ul. kościuszki 1c, 44-100 gliwice - heliongui interfejs programu.xsnvl*n 3rohünvl*n 2. oglądamy...

40

Upload: others

Post on 30-Jul-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

bull Kup książkębull Poleć książkę bull Oceń książkę

bull Księgarnia internetowabull Lubię to raquo Nasza społeczność

Wszelkie prawa zastrzeżone Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione Wykonywanie kopii metodą kserograficzną fotograficzną a także kopiowanie książki na nośniku filmowym magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą roacutewnież żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce

Wewnątrz książki wykorzystano ilustracje pochodzące ze zbioroacutew bazy wwwsxchu

Projekt okładki Studio GraviteOlsztynObarek Pokoński Pazdrijowski Zaprucki

Projekt składu i skład Bartłomiej Iwańczak

Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock

Wydawnictwo HELIONul Kościuszki 1c 44-100 GLIWICEtel 32 231 22 19 32 230 98 63e-mail helionhelionplWWW httphelionpl (księgarnia internetowa katalog książek)

Drogi CzytelnikuJeżeli chcesz ocenić tę książkę zajrzyj pod adres httphelionpluseropinieqgiskuMożesz tam wpisać swoje uwagi spostrzeżenia recenzję

ISBN 978-83-246-8511-0

Copyright copy Helion 2013

Printed in Poland

4

SpiS treści

O czym jeSt ta kSiążkaPomysł na książkę 10A co to jest QWANTUM 11Dlaczego QGIS 12Kim jesteś czytelniku 13O autorze 15

WSzyStkO znajduje Się W przeStrzeniPoznajmy Ulę 18Ziemia jest okrągła 18Odwzorowania 21Układy wspoacutełrzędnych 23No dobrze ale gdzie w tym jest GIS 25Definicja GIS 25Kto korzysta z QGIS-a 26

Oglądamy śWiatInterfejs programu 30Pierwszy rzut oka do środka 32Paski pełne narzędzi 33Warstwy 36GIS rastrowy 38GIS wektorowy 39Formaty plikoacutew 43Tu są myszy 46Wyświetlanie mapy 47Powroacutet do warstw 49O skali 51Wyboacuter obiektoacutew 53Obliczanie odległości 55

nOWy nieznany ląd czyli rySujemy mapęKiedy przydaje się digitalizacja 58Poszukiwanie georeferencji 60Transformacje 64Przyciąganie 66Rysujemy mapę 69Rady bosmana 72Wyspy 73Narzędzia 75CAD 79OpenLayers 86WMS i WFS 87

miejSce danych jeSt W tabeliWywiad z tabelą 92Atrybut 93Typy atrybutoacutew 94Opowiedz o swoim wnętrzu 95Zaznaczanie 97Kreator zapytań 99Zapytanie filtrujące 103Zmiany w tabeli 105Kalkulator poacutel 107Funkcja warunkowa 112Złączenia tabel 114

zaWoacuted ndash analitykTu zaczyna się poważna praca 120Geoprocessing 121Bufory 129Warstwa punktowa ze wspoacutełrzędnych 133Geokodowanie 136Poligony Woronoja 140Analiza statystyczna 145Analiza geometrii 153Zmiana typu warstwy 163Wyboacuter obiektoacutew 165Operatory przestrzenne 169

moacutej Szef chce mapę a nie cyfryWygląd mapy 174Wbudowane style 180Palety barwne 181Etykiety 184Mapa jakościowa (chorochromatyczna) 188Kartogram 190Kartodiagram 196Mapa punktowa 201Mapa kropkowa 204Mapa sygnaturowa 208Mapa izolinii 212

być Słynnym malarzem (raStrOWym)Model rastrowy czyli nasze płoacutetno 222Palety z kolorami 226

Kup książkę Poleć książkę

5

Bogactwo biblioteki GDAL 231Raster lt-gt Wektor 234Algebra map 237Reklasyfi kacja 240Numeryczny model terenu 242Narzędzia artystoacutew 243Spadek 244Ekspozycja 246

efekty naSzej pracyZapisz mapę jako obraz 256Lekcja z redakcji mapy 259Wydruk 260Interaktywna mapa 268KML ndash wyświetl mapę w Google 271Serwer QGIS 277

dWanaście rzeczy ktoacuterych tu nie byłOAkcje 284GRASS 285Mapa termiczna 286Metadane 287Piramidy 288Postgis i SpatiaLite 289Przeglądarka QGIS-a 290Python 291Rozsunięcie punktoacutew 292SEXTANTE 293Społeczność 294Zakładki 295

dOdatkiIndeks rzeczowy 298Zbiory danych w sieci 302

Tytuły moacutewią o fabule

podrozdziały to już konkret

To jest Ula

Tytuły moacutewią o fabule

Kup książkę Poleć książkę

6

table Of cOntentS

What iS thiS bOOk abOutThe idea for this book 10What is the QWANTUM 11Why QGIS 12Who are you reader 13About the author 15

everything iS in the SpaceMeet Ula 18The Earth is round 18Projections 21Coordinate Systems 23Okay but where is GIS in it 25Definition of GIS 25Who uses QGIS 26

explOre the WOrldInterface of the program 30A glance inside 32Toolbars full of tools 33The layers 36Raster GIS 38Vector GIS 39File extensions 43There are mice 46Map display 47Back to the layers 49About scale 51Selecting objects 53Calculating the distance 55

neW unknOWn land Or We draW the mapWhen digitization is useful 58In search of georeferences 60Transformations 64Snapping 66Draw the map 69Shiprsquos officer advice 72Islands 73Other tools 75CAD 79OpenLayers 86WMS and WFS 87

place the data iS in the tableInterview with Table 92Attribute 93Types of attributes 94Tell us about your interior 95Selecting 97Query Wizard 99Filtering request 103Changing the inside of the table 105Field calculator 107The conditional 112Join tables 114

prOfeSSiOn - analyStHere begins the serious work 120Geoprocessing 121Buffers 129Point layer from coordinates 133Geocoding 136Voronoi polygons 140Statistical analysis 145Geometry analysis 153Changing the type of layer 163Advanced object selection 165Spatial operators 169

my bOSS WantS the map nOt numberSAppearance of the map 174Embedded style 180Colour palettes 181Labels 184Chorochromatic maps 188Choropleth map 190ChartsGraphs map 196Proportional symbol map 201Dot map 204Symbol map 208Isarithmic map 212

being a famOuS painter (raSter painter)Raster model our canvas 222Palette of colors 226

Kup książkę Poleć książkę

7

The potential of GDAL library 231Raster lt-gt Vector 234Map algebra 237Reclassifi cation 240Digital terrain model 242Tools of artists 243Slope 244Aspect 246

reSultS Of Our WOrkSave your map as an image 256Lesson of the map edition 259Print 260Interactive map 268KML - see map on Google 271QGIS server 277

tWelve miSSing thingSActions 284GRASS 285Heatmap 286Metadata 287Pyramids 288Postgis and SpatiaLite 289QGIS Browser 290Python 291Point displacement labels 292SEXTANTE 293Community 294Bookmarks 295

extraSSubject index 298Data sets on the Internet 302

Title contains the outline of the

story Concrete information can be

found in subsections

This is Ula

Title contains the outline of the

Kup książkę Poleć książkę

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 2: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

4

SpiS treści

O czym jeSt ta kSiążkaPomysł na książkę 10A co to jest QWANTUM 11Dlaczego QGIS 12Kim jesteś czytelniku 13O autorze 15

WSzyStkO znajduje Się W przeStrzeniPoznajmy Ulę 18Ziemia jest okrągła 18Odwzorowania 21Układy wspoacutełrzędnych 23No dobrze ale gdzie w tym jest GIS 25Definicja GIS 25Kto korzysta z QGIS-a 26

Oglądamy śWiatInterfejs programu 30Pierwszy rzut oka do środka 32Paski pełne narzędzi 33Warstwy 36GIS rastrowy 38GIS wektorowy 39Formaty plikoacutew 43Tu są myszy 46Wyświetlanie mapy 47Powroacutet do warstw 49O skali 51Wyboacuter obiektoacutew 53Obliczanie odległości 55

nOWy nieznany ląd czyli rySujemy mapęKiedy przydaje się digitalizacja 58Poszukiwanie georeferencji 60Transformacje 64Przyciąganie 66Rysujemy mapę 69Rady bosmana 72Wyspy 73Narzędzia 75CAD 79OpenLayers 86WMS i WFS 87

miejSce danych jeSt W tabeliWywiad z tabelą 92Atrybut 93Typy atrybutoacutew 94Opowiedz o swoim wnętrzu 95Zaznaczanie 97Kreator zapytań 99Zapytanie filtrujące 103Zmiany w tabeli 105Kalkulator poacutel 107Funkcja warunkowa 112Złączenia tabel 114

zaWoacuted ndash analitykTu zaczyna się poważna praca 120Geoprocessing 121Bufory 129Warstwa punktowa ze wspoacutełrzędnych 133Geokodowanie 136Poligony Woronoja 140Analiza statystyczna 145Analiza geometrii 153Zmiana typu warstwy 163Wyboacuter obiektoacutew 165Operatory przestrzenne 169

moacutej Szef chce mapę a nie cyfryWygląd mapy 174Wbudowane style 180Palety barwne 181Etykiety 184Mapa jakościowa (chorochromatyczna) 188Kartogram 190Kartodiagram 196Mapa punktowa 201Mapa kropkowa 204Mapa sygnaturowa 208Mapa izolinii 212

być Słynnym malarzem (raStrOWym)Model rastrowy czyli nasze płoacutetno 222Palety z kolorami 226

Kup książkę Poleć książkę

5

Bogactwo biblioteki GDAL 231Raster lt-gt Wektor 234Algebra map 237Reklasyfi kacja 240Numeryczny model terenu 242Narzędzia artystoacutew 243Spadek 244Ekspozycja 246

efekty naSzej pracyZapisz mapę jako obraz 256Lekcja z redakcji mapy 259Wydruk 260Interaktywna mapa 268KML ndash wyświetl mapę w Google 271Serwer QGIS 277

dWanaście rzeczy ktoacuterych tu nie byłOAkcje 284GRASS 285Mapa termiczna 286Metadane 287Piramidy 288Postgis i SpatiaLite 289Przeglądarka QGIS-a 290Python 291Rozsunięcie punktoacutew 292SEXTANTE 293Społeczność 294Zakładki 295

dOdatkiIndeks rzeczowy 298Zbiory danych w sieci 302

Tytuły moacutewią o fabule

podrozdziały to już konkret

To jest Ula

Tytuły moacutewią o fabule

Kup książkę Poleć książkę

6

table Of cOntentS

What iS thiS bOOk abOutThe idea for this book 10What is the QWANTUM 11Why QGIS 12Who are you reader 13About the author 15

everything iS in the SpaceMeet Ula 18The Earth is round 18Projections 21Coordinate Systems 23Okay but where is GIS in it 25Definition of GIS 25Who uses QGIS 26

explOre the WOrldInterface of the program 30A glance inside 32Toolbars full of tools 33The layers 36Raster GIS 38Vector GIS 39File extensions 43There are mice 46Map display 47Back to the layers 49About scale 51Selecting objects 53Calculating the distance 55

neW unknOWn land Or We draW the mapWhen digitization is useful 58In search of georeferences 60Transformations 64Snapping 66Draw the map 69Shiprsquos officer advice 72Islands 73Other tools 75CAD 79OpenLayers 86WMS and WFS 87

place the data iS in the tableInterview with Table 92Attribute 93Types of attributes 94Tell us about your interior 95Selecting 97Query Wizard 99Filtering request 103Changing the inside of the table 105Field calculator 107The conditional 112Join tables 114

prOfeSSiOn - analyStHere begins the serious work 120Geoprocessing 121Buffers 129Point layer from coordinates 133Geocoding 136Voronoi polygons 140Statistical analysis 145Geometry analysis 153Changing the type of layer 163Advanced object selection 165Spatial operators 169

my bOSS WantS the map nOt numberSAppearance of the map 174Embedded style 180Colour palettes 181Labels 184Chorochromatic maps 188Choropleth map 190ChartsGraphs map 196Proportional symbol map 201Dot map 204Symbol map 208Isarithmic map 212

being a famOuS painter (raSter painter)Raster model our canvas 222Palette of colors 226

Kup książkę Poleć książkę

7

The potential of GDAL library 231Raster lt-gt Vector 234Map algebra 237Reclassifi cation 240Digital terrain model 242Tools of artists 243Slope 244Aspect 246

reSultS Of Our WOrkSave your map as an image 256Lesson of the map edition 259Print 260Interactive map 268KML - see map on Google 271QGIS server 277

tWelve miSSing thingSActions 284GRASS 285Heatmap 286Metadata 287Pyramids 288Postgis and SpatiaLite 289QGIS Browser 290Python 291Point displacement labels 292SEXTANTE 293Community 294Bookmarks 295

extraSSubject index 298Data sets on the Internet 302

Title contains the outline of the

story Concrete information can be

found in subsections

This is Ula

Title contains the outline of the

Kup książkę Poleć książkę

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 3: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

5

Bogactwo biblioteki GDAL 231Raster lt-gt Wektor 234Algebra map 237Reklasyfi kacja 240Numeryczny model terenu 242Narzędzia artystoacutew 243Spadek 244Ekspozycja 246

efekty naSzej pracyZapisz mapę jako obraz 256Lekcja z redakcji mapy 259Wydruk 260Interaktywna mapa 268KML ndash wyświetl mapę w Google 271Serwer QGIS 277

dWanaście rzeczy ktoacuterych tu nie byłOAkcje 284GRASS 285Mapa termiczna 286Metadane 287Piramidy 288Postgis i SpatiaLite 289Przeglądarka QGIS-a 290Python 291Rozsunięcie punktoacutew 292SEXTANTE 293Społeczność 294Zakładki 295

dOdatkiIndeks rzeczowy 298Zbiory danych w sieci 302

Tytuły moacutewią o fabule

podrozdziały to już konkret

To jest Ula

Tytuły moacutewią o fabule

Kup książkę Poleć książkę

6

table Of cOntentS

What iS thiS bOOk abOutThe idea for this book 10What is the QWANTUM 11Why QGIS 12Who are you reader 13About the author 15

everything iS in the SpaceMeet Ula 18The Earth is round 18Projections 21Coordinate Systems 23Okay but where is GIS in it 25Definition of GIS 25Who uses QGIS 26

explOre the WOrldInterface of the program 30A glance inside 32Toolbars full of tools 33The layers 36Raster GIS 38Vector GIS 39File extensions 43There are mice 46Map display 47Back to the layers 49About scale 51Selecting objects 53Calculating the distance 55

neW unknOWn land Or We draW the mapWhen digitization is useful 58In search of georeferences 60Transformations 64Snapping 66Draw the map 69Shiprsquos officer advice 72Islands 73Other tools 75CAD 79OpenLayers 86WMS and WFS 87

place the data iS in the tableInterview with Table 92Attribute 93Types of attributes 94Tell us about your interior 95Selecting 97Query Wizard 99Filtering request 103Changing the inside of the table 105Field calculator 107The conditional 112Join tables 114

prOfeSSiOn - analyStHere begins the serious work 120Geoprocessing 121Buffers 129Point layer from coordinates 133Geocoding 136Voronoi polygons 140Statistical analysis 145Geometry analysis 153Changing the type of layer 163Advanced object selection 165Spatial operators 169

my bOSS WantS the map nOt numberSAppearance of the map 174Embedded style 180Colour palettes 181Labels 184Chorochromatic maps 188Choropleth map 190ChartsGraphs map 196Proportional symbol map 201Dot map 204Symbol map 208Isarithmic map 212

being a famOuS painter (raSter painter)Raster model our canvas 222Palette of colors 226

Kup książkę Poleć książkę

7

The potential of GDAL library 231Raster lt-gt Vector 234Map algebra 237Reclassifi cation 240Digital terrain model 242Tools of artists 243Slope 244Aspect 246

reSultS Of Our WOrkSave your map as an image 256Lesson of the map edition 259Print 260Interactive map 268KML - see map on Google 271QGIS server 277

tWelve miSSing thingSActions 284GRASS 285Heatmap 286Metadata 287Pyramids 288Postgis and SpatiaLite 289QGIS Browser 290Python 291Point displacement labels 292SEXTANTE 293Community 294Bookmarks 295

extraSSubject index 298Data sets on the Internet 302

Title contains the outline of the

story Concrete information can be

found in subsections

This is Ula

Title contains the outline of the

Kup książkę Poleć książkę

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 4: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

6

table Of cOntentS

What iS thiS bOOk abOutThe idea for this book 10What is the QWANTUM 11Why QGIS 12Who are you reader 13About the author 15

everything iS in the SpaceMeet Ula 18The Earth is round 18Projections 21Coordinate Systems 23Okay but where is GIS in it 25Definition of GIS 25Who uses QGIS 26

explOre the WOrldInterface of the program 30A glance inside 32Toolbars full of tools 33The layers 36Raster GIS 38Vector GIS 39File extensions 43There are mice 46Map display 47Back to the layers 49About scale 51Selecting objects 53Calculating the distance 55

neW unknOWn land Or We draW the mapWhen digitization is useful 58In search of georeferences 60Transformations 64Snapping 66Draw the map 69Shiprsquos officer advice 72Islands 73Other tools 75CAD 79OpenLayers 86WMS and WFS 87

place the data iS in the tableInterview with Table 92Attribute 93Types of attributes 94Tell us about your interior 95Selecting 97Query Wizard 99Filtering request 103Changing the inside of the table 105Field calculator 107The conditional 112Join tables 114

prOfeSSiOn - analyStHere begins the serious work 120Geoprocessing 121Buffers 129Point layer from coordinates 133Geocoding 136Voronoi polygons 140Statistical analysis 145Geometry analysis 153Changing the type of layer 163Advanced object selection 165Spatial operators 169

my bOSS WantS the map nOt numberSAppearance of the map 174Embedded style 180Colour palettes 181Labels 184Chorochromatic maps 188Choropleth map 190ChartsGraphs map 196Proportional symbol map 201Dot map 204Symbol map 208Isarithmic map 212

being a famOuS painter (raSter painter)Raster model our canvas 222Palette of colors 226

Kup książkę Poleć książkę

7

The potential of GDAL library 231Raster lt-gt Vector 234Map algebra 237Reclassifi cation 240Digital terrain model 242Tools of artists 243Slope 244Aspect 246

reSultS Of Our WOrkSave your map as an image 256Lesson of the map edition 259Print 260Interactive map 268KML - see map on Google 271QGIS server 277

tWelve miSSing thingSActions 284GRASS 285Heatmap 286Metadata 287Pyramids 288Postgis and SpatiaLite 289QGIS Browser 290Python 291Point displacement labels 292SEXTANTE 293Community 294Bookmarks 295

extraSSubject index 298Data sets on the Internet 302

Title contains the outline of the

story Concrete information can be

found in subsections

This is Ula

Title contains the outline of the

Kup książkę Poleć książkę

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 5: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

7

The potential of GDAL library 231Raster lt-gt Vector 234Map algebra 237Reclassifi cation 240Digital terrain model 242Tools of artists 243Slope 244Aspect 246

reSultS Of Our WOrkSave your map as an image 256Lesson of the map edition 259Print 260Interactive map 268KML - see map on Google 271QGIS server 277

tWelve miSSing thingSActions 284GRASS 285Heatmap 286Metadata 287Pyramids 288Postgis and SpatiaLite 289QGIS Browser 290Python 291Point displacement labels 292SEXTANTE 293Community 294Bookmarks 295

extraSSubject index 298Data sets on the Internet 302

Title contains the outline of the

story Concrete information can be

found in subsections

This is Ula

Title contains the outline of the

Kup książkę Poleć książkę

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 6: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

292OGlądamyśWiat

2Oglądamy śWiat

Aby moacutec wykorzystać potencjał QGIS-a musisz najpierw oswoić się z interfejsem tego programu W tym rozdziale będziesz w roacuteżny sposoacuteb manipulować tym co QGIS wyświetla na ekranie Poznasz sposoby przechowywania danych w warstwach i nauczysz się jak pracować z obiektami

Kup książkę Poleć książkę

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 7: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

30

czyli DoMek

czerWoNego kAptUrkAUla korzysta z komputera do wielu czynności Ogląda filmy słucha muzyki przegląda Internet pisze teksty Jest zatem przyzwyczajona do graficznego interfejsu użytkownika (GUI) Ponieważ wykorzystuje okna praca w QGIS-ie będzie dla niej taka sama jak w innych programach Za to naprawdę warto docenić interfejs graficzny

W tym kursie będziemy pracować na wersji QGIS-a 18 mimo że dostępna jest już wersja 20 Dlaczego Ponieważ wersja 18 nie roacuteżni się znacząco od 20 a nadal jest dużo stabilniejsza

Jaka jest jedna z największych zalet

GUI Jeżeli ktoś potrafi pracować

w jednym programie z okienkami

odnajdzie się w każdym innym

W czasach początkoacutew komputeroacutew aby zrobić coś na komputerze należało wpisać polecenie słownie Poacuteźniej pojawiły się systemy operacyjne Microsoft Windows i MacOS To dzięki nim praca z komputerem polega obecnie na klikaniu myszką w odpowiednie przyciski i podejmowaniu decyzji w oknach ktoacutere pojawiają się na ekranie Natomiast GIS jeszcze kilkanaście lat temu używał poleceń tekstowych Być może dlatego nie stał się popularny W ostatnim czasie to się jednak zmieniło

GUI

iNterfejs progrAMU

Kup książkę Poleć książkę

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 8: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

312OGlądamyśWiat

Program QGIS pobierzesz z

Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane do ćwiczeń zaznacz je Zostaną one pobrane z Internetu podczas instalacji

httpquantum-gisplpliki

Oto licencja

Aby go zainstalować musisz potwierdzić kolejne kroki przyciskiem dalej Program zainstaluje się i pojawi w menu start Aby go uruchomić znajdź nazwę gtgt Quantum GIS Lisboa gtgt Quantum GIS Desktop

Instalacja QGIS

Kup książkę Poleć książkę

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 9: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

32

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno mapy (na razie dużo pustego miejsca)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Paski pełne narzędzi

i to tylko te najważniejszeMenu

Wspoacutełrzędne kursora myszy

pierWszy rzUt okA dOśrOdka

Interfejs QGIS

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Okno warstw (o nim będzie za chwilę)

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Wspoacutełrzędne kursora myszy

Kup książkę Poleć książkę

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 10: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

332OGlądamyśWiat

paskipełnenarzędziOpisane w tym kursie polecenia możesz wykonywać na dwa sposoby Możesz wybierać kolejne opcje z menu Nazwy pozycji menu będą zaczynały się od znaku bdquogtgtrdquo Drugi sposoacuteb to obrazek ikony na pasku narzędzi w ktoacuterą możesz kliknąć Sugeruję stosowanie paskoacutew narzędzi ndash jest to dużo szybsze rozwiązanie

Ale moje paski narzędzi wyglądają inaczej

niż na poprzedniej stronie

Potrafię wskazać cztery problemy

pasek jest w innym miejscuPaski możesz przemieszczać po ekranie i ustawiać w dowolnej kolejności Ja na przykład lubię trzymać pasek edycji po lewej stronie w pionie Każdy pasek na początku ma pionową punktowaną linię Aby zmienić położenie paska chwyć tę linię i przesuń myszką

pasek nie jest włączonyKażdy z paskoacutew narzędzi możesz włączyć lub wyłączyć w menu Jeżeli nie możesz znaleźć paska na ekranie upewnij się że jest włączony

gtgt Widok gtgt Paski narzędzi

widać tylko fragment paskaJeżeli masz mniejszy monitor niż ja to być może nie zmieściły się wszystkie ikony (jest ich naprawdę dużo) Gdy pasek jest skroacutecony pozostałe opcje pojawią się po wybraniu ikony strzałek na końcu paska Aby zobaczyć wszystkie ikony paska przenieś go w inne miejsce

ikony wyglądają inaczejProgram QGIS ma kilka styloacutew ktoacutere możesz zmienić w menu gtgt Ustawienia gtgt Opcje gtgt Motyw ikon Ja używam motywu bdquogisrdquo Jest on zalecany w wersjach 18 i 20

Menu zawsze będzie na swoim miejscu Nie ma problemu z paskiem wyłączonym albo schowanym za rogiem ekranu

Skoro paski są takie fajne to dlaczego podajesz polecenia z menu

Początek paska

Skroacutecony pasek

Paski narzędzi

Skala (do tego też przejdziemy niedługo)

Skroacutecony pasek

Początek paska

Kup książkę Poleć książkę

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 11: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

34

Drugie zagadnienie o ktoacuterym muszę na początku powiedzieć to wtyczki Są to rozszerzenia (miniaplikacje plug-iny) ktoacutere znacznie zwiększają możliwości QGIS-a Obecnie QGIS udostępnia prawie 300 wtyczek Wtyczki mogą być wyłączone (nie widać ich w menu ani na pasku narzędzi) lub niezainstalowane

Wtyczkami zarządzasz przez menu Wtyczki Jeżeli wtyczka jest zainstalowana i wyłączona trzeba ją włączyć

gtgt Wtyczki gtgt Zarządzaj wtyczkami gtgt X przy wtyczce gtgt OK

Włączona wtyczka

Wyłączona wtyczka

Nazwa menu w ktoacuterym znajduje się wtyczka

Większość wtyczek musisz pobrać aby pojawiły się na tej liście Zainstaluj niezainstalowaną wtyczkę z Internetu

gtgt Wtyczki gtgt Pobierz więcej wtyczek

W tym oknie połączysz się z repozytoriami wtyczek czyli z ich internetowymi zbiorami Po zaznaczeniu potrzebnej wtyczki na liście wybierz zainStaLUJ WtyczKĘ

Oproacutecz oficjalnego repozytorium istnieją także niezależne repozytoria w ktoacuterych zgromadzone są wtyczki nieoficjalne Repozytoria te domyślnie są wyłączone Jeżeli chcesz połączyć się z tymi repozytoriami zmień ustawienia w zakładce opcje

W dalszej części zakładam że gdy będę moacutewił o wtyczce to ją bez trudu zainstalujesz ilub włączysz

Wtyczki

Włączona wtyczka

Kup książkę Poleć książkę

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 12: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

352OGlądamyśWiat

Nieoficjalne wtyczki mogą być sprawdzone lub mieć charakter eksperymentalny Ten drugi status oznacza że twoacuterca jeszcze nad nią pracuje i wtyczka może zachowywać się niestabilnie Sugerowane jest aby korzystać tylko ze sprawdzonych wtyczek Wyświetlanie wtyczek eksperymentalnych możesz roacutewnież zmienić w zakładce opcje

Okno instalacji

nowych wtyczek

Ustawienie wtyczek

ktoacutere będą

wyświetlane

Wtyczki -instalacja

Ustawienie wtyczek

Okno instalacji

Kup książkę Poleć książkę

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 13: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

36

przepis bAbci NA tort

Pamiętasz znajdujące się po lewej stronie ekranu okno podpisane WarstWy Jest ono bardzo ważne ponieważ w QGIS-ie pracujesz z warstwami Wyobraź sobie kilka kartek przezroczystej folii położonych jedna na drugiej Na jednej możesz narysować tajemnicze jezioro na drugiej ścieżki w lesie na trzeciej domek babci

Tak w tym rozdziale motywem przewodnim jest las Czerwonego Kapturka Słuchaj dalej

na trzeciej domek babci domek leśniczego i domek Czerwonego Kapturka na czwartej miejsca gdzie widziano wilka aż wreszcie na piątej cały obszar tajemniczego lasu To są warstwy

Warstwa to grupa informacji dotyczących przestrzeni tego samego typu

To jest cały prezentowany

obszar

ulice

znaki drogowe

ukształtowanie powierzchni

własność terenu

To brzmi jak bajka o Czerwonym Kapturku

Czyli warstwą nazywamy

Warstwy

typ użytkowania ziemi

WArstWyczyli

Kup książkę Poleć książkę

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 14: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

372OGlądamyśWiat

Uwaga ndash teraz bardzo ważna informacja Rozroacuteżniamy model rastrowy i wektorowyNim zajmiemy się dopiero

w rozdziale sioacutedmym

rAster i Wektor

Model wektorowy tworzy przestrzeń z obiektoacutew Każdy obiekt w terenie to oddzielny obiekt w programie GIS Przestrzeń jest odwzorowana prosto Zachowane jest położenie i kształt obiektu Wyroacuteżniamy obiekty punktowe liniowe i powierzchniowe Każdy obiekt może mieć charakterystyki zwane atrybutami

Cechy- pliki zajmują mało miejsca na dysku- dobrze odzwierciedla rzeczywistość- wprowadzanie danych jest pracochłonne

Model rastrowy traktuje przestrzeń jak obraz złożony z regularnej siatki komoacuterek Każda komoacuterka ma wymiary szerokość i długość Jest to najczęściej kwadrat Komoacuterka odpowiada obszarowi w terenie o określonych wymiarach Może to być na przykład 100 x 100 metroacutew Komoacuterka przyjmuje wartość ktoacutera wynika z dominującego charakteru przestrzeni ktoacuterą reprezentuje

Cechy- analiza przestrzenna jest szybka- wymaga dużo pamięci RAM- powoduję utratę części informacji

Najważniejsze podejścia w GIS-ie

to model rastrowy i wektorowy

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książki

Modele danych

ulice

Będzie nam towarzyszył

od tego rozdziału

do końca książkiBędzie nam towarzyszył Nim zajmiemy się dopiero

Kup książkę Poleć książkę

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 15: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

38

Jasne

W przypadku GIS-u rastrowego dysponujesz siatką regularnych kwadratoacutew Są to komoacuterki rastra ktoacutere ja będę nazywał pikselami

Każdy piksel odpowiada pewnej przestrzeni w rzeczywistości Na przykład piksel 1 mm x 1 mm może odpowiadać obszarowi tajemniczego lasu 100 m x 100 m Im mniejszy obszar reprezentuje jeden piksel tym mapa jest dokładniejsza Moacutewimy wtedy o wysokiej rozdzielczości przestrzennejPiksel jest opisany przez trzy liczby numer kolumny numer wiersza oraz wartość piksela Wartość odpowiada temu co faktycznie znajduje się w tym miejscu Na przykład 1 może oznaczać las 2 jezioro 3 ścieżkę itd

Problem pojawia się gdy na obszarze ktoacutery reprezentuje piksel jest kilka rodzajoacutew pokrycia terenu (klas) Wcześniejszy przykład (100 m x 100 m lasu) może obejmować zaroacutewno drzewa jak i fragment jeziora Ponieważ piksel na mapie może mieć tylko jedną wartość program GIS musi ustalić jaka klasa dominuje w tym fragmencie i ją wybrać a pozostałe pominąć Tym samym nastąpi utrata części informacji Wielkość straty zależy od tego jak duży obszar obejmuje jeden piksel ndash im będzie mniejszy tym mniejsza będzie też utrata informacji Ale uwaga generalizowanie informacji nie jest nieuniknione Możesz przecież rozdzielić drzewa i jeziora w osobnych warstwach rastrowych

gis rAstroWyMożesz to powiedzieć jeszcze raz tylko dokładniej

Tak samo zbudowane każde

zdjęcie cyfrowe wystarczy

je bardzo powiększyć

a zobaczysz piksele

Piksel to powierzchnia (ma dwa wymiary) a nie punkt (zero wymiaroacutew)

Rastrowy model

Kup książkę Poleć książkę

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 16: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

392OGlądamyśWiat

GIS wektorowy to zupełnie coś innego Przenosisz do programu GIS cały obiekt ndash jego kształt i położenie

Możesz dowolnie powiększać (przybliżać) obszar bez utraty jakości Co więcej możesz edytować każdy z obiektoacutew osobno W tym samym miejscu w jednej warstwie może znajdować się kilka obiektoacutew Nie utracisz żadnej informacji

Teraz coś co należy zapamiętać Obiekty dzielimy na punktowe liniowe i powierzchniowe Obiekty liniowe to najczęściej łamane a nie linie proste Z kolei obiekty powierzchniowe to wieloboki nazywane w QGIS-ie poligonami

Każdy obiekt ma atrybuty czyli pewne cechy Będę o nich moacutewił szczegoacutełowo w rozdziale czwartym

gis WektoroWy

Wyroacuteżniamy obiekty punktowe

liniowe i powierzchniowe

Punkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Obiekt Zły Wilkatrybut wielkie uszy

Właściwie każdy obiekt złożony jest z punktoacutew (wspoacutełrzędnych XY) W przypadku obiektu punktowego jeden obiekt to jeden punkt W przypadku linii (łamanej) łączymy kilka punktoacutew odcinkami Punkty te nazywa się węzłami a odcinki krawędziami (segmentami) Natomiast powierzchnia to obszar wyznaczony przez łamaną w ktoacuterej połączono ostatni węzeł z pierwszym Taki zapis przestrzeni w programie GIS nazywamy prostym modelem wektorowym

atryb

ut zj

ada bab

cię

atrybut wielkie zęby

Wektorowy model

PunktLiniaPoligonŁamanaKrawędźWęzeł

atrybut wielkie zęby

atryb

ut zj

ada bab

cięPunkt nie ma wymiaroacutew łamana ma jeden wymiar (długość) a poligon ma dwa wymiary (szerokość i długość)

Kup książkę Poleć książkę

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 17: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

40

las

domki babci Czerwonego Kapturka i leśniczego

ścieżki w lesie

łamane

punkty

poligony

Dopasuj warstwy

do typu obiektoacutew

Masz rację Typ obiektu jest w dużej mierze umowny i zależy od tego jak dokładnie będziesz odwzorowywać przestrzeń W przypadku mapy całej krainy Czerwonego Kapturka domek babci będzie tylko punktem Jeżeli jednak będziesz zajmować się okolicami gdzie mieszka babcia i leśniczy to skala może być tak duża że domek narysujesz jako poligon

Od Ciebie zależy jak szczegoacutełowych danych potrzebujesz do swojej pracy

Budynek może być punktem

lub poligonem ndash to umowne

Coś mi się nie zgadza Narysowałam domek babci

Domek ma zaroacutewno szerokość jak i długość i można

obliczyć jego powierzchnię a zatem jest to poligon

tak samo jak las

Typy obiektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 18: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

412OGlądamyśWiat

A teraz przydatna wskazoacutewka W jednej warstwie powinny znajdować się obiekty tylko jednego typu (np tylko poligony) oraz tylko jednego rodzaju (np tylko jeziora) Dlaczego to jest takie ważne Podstawowym celem warstw jest oddzielenie obiektoacutew roacuteżnego rodzaju (np jezior i lasoacutew) i możliwość wyświetlenia tylko tych warstw ktoacutere nas w danym momencie interesują a ukrycia pozostałych Pamiętaj aby rozdzielać obiekty w swoich warstwach

W QGIS-ie obiekty w jednej warstwie muszą być tego samego typu Podczas tworzenia warstwy QGIS wymaga zdefiniowania jaki będzie typ (punkt linia poligon)

QGIS oznacza typ warstwy odpowiednią ikoną przy jej nazwie w oknie warstw

lasrOzszerzeń

Warstwa p

unktow

a

Warstwa powierzchniowa

Warstwa liniowa

Wyświetl teraz pierwszą mapę

Musisz wybrać jakiego rodzaju dane chcesz otworzyć Do otwierania warstw wektorowych służy menu

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową

Dodaj warstwę wektorową

Warstwa -opcje

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Warstwa powierzchniowa

Kup książkę Poleć książkę

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 19: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

42

Masz racje ale w QGIS-ie pracujesz w projektach Oznacza to że wybierając z menu

gtgt Plik gtgt Nowy projektgtgt Plik gtgt Otwoacuterz projektgtgt Plik gtgt Zapisz projekt

otwierasz jakby segregator do ktoacuterego możesz wczytywać warstwy z danymi Plik projektu jest właściwym plikiem QGIS-a (qgs)

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał Widok w chwili zapisania (czyli jaki obszar mapy było widać) jak zostały sformatowane obiekty (kolorystyka) w jakiej kolejności były ułożone warstwy i gdzie na dysku znajdują się pliki warstw Nie przechowuje jednak danych z warstw Dlatego gdy chcesz komuś przekazać projekt musisz przekazać mu też wszystkie pliki warstw Możesz roacutewnież przekazać pliki pojedynczej warstwy bez projektu

Po uruchomieniu programu QGIS domyślnie będzie aktywny pierwszy pusty projekt

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Pusty projekt

Dobrym zwyczajem jest trzymanie

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Moacutewiłeś że wszystko tu działa tak samo

jak w innych programach komputerowych

A tam gdy chcę otworzyć plik to wybieram

gtgt Plik gtgt Otwoacuterz

Projekt w QGIS

wszystkich warstw z jednego

projektu w tym samym folderze

w systemie Windows

Plik projektu zawiera informacje jak wyglądał

Otwoacuterz projekt

Zapisz projekt

Kup książkę Poleć książkę

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 20: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

432OGlądamyśWiat

Są to bardzo popularne pliki wektorowe w formacie opracowanym przez firmę ESRI i wykorzystywane w programie ArcGIS Pliki te możesz utworzyć w programie MapInfo jeżeli planujesz przekazać komuś projekt (na przykład użytkownikowi QGIS-a)Format danych znacznikowych opracowany przez Open Geospatial Consortium i wykorzystywany w takich aplikacjach jak Google Maps czy Wikimapia

Bardzo popularny format wektorowy wykorzystywany nie tylko w GIS-ie ale przede wszystkim w wektorowej grafice inżynierskiej (AutoCAD)Format przechowywania danych w zwykłym pliku tekstowym gdzie informacje oddzielone są separatorem najczęściej przecinkiem

Są to pliki wymiany danych między urządzeniami GPS zawierające informacje o użytecznych miejscach (ang waypoints) czy trasach (ang tracks)

shp

mif tab

kml

dxf

csv

gpx

Formaty danych wektorowych ktoacutere możesz otworzyć w QGIS-ie

FOrmatyplikoacuteW

Warstwa zazwyczaj składa się z kilku plikoacutew na dysku o tej samej nazwie ale o roacuteżnych rozszerzeniach Tworzą one całość zatem przekazując je komuś musisz mieć pewność że wszystkie zostały dołączone

Przykładem jest format shapefile w ktoacuterym warstwę tworzą pliki shp (obiekty) dbf (atrybuty) prj (odwzorowanie) i shx (indeksy przyśpieszające wyszukiwanie)

Rozszerzenia plikoacutew

Shapefile

Otwoacuterz projekt

wektorowych ktoacutere

Kup książkę Poleć książkę

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 21: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

44

Jesteśmy dwie strony dalej a warstwa nadal nie została dodana Zroacuteb to

gtgt Warstwa gtgt Dodaj warstwę wektorową gtgt Przeglądaj

Pojawia się okno w ktoacuterym wskazujesz plik warstwy na dysku lokalnym Upewnij się że jest wybrane prawidłowe rozszerzenie na liście (np shp)

Jeżeli QGIS nie potrafi samodzielnie określić układu wspoacutełrzędnych warstwy pojawi się okno z dostępnymi układami do wyboru Musisz wyszukać i wybrać ten właściwy

Wczytaj wybraną warstwę

Szukaj nazwy

lub kodu EPSG

Lista wszystkich dostępnych układoacutew

wspoacutełrzędnych

Pojawi się okno systemu Windows w ktoacuterym wybierz odpowiednie rozszerzenie i znajdź plik na dysku

Jeżeli po wczytaniu tekstu

zamiast polskich znakoacutew

pojawiają się bdquokrzakirdquo

trzeba wyproacutebować inną

stronę kodową

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Dodaj warstwę

Wczytaj wybraną Pojawi się okno systemu

Układy ktoacutere były ostatnio używane

Lista wszystkich

Kup książkę Poleć książkę

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 22: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

452OGlądamyśWiat

Pogubiłam się kodowanie układy wspoacutełrzędnych formaty plikoacutew

To niestety zawsze był problem Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie Natomiast QGIS i tak nieźle sobie z tym wszystkim radzi Jeszcze parę lat temu trzeba był wykonać skomplikowane procedury konwersji plikoacutew aby moacutec w ogoacutele wyświetlić warstwę

Nie ma jednolitego standardu w GIS-ie

Każdy znak z klawiatury komputer koduje za pomocą ciągu cyfr Ponieważ dawno temu bdquopamięćrdquo komputeroacutew była niewielka trudno było zakodować wszystkie znaki z językoacutew całego świata Aby się nie pogubić wymyślono strony kodowe Obecnie komputery używają dużo pojemniejszego sposobu zapisu (np kodowanie UTF-8 przechowuje znaki wielu alfabetoacutew) ale konieczność wyboru jakiejś strony kodowej pozostała

W wersji QGIS-a 18 występują duże problemy z polskimi znakami Najlepiej używać łacińskich odpowiednikoacutew a jeżeli jest to niemożliwe to należy bdquoręcznierdquo ustawić kodowanie w pliku dbf Służy do tego wtyczka shapefile encoding fixer

Skąd mogę wziąć pliki warstwy

na ktoacuterych będę ćwiczyć

W Internecie jest dużo miejsc z ktoacuterych można pobrać darmowe pliki warstw Najlepiej użyć słowa kluczowego bdquoshapefilerdquo Przykładowo ze strony httpwwwgadmorgcountry możesz pobrać granice podziału administracyjnego wszystkich krajoacutew na świecie Zerknij na koniec tej książki - podałem tam kilka innych przydatnych zbioroacutew danych

Strona kodowa

Kup książkę Poleć książkę

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 23: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

46

1 Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)

Mapa została wczytana W ten sam sposoacuteb możesz dodać kolejne warstwy Możesz wczytać je wszystkie naraz jeżeli podczas wybierania plikoacutew na dysku przytrzymasz klawisz CTRL Możesz roacutewnież przeciągnąć pliki do okna z warstwami

W QGIS-ie wspoacutełrzędne kursora pojawiają się na dole ekranu na pasku stanu Powinny to być faktyczne wspoacutełrzędne tego miejsca w przestrzeni Jeżeli nie będą prawidłowe cała poacuteźniejsza praca będzie nadaremna

Dobrym pomysłem jest zmiana układu i jednostek na takie ktoacutere Tobie odpowiadają czyli reprojekcja w locie

gtgt Ustawienia gtgt Właściwości projektu gtgt Układ wspoacutełrzędnych gtgt Reprojekcja w locie (zaznaczony) gtgt Dostępne układy wspoacutełrzędnych (WGS84) gtgt OK

tusąmyszy

2 Włącz reprojekcję w locie i zmień układ na WGS 84

3 Zmienił się kształt mapy ale wszystko jest nadal w dobrym miejscu QGIS pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne a nie kilometrowe

Reprojekcja

i zmień układ na WGS 84

Zmienił się kształt mapy ale wszystko

pokazuje teraz wspoacutełrzędne geograficzne

Wczytaliśmy mapę w układzie

PUWG 92 (siatka kilometrowa)Wczytaliśmy mapę w układzie

Wczytaliśmy mapę w układzie

Kup książkę Poleć książkę

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 24: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

472OGlądamyśWiat

Nawigacja mapy to jej przesuwanie i skalowanie

Mapa została wyświetlona po prawej stronie Po lewej stronie w oknie warstw pojawiły się nazwy warstw Zastanoacutew się czy możesz mapę

przesuwaćgtgt Widok gtgt Przesuń widok

Tak Ponieważ ekran monitora ma określone wymiary czasem nie widać wszystkiego co jest na mapie Możesz chwycić mapę i przesunąć na środek ekranu jej dowolny fragment

obracaćNie W geografii kierunek poacutełnocny zawsze powinien być bdquona goacuterze mapyrdquo W QGIS-ie nie można mapy obroacutecić Można natomiast obroacutecić mapę podczas tworzenia wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększgtgt Widok gtgt Pomniejsz

Tak Czasem oglądasz dużą mapę i chcesz pewne rzeczy zobaczyć bardziej szczegoacutełowo albo potrzebujesz zobaczyć cały obszar Możliwość zmiany powiększenia mapy jest istotnym wkładem GIS-u w dzieje kartografii

Nawigacja mapy

Przesuwanie mapyWyśWietlaniemapy

wydruku

przybliżać i oddalaćgtgt Widok gtgt Powiększ

Kup książkę Poleć książkę

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 25: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

48

Warstwa aktywna

Do bardziej precyzyjnego wyświetlania

Zdarzają się sytuacje że przesuniesz mapę poza zakres obszaru Zwykle zobaczysz wtedy biały ekran (bo w tamtym miejscu nie będzie żadnych obiektoacutew) Aby wroacutecić na swoacutej obszar możesz powiększyć do aktywnej warstwy Wtedy mapa zostanie wyświetlona w taki sposoacuteb że wszystkie obiekty z bieżącej warstwy znajdą się na ekranie

gtgt Widok gtgt Powiększ do warstwy

Jeżeli masz zaznaczony jakiś obiekt (o zaznaczaniu będzie za moment) możesz tak go powiększyć aby był widoczny na całym ekranie Wtedy możesz mu się dobrze przyjrzeć

gtgt Widok gtgt Powiększ do zaznaczonych

Jeżeli chcesz wyśrodkować zaznaczony obiekt bez zmiany powiększenia też możesz to zrobić

gtgt Widok gtgt Przesuń widok do zaznaczonych

Wreszcie jeżeli chcesz przywroacutecić widok (powiększenie położenie mapy) jaki był przed chwilą to istnieje możliwość cofnięcia się do wcześniejszego widoku

gtgt Widok gtgt Poprzedni widok

Mam nadzieję że mi wybaczysz iż ten pasek narzędzi mam w układzie pionowym To przyzwyczajenie z programoacutew graficznych

A do czego służą pozostałe ikony

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Przesuń widok do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przybliżanie mapy Widok mapy

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonychPowiększ do zaznaczonych

Warstwa ak

tywna

Warstwa widoczna

Przesuń widok do zaznaczonych

Kup książkę Poleć książkę

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 26: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

492OGlądamyśWiat

W oknie warstw wyświetlone są wszystkie wczytane warstwy (rastrowe wektorowe i inne)

Warstwa może mieć dwa stany

widoczna niewidocznaKażda warstwa może zostać ukryta poprzez odznaczenie X po lewej stronie nazwy Robisz tak wtedy gdy wyświetlanie obiektoacutew tej warstwy psuje czytelność mapy Wyłączenie zbędnych warstw przyśpieszy roacutewnież pracę QGIS-a

aktywna nieaktywnaW jednej chwili tylko jedna warstwa może być aktywna Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt sprawdzić jego właściwości albo coś dorysować musisz to zrobić w aktywnej warstwie Jeżeli bdquonie działardquo zaznaczanie upewnij się najpierw że aktywna jest ta warstwa z ktoacuterej obiekt chcesz zaznaczyć (kliknij w jej nazwę)

Ważne jest zrozumienie czym jest kolejność Warstwy to folie nałożone jedna na drugiej Przypuśćmy że na dole znajduje się warstwa z domkiem babci a powyżej warstwa lasu Czy dostrzegasz problem Powierzchniowa warstwa lasu zasłania punktową warstwę domkoacutew Przyjęto że warstwy rastrowe umieszcza się na spodzie następnie coraz wyżej poligony linie a na samej goacuterze punkty Aby zmienić kolejność warstw należy bdquochwycićrdquo nazwę warstwy w oknie warstw i przeciągnąć w goacuterę lub w doacuteł

pOWroacutetdOWarstW

Jednocześnie tylko jedna

warstwa jest aktywnaMożliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem dopiero w rozdziale piątym

Możesz roacutewnież ustawić

przezroczystość

warstwy Dowiesz

się o tym w rozdziale

szoacutestym

Warstwa -cechyKolejność warstwWarstwa widocznaWarstwa aktywna

Poprzedni widok

Powiększ do warstwy

Powiększ do zaznaczonych

Możliwe jest wykonywanie działań na kilku warstwach ale o tym powiem

Kup książkę Poleć książkę

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 27: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

50

Są jeszcze dwie ważne operacje związane z warstwą

Zawsze możesz usunąć warstwę z projektu Zniknie ona z listy po lewej stronie i z mapy

gtgt Warstwa gtgt Usuń warstwę

Musisz jednak mieć świadomość że usuwasz warstwę z projektu a nie z dysku Zawsze możesz ją ponownie wczytać

Druga przydatna czynność to zapisanie warstwy pod inną nazwą Zastosowań jest mnoacutestwo Najważniejsze to wykonanie kopii bieżącej mapy O innych będę moacutewił w dalszych rozdziałach

gtgt Warstwa gtgt Zapisz jako

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

laspoligon

domek babci Czerwonego Kapturka i leśniczegopunkty

ścieżki w lesiełamane

miejsca w ktoacuterych widziano wilkapunkty

tajemnicze jezioropoligon

Zadanie 1 Znajdź trzecie miejsce gdzie można znaleźć

opcje warstwy (usuwanie zapisywanie jako) oproacutecz menu

goacuternego i paskoacutew narzędzi Odpowiedź znajdziesz dopiero

w podrozdziale bdquoZapytanie filtrującerdquo

Zapisywanie jako Konwersja -OGR

Zadanie 2 Ułoacuteż warstwy w prawidłowej kolejności

Kup książkę Poleć książkę

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 28: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

512OGlądamyśWiat

W geografii za mapy w dużych skalach uważa się mapy zasadnicze i geodezyjne (1500 czy 11 000) Mapy w małych skalach to mapy zaczynające się od 1100 000 na przykład mapy całego kraju Pomiędzy nimi są mapy w średniej skali na przykład mapy miast i mapy topograficzne

bAbciU czeMU MAsz takieWielkiezęby

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o dużej skali (albo o mapie w dużej skali) Bardzo prosto Za każdym razem gdy masz ten problem wyobraź sobie tort ktoacutery upiekła babcia Czerwonego Kapturka Jeżeli podzielisz go na poacuteł to każda część będzie duża Zatem 12 = dużo Natomiast gdy podzielisz go na dwadzieścia części to każdy dostanie niewielki kawałek Zatem 120 to mniej

12 to większa skala niż 120

Przecież Czerwony Kapturek nie będzie nosił mapy tak samo dużej jak cały las

Skala

o skAli

Odpowiadając na tytułowe pytanie- Babciu dlaczego masz takie wielkie zęby- Bo ustawiłaś zbyt dużą skalę Kapturku

Przecież Czerwony Kapturek

Pojęcie skali jest intuicyjne i nie będę podawał tu naukowej definicji Skalę stosujemy wtedy gdy proporcje 11 byłyby niepraktyczne

Jak łatwo zapamiętać kiedy moacutewimy o

Kup książkę Poleć książkę

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 29: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

52

W większości przypadkoacutew chcesz używać skali pełnej bdquookrągłejrdquo na przykład 150 000 a nie 149 519 W QGIS-ie możesz precyzyjnie podać skalę wpisując wartość do pola skala lub wybierając jedną z wartości z listy rozwijanej

Musisz jednak pamiętać że powiększając lub pomniejszając mapę zmieniasz właśnie skalę Po każdej zmianie powiększenia upewnij się czy skala jest bdquookrągłardquo

Tajemnicze jezioro ma w rzeczywistości wymiary 20 metroacutew na 35 metroacutew Ile będzie miało w skali 11000

Skala 11000 oznacza że jednej jednostce na mapie (np 1 cm) odpowiada tysiąc jednostek w rzeczywistości (1000 cm) Skalę najłatwiej przeliczać techniką po przekątnej

Miejsce na wpisanie skali

Potrenuj przeliczanie skali

1000 cm = 10 m

10 m (rzeczywistość) mdash 1 cm (mapa)20 m mdash x1 x1 = 20 m 1 cm 10 m = 2 cm35 m mdash x2 x2 = 35 m 1 cm 10 m = ____ cm

Przeliczanie skali

Kup książkę Poleć książkę

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 30: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

532OGlądamyśWiat

Najczęściej żeby zrobić coś z obiektem trzeba go zaznaczyć Metod zaznaczania (wyboru obiektoacutew) w QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Możesz zaznaczyć obiekt poprzez wskazanie go kursorem myszy Wybierz narzędzie zaznaczania i kliknij w obiekt Aby zaznaczyć kilka obiektoacutew przytrzymaj klawisz CTRL

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz jeden obiekt

Możesz zaznaczyć obiekty poprzez obrysowanie ich figurą geometryczną prostokątem (przeciągnij nad obszarem) wielobokiem (wstaw punkty tworzące wielobok zakończ klikając prawym przyciskiem myszy) promieniem (wstaw środek koła i przeciągnij) oraz zaznaczeniem (narysuj kursorem dowolny kształt)

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty prostokątemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty wielobokiemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty promieniemgtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Wybierz obiekty zaznaczeniem

Aby usunąć zaznaczenie wybierz

gtgt Widok gtgt Wybierz gtgt Zlikwiduj zaznaczenie obiektoacutew ze wszystkich warstw

Mam nadzieję iż pamiętasz że zaznaczać możesz tylko obiekty w aktywnej warstwie

Usuń zaznaczenie

Zobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Zaznaczanie obiektu

WyboacuterObiektoacuteW

Mam nadzieję iż pamiętasz

zaznaczyćw QGIS-ie jest tak dużo że poświęciłem temu sporo stron w rozdziale piątym Tutaj pokażę jedynie najprostsze narzędzia

Zobacz informacje o obiekcieZobacz informacje o obiekcie Zaznacz (wiele metod)

Kup książkę Poleć książkę

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 31: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

54

Używając narzędzia do zaznaczania obszarem zaznaczasz wszystkie obiekty ktoacuterych przynajmniej fragment znalazł się w zaznaczanym obszarze Gdy chcesz zaznaczyć obiekty położone całkowicie wewnątrz obszaru zajrzyj do rozdziału piątego

Aby odznaczyć pojedyncze obiekty a resztę pozostawić zaznaczone wskaż je narzędziem do zaznaczania pojedynczego z przytrzymanym klawiszem CTRL

Obiekt jest najmniejszym elementem w GIS-ie wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu obiektu

Często zaznaczam obiekty aby je wybrać i pracować tylko na nich Przydatna wtedy jest możliwość zapisania zaznaczonych obiektoacutew jako nowej warstwy Znacznie to przyśpieszy pracę programu

gtgt Warstwa gtgt Zapisz wybrane jako plik wektorowy gtgt Format (ESRI shapefile) gtgt Zapisz jako (nazwa_pliku) gtgt Kodowanie (UTF-8) gtgt Układ wspoacutełrzędnych (układ warstwy) gtgt Dodaj zapisany plik do mapy (zaznaczony)

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach

na obiektach opowiem

w rozdziale trzecim

Możesz zapisać zaznaczone obiekty

jako nową warstwęInformacje o pewnym poligonie

Czym innym niż zaznaczanie jest wyświetlenie informacji o obiekcie czyli odczytanie atrybutoacutew obiektu Pamiętasz co to są atrybuty W rozdziale czwartym opowiem o nich szczegoacutełowo Wyświetlenie informacji pozwala zidentyfikować obiekt na mapie Pozwala też szybko odczytać długość linii lub powierzchnię poligonu

gtgt Widok gtgt Informacje o obiekcie

sztUczki zAzNAczANiA

Powierzchnia

tego poligonu

Info o obiekcie Powierzchnia poligonuDługość linii

Trzeba go podzielić

na mniejsze i dopiero wtedy

zaznaczyć O operacjach wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu wektorowym Nie można zatem zaznaczyć fragmentu

Kup książkę Poleć książkę

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 32: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

552OGlądamyśWiat

QGIS pozwala w prosty sposoacuteb obliczyć odległość między dwoma punktami długość łamanej powierzchnię obszaru oraz kąt między dwoma odcinkami Wynik zostanie podany w rzeczywistych jednostkach (np kilometrach)

gtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar odległościgtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar powierzchnigtgt Widok gtgt Pomiar gtgt Pomiar kąta

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie o takiej nazwie poMiar oDLeGłoŚci Wstaw punkty zaczynając od chatki Czerwonego Kapturka potem wzdłuż ścieżki kończąc na domku babci W oknie miara pojawi się długość całej trasy

No wreszcie coś praktycznego

Długość każdego

segmentu (odcinka

między parą punktoacutew)

Całkowita długość

Pomiar odległości

Narzędzia do mierzenia

ObliczanieOdleGłOści

Narzędzia do mierzenia

Do pomiaru odległości skorzystaj z narzędzia właśnie

Kup książkę Poleć książkę

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 33: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

56Kup książkę Poleć książkę

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 34: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

298

Digitalizacja -cofnij 72Digitalizacja -usuń 72Digitalizacja -zapisz 72Digitizer 59Dirichleta tesselacja 140Disjoint -operator 169Dissolve -geoprocessing 128Dla kogo książka 13Długość geografi czna 19Długość linii 54Długość linii w poligonie 147Doboacuter obszaru badań 144Doboacuter przedziałoacutew 195Dodaj pierścień 74Dodaj warstwę 44Dorysuj fragment obiektu 76DTM 242Edycja topologiczna 68Edycja węzłoacutew 73Eksport do pliku 256Eksport -rodzaje 259Ekspozycja -kierunki 247Ekwidystanta 129Elementy mapy 262Elipsoida 18EPSG kody 24Equals -operator 171Etykiety 184Etykiety -otoczka 185Etykiety -położenie 186Etykiety -tło 185Etykiety -zaawansowane 187Filtr danych w tabeli 99Filtr liniowy 244Format papieru 263fTools -wtyczka 120Funcja warunkowa 112Funkcje liczbowe 110Funkcje tekstowe 111GDAL 231Geocode -wtyczka 139

$area i $length 109Agreguj -geoprocessing 128Akcje 284Algebra map 237Algebra map -przykłady 238Aproksymacja 132ltareagt 269Atrybut -klasyfi kacja 113Atrybuty 93Atrybuty -dodaj 108Azymut 83Baza referencyjna 136BDL 114Błąd transformacji 62Błędy digitalizacji 67Bufor -geoprocessing 130Bufor -szerokość 131CAD -wtyczka 79Capabilities 279Centroidy 160Ciągłość danych 213Cięcie izohips 250Clip -geoprocessing 126Contains -operator 171Convex hulls -geoprocessing 122Crosses -operator 169CSV -import 135CSV -złączenie tabeli 115Część obiektu 75Część wspoacutelna 123Dane liczbowe 94Dane tekstowe 94DBMS 289Decimal -formaty 94DEM 242Deniwelacja 244Diagram -atrybuty 199Diagram -typy 197Diagram -wielkość 200Difference -geoprocessing 127Digitalizacja 59

iNDeks rzeczoWy

Z indeksu rzeczowego możesz korzystać

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10

na dwa sposoby albo z poniższej listy ułożonej

alfabetycznie albo ze słoacutew kluczowych w narożniku

każdej strony

$area i $length 10Agreguj -geoprocessing 12Akcje 28

$area i $length 10

Kup książkę Poleć książkę

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 35: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

299adOdatki

Kreator zapytań 101Kriging -interpolacja 217Kropki -położenie 205Kropki -waga 204Kropki -wielkość 207Kurs GIS 10Kwantyle 192Legenda 265Linia 39Linia -formatowanie 178Linia -ze znacznikoacutew 178Linie na poligony 164Linie nieciągłości 216Linie strukturalne 216Lista narzędzi 89Losowe punkty 155Losowy wyboacuter 154Łamana 39Łączenie obiektoacutew 78Łączenie tabel 116Łączenie tabel 117Łuk -rysowanie 80Macierz -dołączenie 149Macierz odległości 148Mapa bitowa 225Mapa chorochromatyczna 188Mapa ekspozycji 246Mapa gęstości 156Mapa interaktywna 268Mapa izohips 251Mapa izolinii 212Mapa koloroacutew 229Mapa kropkowa 206Mapa na stronie WWW 276Mapa punktowa 201Mapa spadkoacutew 245Mapa sygnaturowa 208Mapa termiczna 286Mapa zacienienia 248Maska zasięgu 253Menu kontekstowe 104Merge -geoprocessing 124Metadane 287Metody interpolacji 217Metody klasyfikacji 230MMQGIS -wtyczka 138Modele barw 176Modele danych 37Modele rastrowe 225Modele wektorowe 66Nachodzi na -operator 170

Geokodowanie 137Geometria 111Geoportal 88Geoprocessing 121Georeferencja 60Georeferencja -z mapy 65GIS definicja 25Google Maps 273GRASS 285GRID 225GUI 30Heatmap 286Histogram 243IDW -interpolacja 218Iloczyn -geoprocessing 123Info o obiekcie 54Inicjalny plik rastra 235Instalacja QGIS 31Integer -formaty 94Interfejs QGIS 32Interpolacja 215Interpolacja dyskretna 230Interpolacja liniowa 230Interpolacja szczegoacutełowa 230Interpolacja -uproszczenia 219Intersect -geoprocessing 123Intersects -operator 169Jenks 192Jest rozłączne -operator 169Kadrowanie rastra 252Kalkulator poacutel 107Kalkulator rastra 239Kanały 228Kartodiagram 196Kartografia 25Kartogram 190Kartogram -cechy 191Kartogram -legenda 194Kartogram -podział 192Kąty proste -rysowanie 84Klucz podstawowy tabeli 114KML 272KML -edycja w Google 275KML -wczytywanie 274Kolejność warstw 49Kolumny geometrii 153Konkatenacja 78Konwersja -GDAL 233Konwersja -OGR 50Konwersja -tabela 109Krawędź 39

Kup książkę Poleć książkę

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 36: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

300

Przewyższenie 244Przezroczystość warstwy 175Przybliżanie mapy 48Przyciąganie 68Przytnij -geoprocessing 126Pseudokolor 227Punkt 39Punkt -formatowanie 177Punkt w oddaleniu 82Punkty kontrolne 61Python API 291QGIS Browser 290QGIS -cechy 12QGIS Desktop 11Quantum GIS 11Rasteryzacja 234Rastrowy model 38Rastrowy model 222Regularne poligony 158Regularne punkty 157Reklasyfikacja 241Reprojekcja 46Resampling -georegerencja 63Ringer -wtyczka 75Rozdzielanie -obiekty 77Rozdzielczość przestrzenna 224Rozdziel obiekt 76Rozsunięcie punktoacutew 292Rozszerzenia GDAL 232Rozszerzenia plikoacutew 43Roacutewnoległa 81Roacuteżnica -geoprocesing 127Roacuteżnica symetryczna 125Rysowanie 71Rysowanie -rady 72Rzeźba terenu 249Scalanie -atrybuty 78Scalanie -obiekty 77Separator dziesiętny 134Serwer -pliki 279Serwer QGIS 278SEXTANTE -wtyczka 293Shapefile 43Siatka geograficzna 22Siatka kilometrowa -definicja 22Siatka kilometrowa -utwoacuterz 159Siatka wektorowa 158Siatka wspoacutełrzędnych 264Simmetrical diff -geoprocessing 125Skala 51Skala ciągła 181

Nawigacja mapy 47Nazwa mapy 258Nearest Neighbor 142Niedociągnięcia 67Nowa warstwa 69O autorze 15Obroacutet obiektu 82Odwzorowania 21Odwzorowania -raster 245OGR 231Ogranicz przeszukiwanie 98Okno wydruku 260Określona długość odcinka 85OpenLayers 86OpenSource 294Operacje logiczne 237Operator przestrzenny 168Operatory 100Operatory -lista 170Operatory -lista 171OSGeo4W 280Otoczka wypukła 122Otwieranie rastra 226Otwieranie tabeli 95Overlaps -operator 170Palety barwne -edycja 181Palety barwne -raster 227Paski narzędzi 33Percepcja mapy 24Piksel 223Piramidy rastra 288Podziałka liniowa 267Podziałka mapy 257Poligon 39Poligon -formatowanie 179Poligonizacja 236Poligony na linie 164Pomiar odległości 55Populacja 154Powierzchnia poligonu 54Projekcja 22Projekt w QGIS 42Prostopadła 80Prosty model wektorowy 66Proacuteba 154Przecięcia linii 162Przecina -operator 169Przedłuż i połącz 84Przeliczanie skali 52Przestrzelenia 67Przesuwanie mapy 47

Kup książkę Poleć książkę

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 37: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane

301adOdatki

Warstwa widoczna 49Warstwa z tabeli 133Warstwy 36WCS 88WebGIS 277Web klient 281Wektorowy model 39Wektoryzacja -rysowanie 59Wektoryzacja -z rastra 236Węzeł 39Węzły na punkty 162WFS 88Widok mapy 48Within -operator 170Własna mapa 58WMS 87Woronoja poligony 140Wspoacutełrzędne geograficzne 19Wtyczki 34Wtyczki -instalacja 35Wyboacuter diagramu 198Wyboacuter obiektoacutew 165Wyboacuter przez atrybuty 166Wyboacuter przez lokalizację 169Wyboacuter przez położenie 167Wyboacuter warunkowy 103Wydobądź węzły 162Wydruk -tworzenie 261Wygląd mapy 174Wyspy 74Zakładki 295Zapętlenia 67Zapis dziesiętny 20Zapisywanie jako 50Zapytanie przestrzenne 168Zapytanie -tabela 99Zasięg mapy 263Zastosowania GIS 26Zastosowania Woronoja 141Zawiera -operator 171Zaznaczanie obiektu 53Zaznaczanie w tabeli 97Zdarzenia Javascript 270Zdjęcia satelitarne 86Zliczanie punktoacutew 146Zmiany typu warstwy 163Zmiany wartości piksela 240Zmiany w tabeli 106

Skala dyskretna 181Skala mapy 263Skala rozbieżna 182Skala zbieżna 182Sortowanie 96SQL 102Statystyki atrybutoacutew 151Statystyki opisowe 145Statystyki warstwy 152String -formaty 94Strona kodowa 45Struktura tabeli 105Strzałka poacutełnocy 257Strzałka poacutełnocy 266Styka się z -operator 170Styl -duplikowanie 183Style wbudowane 180Suma -geoprocessing 124Sygnatury 209Sygnatury -edycja 210Sygnatury -legenda 211Symbole SVG 202Symbole -wielkość 203Symbolika 177Symbol stopniowy 193Szczegoacutełowość rastra 224Szerokość geograficzna 19Szukanie złożone 99Średnie wartości 150Środek ciężkości 161Tabela atrybutoacutew 92Thiessena wieloboki 140TIN -interpolacja 217Topologiczny model 66Touches -operator 170Tożsame -operator 171Transformacje 64Triangulacja 214Triangulacja Delone 143Tryb edycji 70Twoacutej GIS 27Typy danych 94Typy obiektoacutew 40Udostępnianie map 271Układy wspoacutełrzędnych 23Unikalna wartość 189Union -geoprocessing 124Uprość geometrię 74Warstwa aktywna 49Warstwa -cechy 49Warstwa -opcje 41

Kup książkę Poleć książkę

Page 38: ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE - HelionGUI iNterfejs progrAMU.XSNVL*N 3ROHüNVL*N 2. OGlądamy śWiat 31 Program QGIS pobierzesz z: Jeżeli chcesz zainstalować przykładowe dane