TRENDOVI U SAVREMENOM BANKARSTVU - kapital komercijalne banke -

Novembar 2007.g.

Esad Zaimovi Generalni direktor Hipotekarne banke esad.zaimovic@hb.cg.yu

Osnovni tipovi finansijskih institucija:

Komercijalne banke depozitno kreditne institucije(trend: smanjenje u e a transakcionih depozita i porast tednje i oro enih depozita; relativno br i porast srednjoro nih/dugoro nih zajmova)

Institucionalni investitori osiguravaju i zavodi, penzioni i investicioni fondovi(prikupljaju sredstva u nedepozitnim oblicima i plasiraju ih u HOV na tr i tu kapitala)

Investicione banke (berzanske firme) obavljaju poslove na primarnom i sekundarnom tr i tu kapitala(daju ekspertske informacije o uslovima na fin. tr i tu o emisiji svojih vrijednosnih papira, garantuju da e odre eni kvantum biti prodat, daju stru ne savjete u vezi vlasni kog i fin. prestrukturiranja fuzije, akvizicije)

Esad Zaimovi

Faktori koji mijenjaju bankarsku djelatnost

Globalizacija integracija i preuzimanje malog broja banaka i drugih finansijskihkompanija od strane velikih banaka(broj komercijalnih banaka u SAD-u je opao sa 14.000 na manje od 7.000 u poslednjih trideset godina)

Suo avanje sa sna nim konglomeratom nebankarskih konkurenata - finansijske,brokerske i dilerske kompanije, tedna i kreditna udru enja, fondovi tr i ta novca, hed ing kompanije, finansijski konglomerati, kompanije koje se bave ivotnim osiguranjem i osiguranjem imovine (u e e banaka u SAD-u na finansijskom tr druge finansijske institucije) itu je opalo sa 2/3 (prije jednog vijeka), na 20% u odnosu na

Deregulacija od strane dr ave(ukinuto plafoniranje kamatnih stopa pre lo se na tr i no formiranje, ukinuto usmjeravanje dijela plasmana i ograni enja u pogledu u e specijalizacije finansijskih institucija)

Izazovi tehnolo ke revolucije(upravljanje informacijama, proizvodnja i distribucija finansijskih usluga se sve e putem) e obavlja elektronskim

Esad Zaimovi

Odgovor komercijalnih banaka na svoje konkurente

Va a banka finansijska institucija koja pru a sve usluge

Kreditna funkcija

Funkcija platnog prometa

Osiguravaju a funkcija (upravljanje rizikom)

Funkcija tednje

Brokerski poslovi sa HOV (trgova ka funkcija)

Savremena banka

Investiciona funkcija (finansijsko planiranje)

Investiciono bankarstvo (garantovanje emisije HOV)

Poslovi sa nekretninama i aktivnosti usmjerene ka razvoju

Trgova ko bankarstvo (privremeno investiranje)

Funkcija upravljanja gotovinomEsad Zaimovi

Perspektive bankarstva:

Uspje nije e biti one finansijske institucije koje:

Nude bolje finansijske proizvode/usluge

Nude jeftinije i kvalitetnije finansijske usluge

Imaju visok stepen informacione tehnologije

Obezbje uju dobre veze sa klijentima putem odgovaraju eg marketinga

Esad Zaimovi

Upravljanje kapitalomBilans stanja komercijane banke

Aktiva

Pasiva

Gotovina i rezerve Hartije od vrijednosti Krediti Ostala aktiva

Depoziti Obaveze po uzetim kreditima i pozajmicama Kapital

Esad Zaimovi

ta je to kapital?

Sredstva ulo ena od strane vlasnika finansijske kompanije

Kod komercijalnih banaka to su investitori u obi ne i prioritetne akcije

Prvi oblik je kupovina akcija, a drugi ponovno invesitranje godi njih zarada u finansijsku kompaniju

Esad Zaimovi

Funkcije bankarskog kapitala?

1. Obezbje uje po etna sredstva potrebna za osnivanje banke; 2. Za tita protiv rizika neuspjeha apsorbuje finansijske i poslovne gubitke i daje vrijeme menad mentu da rije i probleme i uspostavi profitabilnost; 3. Promovi e javno povjerenje gra anstva i uvjerava kreditore (uklju uju i i deponente) u finansijsku snagu institucije; 4. Obezbje uje sredstva za finansiranje rasta organizacije i razvoja novih usluga, programa i opreme; 5. Kapital banke ograni ava rast aktive i depozita konkretne banke

Te ko je prona i bilo ta drugo u bilansu stanja jedne banke da obavlja toliko vitalnih zadataka, kao kapital. Da, kapital je va an!

Esad Zaimovi

Kapital i rizik

Kreditni rizik rizik neizvr enja kreditne obaveze Rizik likvidnosti opasnost od nedostatka gotovine i slobodnih depozita za izvr avanje naloga klijenata Rizik kamatne stope opasnost da e se zarada od prihodovane aktive smanjiti ili da e se zna ajno pove ati kamatni tro kovi Rizik poslovanja mogu i propusti u kontroli kvaliteta i efikasnosti pru anja usluga, gre ke u procjenama mend menta i sl. Devizni rizik velike komercijalne banke se suo avaju sa ovim rizikom u poslovanju sa stranim valutama Rizik od kriminala pronevjere novca, odavanje insajderskih informacija itd.

Esad Zaimovi

Odbrane protiv rizika

Kvalitet menad menta sposobnost menad era da brzo reaguju i rje avaju probleme Diversifikacija portfolio diversifikacija ra irenost u otvaranju kreditnih ra una i depozita izme urazli itih kategorija klijenata (male i velike firme, razli ite industrije,doma instva sa razli itim primanjima i garancijama)

geografska diversifikacija pronala enje klijenata koji su locirani u razli itimsredinama ili dr avama

Osiguranje depozita uglavnom na depozite gra ana do odre enog limita Vlasni ki kapital kada sve vrste za tita propadnu, vlasni ki kapital postaje krajnja linijaza tite protiv rizika

Esad Zaimovi

Vrste bankarskog kapitala

1. Obi ne akcije osnova primarnog kapitala; pove anje se vr i primarnom emisijom;nemaju fiksnu ro nost

2. Prioritetne akcije obaveza isplate fiksne stope prihoda; mogu biti trajne ili saograni enim vremenom trajanja

3. Suficit vi ak vrijednosti iznad nominalne cijene svake dionice pla ene od straneakcionara

4. Neraspore ena dobit neto zarada koja je zadr ana u poslovanju 5. Subordinirane obveznice emituju se i na rokove do 30 godina; imaju ni i isplatniprioritet u odnosu na obaveze banke prema deponentima, ali vi i isplatni prioritet u odnosu na akcionare banke

Esad Zaimovi

Planiranje potreba za kapitalom

Uzroci: Intenzivna konkurencija Prihvatanje poslova sa ve im stepenom rizika Pove anje operativnih tro kova Pove anje pritisaka od strane regulatornih tijela za ja anjem kapitalne baze

Esad Zaimovi

Program pove anja kapitala

Dugoro ni aspekt

Plansko sagledavanje pove anjavanja svojih bilansnih struktura u vremenskom horizontu od nekoliko godina (razni kamatni scenariji, projekcije nekamatnog dohotka irashoda banke)

porast aktive = novo zadu enje + interno generisani kapital + eksterni kapital

Proces planiranja sadr i tri faze: 1. Utvr ivanje kvantuma dodatnog kapitala projektovani nivo ukupne aktive 2. Projekcija strukture dodatnog internog i eksternog kapitala, saglasno pove anju aktive na osnovu projektovane profitabilnosti banke i visine stope isplatedividendi

3. Pronala enje optimalne strukture emisije eksternog kapitala

Esad Zaimovi

Program pove anja kapitala

Kratkoro ni aspekt

Dokapitalizacija prodaja novih serija akcija ili subordiniranih obveznica na tr i tu kapitala Smanjenje ili obustava isplate dividendi Promjena kompozicije aktive manje rizi na aktiva, manja stopa potrebnog kapitala Prodaja kredita na sekundarnom tr i tu ili sekjuritizacija zajmova Bilansna kontrakcija smanjenje plasmana uz smanjenje zadu enosti Vlasni ko prestrukturiranje - akvizicija

Esad Zaimovi

Izrada plana kapitala

U Crnoj Gori upravni odbor banke donosi godi nji plan kapitala,koji obuhvata: Postoje e i planirane izvore za projektovani rast kapitala Politiku raspodjele dobiti Oblasti u kojima se predvi a rast akive bilansa stanja Planiranje novih, kao i irenje i unapre enje postoje ih bankarskih aktivnosti Ulaganje u osnovna sredstva, kao i irenje bankarske mre e Unutra nju kontrolu i alokaciju kapitala u zavisnosti od rizika unutar pojedinih poslovnih aktivnosti Minimalne stope prinosa na kapital Procjenu potreba banke za kapitalom i o ekivano stanje za naredne tri godine Analizu kvaliteta i kvantiteta raspolo ivih i potrebnih resursa internog i eksternog kapitala

Esad Zaimovi

Prvi Bazelski sporazum (Bazel I)

Set me unarodnih pravila usvojenih 1988. godine, dok je kompletan set pravila stupio na snagu 1993. godine; CIlj me unarodna harmonizacija pravila u poslovanju banaka i drugih finansijskih institucija, koriste i najbolju svjetsku praksu Prema ovom sporazumu, kapital je podijeljen na primarni i sekundarni: - Primarni: obi ne akcije, suficit, neraspore ena dobit, nematerijalna imovina - Sekundarni: rezerve za kreditne gubitke na poslovima lizinga, srednjoro ne prioritene akcije, vijednosni papiri akcijskog kapitala i neki drugi instrumenti

Esad Zaimovi

Kolike su zaista potrebe za kapitalom?

1. Ko treba da postavi standarde kapitala za banke, tr i te ili kontrolne agencije? - ko mo e da ograni i rizik od neuspjeha - da zadr i javno povjerenje gra anstva - da limitira gubitke po osnovu potra ivanja od osiguranih depozita

2. Koji je razuman standard za kapital banke? - odr avanje koeficijenta solventnosti koji odgovara njenoj ukupnoj izlo enosti riziku, a najmanje na nivou od 8%.

Rizi ni kapital Ukupna rizikom ponderisana aktiva

100 = __% (koeficijent solventnosti)

Esad Zaimovi

Drugi Bazelski sporazum (Bazel II)

Poku ava da ispravi nedostatke Bazela I i da elimini e neosjetljivost na inovacije na finansijskom tr i tu Temelji Bazela II su slede i: 1. Minimalne kapitalne potrebe svake banke bazirane su na sopstvenim procjenama o izlo enosti riziku; 2. Nadzorni pregled za odre ivanje procedure procjene rizika svake banke i adekvatnog nivoa kapitala; 3. Poja ano informisanje javnosti o stvarnom finansijskom stanju banke.

Prednosti u odnosu na Bazel I: - prepoznaje razli itu izlo enost riziku kod razli itih banaka; - obezbje uje ve u osjetljivost za inovacije na finansijskom tr i tu; - zahtijeva da svaka banka utvrdi sopstvene potrebe za kapitalom.

Esad Zaimovi

Hvala na pa nji