uroczysko -...

“Uroczysko” nr 68 - 1

UROCZYSKOBiuletyn Informacyjny Zespo∏u Parków Krajobrazowych w Jerzwa∏dzie dla dzieci i m∏odzie˝y

Numer 68 zima 2013/2014

Adres redakcji:Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich14-233 Jerzwałd 62, e-mail: [email protected], www.pkwim.pl Zdj´cie: Maciej Rodziewicz

Sarna – leśna elegantkastr. 2

Zimowe grzybystr. 5

Gdzie zimują rusałki?str. 8-9


E

E E

E

E

E

E

E

E Efot. Zefiryn Pągowski

Sarna – leśna elegantka

Sarna jest naszym najmniejszym ssakiem należącym do rodziny jeleniowatych. Samica jest potocznie nazywana kozą, samiec rogaczem, kozłem, młode zaś koźlętami. Istnieje również łowieckie określenie sarniak na dorosłego samca sarny.

Gdzie żyje?Spotkać ją możemy na nizinach i w górach -w

lasach liściastych, mieszanych oraz zaroślach. W Europie – oprócz populacji leśnej – występuje populacja polna, która przystosowała się do życia na otwartych terenach uprawnych, łąkach, a nawet w ogrodach w pobliżu osiedli i miast.

Sarny w okresie od późnej jesieni do wiosny żyją w stadach zwanych rudlami, które składają się z kilku do kilkudziesięciu osobników, które-mu przewodzi doświadczona samica. Wiosną rudle się rozluźniają i sarny rozchodzą się.

Co jedzą?

Sarna jest gatunkiem roślinożernym. W okresie wiosny i lata sarny żywią się trawą, młodymi pędami drzew, krzewów i ziołami. Żerują na łąkach i oziminach oraz na brzegach lasu. Jesienią żywią się miękkimi gałązkami, krzakami jagód i borówek, ziołami, grzybami, kasztanami, owocami dębów i buków.

Zioła zjadają chętnie; stanowią one środek przeciwko pasożytom jelitowym. Na jesieni wchodzą głębiej w las, gdzie łatwiej jest im przeżyć trudny okres zimy. Chętnie żerują w maliniakach i jeżynach.

Kiedy rodzą się młode sarenki?Już w czerwcu samce oznaczają swój teren

wydzieliną z gruczołów czołowych pocierając łbem o krzaki lub niskie drzewka. Główny okres godowy saren zwany rują odbywa się od połowy lipca do połowy sierpnia, ale dodatkowo może odbywać się także w listopadzie-grudniu u tych samic, które nie zostały zapłodnione w lecie. W godach mogą brać udział kozy i kozły od drugiego roku życia.

U saren, które zostały zapłodnione latem okres ciąży trwa aż 290 dni, tj. prawie 10 miesięcy! Występuje u nich tak zwana ciąża utajona. Otóż mikroskopijny zarodek przez 4,5 miesiąca nie rozwija się. Dopiero po upływie tego czasu, od grudnia zaczyna się rozwój płodu i wykocenie następuje w maju lub czerwcu w jednym czasie z tymi, które zapłodnione zostały w grudniu.

Natura reguluje tak biologię saren, aby chronić gatunek przed zniszczeniem, bowiem gdyby wykocenie samic zapłodnionych w lecie nastąpiło w grudniu, byt koźlaków byłby zagrożony na skutek warunków klimatycznych. Natomiast u samic saren zapłodnionych w listopadzie lub grudniu ciąża trwa tylko 4,5 miesiąca.

Koza ma zwykle jednego – dwa koźlaki, rzadko trzy. Koźlak przez kilkanaście dni do

fot. Zefiryn Pągowski



E

E E

E

E

E

E

E

E E

fot. Maciej Rodziewicz


fot. Jerzy Pawelecfot. Zefiryn Pągowski

Sarna – leśna elegantka2 tygodni pozostaje w miejscu wykocenia się kozy, gdyż nie jest w stanie chodzić za nią. Koza żeruje wtedy sama w pobliżu koźlaka, który po ok. 2 tygodniach chodzi już za matką. Młode sarny mają na bokach tułowia trzy rzędy białych plamek, które po 6 tygodniach giną w związku z otrzymaniem nowej sierści. Matka karmi koźlaki do listopada-grudnia, ale już w drugim miesiącu życia młode skubią delikatną zieleninę. Pozostają przy swej matce przez cały rok, a czasami i dłużej

Co im zagraża?Sarny są narażone na ataki drapieżników

(lis, wilk, ryś, niedźwiedź) oraz wałęsające się psy. Szczególnie narażone są młode koźlęta, dlatego dopóki nie zaczną sprawnie biegać są pozbawione zapachu. Tuż po porodzie matka pozostawia młode w odosobnionych miejscach. Sama przebywa w pobliżu, ale do miejsca ukrycia koźląt podchodzi tylko na czas karmienia. Koźlęta sarny w pierwszych dniach życia nie mają własnego zapachu. Dzięki temu drapieżniki nie mogą ich wyczuć.

Czy wiesz że…

E Sarny mają na pośladkach białe lub żółtawe plamy zwane lustrem, w razie przestraszenia się i ucieczki zjeżają sierść lustra, które wyraźnie się powiększa. Ma to praktyczne znaczenie dla koźlaka i innych saren, które widzą się wzajemnie, w czasie ucieczki, nawet w ciemnym lesie.

E Poroże samców zwane parostkami osiąga wysokość 25-30cm. Swoje poroże kozły zrzucają na przełomie października i listopada. Niezwłocznie po utracie parostków rozpoczyna się budowa nowego poroża, które rośnie do kwietnia. Z końcem kwietnia lub na początku maja kozły ścierają scypuł tj. skórę o pluszowej powierzchni, silnie ukrwionej i unerwionej, która dostarcza z organizmu składniki (głównie wapno) na budowę poroża. Najmocniejsze poroże ma kozioł w wieku 6-7 lat.

Tekst: Alina Rodziewicz

sarna Nie jest samicą jelenia. sarna i jeleń to dwa różne gatunki. samiec jelenia to byksamiec sarny to koziołsamica jelenia to łania

Pamietaj!

Znalezionych przypadkowo w lesie koźląt nie należy dotykać, ponieważ w ten sposób człowiek przekazuje swój zapach, co pozbawia młode naturalnej ochrony przed drapieżnikiem. Nie należy również koźląt zabierać pod pretekstem porzucenia przez matkę.

Pamietajcie!


Swoje rozwiązania zagadki nadsyłajcie do 15 marca 2014r.na adres redakcji. Nagrody czekają! Czekamy też na Wasze propozycje zagadek.

Dopasuj nazwy miesięcy oraz opisy do odpowiednich zdjęć.

miesiące: opisy:czerwiec Sarny zgrupowane w rudlachsierpień Młode koźlęta w ubarwieniu ochronnymmaj -wrzesień Drobne walki samców w czasie godówlipiec/sierpień Sarna w sukni letniejmaj - październik Czas rośnięcia porożagrudzień - marzec Koziołek z wytartym porożemlistopad-kwiecień Młode koźlęta bez ochronnego ubarwienia

Zagadka - Sarni kalendarz1

3

2

54

6

7

Zdj´cia: Maciej Rodziewicz

fot. Zefiryn Pągowski fot. Zefiryn Pągowski

fot. Zefiryn Pągowski fot. Zefiryn Pągowski




fot.wikipedia


Boczniak ostrygowaty - nazywa-ny jest przez swoich miłośników królem grzybów zimowych gdyż jest smaczną, jadalną hubą. Ro-śnie na pniach drzew liściastych np. topól, wierzb, bukach. Rośnie w ciągu całego roku, ale najobficiej od października do marca i nie boi się ani obfitych śniegów ani siar-czystych mrozów. Jego owocniki wyrastają zwykle dachówkowato i bardzo gęsto, jeden nad drugim. Łatwo daje się uprawiać na słomie lub drewnie. Jest uprawiany na skalę masową i można go kupić w sklepach.

Zagadka - Sarni kalendarz

Zimowe grzybyCzas grzybobrania dawno za nami, ale zimą, podczas spaceru w lesie lub parku z pewnością spotkamy huby - nadrzewne grzyby, którym mróz i śnieg nie przeszkadzają. Zima jest okresem, gdy rozwija się wiele ga-tunków tych niekapeluszowych grzybów nadrzewnych. Rosną one na drewnie drzew i krzewów zarówno żywych jak również osłabionych, za-mierających – zarówno stojących jak i leżących. Strzępki znajdujące się we wnętrzu drzewa pobierają z niego składniki pokarmowe rozkładając związki, z których zbudowane jest drzewo. Na zewnątrz widzimy owocni-ki, które wytwarzają zarodniki, a więc służą do rozmnażania się grzyba. Powszechnie mówiąc „huba” mamy na myśli najczęściej twarde owocniki grzybów nadrzewnych przytwierdzone bokiem do pni drzew. A okazuje się, że w Polsce rośnie wiele gatunków hub, ich owocniki róż-nią się między sobą kształtem, kolorem, wielkością, twardością (kon-systencją). Niektóre z nich są pospolite, inne zaś skrajnie rzadkie i co niekiedy budzi zdziwienie - chronione. Spotkamy wśród nich smaczne grzyby jadalne, oraz gatunki wykorzystywane w medycynie dawniej i dziś. Niektóre gatunki wytwarzają owocniki wieloletnie, inne roczne.

• Owocniki grzybów nadrzewnych mogą osiągać imponujące rozmiary. Znane są owocniki osiągające wiek ponad 80 lat, masę do 10 kg, wielkość do 1m wysoko-ści. • W przeszłości miąższ hubiaka pospo-litego wykorzystywano do opatrywania ran i hamowania krwawień, był namiastką dzisiejszych materiałów opatrunkowych. Stosowany na różnego rodzaju bóle, leczył niestrawności, choroby nowotworowe.

Czy wiesz że:

Zimą, jeśli temperatura utrzymuje się przez kil-kanaście dni powyżej zera, wyrastają nieliczne zimowe grzyby kapeluszowe. Należy do nich: płomiennica zimowa (zimówka aksamitnotrzo-nowa), która wyrasta na drewnie i zamiera-jących drzewach liściastych. Rośnie zawsze w zwartych kępkach, po kilkanaście - do kil-kudziesięciu egzemplarzy. Jest smacznym grzybem jadalnym, ale zbierać go mogą tylko osoby, które bardzo dobrze znają ten grzyb.

Warto wiedzieć

Hubiak pospolity łac. Fomes fo-mentarius – Spotkać go można we wszystkich typach lasów, porasta osłabione drzewa liściaste. Wytwa-rza owocniki wieloletnie. Dawniej z miąższu owocników sporządza-no łatwopalny materiał nazywany hubką lub żagwią, który wykorzy-stywano do szybkiego rozniecania ognia. Od tych właściwości grzyba pochodzi jego nazwa łacińska: fo-mes to „podpałka”, a fomentarius – znaczy „zapalający”.

Pniarek lekarski – Jest jednym z najrzadszych grzybów w Polsce. Wieloletnie owocniki rosną zwykle pojedynczo wyłącznie na modrze-wiach. Jego nazwa nawiązuje do właściwości leczniczych – do dziś ten grzyb wykorzystywany jest w medycynie. Już w starożytności używano go jako środek prze-czyszczający i przeciwpotny. Nato-miast obecnie uważa się, że zawie-ra substancje przeciwnowotworo-we. W Polsce objęty jest ochroną gatunkową.

Pniarek obrzeżony – zwany też hubą czerwonobrzeżną, jest bar-dzo pospolity. Jego wieloletnie owocniki rosną zarówno na drze-wach liściastych jak i iglastych. Dawniej, rozdrobniony owocnik był stosowany do tamowania ze-wnętrznych krwawień, ponieważ nie tylko działa jak opatrunek ale również niszczy bakterie zakażają-ce otwarte rany.

Tekst: Alina Rodziewicz

fot.

Mar

ek S

now

arsk

i

fot.

Mar

ek F

ałdz

ińsk

i fot.

Mar

ek S

now

arsk

i fo

t. M

arek

Sno

war

ski

fot. Marek Snowarski


wierszyki

Gwiazdy, sople, łańcuchy na drzewach mróz wiesza,blask księżyca kradnie, rzuca gdzie popadnie srebrzyste igły szronuby tkać po kryjomu koronkowe szale dla zamieci na bale.

Gile stadkiem niedużymObsiadły krzak kaliny Co czerwienią owoców się pyszniłPośrodku białej zimy.

Moje dzieci są czarne, kolczasteJedzą tylko liście pokrzywy.

Lecz ja jestem bardzo urodziwy. Mam pomarańczowoczerwone skrzydła

w niebieskie plamki.Zimą śpię w piwnicy, na strychu

Gdy ty idziesz na sanki.

Mam pawie oczka na skrzydłachI nimi wszystkich czaruję

Gdy nektaru w kwitach poszukuję.

Na statkach nie pływamAle admirał się nazywam

Lubię sok z owocówWśród drzew owocowych przebywam

Co to za grzyb co rośnie na drzewie Wysoko i nisko, wiosną i latem,

Jesienią i mroźną zimą przykrytyŚnieżną pierzyną.

WieściGdy złożę skrzydła mam na nich literkę CKażdy miłośnik motyli o ty wie.

Na zimę zmieniam ubranie z ciemnobrązowego na siwobrązowe – w grudniu już jest gotowe.

Parostki na głowie noszę zgubię je na jesieni , może je znajdziesz wśród liści na ziemi.

Pawie oczka na skrzydłach noszę – tęczę o kolory proszę. Dystynkcji admiralskich na skrzydełkach nie noszę, po wodzie nie żegluję, loty podniebne preferuję.

CHOCHLIKOWE PSOTY

Rusałka ceik

Sarna

Kozioł

Rusałka pawik

Rusałka admirał

Rusałka pawik

Rusałka admirał

Huba

Rusałka pokrzywnik

Zagadki


krzy˝ówka

Na rozwiązanie rebusów, krzyżówki , czekamy do 15 marca 2014r. Odpowiedzi przesyłajcie na adres pocztowy Redakcji z dopiskiem „Uroczysko” lub na adres mailowy. Nie zapomnijcie podać swojego imienia, nazwiska i adresu zamieszkania. Spośród otrzymanych prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy nagrody.

REBUSY

REBUSY

CHOCHLIKOWE PSOTY

Rozwiązania konkursów z poprzedniego numeru (Nr 67 Jesień 2013)

Foto – zagadka: szczygieł, bernikla kanadyjska, dzwoniec.Rebusy: jaszczurka, bielik, wrzesień, ptasie odloty.Hasło krzyżówki: bielikCechy pszczoły: Krępa, mocno owłosiona, brązowa z niewyraźnymi paskami, ze słabym wcięciem w pasie

Nagrody za rozwiązanie foto-zagadki wylosowali : B. Rykaczewski, N. Licznerska - Przedszkole Miejskie Lubawa; Michał Ogonowski -Iława, A. Karpińska- SP Myślice.

Nagrody za rozwiązanie krzyżówki, rebusów, zagadki wylosowali:O. Cichosz - SP. Susz, Z. Mędrzycka, M. Burliński, O. Karpińska – SP. Barty, H. Subotowicz -Zalewo ; L. Wrońska - Lubawa; K. Szmic, W. Świgońska, Z. Szymborska, A. Dubanowska – SP Dobrzyki; A. Krzemińska - Matyty; D. Bednarczyk – Stary Dzierzgoń; M. Wiśniewska, A. Marszelewski, A. Żmijewska – SP. Złotowo; O. Olszko – Ostróda; K. Makar , J. Kopczyńska – SP. Boreczno; W. Pińczewska, N. Rzeźnikiewicz, K. Królikowska – SP Jamielnik.

1

2

3

4

5

6

1.Przędzie go gąsienica motyla.2. Na głowie samca sarny3. Gąsienica motyla przeobraża się w …4. Wylęga się z jaja motyla5. Jak nazywa się poroże sarny6. co motyl ma na głowie.


Wydawałby się, że te niezwykłe, delikatne owady, których ciało składa się z 90% wody nie są w stanie przetrwać mroźnych zim. A jednak zimują w postaci jajeczek, gąsienic, poczwarek zakopanych w ściółce, pod ziemią lub ukrytych w innych miejscach. Ale fenomenem są te rusałki, które zimują w postaci motyla. Możecie spotkać je na strychach, w piwnicach, lub w innych pomieszczeniach, gdzie temperatura oscyluje w okolicy 0°C. U wszystkich zimujących rusałek występuje zjawisko przechłodzenia – płyny ustrojowe nie zamarzają, nie krystalizują się nawet w temperaturze do -30 °C. Dzieje się tak dlatego, że rusałki znacznie zwiększają w płynach ustrojowych stężenie glicerolu i innych związków utrudniających zamarzanie.

Gdzie kto zimuje ?

RuSałka PaWik i PokRzyWNik chętnie zimują w piwnicach, na strychach, w stogach siana.Pierwsze rozbudzone pawiki możemy obserwować już na początku marca.

RuSałka żałoBNik na początku jesieni ukryty w dziuplach drzew zapada w głęboki sen. Wraz z kwietniowym słońcem opuszcza zimową kryjówkę.

RuSałka Ceik nie szuka dziupli, pomieszczeń w domu, tylko przyczepia się od spodniej strony do grubej gałęzi ze złożonymi skrzydełkami, lub szuka kryjówki w załamaniach kory, wśród zeschłych liści. Wyglądem przypomina zeschły liść, więc jest mało widoczny, co pozwala mu bezpiecznie

Gdzie zimują rusałki?

Rusałka pokrzywnik fot. Robert Gawroński

Rusałka pokrzywnik fot. Zefir Pagowski

Rusałka ceik fot. Janusz Sokłowski

Rusałka ceik. Na spodzie tylnego skrzydła ceika występuje biały znak w kształcie litery C. fot. Janusz SokłowskiRusałka pawik fot. Maciej Rodziewicz


przetrwać trudny okres zimy. Nic jednak nie chroni go przed śniegiem i mrozem. Ale u ceika jak u wszystkich zimujących rusałek występuje zjawisko przechłodzenia. Pierwsze ceiki możemy zobaczyć już w marcu.

RuSałka kRatkoWieC zimuje w postaci pocz-warki, by na początku maja wyjść z niej jako nieduży motyl z rudo-czerwonym deseniem na skrzydłach. Rzadkie rusałka drzewoszek i rusałka wierzbowiec szukają na przełomie października, listopada zimowego mieszkania w dziuplach, na strychach, w piwnicach, by tam zapaść w sen zimowy.

Kolorowa emigracja

Są też rusałki migrujące z nastaniem jesieni w cieplejsze rejony świata, którym niestraszne długie podróże i czyhające zewsząd niebezpieczeństwa.

RuSałka admiRał to piękny motyl o czarno -brązowych skrzydłach przeciętych szerokim czer-

wonym pasem. Rusałka admirał późną wiosną mi-gruje do Polski z południowej Europy, by spędzić tu lato. A gdy jesienne chłody stają się dokuczliwe wraca z powrotem do Włoch, Grecji, Chorwacji. Niektóre jednak wybierają ciepły kąt w naszej pi-wnicy, na strychu.

Prawdziwym obieżyświatem jest RuSałka oSetNik, który dużą część swojego życia spędza w podróży. Osetniki wędrują co roku. Pokolenie przychodzące na świat wiosną w Afryce północnej, gdy staje się zbyt sucho i gorąco rusza na północ. Do Europy wędrują pojedynczo, lub grupowo i w ciągu kilkudziesięciu godzin mogą znaleźć się na drugim brzegu Morza Śródziemnego. W Polsce pojawiają się między kwietniem a czerwcem i wraz z nastaniem jesieni ruszają w drogę powrotną. Cała trasa migracji to ponad 14 tysięcy km! Początek trasy Afryka – koniec trasy - Afryka. Podróż taka składa się z kilku przystanków, w czasie których wylęga się nowe pokolenie i ono rusza w dalszą drogę. Do Polski wracają więc nie motyle, które z niej wyleciały ale ich pra, pra, ….. wnuki.

Tekst: Danuta Sokołowska

Gdzie zimują rusałki?Pamiętaj

• Nie dotykaj zimujących rusałek, obudzenie jest bardzo niebezpieczne, ponieważ tracą bardzo wiele energii i mogą nie doczekać wiosny.

• Jeśli spotkasz w ciepłym pomieszczeniu fruwającego motyla przenieś go ostrożnie na zimny strych lub do zimnej piwnicy.

Czy wiesz, że• Rusałki admirały w czasie swojej wędrówki

pokonują duże wysokości. Spotykano je na wysokości nawet 2000m n.p.m.

• Rodzina rusałkowatych to największa rodzina motyli dziennych, licząca na świecie 7 tysięcy gatunków, w Polsce 75.

Rusałka kratkowiec - forma letnia fot. Janusz Sokołowski

Rusałka a dmirał fot. Maciej Rodziewicz

Rusałka osetnik fot. Robert Gawroński


Cóż to za dziwny motyl? Każde z jego skrzydeł należy do innego gatunku rusałki - odgadnijcie ich nazwy, pomoże Wam w tym artykuł z 8 i 9 strony. Odpowiedzi nadsyłajcie do redakcji „Uroczyska” do 15 marca 2014 r.

Tajemnicza rusałka

skrzydło

1.............................................

skrzydło

2.............................................

skrzydło

4.............................................

skrzydło

3.............................................

Konkursy konkursy konkursy• Trwa Ogólnopolski Konkurs „Poznajemy

Parki krajobrazowe Polski”, w którym udział biorą uczniowie ze szkół gimnazjalnych z parków krajobrazowych. Zespół Parków Krajo-brazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylew-skich jest koordynatorem wojewódzkim tego kon-kursu. Z terenu Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego w konkursie bierze udział Gimnazjum nr 2 w Iławie, zaś z terenu Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich biorą udział gimnazja z: Gra-bowa – Wałdyk, Prątnicy i Durąga. Po przejściu eliminacji najlepsi będą reprezentować nasze oba parki 3 kwietnia 2014r. na etapie wojewódzkim, a później na etapie krajowym 26 maja 2014r.

Pełne informacje o konkursach, regulaminy i aktualności z ich przebiegu znajdziecie na stronie: www.pkwim.pl

• Trwa konkurs plastyczny pod tytułem „Kolorowy świat motyli”. Prace nadsyłać do nas mogą dzieci i młodzież do końca kwietnia 2014r.

10 stycznia 2014r. rozpoczęła się Xiii edycja Konkursu wiedzy Przyrodniczo – ekologicznej, w tym roku pod ha-słem ” Kolorowy ŚwiaT moTyli”. Po przejściu kolejnych eliminacji najlepsze drużyny spotkają się w Finale konkursu 10 czerwca 2014 r. w zmaganiach biorą udział uczniowie z klas iV – Vi ze szkół podstawowych.

fot. Robert Gawroński


Cztery Pory Roku. Zima

Tegoroczna jesień była przepiękna, pełna słonecznych jesiennych barw. Zachęcała nas na długie wycieczki i spacery. Pewnie dlatego otrzymaliśmy od Was wiele prac przedstawiających najpiękniejsze jesienne liście oraz owoce. Mamy nadzieję, że radość odszukiwania przepięknych jesiennych kolorów na liściach pozostanie w Was na długo.

Otrzymaliśmy ponad 100 prac, za które pięknie dziękujemy. Nagrody powędrowały do: W. Statek, J. Kowalska, N. Herdzik; - SP Myślice; J. Cichorek, O. Drożdź, B. Pawełek, Z. Brodzińska– SP Tyrowo; P. Fafińska, W. Malinowska – SP Złotowo; D. Uzarska, A. Markuszewska, B. Uzarski, I. Chyrzyński – SP Lubawa; M. Sztremer, P. Cymbrak, S. Gęstwińska, M. Kapuściński, M. Nyga, D. Szablińska, D. Bokuniewicz –SP NR2 Ostróda; M. Kalinowska, J. Kozak, A. Rafa, P. Frańczuk, M. Bulska- Świetlica Terapeutyczna Zalewo; W. Rekowska, D. Popielewicz, P. Wójtowicz, N. Jurkiewicz – SP Gałdowo, P. Chyrzyńska, J. Kowalkowska, Z. Markiewicz – SP Tuszewo; D. Dzik – SP Byszwałd; A. Kowalska, W. Iwańska, A. Świętoń, D. Cisak- SP Mielno; P. Gehfeld, A. Czerkas, P. Zimnicka- NZSP Idzbark; M. Babraj, D. Iwanowicz, A. Trzeszewska- SP Nr 2 Iława; M. Szymański, P. Burliński, D. Zagrobelna, J. Chudzik – SP Boreczno; O. Żurawska, O. Szczyglowska, M. Umińska- SP Wikielec; Z. Skok, K. Kawecki, M. Markowicz – SP Dzierzgoń

Cztery Pory roku. Jesień

Ada Czerkas, SP Idzbark

Natalia Herdzik, SP Myśice

Natalia Jurkiewicz SP Gałdowo Oliwia Drożdź, SP Tyrowo

Michał Markowicz, SP Dzierzgoń

Angelika Markuszewska, SP RumienicaDominik Papierkiewicz, SP Galdowo

Paulina Fafińska, SP Złotowo

Olimpia Szczygłowska SP Wikielec

Zuzia Brodzińska, SP Tyrowo

Julia Kowalska, SP Myślice

Dominika Zimnicka, SP Idzbark

Piotr Gehfeld, SP Idzbark Boguslawa Pawełek, SP Tyrowo

Piotr Wójtowicz, Sp Gałdowo

Zapraszamy Was do zimowych obserwacji w terenie. Wybierzcie się na wycieczkę do parku, lasu i odszukajcie zimowe grzyby. Informacji o tym, jakie grzyby można spotkać zimą, szukajcie w artykule na stronie 5. Na wasze rysunki, opowieści czy też zdjęcia z zimowych obserwacji grzybów czekamy do 15 marca 2014r.

Konkurs!


Wydawca: Zespół Parków KrajobrazowychPojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich

Redakcja: Alina Rodziewicz (AR), Danuta Sokołowska (DS)Rysunki: Danuta SokołowskaSkład: Agnieszka Ciszewska Druk: AFW „Mazury” Sp. z o.o., tel. 89 542 70 44, www.afwmazury.com.pl

Adres redakcji: 14-233 Jerzwałd 62, tel./fax 89 758 85 27 e-mail: [email protected] www.pkwim.pl

Druk sfinansowano ze Êrodków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Ârodowiska i Gospodarki Wodnej w Gdaƒskui Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Ârodowiska i GospodarkiWodnej w Olsztynie

Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych tekstów.

ISSN 2081-5093

Egzemplarz bezp∏atny nak∏ad 1000 egz.

?Foto – zagadkaCóż to za ptaki siedzą na drzewie? Podpowiemy Wam, że spotkać je można w naszym kraju jedynie zimą. Odpowiedzi przesyłajcie na adres Redakcji do 15 marca 2014 r.

Fot.

Bar

bara

Kre

ft

Na konkurs fotograficzny pt. „Odkryj piękno swojej okolicy” napłynęły 63 prace od 23 osób. Uczestnicy mogli przysyłać swoje prace w dwóch tematach: „Życie w wodzie” i „ Ginące piękno starych cmentarzy”, w dwóch kategoriach wiekowych: dzieci i młodzież do 16 roku życia oraz młodzież od 16 roku życia i dorośli. Pełna lista nagrodzonych i wyróżnionych osób w konkursie znajduje się na stronie www.pkwim.pl/konkursy. Poniżej prezentujemy wybrane, nagrodzone zdjęcia.

Temat: „ Życie w wodzie”

Temat: „Ginące piękno starych cmentarzy”

Konkurs fotograficzny pt. „Odkryj piękno swojej okolicy” – rozstrzygnięty!

I miejsce, Paulina Zięba, kat. dzieci i młodzież

II miejsce , Lilianna Kukiełka, kat. dzieci i młodzież

III miejsce, Justyna Dunajska, kat. dzieci i młodzieżI miejsce, Patrycja Rybicka,

kat. młodzież i dorośli

I miejsce, Edward Balewski, kat. młodzież i dorośli

I miejsce, Marcin Nowicki, kat. dzieci i młodzież

II miejsce, Marcin Nowicki, kat. dzieci i młodzież

III miejsce, Szymon Baturo, kat. dzieci i młodzież

uroczysko -...

Documents