İsmail Sarp Aykurt

Sponsorship Practises / Sponsorluk Çalışmaları

Türkiye Basketbol Federasyonu(TBF) Örneği

Sponsorluğun Tarihsel Gelişimi- Sponsorluğun kökenine inildiğinde; Mesenlik kavramı ile

karşılaşırız. Adını Romalı Maecenas’tan alan Mesenlik; bilimi, sanatı ve sanatçıyı koruyan kişilerin yaptığı işe verilen isim idi denilebilir.

- Mesenler; ilk emarelerinin görüldüğü İ.Ö. 70-8 yıllarından beri; finansal bir amaç şu ana kadar tespit edilememiş olsa da; kişileri ve organizasyonları destekleme faaliyeti yürütmüşlerdir.

- Kısaca Mesen; destekleme işini,iyi bir şeyin yapıldığını bilmekten başka bir beklenti gözetmeden ve yapılan desteğin kamuoyu tarafından bilinmediği bir üslup ile yerine getirirdi. Sessiz bir destekleme ile gerekli olmadıkça belirtilmeyen bir uygulama idi.

Mesenlik, Mediciler ve Sponsorluk- Mesenlik; genel olarak bilim ve sanat ağırlıklı görülse de;

Maecenas döneminde sadece sanatçılar değil, gladyatörler, dövüşçüler ya da yetenekli insanlar da desteklenmiştir.

- Günümüzde mesenliğe örnek olarak verilebilecek en güzel pratik; 1975 yılında Lord Hesketh’in otomobil yarışçısı James Hunt’a Formula 1’de yarışması için bir otomobil tahsis etmesidir.

- Hesketh’in buradaki tek amacı; genç yeteneğe bir şans vermek ve alan açmak idi. Hunt ise bir yıl sonra dünya şampiyonu olmayı başarmıştı.

Medici Ailesi’nin katkısı- Kentsoylu ve zengin bir aile olan Mediciler; 14.YY’den

itibaren ipek ve kumaş ticareti ile ilgilenmişler ve bankacılığın ilk örneklerini gösteren kurumların oluşumuna öncülük etmişlerdi.

- Mediciler; 14.YY’nin sonundan beri bankacılık ile ilgilense de; kilisenin baskısı nedeni ile

elde ettikleri gelirlere yeterince

sevinemez hale gelmişlerdi. Bu da; onları

mesenliğe zorlayan koşulları yarattı.

- Medici ailesinin yükselişini başlatan Giovanni di Biccibankacılık işine giren ilk Medici mensubu olmuş ve kurduğu Medici Bankası; Avrupa’nın en saygın bankası haline gelmiştir.

- Mediciler kısaca; gerek sanat koruyuculuğu gerekse festival geleneği vb yaratılması açısından önemli işler yapmışlar; mesenliğin yayılmasını ve sponsorluğun oluşumunu teşvik etmişlerdir.

Yakın Geçmişte Sponsorluğun Gelişim Safhaları

Birinci Safha: 1960-1984 Sponsorluğun öncü zamanı: Spor Safhası

İkinci Safha: 1985-1995 Sponsorluğun kültür, sosyal ve çevre konularına yayılması

Üçüncü Safha: 1995-2012 Sponsorluğun profesyonelleştirilmesi ve kurumsallaştırılması

Dördüncü Safha: Günümüzde; sponsorluğun ekonomileştirilmesi ve giderek etkinleştirilmeye yönlendirilmesi

Sponsorluğun Gelişimi- Sponsorluğun gelişiminde ve geniş bir çevreye

yayılmasında üç farklı kurum önemli bir rol oynamıştır. Bunlar;

1. Spor, kültür –sanat, sosyal ve çevre alanlarında kar amacı gütmeyen kuruluşlar2. Kar amacı güden kuruluşlar ve3. Kitle iletişim araçları

- Sponsorluğun bu alanlar ile olan teması; kavramın hem hızlıca yaygınlaşmasını sağlamış, hem de faaliyetlerini arttırmıştır.

Sponsorluğu Tanımlamak

- Sponsorluk; kurumsal iletişim bütünlüğü içinde tıpkı reklam, kişisel satış, halkla ilişkiler gibi kurumun iletişim araçları doğrultusunda kullanılan iletişim araçlarından biridir. Bu anlamda sponsorluk; iletişim disiplini ile doğrudan ilgilidir.

- Sponsorluk kurumlar açısından ise bir yatırım faaliyetidir.

- Sponsorluk bir bağış, hibe, yardım ya da hayırseverlik faaliyeti değildir.

- Sponsorluk; bir kurumun, kurumsal ve pazarlama amaçlarına yönelik, katılmakta yarar gördüğü olay ve etkinliklere para vererek ya da o olay, etkinlik için gerekli olan araç/malzeme gibi materyal donanımını sağlayarak desteklemesidir.

- Sponsorluk; kurumsal iletişim boyutunda; halkla ilişkilerin (PR) bir uygulama alanı, bir iletişim aracı olarak değerlendirilir.

- Sponsorluk; bir mal ile ilişkili fayda sağlayabilecek ticari potansiyele erişim karşılığında nakit ve/veya ayni olarak mala ödenen bedeldir.

- Sponsorluk ; belirli bir süreyle ve bir iş anlaşmasına dayanır.

- Sponsorluk; bir alışveriş ilişkisi ile ortaya çıkar ve kazan-kazan anlayışına dayanır.

- Sponsorluk, bir duyurum malzemesidir.

- Sponsorluğun doğrudan satın alma işlevi yoktur.

Sponsorluğun Yapısal Unsurları

- Sponsor

- Faaliyet

- Sözleşme

- Karşı faaliyet

- Sponsorluğu yapılan kişi, olay

Sponsorluğun Başlıca Amaçları

1. Sponsorluk; kurum imajı yaratmayı, arttırmayı ve pekiştirmeyi hedefler.

2. Sponsorluk; marka farkındalığını ve satış/pazar payını yükseltmeye çalışır.

3. Sponsorluk; ürün ve hizmetlerin doğrudan satışlarını uyararak kurum hedeflerini destekler.

Spor Sponsorluğu

- Sponsorluk türleri arasında en yaygın kullanılan türdür.

- Spor sponsorluğu, şirketlerin, bir futbol maçına, takıma, atlete, sporcuların formalarına hatta toplarına ya da basketbol maçlarına vb. sponsor olmasıdır.

- Bu tür sponsorluk; sporun tüm dünyada büyük kitlelere hitap edebilmesi nedeniyle özellikle ürün ve hizmetlerini kısa sürede tanıtmak isteyen firmalarca yapılır.

- Spor sponsorluğu; bireysel sporcuların sponsorluğu, spor takımlarının sponsorluğu ve spor organizasyonlarının sponsorluğu olarak 3’e ayrılabilir.

- Sporun hem seyirciyi, hem de izleyicileri kendine çekmesi, kitle iletişim araçlarının bu tür faaliyetlere yer vermesini sağlamakta ve firmaların da iştahını kabartmaktadır.

- 1990’lı yıllarda yapılan araştırmalara göre; spor sponsorluğunu en aktif olarak destekleyen sektörler arasında finans, alkollü içki üreticileri ve sigara endüstrisi sıralanmaktadır.

- Sporun tüm dünyada kitlelere ulaşması nedeniyle ürün ve hizmetlerini tanıtmak isteyen, belirli bir imaj özelliğiyle aralarında bir bağ kurmak isteyen kuruluşlar spor sponsorluğunu kullanmaktadırlar.

- Çünkü spor; tüm dünyaya nüfuz etmiş ve aynı dilin konuşulduğu bir sponsorluk alanıdır.

Türkiye Basketbol Federasyonu Örneği

TBF’nin Kısa Tarihçesi

- Basketbol Federasyonu’nun resmi anlamdaki ilk faaliyetleri; 1934 yılında kurulan Spor Oyunları Federasyonu bünyesinde başlamıştır.

- Uzun bir süre voleybol ve hentbol branşları ile aynı çatı altında yönetilen basketbol, faaliyetlerin artması ve popüler bir hal alması nedeniyle 1 Mart 1959 yılında kurulan Türkiye Basketbol Federasyonu (TBF) ile müstakil bir yönetime kavuşmuştur.

- TBF; 5 Ocak 2005 tarihinde ise özerk bir yapıya kavuşmuştur.

TBF’nin Vizyonu

- Türkiye Basketbol Federasyonu vizyonunu; uluslar

arası sportif rekabette üst düzey organizasyonların

düzenlenmesinde ve basketbolun yönetiminde

en başarılı federasyon olarak, Türkiye’yi bir

numaralı basketbol ülkesi haline getirmek olarak

tanımlar.

- TBF; bu vizyonuna ulaşmaya çalışırken de; sponsorluktan aktif bir biçimde yararlanmaya çalışır.

TBF ve Sponsorları

- Türkiye Basketbol Federasyonu; hem vizyonu hem de kurumsal ve sportif kimliği itibariyle bir çok sponsorluk anlaşmasına imza atmıştır.

- Türkiye Basketbol Federasyonu’nun sponsorları arasında bir çok önemli firma sayılabilir.

- Adidas, Garanti, Turkcell, Turkish Airlines, Acıbadem, Bilyoner, Mercedes-Benz, Molten, Spor-Toto, GNC, Mapfre ve Sarar gibi şirketler TBF sponsorlarındandır.

- Dünyanın en büyük spor eşyası üreticilerinden olan Adidas; TBF’nin en önemli sponsorlarından biridir ve basketbol takımlarının formalarını üreten firmadır.

- 1924’te kurulan Adidas; 2005 senesinde bir diğer spor markası olan Reebok’u satın almış, daha sonra da 2006 yılı içerisinde NBA ile resmi forma ve aksesuar üretimi için anlaşma imzalamıştır.

A Milli Takım ve Sponsorları

- Her takımdan, sporcu ve organizasyondan sponsorluk talebi alan Adidas; sponsor olması için belli bir kriter belirlemiştir.

- Adidas; her tür spor dalında, her seviye sporcu için katılım ve yarışma fırsatı yaratmak için çalışır. Bu bağlamda Adidas iş ortaklarını seçerken şu kriterleri dayatır. Bunlar; takım çalışması, dürüstlük, gurur, kişisel güvenilirlik ve disiplindir.

- Adidas; TBF’ye sponsorluğu kapsamında turnuvalar konusunda da yardımcı olmaktadır. TBF ve Adidastarafından 15 ilçede 3x3 sokak basketbolu turnuvası düzenlenmektedir.

- 1946 yılında Ankara’da kurulan Garanti Bankası; sektörün tüm iş kollarında faaliyet gösterir.

- “Başka bir arzunuz” sloganı ile çalışan şirket; sponsorluk çalışmalarına da önem vermektedir.

- Sponsorluk kapsamında yaptığı en önemli yatırımlardan biri Türkiye Basketbol Federasyonu ve A Milli Erkek Basketbol Takımı sponsorluğudur.

ve Basketbol

- Garanti Bankası; 2001 yılında Türkiye’de düzenlenen 32. Avrupa Basketbol Şampiyonası öncesi basketbol milli takımına sponsor olmuştur.

- Takımın resmi sponsorluğunu üstlenen Garanti, kamuoyunun basketbolu daha fazla desteklemesini, şampiyonadan haberdar olmasını ve takıma destek verilmesini amaçlamıştır.

- Bu anlamda Garanti; bankanın kurum kültürünü oluşturan ekip çalışması, inanç, güven ve disiplin gibi unsurları ruhunda barındıran basketbol sporuna her zaman özel bir ilgi duymuştur.

- Garanti Bankası; sponsorluk çalışmalarını yürütürken belli ilke ve kriterlere göre hareket eder ve buna göre konumlanır.

- Bu anlamda;

• Garanti Bankası marka kimliği ve stratejisi ile uyum gösteren,

• Müşteri portföyüne çeşitli fırsatlar sunabilen,

• Farklılık oluşturabilecek bir yönü bulunan projeleri değerlendirir.

- Türk Hava Yolları; 20 Mayıs 1933'te Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı olarak "Hava Yolları Devlet İşletmesi“ adı ile kuruldu.

- THY; kuruluşundan bugüne, çok büyük oranlarda gelişme göstererek küresel bir marka haline geldi.

- THY; hali hazırda Türkiye’nin en önemli ulusal havayolu şirketidir ve Avrupa’nın en iyi, dünyanın ise 9. en iyi havayolu markasıdır.

- THY; bugün gelişim gösterdiği kulvarında yükselmeye devam ediyor ve bunu bir çok ortaklık, sponsorluk anlaşması ile süslüyor.

- THY; marka bilinirliği odaklı, ulusal ve uluslar arası birçok sponsorluk anlaşması yaparak prestijli marka algısını arttırmayı ve pekiştirmeyi hedefliyor.

- THY; spor sponsorluğuna ayrı bir önem veriyor ve bunu küresel ölçekte sürdürmeye çalışıyor.

- THY; sponsorluğa yönelik önemli çalışmalar yapmıştır. Bunlar arasında TBF ve Euroleague basketbol branşına dönükken, tenis ve golf gibi sporlar da THY’nin ilgisini çekmiştir.

- En önemli çalışmalardan birisi de Manchester United ve Barcelona gibi kulüplere sponsor olunmasıdır. Bu girişim; bir prestij ve farkındalık çalışması olmuştur.

Turkish Airlines; sponsorluk çalışması yaparken çeşitli kriterlere uygunluk arar. Bu kriterler şu şekildedir.

• Türk Hava Yolları'na ölçülebilir değerler kazandıracak,

• Türk Hava Yolları marka kimliği ve stratejisi ile uyum gösteren,

• Müşteri ilişkileri ve müşteri sadakatine olumlu etkiler yapabilecek,

• Marka bilinirliği ve farkındalığına katkı sağlayacak,

• Müşteri portföyüne çeşitli fırsatlar sunabilen,

• Rakiplerimiz ile farklılık oluşturabilecek bir yönü bulunan,

• Proje kapsamında Türk Hava Yolları'na "Kurumsal Ağırlama" imkanları sunabilen kuruluşlar; sponsorluk için değerlendirilebilirler.

- “Birlikte Her Gün Daha İyiye” sloganı ile 1994 yılından beri faaliyet gösteren Turkcell; Türkiye’nin en önemli GSM operatörlerinin başında gelmektedir.

- Turkcell; hem pazar payı hem de erişilebilirlik açısından önemli bir konumdadır ve ülke dışında da etkinliğini arttırmaktadır.

- Turkcell; kültür, sanat ve spor alanlarında bir çok sponsorluk ve projeler ile gündeme gelmektedir. Bunlardan en önemlisi de kuşkusuz Basketbol Milli Takımlar Ana sponsorluğudur.

- Turkcell; 2002 yılında “Resmi İletişim Sponsoru” olduğu milli takıma, 2006 yılından beri ana sponsor olarak devam etmektedir.

- Turkcell; basketbolun dışında futbol, atletizm, bisiklet, tenis ve halter gibi diğer spor branşları ile de ilgilenmektedir.

- Turkcell; 2014 FIBA Dünya Basketbol Şampiyonası öncesi sponsorluğunu yaptığı milli takıma destek olmuş “Turkcell Hep Arkanda” başlıklı bir video

hazırlamıştı.

Turkcell’in Sponsorluk Stratejisi

- Topluma olan sorumluluğunu kurulduğu günden bu yana eğitim, kültür sanat, spor gibi farklı alanlarda desteklediği projeler ile yerine getirmektedir.

- Turkcell’in toplumsal sorumluluk anlayışının temelinde hissedarları, çalışanları, müşterileri, bayileri, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve medyanın oluşturduğu sosyal paydaşlarına duyduğu sorumluluk yatmaktadır.

- Turkcell olarak paydaşlarının beklentilerini tüm iş yapış süreçlerimize yansıttığı gibi desteklediği sosyal sorumluluk ve sponsorluklar projeleri de bu beklentiler doğrultusunda oluşturmaktadır.

Özgeçmiş:

• 1987 yılında Tarsus’ta doğdu. Muğla Üniversitesi’nde gördüğü İşletme lisans öğrenimini “Çalışanların Eğitim Özelliklerinin Yönetim Tarzına Etkisi/Otomotiv Sektörü Uygulaması” çalışması ile tamamladı. Anadolu Üniversitesi’nde yine lisans düzeyinde Uluslararası İlişkiler ve ön lisans düzeyinde Halkla İlişkiler eğitimi aldı. Adana Çukurova Üniversitesi’nde ise İşletme Anabilim Dalı’nda İşletme Yönetimi (MBA) yüksek lisansı yaptı. Şu sıralar ise ikinci master çalışmasını İstanbul Maltepe Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı / Pazarlama İletişimi bölümünde sürdürmektedir.

• Kısa süre yaptığı internet yazarlığında; çeşitli makale, deneme ve yazılar yayımlayan yazar; aynı zamanda Türkiye Basketbol Federasyonu’na bağlı olarak assistant coach ünvanı ile araştırmalar ve çalışmalar yaptı. İstanbul’da yaşıyor; soL gazetesinde ve soL haber portalında spor araştırmacılığının yanı sıra spor servisi editörlüğü görevini de yürütüyor. İlgilenim alanları ise; Marksist Leninist kuram, siyasi tarih, yönetim/organizasyon, basketbol teorisi ve spor tarihi olarak özetlenebilir. Yazar ayrıca; TÜBAD (Türkiye Basketbol Antrenörleri Derneği) üyesidir.