ปจจบนเศรษฐกจโลกไดมการเชอมโยงกน โดยม “ความรวมมอทางการคาระหวางประเทศ” เปนกลไกทท าใหเศรษฐกจมความเขมแขง โดย ในปจจบนมกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจตาง ๆเกดขนในหลายภมภาค และม ๒ กรอบความรวมมอฯ ทก าลงขบเคลอน และแยงชงความเปนหนงในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ TPP และ RCEP สถานการณนถอไดวาเปนทางสองแพรงทไทยควรท าการศกษาอยางถถวนเพอไมใหตกเปนหมากในกลเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ (International Political Economy) ครงน เหตการณภายหลงการบรรลขอตกลง TPP TPP เปนความตกลงทางการคาของประเทศสมาชกเอเชย - แปซฟก ๑๒ ประเทศ ทมความส าคญเชงยทธศาสตรดานการคาตางประเทศของสหรฐฯ ในการกลบเขามามอทธพลและถวงดลอ านาจทางเศรษฐกจจนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภายหลงการบรรลขอตกลง สมาชก TPP ตองด าเนนการภายในของตนเพออนวตรการกฎหมายภายในของแตละประเทศ ใหสอดคลองกบความตกลงฯ น โดยความตกลง TPP นาจะมผลบงคบใชประมาณกลางป ๕๙ หลงจากนนประเทศนอกกลมสมาชกจะไดทราบขอบททแทจรงของการเจรจา สาระส าคญของความตกลง TPP ประกอบดวย ๑) ยกเลกภาษน าเขาและมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษทงสนคาและบรการกวา

๑๘,๐๐๐ รายการ ๒) เอออ านวยตอการพฒนาหวงโซอปทานและการผลตทครอบคลมประเทศสมาชก TPP ๓) ครอบคลมถงประเดนทมความคาบเกยวกน รวมถงความสอดคลองดานกฎระเบยบ การแขงขนและการสงเสรมธรกจ การเสรมสรางความรความเขาใจใหกบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เกยวกบการใชเขตการคาเสร (FTA) และระดบการพฒนาทแตกตางกนระหวางประเทศสมาชก TPP ๔) สงเสรมการคาและการลงทนในสนคาและบรการทเปนนวตกรรมใหม โดยเฉพาะอยางยงในยค digital economy รวมถงเทคโนโลยไอทเพอสงแวดลอม (green technologies) ๕) สามารถตอบรบตอภาวการณเปลยนแปลงทางการคาในอนาคตและเออตอการเปดรบประเทศสมาชกใหมเขารวมเปนภาค เมอพจารณาถงประโยชนทางการคาทจะเพมขนหากไทยไดเขารวมเปนสวนหนงของ TPP แตเรม กนาจะเปนโอกาสในการเขาถงตลาดสหรฐฯ และท าใหไดรบสทธพเศษทางการคาและภาษ (GSP) อยางถาวร และไดรวมวางกฎเกณฑในขอตกลง TPP แตปจจบนไทยยงไมไดเขารวม TPP จงม ๒ ประเดนทไทยตองพจารณา ดงน ประเดนแรก ความเสยง : การจะรวมลงนามใน TPP แตเรมนนเปรยบเสมอน “ตาบอดคล าชาง” กลาวคอเปนการเสยงเกนไปทจะเขารวม เพราะแมแตสมาชกรฐสภา หรอสมาชกวฒสภาของสหรฐฯ เองไมมใครไดเหนความตกลง TPP กอนการบรรลความตกลงฯ ดงนน

คณะผจดท า : กองศกษาวจยทางยทธศาสตรและความมนคงฯ โทร./โทรสาร : ๐ ๒๒๗๕ ๕๗๑๔-๕ website : www.sscthailand.org

TPP & RCEP : ทางสองแพรงของไทยบนหมากกลเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ

เอกสารวเคราะหสถานการณยทธศาสตรและความมนคง ฉบบท ๕-๑/๕๙ (๑ - ๑๕ ธ.ค.๕๘)

การบรรล “ความตกลงหนสวนยทธศาสตร เศรษฐกจเอเชย - แปซฟก” (Trans - Pacific Partnership : TPP) เมอ ๕ ต.ค.๕๘ ทผานมา นบเปนความตกลงทางเศรษฐกจทจะกอใหเกดเขตการคาเสรทมขนาดและมลคาทางเศรษฐกจใหญทสดในโลก อกทงยงเปนตลาดทมจ านวนประชากรมากกวา ๘๐๐ ลานคน โดยมขนาดเศรษฐกจคดเปนมลคาประมาณ ๒๘ ลานลานเหรยญสหรฐฯ (คดเปนรอยละ ๓๖ ของ GDP โลก) และ มมลคาการคารวมประมาณ ๑๒ ลานลานเหรยญสหรฐฯ (คดเปนรอยละ ๓๐ ของมลคาการคาโลก) ความตกลงฯ นทาทายตอ “ความตกลงพนธมตร ทางการคาระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” หรอ (Regional Comprehensive Economic Partnership : RCEP) และเปนแรงกดดนให RCEP เรงเดนตามเกมท TPP ไดน าไปแลวหนงกาว ไทยควรเดนอยางไรในหมากกลครงน

จงไมทราบแนชดวาการลงนามในความตกลง TPP นนจะน าไปสผลประโยชนทางเศรษฐกจรวมกนอยางแทจรงหรอไมหรอจะเปนการรวมกนดงลงเหวของประเทศสมาชกผเขารวม ประเดนทสอง การเสยโอกาส : ในการไมไดเขารวมเปนสมาชก TPP นนหากเปรยบขอตกลง TPP เปนรถไฟกเรยกไดวาขณะน ๑๒ ประเทศทไดบรรลขอตกลงรวมกนนนเปนเสมอนหวขบวนรถไฟในการก าหนดขอตกลงการบงคบใช TPP รวมกน และหากกลมประเทศสมาชก TPP ตองการเปดรบสมาชกเพมในรอบทสอง (ขบวนทสอง) ประเทศไทยหรอประเทศอน ๆทสนใจจะเขารวมตองปฏบตตามกฎเกณฑทหวขบวนทง ๑๒ ประเทศไดรวมกนก าหนดไวแลว อยางไมมเงอนไข สวนความเคลอนไหวของไทยภายหลงการบรรลขอตกลง TPP ของประเทศสมาชกกอตงทง ๑๒ ประเทศ ลาสดนายสมคด จาตศรพทกษ รองนายกรฐมนตร และคณะไดเดนทางไปเยอนประเทศญ ปนเมอ ๒๕ - ๒๘ พ.ย.๕๘ ทผานมา โดยไดเขาพบรฐมนตรส านกนายกรฐมนตรของญปน เพอขอความสนบสนนใหไทยไดเขารวม TPP ในอนาคต ซงกอนหนานอนโดนเซย ฟลปปนส และเกาหลใต กไดสมครขอเขารวม TPP แลวเชนกน ความคบหนาของ RCEP

ความรวมมอทางเศรษฐกจส าคญทรจกกนเปนอยางดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉย งใต อกกรอบหน ง คอ “Regional Comprehensive Economic Partnership : RCEP หรอ ความตกลงพนธมตรทางการคา ระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” ของประเทศสมาชก ๑๖ ประเทศ ทมจนผลกดนใหเกดขนเพอถวงดลการคากบสหรฐฯ โดยอางวาเปนการสรางความรวมมอทางเศรษฐกจของอนภมภาคทส าคญในอนาคต ขณะน RCEP ก าลงถกทาทายจากขอตกลง TPP ทสามารถเชอมโยงตลาด และแหลงวตถดบระหวางภมภาคเอเชย - แปซฟก ซงไดบรรลขอตกลงไปแลวดงทกลาวมา การเกดขนของ TPP นาจะสรางแรงกดดนใหอาเซยนและประเทศสมาชก+๖ เรงเจรจาขอตกลง RCEP ใหบรรลขอตกลงโดยเรว ซงคาดวาจะสามารถบรรลการเจรจาไดภายในป ๕๙

หากการเปดเสรการคาในกรอบ RCEP ประสบความส าเรจ จะชวยผลกดนใหเกดกลมการคาทมจ านวนประชากรรวมกนมากทสดในโลก และสามารถสรางประโยชนใหไทยในดานการคา การลงทน และการบรการ โดยความนาสนใจของ RCEP อยตรงทมจนและอนเดยรวมอยดวย ซงมประชากรราว ๑,๐๐๐ ลานคนในแตละประเทศ โดยกลม RCEP ม GDP รวมกนเทากบ ๒๒ ลานลานเหรยญสหรฐ คดเปนรอยละ ๒๙ ของโลก มประชากรราว ๓,๕๐๐ ลานคน หรอคดเปนรอยละ ๕๐ ของประชากรโลก และมมลคาการคารวมกนสงถง ๑๐.๗ ลานลานเหรยญสหรฐ หรอรอยละ ๒๙ ของการคาโลก

หากกลาวถงความคบหนาของ RCEP ในการประชมสดยอดผน าอาเซยน (ASEAN SUMMIT) ค ร ง ท ๒๗ เ ม อ ๒ ๐ - ๒๒ พ .ย .๕๘ ท ผ า นม า ณ กรงกวลาลมเปอร มาเลเซย พบวา ผน ากลมประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดตกลงเลอนการบรรลขอตกลง RCEP จากเดมทคาดวาจะสามารถบรรลขอตกลง ไดในปลายป ๕๘ ออกไปเปนป ๕๙ โดยสาเหตในการเลอนอาจมาจากการทตองการใหทง ๑๐ ประเทศอาเซยนนนรวมกนเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ทเขมแขงกอนใน ๓๑ ธ.ค.๕๘ การกาวเขาสประชาคมอาเซยนจะท าให

AEC เปนความรวมมอทมความเขมขนมากยงขน สาเหตอกประการหนง อาจมาจากการทตองการดความชดเจนของขอตกลง TPP ทไดบรรลความตกลงกนไป ซงอาจน ามาสการปรบปรงความตกลง RCEP ใหสามารถบรรลผลประโยชน ทางเศรษฐกจรวมกนมากขนกเปนได

ความทาทายทางเศรษฐกจในอนาคต

ปฏเสธไมไดวาโลกในปจจบนก าลงมงสการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศตางๆ ซงนอกจาก TPP และ RCEP ยงมอกหนงความรวมมอทางเศรษฐกจทนาสนใจและมความเคลอนไหวเมอไมนานมาน คอ การประชมผน าเขตเศรษฐกจเอเปค ครงท ๒๓ ณ กรงมะนลา ฟลปปนส เมอ ๑๗ - ๑๙ พ.ย.๕๘ ทผานมา โดยทประชมไดรบรองปฏญญาผน าเขตเศรษฐกจเอเปค ครงท ๒๓ ประกอบดวย กรอบความรวมมอดานการคาภาคบรการเอเปค (APEC Services Cooperation Framework) ยทธศาสตรเอเปคเพอการสรางความแขงแกรงแกการเตบโตอยางมคณภาพ (APEC Strategy for Strengthening Quality Growth) และถอยแถลงรวมรฐมนตรเอเปค (APEC Joint Ministerial Statement) จากการรวมกลมความรวมมอทางเศรษฐกจทยกมาทง ๓ กลม แสดงใหเหนวา ประเทศใดประเทศหนงไมสามารถอยรอดไดดวยตวเอง ตองอาศยความรวมมอระหวางกนในการพฒนาประเทศ และเปนการสรางพนธมตรทางเศรษฐกจ ตลอดจนเสรมสรางความมนคงใหแกประเทศของตน ดงนนแตละประเทศจงตองสรางสมดลทางอ านาจ (Balance of Power) ไมใหไปโนมเอยงในทศทางใดทศทางหนงชดเจนมากเกนไปทงนบนผลประโยชนของตนเอง

ส าหรบไทยควรมการปรบโครงสรางดานการผลต ทงเกษตร อตสาหกรรม และการบรการ ตลอดถงการพฒนาศกยภาพของอตสาหกรรมภายในประเทศใหมมาตรฐานสงขน ใหทดเทยมกบประเทศอนๆและ ไดมาตรฐานตามกรอบความตกลงทางการคาของกลมทรวมอย เพอเปนการเตรยมความพรอมในการรวมกลมความรวมมอทางเศรษฐกจอนๆ ทจะม ในอนาคต สดทายในมมมองของหนวยงานความมนคงกบประเดนทางเศรษฐกจ ไมวาไทยจะเขารวมหรอไมเขารวมในกลมความรวมมอใดกตาม ยอมสงผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจและความมนคงอนๆ ทเกยวของของประเทศอยางแนนอน โดยเฉพาะยคทโลกไดเชอมโยงกนเปนหนงเดยวและยากทจะแยกออกจากกนเชนน ...

ขอมลอางอง - Trans - Pacific Partnership (TPP): ภาพรวม. http://www.commercethaiusa.org/oca/wp-content/uploads/2015/10/TPP/TPP_Overview.pdf. สบคนเมอ ๒๓ พ.ย.๕๘. - การเจรจาจดท าความตกลงหนสวนยทธศาสตรทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก. http://www.thaifta.com/trade/public/summary.pdf. สบคนเมอ ๒๓ พ.ย.๕๘. - เถยงใหรเรอง : หนสวนเศรษฐกจ “ทพพ” ไดคมเสยจรงหรอ, ๒๐ ต.ค. ๕๘. https://www.youtube.com/watch?v=-VUyRjzLwpE. สบคนเมอ ๒๕ พ.ย.๕๘. - ผ น าอา เซ ยนแก เกมส ค า เสร TPP จอประกาศความส า เร จ เ ปด RCEP. http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9580000126907. สบคนเมอ ๒๔ พ.ย.๕๘. - พลตร ว รชน ฯ ย าการประชมสดยอดเอ เปคและการประชมส ดยอดอาเซยน เ ป น เ ร อ ง ใ ก ล ต ว ฯ . http://www.thaigov.go.th/index.php/th/government-th1 /item/97251-id97251.html. สบคนเมอ ๒๖ พ.ย.๕๘

คณะผจดท า : กองศกษาวจยทางยทธศาสตรและความมนคงฯ โทร./โทรสาร : ๐ ๒๒๗๕ ๕๗๑๔-๕ website : www.sscthailand.org

เพอประโยชนในการพฒนา SSC Focus กรณาสงขอคดเหนของทานมายง คณะผจดท า กศย . ศศย. สปท.) T/F : ๐๒ ๒๗๕-๕๗๑๕

๑. ทานสนใจประเดนใดเพมเตม / เหนวาควรศกษาเพมเตม

การเมอง เศรษฐกจ สงคม วทยาศาสตร / เทคโนโลย การทหาร พลงงาน / สงแวดลอม

อนๆ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………..

๒. ขอเสนอแนะเพมเตม

…………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………….….…….……….

…………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………..……….………….