le déséquilibre du monde تعادل شد ذینفع  منتشر که آانهائی سوی از اشتراکی نظام واقعیت

. منتظر بایستی می نتیجه در شد برگزار فراموشی و سکوت به ها رسانه در قدرت اعمال طریق از و شد انکار بردند می سر به سازش در آان با و بودهکراونچکو ویکتور های سال Victor Kravenckho افشاگری به 1946به گولگ الجزایر مجمع انتشار با بعد کمی یا و ماندیم می باقی

. 1973سال و کشیدند، لجن به را او منش کفتار روشنفکری جامعۀ توسط فرانسه در کراونچکو کردیم می اطلfع کسب وقایع حقیقت دربارۀتوجیه ایدئولوژی مولد عنوان به روشنفکران نقش روی امری چنین کردند، کسب مالی امتیاز عکس بر ولی نکردند، اعتراف خودشان اشتباهات به هرگز . شوروی متارکۀ دلیل به تنها خبری تحریف ضخیم دیوارهای در سولژنیتسین نفوذ که کنیم آاوری یاد جا این در افکند ای تازه نور گردان خردگرا و کننده

) (» نتان » مانند نبودند، آازاد اسرائیل به رفتن برای هنوز دوران آان در که نکردند صادر خروج ویزای آانها برای که یهودیانی رفوزنیکی استالینی پساسال ذر جنبش بنیانگذار را 1976شارانسکی، خاصی اصل روشنی به و شد، تبدیل سرسخت اا قوی کار نئومحافظه جریان سران از یکی به اا بعد که

. از وقتی اسرائیل، در نتانیا در پوتین ولادیمیر جمهور رئیس اخیر بیانیۀ هست که شود می تبدیل چیزی به سرانجام فرد که داد نشان و رساند اثبات بهکرد ] می برداری پرده آالمان رایش با مقابله در شوروی ارتش پیروزی یادمان [ 2012ژوئن 25مجسمۀ سوی از لوژیستیک کمک یمن به نووستی ریا

بازخوانی » را تاریخ که است تحمل قابل غیر که داشت اظهار پوتین ولادیمیر وقتی ویژه به گذارد، نمی باقی مورد این در تردیدی هیچ متحده، ایالات » در و تهران یالتا، در که جهان تقسیم و حاضر حال در که کرد أایید ت و ، بدانند جهانی دوم جنگ دربارۀ را حقیقت باید آاینده های نسل کنیم،

. » است » شده بنا دروغ روان های شن روی است آان بر منطبق زیادی حدود تا جهانی نوین نظم امروز و شد تعیین پستدام

74

مفهوم امروزی لیبرال، به معنای آزادی بازار از تمام قواعدی است که می تواند مانع فعالیت و گسترش آن ش��ود. نخس��تین قاع��ده ای ک��ه از میان برداشته شد، وجه الهی شناختی بود که در بهدینی آنگلوساکسون ریش��ه داش��ت و کم��ابیش مح��دودیتهائی ایج��اد می ک��رد و رویکرده��ای اجتماعی برای آن قائل می شد، به عبارت دیگر رویکرده��ائی را در ب��ر

می گرفت که کامال خود خواهانه نبود. با متارکه ای که مکتب شیکاگو ایجاد ک��رد، ب��ه وی�ژه در اش��کال تک��وین

، ب��ا وج��ود این بای��د بین56یافته مانن��د ای��دئولوژی آن��ارکو-س��رمایه داری لیبرالیس���می ک���ه از تم���ام موان���ع و قواع���د اخالقی ره���ا ش���ده و

تف�اوت قائ�ل ش�ویم. اگ�ر »خ�دا م�رده اس�ت« )نیچ�ه.57لیبرتاریانیسم (، در نتیجه تنها کاری که ب��اقی می مان��د ره��ائی از1882حکمت شادان

قیومیت دولت و پیش از همه با تخریب موازین حقوقی که در پیون��د ب��ا پیکرۀ جامعه تکوین یافته است. سپس وقتی اقت��دار دولت از بین رفت و ی��ا بیه��وده و دس��ت و پ��ا گ��یر ش��د بای��د آن را ب��ه ش��کل اختی��اری ب��ا ساختارهای فراملی ج��ایگزین ک��رد ک��ه ب��ه ش��کل ق��راردادی در س��طح عمومی )و به زودی در سطح جهانی و همه شمول؟( حقوق خصوصی، مبادالت و مناسبات بین افراد که شخص حقوقی باشد یا حقیقی، عمل

خواهد کرد. آیا باید به برخی ابعاد و انگیزه های نهائی ب��پردازیم، ک��ه ب��رخی ریش��ه های مطلقا مردم شناختی آن حاکی از خواست قدرت و سلطه ج��وئی در جوامع بشری و در رابطه با رقیب��ان و ی��ا آنه��ائی اس��ت ک��ه هن��وز از

همکاری با یکدیگر رویگردان هستند؟ تمنای فتح پیروزمندانه سازمان یافت��ه ک��ه در نظ��ام متش��کل گردی��ده و مع��رف جه��ان و می بی��نیم ک��ه خاص��ه در پیون��د ب��ا جه��انی بی��نی آنگل��و ساکس���ون و یه���ودیت_پروتستانتیس���م کلوی���نی و پاک���دینی ب���وده و

ایدئولوژی لیبرال را قانونیت می بخشد.

56 - کرده- ترجمه نیز داری سرمایه آانارشی شکل به داری سرمایه و آانارشیسم از است تلفیقی که را اصطلfح این من نوشته این در داری، سرمایه آانارکوام.

و : 57 جهانی بازار نظام خصوصی، مالکیت با رابطه در و اجتماعی مناسبات در فردی آازادی برای که است آان سیاسی فلسفۀ در لیبرتاریانیسممی نفی را خشونتی اعمال گونه هر و بوده قائل اولویت . مبادلات است. اصل یک اجتماعی مناسبات در فردی آازادی لیبرتاریانیسم برای کند

75

قرن بیستم شاهد نقض و انحالل ارزش های م��ذهبی ب�ود ک��ه کم��ابیش مبین ساخت وساز جه��ان س��رمایه داری ب��ود. این ارزش ه��ای م��ذهبی دست کم برای ب��رخی ب��ازیگران آن مح��دودیت ه��ائی ایج��اد می ک��رد، زیرا هیچکس شرایط سخت پیشرفت صنعتی را فراموش نمی کند. از

بح��ران ارزش ه��ا ب��ود. آخ��رین بازمان��ده ه��ای1929این دیدگاه بح��ران لیبرال )ی��ا–اصول و احتیاط کاریهای اخالقی کامال با انقالب آنارشی- و

از صحنه روبیده شد.1968آنارکو-لیبرال( به سال انقالب آنارشی-و-لیبرال، پیش از آنکه به وضعیت سیاسی برسد، گروه و افرادی که هیچ وجه مشترکی با طبق��ۀ ره��بران ق��دیمی نداش��تند ب��ه وضعیت اقتصادی حاکم دسترسی یافته و یا ارتقاء پی��دا کردن��د. ب��ه این ترتیب، متارکۀ اولترالیبرال را باید به عنوان نشان عمیق تح��ول جامع��ه شناختی تلقی کنیم : فن آوری نوین، جهان و انسان ن��وین. گ��روه ه��ای الیگارش��ی در همزیس��تی ب��ا وارث��ان یه��ودیت-پروتستانتیس��م کلوی��نی

و طی�ف آن�ارکو_س�رمایه58پاک�دین و طرف��داران داروینیس�م اجتم�اعی داری و فردگرای افراطی به وجود آمدند. تمام آنها طرفدار همان ض��د ارزش هائی بودند که در نوشته ه�ای نویس�نده ای مانن�د آن�دره ژی�د در

و یا »زیر زمین های واتیک��ان« س��ال1902کتاب »ضد اخالقیت« سال ترسیم شده بود.1914

از دی�دگاه جغرافی��ای اس��تراتژیک ای��دئولوژی لی��برال- اول��ترا آزادیخ��واه ترجمان خود را در کلمۀ طنز آمیز و متن��اقض ]س��ازمان ه��رج و م��رج[ می یابد، تخریب، تنزل ملت ها به حالت غب��ار اتمی _ ب��ه عب��ارت دیگ��ر اتمی کردن آنها _ برای بهتر مخلوط کردن آنها در یک واحد ب��زرگ غ��یر قابل تش��خیص از یک��دیگر، بی ن��ام و نش��ان، ریش��ه کن و »گلوب��الیزه« شده. به همین علت، هرج و مرج، هرج و مرج سازنده، پاراوان و بهانه ای بیش نیست، زیرا هدف اص��لی بازس��ازی اجتم��اعی نب��وده بلک��ه ب��ه

انسانها 58 بین زندگی برای مبارزه که است باور این بر و شد مطرح نوزدهم قرن در که است گرائی تحول زمینۀ در سیاسی نظریۀ اجتماعی داروینیسم . . کنش در است انسان بهبودی و پیشرفت بنیادی منبع منازعات ایدئولوژی، این اساس بر است اجتماعی مناسبات در عادی و طبیعی وضعیتی

نا و ضعیف افرادی طبیعی انتخاب سرانجام و گردد، حذف شود می زندگی برای مبارزه این مانع که رفتارهائی و نهادها که است آان بر سیاسی . های کمک و ها پشتیبانی بردن بین از خواهان افراد، بین رقابت سطح در دهند ادامه زندگی به ترها مناسب و ترها قوی و کند حذف را مناسب

... . است ای نظریه چنین طرفداران از اسپنسر هربرت است اجتماعی

76

سادگی تخریب جوامع سازماندهی شده در اشکال ملی یعنی مجتمعیاز گروه های مختلف قومی و مذهبی.

نمونه های تاریخی بسیار است. یکی از بارزترین و روشنترین نمونه ها مداخالت بی وقفۀ فرانسه و سپس بعدها توسط قدرت های ب�زرگ ب�ه قصد جلوگیری و در هم شکستن هر گونه اقدام ب�رای تحق�ق بخش�یدن به وحدت آلمان بود. این موضوع کامال با وضعیت ای��ران معاص��ر قاب��ل مقایسه است و غالبا در مورد ایران از آلمان یاد می کنن��د، زی��را غ��رب

سرنوشت مشابهی را برای ایران در نظر گرفته است. این موضوع با ریشولیو و معاهدۀ وستفالی آغاز شد که ب��ه جن��گ س��ی

(، و در عین ح��ال ب��ه یکی1648 اکت��بر 24( خاتمه داد )1648_1618ساله ) از عناصر ثابت در دیپلماس��ی فرانس��ه تب��دیل ش��د ک��ه ت��ا انحالل رایش

ادامه یافت. یادآوری می کنیم رایش آلمان توس��ط1945آلمان به سال ، بح��ران1929 بنیانگ��ذاری ش��ده ب��ود. دوران 1871بیسمارک طی س��ال

عظیم سرحدات بازار داخلی را نش��ان می ده��د، و ب��ه همچ��نین انحالل بح��ران از طری��ق ب��رون س��پاری خیلی خ��اص ولی خیلی م��ؤثر تحق��ق یافت، یعنی از طریق جنگ )به عبارت دیگر یعنی انتق��ال بح��ران داخلی

، مبارزه برای برتری زیر پوشش1945به خارج از طریق جنگ(. پس از مخالفت با نظام رقیب، بطور مشخص از طریق فتح فضاهای حیاتی و حساس انجام نمی گیرد، بلکه از طریق بازار تجاری، تس��لط ف��رهنگی، انتش��ار الگ��وی آمریک��ائی، از جمل��ه، از طری��ق ص��نعت س��ینما )در این مورد، مشخص�ا م�ا ب�ا ی�ک جن�گ ف��رهنگی روب�رو هس�تیم( و از طری�ق

دسترسی مستقیم به مواد اولیه. اقتصاد از این پس اقتصاد جهانی به مفه��وم عمی��ق کلم��ه اس��ت. جن��گ جهانی اول به شکل گسترده روند حذف مرزهای بین المللی را تس��ریع ساخت. و در وهلۀ اول در اروپا یع��نی منطق��ه ای ک��ه ام��پراتوری ه��ای مرک��زی قطع��ه قطع��ه ش��دند )آلم��ان بیس��مارک، ات��ریش خان��دان هابزبورگ، ترکیۀ عثمانی(، و بر این اساس نفوذ بازارها و انتقال اموال

و کاالها و اشخاص را تسهیل ساخت. خاتمه نیافته و1939که تا سال 1929در این چشم انداز است _ بحران

پی گیری روند گسترش منطقۀ نفوذی آمریک��ا از طری��ق فتح بازاره��ای

77

جدید _ ک��ه بای��د مداخل��ۀ ای��االت متح��ده در جن��گ جه��انی دوم از ت��اریخ را دوباره مورد بررسی قرار دهیم و ] بازتعبیر [ کنیم.1941دسامبر

تنها امروز است که می دانیم ورود ایاالت متحده به جنگ، آن گونه که در تبلیغ��ات جنگی منتش��ر می کردن��د انگ��یزۀ ای��ده آلیس��تی و بش��ر دوستانه نداشت، بلکه به دلیل فشارها و تهدیداتی ب��ود ک��ه آلم��ان روی

راه های ارتباطاتی آتالنتیک شمالی وارد می ساخت. موجب می شود که در تفکیک دو جریان59درک اشتباه از نظریۀ مونرو

ان��زوا طلب )ایزوالسیونیس��م( و ع��دم مداخل��ه )ض��د انترواسیونیس��م( اختالل روی ده��د. در واق��ع م��ونرو ب��ا احتی��اط می نویس��د ک��ه در ام��ور اروپائی ها نباید دخالت کرد، ولی به استثناء م�واردی ک��ه من��افع حی��اتی ایاالت متحده در تهدید مستقیم قرار می گیرد. یعنی دلیل و برهانی که

امروز در مورد ایران دوباره به روز شده است.***

از این دیدگاه، ضرورت ایجاب می کند که دو یا سه گفت��ار مض��اعف ب��ا ورودیها و مضامین متعدد را در نظر داشته باشیم، ابتدا گفتار تبلیغ��اتی است که افکار عمومی را تحت تأثیر ق��رار می ده��د، ک��ه از خودب��اوری بجای حقیقت نزد مردان سیاسی فاص��لۀ چن��دانی ن��دارد ک��ه ب��ه ض��رب تکرار دروغهایشان سرانجام خودشان ب��ه آن ب��اور می کنن��د، و دیگ��ری خاص دوایر بس��تۀ نخبگ��ان و تص��میم گیرن��ده ه��ای بین المللی ی��ا نخب��ه گرایان ساکن کاخ های واشنگتن است که »آمریکن اینترپرایز انستیتو« یکی از بارزترین در کنار محافل بین المللی و باشگاه های دیگر بنظ��ر می رسد که در آنجا برای جنگ تمدن ها و شوک فرهنگی برنامه ری��زی

می کنند.

59 Doctrine Monroe

» به » را آان و گیرد می قرار تعبیر سوء مورد اا دائم است، شده شناخته مونرو دکترین عنوان زیر که متحده ایالات خارجی سیاست در بنیادی متن . ولی کنند می تلقی نوزدهم قرن آاغاز در ها اروپائی منازعات در مداخله عدم شکل به سادگییعنی را، اروپا خود نه و کند می حذف را شمالی آاتلfنتیک نه مونرو نظریۀ عکس، بر fا کامل

. این در است شده واقع متحده ایالات امنیت و نفوذ محدودۀ در طبیعی شکل به که ای منطقه » پاریس، » متحده ایاالت خارجی سیاست کتاب در لیپمن والتر به توانید می جیمز 1945مورد و

» پاریس » جهانی تسلط برای کتاب در .1947برنهایم کنید مراجعه

78

، ط��رح اس��تراتژی ب��زرگ آمریک��ا ب��رای خ��اور میان��ه و2007از نوام��بر آسیای مرکزی، که زیبیگنیف برژینسکی در ده سال پیش از این معم��ار اصلی آن بود، توسط دولت جمهوری خواه دوباره فعال شد : در نتیج��ه به هم��ان ش��کلی ک��ه ب��رای خاورمیان��ه پیش��بینی ش��ده ب��ود، در آس��یای مرکزی نیز می بایستی با گزینش دو اهرم فش��ار مض��اعف بین گ��روه ه��ای ق��ومی و م��ذهبی در منطق��ه آم��اج ط��رح »بالکانیزاس��یون« ق��رار گ��یرد. تجزی��ۀ و قطع��ه قطع��ه ک��ردن خاص��ه ب��ه تض��عیف س��اخت س��از کشورهای صادر کنندۀ نفت )اعضای کشورهای صادر کنند نفت_ اوپک( می انجامد و از سوی دیگر برای کمپانی های بزرگ نف��تی آزادی عم��ل تمام عیار ایجاد می کند. این طرح در عین حال به دو کشور هم پیم��ان ایاالت متحده نیز در دراز مدت مرتبط می باشد، ابت��دا ترکی��ه ب��ه دلی��ل ایجاد کردستان ب��زرگ و مس��تقل ب��ه مخ��اطره خواه��د افت��اد، و س��پس پاکس���تان ک���ه از ناحی���ۀ بلوچس���تان قط���ع عض���و می ش���ود. اهمیت بلوچس��تان از دی��دگاه ط��رح آمریک��ا ب��ه دلی��ل جغرافی��ای اقتص��ادی و جغرافیای استراتژیک و به دلیل نزدیکی به اقیانوس هن��د و مع��ادن زی��ر زمینی مس است. ولی هدف نهائی محاصرۀ چین است که به مع��ادن انرژی فسیلی ایران و آسیای مرک��زی نی��از دارد. ب��ه همین علت هم��ان کارتی را که در لیبی و سوریه بازی کردند، یعنی ک��ارت اف��راط گ��رائی مذهبی، همان کارت را در برای ایجاد بحران های ثابت، به عنوان مثال

در منطقۀ غرب چین در سین کیانگ به کار می برند. ، وقتی انقالب مذهبی شاه و دستگاه1979نظریه تازگی ندارد زیرا طی

، برژینس��کی ک��ه در آن60س��لطنت پهل��وی را در ته��ران س��رنگون ک��رد دوران مشاور جیمی کارتر بود، ایجاد ی�ک دولت ف�درال را ب�رای ای�ران

. چ��نین ط��رحی همزم��ان توس��ط مس��عود رج��وی،61ت��دارک می دید ، یکی از بنیانگ��ذاران مجاه��دین خل��ق ای�ران پی62مارکسیست اس��المی

ها : 60 دهه طی آلترناتیو فقدان در مذهبی جریان واقع در که دانم می ضروری را نکته این یادآوری البته مترجم. ربود را انقالب دیگر دالیل و ساخته سیا کودتای و اختناق

61 - در – _ و دارد فعالیت فرانسه پاریس در که است لاجوردی حسین عهدۀ به پیش سالها از گمان بی ولی اا احتمال فدرالیسم نظریه این نمایندگی . » خودش » لاجوردی حسین یعنی فرد این که گفت می عباسی الله روح مرحوم باشد می نیز فرانسه در ایران پژوهشگران انجمن بنیانگذار حال عین

دیگر » برخی مثل خواسته نمی دلش حتما و است، نکرده پیدا دیگری کار که چون گیرد، می حقوق سیا سازمان از که است کرده اعتراف او به .» دانشجویانی دیدگاه از و اعم طور به غرب و ایران فرانسه، و ایران فرهنگی میان برای وضعیتی چنین شود فرانسه در گدائی حداقل حقوق گرفتار

. داشت خواهد و داشته بر در ناپذیری جبران خسارات و نتایج اخص بطور رساند می غرب به را خودشان زحمت هزار با تحصیل ادامۀ برای که62 : . برخی حتا و کنند می تعریف اسالمی مارکسیست را ایران خلق مجاهدین رایج زبانی بازی در البته مترجم

کرده معرفی مارکسیست مستقیما هایش مقاله از یکی در را سازمان این میسان یری تی مانند غربی گران تحلیلبه. ربطی هیچ و است ایدئولوژیک کالهبرداری یک اسالمی مارکسیست اصطالح که دانست باید ولی بود

. ندارد واقعی مارکسیسم

79

گ��یری می ش��د. الزم ب��ه ی��ادآوری اس��ت ک��ه این گ��روه مارکسیس��ت اسالمی در سرنگون سازی رژیم پهلوی شرکت داش��تند. رج��وی دام��اد نخستین رئیس جمهور در رژیم جمهوری اسالمی ایران ابوالحسن ب��نی صدر، هر دو از ایران ب��ه فرانس��ه ف��رار کردن��د. ب��نی ص��در در ورس��ای

،2012 س��پتامبر 28 را بخوانی��د(. 2زن��دگی می کن��د )ض��میمۀ ش��مارۀ وزارت امور خارجۀ دوباره سازمان مجاهدین را فعال ساخت که شبکه های آن در ایران در خفا بسر می برن��د و نقش قاب��ل ت��وجهی در چه��ار

خواهند داشت و برای چنین هدفی نیز فراخوان��ده63چوب جنگ چریکی شده اند. این موضوع هن��وز در رس��انه ه��ا قاب��ل رؤیت نیس��ت، ولی در

شرف تکوین است. بر این اساس، قلتک دیپلماسی نظامی آمریکا سال ب��ه س��ال پیش می رود، و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی اسبق را با کمربند دولتهای _ به ویژه _ اروپای شرقی در قفقاز و اقمار قدیمی تازه آزاد شده که

.64با قدرت مرکزی مسکو مخالف بودند _ محاصره می کند در این م��ورد س��خنرانی رئیس جمه��ور اوبام��ا در مقاب��ل نخب��ه گرای��ان

ک��امال روش��ن2007 آوری��ل 23شورای شیکاگو یا امور جهانی به ت��اریخ بود. او در این سخنرانی روی باورهای خود به برت��ری آمریک��ا در جه��ان تکیه داشت و اظهار داشت که »برای حفاظت از منافع حی��اتی، وق��تی به ما حمل��ه می ش��ود و ی��ا در مع��رض تهدی��د ف��وری ق��رار می گ��یریم،

رئیس جمهور آمریکا هرگز نباید در بکار بستن نیرو تردید کند«. همه می دانیم که تهدید فوری الزاما واقعی نیست، بلک�ه می توان�د ب�ر اساس شرایط خاصی کامال ساختگی و متناسب ب��ا نیازه��ای ف��وری ب��ه

را ب��ه ی��اد2003شکل کامال تخیلی تدارک دیده شده باشد. هم��ه فوری��ۀ63 . گذاشت اجرا به سوریه در غرب آانچه مشابه اا دقیقسال 64 « 1997برژینسکی برتری » سازی ابدی آان هدف که کند می مطرح را استراتژیک جغرافیای رفتار قواعد و اصول بزرگ شطرنج کتاب در

. . مورد در آان کلمۀ به کلمه که راهبردی طرح کند می پیدا کاربرد آاسیا اور برای ویژه به قواعد و اصول این است المللی بین عرصۀ در را متحده ایالاتدر : » مهم اختلfل ایجاد به قادر و بوده واقعی استراتژیک جغرافیای توان دارای که دولتهائی شناسائی نخست، وهلۀ در شود می بسته کار به ایرانمیانه ) _ خاور ژاندارم برای تحمل قابل غیر رقیب یک ایران دیدگاه این از گسترده مفهوم به منطقۀ در یا هستند المللی بین عرصۀ در قدرت توازن .) نتایج و کنند می تعیین خارجی سیاست زمینۀ در مربوطه کشورهای سیاسی نخبگان که را هائی اولویت باید همزمان، است عبری دولت یعنی . که هائی دولت شناسی باز کنیم شناسی باز اهدافی چنین به دستیابی برای را تلfشهایشان

أاثیر ت توانند می وجودشان دلیل به تنها یا جغرافیائی وضعیت دلیل به که آانهائی رسند، می بنظر حساس استراتژیک جغرافیای دیدگاه از همه از بیش . را خاصی های سیاست باید دوم، وهلۀ در باشند داشته را ها گذاری أاثیرات ت مهمترین منطقه شرایط یا استراتژیک جغرافیای بازیگران روی کاتالیزور

. حیاتی منافع که شکلی به آانها، کنترل یا سازی شریک امکانات نمودن مشخص دید تدارک دولتها این های سیاست مضر نتایج سازی خنثی برای». . متحده ایالات ای منطقه سیاستهای سازی آاهنگ هم و جهانی سطح در کلی استراتژی درباب أامل ت دهد ارتقاء و کرده حفظ را متحده ایالات

80

دارند که نخست وزیر کولین پاول لولۀ آزمایشگاهی حاوی ش��کر را در مقابل چش��مان ح��یرت زدۀ اعض��ای ش��ورای ام��نیت در س��ازمان مل��ل

. 65متحد نشان می داد ب��ا به��ره گ��یری از مفه��وم »تهدی��د ف��وری«، اوبام��ا سیاس��ت »جن��گ پیشگیری کننده« یعنی اسب ت��ازی ج��رج دابلی��و ب��وش را تمدی��د ک��رد، »من همیشه بر این باور بودم که آمریکا آخ��رین و به��ترین امی��د جه��ان است. فقط باید به جهانیان نش��ان دهیم ک��ه چ��را. رئیس جمه��ور فعلی ]رئیس جمهور ب�وش هن�وز در پس�ت خ�ود ب�ه س�ر می ب�رد[ وارد ک�اخ سفید ش��د، ولی طی این ش��ش س��ال گذش��ته پس��ت »ره��بریت جه��ان آزاد« خالی باقی مانده بود. زم�ان آن فرارس�یده اس�ت ک��ه این پس��ت

اشغال شود«. به همین علت نیز هست که جنگ علیه ایران باید راه اندازی شود، چ��ه

این که اوباما دوباره انتخاب شود یا نه. هیچ جای شگفتی ندارد که س��خنرانی عض��النی اوبام��ا م��ورد تش��ویق و تحسین رهبر نئو محافظه کاران، رابرت کاگان قرار گیرد ک��ه در مقال�ه ای به همین مناسبت زیر عنوان »اوباما، مداخل��ه گ��ر« را در واش��نگتن

منتش��ر ک��رد. همین کاگ��ان ب��ه همک��اری2007 آوری��ل 29پست به تاریخ یکی دیگر از نخبگان نئو محافظه کار، ویلیام کریس��تول کت��ابی نوش��ت که در ماورای آتالنتیک خیلی سر و صدا به پا کرد : »به سوی سیاس��ت

در مجل��ۀ مش��هور »ف��ارن اف��رز«1996نئو محافظ��ه ک��ار« و ب��ه ت��اریخ منتش��ر ش��د.خیلی س��اده می توانس��تیم در آنج��ا بخ��وانیم ک��ه ه��دف واشنگتن باید »حفظ برتری آمریکا برای پاسخگوئی به مسئولیتی باشد که در مقابل جهانیان به عهده دارد«. در همین هفت��ه نام��ه، ژوئی��ه/اوت

، که اوباما مقالۀ »انتروانسیونیست« خود را منتشر کرد و س��پس2007 مورد استقبال »اکونومیست« قرار گرفت. به همین دلی��ل، در ص��ورتی که آقای اوباما دوباره انتخاب شود، نمی تواند از دیدگاه واشنگتن و تل آویو تا ابد خواست و گزینش قاطعانۀ تخریب برنامه ریزی شدۀ ای��ران را به تعویق بیاندازد. تهدید فوری وجود دارد، ولی شاید نه برای آنه��ائی

که بهانه ها را مطرح می کنند.

65 . . نبود سمی یا خطرناک مادۀ هیچ حاوی آازمایشگاهی لولۀ واقع در عراق در شیمیائی های سلfح حضور اثبات و جرم، مدرک عنوان به

81

با نگارش چنین موض��وعی، ب��ه وی��ژه می خواس��تیم روی فق��دان بینش جامع از روی��دادها پافش��اری ک��نیم، یع��نی بینش و تعب��یری س��طحی ک��ه منطق عمیق و نیرومندی را که در خفا عمل می کند ندی��ده می گ��یرد، منطقی که رژیمها، نظام های دولتی و افرادی را که ب��ه خ��دمت آن در

می آیند ارتقا می بخشد. در نتیجه، باید روی تداوم فوق العادۀ سیاست خارجی ایاالت متح��ده از

تأکید ک��نیم، یع��نی در دورانی ک��ه جه��ان دوقط��بی مناس��بات1945سال جهانی را تعیین می کرد و با فروپاشی امپراتوری شوروی و جهانی ک��ه متأثر از تضاد شرق و غرب بود، به آغ��از راه ط��والنی ب��رای فتح جه��ان توسط ایاالت متحده انجامید. از این تاریخ به بع��د دولته��ای بس��یاری را دی��دیم ک��ه ب��ه دلی��ل نب��ود حکمت و احتی��اط در فرم��انبرداری و موق��ع شناسی، مثل جمهوری عرب لیبی که علی رغم تغی��یر برنام��ه هایش��ان بلعیده شدند و سرانجام نتوانستند از سرنوشتی که ساحران مانهات��ان، لندن و واشنگتن ب��رای آنه��ا در اورادش��ان ترس��یم ک��رده بودن��د ره��ائی یابند. سرنوشت تقریبا مشابهی که برای سوریه در نظریه گرفته ش��ده

و این کشور نیز نمی تواند تا ابد از این سرنوشت شوم رهائی یابد. فردا، پس از تغییر رژیم در دمشق، نوبت جمهوری اسالمی ای��ران ف��را خواه��د رس��ید، س��پس الجزائ��ر، و چ��ه می دانیم ش��اید ن��وبت ب��ه خ��ود روسیه و بالروس نیز برسد. آمریکای جهانی یک به یک طعمه هایش را هضم می کند، و به همین گونه اسرائیل سعی می کند از هر راهی ک��ه برایش ممکن باشد، قیومیت خود را ب��ه لبن��ان تحمی��ل کن��د و عالوه ب��ر این دیر یا زود به تخلیۀ نوار غزه مبادرت خواهد کرد، ب��ه عب��ارت دیگ��ر تخلیۀ بخشی از ساکنان آن، تمام این موارد به همان ان��دازه از منط��ق

کند که از قانون کشور گشائی دولت سیستمیک نظم جهانی تبعیت می های ارباب که نوع رژیم آن دیگر اهمیت خاصی ندارد. بر خالف آن چ��ه از نیم قرن پیش تکرار می کنن��د، ناسیونالیس��م ب��ه خ��ودی خ��ود جن��گ اف��روز نیس��ت _ ت��اریخ دقی��ق و بی ط��رف در خص��وص ناسیونالیس��م سیاسی مطمئنا روشنگر خواهد ب�ود _ ولی تم�ایالت آزاد نیروه�ائی ک�ه در روح کشورگشائی و تسلط نهفته ک��ه در عین ح��ال می توان��د لب��اس ذموکراتیک ب�ه تن داش��ته باش��د و پ�رچم دموکراس��ی را ن�یز ب�ه دس�ت داشته باشد. سیستم جهانی جهش خود را ادامه خواهد داد و این رون��د

82

متوقف نخواهد شد مگر این که متارکۀ عمیق مع��رفت ش��ناختی راه را بر آن سد کند، و روندی نو به تغییر الگوی تمدن بیانجامد. و برای چنین

مهمی باید خواست و اندیشید.2012ژوئن/ژوئیه

1ضمیمۀ<

_ قدرت های نوظهور2010مه/ژوئن

خود را به بازی غرب در خاورمیانه دعوت کرده اند

، آنکارا _ غزه _ برازیلیا2010 ژوئن 2 روزنامۀ اسرائیلی معاریف با گالی��ه می نویس��د »اس��رائیل ن��برد افک��ار عم��ومی را ب��اخت«. در حقیقت، پس از نخس��تین م��وج احساس��ات،

می، رسانه ها فورا دوباره کنترل اوضاع را بدست گرفتن��د،31دوشنبه البته در فرانسه با شتاب بیشتر. زیرا در آغاز جنجال خ��بری مرتب��ط ب�ه کنترل شبانۀ شش کشتی بش�ر دوس�تانۀ ترکی�ه ب�رای غ�زه، و متوق��ف کردن کاروان دریائی توسط دولت اسرائیل، فورا زیر خروارها شن ب��ه

فراموشی سپرده شد. از روز سه شنبه، اگر فرانسه را به عن��وان مث��ال در نظ��ر بگ��یریم، می بینیم که تمایالت روند معکوسی را در اذهان در پیش گرفت و واقعه از تب و تاب افتاد. رئیس جمهور فرانس��ه »اس��تفادۀ بیش از ح��د از زور را محک��وم می کن��د« در نتیج��ه، تنه��ا خصوص��یت »بیش از ح��د« و ن��ه استفاده از اعمال زور را محکوم می کند، یعنی قضاوتی که بهتر است آن را تأییدی بر رفتار دولت ع��بری ب�دانیم. هم��ان ش��ب در ی�ک برنام��ۀ تلویزی��ونی ط��نز آم��یز، مج��ری برنام��ه از نخس��ت وزی��ر اس��رائیل می

83

پرسد : »آیا شما کمی پارانویاک نیستید؟« و نتانیاهو پاس��خ می گوی��د : »البته، ولی مثل یک یهودی که در محاصرۀ عربهائی به سر می برد که

از او متنفر هستند.« شیوۀ بیانی با ظرافتی که می خواهد بگوید که اگر چ�ه دولت اس��رائیل به شکل ب��دی واکنش نش��ان داده اس��ت ولی ش��اید ع��ذر م��وجهی ن��یز داشته، زیرا اسرائیل در محاصرۀ دشمنان سر سختی به سر می ب��رد. مطمئنا، چنین طنزی به نیت مسکوت گذاشتن پرسش اساسی مط��رح شده، یعنی چرا این دولت کوچک )و فتنه انگیز بزرگ نظم بین المللی(

این همه صاحب امتیاز نادر اظهار ندامت است. ولی آیا تمام این داستان به نوعی یک توهم بصری نیس��ت؟ اگ��ر از ه��ر فرد عادی بپرسیم، به احتمال خیلی زی��اد تنه��ا چ�یزی را ک��ه تحت ت�أثیر ماشیناس�یون رس�انه ای از این م�اجرا ب�ه ی�اد می آورد، این اس�ت ک��ه کاروان کشتی بشردوستانه، کاروان تروریس��تی ب��وده و سرنش��ینان آن جهاد طلبان بوده ان�د. رس��انه ه��ا ب�ا اح��ترام و احتی��اط تم�ام ب�ه تک��رار شایعاتی که کاروان را به عنوان عملی��ات مخفیان�ه ب�ه ه��دایت القاع��ده تعبیر کرده بسنده کرده اند. کلمۀ جادوئی رها شده، ت��أثیر حس��ی روی اذهان فوری بوده و همانگونه که ایاگو در نمایشنامۀ اتلو می گوی��د، ب��ه دقت در روح تزریق شده، و تردی��د کوچ��ک ف��ورا در ابع��اد ب��زرگ تجلی می کند. دالیل و نسبت تقصیرات شنیده ش��ده، اس��رائیل ح��ق دارد از خودش دفاع کند. زیرا از دیدگاه تخیالت عمومی، حق دفاع از خود، حتا اگر از طریق حرکات ناپسند صورت گرفته باشد، قابل توجیه بنظر می

رسد و بر هر قاعدۀ و قانون بین المللی مقدم است. و اما برای رسانه های آمریکائی و بریتانیائی این موضوع وجود خارجی نداشت، برای این که از این بابت کامال مطمئن ش��ویم، می ت��وانیم ب��ه س��ی ان ان ی��ا بی بی س��ی مراجع��ه ک��نیم، یع��نی ش��بکه ه��ائی ک��ه گزارشات مرتبط به خلیج مکزیک و به ش��کل ی��دکی ب��ازی گل��ف مق��ام های اول را دارا هستند. واقعیت این است که، ظاهرا، مسدود س��اختن چاهی که در سواحل لوئیزیان در ح��ال ف��وران اس��ت ب��ه هم��ان ان��دازه مشکل بنظر می رس��د ک��ه ح��ل عادالن��ۀ منازع��ات کهن��ه بین اع��راب و

اسرائیل.

84

تنها ترکها و دولت آنها در سومین روز حادثه هنوز خشمگین و مع��ترض باقی ماندند، خشم و اعتراضی که تلخی س��نگین و انباش��ت ش��ده طی

سالهای گذشته را به نمایش می گذاشت. با تقویت پایگاه مردمی و اسالمی حزب عدالت و پیشرفت، ح��زبی ک��ه

در ترکیه به حک��ومت رس��یده، و ک��اهش محب��وبیت ارتش2002از سال کمالیست، متحد استراتژیک دولت اسرائیل، به تدریج موجب گس��ترش

بی اعتمادی فزاینده شد. به همچنین، وقتی در فرانسه، روزنام��ۀ رس��می، لومون��د عن��وان »س��ه

را انتخاب می کند، گواه ب��ر فق��دان66ها« ورشکستگی برای اسرائیلی کامل فاصله گیری از سوی نویسندگان حاضر به خ��دمت ب��وده و عالوه

بر این گواه بر حضور تحریف خبری عامدانه در این روزنامه است. در واقع، روشن است که عملیات علیه کش��تی بشردوس��تانۀ ترکی��ه ب��ه نام »مرمره« با ط��رح از پیش برنام��ه ری��زی ش��ده و ب��ا مه��ارت تم��ام انجام شد. این عملیات در مجموع ب��ا توج��ه ب��ه اه��داف و انگ��یزه ه��ای واقعی آن م��وفقیت آم��یز ب��ود. ولی بای��د بپرس��یم ک��ه اه��داف واقعی اسرائیل در راه ان��دازی این عملی��ات چ��ه ب��وده اس��ت، در ص��ورتی ک��ه کشور عبری به نتایج منفی و مضر آن برای تصویر اس��رائیل در اذه��ان اروپائی و در اذهان جهان اسالم، و ن��ه البت��ه در آمریک��ای ش��مالی و در

جهان آنگلوساکسون آگاهی داشت؟ در وهلۀ نخست، می بایستی پیغام قاطعانه ای به جامعۀ ملت ها )حت��ا به خود ایاالت متحده( فرستاده می شد که دست ب��ه اق��دام غ��یر قاب��ل تحملی زده و غیر قابل تنبیه ب��ودن اس��رائیل را م��ورد حمل��ه ق��رار داده بودند، زیرا در گ��زارش نه��ائی کنف��رانس منش��ور من��ع گس��ترش س��الح

اوت، یعنی معاهده ای که اسرائیل آن را امضا نک��رده 28هسته ای در اس��ت، خواس��تار هس��ته ای زدائی عم��ومی در خاورمیان��ه ش��ده و از پارلمان اسرائیل خواس��ته اس��ت ک��ه آن را تأیی��د کن��د. ب��ر این اس��اس، پیغام تل آویو در فراسوی این عملیات، ب��ه این معن��ا ب��ود ک��ه ح��اکمیت اسرائیل در عرصۀ امنیتی در همه جا و در م�ورد و علی�ه هم�ه ب�ه ک��ار

می رود.

66 » Triple fiasco pour les Israéliens «

85

در خصوص این موضوع باید یادآوری کنیم که اگر نخست وزیر اسرائیل نتانیاهو رسما به دلیل رویداد کشتی مرمره مالقاتش را ب��ا ک��اخ س��فید منتفی ساخت، در واقع به این دلیل بود که در رابطه با »خی��انت اوبام��ا در مورد اسرائیل و پشتیبانی اش از بازدید مراکز هسته ای اس��رائیل« تأسف و تلخ ک��امی خ��ود را نش��ان ده��د، همانگون��ه ک��ه نماین��دۀ اول��ترا اسرائیلی آریه الداد نیز او را به چنین کاری تش��ویق می ک��رد. هم��ه در مورد این موض��وع گ��یری تقریب��ا در اس��رائیل هم رأی هس��تند، جامع��ۀ م��دنی و شخص��یت ه��ای رس��می ب��ر این باورن��د ک��ه رأی آمریک��ا ب��رای بازرسی بین المللی از مراکز هسته ای اسرائیل در ]نگب[ ی��ک ت��وهین واقعی نسبت ب�ه اس�رائیل اس��ت و بیش��تر ب�ه ی�ک عم�ل تحری�ک آم�یز

شباهت دارد. دومین پیغام، برای آنکارا بود که می خواست تنبیهی باش�د ب�رای دولت ترکی�ه ب�ه دلی�ل مداخل��ه در پرون�دۀ ای�ران و تض��عیف چ�رخ دن�ده ه��ای محاصره برای به زانو درآوردن ایران ک��ه توس��ط دیپلماس��ی انگلیس و آمریکا تحت نظارت لیکودهای واشنگتن)محافظه کاران( و صهیونیست ه��ای اس��رائیل س��اماندهی ش��ده ب��ود. عالوه ب��ر این ب��ه ش��کل ث��انوی، همانگونه که سایت ولتر )ب��ه م��دیریت تی ی��ری میس��ان( تفس��یر ک��رده اس��ت، ه��دف این ب�ود ک��ه در تنش ه��ای موج�ود بین فرمان�دهی ع��الی کمالیست، الئیک، ملی گ��را و پ��ان ت��ورانی از یکس��و و ق��درت م��دنی و اسالمی از سوی دیگر دامنۀ بیشتری ایجاد کند. به یاد داشته باشیم ک��ه ترکیه کشوری است که کودتای نظ��امی در آن ی��ک س��نت رایج ب��وده و

دس��ت کم چه��ار ب��ار ب��ه وق��وع پیوس��ته اس��ت. س��ال1998 تا 1961بین ، چه��ل و ن��ه افس��ر ارتش ترکی��ه، گوی��ا کودت��ائی را تحت عن��وان2003

»چکش آهنگر« برای سرنگونی رجب طیب اردوغان و حزب ع��دالت وپیشرفت را سازماندهی کرده بودند.

تحت چ��نین ش��رایطی ت��نزل حس��اس مناس��بات بین دو پ��ایتخت و تنش پایدار بین دولت مدنی ترکیه و »دولت عمیق« )ق��درت نظ��امی ض��امن نظری��ۀ کمالیس��ت ض��د اس��المی(، ابتک��ار عم��ل در م��ورد کش��تی بش��ر دوستانه فرصت مناسبی برای صدور اخطار نیرومندی به آنکارا بود )به شکل حرکت انتقام جویان��ه(. زی�را آنک��ارا از چن��د س��ال پیش در زمین��ۀ مناسبات خ��ارجی رون��د ن��زدیکی ب��ا دو رقیب ق��دیمی، یع��نی دمش��ق و

86

ته��ران را در در پیش گرفت��ه ب��ود، روش��ن اس��ت ک��ه این دو کش��ور ازمخالفان سرسخت سیاست برتری جویانۀ اسرائیل در منطقه هستند. سرانجام، سومین موضوع در عملیات علی��ه کش��تی ص��لح، قت��ل ه��دف گیری شده، زیر پوشش یک کشتار، یکی از اسرائیلی فلسطینی ها، ب��ه نام رائد صالح، که چندین بار زن��دانی ش��ده ب��ود و این ب��ار اص��ابت ی��ک گلول��ه ب��ه ناحی��ۀ س��ر او را مج��روح ک��رد. او م��دافع مس��جد االقص��ی، سومین مکان مقدس اسالم بود. احتماال صحن مساجد در ح��ال حاض��ر

یکی از رایج ترین مکان های زد و خورد در سطح جهانی است. رائد صالح، اگر از جراحتی که ب�ه او وارد آم�ده ب��ود ج��ان س��الم ب��ه در برد، ولی در وضعیتی قرار گرفت که دیگر برای منافع اسرائیل خطری به حس��اب نمی آی��د. ب��ا م��رور این حادث��ه، می بی��نیم ک��ه پش��ت ظ��اهر عملیات کوماندوئی احمقانه با ماشۀ بازیگوش، کش��تاری ک��ه در ادام��ه روی داد یک کار خود سرانۀ انحرافی ساده نبود، بلکه حرکتی بود برای استتار یک جنایت از پیش طرح ریزی شده. چنین ام��ری حاص��ل نتیج��ه گیری عادی نیست، زیرا چ��ه کس��ی می توان��د ب��اور کن��د ی��ک کمان��دوی عضو یگان ویژه )با همان آموزش�ی ک�ه نت�ایج افس�انه آس�ای آن را در حملۀ معروف عنتبه دیدیم( جمجمه را بی آن ک��ه ه��دف کش��تن داش��ته

باشد نشانه گرفته باشد )و نه برای خنثی کرذن(؟ فراسوی بی شرمی مقامات تل آویو، فراسوی هنر حق��ه ب��ازی، بی آن که از گروه هم آوازان و اشک ریزان حرفه ای نش��ریات اس��رائیلی ی��اد ک��نیم ک��ه روی ش��رافت از دس��ت رفت��ۀ ارتش دف��اعی اس��رائیل اش��ک ریخته ان��د، وظیف��ۀ ه��ر دی��دبان آگ��اه و ص��ادق در ام��ور بین المللی این است که نمایش قدرت دولت عبری را به عنوان یک موفقیت غیر قابل انکار بازشناسی کند. و مطمئنا باید منتظر نمایش��ات دیگ��ری از خش��م دولت عبری باشیم، زی��را م��ردان فوالدی��نی ک��ه آن��را ه��دایت می کنن��د، هرگ��ز نمی پذیرن��د ک��ه سیاس��ت اس��رائیل )ک��ه ب��ا راس��ت م��ذهبی، لیکودیست ها و چپ کارگری در اتحاد می باشد( ب��ه ه��ر ش��کلی م��ورد

مذمت دولتهای دیگر قرار گیرد )هر دولتی که باشد(. در نتیجه باید در نظریات افرادی که فری��اد پ��یروزی می کش��ند، و فک��ر می کنند که با چنین خطائی _ یک خطای سرنوشت ساز _ دولت عبری

87

ک��امال مه��ر و م��وم ش��ده اس��ت، تع��ادل بیش��تری ایج��اد ک��رد. در آین��دۀ نزدیک، از دیدگاه منطقی، باید منتظر وقایع دیگری باش��یم ک��ه مطمئن��ا این نوع داوری های شتاب زده را مردود خواهد ساخت. ب��رخی ب��ر این باور بودند که این عملیات یک انحراف غ��یر اختی��اری و ناش��ی از خش��م اسرائیل )فقدان خود داری( بوده، در حالی که تمام نشانه ه��ا و نتیج��ۀ موفقیت آمیز آن _حتا اگر پا را از حد معم��ول فرات��ر نه��اده باش��د(، ب��ه ویژه برای آنهائی که قادر به تشخیص این ن��وع پیغامه��ا هس��تند، عکس این برداشت را ثابت می کند. از اینها گذشته، آیا اف��زایش انقب��اض بین المللی را نباید در نظر بگ��یریم؟ و آی��ا چ��نین م��وردی خواس��ت آنه��ائی

نیست که می خواهند دنیا را به آتش جنگ بکشند؟ در این مورد نمونۀ بارزی در تاریخ وجود دارد که اروپائی ه��ا معم��وال از آن بی اطالع هستند، ولی نظامیان قدیمی نیروی دری��ائی آمریک��ا آن را قویا بخاطر دارن�د. واقع�ه ب�ه این ش��کل روی داد ک��ه طی جن��گ ش�ش

از طری��ق دری��ا و ه��وا1967 ژوئن 8روزه، کش��تی ی��و اس اس لی��برتی، مورد حمله قرار گ��رفت. حمل��ه از س��وی اس��رائیل انج��ام گرفت��ه ب��ود،

زخمی، جراحتی که هنوز نزد نظامیان آمریک��ائی171 کشته و 34نتیجه، تسکین نیافته است. ظاهرا واشنگتن پیغام اسرائیل را با پاکتی از ع��ذر خواهی شنید. تمام تحلیل گران بیم دارند ک��ه چ��نین تحریک��اتی م��وجب

برخورد مستقیم با ایران شود. زیرا چگونه می توانیم تصور نکنیم که تل آویو با کاشتن باد در فکر درو کردن طوفان نباشد؟ مطمئنا ب��ازی خطرن��اکی بنظ��ر می رس��د، ب��ه دو دلیل، زیرا اگر فردا _ همان گونه که آنکارا قص��د چ��نین ک��اری را اعالم کرده است _ دومین کاروان بشر دوستانه برای مقابله با محاصرۀ غزه گسیل شود، و این بار با کشتی های نظامی همراهی ش�ود، چ�ه کس�ی می تواند بگوید که احتمال برخورد نظ��امی وج��ود نخواه��د داش��ت؟ آی��ا اسرائیل از انبار مهمات اتمی خود علیه یک کشور عض��و ن��اتو اس��تفاده خواهد کرد؟ نظریۀ غیر واقعی بنظر می رسد، ولی یک بحران مختص��ر منطقه ای که در وضعیت مناسبی روی محور بحرانی قرار گیرد ک��ه از کرۀ شمالی تا مدیترانۀ شرقی ت��داوم یافت��ه، عنص��ری اس��ت ک��ه نبای��د ندیده بگیریم. زیرا یک بحران موض��عی و منطق��ه ای می توان��د ب��ه ی��ک

88

واکنش زنجیره ای بیانجامد. یع��نی مح��ور بح��رانی ک��ه اوج گ��یری تنشهایش از این پس دائمی خواهد بود.

_ تأمالتی پیرامون توافق هسته ای2010 مه 28

سه جانبه بین ایران _ ترکیه _ برزیل. توض��یحات تکمی��ل کنن��ده متن : »توافق��ات هس��ته ای س��ه جانب��ه بین

در تهران به امضا رسید، آیا ضربۀ2010 می 17ایران_ترکیه_ برزیل که شمش��یر ب��ر آب ب��ود؟«. در اینج��ا توض��یحاتی ک��ه بای��د تم��ام اهمیت جغرافیای سیاسی، اصول هدایت کنندۀ امور ضمنی رویدادها را نش��ان دهد، و سرانجام روش��نگر و مفی��د واق��ع گ��ردد، حت��ا ب��ه ش��کل مابع��دی

ضروری خواهد بود. رویکرد تحلیلی که زیر عنوان »آنکارا_غزه_برازیلیا« مطرح ک��ردیم، ب��ه این علت بود که هر فردی بتواند دریابد که مهم��ترین تص��میمات مانن��د اعالم جنگ، مشروط به روندهائی اس��ت ک��ه هیچ ارتب��اطی ب��ه رویک��رد خردمندانه ندارد. البته، ارزیابی نیروهای مادی )س��الح و خدم��ه( حاض��ر در ص��حنه، قطعیت روحی دش��من )در ابع��اد روانش��ناختی جبه��ۀ جن��گ( ب��رای گمان��ه زنی پ��یرامون ش��انس پ��یروزی و خط��رات در درج��ۀ اول

اهمیت قرار می گیرد. ولی در آخرین تحلیل، عوامل غیر عقلی هس�تند ک�ه پیش�ی می گیرن�د، چه این که در سطح روش ش��ناختی باش��د )جن��گ ب��ه عن��وان علم و ب��ه عن��وان ه��نر ک��ه اله�ام و ش��هود در آن نقش اص��لی را ب�ه عه�ده دارد(، ایدئولوژیک، غریزی )سامانۀ عصبی احساسی( یا تم��ایالت آخ��ر زم��انی )فشار موعود گرائی یهودیت _ و _ مسیحیت در دوایر درجۀ یک قدرت

میلیون طرفدار که در انتظار ظه��ور45آمریکا حضور پر رنگی دارد( با پیامبرانه هستند یعنی واقع��ه ای خ��ارج از ه��ر گون��ه واقعیت جغرافی��ای

سیاسی و خارج از زندگی عادی نوع بشر.

89

چنین امری را باید به این معنا تلقی کنیم که کامال خی��الی واهی خواه��د بود اگر تصور کنیم که تحلیل های ن��اب خردمندان��ه ب��ا تکی��ه ب��ه دلی��ل و برهان تعیین کنندۀ سرنوشت آغاز جن�گ را رقم می زن�د. ب�ا وج��ود این این نیز واقعیت دارد که جوامع مانن��د اف��راد همیش��ه ب��ه آن س��وئی می

افتند که روی آن تمایل نشان می دهند! از دیدگاه پیجیدگی ها و در هم آمیختگی عناص��ر مختل��ف ک��ه در ب��ه هم خوردن تعادل و یا حفظ آن دخالت دارد، آن چه سرانجام گره گ��وردین را از هم باز می کند، آنی است که با قوی ت��رین خواس��ت ه��ا شمش�یر ش از نیام بر می کشد. و تاریخ اخیر به ما نشان می دهد ک��ه از جن��گ داخلی آمریکا ت��ا منازع��ات افغانس��تان و ع��راق، ب��ا عب��ور از جن��گ دوم جه��انی، ای��االت متح��ده مانن��د انگلیس، هرگ��ز ب��از پس نمی نش��یند، و

قاطعانه خواستار تسلیم بی قید و شرط است. هیروشیما و ناکازاکی موجب شد که دویس��ت ش��هر ژاپ��نی ک��ه ب��ا بمب افکن ه��ای ژن��رال ک��ورتیس لوم��ای ب��ه خاکس��تر تب��دیل ش��ده ب��ود ب��ه فراموشی سپرده شود. بین شهر های ویران شده، آتشی که توکی��و را ویران کرد، تنها در یک شب بیش از دو شهری که توسط بمباران اتمی ویران شده بود قربانی داد. این واقعه با خطوط شعله آسا در خ��اطرۀ جمعی ح��ک ش��ده و یادگ��ار آن در ت��اریخ ب��اقی خواه��د مان��د. ت��اریخ دموکراسی آمریکائی طی دو قرن گذشته مانند دو ده��ۀ اخ��یر از جن��گ های کشور گشایانه و فتح س��رزمین ه��ا انباش��ته اس��ت، و چش��م ان��داز دقیقی از قاطعانه بودن آن به نمایش می گذارد و نش��ان می ده��د ک��ه چگونه ملت های نافرمان را در مقابل خواست برت��ری جویان��ه اش ب��ه

زانو وامی دارد. در نتیجه، امروز، هیچ نشانی از دو ابر قدرتی ک��ه رقیب ای��االت متح��ده هستند، یعنی روسیه و چین، دیده نمی شود که امکانات متعارف کافی برای مقابلۀ مستقیم با جبهۀ اروپا و آتالنتی��ک در اختی��ار داش��ته باش��ند، آمریکا به تنهائی + ناتو؟ و اگر چنین م��وردی ن��یز وج��ود داش��ته باش��د، حاضر به استفاده از آن باشند. از این موضوع می توانیم ح��دس ب��زنیم که رویاروئی جبهۀ اروپا_ آتالنتیک و اورآسیا الزاما هسته ای خواهد بود. چنین وض��عیتی حت��ا آنه��ائی را ک��ه روی خ��ط جن��ون ایس��تاده ان��د بفک��ر

واخواهد داشت.90

با وجود این جای آن دارد که فورا از تمام درس های تاریخ نتیجه گ��یری کنیم و به شکل بالینی به رویداهائی ک��ه در ش��رف تک��وین اس��ت نگ��اه کنیم : با وجود تمام شهادت طلبی ها و کیفیت س��الح ه��ائی ک��ه ام��روز جمهوری اسالمی ایران در اختیار دارد، اگر به تنهائی در وضعیت جنگی قرار بگیرد، از عهدۀ شهادت طل�بی نیروه�ایش )و ف�داکاری ه�ای ملت ایران که بی گمان از نیروهایشان پشتیبانی خواهند ک��رد( در روی��اروئی با جنگ الکترونیک چه ک��اری س��اخته خواه��د ب��ود؟ جن��گ الکترونی��ک ب��ه آمریکائی ها اجازه خواه��د داد ک��ه ک��امال فض��ای منطق��ۀ جنگی را تحت کنترل خودشان بگیرن��د. از ای��ران در جن��گ فزاین��ده علی��ه روب��ات ه��ا و موشک ه��ای ک��روز، پهپ�اد ه��ای پردارت�ور مس�لح ب�ه هیلف�ایر ک�ه دف�اع آسمانی ایران را اشباع خواهد کرد چه کاری س��اخته خواه��د ب��ود؟ چ��ه کاری از عهدۀ قایق های تند رو در مقابل دیوار فلزی که س��امانه ه��ای

برای دفاع دریا به دریا ایج��اد می کنن��د؟ یگ��ان ه��ای وی��ژه و67فاالنکس نخبۀ سپاه پاسدارن چه کاری بجز فداکاری بی نتیجه انجام خواهند داد، این موض��وع حمالت س��وار نظ��ام س��نگین اس��لحۀ فرانس��ه در ن��برد

را تداعی می کند که زیر آتش س��ومین ارتش پروس��ی ه��ا68ریشوفن در آل��زاس( و بس��یاری از آنه��ا _ علی1870 اوت 6ق��رار گرفت��ه بودن�د )

رغم تاخت قهرمانانه _ بیهوده کشته شدند )معادل�ه ی��ک ب�ه س��ه ب��ود وعالوه بر این ارتش پروس در زمینۀ تجهیزات نیز برتری داشت(.

امروز، در واشنگتن، نظریه پردازان جنگ و ایدئولوژی گسترش بخ��وبی می دانند که پنجرۀ تسلط تا ابد ب�رای ای�االت متح�ده ب�از نخواه�د ب�ود. قرارداد سه جانبه که ایران، ترکیه و برزیل را در اتحاد با یک��دیگر ق��رار می دهد، اعالم خطری است که آمریکائی ها باید روی آن حساب کنند. و به همین گونه، س��ازمان همک��اری ه��ای ش��انگهای، اگ��ر چ��ه هن��وز در

67 Phalanx ارتفاع در هوائی دفاع برای سطحی شناورهای در که ست لوال چند سامانۀ نوع یک فاالنکس

. لول شش حاوی تیربار لولۀ کنند می استفاده آتش 20پست حجم با که است 4500میلیمتری . افقی آتش در کند ایجاد فوالدی عیار تمام دیوار یک مهاجمی هر برای تواند می دقیقه در گلوله

آن . 1500برد حمالت علیه بیدل بی های سالح از یکی حاضر حال در فاالنکس است مترایران دریائی نیروی که تندرو های قایق علیه ویژه به و اگزوست های موشک مانند موشکی

. دارد اختیار در را آنها از زیادی تعداد68 Bataille de Reichshoffen

91

مرحلۀ جنینی به سر می برد و با نزدیک شدن چین و روسیه، به س��نگریزۀ آزار دهنده ای در کفش یانکی تبدیل می شود.

اعالم خط��ری ک��ه نبای��د بی پاس��خ گذاش��ت در ح��الی ک��ه کش��ورهای نوظهور ب��ر آن هس��تند ت��ا قواع��د اجب��اری تع��یین ش��ده توس��ط ای��االت متحده را با تمایالت خودشان ج��ایگزین کنن��د. ب��ه همین علت ق��رارداد سه جانب تهران کمابیش فورا با واکنش و موضع گیری س��خت ای��االت متحد روبرو خواهد شد، و حتا )بدترین فرضیه( به جنگ خواهد انجامید.

_ پرون��دۀ69عالوه بر این _ موضوعی که برای هیچکس راز مگو نیست هسته ای ایران به همان اندازه که مدعی وجود سالح کشتار جمعی در

عراق بعثی می شدند بهانه ای بیش نیست. از سوی دیگر باید بپرسیم که چه کسی به شکل جدی باور می کند ک��ه

درصد غنی شده بتواند کالهک اتمی تولی��د کن��د؟ و 20ایران با اورانیوم وقتی که داوری ما به دلیل مطرح ساختن سالح اتمی به ت��رس آغش��ته نیس��ت، مفه��وم خواس��ت آمریک��ا، خالف منش��ور من��ع گس��ترش س��الح هسته ای، مبنی بر متوقف س��اختن برنام��ۀ هس��ته ای ای��ران ب��ه ش��کل

تازه ای برایمان روشن می شود. نف��وذ ای��ران ه��ر روز بیش از پیش ب��رای واش��نگتن)و ت��ل آوی��و( تحم��ل ناپذیر تر می شود، ب��ه این علت ک��ه از منطق��ۀ خاورمیان��ه پ��ا را فرات��ر نه��اده و نف��وذش را ب��ه وی��ژه در آفریق��ای زی��ر ص��حرا، در همک��اری و همآهنگی با چین، گس��ترش داده اس��ت. اگ��ر، عالوه ب��ر این، س��رانجام ایران بخواهد در رابطه با کش��ورهای عض��و س��ازمان ع��دم تعه��د نقش رهبر جریان نوینی را ایفا کند و بخواه��د فن آوری هس��ته ای را )اب��زار حاکمیت در زمینۀ انرژی( خارج از مدار تحت نظارت انگلیس و آمریک��ا گسترش دهد، یعنی موردی که توافق ایران، ترکیه و برزی��ل زمزمزم��ه های آن را بگوش می رساند، در این صورت به هیچ عنوان تحمل پ��ذیر

نخواهد بود. زی��را، آن کس��ی ک��ه من��ابع ان��رژی را تحت نظ��ارت دارد، در عین ح��ال مردم را تحت نظارت خواهد داشت. ب��رای آمریک��ا ک��ه دورتره��ا را می بیند، مهم این است که راه را ب��ر اس��تقالل ان��رژی کش��ورهای نوظه��ور

داده :مترجم 69 روی المللی بین آابهای در واقعه این زیرا کند، می فکر بشردوستانه کشتی ساختن متوقف واقعۀ همان به ورنوشه اینجا در گمان بیبود.

92

آین��ده س��د کن��د. و این اس��تقالل ان��رژی الزام��ا ب��ه فن آوری هس��ته ایبستگی دارد.

از این دیدگاه، توافقات ایران و برزیل مطمئنا یکی از رازه��ای مگ��و را آشکار ساخت، یکی از ناگفته های اساس��ی، درب��ارۀ پرون��دۀ هس��ته ای ایران، پرونده ای که می تواند گسترش یابد، ولی اگر گسترشی وج��ود دارد، برای استقالل انرژی هسته ای جه��ان س��وم اس��ت ک��ه در نه��ایت امر بنیادهای قدرت آمریکا را که به جریان انرژی فسیلی بس��تگی دارد

مین گذاری خواهد کرد. فراموش نکنیم که تداوم دالر به جایگاه آن در مبادالت انرژی فس��یلی بستگی دارد. وضعیتی ک��ه کم��ابیش در آین��ده بای��د ب��ا ش��بکۀ هس��ته ای ادامه یابد. خشم فوق العادۀ خانم کلینتون در رابط��ه ب��ا رئیس جمه��ور لوال دا سیلوا پس از قرار داد سه جانبه ب��ه این علت ب��وده ک��ه ق��وانین آمریکا را نقض کرد، زیرا آمریکا هر گونه پیمان همک��اری بین دولته��ا را در زمینۀ انرژی هسته ای خارج از سیطرۀ اقتدار و قیومی��تی ک��ه ب��رای

خود قائل می داند را منع کرده است. با این وصف خروج از بحران ایران در دور نهائی در یک بازی پوکر س��ه

قاره ای بازی خواهد شد. آمریکا دستۀ ورق های بازی را با هفت تیر روی میز بر می زند، روسیه و چین با نگرانی در مورد بلوف خطرناکی که بازیگران واشنگتن و ت��ل

کنند آویو وارد بازی کرده اند با نگاه پرسش آمیزی به یکدیگر نگاه می )به ویژه پس از آشتی کنان در مورد کدورتی که بخ��اطر تحق��یر خیلی آش��کاری ک��ه مقام��ات اس��رائیلی در م��ورد ق��وانین اخالقی بین المللی

و از خودشان می پرسند که ت��ا کج��ا نبای��د دس��ت از پ��ا70ابراز داشتند( خطا نکنند، و دورتر نروند. محاسبات حکیمانه و ارزیابی ه��ای ماهران�ه، تاب بازی چین و مسکو بین اتحاد سیاسی با ایران و واش��نگتن و کم��ک رسانی های مخفیانه به رژیم تهران، از جمل��ه کم��ک ه��ای نظ��امی. آی��ا

ها ب�ه ای�ران قط�ع نظ�ر300روسیه اعالم نکرده بود که از تحویل اس نخواهد کرد، یعنی موشک های پدافند ه��وائی م�ؤثری ک�ه می توان�د ب�ه

مهاجمان هوائی خسارات معنی داری وارد سازد؟

70

93

در اینجا باید اض��افه ک��نیم ک��ه روس ه��ا و چی��نی ه��ا من��افع اس��تراتژیک مشترکی در رابطه با ایران دارند، به ویژه در رابطه ب��ا ن��وعی اتحادی��ه در تجارت گاز ایران. روس ها بازار گاز اروپا و چینی ها ب��ازار آس��یا را در اختیار دارند. در این مورد نیز، منافع جغرافیای سیاسی حائز اهمیت

ب��ا برنام��ه ه��ای71بسیار زیادی است : طرح آمریکائی لولۀ گ��از ن��ابوکو . در نتیج��ه72روسیه برخورد کرده است، نورث استریم و سات استریم

جنگ اقتصادی شروع شده است، مطمئنا آمریکا حتا با اختص��اص دادن بخش بزرگی از ذخ��یرۀ ای��ران ب��ه خ��ود، در چش��م ان��داز فرض��ی تغی��یر رژیم، بخشی را به ازای تداوم سیاست فشار روی ایران دین ساالر با رقبای خود تقسیم خواهد ک��رد. ه��ر گون��ه معامل��ه و تهدی��د از ترکیب��ات کوکتل دروغ و بلوف که مذاکرات بین قدرت های رقیب را تشکیل می

دهد، بازی مضاعف و بازی زبانی مضاعف از قواعد عمومی است. روشن است که بازی هنوز تمام نش��ده، ولی بای��د روی این نکت��ه تأکی��د کنیم که خروج از بحران ایران بستگی به ع��واملی دارد ک��ه ب��ه ش��کل گسترده از محاسبات عقلی به دور می باشد. زیرا سنجه ه��ای واقعی ی گ�زینش در آخ�رین تحلی�ل بیش�تر ب�ا منط�ق فیزی�ک کوآنتی�ک، ک�امال احتمالی قابل بررسی می باشد تا با منطق قابل پیشبینی. زیرا ارتکاب به عمل یا گره گش��ائی معج��زه آس��ا ب��ه ن��انو- جابج��ائی ه��ای ق��درت و تأثیرات آن به عوام��ل تص��میم گیرن��ده در لن��دن، نیوی��ورک و واش��نگتن بستگی دارد. به شکل متناقضی، ولی به شکل همآهنگ نه پنتاگون و نه

النگلی )سیا( هستند که خواهان حرکت افراطی می باشند. در هر صورت، تصمیم نهائی نه فنی بلکه سیاسی خواهد بود. ب��ا وج��ود این جنگ هنوز اجتناب ناپذیر نیست )کورتیس لومی هر گز موفق نش��د جنگ اتمی پیش گیری کنندۀ علیه اتحاد جماهیر سوسیالیستی ش��وروی را که همه ج�ا ب�ا اطمین�ان و امی�دواری ک��افی از آن ح�رف می زد، ب�ه اجرا بگذارد(، حتا اگر مصمم ترین ها، یعنی سر سخت ترین ها هس��تند

که عموما برنده می شوند.

71 Babucco72 North Stream , South stream

94

2ضمیمۀ<

_ عراق/ایران2009اوت

، پایگاه سازمان مجاهدین2009 ژوئیه 28سه شنبه خلق ایران توسط نیروهای دولت عراق اشغال شد

، یک س��ازمان نظ��امی و م��ذهبی اس��ت73سازمان مجاهدین خلق ایران که ابت��دا م��ورد حم��ایت ص��دام حس��ین ق��رار گ��رفت، و پس از س��قوط دیکتاتور خلع س��الح ش��د. ولی نیروه��ای اش��غالگر آنگل��و ساکس��ون این

بر اساس توافقات امنیتی بین2008سازمان را گرم نگهداشتند. نوامبر واشنگتن و بغداد، کنترل اردوگاه آنها به نیروهای عراقی واگذار شد.

مبارز آموزش دیده و قویا منظم )دیسیپلینه( 2400، تقریبا 2003در بهار رسید، مجاهدین هن��وز امکان��ات ته��اجمی مثل جسد بی جانی بنظر می

سنگین، توپخانه و خودروی زرهی در اختی��ار داش��تند و ن��یروی ته��اجمی عملیاتی مستقلی را تشکیل می دادند که می توانست علیه ایران وارد

پیش از ق��رارداد1988کار زار شود، همان گون��ه ک��ه در تابس��تان س��ال آتش بس بین بغداد و تهران، با نام کد »فروغ جاویدان« به ایران حمله

کردند. اگر چه نام این سازمان در فهرست س�ازمان ه��ای تروریس�تی ب�ه ثبت رس��یده، ولی ام��روز ب��ه ش��کل آش��کار و بیش از ه��ر زم��ان دیگ��ری از

73 . التقاطی ایدئولوژی با جریان این آاغاز در کند می معرفی ملfها رژیم علیه مسلحانه مقاومت جنبش عنوان به را خود ایران خلق مجاهدین سازمان ] سال] طی اسلfمی انقلfب با همکاری از پس و شد تر افراطی آانها گیری موضع بعدها کرد، می مبارزه پهلوی سلطنت علیه اسلfمی مارکسیسم

1979 . اشرف قرارگاه یعنی عراقی معبد به گروه این مهاجرت تاریخ از ویژه به تروریستی اعمال رفتند پیش ایران منافع علیه تروریستی اقدامات تا ، . می تاریخ از سازمان این گردید برخوردار عراق بعث رژیم پشتیبانی از و یافت، تروریست 2002افزایش های سازمان فهرست در اروپا اتحادیۀ توسط

) سال ) در کرسون ادیت اروپائی کمیسر و وزیر نخست به پیوستن با مثال عنوان به گری لابی یمن به ولی گرفت، این 2009قرار از را خود . سال در که کنیم آاوری یاد داشت مناسبت گسترده شکل به آانها مورد در تروریسم چسب بر چه اگر ساخت، رها آامیز توهین 1971برچسب

مسلحانه مبارزۀ آاغاز با ایران خلق . 6مجاهدین رساندند قتل به را آامریکائی جمهوری 1981ژوئن 28مستشار رهبران علیه تروریستی قصد سوء . جمهوری حزب پارلمان اعضای از نفر چهار و وزیر معاون شش وزیر، چهار و بهشتی الله آایت تروریستی اقدام این در کردند بازشناسی را اسلfمی

. ژوئن در مذهبی، و تروریستی سازمان این شدند کشته نفر دو و هفتاد یعنی سرانجام و در 2003اسلfمی، تبعید در رهبرانشان بازداشت از پس - رم،- و پاریس در سوزی خود با همراه هواداران اعتراض از موجی موجب بروگیر لوئی ژان تروریست ضد قاضی اقدامات با فرانسه، در لوآز سور اوور

. بهار در فرانسه در که بودند شده هدایت و فناتیک قربانیان شد روبرو بروکسل .2007لندن، شد تبدیل دادگاه موضوع به

95

پشتیبانی های سیاسی پایتخت های بزرگ اروپائی برخوردار اس��ت. ب��ه همین گونه در واشنگتن، جائی که گروه های فشار نهادینه، که به شکل ف��وق الع��اده ای س��ازماندهی و فع��ال ش��ده ان��د، مانن��د ش��ورای ملی مقاومت، در پشت ویترین اردوی تهاجم به جمهوری اسالمی با افتخ��ار به نمایش گذاشته شده است. سخن گویان رسمی این سازمان جایگاه مهمی در شبکۀ صدای آمریکا دارند که برنامه هایشان به مقصد ای��ران

از سد های پارازیت ایران عبور می کند. ، در دورانی که زیبیگنیف برژینس�کی ب�ه جیمی1979حتا پیش از انقالب

کارتر توصیه می ک��رد ک��ه ش��اه را ره��ا کن��د _ وق��تی ک��ه ش��اه در فک��ر دوب�اره ملی ک�ردن بخش نف�تی ب�ود، ای�االت متح�ده از هم�ان دوران _ احتماال _ پشتیبانی هایش را از این سازمان در چشم ان��داز »جمه��وری ای�ران ب�ا رویک��رد فدرالیس�م« آغ�از ک��رده ب�ود. گ��زینش »ف��درال« ب�ه روشنی در منشور متشکل کنندۀ جریان مجاهدین خلق به ثبت رس��یده و منطق ضمنی این سازمان بر اس��اس ط��رح تجزی�ۀ کش�ور ای�ران ب�ه چندین منطقۀ مستقل است. می بینیم ک��ه ب��ا وج��ود شکس��ت آش��کار سیاس��ت آمریک��ا در این س��ی س��الۀ گذش��ته در ای��ران و در منطق��ه )شکستی که هیچکس در نفی آن پافشاری نمی کند( به هیچ عن��وان از اهداف عمومی خود قطع نظر نکرده است. با وج��ود شکس��ت، آمریک��ا نه تنها تغییری در طرح اولیۀ خود ایجاد نکرده، بلکه ب��ه ه��ر قیم��تی ک��ه شده راه خود را می پیماید. طرحی که در بازگشائی پروندۀ هس��ته ای ایران از طری�ق س��ازمان مجاه��دین خل��ق و ش�ورای ملی مق��اومت ب�ه

بال و پر تازه ای پیدا کرد، و مطمئنا چنین امری یک تصادف 2004سال یا رویداد اتفاقی نبود.

بنابر این، بنظر می رسد ک��ه تنه��ا مالحظ��ات بش��ر دوس��تانه نب��وده ک��ه موجبات حفظ و نگهداری یگان های مجاهدین، البت��ه خل��ع س�الح ش��ده،

در متن باز2009ژوئیه 28در کردستان عراق را فراهم آورده است، تا سازی رویکرد سیاسی آمریکا در رابطه با ایران، در حالی ک��ه پارلم��ان

به تخلیلۀ پایگ��اه آنه�ا رأی داد. ب��ا وج��ود این حف��ظ2007عراق از ژوئن یک نیروی با تجربۀ جنگی، اگر چه خلع سالح شده، ولی با قابلیت فعال سازی مجدد آن توسط دولت آمریکا، یکی از وج��وه پرون��ده اس��ت ک��ه باید در ذهنمان حاضر داشته باشیم. یعنی نیروی کمکی آموزش شده و

96

دیسیپلینه، که ظرف مدت کوتاهی قادر به انجام عملیات بوده، و بتواند در خاک ایران در عملیات نظامی شرکت داشته باشد، به عبارت دیگ��ر

پیش از امض��ای ق��رارداد آتش1989واقع��ه ای ک��ه مش�ابه آن در س��ال بس روی داد. اگر چه حملۀ مجاهدین در آن دوران با شکس��ت س��ختی

روبرو شد. هیچ مانعی وجود ندارد که فکر نکنیم ک��ه چ��نین اق��داماتی ب��ه مناس��بت بحران سیاسی و یا نظامی تکرار نشود، و حت��ا در ص��ورت ب��اال گ��رفتن منازعات، به موازات عملیات پژاک با پشتیبانی حزب کار کردستان ب��ه هدف گشایش یک جبه��ۀ ت��ازه مقاب��ل خط��وط امنی��تی ای��ران در جن��اح غرب. فرضیه ای که به هیچ عنوان پ��وچ نیس��ت، زی��را نق��اط اغتش��اش دیگری را نیز می توانیم هم زم��ان در خورس��تان و بلوچس��تان در نظ��ر

بگیریم. در این مورد بای�د اض��افه ک��نیم ک��ه از طری�ق پایگ��اه اش��رف، س��ازمان مجاهدین خلق عملیات شنود ارتباطات )نظامی و سیاسی( ایران را در

برای رژیم بعثی و س��پس ب��رای2003ادامۀ مأموریتهایش پیش از سال پنتاگون به عهده داشته است. سازمان مجاهدین ب��ا اس��تفاده از ش��بکه ه��ا و پ��ل ه��ای ارتباط��اتی در کالس سیاس��ی غ��رب، ق��ادر ب��ه تزری��ق اطالعات بدست آورده از طریق کانال های موازی مانند آژانس ام��نیت ملی )ان اس آ _ آمریک��ائی( ی��ا ش��اباک )س��ازمان اطالع��ات و ام��نیت داخلی اسرائیل( می باشد و به این وسیله ب��ه من��ابع اص��لی اج��ازه می

دهد که در سایه باقی بمانند. در واقع نقش مجاه��دین خل��ق، نقش جم�ع آوری اطالع��ات اس��تراتژیک اس��ت، ولی نقش پخش کنن��ده و پ��ل اطالع��اتی و ات��اق اک��و )اب��زار لکترونیکی ب�رای ب�ه ت�أخیر ان�داختن ارس�ال ص�دا و ایج�اد ت�وهم ب�رای شنونده که آن را ب��ه ش��کل ارتعش��ات ص��وتی می ش��نود...( را ن��یز ب��ه عه��ده دارد، و در چه��ار چ��وب اس��تراتژی غ��یر مس��تقیم ب��رای ایج��اد تمهیدات مرتبط به تغییر رژیم و ارزیابی ملت ایران برای همسوئی ب��ا

فدرالیسم بازار کاربرد پیدا می کند. در مورد منابعشان، مجاهدین خل��ق اعالم می کنن��د ک��ه از فروش��ندگان اطالع��ات اس��تراتژیک، و ب��ه وی��ژه از ب��ازار آزاد تص��اویر م��اهواره ای

97

استفاده می کنند. بر این اساس، نخس��تین افش��اگری ه��ا در رابط��ه ب��ا از طری��ق علی رض��ا2002 اوت 14برنام��ۀ هس��ته ای ای��ران، ب��ه ت��اریخ

جعف��رزاده، تحلی��ل گ��ری ک��ه ب��ه خ��دمت ف��اکس نی��وز درآم��ده و عض��و مجاهدین خلق می باشد، منتشر شد. به همین گونه، علی ص��فوی، ک��ه

در لن��دن مرک��ز2003او ن��یز عض��و مجاه��دین خل��ق اس��ت، ب��ه س��ال را ایجاد کرد که برنامۀ او روی مس��ائلی مانن��د74تحقیقاتی خاور نزدیک

»حقوق بشر، تهدیدات منطق��ه ای مانن��د تروریس��م و گس��ترش هس��ته ای، گسترش تمایالت افراطی م��ذهبی، ایج��اد دموکراس��ی و مش��کالت

کلیش��ه ه��ای م��اهواره ای2002اقتص��ادی« متمرک��ز اس��ت، طی اوت مرتبط به زباله های اتمی ایران را در وین به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل می دهد. این تصاویر ماهواره ای نخستین اقداماتی را ک��ه تا امروز در عرصۀ بین المللی ادامه یافته علی��ه ای��ران راه ان��دازی می کند. اردوی بین المللی علیه برنامۀ هسته ای ایران به گفتۀ وزیر ام��ور

مجموع�ه م�دارکی را تش�کیل2007خارجۀ فرانسه، کوشنر در سپتامبر می دهد که می تواند به جنگ بیانجامد.

، گزارش��ات مرتب��ط ب��ه تهدی��د2007 دس��امبر 3ب��ا وج��ود این، از ت��اریح برنام��ۀ هس��ته ای ای��ران می توان��د یکی از عناص��ر تحری��ف خ��بری در چه��ارچوب ط��رح تغی��یر رژیم در ای��ران و بی ثب��ات س��ازی جمه��وری اسالمی ایران باشد. به همان شکلی که پیش از این مطرح ک��ردیم، در چه��ار چ��وب نظری��ۀ تغی��یر رژیم در ای��ران، مجاه��دین خل��ق می توانن��د جایگاه خاصی داشته باشند _ دست کم در مرحلۀ گذار _ در س��اخت و ساز دولت فدرال ایران که یکی از نظریات بنی��ادی و درونی این گ��روه

می باشد. سازمان مجاه��دین خل�ق ای�ران مانن�د ح�زب ک�ار کردس�تان ب�ه عن��وان س��ازمان نظ��امی )در س��الن پش��تی وی��ترین سیاس��ی ک��ه برگزی��دگان اروپائی با آن آشنائی بیشتری دارند( به روشنی یکی از عناصری اس��ت که ایاالت متحده در جنگ پنهائی برای تخ��ریب ق��درت ای��ران در اختی��ار دارد. در اینجا موضوع یک نظریۀ سادۀ مکتبی نیست، بلکه موضوع ب��ه تمایل کامال مشخصی در زمینۀ جغرافیای سیاسی مرتبط می باشد ک��ه در متن دراز مدت به ثبت رسیده و ما امروز نت��ایج آن را می بی��نیم، ب��ا نمونۀ بارزی که دولت آمریکا در م��ورد پرون��دۀ بالک��ان نش��ان داد « در74 Near East Policy Research

98

واقع، تنها به پانزده سال نیازمند بود تا فدراسیون یوگوس��الوی، ق��درت منطق��ه ای و فروش��ندۀ اس��لحه ب��ه ع��راق بع��ثی را از بین ب��برد و ب��ه

جامۀ عمل بپوشاند.2008استقالل کوزوو در فوریۀ سازمان مجاهدین خلق اگر چه از پایگاه پش��ت جبه��ۀ پیش��گام خ��ود در خاک ع��راق مح��روم مان��ده اس��ت، ب�ا وج��ود این ب��ه دلی��ل نف��وذ طبق��ۀ سیاس��ی غ��رب و آمریک��ای ش��مالی در آن، ب��ه عن��وان ی��ک ک��ارت مهم ذخیره شده )با قطع نظ��ر از اردوگ��اه اش��رف ک��ه آگاهان��ه بس��ته ش��د، یعنی در زمان مناسب بر اساس برنامۀ وزارت خارجه( زی��را می توان��د برای اجرای همان نقش��ی فراخوان��ده ش��ود ک��ه کنگ��رۀ ملی ع��راق ب��ه

به عن��وان اب��زار ک��ار2003عهده داشت و برای حمله به عراق در سال واشنگتن و توجیه قانونی تجاوز به خاک عراق به کار ب��رده ش��د. چ��نین امری مستقل از در خواست صد و سه نمایندۀ اروپائی از اوباما ک��ه از

روی کند و نام سازمان مجاه��دین خل��ق را از فهرس��ت تصمیم اروپا پیسازمان های تروریستی خارج سازد.

_ سازمان مجاهدین خلق ایران،2007 فوریه 17

ابزار سیاسی و نظامی در خدمت ایاالت متحده

هر جنگی با جنگ کلمات و بمباران افکار عمومی آغ�از می ش�ود ت�ا آن را بقبوالنند، و حتا به نظریۀ و تأیید جنگ جذب کنند )همیشه عادالن��ه و قابل توجیه(، سپس پذیرش قربانی متقابل که مالی باشد یا جانی. ک��ه افک��ار عم��ومی بتوانن��د قربانی��ان اجتن��اب ناپ��ذیر را بپذیرن��د. از یکس��و

جوانان ما و از سوی دیگر کشتار و تلفات سنگین شهروندان. ه��ر تبلیغی نیازمن��د ت��داوم اس��ت ، ب��ه وی��ژه در ای��االت متح��ده، کش��ور تبلیغات و سیاس��ت، تولی��د ن��اب ماش��ین جن��گ رس��انه ای و ه��الیوودی. ایاالت متحده، کشوری که هر جنگی، جنگ دیگری را آم��اده می کن��د، و عادت بر این است که گزارش��ات دولت )س�رویس ه��ای اطالع��اتی( ب�ا99

شاهدان عینی و تحلیل گران اتاق های فکری تکمی��ل ش��ود، و روزنام��ه نگاران بزرگ که همگی مفتخر به دریافت مدال پولیتزر آن را هم��راهی

کنند. با وجود این باید یاد آوری کنیم که غالبا، گزارشاتی ک��ه تص��میمات مهم سیاسی را پوشش می دهد، در رسانه ها و ی��ا در ش��ورای ام��نیت و در عرصۀ عمومی به شکلی عرضه می شود که تماما خالف نسخۀ اص�لی گزارشات اس�ت، ب�ه عن��وان مث�ال در رابط��ه ب�ا پرون�دۀ ع��راق، س�الح کشتار جمعی یا القاعده را مطرح ک��رده بودن��د. در این م��ورد تغی��یرات دائمی مدیران و رؤسای سازمان سیا خیلی مع��نی دار و آش��کار کنن��ده

وضعیت نامناسب روانی مسئوالن و خدمه های آن می باشد. بین شاهدان بیرونی، در همکاری با تحلی��ل گ��ران دول��تی، نمون��ۀ احم��د چلبی را داشتیم که دولت آمریکا ب��ا س��خاوتمندی تم��ام از او ق��در دانی

. وزی��ر نفت و2003ک��رد، یع��نی در ح��د چن��د ص��د میلی��ون دالر پیش از و2005معاون نخس��ت وزی��ر در ع��راق جدی��د دموکراتی��ک بین س��الهای

، ولی چلبی فورا به دلیل آشکار شدن سابقۀ کالهبرداری تاریخی،2006 از ق��درت کن��ار گذاش��ته ش��د. در نتیج��ه، چل��بی منب��ع اص��لی، م��أمور اطالعاتی اصلی ک��اخ س��فید در م��ورد فرض��یۀ س��الح کش��تار جمعی در عراق بود، به عبارت دیگر جنگ به اعتبار گزارشات او آغاز شد. در این جا یادآوری کنیم که این آدمهای چلبی بودند که مجسمۀ ص��دام حس��ین را از روی ستون به شکل نمادینه جلوی هتل فلسطین سرنگون کردند، حادثه ای که نشریات بین المللی هنوز هم حاض��ر ب��ه پخش مونت��اژ آن هستند، البته مونتاژ خیلی آشکار، تظاهر کننده هائی را نش��ان می ده��د که علیه رژیم ابراز احساس��ات می کنن��د، ولی در واق��ع، اگ��ر ب��ه م��دل موه��ا و چه��رۀ تظ��اهر کنن��ده ه��ا دقت ک��نیم، می بی��نیم ک��ه این اف��راد عراقی عراق نیستند، بلک�ه از اه�الی فلوری�دا هس�تند. این موض�وع را،

مسلما هیچ یک از گزارش گران بزرگ ندیدند. امروز چلبی جدیدی از راه رسیده و نامش م��ریم رج��وی اس��ت، رئیس سازمان مجاهدین خلق ای��ران، منب��ع انحص��اری دولت آمریک��ا در م��ورد کارخانۀ غنی سازی نطنز )یک مهندس در تهران به دلیل خیانت محکوم می شود(، کارخانه در حال حاضر با چن��د ص��د س��انتریفوژ فع��الیت می کند، و نه چهل یا پنج��اه ه�زار ک��ه ب�رای غ�نی س�ازی اورانی��وم نظ��امی100

ضروری می باشد. در نتیجه می توانیم بگوییم که ای��ران ب��رای س��اخت بمب اتمی آماده نیست، و از سوی دیگر باید بپرسیم »برای چه کاری؟ همان گونه که ژاک ش��یراک ب��ه درس��تی در این م��ورد مط��البی مط��رح

کرد و موجب سر و صدای زیادی در رسانه ها شد.

مهمتر از افشای موضوع هسته ای، سازمان مجاه��دین خل��ق در زمین��ۀ بهانه تراشی برای جنگ فعال است، و آب به آس��یاب آنه��ائی می ری��زد که در واشنگتن ایران را به آتش بی��ار جن��گ داخلی در ع��راق متهم می کنند و مدعی هستند که ایران به شبهه نظامیان شیعیان و حتا ب��ه اه��ل سنت اس��لحه می ده��د، و ب��ر این اس��اس ج��ان س��ربازان آمریک��ائی را بخطر می اندازد، یعنی جنایت نابخشودنی در ش��یوۀ بی��انی احساس��ات میهن پرستانۀ گفتار رسمی و سریال ه��ای تلویزی��ونی. ب��ا این حس��اب، بی دلیل نیست که همزمان با امضای فرمان رئیس جمهور جرج ب��وش برای حذف تمام مأموران فع��ال ای��رانی در خ��اک ع��راق، ش��ورای ملی مق��اومت، هم��ذات و ن�ام مس��تعار مجاه��دین خل��ق، در پ�اریس و ب�رلن

نفر از م��أموران ای��رانی و آنه��ائی ک��ه ب��ا ای��ران31690فهرستی از نام همکاری می کنند و در تمام سطوح دولت ع��راق، ارتش و پلیس فع��ال هستند منتشر می کند. هدف گرفتن این همه آدم ب��رای قت��ل، خ��ارج از ق��انون در س��طح گس��ترده، تحری��ک در چ��نین ابع��ادی ب��ه ه��دف ایج��اد زنجیره ای از اعمال انتقام جویانه و تالفی جویان��ه بین جوام��ع م�ذهبی، یعنی خ�ون ری�زی بیش�تر و کش�تار بیش�تر در ع�راق، کش�وری در م�رز

انفجار و فروپاشی. به گزارش سخنگویان سازمان مجاهدین خلق/شورای ملی مقاومت )

در روزنامۀ خاورمیان��ه در رادی��و بین المللی فرانس��ه( :2007 ژانویه 27 »این فهرست حاوی افرادی است که وابسته به نیروه��ای وی��ژۀ ق��دس سپاه پاسداران انقالب هستند]...[ و نام و رتبه و نام یگ��انی ک��ه ب��ه آن تعلق دارند، و حتا میزان حقوقی که دریافت می کنن��د در این فهرس��ت قید شده است. در این اسامی فهرست منتشر شده به ویژه نام شش تن از اعضای پارلمان عراق، معاونان وزیر، مقامات عالی وزارت دفاع و وزیر امور داخلی، مسئول گمرکات بصره، ح��اکم بغ��داد ی��ا ش��هرهای دیگر ]...[ را می بینیم. غالب اف��رادی ک��ه ن��ام و مشخصاتش��ان در این فهرست به ثبت رسیده از اعضای تیپ بدر هستند که به پیک��رۀ ن��یروی

101

ق��دس ]وابس��ته ب��ه س��پاه پاس��داران انقالب[ تعل��ق دارد و توس��طعبدالعزیز حکیم در عراق هدایت می شود...«.

فهرست پاکسازی و اخراج به هدف تغذیۀ جنگ داخلی س��ایه آس��ا و در عین حال تشدید شکست آمریکا، شکس��ت تحم��ل ناپ��ذیر ب��رای ق��درت حاکم که اندک اندک ایران باید به عن��وان تنه��ا مس��ئول چ��نین وض��عیتی محکوم شود. رون�د اته��ام زنی و مش��خص نم��ودن مقص��ر، س��وء قص�د بزرگی که می تواند با مداخلۀ ای��االت متح��ده انج��ام گرفت��ه باش��د، این موضوع را مش��اور اس��بق وزارت دف��اع در دوران جیمی ک��ارتر مط��رح کرده است و زیبیگنیف برژینسکی نیز چن��د روز پیش ب��رای حض��ور در سنای آمریکا فراخوانده شد. برژینس��کی حت��ا دورت��ر رفت��ه و ب��ه ش��کل ضمنی گفته است که دولت آمریکا احتماال اله��ام بخش و حت��ا س��ازمان

دهندۀ چنین سوء قصدهائی بوده است. برژینسکی معمار ب��زرگ جن��گ ه��ای کش��ور گش��ایانه ب��رای ام��پراتوری ن��وین، روش��ن اس��ت ک��ه از پس��ت خ��ود اس��تعفا ن��داده اس��ت، ولی او کارشناسی است که راه و روش هائی را که خیلی اتف��اقی و خطرن��اک

بنظرش می رسد محکوم می کند.

با وجود این مشخصا یادآور شویم که اختالف نظ��ر و برخ��ورد در جبه��ۀ نئو محافظه ک��اران، و ب�ه همین گون�ه در جبه�ۀ دموکراته��ا در واق��ع ب�ه

گزینش راه و روشها مرتبط می باشد و نه اهداف. اگر تحریک��ات س��اخت آمریک��ا در ای��االت متح��ده مداخل��ه نمی کن��د، در فرانسه می توان��د مانن��د الکتروش��وک نه��ائی در انتخاب�ات ب��ه نف��ع تنه�ا نامزد نظم آتالنتیک عمل کند، زیرا پ��اریس )پس از مادری��د و لن��دن( در تهدید سایه آسای گروه سلفی مذهبان واقع شده که اعالم جهاد ک��رده

ژانویه گذشته به سازمان القاعده در مغرب اسالمی پیوس��ته 25اند، و اند. سازمانی که در مکان نامیده شده، هر ب��ار ک��ه بخواهن��د ب��ه افک��ار

عمومی نیش بزنند، آن را فرامی خوانند. سپتامبر 28یادآوری کنیم که، نشانۀ خاصه معنی دار و حتا نگران کننده

، ایاالت متحده ن��ام مجاه��دین خل��ق را از فهرس��ت س��ازمان ه��ای2012 باز می گردد. ب��ر این1997تروریستی حذف کرد که قدمت آن به سال

اساس می توانیم تصور ک��نیم ، مجاه��دین رس��ما ت��أمین م��الی ش��ده و

102

مجهز می شوند ت��ا در مرزه��ای جمه��وری اس��المی ب��ه م��أموریت ه��ای جنگی شورشگرانه گسیل شوند، در یک ق��دمی م��رزی هس��تند ک��ه هیچ

یک هنوز از آن عبور نکرده اند.

3ضمیمۀ<

_ ایران : افزایش تمایالت ناآرامی2010ژوئیه داخلی، المثنای اجتناب ناپذیر وخامت مشکل هسته

ای

در2004نخستین نشانه های افزایش اخیر نیروی سانتریفوژها در سال خوزس�تان و کردس��تان ب�ا کنگ��رۀ بنیانگ��ذاری پ�ژاک تجلی ک��رد و از آن ت��اریخ ح��دود هش��تاد عملی��ات نظ��امی در کردس��تان ای��ران را ب��ه ثبت

نیروه��ای ای��ران را ب��ر آن 2006رساند. این حمالت نظ��امی، در آوری��ل داشت تا دو بار وارد کردستان عراق شوند. کامال مثل نیروه��ای ترکی��ه

، دائما وارد کردستان ع��راق2007که امروز، یعنی آخرین روزهای سال می شوند.

بود ک��ه در خوزس��تان ش��ورش ش��د، واقع��ه ای ک��ه ب��ا2005طی آوریل یکی از ره��بران جبه��ۀ خوزس��تان در75مالق��ات احتم��الی س��عید ط��اهر

واش��ینکتن ب��ا ب��رخی مش��اوران ک��اخ س��فید تالقی داش��ت. از ت��اریخ سپتامبر، زنجیره ای از عملیات تروریستی سامانه های نف��تی ب�ا ارزش

)با ه��دف2006حیاتی در خوزستان )لولۀ گاز( را هدف گرفت و تا بهار ق���راردادن پاالیش���گاه ته���ران( ادام���ه ی���افت. م���وج بلن���د، س���ونامی

24 و 17 با دو دور انتخابات ریاس��ت جمه��وری طی 76فراخواست مرزی همراه شد. بل��وای خش��ونت ب��اری ک��ه می ت��وانیم آن را بی2005ژوئن

. مترجم : 75 » به » را او نام من نتیجه در است خواندن قابل من برای طاهر سعید تنها که است شکلی به لاتین به شخص این نام املfیکنم می قید زیر در آامده متن در که شکلی همان

Said Taher Naamahad

. مترجم : 76 مستقل کشوری به باید ایران، جنوب و خوزستان منطقۀ ایران، تجزیۀ برای آامریکا طرح در زیرا خوزستان به مرتبط مرزی فراخواست. شود تبدیل اهواز عربستان نام به

103

هیچ تردیدی به عنوان اقدام ب��رای بی ثب��ات س��ازی جمه��وری اس��المی تلقی کنیم. بلوای خشونت باری ک��ه ت��ا ام��روز ت��دام یافت��ه اگ��ر چ��ه در

ابعادی نازلتر. ، نمایندگان هفت سازمان2005 فوریه 20در اینجا باید یادآوری کنیم که،

2005 اکت��بر 26مختل��ف ب��ا دع��اوی ملی در لن��دن گردهم��آئی داش��تند. گردهمآئی دیگری در واشنگتن برگزار ش��د، و س��پس ب��ه ابتک��ار مایک��ل ل��دین و ن��آمریکن این��ترپرایز انس��تیتو« گردهم��آئی عم��ومی دیگ��ری راه اندازی شد. زنجیره ای از تالقی رویدادها ک��ه مطمئن��ا چ��یزی فرات��ر از

همزمانی ساده است. از س��ر گرفت��ه ش��د، ب��ه وی��ژه در2006در نتیج��ه، ن��اآرامی در به��ار

و1979 مه موج عظیمی بخود دید که از س��ال 24آذربایجان، تبریز طی دوران انقالب بی سابقه بنظ��ر می رس��ید، یع��نی روی��دادی ک��ه احم��دی

مه در فردای آشوب ها، دشمن خارجی را به عنوان عام��ل25نژاد روز تحریکات قومی معرفی کرد. طی78، م��دیر مرک��ز رواب��ط بین المللی77س��لیج س��یدنمن هاریس��ون در لوموند دیپلماتی��ک منتش��ر ش��د، ب��ه2007مقاله ای که به تاریخ اکتبر

شکل گسترده توضیح داده است که چگونه ک��اخ س��فید ب��رای بی ثب��ات سازی ایران از طریق عوامل نف��وذی از درون اق��دام ک��رده اس��ت »ب��ا کمک به گروه های ج��دائی طلب، عربه��ا، کرده��ا، بلوچه��ا و آذربایج��انی

ها«. 2009 م��ه 28سوء قصد از سوی گروه مبارز سنی جندالله، که به تاریخ

به شکل بمب گذاری در مسجد شیعیان در2010 ژوئیه 16و به همچنین زاهدان، در بخش جنوب شرقی ایران، به وقوع پیوست و توسط همین گروه بازشناسی شد، تمام مشخصات سناریوی ه��رج و م��رج تخریبگ��ر را با خود همراه دارد : یعنی لبریز ش�دن بی ثب�اتی پاکس�تان روی م�رز

ایران و تقویت تنش های منطقه ای بین شیعیان و اهل سنت.

77 Selig Seidenman Harrison78 Centre for International Policy

104

4ضمیمۀ<

_ جنگ پولی، جنگ جهانی2012 فوریه 22 برنامۀ جنگ، به شکلی که آمریکائی ه��ا دوس��ت دارن��د بگوین��د، پیش از همه در زمینۀ جنگ اقتصادی تدارک دی��ده می ش��ود _ مرح��وم می��تران گفته بود »جنگی ویرانگر که نام خود را اعالم نمی کن��د« _ و عالوه ب��ر این از طریق جنگ پولی ادامه یافته و یا ورشکستگی در شرف تکوین ساختاری و جهانی را مث��ل س��ایه هم��راهی می کن��د. نظ��ام ورشکس��ته است زیرا به شکل درون بودی منحرف بوده و روی دروغ و قرض پایه گذاری شده اس��ت. در نتیج��ه می ت��وانیم بگ��وییم ک��ه اس��تفاده و ایج��اد ثروت مجازی، یعنی ثروتی که خارج از بازی نوشتاری رایان��ه ای وج��ود خارجی ندارد، یعنی اب��زاری ک��ه در ه��ر ثانی��ه م��وج ف��وق الع��اده ای از جریان پول مجازی را به وجود می آورد. پ��ول مج��ازی ب��ا وج��ود این در پایانه به ش��کل ق��درتی واقعی تب��دیل ش��ده و ب��ه دراختی��ار ص��احبان آن ق��رار می گ��یرد. واقعیت مج��ازی، واقعیت مج��ازی م��اتریس سیس��تم :

میلی��ارد دالر،700000 میلی��ارد دالر، حجم اقتص��اد واقعی اس��ت، 40000 بیست ب��ار بیش��تر، حجمی اس��ت ک��ه س��االنه در ش��ریانهای تل��ه ماتی��ک

میادین مالی جریان می یابد. در ماتریس سیستم، ما در کیسۀ< آب جنینی انباشته

از دروغ شناور هستیم و ترک تبدیل طال به دالر، حذف سریع قواعد و م��وازین و1971از سال

نرخ شناور ارز، ایاالت متحده دارای امتیاز نظام پولی خاصی است که

105

تنها برازندۀ و برای تأمین منافع او می باشد.امکاناتی که، اگر در تعل��ق یک دولت و پشتیبانی و همآهنگی بخبگانی نبود ک��ه ب��ه فتیش��یم لی��برال گرویده اند، می توانس��ت ب��ه راح��تی در حیط��ۀ ی��ک س��ازمان تبهک��ار و

مافیائی باشد. امروز ایاالت متحده پول تقلبی منتشر می کند، سیارۀ زمین انباشته از دالرهائی شده که تنه��ا ارزش آن هم��ان کاغ��ذی اس��ت ک��ه در چاپخان��ه برای چاپ آن به کار رفته. نهادهای مالی ایاالت متح��ده ب��ا دع��ای خ��یر وزارت خزانه داری رهبران کشورهای ب��ه وی��ژه اروپ��ای جه��ان س��ومی شده را خریداری کرده و تشویق به بزهکاری کرده و کشورهایش��ان را با ضمانت اموال ملی که دولتها وظیفۀ حفظ و نگهداری آن را به عهده دارند به زیر بار قرض می کشانند. ب��ه همین ش��کل ب��ود ک��ه یون��ان در

دام گلدمن ساکس افتاد. آژانس مرکزی جاسوسی و جنگ اخالل گرانه و ناقض نظم عمومی، به عبارت دیگر سازمان سی آی ای )سیا( به سهم خود پول موازی چ��اپ می کند _ یعنی دالرهای تقلبی واقعی _ و این پولهای تقل��بی را در پای��ه و اساس طرح های جنایتکارانۀ اقتص��ادی ب��ه خ��دمت می گ��یرد : م��واد مخدر، سالح، فعالیت های بزهکارانه، و غ��یره. ام��ا خ��ود دولت ف��درال، همت عالی اوراق بهادار برای خزان��ۀ خ��ودش بچ��اپ رس��اند. فهرس��ت بزهکاری ها و جنایات زشت تکراری توسط مبتذل ترین و لیبرال ت��رین و پاکدین ت��رین کش��ور جه��ان، ب��ا قط��ع نظ��ر از هم پیمان��ان وه��ابی و قطری و سعودی طوالنی خواهد بود. یا ب��ازهم می ت��وانیم از دیگ��ر هم پیمانان مانند جهاد طلبان و سلفیست های القاعده که از افغانستان ت��ا سوریه با عبور از بوسنی، کوزوو، عراق، لبنان، س��ودان، لی��بی و ...ی��اد کنیم که با اعتقاد راسخ و به هم�ان ان�دازه م�ذهبی و پاک��دین ب�ه ط��رح های سیاه آمریکای نفرت انگیز در اعماق بروکلین روی شطرنج تسلط

جهانی خدمت کردند. در اینجا آیا دوباره باید در مورد تحریف آمار اقتصادی ح��رف ب��زنیم ک��ه ایاالت متحده را به الماس دموکراتیک تبدیل ک��رده، یع��نی کش��وری ک��ه در گذشته رقیب شوروی س��ابق تلقی می ش��د، یع��نی ج��ائی ک��ه تم��ام داده های رسمی کامال ساختگی ب��ود؟ در نتیج��ه، تولی��د ناخ��الص داخلی

درصد نازلتر از رقمی است که رس��ما اعالم ش��ده. از س��وی35آمریکا 106

دیگر، چینی ها در گمانه زنی هایش��ان تولی��د ناخ��الص داخلی آمریک��ا رانصف رقم اعالم شده به حساب آورده اند.

بر این اساس، در مجموع، بدهکاریهای ای��االت متح��ده، پس از ب��ازبینی درصد تولید ناخ��الص داخلی واقعی می رس��د.200رقم اعالم شده، به

به همین گونه نهادهای م��الی و ب�انکی ک��ه بیالن هایش��ان غالب��ا تحری�ف ش��ده اس��ت، در واق��ع پنج ش��رکت معت��بر طرف��دار سیس��تم در این

ب��ا2008کاله��برداری و تحری��ف ش��رکت دارن��د : ب��ه مناس��بت بح��ران فروپاشی اعتبارات فرضی )با ریسک اعتباری(دیدیم، دو ش��رکت م��الی

Freddieاز معتبرترین شرکتهای مالی در بازار، فردی مک و ف��انی م��ای)mac , Fannie Mae( و ب��ه همین گون��ه بان��ک لهمن ب��رادرز )Lehman

Brothers( ولی پیش از این، ماجرای انرون ،)Enronبه ش��کل گس��ترده ) تخمین تحریف شده را بر مال ساخته بود.

، گ��روه ورکین��گ)1988اض��افه ک��نیم ک��ه در ای��االت متح��ده، از م��ارس Working Group on Financial Marketبورس را بر اس��اس گ��زاره ه��ای )

ذخیرۀ فدرال هدایت می کند )برای این ک��ه نگ��وییم تحری��ف می کن��د(، مجتمعی از بانکهای خصوصی ک��ه خودش��ان را بج��ای انجمن ه��ای غ��یر

توس�ط1999انتف�اعی مع�رفی می کنن��د. در عین ح�ال رس�ما از س�ال ( تحریفWashington Agreement on Gold»واشنگتن اگرمنت آن گولد« )

بهای طال و نقره و فلزات گرانبها. قراردادی که نوزده بانک مرک��زی را _ که عموما اروپائی هس�تند و س��وئیس ن��یز بین آنه��ا دی�ده می ش��ود _

(2009 تن در س��ال 400موظف می دارد که ساالنه مقادیر زی��ادی طال ) برای تنظیم بهای این فلز ب��ه ف��روش بگذارن��د. ب��ه م��وازات این ب��ازار، بهای مواد اولیه صنعتی یا کش��اورزی ب��ر اس��اس محص��والت مش��تق و

دیگر ابزارهای سوداگرانه تنظیم می شود. تمام این تحریفات هدف واح��دی را پی گ��یری می کن��د ک��ه ب��ه س��ادگی قابل شناسائی است : صحنه پردازی و شبیه سازی ه��ائی ک��ه از نم��ای دور برای آنهائی ک��ه آگ��اه نیس��تند، ثب��ات و تحکیم نظ��ام م��الی و پ��ولی حاکم توسط ایاالت متحده و واحد پول این کشور یعنی دالر )خدا-دالر( را به نمایش می گذارد. تمام این موارد چیزی بجز تبلیغات ت��و خ��الی و پوشالی برای ایجاد فریب بصری در چش��م ان��داز نیس��ت، ص��حنه آرائی که فروپاشی آن قابل پیشبینی بوده و هم��ۀ م��ا را ب��ه س��وی فروپاش��ی107

نهائی سوق می دهد. اگر تا کنون به مرحلۀ تکوین فروپاش��ی نرس��یدهباشیم.

جنگ پولی ، چین در مق��ام س��خنگوی20، به مناسبت گروه کش��ورهای 2008نوامبر

کشورهای نوظهور )برزیل، جمهوری آفریقای جنوبی ، هند و کشورهای دیگ��ر( علی��ه نظ��ام فعلی موض��ع گ��رفت، و در خواس��ت ک��رد ک��ه دالر جایگزین شود و سبدی از مواد اولیه )طال، نق��ره، نفت، و غ��یره( ب��رای

2847، ذخیرۀ چینی ه��ا ب��ه 2011ارزش گذاری ایجاد گردد. در آغاز سال میلیارد دالر می رسید، یعنی حجمی که سنگینی پیشنهاد پکن را نش��ان می داد. ولی طرح چینی ها تنها نیست، و این موضوع به ما اج��ازه می ده��د ک��ه به��تر ن��برد ب��رای طال را درک ک��نیم، بس��یاری از دولت ه��ا و مهمترین آنها خواهان بازگشت به استاندارد طال یا نظ��ام ه��ای مخل��وط

در مشارکت با طال هستند. از چنین چشم ان��دازی پی می ب��ریم ک��ه دولت ه��ای آمریک��ا، انگلیس و اروپائی از طریق بانک مرک��زی اروپ��ا، و هم��ه از طری��ق ن��اتو و بس��یج عمومی برای راه اندازی جنگ بر آن هستند ت�ا انحص��ار ی�ا دسترس�ی و بهره برداری از منابع و ثروت جهان و به همین گونه شبکه های تج��اری را بخود اختصاص دهند. اگر چه قدرت مالی مطمئنا ح��رف آخ��ر نظ��ام نیست که سرانجام جنگ در عرصۀ اجتماعی-طبیعی ک��ه پ��ول و ق��درت

آن تنها یکی از راه ها یا یکی از شیوه ها می باشد. در هر صورت، جنگ علیه لیبی موجب ش��د ک��ه ذخ��یرۀ طالی جمه��وری

ذخ��یرۀ2003لی��بی را ب��ه ت��اراج ببرن��د، ب��ه هم��ان ش��کلی ک��ه در جن��گ دالره��ای بان��ک مرک��زی ع��راق ب��ا چن��دین هواپیم��ای ب��اری تخلی��ه ش��د. ب��دهکاری ه��ای دول��تی ب��ا تب��انی طبق��ۀ سیاس��ی کم��پرادور )ب��ورژوازی وابسته و معامله گر( عوام فریب و بی شرم، در فراسوی هر تصوری، به دقت سازماندهی ش��د، و م��وجب ش��د ک��ه ام��وال عم��ومی، من��ابع و ذخیرۀ یونان، پرتغال، اسپانیا، و به همچنین تا حدودی اموال فرانسه ب��ا

چکش حراج به آنی که بیشتر می پرداخت فروخته شود. امروز جبهه ها به روشنی ترسیم شده است : ایاالت متحده، اسرائیل، انگلس��تان، فرانس��ه، آلم��ان، ترکی��ه، و اتحادی��ۀ ع��رب، مجموع��ه ای از108

منافع تقریبا به هم پیوسته را علیه ایران تشکیل می دهد. ای��ران متح��د قسم یاد کرده و عینی سوریه و لبنان، با پش��تیبانی چین و روس��یه _ ت��ا جائی که ممکن باشد _ دولت هائی که به سیستم جه��انی تعل��ق دارن��د. وضعیت عراق، پاکس��تان و هن��د ب��ه دلی��ل پیجی��دگی ه��ای من��افع بیش��تر محک��وم ب��ه نوس��ان اس��ت. اگ��ر چ��ه ملت ه��ائی ک��ه این کش��ورهای را تشکیل می دهند رویکرد کمابیش ثابتی دارند، هند با روسیه و پاکستان

با چین. اگ��ر جن��گ س��خت روی نده��د، جن��گ م��واد اولی��ه، تحری��ف ارزش ه��ا، دیکتاتوری بیش از پیش تحمل ناپ��ذیر دالر ان��دک ان��دک تع��ادل را تغی��یر می دهد. سرانجام، چنین مواردی به نفع غرب بحران زده تمام نخواهد شد، هر چند که در زمینۀ مهندسی مالی ماهر باشند، زیرا جنگ ه��ا می توانند پیروز ش��وند و در عین ح��ال در جه��انی ک��ه در ح��ال چن��د قط��بی

شدن است، ناقوس قدرت برتر می تواند به صدا درآید.

پایان نوشت کتاب حاضر با این بلند پروازی نوشته شده است تا نشان دهد ک��ه ی��ک اندیشه _ نظریه _ می تواند به زندگی خاص خود ادام��ه ده��د و ب��ر این اساس تاریخ ساز باشد و جریان هائی را هدایت کرده و انسان ها را به

منطق محتومی محکوم کندکه نتوانند از آن رهائی یابند. حیات ملت ها مستلزم جستجوی دائمی انرژی بوده که در قرن بیس��ت و یکم به تقابل وحشیانه تبدیل شده، و به همین علت برای دستیابی به

منابع یا کنترل راه های انتقال آن به جنگ افروزی روی آورده اند. ولی این موض��وع در رابط��ه ب��ا اندیش��ۀ مح��رکی ک��ه ام��روز جه��ان را سازماندهی می کند و معرف اهداف بازیگران آن است، در وجه ثانوی واقع شده است. خواست برتری جوئی ابتدا ملت هائی را که به سطح خاصی از قدرت رسیده بودند بخدمت می گرفت، ام��روز این خواس��ت برتری جوئی در خدمت نظام جهانی و »الیگوپل« )انحصارات( است و

سرانجام خودشان زندانی آن شده اند.

109

ایران باید تخریب شود زیرا منطق نظام به شکل مستقل از خواس��ت انفرادی رهبران جهان آزاد به حیات خود ادامه می دهد یع��نی ره��برانی که از مدت ها پیش دیگر قادر به تص��میم گ��یری مس��تقل ب��رای جامع��ۀ خودشان نیز نبوده و اسیر نیروهای ابرتع��یین کنن��ده، م��ادی، اس��طوره

ای و ایدئولوژیک هستند.

2012بهار

110