1

หนวยท 1 การสเกตซภาพชนสวนเครองกล

หวขอเรอง (Topics)

1.1 ความหมายของการสเกตซภาพ 1.2 เครองมอทใชสเกตซภาพ 1.3 เสนทใชในการสเกตซภาพ 1.4 เทคนคการสเกตซภาพ 1.5 ชนดของการสเกตซภาพ

1.6 การสเกตซชนสวนเครองกล แนวคดส าคญ (Main Idea) การสเกตซภาพ เปนการเขยนแบบอกวธหนงโดยไมใชเครองมอและอปกรณในการเขยนแบบ เพอความสะดวก รวดเรว ในการถายทอดความคดของผสเกตซ แบบงาน สงทตองการสอไปยงบคคลอนไดรบร ทงในรปแบบของภาพ 2 มต และ 3 มตลงบนแผนกระดาษ กอนทจะน าไปเขยนแบบใหถกตองตามมาตรฐานตอไป จดประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral Objectives)

1. ดานความร 1.1 อธบายความหมายของการสเกตซภาพได 1.2 บอกเครองมอทใชสเกตซภาพได 1.3 จ าแนกลกษณะของเสนทใชในการสเกตซภาพได 1.4 ระบชนดของการสเกตซได 1.5 อธบายขนตอนการสเกตซภาพฉายได 1.6 อธบายขนตอนการสเกตซภาพสามมตได

2. ดานทกษะการปฎบตงาน

2.1 เลอกใชอปกรณในการสเกตซภาพได 2.2 สเกตซภาพฉายได 2.3 สเกตซภาพสามมตได

2

1.1 ความหมายของการสเกตซภาพ การสเกตซภาพหมายถง การเขยนแบบโดยไมใชเครองมอและอปกรณในการเขยนแบบ เพอความสะดวก รวดเรว ในการถายทอดความคดของผสเกตซ หรอรางแบบงาน หรอสงทตองการสอสารไปยงบคคลอนไดรบรเพอใหเกดความเขาใจในขณะนน ทงในรปแบบของภาพ 2 มต และ 3 มต ลงบนแผนกระดาษ กอนทจะน าไปเขยนแบบใหถกตองตามมาตรฐานตอไป โดยทมาตราสวนอาจไมตรงกบความเปนจรง บางครงจะเลกกวาขนาดจรงหรอใหญกวาขนาดจรงกได

ภาพท 1.1 ลกษณะของภาพทไดจากการสเกตซ

1.2 เครองมอทใชสเกตซภาพ ในการสเกตซภาพนนเปนการเขยนแบบดวยมอเปลา จะตองใชเครองมอทเหมาะสมซงจะท าเกดความรวดเรวในการสเกตซภาพ โดยมอปกรณทส าคญดงน 1.2.1 ดนสอ

เปนอปกรณทใชส าหรบสเกตซภาพตามจนตนาการเพอใหเกดภาพรางของแบบงาน โดยทดนสอทใชส าหรบการสเกตซภาพจะมทงดนสอแบบธรรมดาชนดเหลา(ดนสอไม) หรอดนสอชนดเปลยนแกนได(ดนสอกด) แลวแตความถนดของผใชงาน

ภาพท 1.2 ดนสอส าหรบสเกตซภาพ

3

ดนสอทใชในงานเขยนแบบ จะระบความเขมของดนสอเอาไวดวยตามระบบยโรป โดยใชอกษร "H" (hardness : ความแขง) "B" (blackness : ความด า) และ "F" (fine point : เนอละเอยด) ดนสอส าหรบเขยนแบบ จะมความเขมใหเลอกใชหลายขนาด เพอใหมความเขมทแตกตางกนท าใหเขาใจในรายละเอยดของแบบงานชดเจนยงขน ดนสอมตงแตสเขมไปจนถงสออน แบบเนอของแกนดนสอแขงไปจนถงเนอละเอยด โดยมกเรยงตามล าดบตอไปน

ภาพท 1.3 สญลกษณระบความเขม ความละเอยดและความแขงของแกนดนสอ

1.2.2 กระดาษ เปนสวนทส าคญท าใหเรามองเหนภาพทถายทอดโดยผสเกตซแบบงาน ซงกระดาษท

ใชในการสเกตซกมใหเลอกใชตามความตองการในการใชงาน จะมทงขนาด A4, A3, A2 เปนตน ดงนนในการสเกตซภาพในชวงแรกอาจใชกระดาษทมตารางหรอกระดาษกราฟ เพอใหงายตอการ สเกตซหรอรางแบบงานซงจะท าใหไดสดสวนไกลเคยงกบความเปนจรง เมอเกดความช านาญแลวกสามารถเลอกใชกระดาษแบบธรรมดาในการสเกตซภาพได

ภาพท 1.4 กระดาษส าหรบสเกตซภาพ

4

1.2.3 ยางลบ ใชส าหรบการลบเสนทไมตองการออก หรอลบเสนทผดพลาดจากการสเกตซดงนน

ควรเลอกใชยางลบทมคณภาพด ออนนม เมอลบแลวไมท าใหกระดาษเปนรองรอย หรอเปนรอยด า ไมสะอาด

ภาพท 1.5 ยางลบทใชในงานสเกตซภาพ

1.3 เสนทใชในการสเกตซภาพ ลกษณะของเสนทใชในการสเกตซภาพมลกษณะเหมอนกบการเขยนแบบทกประการคอ

เสนเตมหนา เสนเตมบาง เสนศนยกลาง เสนประ เปนตน แตเสนทไดจากการสเกตซจะไมตรง บดเบยวมากนอยขนอยกบความช านาญของผสเกตซของแตละคน ซงน าหนกของเสนในการสเกตซจะม 2 ขนาด คอ 1.3.1 เสนเตมหนา ใชส าหรบสเกตซเสนรอบรป เสนประ เสนแนวการตด 1.3.2 เสนเตมบาง ใชส าหรบสเกตซเสนศนยกลาง เสนบอกขนาด เสนชวยบอกขนาด เสนสญลกษณตางๆ เสนลายตด

ภาพท 1.6 เสนทใชในงานสเกตซภาพ

1.4 เทคนคการสเกตซภาพ

เนองจากการสเกตซภาพนนไมไดใชเครองมอในการเขยนแบบ ดงนนภาพทออกมาจงไมไดขนาดและมาตราสวนตามความเปนจรง แตสงส าคญคอสดสวนของชนงานทท าการสเกตซจะตองไกลเคยงกบความเปนจรง ซงทงนกขนอยกบความช านาญของผสเกตซภาพ ส าหรบผทเรม สเกตซภาพจะตองฝกการลากเสนในลกษณะตางๆ หรอในชวงแรกอาจจะตองใชกระดาษทมตารางเมอมความช านาญแลวจงใชกระดาษเขยนแบบแบบไมมตาราง

5

1.4.1 การจบดนสอ ใหจบดนสอตามความถนดตามทใชเปนประจ า โดยใหดนสอเอยงท ามมกบกระดาษทใชในการสเกตซท ามม 50 í 60 í ในขณะท าการสเกตซใหหมนดนสอไปดวยเพอใหปลายของดนสอมความแหลมสม าเสมอ

ภาพท 1.7 การจบดนสอในการสเกตซภาพ

1.4.2 การออกแรงกดดนสอ เพอใหเกดความผดพลาดใหนอยทสดในการสเกตซภาพจะตองออกแรงกดดนสอใหเบาๆ กอน ใหไดรปรางและสดสวนทไกลเคยงกบชนงานจรง หลงจากนนคอยลงน าหนกเสนใหไดมาตรฐาน 1.4.3 การสเกตซเสนตรงในแนวนอน

มวธการเขยนดงน 1. ก าหนดจดเรมตนทตองการจะเขยนเสน 2. ก าหนดจดสนสดความยาวเสน 3. ลากเสนจากจดเรมตนไปจดสนสด ส าหรบผทถนดในการเขยนหนงสอดวยมอขวาใหลากเสนจากทางซายไปทางขวา

ส าหรบผทถนดในการเขยนหนงสอดวยมอซายใหลากเสนจากทางขวาไปทางซาย

ภาพท 1.8 การสเกตซเสนตรงในแนวนอน

6

1.4.4 การสเกตซเสนตรงในแนวตง มวธการเขยนดงน

1. ก าหนดจดเรมตนทตองการจะเขยนเสน 2. ก าหนดจดสนสดความยาวเสน 3. ลากเสนจากจดเรมตนไปจดสนสด โดยลากเสนจากดานบนลงมาดานลาง

ภาพท 1.9 การสเกตซเสนตรงในแนวตง

1.4.5 การสเกตซเสนตรงในแนวเฉยง มวธการเขยนดงน

1. ก าหนดจดเรมตนทตองการจะเขยนเสน 2. ก าหนดจดสนสดความยาวเสน 3. ลากเสนจากจดเรมตนไปจดสนสด โดยลากเสนจากดานซายไปดานขวาหรอจาก

ดานขวาไปดานซาย แลวแตลกษณะของเสน

ภาพท 1.10 (ก) การสเกตซเสนตรงในแนวเฉยงขวา

7

ภาพท 1.10 (ข) การสเกตซเสนตรงในแนวเฉยงซาย

1.4.6 การสเกตซเสนตรงทมความยาวมาก ในการเขยนจะตองก าหนดจดแบงระยะความยาวทตองการใหเปนสวนๆ และคอย

ลากเสนตอไปทละจด ซงมวธการเขยนดงน 1. ก าหนดจดเรมตนทตองการจะเขยนเสน 2. ก าหนดจดท 2, จดท3 และจดสนสดความยาวเสน 3. ลากเสนจากจดเรมตนไปจดท 2, จดท3 และจดสนสดความยาวเสน โดยลากเสน

จากดานซายไปดานขวา

ภาพท 1.11 การสเกตซเสนตรงทมความยาวมาก

8

1.4.7 การสเกตซวงกลมจากรปสเหลยมจตรส มวธการเขยนดงน

1. เขยนเสนตรงใหเปนรปสเหลยมขนาด 5050 มม. 2. เขยนเสนศนยกลาง 2 เสนตดกนใหไดกงกลางรปสเหลยม 3. เขยนเสนตรงทะแยงมมทงสมม 4. ขดเสนสนๆทเสนทะแยงมมใหมระยะหางจากจดศนยกลาง 25 มม. เพอเปนการ

ก าหนดขนาดของวงกลม 5. ใชมอวาดวงกลมตามต าแหนงทไดก าหนดไว

ภาพท 1.12 การสเกตซวงกลมจากรปสเหลยมจตรส

1.4.8 การสเกตซวงกลมดวยการวดระยะรศม มวธการเขยนดงน

1. ก าหนดระยะรศมของวงกลมทตองการลงบนเศษกระดาษ โดยใหจด C เปนจดศนยกลางของวงกลมและจด E เปนความยาวรศมของวงกลม

2. เขยนเสนศนยกลาง 2 เสนตดกน จะไดจด O 3. น าเศษกระดาษทก าหนดรศมไวแลวไปวางทาบลงบนเสนศนยกลางโดยใหจด C

อยตรงจด O 4. ขดเสนส นๆทจด E แลวหมนกระดาษพรอมกบขดเสนส นๆ ใหครบรอบเปน

วงกลม 5. ใชมอวาดวงกลมตามต าแหนงทไดก าหนดไว

9

ภาพท 1.13 การสเกตซวงกลมดวยการวดระยะรศม

1.4.9 การสเกตซวงกลมดวยการหมนกระดาษ มวธการเขยนดงน

1. เขยนเสนศนยกลาง 2 เสนตดกน จะไดจด O 2. จบดนสอใหปลายของดนสอเทากบรศมของวงกลมโดยใหนวกอยวางลงบนจด O

เพอเปนจดศนยกลางในการเขยนวงเวยน 3. ใชมอหมนกระดาษตามทศทางของลกศรจนเปนวงกลม

ภาพท 1.14 การสเกตซวงกลมดวยการหมนกระดาษ

10

1.4.10 การสเกตซวงกลมดวยการใชดนสอสองแทง มวธการเขยนดงน

1. เขยนเสนศนยกลาง 2 เสนตดกน จะไดจด O 2. จบดนสอใหปลายของดนสอเทากบรศมของวงกลมโดยใหดนสออกแทงหนงวาง

ลงบนจด O เพอเปนจดศนยกลางในการเขยนวงเวยน 3. ใชมอหมนกระดาษตามทศทางของลกศรจนเปนวงกลม

ภาพท 1.15 การสเกตซวงกลมดวยการดนสอสองแทง

1.4.11 การสเกตซวงรดวยสเหลยมผนผา มวธการเขยนดงน

1. เขยนเสนตรงใหเปนรปสเหลยมขนาด 5030 มม. 2. เขยนเสนศนยกลาง 2 เสนตดกนใหไดกงกลางรปสเหลยมผนผา 3. ขดเสนสวนโคงสนๆ ทจดตดระหวางเสนสเหลยมผนผากบเสนศนยกลาง เพอเปน

การก าหนดขนาดของวงร 4. ใชมอวาดวงรตามต าแหนงทไดก าหนดไว

11

ภาพท 1.16 การสเกตซวงร

1.5 ชนดของการสเกตซภาพ เพอการมองภาพใหชดเจนเราจ าเปนทจะตองท าการสเกตซภาพใหสามารถมองเหน

รายละเอยดของชนงานใหมากทสด เพอเปนการสอสารในสวนของแบบงานใหมความเขาใจไดตรงกน ไมเกดความคลาดเคลอนและผดพลาด ดงนนการสเกตซภาพในงานเขยนแบบเครองกลทนยมม 3 ชนดคอ สเกตซภาพฉาย สเกตซภาพไอโซเมตรก (Isometric) และสเกตซภาพออบลก (Oblique)

1.5.1 การสเกตซภาพฉาย กอนทจะท าการสเกตซภาพชนงานนน ผสเกตซจะตองท าการวเคราะหชนงานนนวา

จะตองใชภาพฉายกดานถงจะใหขนาดของชนงานไดครบถวน เพอจะไดใชกระดาษไดเหมาะสม โดยการสเกตซภาพฉายกจะมวธการเหมอนกบการเขยนแบบทวๆ ไป ตางกนตรงทการสเกตซแบบนนจะไมไดใชเครองมอ เพราะจดประสงคหลกๆคอ ตองการถายทอดความคด สงทตองการอธบายซงไมสามารถถายถอดเปนค าพดได เพอความรวดเรวในขณะนน ความตองการของภาพสเกตซคอ ไมไดตองการรปใหมขนาดทแทจรง แตตองสเกตซใหไดสดสวน ความถกตอง และดแลวสามารถเขาใจไดงาย ชดเจน ไมเกดความคลาดเคลอน ซงมขนตอนในการสเกตซดงน

12

1. ตรวจสอบชนงานดงภาพท 1.17 วาควรจะก าหนดภาพฉายกดาน

ภาพท 1.17 ชนงานกอนสเกตซภาพ

2. สเกตซขอบเขตของชนงานทจะท าการเขยนภาพฉายโดยก าหนดใหภาพทเหนรายละเอยดชดเจนทสดเปนภาพดานหนา สวนภาพดานบนจะวางไวดานลางของภาพดานหนาตามการมองภาพมมมองท 1 และภาพดานขางจะจะวางไวทางขวามอของภาพดานหนา

ภาพท 1.18 การสรางขอบเขตการสเกตซภาพ

13

3. สเกตซภาพดานหนาแลวฉายเสนตางๆ ไปยงภาพดานบนและภาพดานขาง ดวยน าหนกเสนเบาๆ เพอตรวจสอบความถกตอง

ภาพท 1.19 เขยนโครงรางภาพสเกตซ

4. เขยนชนงานสเกตซแบบสมมรณและลบเสนทไมตองการออก

ภาพท 1.20 แบบสเกตซทสมบรณ

14

5. ก าหนดขนาดใหกบภาพสเกตซ โดยขนาดทก าหนดลงไปจะเปนขนาดจรงทวดไดจากชนงาน

ภาพท 1.21 ก าหนดขนาดในแบบสเกตซ

1.5.2 การสเกตซภาพไอโซเมตรก (Isometric) ในการสเกตซภาพทนยมสเกตซเปนภาพฉายเพอใหเหนรายระเอยดของชนงานในเรองของขนาดนน ยงมภาพสามมตอกหนงอยางทนยมใชกนแพรหลาย เพราะบางครงภาพฉายอาจจะไมท าใหเหนภาพของชนงานทชดเจน จงมความจ าเปนตองใชภาพสามมตมาประกอบเพอใหผถายทอดขอมลและผรบขอมลเขาใจตรงกนเหนความกวาง ความยาวและความสงของชนงาน ดงนนภาพไอโซเมตรกเปนภาพสามมตทนยมเขยนมากทสด เนองจากเขยนงายเพราะมมมเอยงทงสองขาง 30 องศา เทากน ท าใหภาพทออกมาเหมอนกบชนงานจรง การสเกตซภาพไอโซเมตรกมขนตอนดงน

ภาพท 1.22 ฐานปากกาจบงาน

15

1. สรางเสนตรงแนวนอนและแนวดงตดกนทจด O แลวสรางเสน Aและ B จากจด O ใหท ามม 30 องศา โดยประมาณ กบเสนแนวนอน ดงภาพท 1.23

ภาพท 1.23 เสนโครงรางสเกตซภาพไอโซเมตรก

2. ลากเสนใหเปนกรอบสเหลยมใหไดสดสวนเหมอนกบชนงาน

(ก) ชนงาน (ข) ขนโครงเปนกลองสเหลยม

ภาพท 1.24 สเกตซโครงสรางใหสดสวนไกลเคยงชนงาน

3. ลากเสนขนรปในสวนดานหนาของชนงาน

(ก) เสนขอบงานดานหนา (ข) สเกตซผวทางดานหนา

ภาพท 1.25 การสเกตซผวงานทางดานหนา

เสนขอบงานทจะตองสเกตซ

16

4. ลากเสนขนรปในสวนดานบนของชนงาน

(ก) เสนขอบงานดานบน (ข) สเกตซผวทางดานบน

ภาพท 1.26 การสเกตซผวงานทางดานบน

5. ถาชนงานดานขางมขอบใหสเกตซดานขางกอน แตถาไมมกใหท าการลงเสนขอบงานใหเขมและลบเสนทไมตองการออก

ภาพท 1.27 ภาพสเกตซไอโซเมตรก

1.5.3 การสเกตซภาพออบลก (Oblique) ภาพออบลกเปนภาพทนยมสเกตซอกภาพหนงเพราะจะแสดงภาพดานหนาทชดเจน

แลวยงสามารถเขยนสวนโคงหรอวงกลมไดงาย โดยภาพดานหนงจะอยในแนวระดบ สวนอกดานหนงจะท ามม 45 องศา

เสนขอบงานทจะตองสเกตซ

17

การสเกตซภาพออบลกมดงน

ภาพท 1.28 แคลมปจบยดชนงาน

1. สรางเสนตรงแนวนอนและแนวดงตดกนทจด O แลวสรางเสน A จากจด O ใหท ามม

45 องศา โดยประมาณ กบเสนแนวนอน ดงภาพท 1.29

ภาพท 1.29 เสนโครงรางสเกตซภาพออบลก

2. ลากเสนใหเปนกรอบสเหลยมใหไดสดสวนเหมอนกบชนงาน

(ก) ชนงาน (ข) ขนโครงรางเปนกลองสเหลยม

ภาพท 1.30 สเกตซโครงสรางภาพออบลกใหสดสวนไกลเคยงชนงาน

18

3. ลากเสนขนรปในสวนดานหนาของชนงาน

(ก) เสนขอบงานดานหนา (ข) สเกตซผวทางดานหนา

ภาพท 1.31 การสเกตซผวงานทางดานหนา

4. ลากเสนขนรปในสวนดานบนของชนงาน

(ก) เสนขอบงานดานบน (ข) สเกตซผวทางดานบน

ภาพท 1.32 การสเกตซผวงานทางดานบน

5. ลากเสนขนรปในสวนดานขางของชนงาน

(ก) เสนขอบงานดานขาง (ข) สเกตซผวทางดานขาง

ภาพท 1.33 การสเกตซผวงานทางดานขาง

เสนขอบงานทจะตองสเกตซ

เสนขอบงานทจะตองสเกตซ

เสนขอบงานทจะตองสเกตซ

19

6. ท าการลงเสนขอบงานใหเขมและลบเสนทไมตองการออก

ภาพท 1.34 ภาพสเกตซชนงานส าเรจ

1.6 การสเกตซภาพชนสวนเครองกล หลงจากทไดฝกทกษะการสเกตซภาพเบองตนแลวนน ในงานทางดานชางกลโรงงานมความจ าเปนอยางยงตอการสเกตซงานซงมความส าคญในระดบตนๆ กอนทจะท าการเขยนแบบใหตรงตามมาตรฐาน ซงบางครงหรอบางงานอาจจะสนสดทการสเกตซงาน ไมไดจ าเปนทจะตองเขยนแบบการผลตกม โดยเฉพาะในสถานประกอบการทเปนโรงกลงขนาดเลกมกจะใชการสเกตซภาพเปนสวนใหญ แตในทางกลบกนถาเปนสถานประกอบการทเปนโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญแบบทถกตองตามมาตรฐานมความส าคญมาก แตทงนกอนทจะไดแบบงานทถกตองตามมาตรฐานนนลวนแลวแตตองมการสเกตซกอนเสมอ ลกษณะงานของงานชางกลโรงงานทใชสเกตซมวตถประสงคหลายอยาง คอ

1. สเกตซงานใหลกคาดเพอเปนตวอยาง 2. ส าหรบการสงงานการผลตแบบเรงดวน 3. ใชส าหรบการระดมความคด 4. เปนการสเกตซเพอคดลอกรปแบบงานในการน าไปใชในดานอนๆ

ดงนนผทจะสามารถสเกตซงานไดนนจะตองมความรพนฐานการเขยนแบบมากอนเนองจากจะตองใชมาตรฐานและรปแบบเดยวกบการเขยนแบบแทบท งสนเพยงแคไมไดใชเครองมอในการเขยนแบบ และไมไดสนใจในเรองของมาตราสวนในการเขยนแบบ แตผสเกตซแบบนนจะตองสเกตซภาพใหมสดสวนใกลเคยงกบชนงานจรง เพอใหผทจะน าภาพสเกตซไปใชงานมความเขาใจแบบเดยวกนไดถกตอง

20

1.6.1 การสเกตซงานชนสวนเครองกล 1. สลกเกลยว

สลกเกลยวเปนชนสวนเครองกลทใชส าหรบการจบยดชนงานตงแต 2 ชนขนไป เขาดวยกน ซงเปนชนสวนเครองกลทนยมใชกนอยางแพรหลาย เพราะมใหเลอกใชหลายขนาด หลายชนดตามความเหมาะสมกบลกษณะของงาน โดยในการก าหนดขนาดของเกลยวแตละชนดจะใชสญลกษณแตกตางกนออกไป

ภาพท 1.35 สลกเกลยว

ตารางท 1 สญลกษณเกลยวแบบตางๆ

ชอเกลยว ชอยอ ตวอยาง ลกษณะการใชงาน เกลยวเมตรก M M8×1.25 งานทวๆไป

เกลยวทอทรงกระบอก G G1/2(เกลยวใน)

G1/2A(เกลยวนอก) ไมมซลในเกลยว

เกลยวทอทรงกระบอก Rp Rp1/2 มซลในเกลยวส าหรบการตอทอดวยเกลยว

เกลยวทอเรยว R R1/2 มซลในเกลยวส าหรบการตอทอดวยเกลยว

เกลยวสเหลยมคางหม ระบบเมตรก

Tr Tr40×7 ใชเปนเกลยวทมการเคลนท

เกลยวสเหลยมคางหม ระบบอเมรกน

Acme ⁄ ใชเปนเกลยวทมการเคลนท

เกลยวฟนเลอย S S48×8 ใชเปนเกลยวทมการเคลนท

21

ชอเกลยว ชอยอ ตวอยาง ลกษณะการใชงาน เกลยวกลม Rd Rd40×1/6 งานทวไป เ ก ล ย ว ห ย า บ ( Unifiled Coarse Thread)

UNC 1/4-20 UNC งานทวไป

เก ลยวละ เ อยด (Unifiled Fine Thread)

UNF 1/4-28 UNF งานทวไป

ขนตอนการเขยนสลกเกลยว (Bolt)

ภาพท 1.36 สลกเกลยว (Bolt)

1. เขยนเสนแนวนอนเพอเปนแนวแกนของเกลยวจะไดเสน AB แลวท าการเขยนเสน CD และ EF ใหขนานกบเสน AB โดยทใหเสนทงสองนมระยะหางไกลเคยงกบความโตนอกของเกลยว

(ก) เสนขอบงานดานหนา (ข) สเกตซผวทางดานหนา

ภาพท 1.37 การสเกตซผวงานทางดานหนา

2. เขยนเสนจากจด C ไปจด E เพอก าหนดเสนปลายเกลยวและเขยนเสนจากจด G ไปจด H เพอก าหนดเสนสดความยาวของเกลยว โดยระยะหางระหวางเสนทงสองเทากบความยาวของสวนทเปนเกลยว

(ก) เสนขอบปลายเกลยว (ข) สเกตซเสน CE และ GH

ภาพท 1.38 การสเกตซปลายเกลยวและเสนสนสดเกลยว

22

3. เขยนเสนจากจด I ไปจด J และเขยนเสนจากจด K ไปจด L เพอก าหนดเสนโคนเกลยวหรอเสนความลกของเกลยว โดยระยะหางระหวางเสนทงสองเทากบความลกของเกลยว

(ก) เสนขอบโคนเกลยว (ข) สเกตซเสน IJ และ KL

ภาพท 1.39 การสเกตซเสนโคนเกลยว

4. เขยนเสน 45 องศา IM และ KN จากนนเขยนเสน 30 องศา JOและ LP

(ก) เสนขอบลบมม (ข) สเกตซเสน IM , KN, JO และ LP

ภาพท 1.40 การสเกตซเสนลบมม

5. เขยนเสน MN และ OP เพอเปนการก าหนดรอยลบมม

(ก) เสนขอบแสดงการลบมม (ข) สเกตซเสน MN และ OP

ภาพท 1.41 การสเกตซเสนลบมมโคนเกลยว

6. เขยนเสนแนวดง QR และ ST ใหมความกวางเทากบความหนาของสวนหว Bolt โดยระยะหางของเสน QR และ OP มความยาวเทากบสวนทไมมเกลยว

23

(ก) เสนขอบสวนหว Bolt (ข) สเกตซเสน QR และ ST

ภาพท 1.42 การสเกตซสวนหวสลกเกลยว

7. เขยนสวนโคงใหมลกษณะคลายกบหว Bolt

ภาพท 1.43 การสเกตซสวนโคงทหวสลกเกลยว

8. เขยนเสนศนยกลางแทนทเสนแกนกลางของสลกเกลยว และเขยนเสนขอบงานดวยเสนเตมหนา หลงจากนนลบเสนสวนทไมตองการออก หลงจากนนใหเขยนเสนเอยง 30 องศา ทมมของหวสลกเกลยว

ภาพท 1.44 ภาพดานหนาของสลกเกลยว

9. เขยนภาพฉายของสลกเกลยวโดยเขยนเสนศนยกลางตดกนไวทางดานขวาของสลกเกลยว

ภาพท 1.45 การสเกตซเสนศนยกลาง

24

10. เขยนรปวงกลมวงใหญใหมขนาดเทากบเสนยอดเกลยว และวงกลมวงเลกมขนาดเทากบเสนโคนเกลยว โดยวงเลกใหเขยน3/4 ของวงกลม เนองจากเปนสญลกษณของเกลยว

ภาพท 1.46 สเกตซภาพดานขางหนาตดเกลยว

11. เขยนรปหกเหลยมทภาพดานขางและวงกลมแสดงการลบมมของหวสลกเกลยว

ภาพท 1.47 สเกตซภาพดานขางหวหกเหลยม

12. ลบเสนรางทไมตองการออก

ภาพท 1.48 ภาพสเกตซสลกเกลยวแบบส าเรจ

25

13. เขยนเสนก าหนดขนาดและลงขนาดจรงทวดไดจากชนงาน

ภาพท 1.49 การก าหนดขนาดของภาพสเกตซ

2. เฟอง (GEAR) เฟองเปนชนสวนเครองกลอกชนดหนงทใชส าหรบการสงถายก าลง หรอใชส าหรบเปลยนทศทางการหมนของเพลา ซง เฟองผลตจากวสดหลายชนดดวยกนเชน เหลกกลา วสดสงเคราะห และพลาสตก นอกจากนแลวเฟองกมใหเลอกใชหลายชนด เชน เฟองตรง เฟองดอกจอก เฟองเฉยง เฟองหนอน เปนตน เฟองแตละชนดมหนาทการใชงานทแตกตางกนออกไป ขนอยกบลกษณะของงาน

ภาพท 1.50 เฟอง

26

ขนตอนการเขยนเฟอง (GEAR) 1. เขยนเสนตรงสองเสนตดกนดวยเสนบางเพอเปนแกนกลางในการเขยนวงกลม

ภาพท 1.51 เสนแนวแกนส าหรบวาดภาพดานหนาเฟอง

2. เขยนวงกลมโตนอกสดของเฟอง เสนผานศนยกลางวงกลมพตซ และแกนรส าหรบสวมประกอบกบเพลา

(ก) เสนขอบดานหนา (ข) สเกตซเสนวงกลมตามเสนขอบ

ภาพท 1.52 การสเกตซภาพดานหนาเฟอง

เสนผาศนยกลางวงกลมพตซ

27

3. เขยนรองลมทวงกลมเลกสด

(ก) เขยนขอบรองลม (ข) สเกตซรองลม

ภาพท 1.53 การสเกตซรองลม

4. ท าการเขยนภาพดานขางโดยเขยนเสนแนวดง AB และCD ทางขวามอของภาพดานหนาใหมระยะหางเทากบความหนาของเฟอง และเขยนเสนตรง EF ใหมระยะหางจากเสน AB เทากบแกนสวมเพลาทยนออกมาจากตวเฟอง

(ก) เขยนความหนาของเฟอง (ข) สเกตซเสน AB, CD และEF

ภาพท 1.54 การสเกตซผวขอบดานขางเฟอง

28

5. เขยนเสนถายขนาดจากภาพดานหนาไปยงภาพดานขาง

(ก) เขยนขอบดานขาง (ข) สเกตซเสนถายขนาด

ภาพท 1.55 การสเกตซเสนถายขนาด

6. เขยนเสนตอทจดตด1-2, 3-4, 5-6 และ 7-8 เพอใหเกดขอบตวเฟอง

ภาพท 1.56 การสเกตซตอเสนทจดตด

7. เขยนภาพดานขางใหชดเจน และสวนทถกบงแสดงดวยเสนประ ก าหนดเสนรางแกนกลางใหเปนเสนศนยกลาง เขยนเสนผานศนยกลางวงกลมพตซดวยเสนศนยกลาง และลบเสนทไมตองการออก

29

ภาพท 1.57 การสเกตซรายละเอยดของเฟอง

8. เขยนเสนก าหนดขนาดและลงขนาดจรงทวดไดจากชนงาน

ภาพท 1.58 การสเกตซเสนก าหนดขนาด

3. การสเกตซงานสามมต ในงานทางดานชางกลโรงงานนอกเหนอจากการสเกตซงานใหเปนภาพฉายเพอก าหนดรายละเอยดของงานทงขนาดและรปรางของชนงานแลวนน การสเกตซภาพสามมตกมความส าคญเชนเดยวกนทจะท าใหมองเหนมต ความกวาง ความยาว และความสงของชนงานไดชดเจนยงขน

30

ภาพท 1.59 ตวจบยดมดไส

ขนตอนการสเกตซภาพสามมต 1. เขยนเสนโครงรางตามภาพท 1.60 เพอเตรยมสเกตซชนงาน

ภาพท 1.60 โครงรางสเกตซภาพสามมต

2. เขยนโครงรางส าหรบเขยนวงกลมใหมขนาดเสนผาศนยกลางไกลเคยงกบสวนปลายของเกลยว

ภาพท 1.61 โครงรางสเกตซภาพวงกลม

31

3. เขยนโครงรางส าหรบเขยนวงกลมชนท 2 มขนาดเทากบความโตของเกลยวและหางจากชนท1เทากบระยะลบคมชนงาน และโครงรางชนท 3 ขนาดความโตเทากบชนท 2 มระยะหางจากชนท 2 เทากบความยาวของเกลยว

(ก) เขยนเสนรางกรอบสเหลยม (ข) สเกตซกรอบเพอเขยนวงกลม

ภาพท 1.62 การสเกตซกรอบเขยนวงกลม

4. ท าการเขยนวงกลมลงในกรอบสเหลยมทงสองรป และลบกรอบสเหลยมออก

ภาพท 1.63 การสเกตซวงกลมในสวนทเปนเกลยว

32

5. เขยนเสนเชอมตอวงกลมทงสอง และลบขอบโคงทวงกลมดานหลงในสวนทถกบงออก

ภาพท 1.64 การสเกตซงานเปนทรงกระบอก

6. เขยนเสนสวนโคงเพอแสดงเกลยว

ภาพท 1.65 การสเกตซเสนสญลกษณเกลยว

33

7. เขยนโครงรางส าหรบเขยนวงกลมใหมขนาดเสนผาศนยกลางไกลเคยงกบสวนทไมมเกลยว

(ก) เขยนเสนรางกรอบสเหลยม (ข) สเกตซกรอบสเหลยม

ภาพท 1.66 การสเกตซกรอบเขยนวงกลม

8. ท าการเขยนวงกลมลงในกรอบสเหลยมทงสองรปพรอมทงลากเสนเชอมตอวงกลมทงสองจนเกดเปนรปรางของชนงาน และลบกรอบสเหลยมออก

(ก) เขยนเสนวงกลม (ข) แสดงเสนขอบงาน

ภาพท 1.67 การสเกตซชนงานสวนทไมมเกลยว

9. เขยนโครงรางกรอบสเหลยมส าหรบเขยนวงกลมใหมขนาดเสนผาศนยกลางไกลเคยงกบสวนปลายดานใหญ โดยใหชนท 4 และชนท 5 ระยะหางเทากบความหนาสวนปลายดานใหญ

34

(ก) โครงรางเสนวงกลมดานใหญ (ข) แสดงเสนขอบงาน

ภาพท 1.68 การสเกตซกรอบวงกลมดานใหญ

10. ท าการเขยนวงกลมลงในกรอบสเหลยมทงสองรปพรอมทงลากเสนเชอมตอวงกลมทงสองจนเกดเปนรปรางของชนงาน และลบกรอบสเหลยมออก

(ก) เขยนเสนวงกลม (ข) แสดงเสนขอบงาน

ภาพท 1.69 การสเกตซชนงานสวนปลายดานใหญ

11. เขยนสวนโคงจากจด C ไปยงจด D ใหมขนาดเทาความกวางของรอง จากนนลากเสนตรงจากจด D ไปยงจด E ใหมความยาวเทากบความยาวของรอง

35

(ก) เขยนเสนรปรางของรอง (ข) รางต าแหนงของรอง

ภาพท 1.70 การสเกตซรองชนงาน

12. เขยนเสนตรง จากจด E ไปยงจด F และ G ตามล าดบ หลงจากนนเขยนเสนตรงจากจด Hไปยงจด I, J และ K ตามล าดบ

(ก) เสนรองสวนปลาย (ข) รางต าแหนงของรองสวนปลาย

ภาพท 1.71 การสเกตซรองชนงานสวนปลาย

13. ลบเสนทไมตองการออกใหไดเฉพาะรปรางของชนงานส าเรจ

ภาพท 1.72 ภาพสเกตซชนงานสามมต