tÜrk borÇlar kanunu

8/6/2019 TRK BORLAR KANUNU

1/105

TRK BORLAR KANUNU

Kanun No. 6098 Kabul Tarihi: 11/1/2011

BRNC KISIM

Genel HkmlerBRNC BLM

Bor likisinin Kaynaklar

BRNC AYIRIM

Szlemeden Doan Bor likileri

A. Szlemenin kurulmas

I. rade aklamas

1. Genel olarak

MADDE 1- Szleme, taraflarn iradelerini karlkl ve birbirine uygun olarakaklamalaryla kurulur.

rade aklamas, ak veya rtl olabilir.

2. kinci derecedeki noktalar

MADDE 2- Taraflar szlemenin esasl noktalarnda uyumularsa, ikinci derecedekinoktalar zerinde durulmam olsa bile, szleme kurulmu saylr.

kinci derecedeki noktalarda uyuulamazsa hkim, uyumazl iin zelliine bakarakkarara balar.

Szlemelerin ekline ilikin hkmler sakldr.

II. neri ve kabul1. Sreli neri

MADDE 3- Kabul iin sre belirleyerek bir szleme yaplmasn neren, bu srenin sonaermesine kadar nerisiyle baldr.

Kabul bu sre iinde kendisine ulamazsa; neren, nerisiyle ballktan kurtulur.

2. Sresiz neri

a. Hazr olanlar arasnda

MADDE 4- Kabul iin sre belirlenmeksizin hazr olan bir kiiye yaplan neri hemenkabul edilmezse; neren, nerisiyle ballktan kurtulur.

Telefon, bilgisayar gibi iletiim salayabilen aralarla dorudan iletiim srasnda yaplan

neri, hazr olanlar arasnda yaplm saylr.b. Hazr olmayanlar arasnda

MADDE 5- Kabul iin sre belirlenmeksizin hazr olmayan bir kiiye yaplan neri,zamannda ve usulne uygun olarak gnderilmi bir yantn ulamasnn beklenebilecei anakadar, nereni balar.

neren, nerisini zamannda ulam sayabilir.

Zamannda gnderilen kabul, nerene ge ular ve neren onunla bal olmak istemezse,durumu hemen kabul edene bildirmek zorundadr.

3. rtl kabul


2/105

MADDE 6- neren, kanun veya iin zellii ya da durumun gerei ak bir kabul beklemek zorunda deilse, neri uygun bir srede reddedilmedii takdirde, szlemekurulmu saylr.

4. Ismarlanmayan eyin gnderilmesi

MADDE 7- Ismarlanmam bir eyin gnderilmesi neri saylmaz. Bu eyi alan kii, onugeri gndermek veya saklamakla ykml deildir.

5. Balayc olmayan neri ve herkese ak neri

MADDE 8- neren, nerisi ile bal olmama hakknn sakl olduunu aka belirtirseveya iin zelliinden ya da durumun gereinden balanma niyetinde olmad anlalrsa,nerisi kendisini balamaz.

Fiyatn gstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerleriningnderilmesi, aksi aka ve kolaylkla anlalmadka neri saylr.

6. lan yoluyla dl sz verme

MADDE 9- Bir sonucun gereklemesi karlnda dl vereceini ilan yoluyla duyuran

kimse, szn yerine getirmekle ykmldr.dl sz veren, sonucun gereklemesinden nce sznden cayarsa veya sonucungereklemesini engellerse, drstlk kurallarna uygun olarak yaplan giderleri demekleykmldr. Ancak, bir ya da birden ok kiiye denecek giderlerin toplam, dln deeriniaamaz.

dl sz veren, giderlerinin denmesini isteyenlerin beklenen sonucugerekletiremeyeceklerini ispat ederse, giderleri deme ykmllnden kurtulur.

7. nerinin ve kabuln geri alnmas

MADDE 10- Geri alma aklamas, dier tarafa neriden nce veya ayn anda ulam yada daha sonra ulamakla birlikte dier tarafa neriden nce renilmi olursa, neri

yaplmam saylr.Bu kural, kabuln geri alnmasnda da uygulanr.

III. Hazr olmayanlar arasnda kurulan szlemenin hkm an

MADDE 11- Hazr olmayanlar arasnda kurulan szlemeler, kabuln gnderildii andanbalayarak hkm dourur.

Ak bir kabuln gerekli olmad durumlarda, szleme nerinin ulama anndanbalayarak hkm dourur.

B. Szlemelerin ekli

I. Genel kural

MADDE 12- Szlemelerin geerlilii, kanunda aksi ngrlmedike, hibir ekle baldeildir.

Kanunda szlemeler iin ngrlen ekil, kural olarak geerlilik eklidir. ngrlenekle uyulmakszn kurulan szlemeler hkm dourmaz.

II. Yazl ekil

1. Yasal ekil

a. Kapsam

MADDE 13- Kanunda yazl ekilde yaplmas ngrlen bir szlemenindeitirilmesinde de yazl ekle uyulmas zorunludur. Ancak, szleme metniyle elimeyentamamlayc yan hkmler bu kuraln dndadr.

Bu kural, yazl ekil dndaki geerlilik ekilleri hakknda da uygulanr.b. Unsurlar


3/105

MADDE 14- Yazl ekilde yaplmas ngrlen szlemelerde bor altna girenlerinimzalarnn bulunmas zorunludur.

Kanunda aksi ngrlmedike, imzal bir mektup, asllar bor altna girenlerceimzalanm telgraf, teyit edilmi olmalar kaydyla faks veya buna benzer iletiim aralar yada gvenli elektronik imza ile gnderilip saklanabilen metinler de yazl ekil yerine geer.

c. mzaMADDE 15- mzann, bor altna girenin el yazsyla atlmas zorunludur. Gvenli

elektronik imza da, el yazsyla atlm imzann btn hukuki sonularn dourur.

mzann el yazs dnda bir arala atlmas, ancak rf ve dete kabul edilen durumlardave zellikle ok sayda karlan kymetli evrakn imzalanmasnda yeterli saylr.

Usulne gre onaylanmadka veya imza ettikleri srada metnin ieriini bildikleri ispatedilmedike, grme engellilerin imzalar onlar balamaz.

d. mza yerine geen iaretler

MADDE 16- mza atamayanlar, imza yerine usulne gre onaylanm olmas kouluyla,

parmak izi, el ile yaplm bir iaret ya da mhr kullanabilirler.Kambiyo senetlerine ilikin hkmler sakldr.

2. radi ekil

MADDE 17- Kanunda ekle balanmam bir szlemenin taraflarca belirli bir ekildeyaplmas kararlatrlmsa, belirlenen ekilde yaplmayan szleme taraflar balamaz.

Herhangi bir belirleme olmakszn yazl ekil kararlatrlmsa, yasal yazl ekle ilikinhkmler uygulanr.

C. Bor tanmas

MADDE 18- Borcun sebebini iermemi olsa bile bor tanmas geerlidir.

D. Szlemelerin yorumu, muvazaal ilemler

MADDE 19- Bir szlemenin trnn ve ieriinin belirlenmesinde ve yorumlanmasnda,taraflarn yanllkla veya gerek amalarn gizlemek iin kullandklar szcklere

baklmakszn, gerek ve ortak iradeleri esas alnr.

Borlu, yazl bir bor tanmasna gvenerek alaca kazanm olan nc kiiye kar, builemin muvazaal olduu savunmasnda bulunamaz.

E. Genel ilem koullar

I. Genel olarak

MADDE 20- Genel ilem koullar, bir szleme yaplrken dzenleyenin, ileride oksaydaki benzer szlemede kullanmak amacyla, nceden, tek bana hazrlayarak kar tarafa

sunduu szleme hkmleridir. Bu koullarn, szleme metninde veya ekinde yer almas,kapsam, yaz tr ve ekli, nitelendirmede nem tamaz.

Ayn amala dzenlenen szlemelerin metinlerinin zde olmamas, bu szlemelerinierdii hkmlerin, genel ilem koulu saylmasn engellemez.

Genel ilem koullar ieren szlemeye veya ayr bir szlemeye konulan bu koullarnher birinin tartlarak kabul edildiine ilikin kaytlar, tek bana, onlar genel ilem kouluolmaktan karmaz.

Genel ilem koullaryla ilgili hkmler, sunduklar hizmetleri kanun veya yetkilimakamlar tarafndan verilen izinle yrtmekte olan kii ve kurulularn hazrladklarszlemelere de, niteliklerine baklmakszn uygulanr.

II. Kapsam1. Yazlmam saylma


4/105

MADDE 21- Kar tarafn menfaatine aykr genel ilem koullarnn szlemeninkapsamna girmesi, szlemenin yaplmas srasnda dzenleyenin kar tarafa, bu koullarnvarl hakknda aka bilgi verip, bunlarn ieriini renme imkn salamasna ve kartarafn da bu koullar kabul etmesine baldr. Aksi takdirde, genel ilem koullaryazlmam saylr.

Szlemenin niteliine ve iin zelliine yabanc olan genel ilem koullar da yazlmamsaylr.

2. Yazlmam saylmann szlemeye etkisi

MADDE 22- Szlemenin yazlmam saylan genel ilem koullar dndaki hkmlerigeerliliini korur. Bu durumda dzenleyen, yazlmam saylan koullar olmasayd dierhkmlerle szlemeyi yapmayacak olduunu ileri sremez.

III. Yorumlanmas

MADDE 23- Genel ilem koullarnda yer alan bir hkm, ak ve anlalr deilse veyabirden ok anlama geliyorsa, dzenleyenin aleyhine ve kar tarafn lehine yorumlanr.

IV. Deitirme yasa

MADDE 24- Genel ilem koullarnn bulunduu bir szlemede veya ayr birszlemede yer alan ve dzenleyene tek yanl olarak kar taraf aleyhine genel ilemkoullar ieren szlemenin bir hkmn deitirme ya da yeni dzenleme getirme yetkisiveren kaytlar yazlmam saylr.

V. erik denetimi

MADDE 25- Genel ilem koullarna, drstlk kurallarna aykr olarak, kar tarafnaleyhine veya onun durumunu arlatrc nitelikte hkmler konulamaz.

F. Szlemenin ierii

I. Szleme zgrl

MADDE 26- Taraflar, bir szlemenin ieriini kanunda ngrlen snrlar iinde zgrcebelirleyebilirler.

II. Kesin hkmszlk

MADDE 27- Kanunun emredici hkmlerine, ahlaka, kamu dzenine, kiilik haklarnaaykr veya konusu imknsz olan szlemeler kesin olarak hkmszdr.

Szlemenin ierdii hkmlerden bir ksmnn hkmsz olmas, dierleriningeerliliini etkilemez. Ancak, bu hkmler olmakszn szlemenin yaplmayaca akaanlalrsa, szlemenin tamam kesin olarak hkmsz olur.

III. Ar yararlanma

MADDE 28- Bir szlemede karlkl edimler arasnda ak bir oranszlk varsa, buoranszlk, zarar grenin zor durumda kalmasndan veya dncesizliinden ya dadeneyimsizliinden yararlanlmak suretiyle gerekletirildii takdirde, zarar gren, durumunzelliine gre ya szleme ile bal olmadn dier tarafa bildirerek ediminin geriverilmesini ya da szlemeye bal kalarak edimler arasndaki oranszln giderilmesiniisteyebilir.

Zarar gren bu hakkn, dncesizlik veya deneyimsizliini rendii; zor durumdakalmada ise, bu durumun ortadan kalkt tarihten balayarak bir yl ve her hlde szlemeninkurulduu tarihten balayarak be yl iinde kullanabilir.

IV. nszleme

MADDE 29- Bir szlemenin ileride kurulmasna ilikin szlemeler geerlidir.

Kanunlarda ngrlen istisnalar dnda, nszlemenin geerlilii, ileride kurulacakszlemenin ekline baldr.


5/105

G. rade bozukluklar

I. Yanlma

1. Yanlmann hkmleri

MADDE 30- Szleme kurulurken esasl yanlmaya den taraf, szleme ile bal olmaz.

2. Yanlma hlleria. Aklamada yanlma

MADDE 31- zellikle aada saylan yanlma hlleri esasldr:

1. Yanlan, kurulmasn istedii szlemeden baka bir szleme iin iradesiniaklamsa.

2. Yanlan, istediinden baka bir konu iin iradesini aklamsa.

3. Yanlan, szleme yapma iradesini, gerekte szleme yapmak istedii kiidenbakasna aklamsa.

4. Yanlan, szlemeyi yaparken belirli nitelikleri olan bir kiiyi dikkate almasna karnbaka bir kii iin iradesini aklamsa.

5. Yanlan, gerekte stlenmek istediinden nemli lde fazla bir edim iin veyagerekte istediinden nemli lde az bir kar edim iin iradesini aklamsa.

Basit hesap yanllklar szlemenin geerliliini etkilemez; bunlarn dzeltilmesi ileyetinilir.

b. Saikte yanlma

MADDE 32- Saikte yanlma, esasl yanlma saylmaz. Yanlann, yanld saikiszlemenin temeli saymas ve bunun da i ilikilerinde geerli drstlk kurallarna uygunolmas hlinde yanlma esasl saylr. Ancak bu durumun kar tarafa da bilinebilir olmasgerekir.

c. letmede yanlmaMADDE 33- Szlemenin kurulmasna ynelik iradenin haberci veya evirmen gibi birarac ya da bir ara tarafndan yanl iletilmi olmas hlinde de yanlma hkmleri uygulanr.

3. Yanlmada drstlk kurallar

MADDE 34- Yanlan, yanldn drstlk kurallarna aykr olarak ileri sremez.

zellikle dier tarafn, szlemenin yanlann kasdettii anlamda kurulmasna razolduunu bildirmesi durumunda, szleme bu anlamda kurulmu saylr.

4. Yanlmada kusur

MADDE 35- Yanlan, yanlmasnda kusurlu ise, szlemenin hkmszlnden doanzarar gidermekle ykmldr. Ancak, dier taraf yanlmay biliyor veya bilmesi gerekiyorsa,

tazminat istenemez.Hkim, hakkaniyetin gerektirdii durumlarda, ifadan beklenen yarar amamak kaydyla,

daha fazla tazminata hkmedebilir.

II. Aldatma

MADDE 36- Taraflardan biri, dierinin aldatmas sonucu bir szleme yapmsa,yanlmas esasl olmasa bile, szlemeyle bal deildir.

nc bir kiinin aldatmas sonucu bir szleme yapan taraf, szlemenin yapldsrada kar tarafn aldatmay bilmesi veya bilecek durumda olmas hlinde, szlemeyle baldeildir.

III. Korkutma

1. Hkm


6/105

MADDE 37- Taraflardan biri, dierinin veya nc bir kiinin korkutmas sonucu birszleme yapmsa, szlemeyle bal deildir.

Korkutan bir nc kii olup da dier taraf korkutmay bilmiyorsa veya bilecek durumdadeilse, szlemeyle bal kalmak istemeyen korkutulan, hakkaniyet gerektiriyorsa, diertarafa tazminat demekle ykmldr.

2. KoullarMADDE 38- Korkutulan, iinde bulunduu durum bakmndan kendisinin veya

yaknlarndan birinin kiilik haklarna ya da malvarlna ynelik ar ve yakn bir zarartehlikesinin doduuna inanmakta hakl ise, korkutma gereklemi saylr.

Bir hakkn veya kanundan doan bir yetkinin kullanlaca korkutmasyla szlemeyapldnda, bu hakk veya yetkiyi kullanacan aklayann, dier tarafn zor durumdakalmasndan ar bir menfaat salam olmas hlinde, korkutmann varl kabul edilir.

IV. rade bozukluunun giderilmesi

MADDE 39- Yanlma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda szlemeyapan taraf, yanlma veya aldatmay rendii ya da korkutmann etkisinin ortadan kalktandan balayarak bir yl iinde szleme ile bal olmadn bildirmez veya verdii eyi geriistemezse, szlemeyi onam saylr.

Aldatma veya korkutmadan dolay balaycl olmayan bir szlemenin onanmsaylmas, tazminat hakkn ortadan kaldrmaz.

H. Temsil

I. Yetkili temsil

1. Genel olarak

a. Temsilin hkm

MADDE 40- Yetkili bir temsilci tarafndan bir bakas adna ve hesabna yaplan hukuki

ilemin sonular, dorudan doruya temsil olunan balar.Temsilci, hukuki ilemi yaparken bu sfatn bildirmezse, hukuki ilemin sonular

kendisine ait olur. Ancak, kar taraf bir temsil ilikisinin varln durumdan karyor veyakarmas gerekiyor ya da hukuki ilemi temsilci veya temsil olunandan biri ile yapmasfarksz ise, hukuki ilemin sonular dorudan doruya temsil olunana ait olur.

Dier durumlarda alacan devri veya borcun stlenilmesine ilikin hkmler uygulanr.

b. Temsil yetkisinin ierii ve derecesi

MADDE 41- Bakas adna ve hesabna temsil kamu hukukundan domusa, temsilyetkisinin ierii ve derecesi bu konudaki yasal hkmlere; temsil hukuksal bir ilemdendomusa, temsil yetkisinin ierii ve derecesi o hukuksal ileme gre belirlenir.

Temsil yetkisi nc kiilere bildirilmise temsil yetkisinin ierii ve derecesi, bubildirime gre belirlenir.

2. Hukuki ilemden doan yetki

a. Yetkinin snrlanmas ve geri alnmas

MADDE 42- Temsil olunan, hukuki bir ilemden doan temsil yetkisini her zamansnrlayabilir veya geri alabilir. Ancak, taraflar arasndaki hizmet, veklet veya ortaklkszlemeleri gibi hukuki ilikilerden doabilecek haklar sakldr.

Temsil olunan, bu hakkndan nceden feragat edemez.

Temsil olunan verdii yetkiyi nc kiilere aka veya dolayl biimde bildirmise, bu

yetkiyi tamamen veya ksmen geri aldn onlara bildirmedii takdirde, yetkinin gerialndn iyiniyetli nc kiilere kar ileri sremez.


7/105

b. lm, ehliyetsizlik ve dier durumlar

MADDE 43- Hukuki ilemden doan temsil yetkisi, aksi taraflarca kararlatrlmadkaveya iin zelliinden anlalmadka, temsil olunann veya temsilcinin lm, gaipliinekarar verilmesi, fiil ehliyetini kaybetmesi veya iflas etmesi durumlarnda sona erer.

Bu hkm, bir tzel kiiliin sona ermesi durumunda da uygulanr.

Taraflarn karlkl kiisel haklar sakldr.

c. Yetki belgesinin geri verilmesi

MADDE 44- Temsilciye yetki belgesi verilmise, yetkinin sona ermesi durumundatemsilci, bu belgeyi temsil olunana geri vermekle veya hkimin belirleyecei yere brakmaklaykmldr.

Temsil olunan veya halefleri, temsilcinin belgeyi geri vermesi iin gerekeni yapmazlarsa,bundan dolay iyiniyetli nc kiilerin zararn gidermekle ykmldrler.

d. Yetkinin sona erdiinin ileri srlememesi

MADDE 45- Temsilci, yetkisinin sona ermi olduunu bilmedii srece, temsil olunan

veya halefleri, temsilcinin yapm olduu hukuki ilemlerin sonularyla baldrlar.Bu kural, nc kiilerin yetkinin sona ermi olduunu bildikleri durumlarda

uygulanmaz.

II. Yetkisiz temsil

1. Onama hlinde

MADDE 46- Bir kimse yetkisi olmad hlde temsilci olarak bir hukuki ilem yaparsa,bu ilem ancak onad takdirde temsil olunan balar.

Yetkisiz temsilcinin kendisiyle ilem yapt dier taraf, temsil olunandan, uygun bir sreiinde bu hukuki ilemi onayp onamayacan bildirmesini isteyebilir. Bu sre iinde ileminonanmamas durumunda, dier taraf bu ilemle bal olmaktan kurtulur.

2. Onamama hlindeMADDE 47- Temsil olunann ak veya rtl olarak hukuki ilemi onamamas hlinde,

bu ilemin geersiz olmasndan doan zararn giderilmesi, yetkisiz temsilciden istenebilir.Ancak, yetkisiz temsilci, ilemin yapld srada kar tarafn, kendisinin yetkisiz olduunu

bildiini veya bilmesi gerektiini ispat ederse, kendisinden zararn giderilmesi istenemez.

Hakkaniyet gerektiriyorsa, kusurlu yetkisiz temsilciden dier zararlarn giderilmesi deistenebilir.

Sebepsiz zenginlemeden doan haklar sakldr.

III. Sakl hkmler

MADDE 48- Ortaklk temsilcileri ile organlarnn ve ticari vekillerin yetkisine ilikinhkmler sakldr.

KNC AYIRIM

Haksz Fiillerden Doan Bor likileri

A. Sorumluluk

I. Genel olarak

MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykr bir fiille bakasna zarar veren, bu zarargidermekle ykmldr.


8/105

Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kural bulunmasa bile, ahlaka aykr bir fiillebakasna kasten zarar veren de, bu zarar gidermekle ykmldr.

II. Zararn ve kusurun ispat

MADDE 50- Zarar gren, zararn ve zarar verenin kusurunu ispat yk altndadr.

Uranlan zararn miktar tam olarak ispat edilemiyorsa hkim, olaylarn olaan akn vezarar grenin ald nlemleri gz nnde tutarak, zararn miktarn hakkaniyete uygun olarakbelirler.

III. Tazminat

1. Belirlenmesi

MADDE 51- Hkim, tazminatn kapsamn ve denme biimini, durumun gereini vezellikle kusurun arln gz nne alarak belirler.

Tazminatn irat biiminde denmesine hkmedilirse, borlu gvence gstermekleykmldr.

2. ndirilmesi

MADDE 52- Zarar gren, zarar douran fiile raz olmu veya zararn domasnda ya daartmasnda etkili olmu yahut tazminat ykmlsnn durumunu arlatrm isehkim, tazminat indirebilir veya tamamen kaldrabilir.

Zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat ykmls, tazminat dediinde yoksulluadecek olur ve hakkaniyet de gerektirirse hkim, tazminat indirebilir.

IV. zel durumlar

1. lm ve bedensel zarar

a. lm

MADDE 53- lm hlinde uranlan zararlar zellikle unlardr:

1. Cenaze giderleri.2. lm hemen gereklememise tedavi giderleri ile alma gcnn azalmasndan ya dayitirilmesinden doan kayplar.

3. lenin desteinden yoksun kalan kiilerin bu sebeple uradklar kayplar.

b. Bedensel zarar

MADDE 54- Bedensel zararlar zellikle unlardr:

1. Tedavi giderleri.

2. Kazan kayb.

3. alma gcnn azalmasndan ya da yitirilmesinden doan kayplar.

4. Ekonomik gelecein sarslmasndan doan kayplar.c. Belirlenmesi

MADDE 55- Destekten yoksun kalma zararlar ile bedensel zararlar, bu Kanunhkmlerine ve sorumluluk hukuku ilkelerine gre hesaplanr. Ksmen veya tamamen rcuedilemeyen sosyal gvenlik demeleri ile ifa amacn tamayan demeler, bu tr zararlarn

belirlenmesinde gzetilemez; zarar veya tazminattan indirilemez. Hesaplanan tazminat,miktar esas alnarak hakkaniyet dncesi ile artrlamaz veya azaltlamaz.

Bu Kanun hkmleri, her trl idari eylem ve ilemler ile idarenin sorumlu olduu diersebeplerin yol at vcut btnlnn ksmen veya tamamen yitirilmesine ya da kiininlmne bal zararlara ilikin istem ve davalarda da uygulanr.

d. Manevi tazminat


9/105

MADDE 56- Hkim, bir kimsenin bedensel btnlnn zedelenmesi durumunda,olayn zelliklerini gz nnde tutarak, zarar grene uygun bir miktar parann manevitazminat olarak denmesine karar verebilir.

Ar bedensel zarar veya lm hlinde, zarar grenin veya lenin yaknlarna da manevitazminat olarak uygun bir miktar parann denmesine karar verilebilir.

2. Haksz rekabetMADDE 57- Gerek olmayan haberlerin yaylmas veya bu tr ilanlarn yaplmas ya da

drstlk kurallarna aykr dier davranlarda bulunulmas yznden mterileri azalan veyaonlar kaybetme tehlikesiyle karlaan kii, bu davranlara son verilmesini ve kusurunvarl hlinde zararnn giderilmesini isteyebilir.

Ticari ilere ait haksz rekabet hakknda Trk Ticaret Kanunu hkmleri sakldr.

3. Kiilik hakknn zedelenmesi

MADDE 58- Kiilik hakknn zedelenmesinden zarar gren, urad manevi zararakarlk manevi tazminat ad altnda bir miktar para denmesini isteyebilir.

Hkim, bu tazminatn denmesi yerine, dier bir giderim biimi kararlatrabilir veya butazminata ekleyebilir; zellikle saldry knayan bir karar verebilir ve bu kararnyaymlanmasna hkmedebilir.

4. Ayrt etme gcnn geici kayb

MADDE 59- Ayrt etme gcn geici olarak kaybeden kii, bu srada verdii zararlargidermekle ykmldr. Ancak, ayrt etme gcn kaybetmede kusuru olmadn ispatederse, sorumluluktan kurtulur.

V. Sorumluluk sebeplerinin okluu

1. Sebeplerin yarmas

MADDE 60- Bir kiinin sorumluluu, birden ok sebebe dayandrlabiliyorsa hkim,

zarar gren aksini istemi olmadka veya kanunda aksi ngrlmedike, zarar grene en iyigiderim imkn salayan sorumluluk sebebine gre karar verir.

2. Mteselsil sorumluluk

a. D ilikide

MADDE 61- Birden ok kii birlikte bir zarara sebebiyet verdikleri veya ayn zarardaneitli sebeplerden dolay sorumlu olduklar takdirde, haklarnda mteselsil sorumluluailikin hkmler uygulanr.

b. ilikide

MADDE 62- Tazminatn ayn zarardan sorumlu mteselsil borlular arasndapaylatrlmasnda, btn durum ve koullar, zellikle onlardan her birine yklenebilecek

kusurun arl ve yarattklar tehlikenin younluu gz nnde tutulur.Tazminatn kendi payna deninden fazlasn deyen kii, bu fazla demesi iin, dier

mteselsil sorumlulara kar rcu hakkna sahip ve zarar grenin haklarna halef olur.

VI. Hukuka aykrl kaldran hller

1. Genel olarak

MADDE 63- Kanunun verdii yetkiye dayanan ve bu yetkinin snrlar iinde kalan birfiil, zarara yol asa bile, hukuka aykr saylmaz.

Zarar grenin rzas, daha stn nitelikte zel veya kamusal yarar, zarar verenindavrannn hakl savunma nitelii tamas, yetkili kamu makamlarnn mdahalesinin

zamannda salanamayacak olmas durumunda kiinin hakkn kendi gcyle korumas veyazorunluluk hllerinde de fiil, hukuka aykr saylmaz.


10/105

2. Sorumluluk

MADDE 64- Hakl savunmada bulunan, saldrann ahsna veya mallarna verdiizarardan sorumlu tutulamaz.

Kendisini veya bakasn ak ya da yakn bir zarar tehlikesinden korumak iin dier birkiinin mallarna zarar verenin, bu zarar giderim ykmlln hkim hakkaniyete gre

belirler.Hakkn kendi gcyle koruma durumunda kalan kii, durum ve koullara gre o srada

kolluk gcnn yardmn zamannda salayamayacak ise ve hakknn kayba uramasn ya dakullanlmasnn nemli lde zorlamasn nleyecek baka bir yol da yoksa, verdiizarardan sorumlu tutulamaz.

B. Kusursuz sorumluluk

I. Hakkaniyet sorumluluu

MADDE 65- Hakkaniyet gerektiriyorsa; hkim, ayrt etme gc bulunmayan kiininverdii zararn, tamamen veya ksmen giderilmesine karar verir.

II. zen sorumluluu1. Adam altrann sorumluluu

MADDE 66- Adam altran, alann, kendisine verilen iin yaplmas srasndabakalarna verdii zarar gidermekle ykmldr.

Adam altran, alann seerken, iiyle ilgili talimat verirken, gzetim ve denetimde bulunurken, zararn domasn engellemek iin gerekli zeni gsterdiini ispat ederse,sorumlu olmaz.

Bir iletmede adam altran, iletmenin alma dzeninin zararn domasn nlemeyeelverili olduunu ispat etmedike, o iletmenin faaliyetleri dolaysyla sebep olunan zarargidermekle ykmldr.

Adam altran, dedii tazminat iin, zarar veren alana, ancak onun bizzat sorumluolduu lde rcu hakkna sahiptir.

2. Hayvan bulundurann sorumluluu

a. Giderim ykmll

MADDE 67- Bir hayvann bakmn ve ynetimini srekli veya geici olarak stlenenkii, hayvann verdii zarar gidermekle ykmldr.

Hayvan bulunduran, bu zararn domasn engellemek iin gerekli zeni gsterdiini ispatedersesorumlu olmaz.

Hayvan, bir bakas veya bir bakasna ait hayvan tarafndan rktlm olursa, hayvanbulundurann, bu kiilere rcu hakk sakldr.

b. Alkoyma hakk

MADDE 68- Bir kiinin hayvan, bakasnn tanmaz zerinde bir zarar verdii takdirde,tanmazn zilyedi, o hayvan yakalayabilir, zarar giderilinceye kadar alkoyabilir; hattadurum ve koullar hakl gsteriyorsa hayvan dier yollarla etkisiz hle getirebilir.

Bu durumda, tanmazn zilyedi derhl hayvan sahibine bilgi vermek ve sahibinibilmiyorsa, onun bulunmas iin gerekli giriimleri yapmak zorundadr.

3. Yap malikinin sorumluluu

a. Giderim ykmll

MADDE 69- Bir binann veya dier yap eserlerinin maliki, bunlarn yapmndaki

bozukluklardan veya bakmndaki eksikliklerden doan zarar gidermekle ykmldr.


11/105

ntifa ve oturma hakk sahipleri de, binann bakmndaki eksikliklerden doan zararlardan,malikle birlikte mteselsilen sorumludurlar.

Sorumlularn, bu sebeplerle kendilerine kar sorumlu olan dier kiilere rcu hakksakldr.

b. Zarar tehlikesini nleme

MADDE 70- Bir bakasna ait bina veya dier yap eserlerinden zarar grmetehlikesiyle karlaan kii, bu tehlikenin giderilmesi iin gerekli nlemlerin alnmasn haksahiplerinden isteyebilir.

Kiilerin ve mallarn korunmas hakkndaki kamu hukuku kurallar sakldr.

III. Tehlike sorumluluu ve denkletirme

MADDE 71- nemli lde tehlike arzeden bir iletmenin faaliyetinden zarar doduutakdirde, bu zarardan iletme sahibi ve varsa ileten mteselsilen sorumludur.

Bir iletmenin, mahiyeti veya faaliyette kullanlan malzeme, aralar ya da gler gznnde tutulduunda, bu ilerde uzman bir kiiden beklenen tm zenin gsterilmesi

durumunda bile ska veya ar zararlar dourmaya elverili olduu sonucuna varlrsa, bununnemli lde tehlike arzeden bir iletme olduu kabul edilir. zellikle, herhangi bir kanunda benzeri tehlikeler arzeden iletmeler iin zel bir tehlike sorumluluu ngrlmse, builetme de nemli lde tehlike arzeden iletme saylr.

Belirli bir tehlike hli iin ngrlen zel sorumluluk hkmleri sakldr.

nemli lde tehlike arzeden bir iletmenin bu tr faaliyetine hukuk dzenince izinverilmi olsa bile, zarar grenler, bu iletmenin faaliyetinin sebep olduu zararlarnn uygun

bir bedelle denkletirilmesini isteyebilirler.

C. Zamanam

I. Kural

MADDE 72- Tazminat istemi, zarar grenin zarar ve tazminat ykmlsn rendiitarihten balayarak iki yln ve her hlde fiilin ilendii tarihten balayarak on ylngemesiyle zamanamna urar. Ancak, tazminat ceza kanunlarnn daha uzun birzamanam ngrd cezay gerektiren bir fiilden domusa, bu zamanam uygulanr.

Haksz fiil dolaysyla zarar gren bakmndan bir bor domusa zarar gren, hakszfiilden doan tazminat istemi zamanamna uram olsa bile, her zaman bu borcu ifadankanabilir.

II. Rcu isteminde

MADDE 73- Rcu istemi, tazminatn tamamnn dendii ve birlikte sorumlu kiininrenildii tarihten balayarak iki yln ve her hlde tazminatn tamamnn dendii tarihten

balayarak on yln gemesiyle zamanamna urar.Tazminatn denmesi kendisinden istenilen kii, durumu birlikte sorumlu olduu kiilere

bildirmek zorundadr. Aksi takdirde zamanam, bu bildirimin drstlk kurallarna greyaplabilecei tarihte ilemeye balar.

D. Yarglama

I. Ceza hukuku ile ilikisinde

MADDE 74- Hkim, zarar verenin kusurunun olup olmad, ayrt etme gcnn bulunupbulunmad hakknda karar verirken, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hkmleriyle balolmad gibi, ceza hkimi tarafndan verilen beraat kararyla da bal deildir.

Ayn ekilde, ceza hkiminin kusurun deerlendirilmesine ve zararn belirlenmesine

ilikin karar da, hukuk hkimini balamaz.II.Tazminat hkmnn deitirilmesi


12/105

MADDE 75- Bedensel zararn kapsam, karar verme s ras nda tamolarak belirlenemiyorsa hkim, kararn kesinlemesinden balayarak iki yl iinde, tazminathkmn deitirme yetkisini sakl tutabilir.

III. Geici demeler

MADDE 76- Zarar gren, iddiasnn haklln gsteren inandrc kantlar sunduu veekonomik durumu da gerektirdii takdirde hkim, istem zerine davalnn zarar grene geicideme yapmasna karar verebilir.

Davalnn yapt geici demeler, hkmedilen tazminata mahsup edilir; tazminatahkmedilmezse hkim, davacnn ald geici demeleri, yasal faizi ile birlikte gerivermesine karar verir.

NC AYIRIM

Sebepsiz Zenginlemeden Doan Bor likileri

A. KoullarI. Genel olarak

MADDE 77- Hakl bir sebep olmakszn, bir bakasnn malvarlndan veyaemeindenzenginleen, bu zenginlemeyi geri vermekle ykmldr.

Bu ykmllk, zellikle zenginlemenin geerli olmayan veya gereklememi ya dasona ermi bir sebebe dayanmas durumunda domu olur.

II. Borlanlmam edimin ifas

MADDE 78- Borlanmad edimi kendi isteiyle yerine getiren kimse, bunu ancak,kendisini borlu sanarak yerine getirdiini ispat ederse geri isteyebilir.

Zamanamna uram bir borcun ifasndan veya ahlaki bir devin yerine getirilmiolmasndan kaynaklanan zenginlemeler geri istenemez.

Bor olmad hlde denmi olan edimin geri istenmesine ilikin dier kanun hkmlerisakldr.

B. Geri vermenin kapsam

I. Zenginleenin ykmll

MADDE 79- Sebepsiz zenginleen, zenginlemenin geri istenmesi srasnda elindenkm olduunu ispat ettii ksmn dnda kalan geri vermekle ykmldr.

Zenginleen, zenginlemeyi iyiniyetli olmakszn elden karmsa veya elden karrkenileride geri vermek zorunda kalabileceini hesaba katmas gerekiyorsa, zenginlemenin

tamamn geri vermekle ykmldr.II. Giderleri isteme hakk

MADDE 80- Zenginleen iyiniyetli ise, yapt zorunlu ve yararl giderleri, geri vermeisteminde bulunandan isteyebilir.

Zenginleen iyiniyetli deilse, zorunlu giderlerinin ve yararl giderlerinden sadece geriverme zamannda mevcut olan deer artnn denmesini isteyebilir.

Zenginleen, iyiniyetli olup olmadna baklmakszn, dier giderlerinin denmesiniisteyemez. Ancak, kendisine karlk nerilmezse, o ey ile birletirdii ve zararszcaayrlmas mmkn bulunan eklemeleri geri vermeden nce ayrp alabilir.

C. Geri istenememe

MADDE 81- Hukuka veya ahlaka aykr bir sonucun gereklemesi amacyla verilen eygeri istenemez. Ancak, alan davada hkim, bu eyin Devlete mal edilmesine karar verebilir.


13/105

D. Zamanam

MADDE 82- Sebepsiz zenginlemeden doan istem hakk, hak sahibinin geri istemehakk olduunu rendii tarihten balayarak iki yln ve her hlde zenginlemeningerekletii tarihten balayarak on yln gemesiyle zamanamna urar.

Zenginleme, zenginleenin bir alacak hakk kazanmas suretiyle gereklemise diertaraf, istem hakk zamanamna uram olsa bile, her zaman buborcunu ifadan kanabilir.

KNC BLM

Bor likisinin Hkmleri

BRNC AYIRIM

Borlarn fas

A. Genel olarak

I. ahsen ifa zorunluluunun olmamas

MADDE 83- Borcun, bizzat borlu tarafndan ifa edilmesinde alacaklnn menfaatibulunmadka borlu, borcunu ahsen ifa etmekle ykml deildir.

II. fann konusu

1. Ksmen ifa

MADDE 84- Borcun tamam belli ve muaccel ise, alacakl ksmen ifay reddedebilir.

Alacakl ksmen ifay kabul ederse borlu, borcun kendisi tarafndan ikrar olunan ksmnifadan kanamaz.

2. Blnemeyen bor

MADDE 85- Blnemeyen bir borcun birden ok alacakls varsa, alacakllardan her biri,

borcun alacakllarn tamamnaifasn isteyebilir. Borlu, edimini alacakllarn hepsine birdenifa etmek zorundadr.

Blnemeyen borcun birden ok borlusu varsa, borlulardan her biri borcun tamamn ifaetmekle ykmldr.

Durumun gereinden aksi anlalmadka, ifada bulunan borlu, alacaklya halef olur vedier borlulardan paylar orannda alacan isteyebilir.

3. eit borcu

MADDE 86- eit borlarnda hukuki ilikiden ve iin zelliinden aksi anlalmadka,edimin seimi borluya aittir. Ancak borlunun seecei edim, ortalama nitelikten daha dkolamaz.

4. Seimlik borMADDE 87- Seimlik borlarda, hukuki ilikiden ve iin zelliinden aksi

anlalmadka, edimlerden birinin seimi borluya aittir.

5. Faiz

MADDE 88- Faiz deme borcunda uygulanacak yllk faiz oran, szlemedekararlatrlmamsa faiz borcunun doduu tarihte yrrlkte olan mevzuat hkmlerine gre

belirlenir.

Szleme ile kararlatrlacak yllk faiz oran, birinci fkra uyarnca belirlenen yllk faizorannn yzde elli fazlasn aamaz.

B. fa yeri


14/105

MADDE 89- Borcun ifa yeri, taraflarn ak veya rtl iradelerine gre belirlenir. Aksinebir anlama yoksa, aadaki hkmler uygulanr;

1. Para borlar, alacaklnn deme zamanndaki yerleim yerinde,

2. Para borlar, szlemenin kurulduu srada bor konusunun bulunduu yerde,

3. Bunlarn dndaki btn borlar, doumlar srasnda borlunun yerleim yerinde,ifa edilir.

Alacaklnn yerleim yerinde ifas gereken bir borcun doumundan sonra alacaklnnyerleim yerini deitirmesi sebebiyle ifa nemli lde glemise bor, alacaklnn ncekiyerleim yerinde ifa edilebilir.

C. fa zaman

I. Sreye balanmam bor

MADDE 90- fa zaman taraflarca kararlatrlmadka veya hukuki ilikinin zelliindenanlalmadka her bor, doumu annda muaccel olur.

II. Sreye bal bor

1. Aya ilikin srelerde vadeMADDE 91- Borcun ifas iin bir ayn balangc veya sonu belirlenmise, bundan ayn

birinci ve sonuncu gn; ayn ortas belirlenmise, bundan da ayn onbeinci gn anlalr.

Borcun ifas iin gn belirtilmeksizin sadece ay belirlenmise, bundan o ayn son gnanlalr.

2. Dier srelerde vade

MADDE 92- Bir borcun veya taraflardan birine den herhangi bir ykmllnszlemenin kurulmasndan balayarak belli bir srenin sonunda ifas gerekiyorsa, ifa zamanaadaki biimde belirlenir:

1. Gn olarak belirlenmi sre, szlemenin kurulduu gn saylmakszn, bu srenin songn dolmu olur. Sekiz veya onbe gn olarak belirlenmi sre ise, bir veya iki haftay deil,tam sekiz veya onbe gn ifade eder.

2. Hafta olarak belirlenmi sre, son haftann szlemenin kurulduu gne ismen uyangnnde dolmu olur.

3. Ay olarak veya yl, yaryl ve yln drtte biri gibi birden ok ay ieren bir zamanolarak belirlenmi sre, szlemenin kurulduu gn ayn kanc gn ise, son ayn bunukarlayan gnnde dolmu olur. Son ayda bunu karlayan gn yoksa sre, bu ayn son gndolmu saylr.

4. Yarm aydan onbe gnlk sre anlalr. Bir veya birden ok ay ve yarm ay olarakbelirlenmi srenin dolduu gn, son aya onbe gn eklenerek belirlenir.

Bu kurallar, srenin szlemenin kurulmasndan baka bir andan ilemeye baladdurumlarda da uygulanr.

Borlu, belirli bir sre iinde yerine getirilmesi gereken bir borcu, bu srenin dolmasndannce ifa etmekle ykmldr.

3. Tatil gnleri

MADDE 93- fa zaman veya srenin son gn, kanunlarda tatil olarak kabul edilen birgne rastlarsa, kendiliinden bu gn izleyen ve tatil olmayan ilk gne geer.

Aksine anlama geerlidir.

III. saatlerinde ifa

MADDE 94- Bor, allm i saatlerinde ifa ve kabul edilir.IV. Srenin uzatlmas


15/105

MADDE 95- Sre uzatlm ise yeni sre, aksi kararlatrlm olmadka, nceki sreninsona ermesini izleyen birinci gnden balar.

V. Erken ifa

MADDE 96- Szlemenin hkmlerinden veya zelliinden ya da durumun gereindentaraflarn aksini kastettikleri anlalmadka borlu, edimini srenin sona ermesindennce ifaedebilir. Ancak, kanun veya szleme ya da det gerei olmadka borlu, erken ifada

bulunmas sebebiyle indirim yapamaz.

VI. Karlkl bor ykleyen szlemelerde

1. fada sra

MADDE 97- Karlkl bor ykleyenbir szlemenin ifas isteminde bulunan tarafn,szlemenin koullarna ve zelliklerine gre daha sonra ifa etme hakk olmadka, kendi

borcunu ifa etmi ya da ifasn nermi olmas gerekir.

2. fa gszl

MADDE 98- Karlkl bor ykleyen bir szlemede, taraflardan birinin borcunu ifada

gszle dmesi ve zellikle iflas etmesi ya da hakkndaki haciz ileminin sonusuzkalmas sebebiyle dier tarafn hakk tehlikeye derse bu taraf, kar edimin ifas gvencealtna alnncaya kadar kendi ediminin ifasndan kanabilir.

Hakk tehlikeye den taraf, ayrca uygun bir srede istedii gvence verilmezseszlemeden dnebilir.

D. deme

I. lke paras ile

MADDE 99- Konusu para olan bor lke parasyla denir.

lke paras dnda baka bir para birimiyle deme yaplmas kararlatrlmsa,szlemede aynen deme veya bu anlama gelen bir ifade bulunmadka bor, deme

gnndeki rayi zerinden lke parasyla da denebilir.lke paras dnda baka bir para birimiyle belirlenmi ve szlemede aynen deme ya da

bu anlama gelen bir ifade de bulunmadka, borcun deme gnnde denmemesi zerinealacakl, bu alacann aynen veya vade ya da fiil deme gnndeki rayi zerinden lke

paras ile denmesini isteyebilir.

II. Mahsup

1. Ksmen demede

MADDE 100- Borlu, faiz veya giderleri demede gecikmemi ise, ksmen yaptdemeyi ana bortan dme hakkna sahiptir. Aksine anlama yaplamaz.

Alacakl, alacan bir ksm iin kefalet, rehin veya baka bir gvence alm ise, borlu

ksmen yapt demeyi, gvence altna alnan veya gvencesi daha iyi olan ksma mahsupetme hakkna sahip deildir.

2. Birden ok borta

a. Borlu ve alacaklnn bildirimine gre

MADDE 101- Birden ok borcu bulunan borlu, deme gnnde bu borlardan hangisinidemek istediini alacaklya bildirebilir.

Borlu bildirimde bulunmazsa, yaplan deme, kendisi tarafndan derhl itiraz edilmiolmadka, alacaklnn makbuzda gsterdii bor iin yaplm saylr.

b. Kanuna gre

MADDE 102- Kanunen geerli bir aklama yaplmad veya makbuzda bir aklkbulunmad durumda deme, muaccel bor iin yaplm saylr. Birden ok bor muaccel ise


16/105

demenin, borluya kar ilk olarak takip edilen bor iin yaplm olduu kabul edilir. Takipyaplmam ise deme, vadesi ilk nce gelmi olan bor iin yaplm olur.

Birden ok borcun vadesi ayn zamanda gelmise, mahsup orantl olarak; borlardanhibirinin vadesi gelmemise deme, gvencesi en az olan bor iin yaplm saylr.

III. Makbuz ve senetlerin geri verilmesi

1. Borlunun hakk

MADDE 103- Borcu deyen borlu, bir makbuz ve borcun tamam denmise, bunailikin bor senedinin geri verilmesini veya iptalini isteyebilir.

Borcun tamam denmemi veya bor senedi alacaklya bakaca haklar da vermekte iseborlu, ancak makbuz verilmesini ve demenin bor senedine ilenmesini isteyebilir.

2. Hkmleri

MADDE 104- Faiz veya kira bedeli gibi dnemsel edimlerden biri iin, alacakltarafndan ekince belirtilmeksizin makbuz verilmise, nceki dnemlere ait edimler de ifaedilmi saylr.

Alacakl anaparann tamam iin makbuz vermise, faizlerini de alm olduu kabul edilir.Bor senedi borluya geri verilmise, bor sona ermi saylr.

3. Senedin geri verilememesi

MADDE 105- Alacakl, bor senedini kaybettiini iddia ederse, borlunun istemi zerine, borcu deme srasnda, kendisine bor senedinin iptalini ve borcun sona ermi olduunugsteren resmen dzenlenmi veya usulne gre onaylanm bir belge vermek zorundadr.

Kymetli evrakn iptaline ilikin hkmler sakldr.

E. Alacaklnn temerrd

I. Koullar

MADDE 106- Yapma veya verme edimi gerei gibi kendisine nerilen alacakl, haklbir sebep olmakszn onu kabulden veya borlunun borcunu ifa edebilmesi iin kendisitarafndan yaplmas gereken hazrlk fiillerini yapmaktan kanrsa, temerrde dm olur.

Alacakl, mteselsil borlulardan birine kar temerrde derse, dierlerine kar datemerrde dm olur.

II. Hkmleri

1. Bir eyin teslimine ilikin edimlerde

a. Tevdi hakk

MADDE 107- Alacaklnn temerrde dmesi durumunda borlu, hasar ve giderlerialacaklya ait olmak zere, teslim edecei eyi tevdi ederek borcundan kurtulabilir.

Tevdi yerini, ifa yerindeki hkim belirler. Bununla birlikte ticari mallar, hkim kararolmadan da bir ardiyeye tevdi edilebilir.

b. Satma hakk

MADDE 108- Szlemenin konusu olan eyin nitelii veya iin zellii tevdi edilmesineuygun dmez veya teslim edilecek ey bozulabilir ya da bakm, korunmas veya tevdiedilmesi nemli bir gideri gerektirir ise, borlu, alacaklya nceden ihtarda bulunmaskouluyla, hkimin izniyle onu ak artrma yoluyla sattrp bedelini tevdi edebilir.

Teslim edilecek ey, borsada kaytlysa veya piyasa fiyat varsa ya da yaplacak gidereoranla deeri az ise, satn ak artrma yoluyla yaplmas zorunlu olmad gibi, hkim,nceden ihtarda bulunma koulunu aramakszn sata izin verebilir.

c. Tevdi konusunu geri alma


17/105

MADDE 109- Alacakl, tevdi edilen eyi kabul ettiini aklam veya tevdi bir rehninortadan kaldrlmas sonucunu dourmu olmadka borlu, tevdi edilen eyi geri alabilir.

Tevdi edilen ey geri alnd anda alacak, btn yan haklaryla birlikte varln srdrr.

2. Dier edimlerde

MADDE 110- Borcun konusu bir eyin teslimini gerektirmiyorsa, alacaklnn temerrdhlinde borlu, borlunun temerrdne ilikin hkmlere gre szlemeden dnebilir.

F. Dier ifa engelleri

MADDE 111- Borlunun kusuru olmakszn, alacan kime ait olduunda veyaalacaklnn kimliinde duraksama sebebiyle ya da alacakldan kaynaklanan dier kiisel birsebeple bor, alacaklya veya temsilcisine ifa edilemezse borlu, alacaklnn temerrdndeolduu gibi, tevdi ya da szlemeden dnme hakkn kullanabilir.

KNC AYIRIM

Borlarn fa Edilmemesinin Sonular

A. Borcun ifa edilmemesi

I. Giderim borcu

1. Genel olarak

MADDE 112- Bor hi veya gerei gibi ifa edilmezse borlu, kendisine hibir kusurunyklenemeyeceini ispat etmedike, alacaklnn bundan doan zararn gidermekleykmldr.

2. Yapma ve yapmama borlarnda

MADDE 113- Yapma borcu, borlu tarafndan ifa edilmedii takdirde alacakl, masraf

borluya ait olmak zere edimin kendisi veya bakas tarafndan ifasnaizin verilmesiniisteyebilir; her trl giderim isteme hakk sakldr.

Yapmama borcuna aykr davranan borlu, bu aykr davrannn dourduu zarargidermekle ykmldr.

Alacakl, ayrca borca aykr durumun ortadan kaldrlmasn veya bu konuda masrafborluya ait olmak zere kendisinin yetkili klnmasn isteyebilir.

II. Sorumluluun ve giderim borcunun kapsam

1. Genel olarak

MADDE 114- Borlu, genel olarak her trl kusurdan sorumludur. Borlununsorumluluunun kapsam, iin zel niteliine gre belirlenir. zellikle borlu iin bir yarar

salamyorsa, sorumluluk daha hafif olarak deerlendirilir.Haksz fiil sorumluluuna ilikin hkmler, kyas yoluyla szlemeye aykrlk hllerine

de uygulanr.

2. Sorumsuzluk anlamas

MADDE 115- Borlunun ar kusurundan sorumlu olmayacana ilikin nceden yaplananlama kesin olarak hkmszdr.

Borlunun alacakl ile hizmet szlemesinden kaynaklanan herhangi bir bor sebebiylesorumlu olmayacana ilikin olarak nceden yapt her trl anlama kesin olarakhkmszdr.

Uzmanl gerektiren bir hizmet, meslek veya sanat, ancak kanun ya da yetkili makamlar

tarafndan verilen izinle yrtlebiliyorsa, borlunun hafif kusurundan sorumlu olmayacanailikin nceden yaplan anlama kesin olarak hkmszdr.


18/105

3. Yardmc kiilerin fiillerinden sorumluluk

MADDE 116- Borlu, borcun ifasn veya bir bor ilikisinden doan hakknkullanlmasn, birlikte yaad kiiler ya da yannda alanlar gibi yardmclarna kanunauygun surette brakm olsa bile, onlarn ii yrttkleri srada dier tarafa verdikleri zarargidermekle ykmldr.

Yardmc kiilerin fiilinden doan sorumluluk, nceden yaplan bir anlamayla tamamenveya ksmen kaldrlabilir.

Uzmanl gerektiren bir hizmet, meslek veya sanat, ancak kanun veya yetkili makamlartarafndan verilen izinle yrtlebiliyorsa, borlunun yardmc kiilerin fiillerinden sorumluolmayacana ilikin anlama kesin olarak hkmszdr.

B. Borlunun temerrd

I. Koullar

MADDE 117- Muaccel bir borcun borlusu, alacaklnn ihtaryla temerrde der.

Borcun ifa edilecei gn, birlikte belirlenmi veya szlemede sakl tutulan bir hakka

dayanarak taraflardan biri usulne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlemise, bugnn gemesiyle; haksz fiilde fiilin ilendii, sebepsiz zenginlemede ise zenginlemeningerekletii tarihte borlu temerrde dm olur. Ancak sebepsiz zenginleenin iyiniyetliolduu hllerde temerrt iin bildirim arttr.

II. Hkmleri

1. Genel olarak

a. Gecikme tazminat

MADDE 118- Temerrde den borlu, temerrde dmekte kusuru olmadn ispatetmedike,borcun ge ifasndan dolay alacaklnn urad zarar gidermekle ykmldr.

b. Beklenmedik hlden sorumluluk

MADDE 119- Temerrde den borlu, beklenmedik hl sebebiyle doacak zarardansorumludur.

Borlu, temerrde dmekte kusuru olmadn veya borcunu zamannda ifa etmi olsaydbile beklenmedik hlin ifa konusu eye zarar vereceini ispat ederek bu sorumluluktankurtulabilir.

2. Temerrt faizi

a. Genel olarak

MADDE 120- Uygulanacak yllk temerrt faizi oran, szlemede kararlatrlmamsa,faiz borcunun doduu tarihte yrrlkte olan mevzuat hkmlerine gre belirlenir.

Szleme ile kararlatrlacak yllk temerrt faizi oran, birinci fkra uyarnca belirlenenyllk faiz orannn yzde yz fazlasn aamaz.

Akd faiz oran kararlatrlmakla birlikte szlemede temerrt faizi kararlatrlmamsave yllk akd faiz oran da birinci fkrada belirtilen faiz oranndan fazla ise, temerrt faizioran hakknda akd faiz oran geerli olur.

b. Faizlerde, iratlarda ve balamada temerrt faizi

MADDE 121- Faiz veya irat borcunu ya da balad bir miktar paray demektetemerrde den borlu, icra takibine giriildii veya dava ald gnden balayarak,temerrt faizi demekle ykmldr.

Buna aykr olarak yaplan anlamalar, ceza koulu hkmlerine tabi olur.

Temerrt faizine, ayrca temerrt faizi yrtlemez.3. Akn zarar


19/105

MADDE 122- Alacakl, temerrt faizini aan bir zarara uram olursa, borlu kendisininhibir kusuru bulunmadn ispat etmedike, bu zarar da gidermekle ykmldr.

Temerrt faizini aan zarar miktar grlmekte olan davada belirlenebiliyorsa, davacnnistemi zerine hkim, esas hakknda karar verirken bu zararn miktarna da hkmeder.

4. Karlkl bor ykleyen szlemelerde

a. Sre verilmesi

MADDE 123- Karlkl bor ykleyen szlemelerde, taraflardan biri temerrde dttakdirde dieri, borcun ifa edilmesi iin uygun bir sre verebilir veya uygun bir sreverilmesini hkimden isteyebilir.

b. Sre verilmesini gerektirmeyen durumlar

MADDE 124- Aadaki durumlarda sre verilmesine gerek yoktur:

1. Borlunun iinde bulunduu durumdan veya tutumundan sre verilmesinin etkisizolaca anlalyorsa.

2. Borlunun temerrd sonucunda borcun ifas alacakl iin yararsz kalmsa.

3. Borcun ifasnn, belirli bir zamanda veya belirli bir sre iinde gereklememesizerine, ifann artk kabul edilmeyecei szlemeden anlalyorsa.

c. Seimlik haklar

MADDE 125- Temerrde denborlu, verilen sre iinde, borcunu ifa etmemise veyasre verilmesini gerektirmeyen bir durum sz konusu ise alacakl, her zaman borcun ifasn vegecikme sebebiyle tazminat isteme hakkna sahiptir.

Alacakl, ayrca borcun ifasndan ve gecikme tazminat isteme hakkndan vazgetiinihemen bildirerek, borcun ifa edilmemesinden doan zararn giderilmesini isteyebilir veyaszlemeden dnebilir.

Szlemeden dnme hlinde taraflar, karlkl olarak ifa ykmllnden kurtulurlar ve

daha nce ifa ettikleri edimleri geri isteyebilirler. Bu durumdaborlu, temerrde dmektekusuru olmadnispat edemezse alacakl, szlemenin hkmsz kalmas sebebiyle uradzararn giderilmesini deisteyebilir.

d. Srekli edimli szlemelerde

MADDE 126- fasna balanm srekli edimli szlemelerde, borlunun temerrdhlinde alacakl, ifa ve gecikme tazminat isteyebilecei gibi, szlemeyi feshederek,szlemenin sresinden nce sona ermesi yznden urad zararn giderilmesini deisteyebilir.

NC AYIRIM

Bor likilerinin nc Kiilere Etkisi

A. Alacaklya halef olma

MADDE 127- Alacaklya ifada bulunan nc kii, aadaki hllerde ifas lsndealacaklnn haklarna halef olur:

1. Bakasnn borcu iin rehnedilen bir eyi rehinden kurtard ve bu ey zerindemlkiyet veya baka bir ayni hakk bulunduu takdirde.

2. Alacaklya ifada bulunan nc kiinin ona halef olaca, borlu tarafndan ifadannce alacaklya bildirildii takdirde.

Dier halefiyet hllerine ilikin kanun hkmleri sakldr.B. nc kiinin fiilini stlenme


20/105

MADDE 128- nc bir kiinin fiilini bakasna kar stlenen, bu fiilingereklememesinden doan zarar gidermekle ykmldr.

Belirli bir sre iin yaplan stlenmede, srenin bitimine kadar stlenene edimini ifaetmesi iin yazl olarak bavurulmamas hlinde, stlenenin sorumluluunun sona ereceikararlatrlabilir.

C. nc kii yararna szlemeI. Genel olarak

MADDE 129- Kendi adna szleme yapan kii, szlemeye nc kii yararna bir edimykmll koydurmusa, edimin nc kiiye ifa edilmesini isteyebilir.

nc kii veya nc kiiye halefolanlar da, taraflarn amacna veya rf ve deteuygun dt takdirde edimin ifasn isteyebilirler. Bu durumda, nc kii veya ona halefolanlar bu hakk kullanmak istediklerini borluya bildirdikten sonra, alacakl borluyu ibraedemeyecei gibi, borcun nitelik ve kapsamn da deitiremez.

II. Sorumluluk sigortalarnda

MADDE 130- Bakasn altran kii, altrd kiiye kar hukuki sorumluluunugvence altna almak zere sigorta yaptrmsa, sigortadan doan haklar dorudan doruyaalana ait olur.

Ancak, alana denecek sigorta tazminat, genel hkmlere gre denecek tazminattanindirilir.

Dier hukuki sorumluluk sigortalarna ilikin kanun hkmleri sakldr.

NC BLM

Borlarn ve Bor likilerinin Sona Ermesi, Zamanam

BRNC AYIRIM

Sona Erme Hlleri

A. Asl borca bal hak ve borlarn sona ermesi

MADDE 131- Asl bor ifa ya da dier bir sebeple sona erdii takdirde, rehin, kefalet, faizve ceza koulu gibi buna bal hak ve borlar da sona ermi olur.

lemi faizin ve ceza koulunun ifasn isteme hakk szlemeyle veya ifa anna kadaryaplacak bir bildirimle sakl tutulmu ise ya da durum ve koullardan sakl tutulduuanlalmaktaysa, bu faizler ve ceza koulu istenebilir.

Tanmaz rehnine, kymetli evraka ve konkordatoya ilikin zel hkmler sakldr.

B. braMADDE 132- Borcu douran ilem kanunen veya taraflarca belli bir ekle bal tutulmu

olsa bile bor, taraflarn ekle bal olmakszn yapacaklar ibra szlemesiyle tamamen veyaksmen ortadan kaldrlabilir.

C. Yenileme

I. Genel olarak

MADDE 133- Yeni bir borla mevcut bir borcun sona erdirilmesi, ancak taraflarn buyndeki ak iradesi ile olur.

zelliklemevcut bor iin kambiyo taahhdnde bulunulmas veya yeni bir alacak senediya da yeni bir kefalet senedidzenlenmesi, taraflarn ak yenileme iradeleri olmadkayenileme saylmaz.

II. Cari hesaplarda


21/105

MADDE 134- eitli kalemlerin bir cari hesaba sadece kaydedilmi olmas, borcunyenilenmi olduu anlamna gelmez.

Ancak, hesabn kesilmi ve hesap sonucu dier tarafa kabul edilmi olmas durumunda,bor yenilenmi olur.

Kalemlerden birinin gvencesi varsa, aksi kararlatrlmadka, hesap kesilip sonucunkabul edilmi olmas, gvenceyi sona erdirmez.

D. Birleme

MADDE 135- Alacakl ve borlu sfatlarnn ayn kiide birlemesiyle bor sona erer.Ancak, nc kiilerin alacak zerinde nceden mevcutolan haklar birlemedenetkilenmez.

Birleme gemie etkili olarakortadan kalkarsa, bor varln srdrr.

Tanmaz rehni ve kymetli evraka ilikin zel hkmler sakldr.

E. fa imknszl

I. Genel olarak

MADDE 136- Borcun ifas borlunun sorumlu tutulamayaca sebeplerle imknszlarsa,bor sona erer.

Karlkl bor ykleyen szlemelerde imknszlk sebebiyle bortan kurtulan borlu,kar taraftan alm olduu edimi sebepsiz zenginleme hkmleri uyarnca geri vermekleykml olup, henz kendisine ifa edilmemi olan edimi isteme hakkn kaybeder. Kanunveya szlemeyle borcun ifasndan nce doan hasarn alacaklya ykletilmi olduudurumlar, bu hkmn dndadr.

Borlu ifann imknszlatn alacaklya gecikmeksizin bildirmez ve zararn artmamasiin gerekli nlemleri almazsa, bundan doan zararlar gidermekle ykmldr.

II. Ksmi ifa imknszl

MADDE 137- Borcun ifas borlunun sorumlu tutulamayaca sebeplerle ksmenimknszlarsa borlu, borcunun sadece imknszlaan ksmndan kurtulur. Ancak, bu ksmiifa imknszl nceden ngrlseydi taraflarca byle bir szlemenin yaplmayaca akaanlalrsa, borcun tamam sona erer.

Karlkl bor ykleyen szlemelerde, bir tarafn borcu ksmen imknszlar ve alacaklksmi ifaya raz olursa, kar edim de o oranda ifa edilir. Alacaklnn byle bir ifaya razolmamas veya kar edimin blnemeyen nitelikte olmas durumunda, tam imknszlkhkmleri uygulanr.

III. Ar ifa gl

MADDE 138- Szlemenin yapld srada taraflarca ngrlmeyen ve ngrlmesi de

beklenmeyen olaanst bir durum, borludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya kar veszlemenin yapld srada mevcut olgular, kendisinden ifann istenmesini drstlkkurallarna aykr decek derecede borlu aleyhine deitirir ve borlu da borcunu henz ifaetmemi veya ifann ar lde glemesinden doan haklarn sakl tutarak ifa etmi olursa

borlu, hkimden szlemenin yeni koullara uyarlanmasn isteme, bu mmkn olmadtakdirde szlemeden dnme hakkna sahiptir. Srekli edimli szlemelerde borlu, kuralolarak dnme hakknn yerine fesih hakkn kullanr.

Bu madde hkm yabanc para borlarnda da uygulanr.

F. Takas

I. Koullar

1. Genel olarak


22/105

MADDE 139- ki kii, karlkl olarak bir miktar para veya zde dier edimleri birbirineborlu olduklar takdirde, her iki bor muaccel ise her biri alacan borcuyla takas edebilir.

Alacaklardan biri ekimeli olsa bile takas ileri srlebilir.

Zamanamna uram bir alacan takas, ancak takas edilebilecei anda henzzamanamna uramam olmas kouluyla ileri srlebilir.

2. Kefalet hlinde

MADDE 140- Asl borlunun takas ileri srme hakk bulunduka, kefilide alacaklyaifada bulunmaktan kanabilir.

3. nc kii yararna szleme hlinde

MADDE 141- nc kii yararna borlanan kii, bu borcu ileszlemenin diertarafndanolan alacan takas edemez.

4. Borlunun iflas hlinde

MADDE 142- Borlunun iflas hlinde alacakllar, muaccel olmasalar bile, alacaklarn,mflise olan borlar iletakas edebilirler.

II. HkmleriMADDE 143- Takas, ancak borlunun takas iradesini alacaklya bildirmesiyle gerekleir.

Bu durumda her iki bor, takas edilebilecekleri anda daha az olan bor tutarnca sona erer.

Cari hesapla ilgili ticarete ilikin zel teamller sakldr.

III. Alacaklnn rzasyla takas edilebilir alacaklar

MADDE 144- Aadaki alacaklar takas haklarnn doumundan sonra,ancakalacakllarn rzasyla takas edilebilir:

1. Tevdi edilmi eyann geri verilmesine veya bedeline ilikin alacaklar.

2. Haksz olarak alnm veya aldatma sonucundaalkonulmu eyann geri verilmesine

veya bedeline ilikin alacaklar.3. Nafaka ve ii creti gibi, borlunun ve ailesinin bakm iin zorunlu olup, zel niteliigerei, dorudan alacaklya verilmesi gereken alacaklar.

IV. Takastan feragat

MADDE 145- Borlu, takas hakkndan nceden de feragat edebilir.

KNC AYIRIM

Zamanam

A. SrelerI. On yllk zamanam

MADDE 146- Kanunda aksine bir hkm bulunmadka, her alacak on yllkzamanamna tabidir.

II. Be yllk zamanam

MADDE 147- Aadaki alacaklar iin be yllk zamanam uygulanr:

1. Kira bedelleri, anapara faizleri ve cret gibi dier dnemsel edimler.

2. Otel, motel, pansiyon ve tatil ky gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta vebenzeri yerlerdeki yeme ime bedelleri.

3. Kk sanat ilerinden ve kk apta perakende satlardan doan alacaklar.


23/105

4. Bir ortaklkta, ortaklk szlemesinden doan ve ortaklarn birbirleri veya kendileri ileortaklk arasndaki; bir ortakln mdrleri, temsilcileri, denetileri ile ortaklk veya ortaklararasndaki alacaklar.

5. Veklet, komisyon ve acentalk szlemelerinden, ticari simsarlk creti alaca dnda,simsarlk szlemesinden doan alacaklar.

6. Yklenicinin ykmllklerini ar kusuruyla hi ya da gerei gibi ifa etmemesidnda, eser szlemesinden doan alacaklar.

III. Srelerin kesinlii

MADDE 148- Bu ayrmda belirlenen zamanam sreleri, szlemeyle deitirilemez.

IV. Zamanamnn balangc

1. Genel olarak

MADDE 149- Zamanam, alacan muaccel olmasyla ilemeye balar.

Alacan muaccel olmasnn bir bildirime bal olduu hllerde, zamanam bu bildiriminyaplabilecei gnden ilemeye balar.

2. Dnemsel edimlerdeMADDE 150- mr boyunca gelir ve benzeri dnemsel edimlerde, alacan tamam iin

zamanam, ifa edilmemi ilk dnemsel edimin muaccel olduu gnde ilemeye balar.

Alacan tamam zamanamna uramsa, ifa edilmemi dnemsel edimler dezamanamna uram olur.

V. Srelerin hesaplanmas

MADDE 151- Sreler hesaplanrken zamanamnn balad gn saylmaz vezamanam ancak srenin son gn de hak kullanlmakszn geince gereklemi olur.

Zamanam srelerinin hesaplanmasnda da, borlarn ifasndaki srelerin hesaplanmasnailikin hkmler uygulanr.

B. Bal alacaklarda zamanam

MADDE 152- Asl alacak zamanamna uraynca, ona bal faiz ve dier alacaklar dazamanamna uram olur.

C. Zamanamnn durmas

MADDE 153- Aadaki durumlarda zamanam ilemeye balamaz, balamsa durur:

1. Velayet sresince, ocuklarn ana ve babalarndan olan alacaklar iin.

2. Vesayet sresince, vesayet altnda bulunanlarn vasiden veya vesayet ilemlerisebebiyle Devletten olan alacaklar iin.

3. Evlilik devam ettii srece, elerin dierinden olan alacaklar iin.

4. Hizmet ilikisi sresince, ev hizmetlilerinin onlar altranlardan olan alacaklar iin.

5. Borlu, alacak zerinde intifa hakkna sahip olduu srece.

6. Alaca, Trk mahkemelerinde ileri srme imknnn bulunmad srece.

7. Alacakl ve borlu sfatnn ayn kiide birlemesinde, birlemenin ileride gemie etkiliolarak ortadan kalkmas durumunda, bu durumun ortaya kmasna kadar geecek srece.

Zamanamn durduran sebeplerin ortadan kalkt gnn bitiminde zamanam ilemeyebalar veya durmadan nce balam olan ilemesini srdrr.

D. Zamanamnn kesilmesi

I. Sebepleri

MADDE 154- Aadaki durumlarda zamanam kesilir:


24/105

1. Borlu borcu ikrar etmise, zellikle faiz demi veya ksmen ifada bulunmusa ya darehin vermi veya kefil gstermise.

2. Alacakl, dava veya defi yoluyla mahkemeye veya hakeme bavurmusa, icra takibindebulunmusa ya da iflas masasna bavurmusa.

II. Birlikte borlulara etkisi

MADDE 155- Zamanam mteselsil borlulardan veya blnemeyen borcunborlularndan birine kar kesilince, dierlerine kar da kesilmi olur.

Zamanam asl borluya kar kesilince, kefile kar da kesilmi olur.

Zamanam kefile kar kesilince, asl borluya kar kesilmi olmaz.

III. Yeni srenin balamas

1. Borcun ikrar edilmesi veya karara balanmas hlinde

MADDE 156- Zamanamnn kesilmesiyle, yeni bir sre ilemeye balar.

Bor bir senetle ikrar edilmi veya bir mahkeme ya da hakem kararna balanm ise, yenisre her zaman on yldr.

2. Alacaklnn fiili hlindeMADDE 157- Bir dava veya defi yoluyla kesilmi olan zamanam, dava sresince

taraflarn yarglamaya ilikin her ileminden veya hkimin her kararndan sonra yenidenilemeye balar.

Zamanam, icra takibiyle kesilmise, alacan takibine ilikin her ilemden sonra yenidenilemeye balar.

Zamanam, iflas masasna bavurma sebebiyle kesilmise, iflasa ilikin hkmleregre alacan yeniden istenmesi imknnn doumundan itibaren yeniden ilemeye balar.

E. Davann reddinde ek sre

MADDE 158- Dava veya defi; mahkemenin yetkili veya grevli olmamas ya dadzeltilebilecek bir yanllk yaplmas yahut vaktinden nce alm olmas nedeniylereddedilmi olup da o arada zamanam veya hak drc sre dolmusa, alacakl altmgnlk ek sre iinde haklarn kullanabilir.

F. Tanr rehni ile gvenceye balanm alacakta

MADDE 159- Alacan bir tanr rehniyle gvenceye balanm olmas, bu alacak iinzamanamnn ilemesine engel olmaz; bununla birlikte alacaklnn, hakkn rehinden almayetkisi devam eder.

G. Zamanamndan feragat

MADDE 160- Zamanamndan nceden feragat edilemez.

Mteselsil borlulardan birinin feragat etmi olmas, dierlerine kar ileri srlemez.Blnemez bir borcun borlularndan birinin feragat etmi olmas durumunda da ayn

hkm uygulanr.

Asl borlununferagatide kefile kar ileri srlemez.

H. leri srlmesi

MADDE 161- Zamanam ileri srlmedike, hkim bunu kendiliinden gz nnealamaz.

DRDNC BLM

Bor likilerinde zel DurumlarBRNC AYIRIM


25/105

Teselsl

A. Mteselsil borluluk

I. Douu

MADDE 162- Birden ok borludan her biri, alacaklya kar borcun tamamndansorumlu olmay kabul ettiini bildirirse, mteselsil borluluk doar.

Byle bir bildirim yoksa, mteselsil borluluk ancak kanunda ngrlen hllerde doar.

II. D iliki

1. Hkmleri

a. Borlularn sorumluluu

MADDE 163- Alacakl, borcun tamamnn veya bir ksmnn ifasn, dilerseborlularn hepsinden, dilerse yalnz birinden isteyebilir.

Borlularn sorumluluu, borcun tamam deninceye kadar devam eder.

b. Borlularn savunmalar

MADDE 164- Mteselsil borlulardan biri, alacaklya kar, ancak onunla kendiarasndaki kiisel ilikilerden veya mteselsil borcun sebep ya da konusundan doan defi veitirazlar ileri srebilir.

Mteselsil borlulardan biri ortak defi ve itirazlar ileri srmezse, dierlerine karsorumlu olur.

c. Borlularn bireysel davran

MADDE 165- Kanun veya szleme ile aksi belirlenmedike, borlulardan biri kendidavranyla dier borlularn durumunu arlatramaz.

2. Borcun sona ermesi

MADDE 166- Borlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamn veya bir ksmn sonaerdirmise, bu oranda dier borlular da bortan kurtarm olur.

Borlulardan biri, alacaklya ifada bulunmakszn bortan kurtulmusa, dier borlularbundan, ancak durumun veya borcun niteliinin elverdii lde yararlanabilirler.

Alacaklnn borlulardan biriyle yapt ibra szlemesi, dier borlular da ibra edilenborlunun i ilikideki borca katlma pay orannda bortan kurtarr.

III. iliki

1. Paylam

MADDE 167- Aksi kararlatrlmadka veya borlular arasndaki hukuki ilikininniteliinden anlalmadka, borlulardan her biri, alacaklya yaplan ifadan, birbirlerine kareit paylarla sorumludurlar.

Kendisine den paydan fazla ifada bulunan borlunun, dedii fazla miktar dierborlulardan isteme hakk vardr. Bu durumda borlu, her bir borluya ancak pay oranndarcu edebilir.

Borlulardan birinden alnamayan miktar, dier borlular eit olarak stlenmekleykmldrler.

2. Alacaklya halef olma

MADDE 168- Dierlerine rcu hakkna sahip olan borlulardan her biri, ifa ettii miktarorannda alacaklnn haklarna halefolur.

Alacakl dierlerinin zararna olarak borlulardan birinin durumunu iyiletirirse, bununsonularna katlanr.


26/105

B. Mteselsil alacakllk

MADDE 169- Mteselsil alacakllk, borlunun, alacakllardan her birine borcuntamamn isteme hakkn tand veya kanunun belirledii durumlarda doar.

Borlu, alacakllardan birine yapt ifayla, btn alacakllara kar borcundan kurtulmuolur.

Alacakllardan birinin icraya veya mahkemeye bavurmu olduu kendisinebildirilmedike, borlu onlardan diledii birine ifada bulunabilir.

Aksi kararlatrlmadka veya alacakllar arasndaki hukuki ilikinin niteliindenanlalmadka, alacakllardan her birinin edim zerindeki haklar eittir.

Kendisine den paydan fazlasn elde eden alacakl, bu fazlal payn alamam olandier alacakllara demekle ykmldr.

KNC AYIRIM

Koullar

A. Geciktirici koul

I. Genel olarak

MADDE 170- Bir szlemenin hkm ifade etmesi, gerekleip gereklemeyeceibilinmeyen bir olguya braklmsa, szleme geciktirici koula balanm olur.

Aksi kararlatrlmamsa, geciktiricikoula bal szleme, ancak koulun gerekletiiandan balayarak hkm ifade eder.

II. Koulun askda olduu sradaki durum

MADDE 171- Koul gerekleinceye kadar borlu, borcun gerei gibi ifasnengelleyecek her trl davrantan kanmakla ykmldr.

Koula bal hakk tehlikeye drlen alacakl, alaca koula bal olmayan alacakllarnhaklarn korumak zere bavurabilecekleri nlemleri alabilir.

Koulun gereklemesinden nce yaplan tasarruflar, koulun hkmlerini zedelediioranda geersiz olur.

III. Koul gerekleinceye kadar elde edilen yararlar

MADDE 172- Borcun konusunu oluturan ey, koulun gereklemesinden ncekendisine verilen alacakl, koul gerekleirse, koulun gereklemesine kadar elde ettiiyararlarn sahibi olur.

Koul gereklemezse alacakl, elde ettii yararlar geri vermekle ykmldr.B. Bozucu koul

MADDE 173- Sona ermesi nceden gerekleip gereklemeyecei bilinmeyen bir olguyabraklan szleme, bozucu koula balanm olur.

Bozucu koula balanm szlemenin hkmleri, koulun gerekletii anda ortadankalkar.

Aksi kararlatrlmadka veya iin niteliinden anlalmadka sona erme, gemie etkiliolmaz.

C. Ortak hkmler

I. Koulun gereklemesi


27/105

MADDE 174- Koul, taraflardan birinin bizzat yerine getirmesi gerekli bir davrandeilse, o tarafn lm hlinde mirass onun yerine geebilir.

II. Drstlk kurallarna aykr engelleme

MADDE 175- Taraflardan biri, koulun gereklemesine drstlk kurallarna aykrolarak engel olursa, koul gereklemi saylr.

Taraflardan biri, koulun gereklemesini drstlk kurallarna aykr biimde salarsa,koul gereklememi saylr.

III. Yasak koullar

MADDE 176- Bir koul, hukuka veya ahlaka aykr bir yapma veya yapmama fiilinisalamak amacyla konulmusa, bu koula bal hukuki ilem kesin olarak hkmszdr.

NC AYIRIM

Balanma Paras, Cayma Paras ve Ceza Koulu

A. Balanma parasMADDE 177- Szleme yaplrken bir kimsenin vermi olduu bir miktar para, cayma

paras olarak deil szlemenin yapldna kant olarak verilmi saylr.

Aksine szleme veya yerel det olmadka, balanma paras esas alacaktan dlr.

B. Cayma paras

MADDE 178- Cayma paras kararlatrlmsa, taraflardan her biri szlemeden caymayayetkili saylr; bu durumda paray vermi olan cayarsa verdiini brakr; alm olan cayarsaaldnn iki katn geri verir.

C. Ceza koulu

I. Alacaklnn haklar1. Cezann szlemenin ifas ile ilikisi

MADDE 179- Bir szlemenin hi veya gerei gibi ifa edilmemesi durumu iin bir cezakararlatrlmsa, aksi szlemeden anlalmadka alacakl, ya borcun ya da cezann ifasnisteyebilir.

Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu iin kararlatrlmsaalacakl, hakkndan aka feragat etmi veya ifay ekincesiz olarak kabul etmi olmadka,asl borla birlikte cezann ifasn da isteyebilir.

Borlunun, kararlatrlan cezay ifa ederek szlemeyi, dnme veya fesih suretiyle sonaerdirmeye yetkili olduunu ispat etme hakk sakldr.

2. Ceza ile zarar arasndaki ilikiMADDE 180- Alacakl hibir zarara uramam olsa bile, kararlatrlan cezann ifas

gerekir.

Alacaklnn urad zarar kararlatrlan ceza tutarn ayorsa alacakl, borlunun kusurubulunduunu ispat etmedike aan miktar isteyemez.

3. Ksmi ifann yanmas

MADDE 181- Ceza kouluna ilikin hkmler, dnme durumunda ifa edilmi olan ksmnalacaklya kalacan ngren szlemelere de uygulanr.

Taksitle sata ilikin hkmler sakldr.

II. Cezann miktar, geersizlii ve indirilmesiMADDE 182- Taraflar, cezann miktarn serbeste belirleyebilirler.


28/105

Asl bor herhangi bir sebeple geersiz ise veya aksi kararlatrlmadka sonradan borlunun sorumlu tutulamayaca bir sebeple imknsz hle gelmise, cezann ifasistenemez. Ceza koulunun geersiz olmas veya borlunun sorumlu tutulamayaca birsebeple sonradan imknsz hle gelmesi, asl borcun geerliliini etkilemez.

Hkim, ar grd ceza koulunu kendiliinden indirir.

BENC BLM

Bor likilerinde Taraf Deiiklikleri

BRNC AYIRIM

Alacan Devri

A. Koullar

I. radi devir

1. Genel olarak

MADDE 183- Kanun, szleme veya iin nitelii engel olmadka alacakl, borlununrzasn aramakszn alacan nc bir kiiye devredebilir.

Borlu, devir yasa iermeyen yazl bir bor tanmasna gvenerek alaca devralmolan nc kiiye kar, alacan devredilemeyeceinin kararlatrlm bulunduusavunmasn ileri sremez.

2. ekli

MADDE 184- Alacan devrinin geerlilii, yazl ekilde yaplm olmasna baldr.

Alacan devri sz verme, ekle bal deildir.

II. Yasal veya yargsal devir ve etkisi

MADDE 185- Alacan devri kanun veya mahkeme karar gereince gereklemise, budevir zel bir ekle ve nceki alacaklnn rzasn aklamasna gerek olmakszn, nckiilere kar ileri srlebilir.

B. Devrin hkmleri

I. Borlunun durumu

1. yiniyetle yaplan ifa

MADDE 186Borlu, alacan devredildii, devreden veya devralan tarafndan kendisine bildirilmemise, nceki alacaklya; alacak birka kez devredilmise, son devralan yerinenceki devralanlardan birine iyiniyetle ifada bulunarak borcundan kurtulur.

2. fadan kanma ve tevdi

MADDE 187- Kime ait olduu ekimeli bulunan bir alacan borlusu, ifadan kanabilirve alacan konusunu hkim tarafndan belirlenen yere tevdi etmekle bortan kurtulur.

Borlu, alacan ekimeli olduunu bildii hlde ifada bulunursa, bundan doacaksonulardan sorumlu olur.

Dava konusu olan ekime mahkemece henz sonuca balanmam ve bor da muaccelise, taraflardan her biri borluyu, edimi tevdi etmeye zorlayabilir.

3. Borluya ait savunmalar

MADDE 188- Borlu, devri rendii srada devredene kar sahip olduu savunmalar,devralana kar da ileri srebilir.

Borlu, devri rendii anda muaccel olmayan alacan, devredilen alacaktan nce veyaonunla ayn anda muaccel olmas kouluyla borcu ile takas edebilir.


29/105

II. ncelik haklar ve bal haklarn geii

MADDE 189- Alacan devri ile devredenin kiiliine zg olanlar dndaki ncelikhaklar ve bal haklar da devralana geer.

Asl alacakla birlikte ilemi faizler de devredilmi saylr.

III. Senet ve belgelerin teslimi ve bilgi verilmesiMADDE 190- Devreden, devralana alacak senedi ile elinde bulunan ispatla ilgili dier belgeleri teslim etmek ve alacan ileri srebilmesi iin gerekli bilgileri vermekleykmldr.

IV. Garanti

1. Genel olarak

MADDE 191- Alacak, bir edim karlnda devredilmise devreden, devir srasndaalacan varln ve borlunun deme gcne sahip olduunu garanti etmi olur.

Alacak bir edim karl olmakszn devredilmi ya da kanun gereince bakasnagemise, devreden veya nceki alacakl, alacan varlndan ve borlunun deme gcnden

sorumlu deildir.2. faya ynelik devir

MADDE 192- Alacakl, alacan borcu ifaya ynelik olarak devretmekle birlikte borcamahsup edilecek miktar belirlememise devralan, ancak borludan ald veya gereken zenigsterseydi alabilecek olduu miktar, kendi alacana mahsup etmek zorundadr.

3. Sorumluluun kapsam

MADDE 193- Devralan garanti ile ykml olan devredenden aadaki istemlerdebulunabilir:

1. fa ettii kar edimin faizi ile birlikte geri verilmesini.

2. Devrin sebep olduu giderleri.

3. Borluya kar devrald alaca elde etmek iin yapt ve sonusuz giriimlerin yolat giderleri.

4. Devreden kusursuzluunu ispat etmedike urad dier zararlarn.

C. zel hkmlerin sakll

MADDE 194- Baz haklarn devrine zg olarak kanunla konulmu bulunan hkmlersakldr.

KNC AYIRIM

Borcun stlenilmesi

A. stlenme szlemesi

MADDE 195- Borlu ile i stlenme szlemesi yapan kii, borcu bizzat ifa ederek veyaalacaklnn rzasyla borcu stlenerek, borluyu borcundan kurtarma ykmll altnagirmi olur.

Borlu, i stlenme szlemesinden doan borlarn ifa etmedike, dier taraftanykmlln yerine getirmesini isteyemez.

Borlu, borcundan kurtarlmamsa, dier taraftan gvence isteyebilir.

B. D stlenme szlemesi

I. neri ve kabul


30/105

MADDE 196- Borlunun yerine yenisinin gemesi ve borcundan kurtarlmas, borcustlenen ile alacakl arasnda yaplacak szlemeyle olur.

stlenme szlemesinin, stlenen veya onun izni ile borlu tarafndan alacaklyabildirilmesi, d stlenme szlemesinin yaplmasna ilikin neri anlamna gelir.

Alacaklnn kabul ak veya rtl olabilir. Alacakl, ekince ileri srmeksizin stleneninifasn kabul eder veya onun borlu sfat ile yapt dier herhangi bir ileme rza gsterirse,

borcun stlenilmesini kabul etmi saylr.

II. nerinin balaycl

MADDE 197- Borcun stlenilmesine ilikinneri alacakl tarafndan her zaman kabuledilebilir. Ancak, stlenen veya nceki borlu, kabul iin bir sre koyabilir. Alacakl busrenin bitimine kadar susarsa, neri reddedilmi saylr.

nerinin alacakl tarafndan kabul edilmesinden nce yeni bir i stlenme szlemesiyaplr ve bu ikinci stlenmeye ilikin olarak alacaklya neride bulunulursa, ilk neride

bulunan, nerisi ile bal olmaktan kurtulur.

C. Borlunun deimesinin sonular

I. Bal hak ve borlar

MADDE 198- Borlu deimi olsa bile, alacaklnn borlunun kiiliine zg olanlardndaki bal haklar sakl kalr.

Bununla birlikte borcun gvencesi olarak rehin veren nc kiinin ve kefilinsorumluluklar, ancak onlarn borcun stlenilmesine yazl olarak rza gstermeleri hlindedevam eder.

II. Savunmalar

MADDE 199- stlenilen borca ilikin savunmalar ileri srme hakk, yeni borluya geer.

D stlenme szlemesinden aksi anlalmadka yeni borlu, alacaklya kar nceki

borlunun ileri srebilecei kiisel savunmalarda bulunamaz.Yeni borlu, i stlenme szlemesinden kaynaklanan savunmalar alacaklya kar ileri

sremez.

D. Szlemenin hkmszl

MADDE 200- D stlenme szlemesi hkmsz hle gelirse, iyiniyetli nc kiilerinhaklar sakl kalmak zere, eski bor btn bal borlaryla birlikte varln srdrr.

Bundan baka, borcu stlenen stlenme szlemesinin hkmsz hle gelmesinde vealacaklnn zarara uramasnda kendisine bir kusur yklenemeyeceini ispat etmedikealacakl, nceden salanm gvenceyi yitirmesi yznden veya baka herhangi bir sebepleurad zararn giderilmesini stlenenden isteyebilir.

E. Borca katlmaMADDE 201- Borca katlma, mevcut bir borca borlunun yannda yer almak zere,

katlan ile alacakl arasnda yaplan ve katlann, borlu ile birlikte bortan sorumlu olmassonucunu douran bir szlemedir.

Borca katlan ile borlu, alacaklya kar mteselsilen sorumlu olurlar.

F. Malvarlnn veya iletmenin devralnmas

MADDE 202- Bir malvarln veya bir iletmeyi aktif ve pasifleri ile birlikte devralan,bunu alacakllara bildirdii veya ticari iletmeler iin Ticaret Sicili Gazetesinde, dierleri iinTrkiye genelinde datm yaplan gazetelerden birinde yaymlanacak ilanla duyurduutarihten balayarak, onlara kar malvarlndaki veya iletmedeki borlardan sorumlu olur.


31/105

Bununla birlikte, iki yl sreyle nceki borlu da devralanla birlikte mteselsil borluolarak sorumlu kalr. Bu sre, muaccel borlar iin, bildirme veya duyuru tarihinden; dahasonra muaccel olacak borlar iin ise, muacceliyet tarihinden ilemeye balar.

Borlarn bu yoldan stlenilmesinin sonular, d stlenme szlemesinden doansonularla zdetir.

Bildirme veya ilanla duyurma ykmll devralan tarafndan yerine getirilmedike,ikinci fkrada ngrlen iki yllk sre ilemeye balamaz.

G. letmelerin birlemesi ve ekil deitirmesi

MADDE 203- Bir iletme, baka bir iletme ile aktif ve pasiflerin karlkl olarakdevralnmas ya da birinin dierine katlmas yoluyla birletirilirse, her iki iletmeninalacakllar, bir malvarlnn devralnmasndan doan haklara sahip olup, btn alacaklarnyeni iletmeden alabilirler.

Bir tek kiiye ait olup da, kollektif veya komandit ortaklk hline dntrlen biriletmenin borlar hakknda da ayn hkm uygulanr.

H. zel hkmlerin sakll

MADDE 204- Mirasn paylalmas ve rehinli tanmazlarn devri konusundaki borcunstlenilmesine ilikin zel hkmler sakldr.

NC AYIRIM

Szlemenin Devri ve Szlemeye Katlma

A. Szlemenin devri

MADDE 205- Szlemenin devri, szlemeyi devralan ile devreden ve szlemede kalantaraf arasnda yaplan ve devredenin bu szlemeden doan taraf olma sfat ile birlikte btn

hak ve borlarn devralana geiren bir anlamadr.Szlemeyi devralan ile devreden arasnda yaplan ve szlemede kalan dier tarafa

nceden verilen izne dayanan veya sonradan onaylanan anlama da, szlemenin devrihkmlerine tabidir.

Szlemenin devrinin geerlilii, devredilen szlemenin ekline baldr.

Kanundan doan halefiyet hlleri ile dier zel hkmler sakldr.

B. Szlemeye katlma

MADDE 206- Szlemeye katlma, mevcut bir szlemeye taraflardan birinin yannda yeralmak zere, katlan ile bu szlemenin taraflar arasnda yaplan ve katlann, yannda yerald tarafla birlikte, onun hak ve borlarna sahip olmas sonucunu douran bir anlamadr.

Anlamada aksi kararlatrlmamsa, szlemeye katlan ile yannda yer ald taraf,szlemenin dier tarafna kar mteselsilen alacakl ve borlu olurlar.

Szlemeye katlmann geerlilii, katlma konusu szlemenin ekline baldr.

KNC KISIM

zel Bor likileri

BRNC BLM

Sat Szlemesi

BRNC AYIRIM

Genel Hkmler


32/105

A. Tanm ve hkmleri

MADDE 207- Sat szlemesi, satcnn,satlannzilyetlik ve mlkiyetinialcyadevretme, alcnn ise buna karlk bir bedel deme borcunu stlendii szlemedir.

Szleme ile aksi kararlatrlmadka veya aksine bir det bulunmadka, satc ve alcborlarn ayn anda ifa etmekle ykmldrler.

Durum ve koullara gre belirlenmesi mmkn olan bedel, kararlatrlm bedelhkmndedir.

B. Yarar ve hasar

MADDE 208- Kanundan, durumun gereinden veya szlemede ngrlen zelkoullardan doan ayrk hller dnda, satlann yarar ve hasar; tanr satlarnda zilyetliindevri, tanmaz satlarnda ise tescil anna kadar satcya aittir.

Tanr satlarnda, alcnn satlann zilyetliini devralmada temerrde dmesidurumunda zilyetliin devri gereklemiesine satlann yarar ve hasar alcya geer.

Satc alcnn istei zerine satlan ifa yerinden baka bir yere gnderirse, yarar ve hasar,satlann taycya teslim edildii anda alcya geer.

KNC AYIRIM

Tanr Sat

A. Konusu

MADDE 209- Tanr sat, Trk Meden Kanunu uyarnca tanmaz saylanlardnda kalan ve dier kanunlarda tanr olarak belirtilen eylerin satdr.

rnler, bir yapnn ykntlar ve ta ocandan karlacak talar gibi, tanmazdanayrldktan sonra mlkiyeti devredilecek btnleyici paralarn satlmas da tanr satdr.

B. Satcnn borlar

I. Zilyetliin devri

1. Kural

MADDE 210- Satc, satlann mlkiyetini geirmek amacyla, zilyetliini alcyadevretmekle ykmldr.

2. Devir ve tama giderleri

MADDE 211- Aksine szleme veya det yoksa, lme ve tartma gibi devir giderlerisatcya, satlan devralmak zere yaplan giderler ve satlann ifa yerinden baka yere

tanmas gerektiinde, tama giderleri alcya aittir.Gidersiz devir kararlatrlmsa, satc tama giderlerini stlenmi saylr.

Liman ve gmrk giderleri olmakszn devir kararlatrlmsa satc, d satm, transit ved alm vergilerini stlenmi saylr; ancak satlann alc tarafndan devralnd sradadenmi olan tketim vergilerini stlenmi saylmaz.

3. Satcnn temerrd

a. Kural ve ayrk durum

MADDE 212- Satcnn temerrd hlinde, borlunun temerrdne ilikin genel hkmleruygulanr.


33/105

Zilyetliin devri iin belirli bir sre konulmu olan ticari satlarda, satc temerrdederse alcnn, devir isteminden vazgeerek borcun ifa edilmemesinden doan zararnngiderilmesini istedii kabul edilir.

Alc, satlann devredilmesini isteme niyetinde ise, belirlenen srenin bitiminde bunusatcya hemen bildirmek zorundadr.

b. Giderim borcu ve kapsamMADDE 213- Borcunu ifa etmeyen satc, alcnn bu yzden urad zarar gidermekle

ykmldr.

Satc borcunu ifa etmezse alc, sat bedeli ile kendisine devredilmeyen satlann yerine,bir bakasn satn almak iin drstlk kurallarna uygun olarak dedii bedel arasndakifarka gre hesaplanacak zararn giderilmesini isteyebilir.

Satlan, borsada kaytl veya piyasa fiyat bulunan mallardan ise alc, onun yerine birbakasn satn alma zorunda olmakszn, sat bedeli ile belirlenmi ifa gnndeki piyasafiyat arasndaki farka gre hesaplanacak zararn giderilmesini isteyebilir.

II. Zapttan sorumluluk

1. Konusu

MADDE 214- Sat szlemesinin kurulduu srada var olan bir hak dolaysyla, satlanntamam veya bir ksm bir nc kii tarafndan alcnn elinden alnrsa satc, bundan dolayalcya kar sorumlu olur.

Alc, elinden alnma tehlikesini szlemenin kurulduu srada biliyor idiyse satc, ayrcastlenmi olmadka bundan dolay sorumlu olmaz.

Satc, nc kiinin hakkn gizlemise, sorumluluunu kaldrma veya snrlamakonusunda yaplm olan anlama kesin olarak hkmszdr.

2. Yarglama usul

a. Davann bildirimiMADDE 215- Satlann elinden alnmas tehlikesi ile karlaan alc, kendisine kar

alan davay satcya bildirdii zaman satc, durumun gereine gre ve yarglama usuluyarnca ya alcnn yannda davaya katlmak ya da alc yerine geerek nc kiiye kardavay takip etmek ve savunmak zorundadr.

Bildirme, davaya katlmaya ve savunmaya elverili bir zamanda yaplmsa, alcnnaleyhinde verilen hkm, onun ar kusuru yznden verildii ispat edilmedike, satc iinde sonu dourur.

Dava, kendisine yklenilemeyen sebeplerden dolay satcya bildirilmemise satc,zamannda bildirilmi olsayd daha elverili bir hkm elde edilebileceini ispatlad lde

sorumluluktan kurtulur.b. Mahkeme karar olmakszn satlan verme

MADDE 216- Satcnn zapttan sorumluluu aadaki hllerde devam eder:

1. Alc, bir mahkeme karar beklemeksizin nc kiinin hakkn drstlk kurallarnauygun olarak tanm ve satlan ona vermise.

2. Alc, nc kiinin kendisine kar dava amasn beklemeden, satcy satlanzerindeki hak iddiasna ilikin uyumazl dava yoluyla zmlemesi, aksi takdirde tahkimyoluna bavuraca konusunda gecikmeksizin uyarm ve bundan sonu alamad iin tahkimyoluna bavurmusa.

Satcnn sorumluluu, alcnn satlan nc kiiye vermekle ykml olduunu ispat

etmesi durumunda da devam eder.3. Alcnn haklar


34/105

a. Tam zapt hlinde

MADDE 217- Satlann tamam alcnn elinden alnmsa, sat szlemesi kendiliindensona ermi saylr ve alc satcdan aadaki istemlerde bulunabilir:

1. Satlandan elde ettii veya elde etmeyi ihmal eyledii rnlerin deeri indirilerek,demi olduu sat bedelinin faizi ile birlikte geri verilmesini.

2. Satlan elinden alan nc kiiden isteyemeyecei giderleri.

3. Davay satcya bildirmekle kanlabilecek olanlar dnda kalan btn yarglamagiderleri ile yarglama dndaki giderleri.

4. Satlann tamamen elinden alnmas yznden dorudan doruya urad dierzararlar.

Satc, kendisine hibir kusur yklenemeyeceini ispat etmedike, alcnn satlannelinden alnmas yznden uram olduu dier zararlar da gidermekle ykmldr.

b. Ksmi zapt hlinde

MADDE 218- Satlann bir ksm elinden alnm veya satlan snrl ayni bir hakla

yklenmise alc, sadece bu yzden urad zararn giderilmesini isteyebilir.Ancak alcnn, satlandaki bu durumu bilseydi onu satn almayaca durum ve koullardan

anlalyorsa, alc hkimden szlemenin sona ermesine karar vermesini isteyebilir. Budurumda alc, satlann elinde kalm olan ksmn o zamana kadar elde etmi olduuyararlarla birlikte, satcya geri vermekle ykmldr.

III. Ayptan sorumluluk

1. Konusu

a. Genel olarak

MADDE 219- Satc, alcya kar herhangi bir surette bildirdii niteliklerin satlandabulunmamas sebebiyle sorumlu olduu gibi, nitelik veya nitelii etkileyen niceliine aykr

olan, kullanm amac bakmndan deerini ve alcnn ondan bekledii faydalar ortadankaldran veya nemli lde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayplarn bulunmasndanda sorumlu olur.

Satc, bu ayplarn varln bilmese bile onlardan sorumludur.

b. Hayvan satnda

MADDE 220- Hayvan satnda satc, yazl olarak stlenmedike veya ar kusuruolmadka ayptan sorumlu olmaz.

2. Sorumsuzluk anlamas

MADDE 221- Satc satlan aypl olarak devretmekte ar kusurlu ise, ayptansorumluluunu kaldran veya snrlayan her anlama kesin olarak hkmszdr.

3. Alcnn bildii ayplar

MADDE 222- Satc, sat szlemesinin kurulduu srada alc tarafndan bilinenayplardan sorumlu deildir.

Satc, alcnn satlan yeterince gzden geirmekle grebilecei ayplardan da, ancakbyle bir aybn bulunmadn ayrca stlenmise sorumlu olur.

4. Gzden geirme ve satcya bildirme

a. Genel olarak

MADDE 223- Alc, devrald satlann durumunu ilerin olaan akna gre imknbulunur bulunmaz gzden geirmek ve satlanda satcnn sorumluluunu gerektiren bir ayp

grrse, bunu uygun bir sre iinde ona bildirmek zorundadr.


35/105

Alc gzden geirmeyi ve bildirimde bulunmay ihmal ederse, satlan kabul etmi saylr.Ancak, satlanda olaan bir gzden geirmeyle ortaya karlamayacak bir ayp bulunmashlinde, bu hkm uygulanmaz. Bu tr bir aybn bulunduu sonradan anlalrsa, hemensatcya bildirilmelidir; bildirilmezse satlan bu aypla birlikte kabul edilmi saylr.

b. Hayvan satnda

MADDE 224- Hayvan satnda satcnn sorumlu olaca sre yazl olarak belirlenmemive ayp da hayvann gebeliine ilikin deilse satc, ancak aybn devrin yapld veyaalcnn devralmada temerrdnn gerekletii gnden balayarak dokuz gn iindekendisine bildirilmesi ve ayrca, hayvann bilirkiilerce gzden geirilmesinin ayn sre iindeyetkili makamdan istenmesi hlinde sorumlu olur.

5. Satcnn ar kusurunun sonular

MADDE 225- Ar kusurlu olan satc, satlandaki aybn kendisine sresindebildirilmemi olduunu ileri srerek sorumluluktan ksmen de olsa kurtulamaz.

Satcl meslek edinmi kiilerin bilmesi gereken ayplar bakmndan da ayn hkmgeerlidir.

6. Satlann baka yerden gnderilmesiMADDE 226- Baka yerden gnderilen satlann aypl olduunu ileri sren alc,

bulunduu yerde satcnn temsilcisi yoksa, satlann korunmas iin gerekli nlemleri geiciolarak almakla ykmldr. Alc, aypl olduunu ileri srd satlann korunmas iingerekli nlemleri almakszn onu satcya geri gnderemez.

Alc, satlann durumunu gecikmeksizin usulne gre tespit ettirmekle ykmldr. Bunuyaptrmazsa, ileri srd aybn, satlann kendisine ulat zamanda var olduunu ispatyk alcya der.

Satlann ksa zamanda bozulma tehlikesi varsa, alc onu bulunduu yerdeki mahkemearaclyla sattrmaya yetkili, hatta satcnn yarar gerektiriyorsa sattrmakla ykmldr.Alc, durumu satcya en ksa zamanda bildirmezse, bundan doan zarardan sorumlu olur.

7. Alcnn seimlik haklar

a. Genel olarak

MADDE 227- Satcnn satlann ayplarndan sorumlu olduu hllerde alc, aadakiseimlik haklardan birini kullanabilir:

1. Satlan geri vermeye hazr olduunu bildirerek szlemeden dnme.

2. Satlan alkoyup ayp orannda sat bedelinde indirim isteme.

3. Ar bir masraf gerektirmedii takdirde, btn masraflar satcya ait olmak zeresatlann cretsiz onarlmasn isteme.

4. mkn varsa, satlann aypsz bir benzeri ile deitirilmesini isteme.Alcnn genel hkmlere gre tazminat isteme hakk sakldr.

Satc, alcya ayn maln aypsz bir benzerini hemen vererek ve urad zararn tamamngidererek seimlik haklarn kullanmasn nleyebilir.

Alcnn, szlemeden dnme hakkn kullanmas hlinde, durum bunu haklgstermiyorsa hkim, satlann onarlmasna veya sat bedelinin indirilmesine karar verebilir.

Satlann deerindeki eksiklik sat bedeline ok yakn ise alc, ancak szlemeden dnmeveya satlann aypsz bir benzeriyle deitirilmesini isteme haklarndan birini kullanabilir.

b. Satlann yok olmas veya ar biimde zarara uramas

MADDE 228- Alcya aypl olarak devredilmi olan satlann ayptan, beklenmedikhlden veya mcbir sebepten dolay yok olmas veya ar biimde zarara uramas, alcnn


36/105

szlemeden dnme hakkn kullanmasn engellemez. Bu durumda alc, satlandan elinde nekalmsa onu geri vermekle ykmldr.

Satlan alcya yklenebilen bir sebep yznden yok olmusa veya alc onu bakasna devretmise ya da biimini deitirmise alc, ancak deerindeki eksiklikkarlnn sat bedelinden indirilmesini isteyebilir.

8. Dnmenin sonulara. Genel olarak

MADDE 229- Sat szlemesinden dnen alc, satlan, ondan elde ettii yararlar ile birlikte satcya geri vermekle ykmldr. Buna karlk alc da, satcdan aadakiistemlerde bulunabilir:

1. demi olduu sat bedelinin, faiziyle birlikte geri verilmesi.

2. Satlann tamamen zaptnda olduu gibi, yarglama giderleri ile satlan iin yapmolduu giderlerin denmesi.

3. Aypl maldan doan dorudan zararnn giderilmesi.

Satc, kendisine hibir kusur yklenemeyeceini ispat etmedike, alcnn dier zararlarnda gidermekle ykmldr.

b. Birden ok mal satnda

MADDE 230- Birden ok mal veya birden ok paradan oluan bir mal, birlikte satlmolup da bunlardan bazlar aypl karsa, dnme hakk bunlardan ancak aypl kanlar iinkullanlabilir. Ancak, alcya veya satcya nemli bir zarar vermeksizin aypl paranndierinden ayrlmasna imkn yoksa, dnme hakknn satlann tamamn kapsamaszorunludur.

Satlann asl iin sattan dnlmesi, ayr sat bedeli gsterilerek satlm olsalar bile,eklentilerini de kapsar; fakat eklentiler iin dnme, satlann asln kapsamaz.

9. ZamanamMADDE 231- Satc daha uzun bir sre iin stlenmi olmadka, satlann aybndan

doan sorumlulua ilikin her trl dava, satlandaki ayp daha sonra ortaya ksa bile,satlann alcya devrinden balayarak iki yl gemekle zamanamna urar. Alcnn satlannkendisine devrinden balayarak iki yl iinde bildirdii ayptan doan defi hakk, bu sreningemi olmasyla ortadan kalkmaz.

Satc, satlan aypl olarak devretmekte ar kusurlu ise, iki yllk zamanam sresindenyararlanamaz.

C. Alcnn borlar

I. Sat bedelinin denmesi ve satlann devralnmas

MADDE 232- Alc, sat szlemesinde kararlatrlm olduu biimde sat bedelinidemek ve kendisine sunulan satlan devralmakla ykmldr.

Aksine yereldet veya anlama yoksa, satlann hemen devralnmas gereklidir.

II. Sat bedelinin belirlenmesi

MADDE 233- Alc, sat bedelini belirtmeksizin, mal alacan kesin olarak bildirmisesat, ifa yeri ve zamanndaki ortalama piyasa fiyat zerinden yaplm saylr.

Sat bedeli, satlann arlna gre hesaplanyorsa, daras indirilir.

Baz ticari mallarn satnda, daral arlktan miktar olarak ya da yzde hesabyla birindirim yaplmasna veya bedelin, daral arlk zerinden belirlenmesine ilikin ticari

teamller sakldr.III. Sat bedelinin muacceliyeti ve faizi


37/105

MADDE 234- Aksine szleme yoksa, satlan alcnn zilyetliine girince sat bedelimuaccel olur.

Faiz istenebilecei konusunda bir teaml varsa veya alc maldan rn ya da dierverimler elde etme imknna sahip ise ya da belirli gnn gemesiyle temerrdngereklemesi durumunda, ayrca bir ihtara gerek olmakszn sat bedeline faiz istenebilir.

IV. Alcnn temerrd1. Satcnn dnme hakk

MADDE 235- Satlann, ancak sat

tÜrk borÇlar kanunu

Documents