1

1. TEKNK TALMAT

TOPRAK VE ARAZ SINIFLAMASI STANDARTLARI TEKNK TALMATI

BRNC BLM Ama, Kapsam, Yasal Dayanak, Tanmlar

Ama Madde-1: Bu talimatn amac toprak koruma ve arazi kullanmna ynelik 5403 sayl

Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu ve bu kanun gerei karlan Uygulama Ynetmelii uyarnca toprak ve arazi snflamas yaplmasnn usul ve esaslarn dzenlemektir.

Kapsam Madde-2: Bu talimat hkmleri 5403 sayl Kanun uygulamalar kapsamnda, toprak ve

arazi varlnn belirlenmesi, snflandrlmas, ett, analiz ve snflama ile ilgili standart oluturulmas konularn kapsamaktadr.

Hukuksal Dayanak Madde-3: Bu talimatn hukuksal dayana 5403 Sayl Kanunun 7 nci ve 8 inci maddeleri

ile Uygulama Ynetmeliinin 8 inci ve 14 nc maddeleridir. Tanmlar Madde-4: Bu talimatta ad geen: 1- Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, 2- l Mdrl: Tarm ve Kyileri Bakanl l Mdrln, 3- Kanun: 19 Temmuz 2005 tarih ve 25880 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak

yrrle giren 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununu, 4- Ynetmelik: 15.12.2005 tarih ve 26024 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak

yrrle giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu Uygulama Ynetmeliini, 5. nemli tarm arazileri: Mutlak tarm arazileri, zel rn arazileri, dikili tarm

arazileri, rt alt tarm arazileri ve dier sulu tarm arazilerini, 6. Toprak Etd: htiyalara gre detayl, yar detayl veya detaysz olarak topraklarn

fiziksel, kimyasal ve biyolojik zelliklerini, iklim, toporafya, arazi kullanm ekli, ihtiya halinde hidroloji, jeoloji gibi dier arazi verilerini belirlemeye ynelik arazide, broda ve/veya laboratuarda yaplan almalar,

7. Ett Raporu: Snflama, derecelendirme veya planlama gibi her trl arazi deerlendirmesi iin yaplan arazi ve toprak ettleri sonras hazrlanan rapor, harita, profil tanmlama kartlar, analiz tablolar gibi belgeleri de ieren raporu,

8. Sonda: Arazinin toprak zelliklerini ve snfn belirlemek iin toprak burgular kullanlarak veya farkl yntemlerle arazide alan eitli derinliklerdeki ukuru,

9. Numuneli sonda: Toprak numunesi alnan sonday, 10. Numunesiz sonda: Toprak numunesi alnmadan kontrol iin yaplan sonday, 11.Toprak Numunesi: Belirli bir yerden belirli bir toprak tabakasn temsil etmek zere

usulne gre ve amaca uygun olarak alnan bir miktar topra, 12. Bozulmu Toprak Numunesi: Alm srasnda doal yaps bozulan numuneyi, 13. Bozulmam Toprak Numunesi: Doal yaps bozulmadan alnan numuneyi,

2

14. Toprak Monoliti: Gz ile inceleme ve tanma amac ile alnan fakat daha sonra eitim ve dier amalarla da kullanlabilen bozulmam toprak profili numunesini,

15. Tali Numune: Bir horizondaki kk veya ayr bir horizon olarak tanmlanamayacak kadar birbirine girmi yahut normal ilemlerle numunelendirilemeyecek farkllklar incelemek iin gerekli analizleri yapmak amac ile alnan numuneyi,

16. Rutin analiz: Bnye ve/veya iba (doygunluk), PH, tuz, kire, organik madde analizleri ve PH nn 8,5 den byk kmas halinde SAR veya ESP analizlerini,

17. Verimlilik analizi: Gbreleme amacyla toprakta bulunan makro (N,P,K) ve mikro (Zn,Cu,Fe,Mo,..vb.) bitki besin elementlerinin tespitine ynelik analizi,

18. Detayl analiz: Rutin analize ilave olarak geirgenlik, verimlilik (N,P,K ve dier bitki besin elementlerini), sututma kapasitesi, katyon deiim kapasitesi ve deiebilir katyonlar, SAR, ESP gibi ihtiya duyulan analizlerin bir veya bir kann analiz edilmesini

ifade eder.

KNC BLM Ett ve Snflamann Genel Esaslar

Ett yapma yetkisi, ett malzemeleri, snflama ve onama Madde 5- Toprak koruma ve arazi deerlendirmelerine ynelik proje ihtiyac ve her trl

toprak veya arazi snflamasna ynelik ettler 6/5/1960 tarihli ve 7472 sayl Ziraat Yksek Mhendislii Hakknda Kanun ve buna bal olarak 24/1/1992 tarihli ve 21121 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle konulmu olan Ziraat Mhendislerinin Grev ve Yetkilerine likin Tzn yetki verdii teknik elemanlarn sorumluluunda yaplr. Ayrca bu almalar Bakanlk tarafndan dzenlenen hizmet ii eitiminden gemi ya da TMMOB Ziraat Mhendisleri Odas eitimini tamamlayarak konuya zel belge alm ve birisi toprak konusunda eitim alm en az iki ziraat mhendisi tarafndan da yaplabilir. Snflama ve ettler yukarda belirtilen ilgililer tarafndan yaplr, hazrlanan rapor ve haritalar Bakanlk veya Bakanlk tarafndan yetkilendirilmi uzman eleman yeterli olan valilikler tarafndan onaylanr.

Snflama yapmak iin araziye kacak toprak ettnn yannda bulundurmas gerekli malzemeler unlardr: Toprak krei ve burgusu (tirbion ve kovan), lastik tokmak, eim ler, arazi antas, %10'luk HCL asit, profil tanmlama (diskripin) kart, spatula, piset, cetvel, silgi, kalemtra, kurun kalem, krmz kalem, numune etiketi, numune torbas, pusula, kresel konumlama aleti (GPS), erit metre, ett sahasnn haritas, numune torbasna etiketi balamak iin ip.

Arazi snflamas ve toprak ettlerinin yaplmasnda, ihtiya duyulan lekte toporafik haritalar, hava fotoraflar, uydu grntleri gibi saysal veya manuel (analog=basl) kartografik materyal kullanlr. Detayl ettlerde en kk 1/10 000 lekli harita veya buna e deer kartografik materyal kullanlr, daha kk lekli kullanlmaz. Yar detayl ve detaysz ettlerde 1/25 000 lekli harita veya buna e deer kartografik materyallerde kullanlabilir.

Toprak Ettlerinin yaplmas Madde 6- Planlama ve koruma amal her trl arazi deerlendirmelerine ynelik toprak

ve arazi snflamalarnn yaplmasnda nceden belirlenmi standartlara uygun verileri toplamak iin toprak ettleri yaplr. Farkl toprak zelliklerini tespit etmek iin yeterli sayda sonda atlr. Sondalara birden balayarak numara verilir ve haritaya iaretlenir. Her sonda iin profilde gzle grlen bulgular ve arazi kullanm ekilleri profil tanmlama formlarna veya not defterine yazlr. Harita zerine yazlan numara numuneli sondaya ait ise ift, numunesiz ise tek halka iine alnr. Arazi yzeyinde topraktaki renk deiiminin, eim farkllamasnn, arazi kullanm

3

eklinde deiikliklerin grld yerlerde atlan sondalarn en az birinden profil katmanlarn (0-30), (30-60), (60-90), vb.) temsil edecek ekilde numune alnr. Numuneler, arazinin toprak zelliklerinin deiimini belirlemede veya arazideki problemlerin tespitinde kullanlr. Numuneli sondalar arasndaki uzaklk 500 metreyi gememelidir. Arazide sonda atma esnasnda her numuneli sonda iin bir profil tanmlama formu mutlaka doldurulur. Numunesiz sondalar iin ise dikkate deer farkllklar grlrse doldurulur yoksa not defterine yazlr. Sondadan numune alnm ise profil tanmlama kart yannda, birisi numune torbasnn iine konmak zere dieri de numune torbasnn zerine balanmak zere iki paradan oluan numune etiketi doldurulur. Toprak ettlerinde topran fiziksel, kimyasal, biyolojik ve dier genetik zellikleri yannda, verimlilii ve kullanm olumlu veya olumsuz ynde etkileme oranna gre iklim, hidroloji, jeoloji toporafya gibi dier arazi zellikleri de incelenerek ett raporuna aktarlr ve snflamalarda kullanlr. Arazi ve toprak zelliklerini belirlemeye ynelik yaplacak ett almalarnda kullanlacak standartlara ait semboller ve detayl toprak bilgileri EK. 6 ve EK. 7 de yer almaktadr.

Bro almas: Madde 7- Arazide alnan toprak numuneleri; sonda numaralarna gre, sra numaras,

sonda numaras ve derinliklerin bulunduu bir liste ile birlikte analiz iin laboratuara gnderilir. Gnderilen numune torbalarnn zerindeki etiketlerin kopmamasna ve saysna dikkat edilmelidir. Toprak numuneleri laboratuarda rutin analize tabii tutulurlar. Baka bir analiz istenirse (verimlilik, detayl fiziksel, kimyasal ve biyolojik analiz gibi.) listenin banda belirtilmesi gerekmektedir.

Toprak analiz sonular EK 6 da yer alan profil tanmlama formunun (2) ikinci stnuna,

toprak derinliklerine (0-30, 30-60, 60-90, ) gre aadaki gibi sras ile ilenir laboratuar sonular ve arazide tespit edilen ve formlara ilenen verilerle karlatrlarak birlikte deerlendirilir.

Derinlik (cm)

Analiz sonularnn gelmesini mteakip arazide alnan bilgilerle birlikte her kapal alan

iin aadaki forml oluturulur ve haritaya ilenir.

Bnye, Bozulmu

numunede geirgenlik,

Tuz, 1/10

sulandrlm Ph, Saturasyon

amurunda Ph,

4

TOPRAK ETTLER N STANDART SEMBOLLER

Tarm arazileri nem snflamas, AKK snf, SAT snf, Arazi Uygunluk Snf veya Toprak ndeksi tespitine ynelik ekte yer alan standartlara uygun olarak arazi hakknda snflama, yorumlama veya amacna uygun deerlendirmeler yaplarak rapora aktarlr. Ayrca belirlenen forml ve snflar harita ve profil izah cetveline de son hali ile ilenir.

Snflama snf atlatan faktrler gzetilerek yaplr. AKK snflamasnda arazide bulunan hafif tuzluluk 1, orta tuzluluk 2, ok tuzluluk 3, orta tallk 1, ok tallk 2, yetersiz drenaj 1,

fena drenaj 2, orta alkalilik 1, fazla alkalilik 2, ok fazla alkalilik 3 snf arazinin snfna eklenir ve arazinin snf ktleir ( Tuzluluk ve alkaliliin her ikisi de ayn anda varsa bunlardan en

fazla snf ktletirenin deeri dikkate alnr). Snf belirlenirken, snf ktletiren deerler st ste eklenerek arazinin snf belirlenir. Profildeki tuzluluk ve drenaj deerleri gibi faktrler

varsa ayr ayr deerlendirilir ve kendi iinde tahdit deeri fazla olan dikkate alnr ve fazla olan deer zerinden snflama yaplr. rnein 0-30 cm. derinlikte az tuzluluk, 30-60 cm. derinlikte

orta tuzluluk varsa fazla olan tuzluluk deeri (orta tuzluluk) snf belirlemede dikkate alnr.

Tallk, drenaj, tuzluluk ve alkalilik gibi giderilebilir snrlayc zelliklere sahip arazilerde snflama hem arazinin imdiki durumuna ve hem de snrlayc zellikleri slah edilmi durumuna gre yaplr. Byle durumda ett raporuna yaplacak slah almalarnn nitelii ve slah sonras arazinin dnecei yeni snf detayl olarak yazlr.

Snflamann tamamlanmasnn ardndan, detayl toprak ett raporu, profil tanmlama formlar, laboratuar sonu tablolar ve paftalar onaylanr. Onaylayanlar hazrlanan rapor ve paftalar, talimatta belirtilen standartl