Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręcznikoacutew przeznaczonych do kształcenia ogoacutelnego do zajęć komputerowych na podstawie opinii rzeczoznawcoacutewmgr inż Zdzisława Nowakowskiego dr Przemysława Macieja Ogonowskiego mgr Wacława Wawrzyniaka

Etap edukacyjny IITyp szkoły szkoła podstawowaRok dopuszczenia 2012

Numer ewidencyjny w wykazie 47532012

Wszelkie prawa zastrzeżone Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione Wykonywanie kopii metodą kserograficzną fotograficzną a także kopiowanie książki na nośniku filmowym magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli

Autorzy oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich Autorzy oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą roacutewnież żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce

Redaktor prowadzący Joanna ZarębaProjekt okładki ULABUKAIlustracja na okładce Elżbieta KroacutelikowskaIlustracja w podręczniku i na płycie CD Elżbieta Kroacutelikowska

Wydawnictwo HELION ul Kościuszki 1c 44-100 GLIWICE tel 32 231 22 19 32 230 98 63 e-mail helionhelionpl WWW httphelionpl (księgarnia internetowa katalog książek)

Drogi Czytelniku Jeżeli chcesz ocenić tę książkę zajrzyj pod adres httphelionpluseropiniepspv32Możesz tam wpisać swoje uwagi spostrzeżenia recenzję

Kod do płyty CD 6734

ISBN 978-83-246-2819-3 Copyright copy Helion 2014Wydanie IIPrinted in Poland

bull Kup książkębull Poleć książkę bull Oceń książkę

bull Księgarnia internetowabull Lubię to raquo Nasza społeczność

Spis treści

Drodzy Szoacutestoklasiści 5

Rozdział 1 Bezpieczna praca z komputeremi jego oprogramowaniem 7

Lekcja 1 Zasady bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem a ochrona środowiska 8

Lekcja 2 Ochrona oprogramowania 10Lekcja 3 Kopia zapasowa pliku 13Lekcja 4 Kompresja plikoacutew 18

Rozdział 2 Internet 21Lekcja 5 Adres internetowy 22Lekcja 6 Internet źroacutedłem informacji 24Lekcja 7 Instalowanie i odinstalowywanie programu

Czat mdash internetowa pogawędka 26Lekcja 8 Realizacja projektu bdquoMoja szkoła w Europierdquo 31

Rozdział 3 Nauka pisania na klawiaturze komputera 33Lekcja 9 Praca z klawiaturą komputera 34

Rozdział 4 Grafika komputerowa 37Lekcja 10 Rysujemy fl agi w programie Paint 38Lekcja 11 Edytor grafi czny Draw 41Lekcja 12 Poznajemy edytor grafi czny ArtRage 46

Rozdział 5 Edytory tekstu 51Lekcja 13 Wstawianie i formatowanie tabeli 52Lekcja 14 Tworzymy krzyżoacutewkę 56Lekcja 15 Poznajemy przydatne opcje programu 59Lekcja 16 Poznajemy ciekawe efekty 63Lekcja 17 Dokumenty wielostronicowe 69

Rozdział 6 Komputer w naszym otoczeniu 73Lekcja 18 Urządzenia oparte na technologii komputerowej 74

3

Kup książkę Poleć książkę

DRODZY SZOacuteSTOKLASIŚCI

Rozdział 7 Prezentacja multimedialna 79Lekcja 19 Modyfikujemy obiekty graficzne 80Lekcja 20 Animacja niestandardowa 84Lekcja 21 Przygotowanie projektu bdquoKronika klasyrdquo 90

Rozdział 8 Tworzymy proste animacje 93Lekcja 22 Pierwsze kroki w nowym środowisku 94Lekcja 23 Opracowanie prostego projektu bdquoZabawa na łącerdquo 104

Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny 109Lekcja 24 Proste zastosowania arkusza kalkulacyjnego mdash funkcja SUMA 110Lekcja 25 Funkcje ŚREDNIA MIN MAX 113Lekcja 26 Zmiana wyglądu arkusza podgląd wydruku 115Lekcja 27 Sortowanie danych 119Lekcja 28 Tworzenie prostego wykresu 121Lekcja 29 Ustawienia wydruku drukowanie gotowych prac 123

Rozdział 10 Sprawdź czy umieszhellip 127Lekcja 30 Sprawdź sięhellip 128

Bibliografia 135

4 Spis treści

Kup książkę Poleć książkę

ROZDZIAŁ 9ARKUSZ KALKULACYJNY

W tym rozdziale

dowiesz się bull czym jest arkusz kalkulacyjny

bull jak przygotować dokument do druku i wydrukować go

nauczysz się bull wykonywać obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym

bull zmieniać wygląd arkusza

bull opracowywać wykresy

poznasz bull proste zastosowania arkusza kalkulacyjnego

bull sposobyndash wykonywania obliczeń bez pomocy kalkulatorandash gromadzenia danych

CD

krok po kroku

pod okiem nauczyciela

inny przedmiot

odwołanie do WWW

uwaga

zadanie bonusowe

zadanie projektowe

zadanie trudniejsze

zeszyt ćwiczeńKup książkę Poleć książkę

110 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

W podręczniku do klasy piątej został przedstawiony program do wykonywania obliczeń bez użycia kalkulatora Teraz czas poznać go lepiej W tym roku nauczysz się sprawniej nim

posługiwać i obrazować wyniki obliczeń za pomocą wykresoacutew Ten program to arkusz kalkulacyjny

Znasz już dwa arkusze kalkulacyjne 1 Excel 2007 z pakietu Microsoft Offi ce ( Wszystkie programyMicrosoft Offi ce

Microsoft Offi ce Excel 2007)

2 Calc z pakietu OpenOffi ceorg ( Wszystkie programyOpenOffi ceorgOpenOffi ceorg Calc)

Ćwiczenie 91

Powtoacuterzenie 1 Omoacutew sposoby uruchamiania poznanych programoacutew

2 Opisz budowę okna jednego dowolnego programu poznanego na lekcji

3 Co oznaczają pojęcia komoacuterka komoacuterka bieżąca adres obszar separator

4 Wymień typy danych ktoacutere wprowadzamy do arkusza

5 Wyjaśnij pojęcie arkusz kalkulacyjny w odniesieniu do programu i do dokumentu

Aby dodać do siebie kilka lub więcej liczb wpisuje się formułę (=A1+A2+A3+A4+A5+A6+A7+A8) Można jednak zrobić to szybciej i prościej Zamiast wypisywać adresy kolejnych komoacuterek wystarczy skorzystać z funkcji SUMA o zapisie formuły =SUMA(A1A8) gdzie

bull SUMA mdash oznacza nazwę funkcji arkusza (przycisk )bull (A1A8) mdash oznacza że arkusz doda zawartość komoacuterek od A1 do A8

Lekcja 24

Temat Proste zastosowania arkusza kalkulacyjnego mdash funkcja SUMA

PamiętajW formułach wolno używać tylko nawiasoacutew okrągłych

PamiętajArkusz kalkulacyjny to program służący do wykonywania obliczeń gromadzenia danych i opisywania ich za pomocą wykresoacutew

Kup książkę Poleć książkę

111Lekcja 24 Temat Proste zastosowania arkusza kalkulacyjnego mdash funkcja SUMA

Lekcja 24

Temat Proste zastosowania arkusza kalkulacyjnego mdash funkcja SUMA

Ćwiczenie 92

Korzystając z programu Calc sprawdź ile godzin opuścili i ile spoacuteźnień odnotowali w jednym miesiącu uczniowie klasy 6 W tym celu wykonaj poniższe czynności

1 Uzupełnij arkusz danymi jak na rysunku 91 a następnie ustaw komoacuterkę bieżącą w B16

2 Kliknij przycisk Suma mdash do komoacuterki B16 zostanie automatycznie wstawiona formuła =SUMA(B2B15) (rysunek 92)

Rysunek 92 Formuła sumowania z wykorzystaniem funkcji SUMA

3 Kliknij przycisk a komputer wykona działanie i poda wynik w komoacuterce B16 (rysunek 93)

4 Ustaw komoacuterkę bieżącą w C16 Wykonaj czynności opisane powyżej w punktach 2 i 3 aby obliczyć liczbę spoacuteźnień w komoacuterce C16

5 Zapisz plik pod nazwą frekwencja w katalogu Obliczenia

Ćwiczenie zostało wykonane w programie Calc mdash w programie Excel należałoby postąpić dokładnie tak samo

WskazoacutewkaW programie Excel 2007 funkcja SUMA znajduje się na karcie Formuły w grupie Biblioteka funkcji

Rysunek 91 Tabela frekwencji w klasie 6

Rysunek 93 Rozwiązanie zadania

Kup książkę Poleć książkę

112 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

Ćwiczenie 93

Przygotuj listę zakupoacutew Oblicz ile za nie zapłacisz

Nazwa artykułu Ilość Cena jednostkowa WartośćZeszyty 12 350Kurtka 1 45600Kalkulator 1 6100Obuwie sportowe 1 8600Skarpetki 10 650Spodnie 2 18000Razem

Zapisz dokument w katalogu Obliczenia nadaj plikowi nazwę zgodną z jego zawartością

Pytania i zadania

Wszystkie pliki zapisz w katalogu Obliczenia

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Otwoacuterz plik czytelnictwo Wpisz do tabeli imiona i nazwiska wszystkich ucznioacutew Twojej klasy Uzupełnij tabelę danymi dotyczącymi liczby książek przeczytanych przez każdego z ucznioacutew w poszczegoacutelnych miesiącach w bieżącym roku szkolnym Używając odpowiedniej funkcji oblicz ile łącznie książek przeczytali uczniowie klasy Zapisz plik w swoim katalogu Obliczenia bez zmiany nazwy

3 Wykonaj ćwiczenie B z płyty

4 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 24)

24A

24

24B24

Jak wiesz aby otrzymać średnią arytmetyczną kilku liczb należy je dodać i otrzymany wynik podzielić przez ich liczbę Aby policzyć średnią w arkuszu kalkulacyjnym należy skorzystać z funkcji ŚREDNIA Wykonaj ćwiczenie

Ćwiczenie 94

Korzystając z programu Excel oblicz średnią temperaturę powietrza z tygodnia obserwowania pogody Dane zapisz w nowym arkuszu Podaj najniższą i najwyższą temperaturę Plik zapisz w katalogu Obliczenia pod nazwą temperatura

1 Otwoacuterz nowy arkusz i uzupełnij go danymi (rysunek 94)

2 Ustaw komoacuterkę bieżącą w B9 i kliknij strzałkę przy przycisku aby rozwinąć menu (rysunek 95) następnie wybierz

funkcję Średnia

3 Otrzymasz rezultat widoczny na rysunku 96 Do komoacuterki B9 zostanie wstawiony wynik działania funkcji

Rysunek 96 Wynik działania funkcji ŚREDNIA

Lekcja 25

Temat Funkcje ŚREDNIA MIN MAX

PamiętajUtrzymuj porządek na dysku Nazwa pliku powinna informować o tym jaka jest jego zawartość Jeśli w arkuszu znajdują się dane dotyczące powierzchni poszczegoacutelnych kontynentoacutew nazwij plik powierzchnia kontynentow Jeżeli znajdują się tam informacje dotyczące pomiaroacutew temperatury zapisz arkusz pod nazwą temperatura

Kup książkę Poleć książkę

113Lekcja 25 Temat Funkcje ŚREDNIA MIN MAX

Jak wiesz aby otrzymać średnią arytmetyczną kilku liczb należy je dodać i otrzymany wynik podzielić przez ich liczbę Aby policzyć średnią w arkuszu kalkulacyjnym należy skorzystać z funkcji ŚREDNIA Wykonaj ćwiczenie

Ćwiczenie 94

Korzystając z programu Excel oblicz średnią temperaturę powietrza z tygodnia obserwowania pogody Dane zapisz w nowym arkuszu Podaj najniższą i najwyższą temperaturę Plik zapisz w katalogu Obliczenia pod nazwą temperatura

1 Otwoacuterz nowy arkusz i uzupełnij go danymi (rysunek 94)

2 Ustaw komoacuterkę bieżącą w B9 i kliknij strzałkę przy przycisku aby rozwinąć menu (rysunek 95) następnie wybierz

funkcję Średnia

3 Otrzymasz rezultat widoczny na rysunku 96 Do komoacuterki B9 zostanie wstawiony wynik działania funkcji

Rysunek 96 Wynik działania funkcji ŚREDNIA

Lekcja 25

Temat Funkcje ŚREDNIA MIN MAX

Rysunek 94 Przykładowy arkusz danych

Rysunek 95 Lista podstawowych funkcji programu Excel

Kup książkę Poleć książkę

114 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

4 Aby obliczyć najniższą i najwyższą temperaturę w podanym tygodniu rozwiń menu przycisku i skorzystaj z funkcji Minimum Maksimum Zwroacuteć uwagę na zaznaczony obszar w obu przypadkach powinien to być obszar B2B8 (rysunek 97)

Rysunek 97 Wynik obliczenia najwyższej i najniższej temperatury

5 Zapisz plik pod nazwą temperatura w katalogu Obliczenia

Ćwiczenie 95

W arkuszu kalkulacyjnym utwoacuterz zestawienie domowych wydatkoacutew poniesionych w ciągu jednego tygodnia Wzoacuter tabeli znajdziesz poniżej Sporządzone zestawienie zapisz w pliku wydatki w katalogu Obliczenia Policz wydatki razem oraz średnią dzienną wydatkoacutew

Wzoacuter tabeli

I tydzień Żywność Owoce i warzywa Odzież Sprzęt Kultura Inne Razem

Poniedziałek

Wtorek

Środa

Czwartek

Piątek

Sobota

Niedziela

Razem

Średnia wydatkoacutew w tygodniu

Pytania i zadania

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Otwoacuterz plik makulatura Korzystając z odpowiedniej funkcji oblicz największą najmniejszą oraz średnią liczbę kilogramoacutew makulatury zebranej w Twojej szkole przez poszczegoacutelne klasy w bieżącym roku szkolnym Zapisz plik w swoim katalogu Obliczenia nie zmieniając jego nazwy

3 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 25)

Aby dane wprowadzone do arkusza były czytelne musisz zadbać o jego wygląd Przed wydrukowaniem efektu swojej pracy skorzystaj z polecenia Podgląd wydruku

Ćwiczenie 96

Sprawdź podgląd wydruku zadania z ćwiczenia 95 W tym celu 1 Otwoacuterz plik temperatura z katalogu Obliczenia Aby to zrobić wybierz przycisk

a następnie i kliknij plik na liście Niedawno używane dokumenty (rysunek 98)

Rysunek 98 Okno OtwoacuterzNiedawno używane dokumenty

25A

25

25

Lekcja 26

Temat Zmiana wyglądu arkusza podgląd wydruku

Kup książkę Poleć książkę

115Lekcja 26 Temat Zmiana wyglądu arkusza podgląd wydruku

Pytania i zadania

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Otwoacuterz plik makulatura Korzystając z odpowiedniej funkcji oblicz największą najmniejszą oraz średnią liczbę kilogramoacutew makulatury zebranej w Twojej szkole przez poszczegoacutelne klasy w bieżącym roku szkolnym Zapisz plik w swoim katalogu Obliczenia nie zmieniając jego nazwy

3 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 25)

Aby dane wprowadzone do arkusza były czytelne musisz zadbać o jego wygląd Przed wydrukowaniem efektu swojej pracy skorzystaj z polecenia Podgląd wydruku

Ćwiczenie 96

Sprawdź podgląd wydruku zadania z ćwiczenia 95 W tym celu 1 Otwoacuterz plik temperatura z katalogu Obliczenia Aby to zrobić wybierz przycisk

a następnie i kliknij plik na liście Niedawno używane dokumenty (rysunek 98)

Rysunek 98 Okno OtwoacuterzNiedawno używane dokumenty

25A

25

25

Lekcja 26

Temat Zmiana wyglądu arkusza podgląd wydruku

Kup książkę Poleć książkę

116 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

2 Wybierz przycisk Drukuj a następnie Podgląd wydruku (rysunek 99)

Okno Podgląd wydruku z widocznym rezultatem ćwiczenia przedstawiono na rysunku 910

Aby zamknąć podgląd wydruku należy kliknąć przycisk Zamknij podgląd wydruku

Jak widzisz nie są to czytelne dane Następne ćwiczenie pokaże jak poprawić wygląd arkusza

Ćwiczenie 97

Zmień wygląd arkusza z ćwiczenia 96 Wykonaj poniższe polecenia

1 Zaznacz obszar z danymi przeciągając myszą z wciśniętym LPM od na przykład lewej goacuternej komoacuterki do prawej dolnej W grupie Czcionka na karcie Narzędzia głoacutewne kliknij przycisk Obramowanie Przycisk Obramowanie zawiera wiele możliwości rysowania linii (rysunek 911)

2 Wybierz Wszystkie krawędzie po czym sprawdź jak teraz wygląda arkusz mdash w tym celu kliknij Podgląd wydruku (rysunek 912)

Rysunek 910 Podgląd wydruku użyty przycisk Powiększenie

Rysunek 99 Okno Drukuj opcja Podgląd wydruku mdash program Excel

Rysunek 911 Zaznaczony obszar i wciśnięty przycisk Obramowanie widoczne możliwości

Rysunek 912 Podgląd wydruku po wprowadzonej zmianie

Kup książkę Poleć książkę

117Lekcja 26 Temat Zmiana wyglądu arkusza podgląd wydruku

3 Ustaw kolor komoacuterek w 1 wierszu Aby to zrobić należy zaznaczyć 1 wiersz i kliknąć przycisk Kolory motywu następnie wybrać kolor wypełnienia (rysunek 913)

4 W podobny sposoacuteb zmień kolor w całej tabeli jak na rysunku 914

Rysunek 914 Wygląd tabeli po zmianie koloru wypełnienia

5 Możesz teraz zmienić styl linii obramowania i jej kolor Kliknij ponownie przycisk Obramowanie wybierz polecenie Więcej obramowańhellip W oknie Formatowanie komoacuterek na zakładce Obramowanie wybierz styl linii i jej kolor (przykład pokazano na rysunku 915)

6 Wygląd tabeli został zmieniony (rysunek 916)

7 Zapisz plik ponownie bez zmiany nazwy

Rysunek 913 Wyboacuter koloru wypełnienia komoacuterek 1 wiersza

Rysunek 915 Przykładowe parametry formatowania komoacuterki w oknie Formatowanie komoacuterek

Rysunek 916 Tabela po sformatowaniu krawędzi

Kup książkę Poleć książkę

118 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

Ćwiczenie 98

W otwartym arkuszu programu Excel zmień wygląd komoacuterki B2 Wyproacutebuj inne sposoby zmiany wyglądu komoacuterek za pomocą przycisku Obramowanie Przykłady przedstawia rysunek 917

Zamknij arkusz zapisując go w pliku o nazwie cieniowanie w katalogu Obliczenia

Ćwiczenie 99 Ćwiczenie 98 lekcja 26

W programie Calc wykonaj cieniowanie komoacuterki z ćwiczenia 98 Zamknij arkusz zapisując go w pliku o nazwie cieniowanie w katalogu Obliczenia

Ćwiczenie 910 Ćwiczenie 95 lekcja 25

Otwoacuterz plik wydatki opracowany w ćwiczeniu 95 (lekcja 25) Sformatuj tabelę w sposoacuteb opisany powyżej korzystając z poznanych przyciskoacutew programu Możesz zastosować inny wskazany przez nauczyciela kolor formatowania tabeli Zapisz plik ponownie bez zmiany nazwy

Pytania i zadania

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Opracuj w arkuszu kalkulacyjnym krzyżoacutewkę informatyczną Hasła (minimum 12) powinny dotyczyć poznanych zagadnień Litery tworzące rozwiązanie krzyżoacutewki powinny automatycznie utworzyć hasło w oddzielnym miejscu arkusza Zadbaj o estetyczny wygląd krzyżoacutewki Zapisz ją w pliku o nazwie będącej hasłem krzyżoacutewki

3 Wykonaj ćwiczenie B z płyty Rozwiąż krzyżoacutewkę

4 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 26)

26A

26B26

Zgromadzone w tabeli informacje mdash na przykład o liczbie ludności Polski od 1946 do 2007 roku mdash możesz uporządkować (posortować) Dowiesz się w ten sposoacuteb w ktoacuterym roku Polskę zamieszkiwało najwięcej ludzi a w ktoacuterym najmniej Aby lepiej zrozumieć temat wykonaj ćwiczenie

Ćwiczenie 911

Otwoacuterz nowy dokument programu Excel Wpisz dane z tabeli do nowego arkusza programu Posortuj liczbę ludności od największej do najmniejszej według kolumny Ogoacutełem Zapisz plik pod nazwą Liczba ludnosci w swoim katalogu Obliczenia Aby zrealizować ćwiczenie wykonaj poniższe czynności

1 Otwoacuterz nowy arkusz i przepisz do niego dane z tabeli 91

Tabela 91 Ludność Polski w tysiącach

Rok Ogoacutełem1946 27 1771950 32 1071960 34 8491970 23 9301980 25 0081990 29 7762007 32 642

2 Zaznacz dane ktoacutere będą porządkowane W tym celu przeciągnij mysz z wciśniętym lewym przyciskiem od komoacuterki B5 do komoacuterki C11 mdash efekt zaznaczenia pokazany jest na rysunku 918

Lekcja 27

Temat Sortowanie danychRysunek 917 Przykłady zmiany wyglądu komoacuterek

Kup książkę Poleć książkę

119Lekcja 27 Temat Sortowanie danych

Zgromadzone w tabeli informacje mdash na przykład o liczbie ludności Polski od 1946 do 2007 roku mdash możesz uporządkować (posortować) Dowiesz się w ten sposoacuteb w ktoacuterym roku Polskę zamieszkiwało najwięcej ludzi a w ktoacuterym najmniej Aby lepiej zrozumieć temat wykonaj ćwiczenie

Ćwiczenie 911

Otwoacuterz nowy dokument programu Excel Wpisz dane z tabeli do nowego arkusza programu Posortuj liczbę ludności od największej do najmniejszej według kolumny Ogoacutełem Zapisz plik pod nazwą Liczba ludnosci w swoim katalogu Obliczenia Aby zrealizować ćwiczenie wykonaj poniższe czynności

1 Otwoacuterz nowy arkusz i przepisz do niego dane z tabeli 91

Tabela 91 Ludność Polski w tysiącach

Rok Ogoacutełem1946 27 1771950 32 1071960 34 8491970 23 9301980 25 0081990 29 7762007 32 642

2 Zaznacz dane ktoacutere będą porządkowane W tym celu przeciągnij mysz z wciśniętym lewym przyciskiem od komoacuterki B5 do komoacuterki C11 mdash efekt zaznaczenia pokazany jest na rysunku 918

Lekcja 27

Temat Sortowanie danych

Rysunek 918 Opcja uruchamiania narzędzia sortowania

Kup książkę Poleć książkę

120 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

3 Na karcie Narzędzia głoacutewne w grupie Edycja kliknij przycisk Sortuj i fi ltruj a następnie opcję Sortowanie niestandardowe (rysunek 918)

4 W okienku ktoacutere się pojawi w polu Sortuj według wybierz z listy pozycję Ogoacutełem ponieważ tutaj znajdują się informacje o liczbie ludności Następnie w polu Sortowanie wybierz opcję Wartości i dalej Kolejność mdash Od Z do A (rysunek 919)

Rysunek 919 Okno Sortowanie mdash wyboacuter kolumny i sposobu sortowania

5 Dane zostaną uporządkowane (rysunek 920) Pamiętaj o wyglądzie tabeli mdash przykładowe formatowanie pokazano na rysunku obok

6 Zapisz plik pod nazwą Liczba ludnosci w swoim katalogu Obliczenia

7 Zamknij arkusz

Pytania i zadania

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 27)

27A27

Liczby zapisane w arkuszu i wyniki obliczeń łatwiej będzie odczytywać i poroacutewnywać gdy przedstawisz je w postaci grafi cznej czyli za pomocą wykresu W następnych ćwiczeniach pokażemy jak utworzyć wykres na podstawie danych z arkusza

Ćwiczenie 912

W programie Excel wykonaj wykres na podstawie zgromadzonych danych

1 Wprowadź dane do arkusza według wzoru z rysunku 921 Dane z tabeli przedstawiają wyniki wyboroacutew do samorządu uczniowskiego

2 Zaznacz w tabeli dane z obszaru A2A7 W tym celu kliknij LPM komoacuterkę A2 i z wciśniętym przyciskiem przeciągnij mysz do komoacuterki A7 Wciśnij klawisz Ctrl następnie zaznacz obszar H2H7 po czym zwolnij klawisz

3 Z grupy Wykresy (karta Wstawianie) wybierz najpierw typ wykresu (na przykład Kolumnowy) a następnie jego podtyp (na przykład Kolumnowy grupowany) (rysunek 922)

5 Wykres został wstawiony Masz jeszcze możliwość zmiany ogoacutelnego stylu grafi cznego wykresu W tym celu wybierz styl z grupy Style wykresu oraz układ z grupy Układy wykresu (rysunek 923) Odszukaj układ widoczny na rysunku na następnej stronie

Lekcja 28

Temat Tworzenie prostego wykresu

Rysunek 920 Tabela po sformatowaniu zawierająca posortowane dane

Kup książkę Poleć książkę

121Lekcja 28 Temat Tworzenie prostego wykresu

Liczby zapisane w arkuszu i wyniki obliczeń łatwiej będzie odczytywać i poroacutewnywać gdy przedstawisz je w postaci grafi cznej czyli za pomocą wykresu W następnych ćwiczeniach pokażemy jak utworzyć wykres na podstawie danych z arkusza

Ćwiczenie 912

W programie Excel wykonaj wykres na podstawie zgromadzonych danych

1 Wprowadź dane do arkusza według wzoru z rysunku 921 Dane z tabeli przedstawiają wyniki wyboroacutew do samorządu uczniowskiego

2 Zaznacz w tabeli dane z obszaru A2A7 W tym celu kliknij LPM komoacuterkę A2 i z wciśniętym przyciskiem przeciągnij mysz do komoacuterki A7 Wciśnij klawisz Ctrl następnie zaznacz obszar H2H7 po czym zwolnij klawisz

3 Z grupy Wykresy (karta Wstawianie) wybierz najpierw typ wykresu (na przykład Kolumnowy) a następnie jego podtyp (na przykład Kolumnowy grupowany) (rysunek 922)

5 Wykres został wstawiony Masz jeszcze możliwość zmiany ogoacutelnego stylu grafi cznego wykresu W tym celu wybierz styl z grupy Style wykresu oraz układ z grupy Układy wykresu (rysunek 923) Odszukaj układ widoczny na rysunku na następnej stronie

Lekcja 28

Temat Tworzenie prostego wykresu

Rysunek 922 Karta Wstawianie grupa Wykresy

Rysunek 921 Tabela danych

Kup książkę Poleć książkę

122 Rozdział 9 Arkusz kalkulacyjny

Rysunek 923 Rezultat ćwiczenia mdash wstawiony wykres

6 Kliknij podwoacutejnie pole Tytuł wykresu i wpisz Wyniki wyboroacutew do SU Kliknij pole Serie 1 i usuń je wciskając klawisz Delete

7 Zapisz plik pod nazwą Wybory w katalogu Obliczenia Wybierz opcję Skoroszyt programu Excel 97-2003 W pasku nazwy pliku pojawi się tekst jak na rysunku 924 Wyboacuter tej opcji umożliwi pracę z plikiem roacutewnież w poprzednich wersjach programu Excel

Rysunek 924 Rezultat ćwiczenia

8 Zakończ prawidłowo pracę z programem

Pytania i zadania

1 Wykonaj ćwiczenie A z płyty

2 Utwoacuterz wykres przedstawiający dane z ćwiczenia 911 z lekcji 27

3 Utwoacuterz wykresy przedstawiające dane opracowane w zadaniu 2 z lekcji 24

4 Wykonaj zadania z zeszytu ćwiczeń (kl 6 lekcja 28)

Aby wydrukować tabelę i wykres musisz najpierw sprawdzić na podglądzie wydruku czy część tabeli lub wykresu nie została obcięta

Wykonaj jeszcze jedno ćwiczenie tym razem z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego pakietu OpenOffi ce

Ćwiczenie 913

Wprowadź dane do arkusza Sporządź wykres danych zawartych w tabeli Zapisz plik pod nazwą Powierzchnia kontynentow w katalogu Obliczenia Aby zrealizować ćwiczenie wykonaj

poniższe czynności1 Uruchom program Calc2 Wprowadź dane do arkusza według

wzoru (rysunek 925)3 Zaznacz dane ktoacutere mają być

przedstawione na wykresie (włącznie z tytułami kolumn ale bez tytułu tabelki)

4 Kliknij przycisk Wykres

28A

Ćwiczenie 911 lekcja 27

Zadanie 2 lekcja 24

28

Lekcja 29

Temat Ustawienia wydruku drukowanie gotowych prac

Kup książkę Poleć książkę