1

FAGG Fingolimod (BE: GILENYA®) en hartproblemen: herziening van de baten-risicoverhouding Somatropine (BE: GENOTONORM®, HUMATROPE®, NORDITROPIN®, NUTROPINAQ®, OMNITROPE®,

ZOMACTON®) en verhoogd risico van mortaliteit: baten-risicoverhouding blijft positief Dabigatran etexilaat (BE: PRADAXA®) en fatale bloeding: update Hoestmiddelen op basis van folcodine: baten-risicoverhouding nog steeds positief

Buflomedil (BE: LOFTYL®): bevestiging van de schorsing van de vergunning voor het in handel brengen

Niet-selectieve NSAID’s en gastro-intestinale en cardiovasculaire toxiciteit: nieuwe evaluatie Pioglitazon (BE: ACTOS®) en risico van blaaskanker: vervolg Sartanen en kanker: positieve baten-risicoverhouding Domperidon en risico van ernstige ventriculaire aritmieën of plotse cardiale dood: positieve baten-

risicoverhouding

Geactiveerd drotrecogin alfa (BE: XIGRIS®): wereldwijde terugtrekking van de markt Strontiumranelaat (BE: PROTELOS®) en veneuze trombo-embolie/rash: herziening aan de gang

Brieven van farmaceutische firma’s gericht aan de gezondheidszorgbeoefenaars,

gevalideerd door het FAGG (Direct Healthcare Professional Communications of DHPC’s) Escitalopram (BE: SIPRALEXA®) en dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval Citalopram (BE: CIPRAMIL® en “generieken”) en dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval Miconazol orale gel (BE: DAKTARIN®) en verstikking bij zuigelingen en zeer jonge kinderen

Domperidon (BE: MOTILIUM®, TOURISTIL® en “andere”) en cardiovasculaire veiligheid Dabigatran etexilaat (BE: PRADAXA®) en nierfunctie

Griepvaccin INFLEXAL V® en koorts bij ingeënte kinderen Methylergometrine maleaat METHERGIN® drinkbare oplossing: stopzetting commercialisatie Lenalidomide (BE: REVLIMID®) en risico van tweede primaire kwaadaardige tumoren Sildenafil (BE, binnen deze indicatie: REVATIO®) en verhoogd mortaliteitsrisico bij pediatrische

patiënten met pulmonale arteriële hypertensie bij dosissen hoger dan de aanbevolen dosis Dronedarone (MULTAQ®, niet gecommercialiseerd in België): beperking van het gebruik

Romiplostim (BE: NPLATE®) en risico van ziekteprogressie tot acute myeloïde leukemie bij patiënten met myelodysplastisch syndroom

Dasatinib (BE: SPRYCEL®) en pulmonale arteriële hypertensie Rituximab (BE: MABTHERA®) en fatale reacties bij patiënten met reumatoïde polyartritis

Uw geneesmiddelen en gezondheidsproducten, onze zorg

06.03.2012

Farmacovigilantie

Project “Actieve geneesmiddelenbewaking”

Selectie van recente mededelingen in het kader van de Geneesmiddelenbewaking

2

Folia Pharmacotherapeutica van het BCFI: recente mededelingen

Tiotropium (BE: SPIRIVA®): profiel van cardiovasculaire veiligheid Exenatide (BE: BYETTA®) en sitagliptine (BE: JANUVIA®): geen bewijs van verhoogd risico van

pancreatitis en kanker Vaccin tegen humaan papillomavirus (BE: CERVARIX®, GARDASIL®): positieve baten-

risicoverhouding Vaccin tegen H1N1 influenza PANDEMRIX®: geen bewijs van risico van Guillain-Barré syndroom

maar signalen van narcolepsie Bevacizumab (BE: AVASTIN®) en sunitinib (BE: SUTENT®) en kaakbeennecrose

Folia Pharmacotherapeutica van het BCFI: “black triangle”-geneesmiddelen

Nieuwe specialiteiten beschikbaar sinds januari 2012: abirateron (BE: ZYTIGA®), asenapine (BE: SYCREST®), catumaxomab (BE: REMOVAB®), febuxostat (BE: ADENURIC®)

Nieuwe specialiteiten beschikbaar sinds november 2011: boceprevir (BE: VICTRELIS®) Nieuwe specialiteiten beschikbaar sinds oktober 2011: allergeenextract van vijf verschillende

grassen (BE: ORALAIR®)

FDA Ondansetron (BE: ZOFRAN® en “generieken”) en abnormaal hartritme TNF-alfa inhibitoren en legionellose en listeriose

Signalen van het Lareb

Tamsulosine (BE: OMIC® en “generieken”) en gezichtsstoornissen Sartanen en smaakstoornissen Desloratadine (BE: AERIUS®) en toegenomen eetlust

Sitagliptine (BE: JANUVIA®) en dyspnoe

Drug Safety Geneesmiddel-geïnduceerde fotosensitiviteit Agomelatine (BE: VALDOXAN®): evaluatie van de baten-risicoverhouding

Andere bronnen Bevacizumab (BE: AVASTIN®) en ernstige infectieuze endoftalmie Bevacizumab (BE: AVASTIN®) en ovariumfalen bij premenopauzale vrouwen

Fluorochinolonen en toegenomen spierzwakte bij patiënten met myasthenia gravis

Gonadoreline-agonisten en cardiovasculair risico bij mannen behandeld voor prostaatkanker

3

Gebruikte afkortingen

AFSSAPS: Agence Française de Sécurité Sanitaire des Produits de Santé – Frans geneesmiddelenagentschap

AML: Acute Myeloïde Leukemie

BCFI: Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie

BCGH van het FAGG: Belgisch Centrum voor Geneesmiddelenbewaking voor geneesmiddelen voor Humaan gebruik van het FAGG

BE: gecommercialiseerd in België COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease

DHPC: Direct Healthcare Professional Communication

DRESS: Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms

ECG: Electrocardiogram

EMA: European Medicines Agency – Europees geneesmiddelenbureau

FAGG: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten

FDA: Food and Drug Administration (VS)

HPV: Human PapillomaVirus

ITP: auto-Immuun Trombopenisch Purpura

Lareb: Nederlands Bijwerkingen Centrum MHRA: Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency – Geneesmiddelenautoriteit van het Verenigd Koninkrijk

MDS: Myelodysplastisch Syndroom

PAH: Pulmonale Arteriële Hypertensie

SKP: Samenvatting van de Kenmerken van het Product

SOS: Safety Of non-Steroidal anti-inflammatory drugs

TNF: Tumor Necrosis Factor

VHB: Vergunning voor het in de Handel Brengen

WGO: Wereldgezondheidsorganisatie

Verantwoordelijke uitgever: Xavier De Cuyper, Administrateur-generaal van het FAGG

Copyright © FAGG

www.fagg.be

Over de VIG-NEWS

De VIG-NEWS is een trimestriële elektronische nieuwsbrief, bestemd voor de gezondheidszorgbeoefenaars, ontwikkeld door het Belgisch Centrum voor Geneesmiddelenbewaking

voor geneesmiddelen voor Humaan gebruik (BCGH) van het FAGG. De VIG-NEWS geeft een selectie van recente mededelingen betreffende geneesmiddelenbewaking

komende van diverse bronnen.

Over het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG)

Het FAGG is sinds 1 januari 2007 in België de bevoegde overheid voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten.

De rol van het FAGG is het verzekeren van de kwaliteit, de veiligheid en de doeltreffendheid van geneesmiddelen en gezondheidsproducten op de markt en in klinische ontwikkeling.

Het FAGG waakt in het belang van de Volksgezondheid, dat de bevolking kan beschikken over de geneesmiddelen en de gezondheidsproducten die zij nodig heeft.

4

FAGG Fingolimod (In België: GILENYA®) en hartproblemen: herziening van de baten-risicoverhouding.

Volgend op een aantal rapporten van zorgwekkende effecten op het hart na toediening van de eerste dosis van GILENYA®, is het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) een herziening gestart van de

baten-risicoverhouding van dit geneesmiddel geïndiceerd bij multiple sclerose. Zij adviseert artsen vanaf nu om hun monitoring van patiënten na de toediening van de eerste dosis van fingolimod te versterken en aan patiënten om onmiddellijk elk symptoom dat kan wijzen op een hartprobleem, zoals pijn in de borst, zwakheid of duizeligheid, te melden aan hun arts. Het risico van bradycardie is sinds de Vergunning voor het in de Handel Brengen (VHB) gekend, de Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP) bevat reeds aanbevelingen om patiënten te observeren gedurende ten minste zes

uur na toediening van de eerste dosis (25.01.2012).

Meer lezen

Somatropine (In België: GENOTONORM®, HUMATROPE®, NORDITROPIN®, NUTROPINAQ®, OMNITROPE®, ZOMACTON®) en verhoogd risico van mortaliteit: baten-risicoverhouding blijft positief. De herziening van de baten-risicoverhouding van somatropine-bevattende geneesmiddelen was gestart in december 2010 volgend op de resultaten van een studie die een mogelijk verhoogd risico van mortaliteit suggereerde te wijten aan bottumoren en subarachnoïdale of intracerebrale bloedingen met

somatropinetherapie, in vergelijking met de algemene populatie. Het EMA heeft besloten dat deze studie methodologische beperkingen heeft en dat de andere onderzochte veiligheidsgegevens geen verhoogd risico van mortaliteit geassocieerd met somatropine-bevattende geneesmiddelen ondersteunen. Het EMA besluit ook dat de baten-risicoverhouding van deze geneesmiddelen positief blijft in de goedgekeurde indicaties en doseringen. Het EMA maakte van deze herziening gebruik om de SKP van deze geneesmiddelen te harmoniseren met de nadruk op het feit dat somatropine niet mag gebruikt worden indien er enige evidentie is van tumorale activiteit en dat de aanbevolen maximale

dosis moet gerespecteerd worden (16.12.2011).

Meer lezen

Dabigatran etexilaat (In België: PRADAXA®) en fatale bloeding: update. Het EMA heeft alle wereldwijd beschikbare gegevens betreffende het risico van fatale bloeding na toediening van PRADAXA® geëvalueerd. Het risico van bloeding met de anticoagulerende

geneesmiddelen is goed gekend en is reeds opgenomen in de SKP en in de bijsluiter van PRADAXA®. De voorzorgsmaatregelen in geval van nierinsufficiëntie dienen te worden versterkt. De SKP en de bijsluiter van PRADAXA® zullen in die zin worden aangepast (25.11.2011). Meer lezen

Hoestmiddelen op basis van folcodine: baten-risicoverhouding nog steeds positief. Volgend op het vermoeden dat een kruisovergevoeligheid tussen folcodine en curarisantia gebruikt

tijdens chirurgie, de oorzaak zou kunnen zijn van het optreden van anafylactische reacties, heeft het EMA alle beschikbare gegevens betreffende de veiligheid en werkzaamheid van folcodine-bevattende geneesmiddelen geëvalueerd. Het EMA is van mening dat er geen overtuigende bewijzen zijn die de

hypothese van kruisovergevoeligheid tussen folcodine en curarisantia, en als gevolg daarvan een verhoogd risico van anafylactische reacties tijdens chirurgie, ondersteunen. Het EMA besluit dat de baten-risicoverhouding van folcodine-bevattende geneesmiddelen positief blijft (22.11.2011). Meer lezen

Buflomedil (In België: LOFTYL®): bevestiging van de schorsing van de vergunning voor het in handel

brengen. In mei 2011 heeft het EMA aanbevolen om de vergunning voor het in handel brengen (VHB) van buflomedil-bevattende geneesmiddelen te schorsen, in afwachting van de voltooiing van de herziening van hun baten-risicoverhouding. In België is LOFTYL 150 mg (enige nog gecommercialiseerde

specialiteit in mei 2011) inmiddels teruggetrokken uit de markt. Het EMA heeft de herziening van

Selectie van recente mededelingen in het kader van de Geneesmiddelenbewaking

5

buflomedil beëindigd en bevestigt de in mei 2011 genomen aanbeveling. De geneesmiddelen die

buflomedil bevatten mogen dus niet meer gecommercialiseerd worden (22.11.2011). Meer lezen

Niet-selectieve NSAID’s en gastro-intestinale en cardiovasculaire toxiciteit: nieuwe evaluatie. Het EMA is gestart met de analyse van de resultaten van een onafhankelijke epidemiologische studie gefinancierd door de Europese Commissie (SOS = Safety Of non-Steroidal anti-inflammatory drugs) om het risico van gastro-intestinale en cardiovasculaire toxiciteit van de NSAID’s beter te evalueren. Na deze analyse zullen, indien noodzakelijk, aanbevelingen geformuleerd worden (03.11.2011). Meer lezen

Pioglitazon (In België: ACTOS®) en risico van blaaskanker: vervolg. Het EMA verduidelijkt het advies betreffende pioglitazon dat in juli 2011 werd uitgebracht (Vig-News van 27.07.2011). Ondanks het licht verhoogde risico van optreden van blaaskanker volgend op de inname van dit geneesmiddel, blijft het een geschikt therapeutisch alternatief voor bepaalde patiënten met type 2 diabetes, maar enkel indien andere behandelingen (metformine) niet geschikt zijn of

onvoldoende werkzaam zijn (03.11.2011).

Meer lezen

Sartanen en kanker: positieve baten-risicoverhouding. Volgend op de publicatie van een meta-analyse die een lichte verhoging van het risico van optreden van nieuwe kankers toont bij patiënten behandeld met een sartaan, heeft het EMA deze klasse van geneesmiddelen herzien. In het licht van alle beschikbare gegevens en van de weinig overtuigende resultaten van deze meta-analyse, is het EMA van mening dat de baten-risicoverhouding van de

sartanen positief blijft (26.10.2011). Meer lezen

Domperidon en risico van ernstige ventriculaire aritmieën of plotse cardiale dood: baten-

risicoverhouding positief. Het EMA en het FAGG hebben de epidemiologische studies geëvalueerd die tonen dat domperidon in verband kan worden gebracht met een licht verhoogd risico van ernstige ventriculaire aritmieën of

plotse cardiale dood, alsook alle pertinente gegevens omtrent dit onderwerp. Uit deze analyse blijkt dat de baten-risicoverhouding van de geneesmiddelen op basis van domperidon positief blijft binnen de goedgekeurde indicaties. Er zijn gegevens die tonen dat, vooral bij orale dosissen hoger dan 30 mg per dag of bij patiënten ouder dan 60 jaar, domperidon in verband kan worden gebracht met een verhoogd risico van ernstige ventriculaire aritmieën of plotse cardiale dood. Het is aanbevolen om de laagste effectieve dosis te gebruiken. De SKP en de bijsluiter van deze geneesmiddelen worden in deze zin

aangepast (26.10.2011). Meer lezen

Geactiveerd drotrecogin alfa (In België: XIGRIS®): wereldwijde terugtrekking van de markt. De VHB van XIGRIS® werd onder uitzonderlijke omstandigheden toegekend in 2002, met een jaarlijkse herziening van de baten-risicoverhouding. Gezien het feit dat de resultaten van de recente PROWESS-SHOCK studie de tot nu toe beschikbare bewijzen van werkzaamheid van dit geneesmiddel,

geïndiceerd bij patiënten met de meest ernstige vorm van sepsis, niet bevestigen, heeft de firma Eli Lilly beslist XIGRIS® van de markt terug te trekken (26.10.2011). Meer lezen

Strontiumranelaat (In België: PROTELOS®) en veneuze trombo-embolie/rash: herziening aan de

gang. Veneuze trombo-embolie en medicamenteuze rash met eosinofilie en systemische symptomen

(syndroom “DRESS” = “Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms”) zijn gekende risico’s van strontiumranelaat-bevattende geneesmiddelen. Voorzorgen met betrekking tot dit onderwerp zijn reeds vermeld in de SKP en de bijsluiter van deze geneesmiddelen. Als gevolg van de resultaten van een studie over de in Frankrijk spontaan gemelde bijwerkingen met strontiumranelaat, herziet het EMA alle pertinente gegevens met betrekking tot de cardiovasculaire en cutane veiligheid. In afwachting van haar advies, worden geen wijzigingen van gebruiksvoorwaarden van deze geneesmiddelen vereist op

Europees niveau (24.10.2011). Meer lezen

6

Brieven van farmaceutische firma’s gericht aan de gezondheidszorgbeoefenaars,

gevalideerd door het FAGG (Direct Healthcare Professional Communications of DHPC’s) Escitalopram (In België: SIPRALEXA®) en dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval.

Na evaluatie van een klinische QT-studie dat een dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval op het ECG na gebruik van escitalopram aan het licht bracht alsook een herziening van de spontaan gerapporteerde gegevens, zijn nieuwe aanbevelingen voor escitalopram genomen. Het is met name aanbevolen om de maximale dosis te verlagen tot 10 mg per dag bij patiënten ouder dan 65 jaar. De SKP en de bijsluiter zullen worden aangevuld met informatie aangaande het risico van verlenging van

het QT-interval alsook nieuwe contra-indicaties, waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik (05.12.2011). Meer lezen

Citalopram (In België: CIPRAMIL® en “generieken”) en dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval.

Na evaluatie van een klinische studie die een dosisafhankelijke verlenging van het QT-interval op het

ECG aan het licht bracht na gebruik van citalopram en een herziening van de spontaan gemelde gegevens, en rekening houdend met het feit dat de studies geen bijkomend voordeel hebben aangetoond in de behandeling van depressie aan dosissen hoger dan 40 mg per dag, zijn nieuwe aanbevelingen genomen. De SKP en de bijsluiter van de citalopram-bevattende geneesmiddelen zullen worden gewijzigd met toevoeging van het risico van verlenging van het QT-interval alsook de nieuwe contra-indicaties en aanbevelingen qua dosering en gebruik. Deze laatste betreffen onder andere de

maximale dosis van citalopram die voortaan 40 mg per dag bedraagt. Anderzijds is deze verlaagd tot 20 mg per dag bij oudere patiënten of bij patiënten met een verminderde leverfunctie (10.2011). Meer lezen

Miconazol orale gel (In België: DAKTARIN® orale gel) en verstikking bij zuigelingen en zeer jonge kinderen. Na een systematische evaluatie van de wereldwijd beschikbare gegevens in verband met verstikking bij

zuigelingen en zeer jonge kinderen, werd beslist het gebruik van DAKTARIN® orale gel te contra-indiceren bij zuigelingen jonger dan 6 maanden of bij zuigelingen en jonge kinderen bij wie de

slikreflex nog niet voldoende ontwikkeld is. De SKP en de bijsluiter van DAKTARIN® orale gel zullen in die zin worden aangepast (07.11.2011). Meer lezen

Domperidon (In België: MOTILIUM®, TOURISTIL® en “andere”) en cardiovasculaire veiligheid. Zie de News van het FAGG van 26.10.2011 (11.2011). Meer lezen

Dabigatran etexilaat (In België: PRADAXA®) en nierfunctie. Ten gevolge van de evaluatie van de meldingen van gevallen van fatale bloedingen in Japan, waarvan sommige waren opgetreden bij oudere patiënten met ernstige nierinsufficiëntie, wat een contra-

indicatie is, zullen nieuwe richtlijnen opgenomen worden in de SKP en in de bijsluiter van PRADAXA® alsook in het educatief materiaal bestemd voor de voorschrijvers. Om deze behandeling uit te sluiten bij patiënten met ernstig nierfalen moet de nierfunctie geëvalueerd worden alvorens een behandeling met PRADAXA® te starten, alsook tijdens de behandeling indien een daling van de nierfunctie wordt

vermoed. Bij patiënten ouder dan 75 jaar of bij patiënten met nierinsufficiëntie moet de nierfunctie minstens één maal per jaar geëvalueerd worden (27.10.2011). Meer lezen

Griepvaccin INFLEXAL V® en koorts bij ingeënte kinderen.

Een klinische studie uitgevoerd met INFLEXAL V® bij kinderen tussen mei 2010 en april 2011 heeft een hoger percentage van gevallen van koorts getoond dan wat in eerdere studies met dit geneesmiddel werd gerapporteerd. Hoewel er geen spontane meldingen van koortsstuipen zijn, worden voorschrijvende artsen geadviseerd om een alternatief voor INFLEXAL V® bij kinderen jonger dan 5

jaar te overwegen. De SKP en de bijsluiter van het product worden momenteel bijgewerkt om de nieuwe aanbevelingen en veiligheidsinformatie weer te geven (25.10.2011). Meer lezen

7

Methylergometrine maleaat METHERGIN® drinkbare oplossing: stopzetting commercialisatie.

Na evaluatie van alle gevallen van medicatiefouten door gebruik van METHERGIN® en gezien het risico van bijwerkingen in geval van medicatiefouten bij pasgeborenen, heeft Novartis beslist de commercialisatie van de drinkbare oplossing (druppels) van dit geneesmiddel stop te zetten. In België

bestaat er geen oraal alternatief voor de druppels van METHERGIN®. Novartis beveelt ook aan de intramusculaire injectie te verkiezen boven de intraveneuze toediening en dat bij een IV toediening de dosis traag over een periode van minstens van 60 seconden moet worden toegediend. Bovendien mogen vrouwen geen borstvoeding geven tijdens de behandeling met METHERGIN® (24.10.2011). Meer lezen

Lenalidomide (In België: REVLIMID®) en risico van tweede primaire kwaadaardige tumoren.

De SKP en de bijsluiter werden aangepast na een herziening van de baten-risicoverhouding van REVLIMID® binnen de goedgekeurde indicatie, uitgevoerd door het EMA, op basis van een observatie van een 4 keer hogere incidentie van tweede primaire kwaadaardige tumoren bij patiënten met nieuw gediagnosticeerd multipel myeloom die werden behandeld met lenalidomide. Artsen dienen rekening te houden met een risico van een tweede primaire kwaadaardige tumor door patiënten zorgvuldig te

evalueren vóór en tijdens de behandeling met behulp van standaard kankerscreening en door een

behandeling in te stellen conform de indicatie (18.10.2011). Meer lezen

Sildenafil (In België, binnen deze indicatie: REVATIO®) en verhoogd mortaliteitsrisico bij pediatrische patiënten met pulmonale arteriële hypertensie bij dosissen hoger dan de aanbevolen dosis. Op basis van de resultaten van een klinische studie uitgevoerd met REVATIO® in de behandeling van pulmonale arteriële hypertensie (PAH) bij pediatrische patiënten, werd de SKP van dit geneesmiddel

aangepast met toevoeging van de aanbeveling om de aanbevolen posologie te respecteren. Een verhoogd mortaliteitsrisico werd immers geobserveerd binnen de groepen die een hogere dosis hadden gekregen in vergelijking met deze met een lagere dosis. Het is ook aangeraden om progressief de dosis te verlagen tot de aanbevolen dosis bij patiënten die momenteel een hogere dosis krijgen dan deze aanbevolen in de SKP (05.10.2011). Meer lezen

Dronedarone (MULTAQ®, niet gecommercialiseerd in België): beperking van het gebruik. Het EMA heeft de beoordeling voltooid van de baten-risicoverhouding van MULTAQ®; als gevolg hiervan werd de SKP van dit geneesmiddel aangepast met nieuwe gebruiksbeperkingen, contra-indicaties en waarschuwingen. MULTAQ® is voortaan enkel geïndiceerd voor het behoud van het sinusritme na succesvolle cardioversie bij volwassen klinisch stabiele patiënten met paroxysmaal of persisterende voorkamerfibrillatie. Het is vooral noodzakelijk dat de behandeling met MULTAQ®

gestart en gemonitord wordt door een specialist en enkel voorgeschreven wordt nadat de andere mogelijke behandelingsopties in overweging werden genomen. Tijdens de behandeling moet een nauwgezette en regelmatige monitoring van de hart-, lever- en longfunctie worden uitgevoerd en moet de behandeling worden gestopt in geval van het ontwikkelen van één van de aandoeningen die zouden leiden tot een contra-indicatie zoals instabiele hemodynamische toestanden, een voorgeschiedenis van, of huidig hartfalen, systolische linkerventrikel disfunctie, permanente voorkamerfibrillatie, lever- of longintoxiciteit gerelateerd met het vroeger gebruik van amiodaron (03.10.2011).

Meer lezen

Romiplostim (In België: NPLATE®) en risico van ziekteprogressie tot acute myeloïde leukemie bij

patiënten met myelodysplastisch syndroom. Een toename in het aantal gevallen van ziekteprogressie tot een acute myeloïde leukemie (AML) en van verhoogde aantallen blastcellen zijn geobserveerd in een studie bij patiënten met trombopenie geassocieerd met een myelodysplastisch syndroom (MDS), behandeld met romiplostim.

Bijgevolg werden de SKP en de bijsluiter van dit geneesmiddel aangepast met toevoeging van deze informatie. Gezien een positieve baten-risicoverhouding van NPLATE® enkel is vastgesteld voor de behandeling van trombopenie geassocieerd met chronische auto-immune trombopenische purpura (ITP), mag dit geneesmiddel enkel in deze klinische aandoening gebruikt worden; alle andere klinische aandoeningen die een trombopenie kunnen induceren moeten worden uitgesloten, met inbegrip van MDS. Adequate onderzoeken (punctie en biopsie van het beenmerg) moeten vóór en tijdens de

behandeling uitgevoerd worden (22.09.2011). Meer lezen

8

Dasatinib (In België: SPRYCEL®) en pulmonale arteriële hypertensie. Na identificatie van gevallen van pulmonale arteriële hypertensie (PAH) geassocieerd met de behandeling met SPRYCEL® in de recente analyse van de geneesmiddelenbewaking-gegevens, is het

aanbevolen iedere patiënt te onderzoeken alvorens een behandeling met dasatinib te starten, om een onderliggende cardiopulmonale aandoening uit te sluiten. Bij het opstarten van de behandeling bij iedere patiënt met symptomen van een hartaandoening moet een echocardiografie uitgevoerd worden. Bovendien moet dit overwogen worden bij patiënten met risicofactoren voor een hart- of longaandoening. Dasatinib moet worden stopgezet of de dosis moet worden verlaagd in geval van het optreden van dyspnoe of vermoeidheid na het opstarten van de behandeling. Deze patiënten moeten worden onderzocht op vaak voorkomende ziekteverschijnselen.

Indien er geen verklaring wordt gevonden en geen enkele verbetering plaatsvindt na het verlagen van de dosis of het stopzetten van de behandeling, moet de diagnose PAH worden overwogen. Wanneer deze diagnose wordt bevestigd moet de behandeling permanent stopgezet worden. De SKP en de bijsluiter van SPRYCEL® zijn in die zin aangepast (19.08.2011). Meer lezen

Rituximab (In België: MABTHERA®) en fatale reacties bij patiënten met reumatoïde polyartritis. Fatale infusiegerelateerde reacties bij patiënten met reumatoïde polyartritis behandeld met rituximab zijn gemeld sinds de commercialisatie; de SKP en de bijsluiter van MABTHERA® worden momenteel aangepast met de nieuwe veiligheidsgegevens. In het bijzonder patiënten met een voorgeschiedenis van hartklachten of zij die voorheen cardiopulmonale bijwerkingen hebben ontwikkeld moeten nauwgezet opgevolgd worden. Voorafgaand aan iedere infusie met rituximab moet premedicatie met een analgeticum/antipyreticum en een antihistaminicum opgestart worden. Bovendien moet de

premedicatie met 100 mg methylprednisolon 30 minuten vóór de start van de MABTHERA® infusie afgerond zijn. Indien anafylaxie optreedt of enig andere ernstige overgevoeligheidsreactie gerelateerd aan de infusie moet de toediening van het geneesmiddel onmiddellijk worden stopgezet en moet een geschikte medische behandeling worden opgestart (12.08.2011). Meer lezen

Folia Pharmacotherapeutica van het BCFI: recente mededelingen

Tiotropium (In België: SPIRIVA®): profiel van cardiovasculaire veiligheid.

De laatste jaren verschenen tegenstrijdige berichten over de cardiovasculaire veiligheid van kort- (ipratropium) en langwerkende (tiotropium) anticholinergica via inhalatie. Sommige studies

rapporteerden ernstige bijwerkingen zoals myocardinfarct, cerebrovasculair accident en verhoogde mortaliteit bij COPD-patiënten (chronic obstructive pulmonary disease). In andere studies vond men dit niet terug. Recent toonde een meta-analyse een statistisch significante toename van de globale mortaliteit geassocieerd met tiotropium in doseeraërosol (Spiriva Respimat®) ten opzichte van placebo. De cardiovasculaire mortaliteit, een secundair eindpunt van deze analyse, was eveneens hoger in de tiotropiumgroep. In afwachting van de conclusie van een vergelijkende studie t.o.v. tiotropium in inhalatiepoeder, dient de doseeraërosol voorzichtig te worden gebruikt en mogen de

aanbevolen dosissen niet overschreden worden, zeker bij patiënten met hartritmestoornissen (01.2012). Meer lezen

Exenatide (In België: BYETTA®) en sitagliptine (In België: JANUVIA®): geen bewijs van verhoogd risico van pancreatitis en kanker. Een studie gebaseerd op de gegevens van de farmacovigilantiedatabank van de FDA suggereerde een

causaal verband tussen het gebruik van exenatide en sitagliptine en een verhoogd risico van pancreatitis en pancreas- en schildklierkanker. Deze studie leidde echter tot een aantal reacties waarbij benadrukt werd dat de incidentie van bijwerkingen niet kan geëvalueerd worden op basis van de gegevens van een farmacovigilantiedatabank. Hoewel deze gegevens nuttig kunnen zijn om signalen te genereren, moeten ze getoetst worden aan de resultaten van gerandomiseerde gecontroleerde studies en cohortstudies. Bij gebrek aan dergelijke studies is er geen bewijs van causaal verband tussen deze

nieuwe antidiabetica en een verhoogd risico van kanker (01.2012). Meer lezen

9

Vaccin tegen humaan papillomavirus (In België: CERVARIX®, GARDASIL®): positieve baten-

risicoverhouding. De baten-risicoverhouding van vaccinatie tegen humaan papillomavirus (HPV) is positief voor wat de preventie van HPV-infecties en cervicale dysplasie betreft. De duur van dit beschermend effect is nog

onbekend. Gezien de studieduur niet lang genoeg is voor dit eindpunt, is het op dit ogenblik niet bewezen dat de vaccinatie de incidentie van baarmoederhalskanker vermindert. Vaccinatie tegen HPV vermindert dus niet het belang van preventieve maatregelen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen en van screening op baarmoederhalskanker. Behalve enkele gevallen van idiopathische trombopenische purpura en een aantal zeer zeldzame ernstige ziektebeelden beschreven na inenting, en voor dewelke een causaal verband met toediening van het vaccin niet vaststaat, zijn de bijwerkingen van vaccins tegen HPV vooral benigne en voorbijgaand. Rigoureuze en onafhankelijke

post-marketing surveillance blijft hier op zijn plaats. Het correct informeren van de vrouw die zich wenst te laten vaccineren is belangrijk en impliceert niet alleen het uitleggen van de potentiële voordelen maar ook van de nadelen en de nog onbekende factoren (01.2012). Meer lezen

Vaccin tegen H1N1 influenza PANDEMRIX®: geen bewijs van risico van Guillain-Barré syndroom

maar signalen van narcolepsie. Volgend op de vaccinatie tegen de varkensgriep in 1976 in de Verenigde Staten werd een verhoogde incidentie van verlamming door het Guillain-Barré syndroom geobserveerd binnen de 6 weken na vaccinatie. Met de vaccins gebruikt in het seizoen 2009-2010, waaronder PANDEMRIX® waren er tot op heden geen gegevens die een verhoogd risico van Guillain-Barré tonen. Een patiënt-controle onderzoek, waarvan de resultaten recent gepubliceerd zijn, toonde evenmin een verhoging van het risico bij gevaccineerde patiënten in 2009. In de loop van 2010 werden gevallen van narcolepsie met

PANDEMRIX® gemeld aan de Geneesmiddelenbewakingscentra van enkele Europese landen. Hoewel de resultaten van cohortstudies niet toelaten om met zekerheid te besluiten tot een causaal verband tussen PANDEMRIX® en een verhoging van het aantal narcolepsie gevallen bij kinderen en volwassenen, heeft het EMA aanbevolen om PANDEMRIX® niet meer te gebruiken bij patiënten jonger dan 20 jaar tenzij er geen alternatief beschikbaar is. Het vaccin is momenteel niet meer beschikbaar en de seizoensgebonden influenzavaccins zijn niet in verband gebracht met narcolepsie (11.2011). Meer lezen

Bevacizumab (In België: AVASTIN®) en sunitinib (In België: SUTENT®) en kaakbeennecrose.

Volgens klinische studies en case-reports zouden de antitumorale geneesmiddelen bevacizumab en sunitinib het risico van kaakbeennecrose verhogen. Bij vele patiënten bij wie kaakbeennecrose werd vastgesteld tijdens de behandeling, waren echter andere risicofactoren aanwezig, zoals een voorafgaande of gelijktijdige behandeling met intraveneuze bisfosfonaten, corticotherapie of

radiotherapie van hoofd of nek. De SKP en de bijsluiter van bevacizumab en sunitinib zijn aangepast met toevoeging van dit risico en het is aanbevolen om een grondig tandheelkundig onderzoek uit te voeren of, indien nodig, een preventieve ingreep alvorens de behandeling te starten. Tijdens de behandeling is het te verkiezen om invasieve tandheelkundige ingrepen te vermijden, zeker wanneer andere risicofactoren aanwezig zijn (10.2011). Meer lezen

Folia Pharmacotherapeutica van het BCFI: “black triangle”-geneesmiddelen

Nieuwe beschikbare specialiteiten sinds januari 2012: o Abirateron (In België: ZYTIGA®): een androgeensyntheseremmer voorgesteld in associatie

met een corticosteroïd voor de behandeling van gemetastaseerd castratieresistent

prostaatcarcinoom. o Asenapine (In België: SYCREST®): een nieuw zogenaamd “atypisch’ antipsychoticum met als

enige indicatie behandeling van matige tot ernstige manische episodes geassocieerd aan bipolaire stoornissen.

o Catumaxomab (In België: REMOVAB®): een monoklonaal antilichaam voorgesteld als intraperitoneaal infuus voor de behandeling van maligne ascites.

o Febuxostat (In België: ADENURIC®): een xanthine-oxidase-inhibitor voorgesteld voor de behandeling van chronische hyperuricemie.

Meer lezen

10

Nieuwe beschikbare specialiteiten sinds november 2011: o Boceprevir (In België: VICTRELIS®), een protease-inhibitor voorgesteld voor de behandeling

van chronische hepatitis C, in associatie met peginterferon α en ribavirine, bij patiënten besmet

met hepatitis C-virus (HCV) genotype 1. Meer lezen

Nieuwe beschikbare specialiteiten sinds oktober 2011:

o Allergeenextract van vijf verschillende grassen (In België: ORALAIR®) voor sublinguaal gebruik, voorgesteld voor de behandeling van allergische rhinitis door graspollen bij volwassenen en kinderen vanaf de leeftijd van 5 jaar na bevestiging door een positieve

huidtest en/of de aanwezigheid van specifieke IgE-antilichamen tegen graspollen. Meer lezen

FDA Ondansetron (In België: ZOFRAN® en “generieken”) en abnormaal hartritme.

De FDA informeert dat een herziening van de gebruiksveiligheid alsook een wijziging van de SKP en de bijsluiter van de ondansetron-bevattende geneesmiddelen lopende is in de Verenigde Staten. Ondansetron zou kunnen geassocieerd zijn met een risico van verlenging van het QT-interval leidend tot een abnormaal en eventueel fataal hartritme, inclusief torsades de pointes. Een follow-up met ECG is aanbevolen bij patiënten met elektrolytstoornissen, een niet-gecompenseerde hartinsufficiëntie of

bradyaritmieën alsook voor patiënten die behandeld worden met geneesmiddelen die het QT-interval kunnen verlengen. De risicopatiënten zijn deze met een congenitaal lang QT syndroom, deze met lage bloedconcentraties aan kalium en magnesium en deze die behandeld worden met geneesmiddelen die het QT-interval kunnen verlengen. De FDA heeft van de VHB-houder geëist een studie op te starten om te bepalen in welke mate ondansetron verlenging van het QT-interval kan veroorzaken (15.09.2011). Meer lezen

TNF-alfa inhibitoren en legionellose en listeriose.

Voor alle TNF-alfa inhibitoren (Tumor Necrosis Factor) is een waarschuwing uitgegeven in de Verenigde Staten betreffende het risico van infectie door twee pathogene bacteriën: Legionella en Listeria. Bovendien zijn bepaalde secties van de SKP en de bijsluiter van deze geneesmiddelenklasse aangepast met toevoeging van de informatie betreffende het verhoogd risico van ontwikkelen van ernstige infecties te wijten aan bacteriën, mycobacteriën, schimmels, virussen, parasieten of andere

opportunistische pathogenen, die kunnen leiden tot hospitalisatie of overlijden. De FDA beveelt aan de voorschrijvende artsen aan de baten-risicoverhouding van deze geneesmiddelen te evalueren alvorens een behandeling te starten bij patiënten die lijden aan terugkerende of chronische infecties alsook bij patiënten die vatbaar zijn voor infecties (07.09.2011). Meer lezen

Signalen van het Lareb Tamsulosine (In België: OMIC® en “generieken”) en gezichtsstoornissen.

In maart 2011 bevatte de databank van het Lareb zes meldingen van wazig zicht met tamsulosine, waarvan drie met positieve dechallenge en twee van deze met positieve rechallenge. Zeven andere meldingen beschrijven een verminderd zicht, gezichtsstoornissen of een abnormaal zicht. Deze

associatie wordt ondersteund door het aantal meldingen aanwezig in de databanken van de WGO en EudraVigilance. Hoewel de Amerikaanse SKP van tamsulosine een wazig zicht vermeldt en de SKP van een andere alfa-1 receptorantagonist, alfuzosine, gezichtsstoornissen vermeldt, zijn deze niet opgenomen in de Nederlandse SKP (en evenmin in de Belgische SKP) van tamsulosine. Het mechanisme waarop tamsulosine gezichtsstoornissen en een wazig zicht induceert is niet gekend maar het zou kunnen worden verklaard door de sterke en selectieve antagonistische eigenschappen voor de

alfa-1a receptor. De toevoeging van gezichtsstoornissen in de SKP van tamsulosine moet in overweging genomen worden (07.2011). Meer lezen

11

Sartanen en smaakstoornissen. De associatie tussen smaakstoornissen en sartanen wordt ondersteund door het aantal meldingen van dysgeusia aanwezig in de databank van het Lareb en deze van dysgeusia en ageusia aanwezig in de

databanken van de WGO en EudraVigilance. In de literatuur wordt deze associatie ondersteund in verschillende wetenschappelijke artikels, gebaseerd op case-reports of klinische studies. Enkel de SKP van irbesartan en zijn combinatie met hydrochlorothiazide vermelden dysgeusia als bijwerking. Gezien het bestaan van een klasse effect van smaakstoornissen met de sartanen mogelijk is, zou een aanpassing van de SKP van alle producten die sartanen bevatten moeten overwogen worden (07.2011). Meer lezen

Desloratadine (In België: AERIUS®) en toegenomen eetlust.

Desloratadine is een H1-antihistaminicum. Zijn antihistaminerg effect is 2,5 tot 4 keer hoger dan dat van loratadine, waarvan het de actieve metaboliet is. Toegenomen eetlust is opgenomen in de SKP van loratadine maar niet in die van desloratadine. In 2011 bevatte de databank van het Lareb twee

meldingen van toegenomen eetlust met desloratadine en één melding omtrent het hunkeren naar

carbohydraten. Deze effecten zijn een paar dagen na het begin van de behandeling opgetreden en voor alle gerapporteerde gevallen is een positieve dechallenge geobserveerd. In één geval was een positieve rechallenge gerapporteerd. De associatie tussen desloratadine en een toegenomen eetlust wordt ondersteund door het aantal meldingen in de databanken van de WGO en EudraVigilance. Gezien deze bijwerking vermeld is voor loratadine in de SKP alsook op diverse informatiesites van geneesmiddelen, zou het toevoegen van toegenomen eetlust in de SKP van desloratadine in overweging moeten genomen worden (07.2011).

Meer lezen

Sitagliptine (In België: JANUVIA®) en dyspnoe. Hoewel dit wordt ondersteund door het aantal meldingen aanwezig in de databanken van het Lareb, de WGO en EudraVigilance, is de associatie russen sitagliptine en dyspnoe niet opgenomen in de SKP van de sitagliptine-bevattende producten. Enkel infecties van de hogere luchtwegen worden vermeld. In de wetenschappelijke literatuur beschrijft een artikel ook dyspnoe bij diabeten behandeld met sitagliptine.

Een positieve dechallenge is geobserveerd in dit geval alsook in alle meldingen aan het Lareb en in 57% van de aan de WGO gerapporteerde gevallen. Toevoeging van dyspnoe aan de SKP, als apart symptoom, zou moeten worden overwogen. Meer lezen

Drug Safety Geneesmiddel-geïnduceerde fotosensitiviteit.

De behandeling met bepaalde geneesmiddelen en de blootstelling aan ultraviolette of zichtbare straling kan leiden tot het optreden van bepaalde ongewenste huidreacties. Deze reacties kunnen geclassificeerd worden als “fototoxisch” of “foto-allergisch” hoewel het in de meerderheid van de

gevallen niet mogelijk is om te bepalen of een specifieke huideruptie te wijten is aan het ene mechanisme in plaats van aan het andere. Dit artikel bespreekt de diagnose, de preventie en het beheer van de medicamenteuze fotosensitiviteit. Voor het stellen van de diagnose kan gebruik worden gemaakt van fotosensitiviteitstesten en “photo-patch”. De preventie omvat het sensibiliseren van de

patiënten over de mogelijkheid van verhoogde gevoeligheid aan de zon en het gebruik van maatregelen om zich te beschermen tegen de zon. In geval van eruptie, kan het noodzakelijk zijn de toediening van het betrokken geneesmiddel te stoppen en de laesies te behandelen met een sterk

werkend lokaal corticosteroïd. Het artikel vermeldt eveneens de geneesmiddelen die betrokken waren in gevallen van erupties ten gevolge van fotosensitiviteit en een review van de medische literatuur over de associatie van elk van deze geneesmiddelen met deze bijwerking (01.10.2011). Meer lezen

12

Agomelatine (In België: VALDOXAN®): evaluatie van de baten-risicoverhouding.

Agomelatine is een synthetisch analoog van melatonine. Dit artikel evalueert de risico’s en de baten van agomelatine in de behandeling van majeure depressie. De doeltreffendheid is in verschillende studies getest; bepaalde studies hebben een zwakke, maar desalniettemin statistisch significante

doeltreffendheid aangetoond terwijl andere studies geen bewijs van significant verschil tussen agomelatine en placebo toonden. Wat betreft de bijwerkingen is het profiel van agomelatine verschillend van de andere antidepressiva. Desalniettemin is de tolerantie niet aanzienlijk beter dan de anderen. Agomelatine is gecontra-indiceerd bij patiënten met leverinsufficiëntie en bij patiënten behandeld met CYP1A2-inhibitoren. Een regelmatig leverfunctie-onderzoek is aanbevolen tijdens de behandeling (01.09.2011). Meer lezen

Andere bronnen Bevacizumab (In België: AVASTIN®) en ernstige infectieuze endoftalmie.

Verschillende gevallen van endoftalmie door streptococcen zijn gesignaleerd bij patiënten die een intravitreale injectie met AVASTIN® hebben gekregen. Deze infecties hebben geleid tot blindheid of quasi blindheid van het oog waar de injectie plaatsvond. Deze gevallen zouden te wijten zijn aan de reconstitutie van AVASTIN® zonder het in acht nemen van adequate aseptische maatregelen. Het betreft een gebruik buiten VHB. De fabricatiemethodes, de bereiding en de posologieën van dit geneesmiddel zijn immers specifiek op punt gesteld voor intraveneus gebruik in de oncologie (02.12.2011).

Meer lezen

Bevacizumab (In België: AVASTIN®) en ovariumfalen bij premenopauzale vrouwen. Volgens een klinische studie over de adjuvante behandeling bij patiënten met stadium II of III colonkanker is er een verhoogde incidentie van nieuwe gevallen van ovariumfalen geobserveerd bij premenopauzale vrouwen behandeld met AVASTIN® + mFOLFOX6 in vergelijking met deze behandeld met enkel mFOLFOX6. Bovendien hebben de studies omtrent de veiligheid van herhaalde dosissen bij

dieren in eerste instantie aangetoond dat bevacizumab resulteerde in een reversibele en

dosisafhankelijke inhibitie van de ovariumfunctie. Deze inhibitie kan een ongewenst effect op de vruchtbaarheid van de vrouwen hebben. Het betreft een gebruik buiten VHB (09.11.2011). Meer lezen

Fluorochinolonen en toegenomen spierzwakte bij patiënten met myasthenia gravis.

Fluorochinolonen zijn gecontra-indiceerd bij patiënten met myasthenia gravis. Hun symptomen zouden immers kunnen verslechteren: de patiënten zouden namelijk spierzwakte of respiratoire problemen kunnen ondervinden. Hoewel dit risico zeldzaam is, is het ernstig en zouden de SKP en de bijsluiter van geneesmiddelen die fluorochinolonen bevatten moeten aangepast worden met toevoeging van een voorzorgsmaatregel omtrent dit risico (07.11.2011). Meer lezen

Gonadoreline-agonisten en cardiovasculair risico bij mannen behandeld voor prostaatkanker. Een aantal patiënten behandeld met gonadoreline-agonisten hebben een myocardinfarct of een cerebrovasculair accident (CVA) gekregen of zijn overleden ten gevolge van hartproblemen. Desalniettemin lijkt het risico gering te zijn volgens informatie gepubliceerd in de wetenschappelijke

literatuur. De Canadese SKP en de bijsluiter van de gonadoreline agonisten zijn aangepast met toevoeging van een voorzorgsmaatregel m.b.t. een verhoogd risico van cardiale bijwerkingen en belangrijke inlichtingen omtrent posologie en veiligheid (08.09.2011).

Meer lezen