UNIVERZITET CRNE GORE

FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE

NIVO MOTORIČKIH SPOSOBNOSTI DJECE PREDŠKOLSKOG

UZRASTA U ODNOSU NA POL

(završnirad)

Nikšić, 2017.godine

II

UNIVERSITY OF MONTENEGRO

FACULTY FOR SPORT AND PHYSICAL EDUCATION – NIKŠIĆ

RELATIONSHIP BETWEEN GENDER AND LEVEL OF MOTOR

ABILITIES IN PRESCHOOLERS

(final work)

Mentor: Candidate:

Duško Bjelica, Ph. D. full professor Jovan Vojinović

Nikšić, 2017

III

PODACI I INFORMACIJE O STUDENTU

- Ime i prezime: Jovan Vojinović

- Datum i mjesto rođenja: 06. 10. 1990.

- Naziv završenog osnovnog studijskog programa i godina diplomiranja: Specijalističke

postdiplomske primijenjene studije – Sport i fitnes

INFORMACIJE O ZAVRŠNOM RADU

- Naziv postdiplomskog studija: Specijalističke postdiplomske primijenjene studije –

Sport i fitnes

- Naslov rada: Nivo motoričkih sposobnosti djece predškolskog uzrasta u odnosu na pol

- Fakultet na kojem je rad odbranjen: Fakultet za sport i fizičko vaspitanje u Nikšiću

UDK, OCJENA I ODBRANA ZAVRŠNOG RADA

- Datum sjednice Vijeća fakulteta na kojoj je prihvaćena tema: _________________

- Datum prijave završnog rada: _________________________

Komisija za odbranu rada – 1. Predsjednik komisije: Doc.dr Danilo Bojanić

2. Mentor: Prof. dr Duško Bjelica

3. Član: mr Jovan Gardašević

- Datum odbrane završnog rada: 08.05.2017.

IV

Sažetak

Osnovni cilj ovog istraživanja je da se utvrdi da li postoje statistički značajne razlike u nivou

motoričkih sposobnosti djece predškolskog uzrasta. Na osnovu istraživanja sprovedenog na

uzorku od 30 ispitanika (15 dječaka i 15 djevojčica) primijenjeno je sedam mjernih

instrumenata. Podaci dobijeni ovim istraživanjem obrađeni su postupcima deskriptivne

statističke metode .

Rezultati ovih istraživanja ukazuju da postoje statisticki značajne razlike u motoričkim

sposobnostima između dječaka i djevojčica predškolskog uzrasta. Dobijeni rezultati

istraživanja u pogledu proučavanja razlika u motoričkim sposobnostima u odnosu na pol su

slični rezultatima dosadašnjih istraživanja. Na osnovu analize statistički značajnih razlika

između polova, kod svih uzrasnih grupa, jasno se uočava da se diferencijacija po polu

pojavljuje oko pete godine života.

Ključne riječi: morfološke sposobnosti, predškolski uzrast, pol, odnos

V

Abstract

The main objective of this research is to determine all the possible statistically

significant differences in the level of motor abilities within the children of preschool age. The

research has been carried out on the sample of 30 examinees (15 boys and 15 girls) through

the use of seven measuring instruments. The data obtained by this analysis were analyzed by

the methodology of descriptive statistics.

The results of the research in terms of studying the difference in motor abilities with

respect to gender were similar to the results of previous studies, indicating that there are

statistically significant differences regarding motor abilities between boys and girl in

preschool age. The analysis of the statistically significant differences between the sexes,

regarding all age groups, proves that gender differentiation becomes significant around the

age of five.

Keywords: morphological abilities, preschool age, gender, relationship;

VI

SADRŽAJ:

1.UVODNA RAZMATRANJA ................................................................................. 1

2.TEORIJSKI OKVIR RADA .................................................................................... 5

2.1. Definicija osnovnih pojmova .................................................................. 5

2.2. Pregled dosadašnjih istraživanja .............................................................. 7

3.PROBLEM, PREDMET I CILJEVI ISTRAŽIVANJA........................................... 9

4.HIPOTEZE ISTRAŽIVANJA ............................................................................... 10

5.METOD RADA ..................................................................................................... 11

5.1 Tok i postupci istraživanja ..................................................................... 11

5.2 Uzorak ispitanika ................................................................................... 11

5.3 Uzorak mjernih instrumenata ................................................................. 11

5.4 Opis mjernih instrumenata ..................................................................... 12

5.5 Statistička obrada podataka .................................................................... 18

6. REZULTATI I DISKUSIJA ................................................................................. 19

7.ZAKLJUČAK ....................................................................................................... 23

Literatura ................................................................................................................... 25

Biografija .................................................................................................................. 27

1

1. UVODNA RAZMATRANJA

U osnovipostojanja i razvoja čovjeka uočava se veliki značaj fizičkog pokreta i kretanja.

Posebno je to važno u periodu rasta i razvoja djeteta u koji spada i predškolsko doba. Tokom

predškolskog perioda razvoj motoričkih sposobnosti doprinosi opštem kvalitetu funkcionisanja

djeteta. Prvi ciljni sistem koji se javlja kod djeteta je vestibularni sistem koji kontroliše čulo

kretanja i ravnoteže pa se smatra najznačajnijim sistemom koji utiče na svakodnevno

funkcionisanje-sposobnosti kretanja i djelovanja protiv gravitacije. Kretanjem i senzo-

motoričkim razvojem dijete upoznaje svijet oko sebe u primarnom obliku pa je to temelj u

razvoju i ostalih funkcija i sposobnosti čovjeka.

Jedna od egzistencijalnih psihomotornih sposobnosti je ravnoteža. Svako uspješno kretanje

zahtijeva sigurnu ravnotežu. Ravnoteža se jednostavno može definisati kao sposobnost kontrole

ravnotežnog položaja pod uticajem gravitacije. Za određivanje položaja u prostoru kao receptor

služi vestibularni aparat koji se nalazi u unutrašnjem uhu i odgovoran je zasmjer djelovanja sila

teže, ubrzanje, usporavanje i rotacijutijela. Kako bi se ravnoteža ravnomjerno razvijala potrebno

je učestalo ponavljati pojedine radnje i na taj način usklađivati informacije vestibularnog

senzora i lokomotornog sastava. U suštini ravnoteža je temelj za mobilnost protiv sile teže,

prilagođavanje na promjene površine oslonca, selektivni pokret te automatske funkcionalne

aktivnosti.

Motoričke sposobnosti, kao i navike, najviše se razvijaju u periodu od treće do desete godine

života uz činjenicu kako se posebno mogu kvalitetno razvijati i na njih uticati u predškolskom

uzrastu, odnosno od četvrte do šeste godine života.

Fizičkim vježbama u ovom uzrastu treba uticati (najčešće kroz ciljanu igru) na razvoj opšte

motorike djeteta, kao i na pravilan stav, držanje tijela. Relativna slabost mišića vrata, kičmenog

stuba i trbuha, uslovljava mogućnost lošeg držanja i deformiteta tijela. Kako se ti deformiteti ne

fiksiraju brzo moguće ih je u velikoj mjeri otkloniti fizičkim vježbanjem.

U predškolskom uzrastu može se veoma mnogo uticati na formiranje motoričkog ponašanja

djece, koje sigurno zavisi, pored ostalog, i od njihovih morfoloških karakteristika, što je osnova

za kasnije formiranje i razvoj motoričkih sposobnosti i motoričkih vještina i aktivno bavljenje

sportom, sportskom rekreacijom ili jednostavno za stvaranje adekvatnog kapaciteta za razne

aktivnosti u starijem dobu.

2

Osnovni problem u organizaciji i radu sa malom djecom je u pitanju: da li je potrebno već u

tom uzrastu prilagoditi i organizovati razne kineziološke aktivnosti u odnosu na eventualne

razlike između dječaka i djevojčica ili ih primijeniti u obliku koji bi bio jednak za sve?

Procjene tjelesnog statusa predškolske djece najčešće obuhvataju analize tjelesne visine,

tjelesne težine, i srednji obim grudi, ali i neke druge antropometrijske mjere. Međutim, za ovo

istraživanje je i od velikog značaja uzimanje u obzir masnoće u tijelu, što može bitno da utiče

na motoričko ponašanje male djece.

Motoričke sposobnosti su jedan od segmenata antropološkog statusa.Nivo znanja o motorici još

nije takav da se može jasno otkloniti dilema o njihovom broju, kao i o tome kako treba zvati

one motoričke sposobnosti koje su osnova cjelokupnog kretanja čovjeka, a kako one koje su se

razvile na bazi ovih sposobnosti, a koje su potrebne u specifičnim sportskim aktivnostima. Kao

prihvatljivo rješenje uzeto je da se prve nazivaju bazičnim a druge specifičnim motoričkim

sposobnostima (Bjelica iFratrić, 2011). Motorički prostor se dijeli na manifestni i latentni, to

jest svaka sposobnost se ogledau nekoj kretnoj manifestaciji bez koje ne bi mogla biti mjerljiva

i sagledavana. Jedna motorička sposobnost može imati više različitih ali i sličnih manifestacija.

Latentne motoričke sposobnosti se ne mogu mjeriti direktno već se o njima govori poslije

mjerenja i interpretacije rezultata mjerenja (Dž.Idrizović i K.Idrizović, 2001).

Na osnovu rezultata istraživanja strukture motoričkih sposobnosti pod nazivom “Struktura

morfoloških i motoričkih dimenzija omladine Jugoslavije”, Kurelića, Momirovića, Štruma,

Stojanovića, Viskić i Radojevića čiji su rezultati objavljeni1975.godine, predložen je

hijerarhijski model strukture motoričkih sposobnosti(Gredelj, Metikoš, Hošek i Momirović,

1975). Ovaj model se zasniva na povezanosti funkcionisanja centralnog nervnog i

lokomotornog sistema, to jest identifikaciji mehanizama koji su u osnovi motoričkih reakcija

(Dragaš, 1998).

U prvom redu hijerarhijskog modela pretpostavljeno je postojanje 23 faktora. Hipotetski faktori

u prostoru drugog reda definisani su nakon mnogobrojnih faktorskih analiza motoričkih

prostora koje su proveli Kurelić, Momirović, Stojanović, Viskić i Radojević (1975) u već

pomenutom fundamentalnom istraživanju na ispitanicima različitih uzrasta oba pola. Rezultati

istraživanja su pokazali da su za varijabilitet i kovarijabilitet uzorak motoričkih manifestacija

odgovorne četiri fundamentalne motoričke dimenzije u čijoj osnovi leže fiziološki mehanizmi,

koji se jednim dijelom mogu svesti na proces ekscitacije i inhibicije, a drugim na mehanizme

3

koji regulišu tonus muskulature, relaksaciju antagonista, sinergije, proces aferentacije i

reaferentacije i integracije:

1. Mehanizam za strukturu kretanja, definisan kao regulacioni i integrativni podsistem koji

omogućava brzo formiranje efikasnih motoričkih programa i njihovu kontrolisanu

realizaciju na osnovu informacija koje pristižu velikim brojem kanala. Ovaj uređaj je

hipotetski nadređen faktorima prvog reda definisanim kao koordinacija ruku,

koordinacija nogu, koordinacija tijela, reorganizacija stereotipa kretanja, agilnost,

koordinacija u ritmu, brzina učenja novih motoričkih zadataka i frekvencije pokreta.

2. Mehanizam za sinergijsku regulaciju i regulaciju tonusa, definisan je kao regulativni i

integrativni podsistem koji u motoričkim reakcijama kontroliše istovremeno redoslijed i

intenzitet uključivanja i isključivanja motoričkih jedinica agonističkih i antagonističkih

mišićnih grupa. Pod kontrolom ovog uređaja nalaze se sljedeći faktori prvog reda:

brzina jednostavnih pokreta, fleksibilnost, ravnoteža sa otvorenim, ravnoteža sa

zatvorenim očima, preciznost ciljanja i preciznost gađanja.

3. Mehanizam za regulaciju intenziteta ekscitacije, definisan je kao regulativni i

integrativni sklop koji je odgovoran za istovremeno aktiviranje maksimalnog

brojamišićnih jedinica pri izvedenim ili pokušanim motoričkim akcijama. Ovim

modelom eksplozivna snaga i sila (mjerena dinamometrom) su pod dominantnim

uticajem ovog mehanizma.

4. Mehanizam za regulaciju trajanja ekscitacije, definisan je kao regulativni i integrativni

podsistem koji omogućuje optimalno iskorišćavanje energetskih potencijala tokom rada.

Zato je ovaj mehanizam nadređen svim faktorima koji su u prostoru prvog reda

definisani kao repetativna snaga ruku i ramenog pojasa, repetativna snaga nogu,

repetativna snaga trupa, statička snaga ruku i ramenog pojasa, statička snaga nogu,

statička snaga trupa.

Dimenzije u trećem redu latentnog motoričkog prostora mnogo su više hipotetski konstrukti nego

funkcionalne strukture čija bi egzistencija bila potvrđena sistematski sprovedenim istraživanjima. Ti

se konstrukti temelje na pozitivnim korelacijama između faktora drugog reda određenih kao

mehanizam za strukturiranje kretanja i mehanizam za sinergijsku regulaciju i regulaciju tonusa,

odnosno faktora određenih kao mehanizam za regulaciju intenziteta ekscitacije i mahanizam

trajanja ekscitacije.Hipotetski su definisane sljedeće latentne dimenzije trećeg reda:

4

1. Mehanizam za regulaciju kretanja, definisan je kao viši regulativni i integrativni sistem

koji omogućava rješavanje motoričkih zadataka različitog nivoa kompleksnosti

integracijom djelovanja subsistema nižeg reda, mehanzma za strukturiranje kretanja i

mehanizma za sinergijsku regulaciju i regulaciju tonusa.

2. Mehanzam za energetsku regulaciju, koji je definisan kao regulativni i integrativni

sistem koji kontroliše energetski izlaz organizma formiranjem funkcionalnih struktura u

koje su uključeni sistemu nižeg reda, mehanizam za regulaciju intenziteta ekscitacije i

mehanizama za regulaciju trajanja ekscitacije.

U četvrtom redu, vjerovatno egzistira generalni, G-faktor, nadređenim svim mehanizmima nižih

redova (Dž. Idrizović i K. Idrizović, 2001).

5

2. TEORIJSKI OKVIR RADA

2.1.Definicija osnovnih pojmova

Motoričkim sposobnostimanazivaju se one sposobnosti čovjeka koje učestvuju u rješavanju

motornih zadataka i uslovljavaju uspješno kretanje, bez obzira da li su stečene treningom ili ne

(Malacko i Rađo, 2004).

Ono što je najvažnije je činjenica da su djeca sa smanjenim brojem teoretskih časova

povećanim brojem časova tjelesnog vježbanja imala daleko bolji tjelesni razvoj (veći obimi

ekstremiteta, tanje potkožne nabore, niži puls u miru, veći plućni kapacitet, bolju krvnu sliku,

bolji status krvnog pritiska i sl.), i mnogo bolje fizičke sposobnosti (sila, brzina, izdržljivost) a

da se o koordinacionim sposobnostima i ne govori (Bjelica, 2004).

Kako je veliki broj autora pokušao da odgonetne konačan broj bazičnih motoričkih sposobnosti,

tako je na osnovu mnoštva istraživanja i navoda (Nićin, 2000), prihvaćena sljedeća struktura:

snaga, brzina, izdržljivost, koordinacija, fleksibilnost, ravnoteža i preciznost.

Brzina je sposobnost koja karakteriše sposobnosti čovjeka da vrši pokrete i kretanja za što kraće

vrijeme. Ona se ispoljava kroz tri osnovna parametra: vrijeme reakcije, vrijeme pojedinačnog

pokreta i frekvencija pokreta.

Snagaje sposobnost izvršenja rada ili savladavanje otpora. Razlikuje se tri oblika snage:

eksplozivna, repetativna i statička snaga.

eksplozivna snaga predstavlja rad velikog intenziteta u vrlo kratkom vremenu.

repetativna snaga je sposobnost izvođenja velikog broja ponavljanja određenog pokreta

s ubrzanim ritmom.

statička snaga predstavlja sposobnost izdržavanja opterećenja ne mijenjajući položaj

dijelova tijela.

Izdržljivost je sposobnost koja omogućava da se kretanje izvodi u dužem vremenskom intervalu

bez snižavanja njene efikasnosti.

Koordinacija je psihomotorička sposobnost koja podrazumjeva racionalno i tačno izvođenje

složenih pokreta u prostoru i vremenu.

6

Pokretljivost(fleksibilnost, gipkost) najčešće se definiše kao sposobnost čovjeka da određene

pokrete izvede sa maksimalnom amplitudom. Ona u najvećoj mjeri zavisi od elastičnosti mišića

i veza, kao i od konstrukcije zglobova.

Preciznostje psihomotorička sposobnost koja omogućava da se pogodi neki cilj, baci ili vodi

neki predmet do cilja.

Snaga, brzina i izdržljivost su elementarne biomotoričke dimenzije, sve ostale su izvedene iz

ove tri navedene.Nijedno živo biće nije u stanju da istovremeno razvije do svog relativnog

maksimuma sve tri elementarne dimenzije, jer energetika za njihov razvoj dolazi sa istog

mjesta. Drugim riječima, ako se protežira razvoj jedne elementarne biomotoričke dimenzije

nedostajaće energetike za razvoj druge elementarne biomotoričke dimenzije (Bjelica, 2005).

One se ne mogu posmatrati izolovano, jer su zajednički produkt autonomnog živog organizma,

tako da prilikom svakog mišićnog naprezanja, svaka od njih je prisutna i ispoljava se u

doziranoj mjeri (Bjelica, 2006).

Sportski trening podrazumijeva jedinicu trenažnog uticaja na organizam sportiste sa ciljem

trenutnog mijenjanja kvalitativno kvantitativnog nivoa njegovih svojstava u željenom pravcu.

Proces treniranja je vrlo složen, obilježje mu je multidisciplinarno, i ne može se sprovesti,

ukoliko se ne sprovodi timski, pri čemu se pod terminom ’timski rad’ pretpostavlja rad tima

struka, tj. makar ga sprovodio jedan čovjek, koji poznaje relevantne naučne discipline (Bjelica,

2013).

Kako je trening usmjeren ka razvoju različitih faktora, posebno onih koji utiču na sportski

rezultat, generalno se mogu prepoznati tri osnovne alternative usmjerenosti treninga:

Usmjerenost ka saznajnim procesima;

Usmjerenost ka razvoju energetskih potencijala, (funkcionalne sposobnosti);

Usmjerenost ka razvoju mišićnog sistema (fizičke sposobnosti).

Test(engl. ogled, proba) ili mjerni instrument je specifičan način mjerenja, pomoću kojeg se

nastoji da se dobiju što objektivniji pokazatelji o pojedinim svojstvima, osobinama, znanjima,

sposobnostima. Testovi, ili mjerni instrumenti moraju da posjeduju odgovarajuće metrijske

karakteristike i faktorsku valjanost.

Varijablaje promjenjiva veličina, odnosno svaka izmjerena veličina izražena nekom mjernom

jedinicom.

7

Uzorakjedio osnovnog skupa. Svrha je da se uzimanjem uzoraka u što kraćem vremenu i sa što

manje ulaganja novca dođe do valjane, pouzdane i objektivne informacije o cijelom skupu iz

koga je uzet uzorak.

2.2.Pregled dosadašnjih istraživanja

Cvetković, Popović i Jakšić(2007) su izvršili istraživanje na uzorku od 120 dječaka i isto toliko

djevojčica, uzrasta 4–6 godina. Istraživanje potvrđuje da se djevojčice u predškolskom periodu

statistički razlikuju značajno od dječaka u ravnoteži, fleksibilnosti i dinamičkoj snazi. Dobijeni

rezultati istraživanja pokazuju dominaciju u sposobnosti ravnoteže djevojčica u odnosu na

dječake u periodu predškolskog doba. Oni su takođe istakli da dječaci više učestvuju u igrama i

aktivnostima u kojima dominira trčanje, skakanje, dizanje, penjanje, nošenje, i tome slično, a

što implicira i doprinosi razvoju sposobnosti koje su više izražene kao brzina, snaga,

koordinacija. Za razliku od njih djevojčice u predškolskom periodu su više aktivnije u igrama

koje nijesu previše agresivne, koje sadrže više mirnijih i preciznijih pokreta uz povećanu pažnju

te veće amplitude u gibanju.

Bala (2002) je na uzorcima od 220 dječakai 220 djevojčica, uzrasta 4–7 godina, te primjenom

baterije od 7 motoričkih testova, analizirao razlike i sličnosti matrica interkorelacija i njihovih

struktura raznim kriterijuma. Dobijeni rezultati su ukazali na postojanje generalnog motoričkog

faktora koji je kvalitativno isti kod dječaka i djevojčica predškolskog uzrasta, ali ne po svim

primijenjenim kriterijumima sprovedenih analiza. Utvrđivanje kvantitativnih razlika

antropometrijskih i motoričkih varijabli urađeno je pomoću multivarijantne analize varijanse, a

zatim pomoću kanoničke diskriminacione analize (statistički paketSPSS, verzija 6.0), koja

uzima u obzir korelativne veze svih analiziranih varijabli u cjelokupnom uzorku ispitanika. Cilj

ovoga istraživanja je bilo da nagovijesti postojanje kvantitativnih razlika u osnovnim

antropometrijskim karakteristikama i manifestovanju motoričkih sposobnosti dječaka i

djevojčica predškolskog uzrasta, odnosno da li postoje razlike u strukturi korelacionih odnosa

tih karakteristika i sposobnosti kod male djece, prikazanih u obliku diskriminativnog faktora.

Đorđić i Bala (2006) su izvršili testiranje na uzorku od 475 djevojčica i 566 dječaka.

Istraživanje je potvrdilo da su na osnovu ukupnog broja sati koje tokom nedjelje dijete provede

baveći se fizičkim aktivnostima, da su dječaci fizički, znatno, aktivniji od djevojčica. Ovo se

posebno odnosi na lokomotorne aktivnosti(skoro dva sata nedjeljno u korist dječaka) iaktivnost

8

s loptom (razlika, jedanipo sat nedjeljno u korist dječaka). Jedino su vježbe tipa ravnoteže bile

zastupljenije kod djevojčica. Istraživanje je pokazalo da su dječaci na nivou cijelog uzorka

fizički aktivniji u predškolskom uzrastu u odnosu na djevojčice. Takođe autor ističe da na

motorički razvoj i motoričku uspješnost djece utiču i sociološki faktori, koji se na mlađim

uzrastima direktno dovode u vezu sa stavom prema određenom polu. Roditelji dječaka znatno

više podstiču fizičku aktivnost nego roditelji djevojčica, kao i da u pojedinim postupcima

favorizuju dječake u odnosu na djevojčice.

Jedno od dragocjenih istraživanja je istraživanje Cvetković, Popovići Jakšić (2007) koje je

imalo za cilj da utvrdi razlike i najjasniju diferencijaciju u motoričkim sposobnostima za oba

pola. Posmatrajući razlike između polova autori uočavaju da su dječaci konstantno superiorniji

u testovima koji procjenjuju koordinaciju tijela, brzinu trčanja kao i eksplozivnu snagu donjih

ekstremiteta, dok su djevojčice značajno uspješnije u realizaciji testa za procjenu gipkosti trupa

i donjih ekstremiteta. Zaključak autora je da se diferencijacija po polu pojavljuje oko pete

godine života. Sabo (2006) navodi da u toku svakodnevnog života dječaci upražnjavaju igre i

motoričke aktivnosti koje zahtijevaju veće angažovanje mišićne snage (penjanje, puzanje,

provlačenje i dr).

Bala, Jakšić i Popović (2009) proučavajući relacije antropoloških karakteristika i sposobnosti

predškolske djece je kod dječaka uzrasta 5,5–6 godina uočio interesantnu povezanost

antropoloških karakteristika i sposobnosti za izvođenje brzih naizmjeničnih pokreta rukom.

Značajne korelacije autor je utvrdio između brzine frekventnih pokreta rukom i tjelesne mase i

visine, dok je u uzrastu dječaka 6,5–7 godina utvrđena pozitivna korelacija sa tjelesnom masom

i obimom nadlaktice. Na istom istraživanju samo na uzorku djevojčica 5,5–7 godina, Bala je

našao značajne korelacije različitih antropometrijskih varijabli i brzine frekvencije pokreta

rukom.

9

3. PROBLEM, PREDMET I CILJ ISTRAŽIVANJA

Problem ovog istraživanja je procjenanivoa motoričkih sposobnosti dječaka i djevojčica

predškolskog uzrasta.

Predmetistraživanjasudječaciidjevojčicepredškolskoguzrastainjihovemotoričkesposobnosti.

Osnovniciljovogistraživanjajeutvrditirazlike u nivoumotoričkihsposobnostiizmeđu dječaka i

djevojčicapredškolskoguzrasta.

10

4. HIPOTEZEISTRAŽIVANJA

Na osnovu ovako formulisanog problema i predmeta istraživanja, kao i postavljenog cilja

istraživanja nultai alterativna hipoteza ovog rada formulisana je na sljedeći način:

HO-Ne očekuju se statistički značajne razlike u nivou motoričkih sposobnosti dječaka i

djevojčica predškolskog uzrasta.

HA-Očekuju se statistički značajne razlike u nivou motoričkih sposobnosti dječaka i

djevojčica predškolskog uzrasta.

11

5. METOD RADA

5.1.Tok i postupci istraživanja

Istraživanje je sprovedeno sa predškolskom djecom vrtića „Lastavica“ iz Nikšića, u sali

Filozofskog fakultetau Nikšiću, a zasnovano je na mjerenju njihovih motoričkih sposobnosti.

Redosled odrađivanja testova je bio unaprijed utvrđen. Predviđeno je učešće četiri pomoćnika,

mjerioca. Mjeri se stanje ispitanika sprovođenjem istih testova. Mjerenje je obavljeno u 4 dana.

Mjerioci su prije sprovođenja mjerenja bili upoznati sa sadržajem mjerenja, načinom

demonstriranja zadataka i upisivanjem rezultata, kao i načinom organizacije. Za testiranje su

bile obezbijeđene mjerne liste sa čijim su sadržajem i načinom popunjavanja svi mjerioci bili

upoznati prije testiranja. Sve rezultate izvođenja testova mjerilac je glasno izgovarao.

Prostor, sala u kojoj je testiranje obavljeno je bila provjetrena, temperature u kojoj su se svi

ispitanici prijatno osjećali. Ispitanici su motoričke zadatke realizovali u standardnoj sportskoj

opremi, a za testiranje su bili obezbijeđeni svi neophodni rekviziti.

5.2.Uzorakispitanika

Ovo istraživanje je obuhvatilo uzorak od 30 ispitanika, muškog i ženskog pola uzrasta 4–6

godina (± 6 mjeseci). Uzorakispitanikabio je podijeljenna 2 subuzorka. Prvisubuzorak

činilisudječacipredškolskoguzrasta, adrugisubuzorakdjevojčicepredškolskoguzrastavrtića

“Lastavica” izNikšića.

5.3.Uzorakmjernihinstrumenata

Zaovoistraživanjekoristilasetehnikatestiranja, kaoimjerenja. Bilojeupotrebljeno 7

standardizovanihmotoričkihtestova.

Mjerniinstrumentizaprocjenumotoričkihsposobnosti:

1. Trčanje 20m – MT20;

2. Pretklonnaklupici – MPNK;

3. Tapingrukom –MTPR;

4. Skok udalj s mjesta – MSDM;

12

5. Ležanje – sjed – MRLS;

6. Flamingo – MFLM;

7. Koraci u stranu – MKUS;

5.4.Opis mjernih instrumenata

Trčanje na 20m iz visokog starta(MT20):

Vrijeme rada: Procjena ukupnog trajanja testa za jednog ispitanika iznosi oko 1 minut.

Broj ispitivača: Jedan ispitivač, jedan pomoćnik.

Rekviziti: Startni pištolj, štoperica sa podeocima na 1/10s, dva stalka za obilježavanje cilja.

Opis mjesta izvođenja: Test se izvodi na tvrdoj i ravnoj podlozi u sali na minimalnoj površini

dimenzija 25x3m. Na udaljenosti od 20m od startne linije je postavljena linija cilja. Obje linije

su paralelne, i duge 1,50m. Dvadeset metara se mjeri tako, da širina startne linije ulazi u mjeru

od 20m, a širina linije cilja ne. Dva stalka su postavljena na krajevima linije cilja, a u

produžetku sto i stolica za ispitivača. Ispitivač sjedi tačno u produžetku linije cilja i stalka.

Početni stav ispitanika: Ispitanik stoji u položaju visokog starta iza startne linije.

Izvođjenje zadatka: Zadatak ispitanika je da nakon znaka ‚‚pozor‚‚ i hica trči maksimalnom

brzinom prema liniji cilja i pređe prostor između dvije linije. Izvode se dva pokušaja (jedan za

drugim), a računa se bolji.

Kraj izvođenja zadatka: Zadatak je završen kad ispitanik grudima pređe zamišljenu liniju cilja.

Položaj ispitivača: Pomoćni ispitivač stoji oko 1m pored ispitanika, daje znak za start i

kontroliše da li je ispitanik učinio prestup. Ispitivač sjedi za stolom pored linije cilja, oko 2m od

stalka, mjeri i registruje vrijeme.

Ocjenjivanje: Mjeri se vrijeme od momenta ispaljivanja hica do trenutka kada ispitanik grudima

pređe vertikalnu ravninu koja se nalazi na liniji cilja. Mjerenje je u desetinkama sekunde.

Upustvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno se daje uputstvo.

Uvježbavanje: Ispitanik nema probni pokušaj.

13

Duboki pretklon na klupici(MPNK):

Vrijeme rada:Procjena ukupnog trajanja testa za jednog ispitanika je 2 minuta.

Broj ispitivača: Jedan ispitivač i jedan pomoćnik.

Rekviziti: Klupica visine 40cm, drveni metar dužine 80cm, širine od2 do 3cm.

Opis mjesta izvođenja: Mjerenje se može izvoditi u zatvorenom ili otvorenom

terenuminimalnih razmjera 1x1m. Na klupici se pričvrsti vertikalno postavljeni metar, tako da

stoji iznad klupice 30cm i ispod klupice 30cm. Najviša tačka metra je nulti centimetar, a uzpod

se nalazi 60cm.

Početni stav ispitanika: Ispitanik stoji sunožno na klupici. Vrhovi prstiju su do rubaklupice.

Noge su potpuno opružene. Predruči, a šake sa ispruženim prstima postavi jednuiznad druge

tako da se srednji prsti potpuno poklope.

Izvođenje zadatka: Ispitanik se usporeno (bez trzaja) predklanja što više može,zadržavajući

opružene i noge i ruke. Dlanovima opruženih ruku ”klizi“ niz skalu metra donajniže moguće

tačke u kojoj se na trenutak zadrži. Zadatak se ponavlja tri puta.Izmeđupojedinih pokušaja

ispitanik ima onoliku pauzu koliko je to protrebno za očitavanje i registrovanje rezultata.

Završetak izvođenja zadatka: Zadatak je završen nakon što ispitivač registrujerezultate tri

ispravno izvedena pretklona.

Položaj ispitivača: Ispitivač stoji na liniji ispitanikovog boka na udaljenosti od oko 50cm,

kontroliše ispruženost ruku i nogu i očitava rezultat.

Ocjenjivanje: Mjeri se dubina dohvata u centimetrima. Test se izvodi tri puta i upisuje se svaki

rezultat posebno.

Napomena: Ispitanik mora biti bos, stopala su paralelna i sastavljena, a vrhovi prstiju

postavljeni do ruba klupice. Pri izvođenju testa koljena se ne smiju grčiti. Zadatak se ne

smijeizvoditi zamahom.Ukoliko ispitanik, pokušaj izvede neispravno, ponavlja ga.

Uputstvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno opisuje.

Uvježbavanje: Ispitanik nema probni pokušaj.

14

Taping rukom(MTPR):

Vrijeme rada: Procjena ukupnog trajanja testa za jednog ispitanika je 2 minuta.

Broj ispitivača: Dva ispitivača.

Rekviziti: Daska za taping rukom (daska dužine 1m, širine 25cm i visine 2cm) na kojoj su

učvršćena dva kruga (ploče) promjera 20 cm, međusobno udaljena 60 cm (najbliži krajevi), a na

sredinu između krugova smještena je daščica pravougaonog oblika promjera 10x20 cm,

štoperica, stolica, sto (standardnih dimenzija).

Opis mjesta izvođenja:Test se moze izvesti u sali za fizičko vaspitanje ili u sportskoj hali,

minimalnih dimenzija 2x2m. Na stolu je pričvršćena daska za taping, tako da je dužom

stranicom smještena uz ivicu stola.

Početni položaj ispitanika: Ispitanik je u sjedećem stavu ispred stola na kojem je uređaj za

testiranje. Slabiju ruku stavi na daščicu, a bolju ruku stavlja na krug ukršteno sa suprotne strane.

Izvođenje zadatka:Na znak „sad“ ispitanik nastoji, da što brže udara po krugovima

naizmjenično, sve dok ne uradi 25 ciklusa od dva dodira (kada svaki krug dodirne naizmjenično

jednom, urađen je jedan ciklus).

Kraj izvođenja zadatka: Zadatak se završava kada ispitanik uradi 25 ciklusa od dva dodira.

Položaj ispitivača: Ispitivači se nalaze nasuprot ispitanika, sa druge strane stola na kojem se

izvodi test, jedan glasno broji, a drugi mjeri vrijeme i upisuje rezultat.

Ocjenjivanje: Rezultat je vrijeme potrebno za 25 dodirivanja svakog kruga (ciklusa) sa

tačnošću od desetine sekunde.

Napomena: Neispravni dodiri su ako: ispitanik po jednom krugu udari uzastupno više od

jednog puta i ako promaši krug.

Upustvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno opisuje.

Uvjezbavanje: Ispitanik ima pravo na jedan probni pokušaj.

15

Skok udalj s mjesta(MSDM):

Vrijeme rada: Vrijeme potrebno za testiranje jednog ispitanika je jedan minut.

Broj ispitivača: Jedan ispitivač.

Rekviziti: Odskočna daska, mjerna traka, 2 tanke strunjače, kreda.

Opis mjesta izvođenja: Zadatak se izvodi u otvorenom ili zatvorenom prostoru gdjeje važno da

postoji čvrsta podloga na kojoj nema proklizavanja, minimalnih dimenzija 2x4m.

Odskočnu dasku je potrebno postaviti sa jednog kraja strunjača koje su postavljene

uprodužetku, jedan iza drugoga po dužini. Odskočna daska je tako okrenuta da je

odskočnaplatforma okrenuta na suprotnu stranu od strane skakanja.

Početni položaj ispitanika: Ispitanik stoji u uspravnom raskoračnom stavu na kraju odskočne

daske tako da prsti stopala ne prelaze graničnu liniju.

Izvođenje zadatka: Iz malog raskoračnog stava (vrhovi prstiju su iza obilježene linije), kroz

pretklon i zaručenje, počučnjem i zamahom rukama, sunožnim odskokom doskočiti štodalje na

strunjaču, ispitanici treba da se trude da doskoče sunožno, bez pomjeranja stopala.

Kraj zadatka: Zadatak je završen kada ispitanik izvede 2 uspješna skoka.

Položaj ispitivača: Ispitivač stoji iza strunjače i pazi da ispitanik ne prestupi prilikomfaze

odskoka. Posle izvršenog skoka pažljivo mjeri dužinu skoka, mjernom trakom.

Ocjenjivanje: Vrednuje se najbolji pokušaj u vrijednosti od 1cm. Dužina skoka jeona vrijednost

od odskočne linije pa do zadnje tačke tijela, bilo da je to ruka ili noga.

Uputstvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno opisuje, precizno

objasnitiocjenjivanje i vrednovanje zadatka.

Napomena: Ukoliko ispitanik, zbog nekog razloga ne izvede kvalitetno skok, biće mudozvoljen

još jedan pokušaj.

Ležanje – sjed za 30 sekundi(MRLS):

Vrijeme rada: Vrijeme potrebno za testiranje jednog ispitanika je 1 minut.

Broj ispitivača: Jedan ispitivač i jedan pomoćnik.

16

Rekviziti: Tanka strunjača i štoperica.

Opis mjesta izvođenja: Zadatak se izvodi na tankoj strunjači ili drugoj mekanojpodlozi

minimalnih dimenzija 1x2m.

Početni položaj ispitanika: Ispitanik leži na leđima, sa nogama savijenim u koljenimapod

uglom od 90o, stopala su razmaknuta 30cm i postavljena na strunjaču, ruke su savijene

ulaktovima, sastavljene iza glave.

Izvođenje zadatka: Zadatak se izvodi na taj način što ispitanik, što je to brže mogućevrši

podizanje i spuštanje trupa, na taj način što svaki put prilikom podizanja mora da

dohvatilaktovima koljena i to u roku od 30s.

Kraj zadatka: Zadatak je završen kada istekne vremensko ograničenje od 30s.

Položaj ispitivača: Ispitivač, sjedi ili kleči licem okrenut prema ispitaniku i imazadatak da mu

fiksira stopala o tlo ida prekontroliše da li su stopala u pravilnom položaju.Potrebno je svako

pravilno ponavljanje brojati na glas, dok pomoćnik prati vrijeme naštoperici.

Ocjenjivanje:Bilježi se rezultat uspješnih ponavljanja ostvarenih u predviđenomvremenskom

periodu od 30s.

Uputstvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno opisuje.

Napomena:Voditi računa da svako ponavljanje bude izvedeno pravilno.

Flamingo(MFLM):

Vrijeme rada: Procjena ukupnog trajanja testa za jednog ispitanika iznosi 1 minut.

Broj ispitivača:Jedan ispitivač.

Rekviziti:Mala metalna greda dužine 50cm, visine 4cm i širine 3cm, a stabilnost grede

osigurana je sa dva poprečna stabilizatora dužine 15cm i širine 2cm, štoperica.

Opis mjesta izvođenja:Test se može izvesti u sali za fizičko vaspitanje ili u sportskoj hali,

minimalnih dimenzija 1,5x1,5 m.

Početni položaj ispitanika: Ispitanik dominatnom (boljom) nogom stane na gredu, tako da mu

uzdužna osa stopala bude paralelna sa gredom, a slobodnu nogu savije u koljenu i uhvati je

17

rukom za gležanj. Stajanjem na jednoj nozi ispitanik se trudi da što duže održi ravnotežu, a za

održavanje ravnoteže može koristiti slobodnu ruku. Da bi zauzeo pravilan stav prilikom

uspostavljanja ravnoteže može se prihvatiti za podlakticu ispitivača.

Izvođenje zadatka: Ispitanik uspostavlja ravnotežu i nastoji da u tom položaju ostane što duže.

Kada ispitanik izgubi ravnotežu odnosno kada napusti gredu, zaustavlja se mjerenje vremena.

Posle svakog prekida mjerenje se nastavlja kada ponovo zauzme pravilan ravnotežni stav.

Kraj izvođenja zadatka:Zadatak se završava nakon isteka 1 minuta, ili ako ispitanik 15 puta

izgubi ravnotežu u prvih 30 sekundi.

Položaj ispitivača: Ispitivač se nalazi sa strane ispitanika, tako da može da prati tačnost

izvođenja zadatka, broji glasno broj pokušaja koji su iskorišćeni za održavanje ravnoteže i mjeri

vrijeme.

Ocjenjivanje:Ocjenjuje se ukupan broj pokušaja iskorišćenih za održavanje ravnoteže u toku 1

minuta.

Napomena:Ako ispitanik izgubi ravnotežu u prvih 30 sekundi, test se završava, ispitanik dobija

„nulu“, što znači da nije sposoban da izvrši test.

Uputstvo ispitaniku:Uputstvo se daje uz demonstraciju početnog položaja i zadatka.

Uvježbavanje: Ispitanik ima pravo na jedan probni pokušaj.

Koraci u stranu(MKUS):

Vrijeme rada: Trajanje ukupnog testa za jednog ispitanika je 3 minuta.

Broj ispitivača: Jedan ispitivač.

Rekviziti: Štoperica.

Opis mjesta izvođenja: Zadatak se izvodi u prostoriji ili otvorenom prostoru, s ravnim tvrdim

tlom, minimalnih dimenzija 5x2 m. Na tlu su označene dvije paralelne linije duge 1 metar, a

međusobno udaljene 4 metra.

Početni položaj ispitanika: Ispitanik stoji sunožno unutar linija, bočno uz prvu liniju.

18

Izvođenje zadatka: Na znak ispitanik što brže može pomiče u stranu (bočni dokorak), bez

ukrštanja nogu, do druge linije. Kada ispitanik stane nogom na liniju ili pređe preko nje

zaustavlja se i ne mijenjajući položaj tijela, na isti način se vraća do prve linije, koju takođe

mora dotaknuti stopalom ili preći preko nje. Ovo se ponavlja 6 puta.

Kraj izvođenja zadatka: Zadatak je završen kada ispitanik na opisan način pređe 6 puta razmak

od 4 metra i stane na liniju ili je pređe vanjskom nogom.

Ocjenjivanje:Mjeri se vrijeme u desetinkama sekunde od znaka sad do završetka šestog

prelaska staze od 4 metra.

Uputstvo ispitaniku: Zadatak se demonstrira i istovremeno opisuje.

Napomena: Voditi računa o ispravnosti izvođenja zadatka.

Uvježbavanje: Ispitanik nema probni pokušaj.

5.5. Statističkaobradapodataka

Podacidobijeniistraživanjemsuobrađenipostupcimadeskriptivneikomparativnestatistike.

Izračunati su sljedeći parametri:

Raspon između minimalnih i maksimalnih rezultata (Range);

Minimalni (Min) i maksimalni rezultat (Max)– kao granične vrijednosti koje definišu

varijacionu širinu;

Aritmetička sredina (Mean) – kao standardna statistička mjera centralne tendencije;

Standardne greške aritmetičke sredine (Std.Error Mean)– kao mjera variranja aritmetičke

sredine uzorka oko prave aritmetičke sredine, kojom se mjeri pouzdanost podataka.

Standardizovani koeficijent asimetrije (Skewness)

Standardizovani koeficijent izduženosti ili spoljašnosti (Kurtosis).

Za utvrđivanje statističke značajnosti razlika u nivou motoričkih sposobnosti u odnosu na pol

primijenjen je T-test za male nezavisne uzorke.

19

6. REZULTATI I DISKUSIJA

U Tabeli 1 prikazani su deskriptivni parametri motoričkih sposobnosti djevojčica predškolskog

uzrasta.

Tabela 1. Deskriptivni parametri motoričkih sposobnosti djece predškolskog uzrasta ženski pol.

N Range Minimum Maximum Mean

Std.

Deviation Skewness Kurtosis

Statistic Statistic Statistic Statistic Statistic

Std.

Error

Statistic Statistic

Std.

Error Statistic

Std.

Error

MT20 15 3.20 7.37 10.57 8.8093 .27534 1.06641 .388 .580 -1.046 1.121

MPNK 15 12.00 -3.00 9.00 2.8667 .68220 2.64215 .085 .580 2.377 1.121

MTPR 15 18.00 21.00 39.00 29.8667 1.07290 4.15532 .192 .580 1.465 1.121

MSDM 15 76.00 20.00 96.00 63.7333 4.74439 18.37493 -.856 .580 1.233 1.121

MRLS 15 10.00 5.00 15.00 12.0667 .65076 2.52039 -1.569 .580 3.616 1.121

MFLM 15 17.00 .00 17.00 3.9333 1.35740 5.25719 1.330 .580 1.340 1.121

MKUS 15 3.73 15.00 18.73 16.6387 .25329 .98100 .689 .580 .398 1.121

Valid N

(listwise)

15

N – broj ispitanika, Range raspon rezultata, Minimum – minimalni rezultat, Maximum –

maksimalni rezultat, Mean – aritmetička sredina, STD. Deviation – standardna

devijacija, Variance – varijansa,a Skewess – skjunis, Kurtosis – kurtozis.

Kada u dobijenim rezultatima generalno uporedimo raspone (RANGE) odnosno razlike između

minimalnih i maksimalnih vrijednosti, možemo primijetiti da su njihove vrijednosti malo veće u

varijablama trčanje na 20 m iz visokog starta,MT20 (3,20), koraci u stranu MKUS (3,73). Kod

ostalih varijablitaping rukom MTPR (18), ležanje sjed MRLS (10,00), flamingo MFLM

(17,00), konstatujemo da su ove vrijednosti znatno veće. Kod varijable pretklon na klupici

MPNK bitnu ulogu imaju antropometrijske karakteristike pojedinca.

Negativne vrijednosti skjunisa (mjera asimetrije Gausove krive, ukazuju da je kriva distribucije

rezultata negativno asimentrična, odnosno nagnuta u stranu boljih rezultata (dominiraju

rezultati iznad prosjeka), kod varijabli MSDM – skok u dalj s mjesta i MRLS – ležanje sjed dok

kod svih ostalih varijabli pozitivne vrijednosti skjunisa pokazuju da je kriva distribucija

rezultata nagnuta u stranu slabijih rezultata (dominiraju rezultati ispod prosjeka). Kod varijable

MPNK – pretklon na klupici bitnu ulogu imaju antropometrijske karakteristike pojedinca.

Negativna vrijednost kurtozisa, mjera homogenosti Gausove krive imamo kod varijabli trčanje

na 20 m iz visokog startaMT20 i ona ukazuje na platikurtičnu krivu, odnosno da su rezultati u

20

ovom testu heterogeni. Kod ostalih varijabli vrijednosti kurtozisa su pozitivne što ukazuje na

leptokurtičnu krivu, odnosno na homogene rezultate. Nešto izražajnije pozitivne vrijednosti

kurtozisa imamo u varijablama pretklon na klupici MPNK (2,77), taping rukom MTPR (1,465),

skok u dalj s mjesta MSDM (1,233), ležanje sjed MRLS (3,616), flamingo MFLM (1,340), što

znači da su rezultati u ovim testovima nešto izražajnije homogeni.

U tabeli br. 2 prikazani su deskriptivni parametri motoričkih sposobnosti dječaka predškolskog

uzrasta.

Tabela 2.Deskriptivni parametri motoričkih sposobnosti djece predškolskog uzrasta muški pol.

N Range Minimum Maximum Mean

Std.

Deviation Skewness Kurtosis

Statistic Statistic Statistic Statistic Statistic

Std.

Error Statistic Statistic

Std.

Error Statistic

Std.

Error

MT20 15 3.55 7.22 10.77 8.2687 .21836 .84571 1.822 .580 5.150 1.121

MPNK 15 8.00 -3.00 5.00 .6000 .63095 2.44365 .436 .580 -.450 1.121

MTPR 15 18.00 21.00 39.00 28.0000 1.21499 4.70562 .446 .580 1.012 1.121

MSDM 15 93.00 27.00 120.00 90.6000 6.18816 23.96664 -1.484 .580 2.418 1.121

MRLS 15 8.00 12.00 20.00 14.8667 .67518 2.61498 1.025 .580 .236 1.121

MFLM 15 18.00 .00 18.00 11.8000 1.20000 4.64758 -.986 .580 1.694 1.121

MKUS 15 3.34 15.00 18.34 16.2147 .25735 .99672 .459 .580 -.458 1.121

Valid N

(listwise)

15

N – broj ispitanika, Range – raspon rezultata, Minimum – minimalni rezultat, Maximum

- maximalni rezultat, Mean – aritmetička sredina, Std. Deviation – standardna

devijacija, Variance – varijansa, Skewness – skjunis, Kurtosis – kurtozis.

Kada u dobijenim rezultatima generalno uporedimo raspone (RANGE) odnosno razlike između

minimalnih i maksimalnih vrijednosti možemo primijetiti da su njihove vrijednosti veće u svim

varijablama. Kod varijabli MT 20, trčanje na 20 m iz visokog starta i MKUS – koraci u stranu

konstatujemo da su vrijednosti nešto manje izražene za razliku od ostalih varijabli.

Negativne vrijednosti skjunisa, mjera asimetrije Gausove krive ukazuju da je kriva distribucije

rezultata negativno asimetrična odnosno nagnuta u stranu boljih rezultata (dominiraju rezultati

iznad prosjeka) kod varijabli MSDM – skok u dalj s mjesta i MFLM – flamingo dok kod ostalih

varijabli pozitivne vrijednosti skjunisa ukazuje da je kriva distribucija rezultata nagnuta u stranu

slabijih rezultata (dominiraju rezultati ispod prosjeka).

21

Treba napomenuti da malo izraženiju vrijednost skjunisa (negativne) kod varijable MSDM –

skok udalj s mjesta (1,484), ukazuje da kriva značajno odstupa u stranu boljih rezultata. Dok

kod varijable MT 20 – trčanje na 20 m iz viskog starta (1,822), imamo malo izraženiju

pozitivnu vrijednost skjunisa što ukazuje da kriva značajno odstupa u stranu slabijih rezultata.

Negativnu vrijednost kurtozisa (mjera homogenosti Gausove krive) imamo kod varijabli MPNK

– pretklon na klupi, MKUS – koraci u stranu, i ona ukazuje na platikurtičnu krivu, odnosno da

su rezultati u ovom testu heterogeni. Kod ostalih varijabli vrijednosti kurtozisa su pozitivne što

ukazuje na leptokurtičnu krivu, odnosno homogene rezultate. Značajno izraženu pozitivnu

vrijednost kurtozisa imamo kod varijabli MT 20 – trčanje na 20 m iz visokog starta (5,150) i

MSDM skok u dalj s mjesta (2,418) i MFML – flamingo (1,694), što nam ukazuje na izrazito

homogenu grupu kod navedenog testa.

Tabela 3. T-test

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the

Difference

t df Sig. (2-tailed) Mean Difference

Std. Error

Difference Lower Upper

MT20 1.539 28 .135 .54067 .35142 -.17919 1.26052

1.539 26.619 .136 .54067 .35142 -.18087 1.26221

MPNK 2.439 28 .021 2.26667 .92924 .36320 4.17013

2.439 27.831 .021 2.26667 .92924 .36268 4.17066

MTPR 1.152 28 .259 1.86667 1.62090 -1.45359 5.18692

1.152 27.578 .259 1.86667 1.62090 -1.45588 5.18921

MSDM -3.446 28 .002 -26.86667 7.79760 -42.83932 -10.89401

-3.446 26.232 .002 -26.86667 7.79760 -42.88796 -10.84538

MRLS -2.986 28 .006 -2.80000 .93774 -4.72088 -.87912

-2.986 27.962 .006 -2.80000 .93774 -4.72100 -.87900

MFLM -4.342 28 .000 -7.86667 1.81178 -11.57793 -4.15541

-4.342 27.585 .000 -7.86667 1.81178 -11.58044 -4.15289

MKUS 1.174 28 .250 .42400 .36109 -.31566 1.16366

1.174 27.993 .250 .42400 .36109 -.31567 1.16367

U tabeli 3 su prikazani rezultati T-testa za male nezavisne uzorke. Statistička značajnost u T-

testu je urađena na nivou 0,05, što znači da svaki koeficijent (sig. 2- tailed) sa istom ili manjom

22

vrijednošću od navedene pokazuje da postoji statistički značajna razlika u datoj varijabli. Ako

je taj broj veći od 0,05, onda nema statističkih značajnih razlika. Ovo se sve radi sa

pouzdanošću od 95%.

Prateći ove prethodno iznešene informacije može se konstatovati, s obzirom da su za tri

varijable vrijednosti Sig (2-tailed) veće od 0,05 da ne postoje statistički značajne razlike u

nivou motoričkih sposobnosti subuzoraka djevojčica i dječaka predškolskog uzrasta kod

varijabli:

- Trčanje 20 m iz visokog starta, MT 20

- Taping rukom, MTPR

- Koraci u stranu, MKUS

Kod varijabli pretklon na klupi MPNK, skok u dalj s mjesta MSDM, flamingo MFLM i ležanje

sjed MRLS, su pronađene statistički značajne razlike za ove subuzorke.

23

7. ZAKLJUČAK

Osnovni cilj ovog istraživanja bio je da se utvrdi da li postoji statistički značajna razlika u nivou

motoričkih sposobnosti između djece predškolskog uzrasta u odnosu na pol.

Na uzorku od 30 ispitanika (15 dječaka i 15 djevojčica) predškolskog uzrasta iz dječijeg vrtića

“Lastavica” iz Nikšića, primijenjeno je sedam mjernih instrumenata (trčanje na 20m, pretklon

na klupici, taping rukom, skok u dalj s mjesta, ležanje-sjed, flamingo, koraci u stranu).

Studentovim t-testom za male nezavisne uzorke je utvrđeno da postoje statistički značajne

razlikeza četiri varijable, pa se hipoteza HO koja je glasila:

– HO – Na osnovu mjerenja nivoa motoričkih sposobnosti, koja će biti sprovedena, ne

očekuju se statistički značajne razlike u nivou motoričkih sposobnosti dječaka i

djevojčica predškolskog uzrasta – se djelimičnoodbacuje.

Studentovim t-testom za male nezavisne uzorke je utvrđeno da postoje statistički značajne

razlikeza četiri varijable, pa se hipoteza HA koja je glasila:

– HA – Na osnovu mjerenja nivoa motoričkih sposobnosti, koja će biti sprovedena

očekuju se statistički značajne razlike u nivou motoričkih sposobnosti dječaka i

djevojčica predškolskog uzrasta - se djelimično prihvata.

Rezultati ovog istraživanja su pokazali da postoje statistički značajne razlike u nivou nekih

motoričkih sposobnosti između dječaka i djevojčica u ovom uzrastu.

Na osnovu analize statistički značajnih razlika između polova, kod svih uzrasnih grupa, jasno se

uočava da se diferencijacija po polu pojavljuje oko pete godine života. Podudaranost se odnosi

na uočene statistički značajne razlike u eksplozivnoj snazi, u korist dječaka i gipkosti u korist

djevojčica. Razlika se odnosi na koordinaciju, gdje je u ovom istraživanju statistički značajna

razlika u korist djevojčica. Ranija istraživanja govore da su dječaci statistički značajno boljih

motoričkih sposobnosti u odnosu na djevojčice.

Istraživanje koje je sprovedeno sa dječacima i djevojčicama predškolskog uzrasta ima veliku

teorijsku i praktičnu vrijednost. Na osnovu rezultata istraživanja možemo zaključiti da većina

vaspitača u nedovoljnoj mjeri realizuje elementarne igre, pa iako su one dobar način, između

ostalog da se razviju motoričke sposobnosti i izgradi pravilan odnos prema fizičkoj aktivnosti.

24

Ukazujući na elementarne razlike između polova u ovom uzrastu vaspitač će u vaspitno

obrazovnom procesu prepoznati prednosti i slabosti jednog pola u odnosu na drugi, i mogućnost

rada u mješovitim grupama..

Takođe, navedeno istraživanje može poslužiti kao polazni projekat za mnoga dalja istraživanja

koja bi se bavila sličnom problematikom.

25

LITERATURA

Bala, G. (2002). Strukturne razlike motoričkih sposobnosti dječaka i djevojčica u

predškolskom uzrastu. Pedagoška stvarnost, 5(1-2),5-10.

Bala, G., Jakšić, D. i Popović, B. (2009). Relacije antropoloških karakteristika i sposobnosti

predškolske djece, Novi Sad Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja.

Bjelica, D. (2002). Opšti pojmovi sportskog treninga: (skraćena verzija). Podgorica.

Bjelica, D.(2004). Uticaj sportskog treninga na antropomotoričke sposobnosti: (fudbalskih

kadeta Crne Gore), Podgorica: Crnogorska sportska akademija.

Bjelica, D. (2005). Sistematizacija sportskih disciplina i sportski trening, Podgorica:Crnogorska

sportska akademija.

Bjelica, D. (2006). Sportski trening. Nikšić: Filozofski fakultet; Podgorica: Crnogorska sportska

akademija.

Bjelica, D. i Petković, J. (2009).Teorija fizičkog vaspitanja i osnove školskog sporta,

Podgorica:Crnogorska sportska akademija.

Bjelica, D. Fratrić, F. (2011). Sportski trening: Teorija, metodika i dijagnostika. Nikšić:

Fakultet za sport i fizičko vaspitanje; Podgorica: Crnogorska sportska akademija.

Bjelica, D. (2013). Teorija sportskog treninga, Podgorica: Univerzitet Crne Gore.

Cvetković, M., Popović, B. & Jakšić, B. (2007). Razlike u motoričkim sposobnostima predškolske

djece u odnosu na pol. Zbornik naučnih i stručnih radova, Sarajevo, 288-293.

Despot, A. i Viskić-Štalec. N. (1983). Razlike među dvanaestogodišnjim učenicima i učenicima

u nekim konativnim, morfološkim i motoričkim sposobnostima. Kineziologija,15 (1),

63-67.

Dragaš, M. (1998). Antropološke dimenzije u nastavi fizičkog vaspitanja i sportu.

Podgorica:Prosvjetni rad.

Đorđic, V. i Bala, G. (2006). Rast i razvoj djece predškolskog uzrasta. Novi Sad; Fakultet

fizičke kulture.

Fratrić, F. (2006). Teorija i metodika sportskog treninga. Novi Sad: Pokrajinski zavodzasport.

Gredelj, M., Metikoš, D.,Hošek, A. i Momirović, K (1975). Model hijerarhijske strukture

motoričkih sposobnosti. Kineziologija, 5 (1-2), 7-83.

26

Gojković, G. (2010). Razlike motoričkih sposobnosti u odnosu na pol učenika. Sportmont,8

(23-24), 423-428.

Idrizovic, Dz. Idrizovic, K. (2001). Osnovi antropomotorike. Podgorica: Univerzitet Crne Gore

Kurelić, N., Momirović, K., Stojanović, M., Šturm, J., Radojević, Dj. i Viskić, Stelec, N.

(1975).Struktura i razvoj morfoloških i motoričkih dimenzija omladine. Institut za

naučna istraživanja fakulteta za fizičko vaspitanje univerziteta u Beogradu.

Malacko, J. (1991). Osnove sportskog treninga. Beograd: Sportska knjiga

Perić, D. (2006). Metodologija naučnih istraživanja. Beograd: DTA TRADE

Sabo, E. (2006). Razlike između dječaka i djevojčica u antropološkim karakteristikama

prilikom upisa u osnovnu školu, Pedagoška stvarnost.

27

Biografija

JovanVojinović jerođenuNikšiću, gdjejezavršioosnovnu

školuigimnaziju.PotomupisujeFakultetzasportifizičkovaspitanjeuNikšiću, azvanjeBechelorstiče

2015. Školske

2015/16.godineupisujepostdiplomskespecijalističkestudijenaFakultetuzasportifizičkovaspitanjei

naStudijskomprogramuSportifitness,gdjejepoložiosvepredmetepredviđeneplanomiprogramom.

Govori engleski jezik.