v-lijn gynaecologie · overzicht • patiënte (geruststelling en instructies) • reden van het...
TRANSCRIPT
Overzicht
• Patiënte (geruststelling en instructies)
• Reden van het bezoek (routine, SOA …)
• Onderzoek
– Benodigdheden
– Inspectie/speculuminstelling
– Afname van uitstrijkje
– Bimanueel onderzoek
– Cervixcytologie, RO, kweek, afname voor Chlamydia
– Borstonderzoek
Genitalia externa
1. Clitoris
2. Labia majora
3. Labia minora
4. Orificium urethrae
5. Introïtus
6. Perineum
7. Anus
8. Mons pubis
Niet te zien
Inspectie genitalia externa
Voorbereiding
speculuminstelling
Onderzoekslicht
Eventueel gel op speculum aanbrengen
(maar niet voor oefeningen op fantoom!)
Speculum voorverwarmen
Speculuminstelling 1
Labia minora spreiden
Speculum onder 45 of dwars inbrengen
Orificium urethrae vermijden
Speculuminstelling 2
Indien speculum minimaal geopend, dan kan
het verloop van de vagina gevisualiseerd worden
Verwijderen van speculum
Sluit het speculum gedeeltelijk. Cave: vaginawand
Verwijder het speculum in licht geopende toestand
en inspecteer tegelijk de vaginawanden
Het bimanueel onderzoek
• Geeft informatie over
ligging
grootte
beweeglijkheid en gevoeligheid
van de genitalia interna.
• Superieur aan TVS bij
pelviene pijnklachten
opsporen endometriosis
Inbrengen van vingers
Labia minora spreiden
Eén vinger, dan tweede vinger van andere hand
naar binnen brengen
Orificium urethrae vermijden
Bimanueel onderzoek 1
Abdominale hand: met vlakke hand, niet met de toppen
Vaginale hand: duim opzij, niet thv. orificium urethrae
Bimanueel onderzoek 3
Ligging van uterus: cervix omhoogduwen
Bij anteflexie: abdominale hand voelt het corpus uteri (zie foto
rechts)
Bij retroflexie: de vaginale hand voelt het corpus uteri dorsaal
van de cervix
corpus uteri
cervix
Bimanueel onderzoek 5
Adnexen: naar lateraal in het kleine bekken gelegen, echter
niet te palperen onder normale omstandigheden
Douglasholte: dorsaal van de cervix
Bimanueel onderzoek 6
Handschoenen uitdoen
Borstonderzoek
Handen wassen na onderzoek
Het cervixuitstrijkje 1
• Indicatie
als screening
als follow-up bij cervixafwijking
bij gynaecologische klachten
• ‘Adequate’ afname
voldoende epitheelcellen
zowel endo- als exocervicale cellen
= transformatiezone
Het cervixuitstrijkje 2• Geen uitstrijkje
menstruatie
manifeste infectie
zwangerschap en 6 weken postpartum
fysische manipulatie of chemische
irritatie vb. uitstrijkje of cervixchirurgie < 3mnd, glijmiddel, vaginale med.
radiotherapie
macroscopisch abnormaal uitziende portio
Cervexbrush
Bij voorkeur
voor cervixuitstrijkje
Cytobrush Ayre spatel
Bij voorkeur
voor fluordiagnostiek
Afname met …
CervexbrushVoldoende cellen preleveren
Cervexbrush in geopende container,
in de vloeistof op en neer bewegen,
zodat het celmateriaal achterblijft
Prelevement van vaginaal secreet• Prelevement van vaginaal secreet thv. fornix
posterior of waar fluor iswisser in daartoe bestemde container
→ microbiologisch onderzoek
met Ayre spatel op 2 objectglaasjes, druppeltje fysiologisch en KOH toevoegen, afdekglaasje, onder microscoop
→ rechtstreeks onderzoek
Inleiding
• Vlaanderen: 1/10 vrouwen
• Borstca is de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen tussen 50 en 69 jaar.
• Hoe vroeger ontdekt, des te groter de kans op volledige genezing.
• 90% van de palpeerbare gezwellen wordt door de vrouw zelf ontdekt.
Differentiaal diagnose
• Fibroadenoom:
piekincidentie rond 25 jaar
• Fibrocystisch letsel:
piekincidentie rond 45 jaar
• Carcinoma:
bimodaal; piek tss 40-50 & rond 70 jaar
Correct benoemen van de
(peri)mammaire regio’s
• Reden: ondubbelzinnige communicatie tussen
– Huisarts
– Gynaecoloog
– Oncoloog
– Radioloog/mammografist/echografist
– Radiotherapeut
• Niet: een bolletje aan de linkerkant van de rechterborst …
supraclaviculair
infraclaviculair
parasternaal
Inferomediaal
kwadrant
areolairInfra-areolairInframammaire plooi
Inferolateraal
kwadrant
axillair
Superolateraal
kwadrant
Superomediaal
kwadrant
peri-areolair
Terminologie
Inspectie
• Vorm, grootte, symmetrie van de mammae
• Huid
• Tepels
• Omgeving: axillaire, parasternale en supraclaviculaire regio’s
! ! Herhaal dezelfde inspectie
armen opgeheven langs hoofd
armen in de zij
Armen omlaag armen opgeheven armen in de zij
Voorbeeld inspectie
tepelafscheiding
axillaire regio
supraclaviculaire
regio
Palpatie 2