UNCTADDÜNYA YATIRIMRAPORU2012

5 Temmuz 2012İstanbul

www.yased.org.tr

1

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü -UNCTAD’ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım Raporu (World Investment Report) Türkiye’de Uluslararası Yatırımcılar Derneği YASED tarafından açıklanmaktadır.

Her yıl uluslararası doğrudan yatırımlardaki trendlere bağlı olarak farklı alt başlık ile çıkan Dünya Yatırım Raporu’nun 2012 yılı alt başlığı sürdürülebilir kalkınma hedeflerini odağına alan yeni gelişen yatırım politikaları hakkındadır: Yeni Nesil Yatırım Politikalarına Doğru

DÜNYA YATIRIM RAPORU

2

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Dünyada Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (2000‐2011)

Türkiye’de Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (2000‐2011)

1.03.4

1.1 1.72.8

10.0

20.222.0

19.5

8.4 9.0

15.9

0

5

10

15

20

25

(Milyar $)

200020012002200320042005200620072008200920102011

Dünya genelinde UDY girişleri 2011 yılında bir önceki yıla göre % 16,5 artışla 1,5 trilyon dolara yükseldi.

Türkiye’ye UDY girişleri 2011 yılında bir önceki yıla göre %76 artışla 15,9 milyar dolara yükseldi. 

3

1.40

0.830.63 0.57

0.73

0.98

1.46

1.981.79

1.20 1.31

1.52

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2 (Trilyon $)

200020012002200320042005200620072008200920102011

%16,5

%75,7

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞLERİ

2011 yılında en fazla 

uluslararası doğrudan 

yatırım çeken ülke 

geçtiğimiz yıl olduğu gibi 

ABD. Gelişmekte olan ülkeler arasında olan Çin, çektiği 124 milyar dolarlık 

yatırım ile geçtiğimiz yıl olduğu gibi 2. 

sırada. 

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Çeken İlk 10 Ülke (2011)

2011 2010 Ülke Miktar (Milyar $)

1 1 ABD 226,9

2 2 Çin 124,0

3 3 Belçika 89,1

4 4 Hong Kong, Çin 83,2

5 8 Brezilya 66,7

6 7 Singapur 64,0

7 5 İngiltere 53,9

8 6 İng. Virjin Adaları 53,7

9 10 Rusya Fed. 52,9

10 12 Avustralya 41,3

4

Türkiye 2011 yılındaki 

15,9 milyar dolarlık giriş ile dünya 

genelinde en fazla 

uluslararası doğrudan yatırım çeken 23. ülke oldu.  Türkiye 

gelişmekte olan ülkeler arasında ise 12. sırada yer aldı.

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞLERİ

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Çeken Ülkeler (2011)

2011 2010 Ülke Miktar (Milyar $)

11 13 Fransa 40,9

12 17 Kanada 40,9

13 9 Almanya 40,4

14 16 Hindistan 31,6

15 11 İspanya 29,5

16 27 İtalya 29,1

17 18 Meksika 19,6

18 23 Endonezya 18,9

19 26 Lüksemburg 17,5

20 22 Şili 17,3

23 29 TÜRKİYE 15,95

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM ÇIKIŞLARI

2011 yılında, en büyük 

uluslararası doğrudan yatırımcılar olarak ABD, Japonya ve İngiltere başta 

gelirken, gelişmiş ülkeler kaynaklı yatırımlar toplam 

uluslararası doğrudan yatırımların %73’ünü oluşturdu.

6

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Yapan İlk 10 Ülke (2011) 

2011 2010 Ülke Miktar (Milyar $)

1 1 ABD 396,7

2 8 Japonya 114,4

3 12 İngiltere 107,1

4 4 Fransa 90,1

5 3 Hong Kong, Çin 81,6

6 9 Belçika 70,7

7 6 İsviçre 69,6

8 11 Rusya Fed. 67,3

9 5 Çin 65,1

10 7 İng. Virjin Adaları 62,5

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM ÇIKIŞLARI

7

Gelişmekte olan ülkeler 2011 yılında 457 milyar dolarlık dış yatırım ile toplam 

yatırımların %’27’sini oluşturdu.

Bu ülkeler arasında Hong Kong, Rusya ve Çin dikkati 

çekiyor. Türkiye ise 2011 yılında 

2,5 milyar dolarlık dış 

yatırımı ile 43. sırada.

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Yapan Ülkeler (2011) 

2011 2010 Ülke Miktar (Milyar $)11 2 Almanya 54,4

12 13 Kanada 49,6

13 15 İtalya 47,2

14 14 İspanya 37,3

15 10 Hollanda 31,9

16 33 Avusturya 30,5

17 19 İsveç 26,9

18 18 Singapur 25,2

19 39 Danimarka 23,4

20 16 Güney Kore 20,4

43                  46        TÜRKİYE 2,5

8

2011 yılı itibari ile toplam 

uluslararası doğrudan 

yatırım stoğu 20,4 trilyon 

dolar olmuştur. 

ABD, İngiltere ve Hong Kong (Çin) en fazla uluslararası doğrudan yatırım stoğuna sahip 

ülkelerdir. 

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞ STOKLARI

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Stoğu Olan İlk 10 Ülke (2011) 

2011 2000 Ülke Miktar (Milyar $)

1 1 ABD 3509,4

2 3 İngiltere 1198,9

3 2 Hong Kong, Çin 1138,4

4 4 Fransa 963,8

5 * Belçika 957,8

6 5 Almanya 713,7

7 9 Çin 711,8

8 13 Brezilya 669,7

9 10 İspanya 634,5

10 7 Kanada 595,0

*2000 yılında Belçika’nın verileri Lüksemburg ile birlikte açıklandığından o yıla ait sıralaması bulunmamaktadır.

9

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞ STOKLARI

En Fazla Uluslararası Doğrudan Yatırım Stoğu Olan Ülkeler (2011) 

2011 2000 Ülke Miktar (Milyar $)11 6 Hollanda 589,1

12 18 İsviçre 583,5

13 15 Singapur 518,6

14 14 Avustralya 499,7

15 28 Rusya Fed. 457,5

16 17 İsveç 338,5

17 12 İtalya 332,7

18 16 Meksika 302,3

19 29 İng. Virjin Adaları 289,0

20 11 İrlanda 243,5

31 45        TÜRKİYE 140,3

Gelişmekte olan ülkeler arasında ise Hong Kong, Çin, Brezilya, Singapur, 

Brezilya, Rusya  ve Meksika en fazla stoğa 

sahip ülkelerdir. Gelişmekte 

olan ülkelerin payı %36 iken, Türkiye 140,3 milyar dolarlık stoğu ile 31. sıradadır.

10

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER

2010 yılında 

gelişmekte 

olan ülkeler 

ilk kez global 

yatırımların 

%50’sinden 

fazlasını 

çekmişlerdir, 

2011 yılında 

da bu durum 

korunmuştur.

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Uluslararası Doğrudan Yatırımlardan Aldıkları Paylar

24.7

22.2

69.5 81

.2

72.8

70.2

64.0

56.0 63

.0 67.1

66.3

56.9

50.6

47.3

49.1

75.3

77.8

30.5 18

.8

27.2

29.8

36.0

44.0 37

.0 32.9

33.7

43.1

49.4

52.7

50.9

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

1970

ler19

80ler

1990

lar 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler

11

BÖLGESEL DAĞILIM

Bölgelerin Uluslararası Doğrudan Yatırımlardan Aldığı Paylar (2006‐2011) Gelişmiş 

bölgelerin 

doğrudan 

yatırımlardan 

aldığı pay 

azalırken, 

gelişmekte 

olan 

bölgelerin 

payı 

artmaktadır

(%) 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Avrupa 43.7 45.5 31.8 33.3 27.2 27.9

Kuzey Amerika 20.3 16.7 20.3 13.8 16.9 17.6

Afrika 2.5 2.6 3.2 4.4 3.3 2.8

Asya 19.9 17.7 21.2 26.3 29.3 27.8

Doğu ve G.Doğu Asya 13.4 12.0 13.2 17.2 22.5 22.0

Batı Asya 4.6 4.0 5.1 5.5 4.4 3.2

Latin Amerika ve Karayipler 6.7 8.7 11.7 12.5 14.3 14.2

Okyanusya 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 0.1

G.DoğuAvrupa 0.7 0.6 0.7 0.7 0.3 0.4

BDT 3.0 3.9 6.0 5.3 5.3 5.5

12

BATI ASYA ÜLKELERİ

Batı Asya Ülkeleri ‐ En Fazla UDY Çeken İlk 5 Ülke

(Milyar $)

9,0

28,1

15,9

16,4

5,5

4,3

1,41,6

7,7

3,2

0 5 10 15 20 25 30 35

Irak

Lübnan

BAE

Türkiye

Suudi Arabistan20112010

Batı Asya 

ülkeleri 

arasında en 

fazla UDY 

çeken ülke 

geçtiğimiz yıl 

olduğu gibi 

Suudi 

Arabistan 

olmuştur. 

Türkiye rapor 

kategorilerine 

göre yer aldığı 

bu bölgede 2. 

sırada yer 

almıştır.

13

SEKTÖREL GÖRÜNÜM

Uluslararası Doğrudan Yatırım Projelerinin Sektörel Dağılımı

Hizmet İmalat Sanayi Ana Sanayi

490

570

200

140

620660

0

100

200

300

400

500

600

700

(Mily

ar $

) 20102011

2011 yılında UDY’nin sektörel 

dağılımına baktığımızda, 

tüm ana sektörlerdeki 

yatırım miktarında 

artış görüyoruz.

Geçtiğimiz yıl payı artan imalat 

sanayinin bu yıl payının azaldığını, 

ana sektörlerin payının ise arttığını   

görüyoruz.

14

SINIR‐ÖTESİ BİRLEŞME VE SATINALMALAR

Sınır‐Ötesi Birleşme ve Satınalmalar (2000‐2011)

178

905

429

248183

227

462

625

1023

707

250

344

526

0

200

400

600

800

1000

1200

(Mily

ar $

)

1990

lar

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Dünyada 

uluslararası 

birleşme ve 

satınalma 

işlemlerinin 

toplam değeri, 

2011 yılında bir 

önceki yıla 

göre %53 

artarak 526 

milyar dolara 

yükseldi. 

%53

15

SINIR‐ÖTESİ BİRLEŞME VE SATINALMALAR

2011 yılında global olarak          3 milyar dolar ve üzerinde değere sahip           

62 adet uluslararası birleşme ve satınalma işlemi 

gerçekleşti.

Satın Alınan Şirket Ülkesi Satın Alan Şirket Ülkesi Sektör Değer

(Milyar $)

1 GDF Suez Energy Belçika International Power

PLC İngiltere Enerji 25.1

2 Weather Investments Srl İtalya VimpelCom Ltd Hollanda Bilişim 22.4

3 Genzyme Corp ABD Sanofi-Aventis SA Fransa İlaç 21.2

4 NycomedInternational İsviçre Takeda

Pharmaceutical Co Japonya İlaç 13.7

5 PetrohawkEnergy Corp ABD BHP Billiton PLC İngiltere Enerji 11.8

6 Foster's Group Ltd Avustralya SABMiller Beverage

Investments Pty Ltd İngiltere Gıda-İçecek 10.8

7 Centro Properties Group ABD BRE Retail Holdings

Inc ABD Gayrimenkul 9.4

8 Reliance Industries Ltd Hindistan BP PLC İngiltere Enerji 9.0

9 Skype Global Sarl Lüksemburg Microsoft Corp ABD Bilişim 8.5

10 Morgan Stanley ABD Mitsubishi UFJ Financial Group Inc Japonya Finans 7.8

2011 Yılının Başlıca Sınır‐Ötesi B&S Anlaşmaları 

16

BİRLEŞME VE SATINALMALAR İLE GREENFIELD YATIRIMLARI

Uluslararası Doğrudan Yatırım Projelerinin Dağılımı

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(Mily

ar $

)

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

B&S tutarı Greenfield tutarı Greenfield sayısı B&S sayısı

2011 yılında 

526 milyar $ 

değerinde 

5.769 adet 

uluslararası 

B&S işlemi ve 

904 milyar $ 

değerinde 

15.638 adet 

greenfield 

proje 

gerçekleşti.    

17

TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR

2011 yılında Türkiye’nin dünya 

genelindeki uluslararası doğrudan 

yatırımlardan aldığı pay %1 

olurken, 

173 gelişmekte olan ülke 

toplamında ise payı %2 olmuştur.

Türkiye’ye Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri ve Uluslararası Doğrudan Yatırımlardan Aldığı Pay 

YılGiriş

(Milyar $)

Dünya toplamındaki pay

(%)

Gelişmekte olan ülkeler toplamındaki

pay (%)Sıralama

2011 15,9 1,0 2,0 232010 9,1 0,7 1,4 292009 8,4 0,7 1,4 302008 19,5 1,1 2,5 202007 22,0 1,1 3,3 252006 20,2 1,4 4,2 172005 10,0 1,0 2,8 232004 2,8 0,4 0,9 382003 1,7 0,3 0,8 532002 1,1 0,2 0,6 532001 3,4 0,4 1,5 382000 1,0 0,1 0,4 53

1990lar 0,8 0,2 0,6 -1980ler 0,2 0,2 0,8 -1970ler 0,1 0,2 0,9 -

(yıllık ortalama)

18

TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Türkiye’de Uluslararası Doğrudan Yatırımların Milli Gelir ve Sabit Sermaye Yatırımlarındaki Payı

Yıl Stok / GSYİH (%)

Gelişmekte Olan Ülkelerde Stok/

GSYİH (%)

UDY Girişi / Brüt Sabit Sermaye (%)

Gelişmekte Olan Ülkelerde UDY Girişi / Brüt Sabit Sermaye

(%)2011 18,0 26,0 9,0 8,5

2010 25,3 29,1 6,5 9,6

2009 23,4 29,7 8,1 10,2

2008 11,0 24,6 13,4 13,42007 23,7 30,0 15,9 14,02006 18,0 26,9 17,1 13,02005 14,7 25,2 9,9 11,82004 9,8 25,8 3,5 12,62003 11,1 25,8 3,3 9,62002 8,0 25,0 2,8 10,62001 10,0 26,2 10,7 13,52000 7,2 25,0 1,8 15,91990 5,6 13,6 2,0 4,01980 9,4 11,5 0,2 1,2

2011 yılı itibari ile Türkiye’de uluslararası doğrudan 

yatırım stoğu GSYİH’nın % 18’i kadardır. Uluslararası doğrudan yatırımların toplam sabit sermaye 

yatırımların‐daki payı ise % 9 olmuştur.

19

GELECEĞE YÖNELİK BEKLENTİLER

• 2011 yılında %16,5 artışla 1,5 trilyon $’a ulaşan global uluslararası doğrudan yatırım ile kriz öncesi dönemi ortalaması olan 1,4 trilyon $ seviyesine ilk defa tekrar ulaşıldı. 

• 2012 yılında ise 2011 yılına göre daha yavaş bir büyüme ve 1,6 trilyon $ seviyesinde bir beklenti mevcuttur. Yılın ik 5 ayındaki B&S işlemleri ve greenfield projeleri bu yönde endikatiftir.

• 2007 yılındaki 1,98 trilyon $ tavan seviyesinin ise halen %23 altındayız. İyi senaryoda bu seviyeye 2013 yılında veya daha yüksek olasılıkla 2014 yılında ulaşılması beklenmektedir.

• UNCTAD Orta Vadeli Global UDY Girişi Beklentileri• 2012 1,495‐1,695 trilyon $ (1,6 trilyon $ olası)• 2013 1,630‐1,925 trilyon $• 2014 1,700‐2,110 trilyon $

20

İlginiz için teşekkür ederiz.

UNCTAD Dünya Yatırım Raporuwww.unctad.org/wir

Uluslararası Yatırımcılar Derneği

www.yased.org.tr