unangmarkahan–modyul2: kahalagahanngtamaat … · 2020. 9. 16. · health–ikalawangbaitang...
TRANSCRIPT
Unang Markahan – Modyul 2:Kahalagahan Ng Tama At
Balanseng Pagkain
Health – Ikalawang BaitangAlternative Delivery ModeUnang Markahan – Modyul 2: Matalakay ang kahalagahan ng tama at balanseng pagkain.(H2N-Ib-6)- Natatalakay ang kahalagahang naidudulot ng pagkain.(H2N-Icd-7)
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ngkarapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailanganmuna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kungito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapanay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brandname, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na itoay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga itoupang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mgatagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit malibansa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mgaito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag saanomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Leonor Magtolis BrionesPangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: May Bernadeth R. CuzonEditor: Amelia F. BulaongTagasuri: Jocelyn DR. Canlas
Neil Omar B. GamosTagaguhit: Mary Rose G. GaTagalapat: Melissa M. Santiago
Tagapamahala
Nicolas T. Capulong, PhD, CESO VLibrada M. Rubio, PhDMa. Editha R. Caparas, EdDNestor P. Nuesca, EdDFatima M. PunongbayanArnelia R. Trajano, PhDSalvador B. Lozano
Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng _______________________________
Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyon IIIOffice Address: Matalino St., Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P)Telefax: (045) 598-8580 to 89E-mail Address: [email protected]
2
HealthUnang Markahan – Modyul 2:Kahalagahan Ng Tama At
Balanseng Pagkain
ii
Paunang SalitaPara sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Health –Ikalawang Baitang ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyulpara sa araling Kahalagahan ng Balanse at Tamang Pagkain!
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang atsinuri ng mga edukador mula sa pampubliko at pampribadonginstitusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upangmatulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakdang Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan angpansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawainayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itongmatulungan ang mag-aaral upang makamit ang mgakasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang angkanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto,makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunangkaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito.Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nilahabang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sarilingpagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit panghikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa angmga gawaing nakapaloob sa modyul.
Mga Tala para sa GuroIto'y naglalaman ng mga paalala, panulong o
estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
iii
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Health – Ikalawang Baitang ngAlternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Kahalagahan ngBalanse at Tamang Pagkain!
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyongpangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitongmadulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapatmong maunawaan.
Alamin Sa bahaging ito, malalaman moang mga dapat mongmatutuhan sa modyul.
Subukin Sa pagsusulit na ito, makikitanatin kung ano na angkaalaman mo sa aralin ngmodyul. Kung nakuha mo anglahat ng tamang sagot (100%),maaari mong laktawan angbahaging ito ng modyul.
Balikan Ito ay maikling pagsasanay obalik-aral upang matulungankang maiugnay angkasalukuyang aralin sa naunangleksyon.
TuklasinSa bahaging ito, ang bagongaralin ay ipakikilala sa iyo samaraming paraan tulad ngisang kuwento, awitin, tula,pambukas na suliranin, gawain oisang sitwasyon.
iv
Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ngmaikling pagtalakay sa aralin.Layunin nitong matulungan kangmaunawaan ang bagongkonsepto at mga kasanayan.
PagyamaninBinubuo ito ng mga gawaingpara sa mapatnubay atmalayang pagsasanay upangmapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sapaksa. Maaari mong iwasto angmga sagot mo sa pagsasanaygamit ang susi sa pagwawastosa huling bahagi ng modyul.
IsaisipNaglalaman ito ng mgakatanungan o pupunan angpatlang ng pangungusap otalata upang maproseso kunganong natutuhan mo mula saaralin.
IsagawaIto ay naglalaman ng gawaingmakatutulong sa iyo upangmaisalin ang bagong kaalamano kasanayan sa tunay nasitwasyon o realidad ng buhay.
Tayahin Ito ay gawain na naglalayongmatasa o masukat ang antas ngpagkatuto sa pagkamit ngnatutuhang kompetensi.
v
KaragdagangGawain
Sa bahaging ito, may ibibigay saiyong panibagong gawainupang pagyamanin ang iyongkaalaman o kasanayan sanatutuhang aralin.
Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamangsagot sa lahat ng mga gawainsa modyul.
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ngmodyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyanng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ngmodyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mgapagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa ibapang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawatpagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawang mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa ibapang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloykung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ngpinagkuhanan sa paglikha opaglinang ng modyul na ito.
vi
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawainsa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin anginyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kaynanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man saiyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Lagingitanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito,makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha kang malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi.Kaya mo ito!
vii
Alamin
Ang modyul na ito ay naghanda ng mga gawaingmakatutulong upang:
1. Matalakay ang kahalagahan ng tama at balansengpagkain. (H2N-Ib-6)
2. Natatalakay ang kahalagahang naidudulot ngpagkain.(H2N-Icd-7)
1
Subukin
Iguhit sa kuwaderno ang mga larawan pagkataposay kulayan ng dilaw ang pagkaing magpapalusog sa iyo.
2
Aralin
1Mahalagang Tungkulin ngBalanseng Pagkain
Mahalaga ang tungkulin ng pagkain sa atingkatawan. Kaya nararapat na maging maingat sa pagpiling ating kakainin. May mga pagkaing hindi nakabubutisa kalusugan.
Alamin natin ang kahalagahan ng balansengpagkain na ating kakainin araw-araw. Narito ang mgahalimbawa ng pangkat ng pagkain na kinakailangan ngating katawan.
Pangkat ng Pakain na Kailangan ng Ating Katawan
A. Tagapagbigay ng Lakas (Carbohydrates) GO FOODSAng mga ito ang pangunahing pinagkukunan ng lakas
ng ating katawan.
Mga Pagkaing mayaman sa CarbohydratesKanin, mais , tinapay, kakanin (suman, biko, palitaw,maha) Pansit (miki, bihon, kanton)
B. Tagapagbuo ng katawan (Protein) GROW FOODSAng protina ay kinakailangan sa pagbuo at
pagkumpuni sa himaymay ng katawan pagbuo ng utakat iba pang bahagi ng katawan upang ang mga ito aymanatiling nasa mabuting kalagayan. Pinalalakas din nitoang resistensya.
3
Mga Pagkaing mayaman sa Proteins Isda at iba pang lamang dagat. Karne tulad ng baboy, manok, baka. Itlog at gatas
C. Tagapagsaayos ng takbo ng Katawan (Vitamins andMinerals) GLOW FOODS
Tinutulungan nito ang wastong galaw ng katawan sapamamagitan ng pagsasaayos sa pagtunaw atpamamahagi ng pagkain sa iba’t ibang bahagi ngkatawan
Mga Pagkaing mayaman sa Vitamins and Minerals
1. Mga luntian at dilaw na gulay2. Prutas
4
Balikan
Punan ang patlang ng tatlong bagay na dapatgawin upang makamit ang mabuting kalusugan . Isulatito sa iyong kuwaderno.
Ang kalusugan ay makakamit sa pamamagitan ng
______________, ______________ at _________________.
Mga Tala para sa GuroAng kaalaman sa tama at balanseng
pagkain ay nararapat linangin upang higitna maging malusog ang mga batang mag-aaral.
5
Tuklasin
Mobile Lebinni: May Bernadeth R. Cuzon
Si Lebin ay nasa ikalawang baitang ngunit hindi pa rinniya alam asikasuhin ang kanyang sarili at ang higit nanakababahala sa lahat ay ang pagiging mapili niya sapagkain. Ayaw niya ng gulay, isda at prutas. Tangingpritong hotdog lamang ang nais niyang kainin dahil itoraw ay mabilis ubusin, lagi kasi siyang nagmamadali paramakapaglaro na ng paborito niyang mobile games. Larodito, laro doon. Maghapon, magdamag kahit siya manay mapuyat.
Mula sa bintana ngsilid-tulugan ni Lebin,matatanaw angmalaking puno ngKatmon kung saannaninirahan ang isanggrupo ng mga engkanto,na binging-bingi na sapasaway na bata. Sila ay
ang mag-asawang duwende, kapre, tikbalang at angmagandang diwata. “Anak, bakit mo itinapon ang ulamna gulay”? tanong ng Ina ni Lebin.“Ayoko nga kasi! Hindimasarap! Ayoko rin ng papaya! sigaw ni Lebin habang
6
akmang ihahagis ang prutas sa bintana”. Sumusobra naang batang iyan,” bulalas ni tikbalang.
“Oo nga, naawa na ako sa kanyang Ina,”malumanay na sagot ng diwata.
“Kailangan nating gumawa ng paraan para malamanniya ang kahalagahan ng pagkain,” suhestiyon ni kapre.Habang malalim na nag-iisip ang mag-asawangduwende, nagkasundo ang mga engkanto sa isangplano. Sila ay magpapakita kay Lebin upang turuan siyang aral.
“Boom! Oh! Yan! Takbo! Paulit-ulit na sigaw ni Lebinhabang mahigpit na hawak ang kanyang cellphone atgigil na gigil sa pagpindot. “Lebin, pumasok ka namahuhuli ka na sa klase!,” mahinahong bigkas ngkanyang Ina habang si Lebin ay dumadabog nanaglalakad papasok sa paaralan na hindi alintana anginihandang mangga at suman na pabaon sa kanya.Pagkagaling sa klase sa halip na magpalit ng damit,agad niyang hinawakan ang kanyang cellphone atnaglaro.
Boom! malakas napagsabog ang kanyangnadinig at makapal nausok ang bumalot sakanyang silid. Unti-untiniyang nakita ang mganilalang mula sa nilalaroniyang mobile games.
Nagkaroon ito ngbuhay na tulad ng mga karakter at gawain sa larongkanyang kinahuhumalingan. Takot na takot si Lebin.
7
Nasisira na ang mga kagamitan sa loob ng kanyang silid-tulugan dahil dito nag-aalala siya na marinig at malamanng kanyang Ina ang nagaganap sa kanyang silid.
“Tumigil na kayo! Alis!, hindi siya pinansin ng mganilalang kaya’t nagawa niyang sumigaw muli.
“Hindi ko na kayo lalaruin, susunod na ako kay Ina.Kakain na ako ng masusustansyang pagkain napinaghirapang ihanda para sa akin. Sa nadinig, biglanghuminto ang mga ito at nakangiting humarap sa kanyaat sabay-sabay nilang sinabi, “Magaling, iyan ang tama
mong gawin. Mula ngayonay huwag mo nang uulitinang nakagawian mongmaling gawain”. Dahil dito,namulat ang kanyang isipanna ang mga pangyayari palaay bunga lamang ng
kanyang kathang isip dala ng lipas gutom. Simula noonay kinakain na niya ang lahat ng pagkaing inihahandang kanyang Ina batay sa Filipino Food Pyramid, nakanyang natutunan sa leksiyon sa paaralan.
1. Sino ang pangunahing tauhan ng kuwento?a. Debin b. Kebin c.Lebin
2. Ano ang paborito niyang gawin?a. maglaro ng luksong bakab. mag bisikletac. maglaro ng mobile games
8
3. Anong importanteng leksyon ang natutuhan niLebin?a. unahin ang pagkain ng masustansiyang
pagkainb. huwag sigawan ang magulangc. masarap maglaro maghapon at magdamag
4. Bakit mahalagang gamitin ang Food Pyramid?a. nakatutulong sa pagpapalusog ng katawanb. nakapagpapatalas ng isipanc. nakatitibay ng ngipin
5. Paano niya nalaman ang kahalagahang naidudulotng wastong pagkain?a. ipinaliwanag ng kanyang inab. sinabi ng kanyang kamag-aralc. batay sa kanyang kathang isip
Suriin
Mahalagang kumain ng tama at balansengpagkain sapagkat:
Napapanatili nito ang sigla at lakas ng katawan. Nakatutulong upang maiwasan ang sakit. Napapanatili nito ang talas ng ating memorya. Napagaganda nito ang ating balat. Napapaganda nito ang ating tulog.
9
Pagyamanin
Piliin sa hanay A ang letra ng tamang pangalan ngmga larawan sa hanay B. Sagutan ito sa iyong kwaderno.
Hanay A Hanay B
1. puso ng saging burger a.
2.Malunggay pandesal b.
3. Veggie kwek-kwek c.
4. Kangkong chips d.
5. Tiyesa ice cream e.
10
Tayahin 1
Isulat sa patlang ang salitang Opo kung magandasa katawan ang mga pagkain at Hindi po kung hindi.Isulat ito sa kwaderno.
_____1. mansanitas _____6. fishball_____2. candies _____7. isda_____3. kalyos _____8. itlog_____4. Gatas ng kalabaw _____9. softdrinks_____5. kanin _____10. Sapote
Tayahin 2
Kumpletuhin ang listahan ng mga pangalan ngpagkaing kabilang sa nakasaad na uri. Gawin ito sakwaderno.
Mga Butil Prutas at Gulay Isda at Karne
1. 1. 1.
2. 2. 2.
3. 3. 3.
4. 4. 4.
5. 5. 5.
11
Isaisip
Piliin sa kahon ang tamang salita sa patlang. Isulatito sa kwaderno.
Ang pagkain ang pinakaimportanteng (1)___________ng ating (2) ________, sa (3) __________ nanggagaling angating lakas upang(4) ______________ng gumawa ng mgabagay ito rin ang susi para makaiwas sa pagkakasakit atpagkakaroon ng (5) ____________ na pangangatawan.
Isagawa
Lagyan ng tsek ( / ) kung ang pangungusap aynaglalarawan ng kabutihang naidudulot ng pagkain. Atekis ( x ) naman kung hindi. Gawin ito sa iyong kwaderno.
Ang pagkain ay nagbibigay ng sigla at lakas sakatawan.Ang pagkain ang pundasyon upang magingmalusog.
malusog sangkap wastong pagkain
buhay makaya
12
Nagpapatalas ng ating memorya.Pinapahina ang ating immune system.Napapanatili ang tamang timbang.Nagpapaganda ng ating kutis.
Karagdagang Gawain
Isulat ang salitang TAMA kung ang pangungusap aytamang gawin at isulat ang salitang MALI kung hindinararapat gawin. Sagutan ito sa inyong kwaderno.
_____ 1. Ang pagkain ng mais, kamote at gabi aynakapagbibigay lakas.
_____ 2. Mainam sa buto at ngipin ang kape._____ 3. Walang bitamina ang prutas at gulay._____ 4. Mayaman sa protina ang monggo, taho at gatas._____ 5. Masarap kumain ng candy sa almusal.
13
Susi sa Pagwawasto
14
Sanggunian
“Building a Better World for and with Children.” Save theChildren. Accessed October 25, 2019.http://www.savethechildren.org.ph/.
Department of Education. "K To 12 Most Essential LearningCompetencies With Corresponding CG Codes". PasigCity: Department of Education Central Office, 2020
“Convention on the Rights of the Child.” UNICEF.Accessed October 13, 2019.https://www.unicef.org/child-rights-convention.
“Home: GOVPH.” Official Gazette of the Republic of thePhilippines. Accessed October 25, 2019.https://www.officialgazette.gov.ph/.
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd ComplexMeralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: [email protected] * [email protected]