tolga gÜyer ©2009-2010 bolum.pdf · bir html deyimidir. bu deyim içersinde, “size“...

PHP Programlama2. Bölüm

Tolga GÜYER©2009-2010

İçindekiler

2PHP Programlama - 2. Bölüm Tolga GÜYER

2.1 Sözdizim Yapısı2.2 Yorum Satırları2.3 Veri Türleri2.4 Değişkenler ve Sabitler2.5 Operatörler2.6. Diziler2.7 Akış Kontrol Deyimleri

İçindekiler


2.8 Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli Kareler

2.9 Fonksiyonlar2.10 Öğrendiklerimizi Uygulayalım:

Bilgisayar Parçaları Siparişi

Sözdizim Yapısı

Bir programlama dilinin sözdizimi (syntax), noktalama işaretleri, parantezler ya da operatörler gibi nesnelerin, o dilin yapısına uygun olarak kulanım kurallarını belirler. Söz gelimi, PHP dilinde de Pascal diline benzer olarak her program deyiminin noktalı virgül işareti ile sonlandırılması zorunluluğu bir sözdizim kuralıdır.


Sözdizim Yapısı

Burada vurgulanması gereken önemli bir nokta, satırların değil, deyimlerin sonuna noktalı virgül konulmasıdır. Çünkü PHP çözümleyicisi kaynak kodları satır satır değil, ayıraç sembolü olarak noktalı virgül işaretini kullanarak yorumlar.


Sözdizim Yapısı

PHP kodları çoğunlukla HTML kodları ya da Javascript, VBscript gibi diğer dillerle beraber kullanıldığından, bir kod bütününde PHP çözümleyicisinin görev alanının nerede başladığı ve nerede sona erdiğinin belirlenmesi amacıyla <?php … ?> etiketleme sistemi kullanılır.


Sözdizim Yapısı

Örneğin,

7

<?phpecho “Merhaba Dünya!”;

?>

kodu doğrudan PHP çözümleyicisi tarafından yorumlanarak çalıştırılabilecek bir koddur. Kodun işlevi ise ekrana Merhaba Dünya metnini yazdırmaktır.

PHP Programlama - 2. Bölüm Tolga GÜYER

Sözdizim Yapısı

Aynı işleve sahip, ancak bu defa HTML kodu içersine “gömülmüş” durumda olan bir başka PHP kodu aşağıda gösterilmiştir.

8

<html><body><?php

echo "Merhaba Dünya!";?></body></html>


Sözdizim Yapısı

Bu durum, birinci bölümde de bahsedildiği gibi “HTML’den kaçış” olarak adlandırılır. Ancak HTML kodları içersinde yer alan PHP deyimlerinin web tarayıcısı tarafından çözümlenerek çalıştırılabilmesi için bu kodu içeren dosyanın “php” uzantısına sahip olması gerektiğini unutmayalım.


Sözdizim Yapısı

Ekrana yazdırmak istediğimiz ifadeler için, echo ya da print deyimlerini kullanırız. Bu deyimlerden sonra çift tırnak sembolü içersinde yazacağımız ifadeler, bazı özel durumların dışında, doğrudan yazıldığı şekliyle ekrana basılacaktır.


Sözdizim Yapısı

Örneğin,

11

kodunun çıktısı aşağıdaki gibi olur:

<html><body><?php

echo "Merhaba Dünya!";?></body></html>

Merhaba Dünya!


Sözdizim Yapısı

…biçiminde olacaktır. Ancak kullanıcının internet tarayıcısında Türkçe harflerin düzgün görüntülenebilmesi için UTF8 gibi Türkçeye uygun bir karakter kodlama sisteminin seçilmiş olmasının gerektiğini de hatırlatalım.


Sözdizim Yapısı

13

<?phpecho “Merhaba ”;echo “Dünya!”;

?>

koduna ait ekran çıktısı ise;Merhaba Dünya!

biçiminde olur.


Sözdizim Yapısı

Görüldüğü gibi farklı echo deyimleri kullanılarak yazılsalar da, ifadeler aynı satırda görüntülenmektedir. Eğer ifadeleri farklı satırlarda görmek istiyorsak, bu durumda yazacağımız koda küçük bir ek yapmamız gerekir.


Sözdizim Yapısı

15

koduna ait ekran çıktısı;MerhabaDünya!

biçiminde olur.

<?phpecho “Merhaba”;echo “<br>”; echo “Dünya!”;

?>


Sözdizim Yapısı

Bu örnek küçük ama önemli bir bilgiyi içermektedir. İkinci echo deyimi ile yazdırdığımız ”<br>” ifadesi ekrana herhangi bir şey yazmamış, bunun yerine birinci ve üçüncü echo deyimlerinin yazdıkları ifadelerin arasında satırbaşı yapma işlevini sağlamıştır. <br> İfadesi aslında bir HTML etiketidir ve işlevi de tam olarak budur.


Sözdizim Yapısı

Dolayısıyla internet tarayıcısı echo deyimi ile ekrana yazılacak ifadeleri denetlemekte, bu ifadeleri HTML kodu olarak yorumladığı takdirde doğrudan ekrana yazmak yerine çalıştırmakta ve sonucunu görüntülemektedir.


Sözdizim Yapısı

echo Deyimi kullanılarak gerçekleştirilmiş, PHP içersinden çalıştırılan HTML kodlarına verilebilecek başka bir örnek;

18

<?phpecho "<p><strong>Merhaba Dünya!</strong></p>";

?>

şeklindedir. Bu koda ait ekran çıktısı ise;Merhaba Dünya!

biçiminde olacaktır.PHP Programlama - 2. Bölüm

Tolga GÜYER

Sözdizim Yapısı

Bu yöntemde karşılaşabileceğimiz bir problem, çift tırnak işaretlerinin kullanımında yaşanacaktır. Şöyle ki çift tırnak, bir yandan echo deyiminin etki alanının belirlenmesinde kullanılırken, diğer yandan bir çok HTML deyiminde değerlerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.


Sözdizim Yapısı

Bu gibi durumlarda PHP dili için özel karakterlerden birisi olan \ (ters bölü) işaretin kullanılır.

Bir sonraki örneğimiz, bu işaretin kullanımına ilişkindir.


Sözdizim Yapısı


<?phpecho "<font size=\"5\">KATILIMCILAR</font>";echo "<p>";echo "1. Murat SÖNMEZ<br>";echo “2. Arzu ŞAFAK<br>";echo “3. Mustafa YÜZEN<br>";echo “4. Meral ALSANCAK";echo "</p>";

?>

koduna ait ekran çıktısı;

Sözdizim Yapısı


biçiminde olacaktır.

KATILIMCILAR

1. Murat SÖNMEZ2. Arzu ŞAFAK3. Mustafa YÜZEN4. Meral ALSANCAK

Sözdizim Yapısı

Burada, ilk echo deyimi ile yazdırılan ifade bir HTML deyimidir. Bu deyim içersinde, “size“ parametresinin değerinin belirlenmesi için çift tırnak işareti bulundurmaktadır. Bu çift tırnak işaretlerinin, echo deyimine ait olan ve PHP tarafından dikkate alınacak olan (kodda kırmızı renkte gösterilmişlerdir) çift tırnaklardan ayırt edilebilmeleri için \işareti kullanılmıştır.


Yorum Satırları

Kod içersinde, PHP tarafından dikkate alınmayan, kodu inceleyene açıklama yapmak amaçlı olarak yorum satırları yer alabilir. Tek satırlı ya da çok satırlı olarak yorum satırları eklenebilir. Aşağıda, koda farklı şekillerde eklenmiş yorum satırları görülmektedir.


Yorum Satırları


<?phpecho ‘PHP ’; // Bu, tek satırlık c++ türünde

bir yorum satırıdır./* Bu bir çok-satırlı

yorumdur. Yazılırken <Enter> tuşu kullanılmıştır. */

echo ‘öğreniyorum!’; # Bu da, tek satırlık kabuk (shell) türünde bir yorum satırıdır.?>

Bu durumda kodun çıktısı,PHP öğreniyorum!


Veri Türleri

PHP dili temel programlamada, geleneksel dillerde olduğu gibi değişkenlerin veri türlerinin önceden belirlenmesine gereksinim duymamaktadır. Değişkenin deklare edilmesi olarak adlandırılan bu işlem, PHP’de değişkene ilk değeri atandığı sırada gerçekleşir. Diğer bir deyişle, değişkene ilk değerini atadığınızda, aslında o değişkene ait veri türünü de deklare etmiş olursunuz.


Veri Türleri

Üç temel veri türünü, sayısal olmayan string-tabanlı türler (text, string, char gibi), sayısal türler (integer, double gibi) ve diziler (array) şeklinde sıralayabiliriz.


Veri Türleri

Diziler, özel tanımlama özelliklerine sahip olduklarından, diğer veri türlerinden kolaylıkla ayırt edilebilirler. String-tabanlı türler ise, aritmetik işlemlerde kullanılmayan türlerdir ve sayısal türlerle aralarındaki en önemli fark, bu türdeki değerlerin “ (çift tırnak) işreti arasında yer almalarıdır.


Veri Türleri

Örneğin,2değeri sayısal bir veri türü iken,“2” değeri 1 baytlık bir string, yani karakter türünde olacaktır. Dolayısıyla dönüştürme işlemi uygulanmadan aritmetik işlemlerde kullanılamaz.


Değişkenler ve Sabitler

Programların çalıştıkları sırada kullandıkları değerleri bellekte saklama zorunlulukları vardır. Bunlar kullanıcılar tarafından girilen değerler olabilecekleri gibi, doğrudan programın kendi ürettiği sonuçlar da olabilir.



Değerlerin saklandıkları dil bileşenleri değişkenler ve sabitler olarak adlandırılırlar. Birbirlerine çok yakın bir işleve sahip olan bu bileşenler arasındaki temel fark, değişkenlerin taşıdıkları değerlerin programın çalışması süresince dinamik olarak değişebilmesi, buna karşılık sabitlerin değerlerini korumalarıdır.



Değişkenler

Bir değişken için iki önemli özellik söz konusudur: Değişkenin adı ve sakladığı verinin türü.



PHP dili, güçlü-türlendirilmiş diller (strongly-typed languages) sınıfına girmediğinden, değişkenlerin bu dillerde olduğu gibi önceden tanımlanmasına (deklare edilmesine) gerek yoktur. Dolayısıyla bir değişken, doğrudan ilk değer ataması ile otomatik olarak deklare edilmiş olacaktır.



PHP dilinde değişkenleri diğer dil öğelerinden ayıran simge $ (dolar) işaretidir. Her değişken adı, $ işareti ile başlar ve “değişken isimlendirme kuralları” gözetilerek isimlendirilir.



Değişkenleri isimlendirirken dikkat etmemiz gereken kuralları aşağıda verilmiştir:1. Bir değişken ismi, bir harf ya da _ (alt

tire) sembolü ile başlayabilir.2. Bir değişken ismi sadece alfa-nümerik

karakterleri (a-z, A-Z, 0-9) ve alt tireyi (_) içerebilir. Türkçe harfler (ç,Ç,ğ,Ğ,ı,İ,ö,Ö,ü,Ü) bunlara dahil değildir.



3. Değişken isimleri boşluk içeremezler. Ayırma gerektiğinde alt tire (bolum_kodu gibi) ya da büyük harfler (bolumKodugibi) kullanılabilir.



Bu durumda PHP dilinde bir değişkenin deklarasyonu ve değer ataması, genel olarak aşağıdaki şekilde olacaktır:$degisken_adi = deger;Daha somut bir örnek aşağıda verilmiştir:


<?php$metin=“Merhaba!";$sayi=7;

?>


Burada $metin, ismi “metin” olan stringtüründe bir değişken olarak tanımlanmıştır. $sayi ise “sayi” adında tamsayı türünde bir değişken olarak kullanılmıştır.“= ” sembolü ile yapılan bu işleme “değer atama” adı verilir. Değer atama işlemi = sembolünün sağından soluna doğru yapılır. Dolayısıyla eşitliğin solunda mutlaka bir değişken sembolü bulunmalıdır.



Değer aktarmalarda, aktarılan değerler otomatik olarak ekranda görüntülenmezler. Bunun için yine echo deyiminden yararlanabiliriz:


<?php$metin=“Merhaba!";$sayi=7;echo $metin; echo $sayi;

?>


Bu kodun ekran çıktısı;


Merhaba!7

şeklinde olacaktır.


Değişkenlerin içerdikleri değerler ile sabit metinleri bir arada görmek istediğimizde, yine çift tırnak işaretinden yararlanabiliriz:


<?php$metin="Merhaba!";$sayi=7;echo "Metin:$metin Sayı:$sayi";

?>


Bu kodun ekran çıktısı ise;


Metin:Merhaba! Sayı:7



PHP diline özgü oldukça kullanışlı özelliklerden birisi de, değişkenlerin taşıdıkları değerleri kullanarak yeni değişkenler türetebilme yeteneğidir.Aşağıdaki örneği inceleyelim:


<?php$a = 'merhaba';$$a = 'dünya';echo $merhaba;

?>


Bu durumda ekran çıktısı;


dünya



Burada, $a değişkeninin değeri olan “merhaba” metni kullanılarak yeni bir $merhaba değişkeni tanımlanmış, bu değişkene değer olarak da “dünya” metni aktarılmıştır. Bu işlem, ikinci bir $ simgesi kullanılarak gerçekleştirilmiştir.



Aynı çıktıyı aşağıdaki kod ile elde etmek mümkündür:


<?php$a = 'merhaba';$$a = 'dünya';echo "${$a}";

?>


Bu durumda aşağıdaki kodun ekran çıktısı;


<?php$a = 'merhaba';$$a = 'dünya';echo "$a ${$a}";

?>

merhaba dünya



Sabitler

Değişkenlere benzerler, ancak sabitlerin taşıdıkları değerler, programın çalışması süresince aynı kalır. “Define” bildirimi kullanılarak tanımlanırlar.



Aşağıda sabit tanımlama ile ilgili örnek bir kod parçası verilmiştir:


define("kasa_ucreti", 85.50);define("anakart_ucreti", 150.0);define("islemci_ucreti", 275.30);define("sabitdisk_ucreti", 120.80);define("cddvd_ucreti", 90.0);define("bellek_ucreti", 134.20);


Görüldüğü gibi sabitler, değişkenlerden farklı olarak isimlerinin başlarında $ simgesi taşımazlar. Aşağıda, yukarıda tanımlanan sabitlerin nasıl kullanılacağına ilişkin örnek kod parçası verilmiştir:


$toplam_birim_fiyat = kasa_ucreti + anakart_ucreti+ islemci_ucreti + sabitdisk_ucreti+ cddvd_ucreti + bellek_ucreti;

Operatörler

Operatörler, değerler üzerinde işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılırlar ve dilin en önemli bileşenlerindendirler. PHP operatörlerini genel olarak dört kategori altında toplayabiliriz.


Operatörler

1. Aritmetik Operatörler2. Değer Atama Operatörleri3. Karşılaştırma Operatörleri4. Mantıksal Operatörler

Şimdi bunları ayrı ayrı ele alalım.


Operatörler

Aritmetik Operatörler

Değişkenler ve sabit değerler üzerinde her türlü aritmetik işlem, aritmetik operatörler kullanılarak gerçekleştirilir. PHP diline özgü olarak . (nokta) sembolü de metinsel birleştirme işlevine sahiptir ve aritmetik operatörler tablosunda gösterilmiştir.


Operatörler


Operatör Tanımı Örnek Sonuç+ Toplama $x=2

$sonuc=$x+2 4- Çıkartma $x=2

$sonuc=$x-1 1* Çarpma $x=4

$sonuc=$x*5 20/ Bölme $x=15

$sonuc1=$x/5$sonuc2=$x/2

37.5

% Mod (Bölmede kalan) $sonuc1=5%2$sonuc2=10%8$sonuc3=10%2

120

Operatörler


Operatör Tanımı Örnek Sonuç++ Artırma $x=7

$x++ $x=8-- Azaltma $x=10

$x-- $x=9. Metinsel birleştirme $x1=“LAB”

$x2=“101”$sonuc=$x1.$x2 “LAB101”

Operatörler

Değer Atama Operatörleri

Temel değer atama operatörü = simgesidir. Atama, bu simgenin sağından soluna doğru gerçekleşir.


Operatörler

Diğer operatörler = operatörünün aritmetik operatörlerle birlikte kullanılması ile türetilmişlerdir. Bunlar, bir aritmetik işlem ve sonrasında gerçekleştirilecek değer atama işlemini birleştirerek tek seferlik bir atama işlem haline getirirler.


Operatörler


Operatör Örnek Eşdeğer İşlem= $x=$y $x=$y+= $x+=$y $x=$x+$y-= $x-=$y $x=$x-$y*= $x*=$y $x=$x*$y

/= $x/=$y $x=$x/$y.= $x.=$y $x=$x. $y%= $x%=$y $x=$x%$y

Operatörler

Karşılaştırma Operatörleri

Karşılaştırma operatörleri, ilerleyen kesimlerde ele alacağımız koşullu ifadelerde kullanılmaktadır. Bir karşılaştırma işlemi, true (doğru) ya da false (yanlış) değerini üretir.


Operatörler

Tabloda PHP dilinde kullanılan karşılaştırma operatörleri örnekler verilerek açıklanmıştır.


Operatörler


Operatör Tanımı Örnek== Eşittir 3==2 false değer üretir!= Eşit değildir 3!=2 true değer üretir> Büyüktür 3>2 true değer üretir< Küçüktür 3<2 false değer üretir>= Büyük ya da eşittir 3>=2 true değer üretir<= Küçük ya da eşittir 3<=2 false değer üretir

Operatörler

Mantıksal Operatörler

Karşılaştırma operatörleri, ilerleyen kesimlerde ele alacağımız koşullu ifadelerde kullanılmaktadır. Bir karşılaştırma işlemi, true (doğru) ya da false (yanlış) değerini üretir.


Operatörler

Tabloda PHP dilinde kullanılan karşılaştırma operatörleri örnekler verilerek açıklanmıştır.


Operatörler


Operatör Tanımı Örnek&& ve $x=8

$y=5 ($x < 10 && $y > 1) true değer üretir

|| veya $x=8$y=5($x==5 || $y==5) true değer üretir

! değil $x=8$y=8 !($x==$y) false değer üretir

Diziler

Aynı türden verilerin tek bir değişken ile temsil edilmeleri gerektiğinde kullanılırlar.

Aynı türden olan, ancak sayıları çok fazla olan farklı verilerin saklanması gerektiğinde, tanımlanması gereken değişken sayısı da paralel olarak artacağından, bu gibi durumlarda önemli bir işleve sahiptirler.


Diziler

İleriki bölümlerde ele alacağımız döngüsel yapılarla kullanıldıklarında, gereksiz kod yazımını da önemli ölçüde azaltan diziler (array), tek boyutlu ve çok boyutlu olarak sınıflandırılabilirler.


Diziler

Tek Boyutlu Diziler

Konuya bir örnekle başlayalım:


<?php$arabalar1="Honda";$arabalar2="Volvo";$arabalar3="BMW";$arabalar4="Toyota";

?>

Diziler

Sadece dört tane araba markasını saklamak istediğimizden, dört tane farklı değişken kullandık. Ama ya 400 farklı markayı saklamak isteseydik?


Diziler

Aynı örneği, dizi kullanarak yapalım:


<?php$arabalar=array("Honda","Volvo","BMW","Toyota");?>

Bu defa tanımlamış olduğumuz tek bir değişken olan $arabalar’dır. Ancak bu değişken, “array” bildirimi kullanılarak oluşturulmuş bir dizidir.

Diziler

Aynı tanımlamayı farklı bir şekilde de yapabilirdik:


<?php$arabalar[0]="Honda";$arabalar[1]="Volvo";$arabalar[2]="BMW";$arabalar[3]="Toyota";

?>

Bu tanımlamada, dizinin indisi adı verilen köşeli parantezlerin içersinde yer alan değerleri kendimiz belirledik.

Diziler

Her iki tanımlama için de aşağıdaki kod parçası,


echo "$arabalar[0] ve $arabalar[3] Japon otomobil markalarıdır.";

aynı ekran çıktısını verecektir:Honda ve Toyota Japon otomobil markalarıdır.

Diziler

Dizilerin indislerinin sayısal olmaları zorunluluğu yoktur.


<?php$uretici['Honda'] = 'Japonya';$uretici['Volvo'] = 'İsveç';$uretici['BMW'] = 'Almanya';$uretici['Toyota'] = 'Japonya';echo "Volvo'nun üreticisi "

.$uretici['Volvo'].“’dir.";?>

Volvo’nun üreticisi İsveç’dir.

Diziler

İlişkilendirilmiş İndisler

Dizileri tanımlamanın diğer bir yolu da, => operatörünü kullanarak indisle değeri doğrudan ilişkilendirmektir.


Diziler

Bu duruma bir örnek aşağıda verilmiştir:


<?php$uretici = array("Honda"=>"Japonya",

"Volvo"=>"İsveç", "BMW"=>"Almanya", "Toyota"=>"Japonya");

echo "Honda ve Toyota'nın üreticisi "

.$uretici['Honda'].“’dır.";?>

Honda ve Toyota’nın üreticisi Japonya’dır.

Diziler

Çok Boyutlu Diziler

Çok boyutlu dizilerin yapısal olarak tek boyutlu dizilerden bir farkı yoktur. İndis sayısı birden fazla olduğu durumlarda dizi çok boyutlu olarak adlandırılır.


Diziler

Teorik olarak n>1 olmak üzere n-boyutlu bir dizi tanımlanabilir, ancak pratikte iki boyuttan sonra dizinin kontrolü oldukça güçleşmektedir.

İki boyutlu dizileri, tablolar biçiminde ifade edebildiğimiz türden verileri saklamak için kullanırız.


Diziler

Örneğin, aşağıdaki veri tablosunu göz önüne alalım:


Buğday Arpa Mısır Tütün

2005 145 90 210 552006 167 60 120 652007 180 45 130 1212008 317 120 134 1522009 62 261 34 135

Diziler

Tabloda son beş yıla ait Buğday, Arpa, Mısır ve Tütün üretimi ton olarak verilmiştir. Şimdi bu tablodaki verileri atayacağımız iki boyutlu bir dizi tanımlayalım.


Diziler


<?php$uretim = array ( "2005" => array( "Buğday"

=> 145,"Arpa" => 90, "Mısır" => 210,"Tütün" => 55), "2006" => array( "Buğday" => 167,"Arpa" => 60, "Mısır" => 120,"Tütün" => 165), "2007" => array( "Buğday" => 180,"Arpa" => 45, "Mısır" => 130,"Tütün" => 121), "2008" => array( "Buğday" => 317,"Arpa" => 120,"Mısır" => 134,"Tütün" => 152), "2009" => array( "Buğday" => 62, "Arpa" => 261,"Mısır" => 34, "Tütün" => 135));

echo "2006 yılında toplam mısır üretimi " . $uretim["2006"]["Mısır"] . " ton olmuştur.";?>

2006 yılında toplam mısır üretimi 120 ton olmuştur.

Diziler

Görüldüğü gibi iki boyutlu diziler, aslında her bir satırı tek boyutlu diziden oluşan matris tipindeki yapılardır. Bu yapıda her satırın aynı türdeki verilerden oluşması yeterlidir, dizinin tamamının aynı türde verilerden oluşma zorunluluğu yoktur.


Diziler

Örneğin:


<?php$dizi = array("üniversiteler" => array ( "a"

=> "Gazi", "b" => "Ankara", "c" => "Hacettepe" ),"sayılar" => array ( 1, 2, 3, 4, 5, 6 ),"yıllar" => array ( "1998", 2 => "1999", "2000"));

echo $dizi["üniversiteler"]["a"]."<br>";echo $dizi["üniversiteler"]["c"]."<br>";echo $dizi["sayılar"][0]."<br>";echo $dizi["sayılar"][3]."<br>";echo $dizi["yıllar"][0]."<br>";echo $dizi["yıllar"][2]."<br>";echo $dizi["yıllar"][1];

?>

Diziler

Örnek koda ait ekran çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:


GaziHacettepe1419981999

Diziler

Kod içersinde 7 tane echo satırı olmasına karşın, çıktıda sadece 6 tane farklı satır görülmektedir. Bunun sebebi, son echosatırında [“yıllar”][1] indisli terimde herhangi bir verinin bulunmamasıdır. Tanımlama biçiminden dolayı bu indis için sadece [“yıllar”][0], [“yıllar”][2] ve [“yıllar”][3] terimleri değer içermektedir.


Diziler Dizilerde Kullanılan Operatörler


Operatör Tanımı İşlevi$a + $b Birleştirme $a ve $b dizilerini birleştirir.

$a == $b EşitlikEğer $a ve $b dizileri aynı indislere ve değerlere sahipse TRUE değerini alır.

$a === $b DenklikEğer $a ve $b dizileri aynı indislere ve aynı türde değerlere aynı sırada sahipse TRUE değerini alır.

$a != $b$a <> $b Eşitsizlik Eğer $a ve $b dizileri eşit değilse

TRUE değerini alır.

$a !== $b Denk değil Eğer $a ve $b dizileri denk değilse TRUE değerini alır.

Diziler


<?php$a = array("a" => "elma", "b" => "muz");$b = array("a" => "kayısı", "b" => "çilek",

"c" => "vişne");$c = $a + $b;echo($c["a"]."<br>");echo($c["b"]."<br>");echo($c["c"]."<br>");

?>

elmamuzvişne

Diziler


Kayısı ve çilek nereye gitti? Aynı örneği bu iki dizinin değerlerini üçüncü bir dizide veri kaybı olmayacak şekilde birleştirecek şekilde geliştiriniz.

Akış Kontrol Deyimleri

PHP programlarının normal akışı, yukarıdan aşağıya doğru doğrusal olarak gerçekleşmektedir. Ancak programcı tarafından bu akışın doğrusallığı zaman zaman sıçramalı ya da döngüsel yapılarla değiştirilebilir. Bu değişikliği gerçekleştiren deyimlere akış kontrol deyimleri adı verilir.



Akış kontrol deyimlerini genel olarak koşullu ifadeler ve döngüler şeklinde iki kategoride sınıflayabiliriz.



Koşullu İfadelerBilgisayarlar için öngörülen gelecek senaryolarının başında, “insan gibi düşünen” makineler halini almaları gelmektedir. Her ne kadar günümüzde bunun etkileyici örneklerini görsek de, bu fikir şu an için ulaşılması oldukça güç bir nokta olarak gözükmektedir.



Gördüğümüz örnekler ancak belirli mesleki alanlarda, ya da satranç gibi zeka oyunlarında uzmanlaşmış sistemler biçimindedir ve güçlerini büyük ölçüde sahip oldukları büyük bilgi yığınlarından ve bu yığınlar üzerinde aradıklarını son derece hızlı bir şekilde bulabilme yeteneklerinden almaktadırlar.



Fakat henüz her konuda “fikir yürütebilen” yazılım ya da donanımların varlıklarından bahsedebilmek için erken bir zamandır…



Bilgisayar programları için düşünebilme yeteneğinin altında son derece basit bir olgu olan “karar verme” olgusu yatar ki, bu da en basit şekliyle bilgisayarın belirli bir durum karşısında, önüne gelen seçeneklerden en uygun olanını seçerek ona uygun olarak davranması şeklinde açıklanabilir.



Diğer bir deyişle bir program için karar verme durumu, program akışının “koşul” adı verilen ve Boolean, yani True (doğru) ya da False (yanlış) değer alan ifadenin, aldığı değere göre yönlendirilmesi biçiminde gerçekleştirilir.



En temel koşullu ifade biçimi, Türkçede “eğer” anlamına gelen “if (koşul) …” yapısıdır.

Bununla birlikte, gelişmiş programlama dillerinin hemen hemen hepsinde bulunan diğer bir koşul yapısı ise “switch…case” yapısıdır.



If/Elseif/ElseEn temel koşullu ifade biçimi, Türkçede “eğer” anlamına gelen

if (koşul) {a}yapısıdır. Burada {a} kısmına, koşul sağlandığında gerçekleştirilecek deyim (ya da deyimler) yazılır.



Aşağıda bununla ilgili bir örnek program ve ekran çıktısı yer almaktadır.


<?php$sayi=16;if ($sayi%2==0) echo "$sayi bir çift

sayıdır.";?>

16 bir çift sayıdır.


Ancak kod içersinde $sayi değişkeninin değeri 16 yerine tek bir sayı olarak atanırsa, bu durumda program kullanıcıya herhangi bir mesaj vermeyecektir.



Aksi halin söz konusu olduğu durumlarda ise

if (koşul) {a} else {b}ifadesi kullanılır. Bu durumda koşulun aksinin gerçekleştiği, yani koşulun aldığı değerin değilinin elde edildiği durumlarda else ifadesinden sonra yer alan {b} deyimi (ya da deyimleri) çalıştırılacaktır.



Örnek program aşağıda verilmiştir:



sayıdır.";else echo "$sayi bir tek sayıdır.";

?>

15 bir tek sayıdır.


Bu programla aynı sonucu, aşağıdaki kod ile de alabiliriz:



sayıdır.";if (!$sayi%2==0) echo "$sayi bir tek

sayıdır.";?>


Ancak bu durumda kodu gereksiz yere uzatmış oluruz. Unutmayın, en iyi program, yapılmak isteneni en az kod yazarak gerçekleştiren programdır.Bir koşul ve onun eksi halinin söz konusu olduğu durumlarda, yukarıdaki gibi ilk koşulun değili olan ikinci bir koşul yazmak yerine, else deyimini kullanmak daha yerinde olacaktır.



Koşul ya da aksi durumun doğrulanması durumunda gerçekleştirilecek işlem sayısı birden fazla olabilir. Bu gibi durumlarda, programlama dillerinde bloklama etiketleri kullanılır.

PHP dilinde bloklama işlemlerinde { ve } (açık ve kapalı küme parantezleri) kullanılır.



Örnek program için şöyle bir senaryo geliştirelim:

Bir mağaza, müşterilerine iki türde indirim uygulamaktadır. Bunlardan ilki, hafta sonu indirimidir. Yani alışveriş edilen gün Cumartesi ya da Pazar ise toplam alışveriş tutarına %10 indirim uygulanmaktadır.



İkincisi ise, 150 TL ve üstü alışverişlerde uygulanan %20 indirimdir.

Her iki duruma da giren alışverişler, bu iki indirimden de faydalanabilmektedir.




<?php$alisverisTutari=200;$gun=date("D");if ($gun=="Sat" || $gun=="Sun“) {$alisverisTutari=10*$alisverisTutari/100;echo "Haftasonu indirimi uygulanmıştır. Yeni tutar: $alisverisTutari“;}

if ($alisverisTutari>=150) {$alisverisTutari-=20*$alisverisTutari/100;echo "150 TL üstü indirimi uygulanmıştır.

Yeni tutar: $alisverisTutari“; }?>


Burada alışveriş tutarı sabit tutulmuştur. Aynı uygulamayı, alışveriş tutarı kullanıcı tarafından girilecek ve değerleri kendi üzerine gönderecek tek .php dosyası biçiminde geliştirelim.




<html><body><form action="" method="post">

<p>Alışveriş Tutarı: <input type="text" name="tutar" ></p>

<p><input name="dugme" type="submit" ></p></form></body></html><?phpif(isset($_POST["dugme"])){

$alisverisTutari=$_POST['tutar'];$gun=date("D");



if ($gun=="Sat" || $gun=="Sun“){

$alisverisTutari-=10*$alisverisTutari/100;

echo "Haftasonu indirimi uygulanmıştır. Yeni tutar:

$alisverisTutari";}if ($alisverisTutari>=150) {

$alisverisTutari-=20*$alisverisTutari/100;

echo "150 TL üstü indirimi uygulanmıştır. Yeni tutar: $alisverisTutari“;}}?>

Devamı


If deyiminin en karmaşık biçimi, yapıya “aksi halde eğer” anlamını taşıyan “Elseif” deyiminin katıldığı biçimdir. Koşulun aksi halinde başka alt koşulların bulunması durumunda kullanılır.



Genel yapısı aşağıdaki gibidir:If (koşul) {a}Elseif (koşul_1) {a_1}Elseif (koşul_2) {a_2}…Elseif (koşul_n) {a_n}Else {b}



Bu yapıda, ilk If deyimine ait koşul sağlanırsa diğer durumlara bakılmaksızın sadece {a} deyimi/deyimleri çalıştırılır ve program akışı koşul yapısının sonundan devam eder.



İlk koşul sağlanmazsa sırasıyla koşul_1, koşul_2, …, koşul_n koşulları denetlenir. Bunlardan hangisi sağlanırsa, ilgili deyim/deyimler çalıştırılır.

Hiçbir koşulun sağlanmadığı durumda ise, Else deyiminden sonra yer alan {b} deyimi/deyimleri çalıştırılır.



Örnek program için şöyle bir senaryo geliştirelim:

Kullanıcı tarafından girilecek bir notun, verilen tabloya göre karşılık gelen harf notu hesaplanacak ve kullanıcıya bildirilecektir.



Kullanacağımız tablo aşağıdaki gibi olacaktır:


Not Aralığı Karşılık Gelen Harf

0-19 FF20-29 FD30-39 DD40-49 DC50-59 CC60-69 CB70-79 BB80-89 BA90-100 AA


Örneğimizi form içeren bir HTML dosyası ve formdan gelen bilgiyi işleyerek harf notuna dönüştüren bir PHP dosyası biçiminde geliştirelim.




<html><body>

<form action="notHesapla.php" method="post"><p>Notu Giriniz: <input type="text" name="notu"></p><p><input type="submit"></p>

</form>

</body></html>



<?php$Not=$_POST['notu']; if ($Not<=19) echo "$Not = FF";

elseif ($Not<=29) echo "$Not = FD";elseif ($Not<=39) echo "$Not = DD";elseif ($Not<=49) echo "$Not = DC";elseif ($Not<=59) echo "$Not = CC";elseif ($Not<=69) echo "$Not = CB";elseif ($Not<=79) echo "$Not = BB";elseif ($Not<=89) echo "$Not = BA";elseif ($Not<=100) echo "$Not = AA";

else echo "$Not notuna karşılık gelen harf

notu yoktur.";?>


Switch/CaseAynı ifadenin, aldığı farklı değerlere karşılık gelen durumlarının belirlendiği koşullu ifade biçimi switch/case yapısıdır. Aslında bu yapı kullanılarak gerçekleştirilen akış kontrolü, bir dizi if-elseif ifadesi kullanılarak da gerçekleştirilebilir. Ancak bu durum gereksiz kod kalabalığına ve karmaşıklığına yol açacaktır.



Deyimin genel biçimi aşağıdaki gibidir.switch (ifade){case değer1:ifade=değer1 olduğunda işletilecek kod;break;

case değer2:ifade=değer2 olduğunda işletilecek kod;break;

default:ifade, değer1 ve değer2’nin her ikisinden de farklı olduğunda

işletilecek kod;} 119PHP Programlama - 2. Bölüm

Tolga GÜYER


Örnek olarak, kullanıcı tarafından girilecek 0 ile 9 arasındaki bir sayının Türkçe okunuşunu yazacak PHP kodunu switch/case yapısını kullanarak yazalım.




<html><body><form action="" method="get">

<p>Sayıyı Giriniz: <input type="text" name="sayi" ></p>

<p><input name="dugme" type="submit" value="Çalıştır"></p></form></body></html>



<?phpif(isset($_GET["dugme"])){

$Gelen_Sayi=$_GET['sayi'];switch ($Gelen_Sayi) {case "0":

$sonuc="SIFIR";break;

case "1":$sonuc="BİR";break;

case "2":$sonuc="İKİ";break;

Devamı



case "3":$sonuc="ÜÇ";break;

case "4":$sonuc="DÖRT";break;

case "5":$sonuc="BEŞ";

break;case "6":

$sonuc="ALTI";break;

Devamı



case "7":$sonuc="YEDİ";

break;case "8":

$sonuc="SEKİZ";break;

case "9":$sonuc="DOKUZ";break;

default:$sonuc="Giriş Anlaşılamadı...";

}}echo ($sonuc);?>

Devamı


Case blokları içersindeki son deyim olan break deyimi, akış kontrolünü kırmak için kullanılır. PHP’nin switch/case yapısı, her bir durumu ayrı ayrı işler. Dolayısıyla her duruma ait kodun işletilmesinin ardından kontrol break deyimi ile kırılmalı ve program akışı switch deyiminin etki alanı dışından devam etmelidir.



Bunu bir örnekle açıklayalım:


<?php$i=0;switch ($i) {case 0:

echo "<br>i = 0";case 1:


echo "<br>i = 2";}?>


$i=0 olmasına karşın bu koda ait ekran çıktısı:


i = 0i = 1i = 2




<?php$i=1;switch ($i) {case 0:



echo "<br>i = 2"; }?>

durumunda ise ekran çıktısı aşağıdaki gibi olur:i = 1i = 2


Aynı kodu;


<?php$i=1;switch ($i) {case 0:case 1:case 2:

echo "<br>0 < i < 3";break;

case 3:echo "<br>i = 3“; }

?>


şeklinde düzenlersek ekran çıktısı:


0 < i < 3

olacaktır.


Kodun en doğru biçimini ise aşağıdaki gibi düzenleyebiliriz:


<?php$i=1;switch ($i) {case 0:case 1:case 2: echo "<br>0 < i < 3";

break;case 3: echo "<br>i = 3";

break;default:

echo "<br>i > 3 ya da i < 0"; }?>


Bu durumda $i değişkeninin sahip olduğu değer 0,1 ya da 2 ise ilk echo deyimi çalışacak, ardından break deyimi akış kontrolünü kırarak program akışının switchbloğunun ardından devam etmesini sağlayacaktır.



Bu değerler yerine 3 değerini taşıyorsa bu durumda ikinci echo deyimi çalıştırılacak ve aynı şekilde programın akış kontrolü kırılacaktır.

Bu durumların hiçbirisine girmeyen bir değerde ise default bölümünde yer alan echodeyimi çalıştırılacaktır.



Döngüler

Konuya bir örnekle başlayalım.

Ekranda alt alta 7 defa PHP Öğreniyorum cümlesini küçükten büyüğe doğru artan yazıtipi büyüklüğü ile yazdıracağız.


Akış Kontrol Deyimleri PHP Öğreniyorum!

PHP Öğreniyorum!PHP Öğreniyorum!PHP Öğreniyorum!

PHP Öğreniyorum!

PHP Öğreniyorum!PHP Öğreniyorum!



İstediğimiz görüntüyü verecek kod aşağıdaki gibi olacaktır:


<?phpecho "<font size=1>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";echo "<font size=2>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";echo "<font size=3>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";echo "<font size=4>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";echo "<font size=5>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";



echo "<font size=6>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";echo "<font size=7>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";

?>

Devamı


Örneğimizde olduğu gibi belirli bir kural dahilinde tekrarlanan işlemlerde, işlemi gerçekleştiren kodun da hemen hemen tamamının işlem sayısı kadar tekrarlanması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu da, iyi bir programcının uzak durması gereken en önemli problemlerden birisi olan gereksiz kod kalabalığına yol açmaktadır.



Bu gibi durumlar için geliştirilen programatik yapılara döngü adı verilir. Döngüler, belirli bir düzen içinde tekrarlanan kodların sadece bir defa yazılmasını sağlarlar.



Genel olarak döngüleri iki başlık altında sınıflandırabiliriz. Bunlardan ilki, döngü tarafından değeri otomatik olarak artırılan bir sayaç değişkeninin bulunduğu sayaçlı döngülerdir. Diğer tür olan koşullu döngülerde ise döngünün sonlanması için belirli bir koşulun sağlanması söz konusudur.



Belirli bir indis değişkenine bağlı olarak işlem yapan döngü türleridir. PHP’de iki tür sayaçlı döngü vardır: For döngüsü ve Foreach döngüsü.



For döngüsünde indis değişkeninin doğrudan döngünün tanımlama bloğu içersinde belirtilmesi gerekir. Foreachdöngüsünde ise indis değişkeninin yerini bir dizi alır. Dizinin kendi yapısında bir indis değeri zaten tanımlı olduğundan, Foreachyapısında sayaç olarak bu indis değerinin kullanıldığı söylenebilir.



For Döngüsü

Genel yapısı aşağıdaki gibidir:For (Başlangıç değeri; Sınır koşulu; Artış miktarı){

Döngü tarafından çalıştırılacak kod;}



Başlangıç değeri çoğunlukla sayaç işlevini görecek değişkene ilk değerinin atanması şeklinde belirlenir.



Sınır koşulu, her döngü adımında yeniden hesaplanan bir Boolean değer üretir. Sonuç True olduğu sürece döngü çalışır, aksi halde sonlanır. Genellikle sayaç değişkeni için bir üst sınır değerinin atanması şeklinde belirlenir.Artış miktarı sayaç değişkeninin nasıl artacağının (ya da azalacağının) belirlendiği parametredir.



Örnek olarak, daha önce yaptığımız “PHP Öğreniyorum!” uygulamasını bu kez Fordöngüsünü kullanarak gerçekleştirelim.


<?phpfor ($i=1; $i<=7; $i++){echo "<font size=$i>";echo "<br><b>PHP Öğreniyorum!</b></font>";

}?>


Sonuç yine aynı olacaktır. Ancak kodun ilk hali ile karşılaştırıldığında kod kalabalığının oldukça azaldığı görülmektedir.

Burada sayaç değişkeni olarak $i belirlenmiş, bu değer yazıtipi büyüklüğünü 1’den 7’ye kadar artırmak için kullanılmıştır.



Diğer bir örnek, bilinen faktöriyel işlemini gerçekleştirecek döngünün tanımlanmasıdır.


<?php$sayi=8; $faktoryel=1;for ($i = 1; $i <= $sayi; $i++) {

$faktoryel = $faktoryel * $i; }echo $faktoryel;

?>


Örnekte, 8 sayısının faktöriyeli, yani 8×7×6×5×4×3×2×1 çarpımı hesaplanmaktadır.


Aynı örneği, faktöriyeli hesaplanacak sayı bir form aracılığı ilekullanıcı tarafından girilecek şekilde tasarlayabilir misiniz?


Döngüleri iç içe kullanabiliriz. Bu durumda en içteki döngü, en hızlı dönen döngü olacaktır.



Bu mekanizmayı daha iyi anlayabilmek için, eski kasetçalar ya da video oynatıcı cihazlarda, ya da günümüzde de kullanılan elektrik ya da su sayaçlarında bulunan mekanik sayaçları düşünebiliriz.



Üç basamaklı mekanik bir sayacın çalışma prensibi şu şekilde olacaktır: Birler hanesi,0 ile 9 arasındaki değerleri alırken, bu hanenin her turunda onlar hanesi 0 ile 9 arasındaki yeni değerini alacaktır.

Aynı durum onlar ve yüzler haneleri arasında gerçekleşecektir.



Bu çalışma biçiminin, içi içe üç Fordöngüsünden oluşan bir yapıda simülasyonunu gerçekleştirelim.


<?phpfor ($yuzler = 0; $yuzler <= 9; $yuzler++) { for ($onlar = 0; $onlar <= 9; $onlar++)

{ for ($birler = 0; $birler <= 9; $birler++) { echo "$yuzler $onlar $birler <br>“;

}}

}?>


Biraz daha karmaşık bir örneği şu şekilde geliştirelim:

A2+B2=C2

eşitliğini sağlayan pozitif tamsayılara “Pisagor Üçlüleri” adı verilir.



Örneğin32+42=52

gibi. Bu durumda (3,4,5) bir Pisagor üçlüsüdür.

Öyle bir kod yazalım ki, 1 ile 99 arasındaki bütün Pisagor üçlülerini bulsun ve sonuçları ekranda biçimlendirilmiş bir şekilde yazsın.




<?phpecho "<font size=\"5\">Pisagor

Üçlüleri</font>";echo "<p>";$kareler="<font

color=\"#000000\"><sup>2</sup></font>";$sayac=1;for ($a = 1; $a <= 99; $a++) {

for ($b = 1; $b <= 99; $b++){

for ($c = 1; $c <= 99; $c++){



if ($a*$a+$b*$b==$c*$c and $a<$b)

{echo $sayac++,"). <font

color=\"#FF0000\"><b>$a</b></font>",$kareler," + <font color=\"#FF0000\"><b>$b</b></font>",$kareler," = <font color=\"#FF0000\"><b>$c</b></font>",$kareler,"<br>";

}}

}}

?>

Devamı


Foreach Döngüsü

Genel yapısı aşağıdaki gibidir:Foreach ($dizi as $deger){

Döngü tarafından çalıştırılacak kod;}



Giriş parametresi olarak dizi kullanan Foreach döngüsü, her bir tekrarda dizinin sıradaki değerini $deger değişkenine aktarır.




<?php$dizi=array("bir","iki","üç","dört");foreach ($dizi as $deger){

echo "$deger<br>";}

?>

birikiüçdört



<?php$a = array();$a[0][0] = "a";$a[0][1] = "b";$a[1][0] = "c";$a[1][1] = "d";foreach ($a as $v1) {foreach ($v1 as $v2) {

echo "$v2<br>“; }}

?>

abcd


Burada $v1 değişkeni $a dizinin birinci ve ikinci boyutunu oluşturan iki diziyi temsil etmektedir. $v2 değişkeni ise bu tek boyutlu dizilerin terimlerini gösterir.



Koşullu Döngüler

Koşullu döngülerde, tekrarlanacak kodun tekrar sayısı bir koşul tarafından belirlenir. Bu tür döngü yapılarında otomatik olarak artan bir sayaç değişkeni bulunmamaktadır.



Koşullu döngülerin iki alt türü vardır. Bunlardan ilki koşulun döngü başlangıcında denetlendiği yapılardır. Bu durumda koşul sağlanmadığı takdirde döngü içersindeki kod hiçbir şekilde çalışmaz.



Diğer alt türde ise koşul, döngünün sonunda denetlenir. Birinci yapıdan farklı olarak bu durumda, koşul ne olursa olsun döngü içersindeki koşul en az bir defa çalıştırılacaktır.Söz edilen döngü türlerinin PHP’dekikarşılıkları sırasıyla While ve Do..Whiledöngü ifadeleridir.



While Döngüsü

Genel yapısı aşağıdaki gibidir:while (koşul){

Döngü tarafından çalıştırılacak kod; }



Kelime anlamı “iken” olan while deyimi, döngünün etki alanında kalan kodu koşul sağlandığı sürece çalıştıracaktır. Bu yapıda otomatik olarak artan bir sayaç değeri bulunmamaktadır, eğer bir sayaç kullanılması gerekiyorsa bunun kontrolünün programcı tarafından ayrıca yapılması gerekmektedir.




<?php$i=1;while ($i<=10) {

echo "$i ";$i++;

}?>

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


Döngünün çalışma şeklini daha karmaşık bir örnek üzerinde inceleyelim:

153 sayısının aşağıdaki gibi bir aritmetik özelliği vardır:

13 + 53 +33 = 153



Yani 153 sayısının basamaklarının küplerinin toplamı, yine sayının kendisine eşittir. Acaba 100 ile 999 arasında bu özelliğe sahip başka bir üç basamaklı sayı var mıdır?



Problemin çözümü için şu yolu izleyeceğiz:

Yüzler basamağını 1 ile 9, onlar ve birler basamaklarını ise 0 ile 9 arasında bir döngüye sokarak, iç-içe oluşturulan bu döngüsel yapı içersinde basamakların küplerinin toplamının sayının bütününe eşit olup olmadığına bakacağız.



Eğer eşit ise bu sayının basamaklarını yazdıracağız. Sonuç olarak ekranda görüntülenen sayılar, 100 ile 999 arasında -eğer varsa- 153 ile aynı özelliğe sahip sayıların basamakları olacaktır.




<?php$yuzler = 1;

while ($yuzler <= 9) {

$onlar = 0;while ($onlar <= 9){

$birler = 0;while ($birler <= 9){

$sayi=$yuzler*100+$onlar*10+$birler;



if ($birler*$birler*$birler +

$onlar*$onlar*$onlar +

$yuzler*$yuzler*$yuzler==$sayi){

echo "$yuzler - $onlar -$birler <br>";

}$birler++;

}$onlar++;

}$yuzler++;

}?>

Devamı


Kod çalıştırıldığında ekranda aşağıdaki sayılar görüntülenecektir:


1 - 5 - 3 3 - 7 - 0 3 - 7 - 1 4 - 0 - 7



Aynı örneği For döngüsünü kullanarak yapınız.


Do..While Döngüsü

Genel yapısı aşağıdaki gibidir:do {

Döngü tarafından çalıştırılacak kod; }

while (koşul);



Do..while döngüsünün While döngüsü ile arasındaki tek fark, koşulun döngü sonunda denetlenmesidir. Bunun sonucu olarak, bu yapıda döngünün etki alanında yer alan kod, koşulun sağlanıp sağlanmadığına bakmaksızın en az bir defa çalıştırılır.




<?php$i=1;do{

echo "$i ";$i++;

}while ($i<=10)

?>

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


While ve do..while döngü yapıları arasındaki farkı daha açık olarak gösterebileceğimiz bir örnek geliştirelim.



$a herhangi bir pozitif tamsayı olmak üzere, bu değerden başlayarak sıradaki her terimi aşağıdaki kurala elde edilecek bir sayı dizisi oluşturalım:

Eğer $a çift sayı ise bir sonraki terim=$a/2; Aksi halde bir sonraki terim=3*$a+1.



Örneğin $a=5 olsun. Bu sayı tek olduğundan bir sonraki terim, 3*5+1=16 olacaktır.

16 çift olduğundan bir sonraki terim 16/2=8 olacaktır. Böylece dizinin terimleri,

5,16,8,4,2,1,4,2,1,4,2,1,…biçiminde gidecektir.



Görüldüğü gibi dizinin terimi 1’e ulaştıktan sonra 4,2,1 kısır döngüsüne ulaşmaktadır. Üstelik hangi değerle başlanırsa başlansın, sonuçta dizi mutlaka bu kısır döngüye takılıp kalmaktadır.



Bilgisayarlar kullanılarak milyonlarca başlangıç değeri için dizinin 1 değerine ulaştığının gözlemlenmesine karşın, bunun her pozitif tamsayı için böyle olacağı günümüze kadar matematiksel olarak kanıtlanamamıştır.Collatz Problemi olarak bilinen bu problem, henüz çözülmemiş ödüllü bir problemdir.



Aynı örneği, iki döngü yapısını da kullanarak yapalım.


<?php$a=10;while ($a!=1){

if ($a % 2 == 0) {$a=$a/2;} else {$a=3*$a+1;} echo "$a ";

} ?>



<?php$a=10;do{

if ($a % 2 == 0) {$a=$a/2;} else {$a=3*$a+1;} echo "$a ";

}while ($a!=1)

?>


Bu şekliyle her iki kod çalıştırıldığında da aynı sonuç elde edilir:


5 16 8 4 2 1


Ancak örnek kodlarda $a başlangıç değeri, $a=1;

olarak belirlendiğinde iki döngü yapısının çalışma sistemleri arasındaki fark ortaya çıkacaktır.



Bu durumda while döngüsünün kullanıldığı birinci örnek kod herhangi bir çıktı üretmezken, do..while döngüsünün kullanıldığı ikinci örnek kodun çıktısı,


4 2 1

olacaktır.



Bu programı dizinin başlangıç sayısı kullanıcı tarafından girilecek şekilde tasarlayabilir misiniz?

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerŞu ana kadar edindiğimiz bilgilerimizi kullanabileceğimiz kapsamlı bir örnek uygulama geliştirelim.Amacımız, sihirli kare adı verilen ve sayılardan oluşan karelerin bilgisayar tarafından oluşturulmasını sağlayacak bir program yazmak. Bu sayı karelerinin özelliği, satır, sütun ve köşegen üzerindeki sayıların toplamlarının eşit olmasıdır.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSihirli karelerin inşası için bir çok algoritma bulunmaktadır. Bizim kullanacağımız algoritma, n bir tek sayı olmak üzere, nxnboyutunda bir sihirli karenin oluşturulmasını sağlamaktadır.Algoritma, 1’den başlayarak bütün kare doluncaya kadar sayıların kare üzerine belirli kurallar dahilinde yerleştirilmesi ilkesine dayanır.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerBu kuralları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:KURALLAR1. İlk sayı olan 1, karenin ilk satırının orta

hücresine yerleştirilir.2. Sıradaki her sayı, kendisinden önceki

sayının sağ-üst köşesinde yer alan hücreye yerleştirilir.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerBu kuralların işletilmesi sırasında ortaya çıkabilecek dört aykırı durum vardır:

1. Sıradaki sayıyı yerleştireceğimiz hücre dolu olabilir. Bu durumda sıradaki sayı, bir önceki sayının bulunduğu hücrenin altındaki hücreye yerleştirilir.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli Kareler2. Sıradaki sayıyı yerleştireceğimiz hücre

karenin üstünden dışında kalıyor olabilir. Bu durumda sıradaki sayı, dışarıda kalan hücrenin hizasındaki sütunun en altındaki hücreye yerleştirilir.



karenin sağ tarafından dışında kalıyor olabilir. Bu durumda sıradaki sayı, dışarıda kalan hücrenin hizasındaki satırın en solundaki hücreye yerleştirilir.



karenin sağ-üst çaprazından dışında kalıyor olabilir. Bu durumda sıradaki sayı, bir önceki sayının bulunduğu hücrenin altındaki hücreye yerleştirilir.

Üç satır ve üç sütundan oluşan sihirli kareyi algoritmanın kurallarını uygulayarak oluşturalım.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerÖncelikle ilk sayımız olan 1’i karenin ilk satırının orta hücresine yerleştirelim:


1

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 2, 1 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak burada, karenin üzerinden dışarıya çıkıldığı için 2 sayısı dışarıya çıkılan hizadaki sütunun en alt hücresine yerleştiriliyor:


1

2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 3, 2 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak burada, karenin sağ tarafından dışarıya çıkıldığı için 3 sayısı dışarıya çıkılan hizadaki satırın en solundaki hücreye yerleştiriliyor:


13

2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 4, 3 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak bu hücre dolu olduğu için 4 sayısı 3 sayısının bulunduğu hücrenin altında yer alan hücreye yerleştiriliyor:


134 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 5, 4 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleştiriliyor:


13 54 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 6, 5 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleştiriliyor:


1 63 54 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 7, 6 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak burada, karenin sağ-üst çaprazından dışarıya çıkıldığı için 7 sayısı 6 sayısının bulunduğu hücrenin altında yer alan hücreye yerleştiriliyor:


1 63 5 74 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSıradaki sayı olan 8, 7 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak burada, karenin sağ tarafından dışarıya çıkıldığı için 8 sayısı dışarıya çıkılan hizadaki satırın en solundaki hücreye yerleştiriliyor:


8 1 63 5 74 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerVe son olarak sıradaki sayı olan 9, 8 sayısının bulunduğu hücrenin sağ-üst köşesindeki hücreye yerleşecek. Ancak burada, karenin üzerinden dışarıya çıkıldığı için 9 sayısı dışarıya çıkılan hizadaki sütunun en alt hücresine yerleştiriliyor:


8 1 63 5 74 9 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerSonuç olarak elde ettiğimiz sihirli karede her satırda, her sütunda ve her iki köşegende yer alan hücrelerdeki sayıların toplamı aynıdır:

15


8 1 63 5 74 9 2

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerŞimdi bu algoritmanın PHP’de kodlamasını gerçekleştireceğiz. Programımız, bizim için n=11 boyutlu sihirli kareyi oluşturacaktır.

Programda ağırlıklı olarak akış kontrol deyimlerini ve dizileri kullanacağız.


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli Kareler


<?php$dizi1=range(1,11);$dizi2=range(1,11);$dizi=array($dizi1,$dizi2);$sayi=11;$sayikare=$sayi*$sayi;$toplam=0;for($i=1;$i<=$sayi;$i++){

for($j=1;$j<=$sayi;$j++){

$dizi[$i][$j]=0;}

}



$i=1;$j=floor(($sayi+1)/2);

for ($k=1;$k<=$sayikare;$k++){

if ($dizi[$i][$j]>0){

$i=$i+2;$j=$j-1;

}$dizi[$i][$j]=$k;$i=$i-1;$j=$j+1;

Devamı



if (($i==0) and ($j>$sayi)){

$i=$i+2;$j=$j-1;

}if ($i==0) {$i=$sayi;}if ($j>$sayi) {$j=1;}$toplam=$toplam+$k;

}echo "<table border=\"2\"

align=\"center\"><tr>”;

Devamı



for($i=1;$i<=$sayi;$i++){

echo "</tr><tr>";for($j=1;$j<=$sayi;$j++){

$a=$dizi[$i][$j];print "<td

align=\"center\">$a</td>";}

}

$stoplam=$toplam/$sayi;echo "<p>Toplamlar : $stoplam";echo "<p>";echo "</table>";

?>

Devamı

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerÖrnek kodda iki boyutlu dizi tanımlaması alternatif bir yolla yapılmıştır:

$dizi1=range(1,11);$dizi2=range(1,11);$dizi=array($dizi1,$dizi2);


Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Sihirli KarelerBu yöntemde öncelikle range fonksiyonu kullanılarak uzunluğu 11 terimden oluşan iki tane tek-boyutlu dizi tanımlanmakta, daha sonra bunlar kullanılarak 11×11=121 terimden oluşan iki boyutlu dizimiz tanımlanmaktadır.




Aynı programı sihirli karenin boyutu kullanıcı tarafından girilecek şekilde tasarlayabilir misiniz?

Fonksiyonlar

Dinamik olarak kullanılabilen altprogramlar biçiminde tanımlayabileceğimiz fonksiyonlar, PHP dilinin gücünü aldığı en önemli bileşenlerdir. Şöyle ki, günümüzde yazılmış 700’den fazla dahili PHP fonksiyonu bulunmaktadır. Bunlara anonim olarak yazılmış ve İnternetten ulaşılabilen binlerce kullanıcı-tanımlı fonksiyonu da katarsak, konunun önemi ortaya çıkacaktır.


Fonksiyonlar

Fonksiyonları yazma amacımız, çeşitli programlar tarafından kullanılan, ya da aynı program içersinde tekrarlanması gereken işlevsel kodları tekrar kullanılabilir programcıklar olarak oluşturmaktır. Bu programcıklar, ana program ile iki yönlü olarak veri alışverişinde bulunabilirler. Kendi kendilerine çalışmazlar, sadece ana program tarafından çağırıldıklarında çalışırlar.


Fonksiyonlar

Kullanıcı-tanımlı fonksiyonlar, PHP dilini kullanarak uygulama geliştirenler tarafından yazılan fonksiyonlardır. Bunlar İnternet üzerinden yoğun olarak paylaşılmaktadır.


Fonksiyonlar

Dahili fonksiyonlar ise doğrudan PHP çözümleyicisi tarafından denetlenen, PHP geliştirme grubu tarafından yazılmış kullanıma hazır fonksiyonlardır.


Fonksiyonlar

Kullanıcı-Tanımlı FonksiyonlarKendi programlarınızda kullanmak üzere, kendi fonksiyonlarınızı yazabilirsiniz. Bunun için genel olarak aşağıdaki gibi bir tanımlama yapmanız yeterli olacaktır:

function fonksiyonAdı(){ fonksiyon tarafından çalıştırılacak

kodlar; }


Fonksiyonlar

Bu şekilde tanımlanan bir fonksiyonu çağırmak için adını yazmamız yeterli olacaktır.

Basit bir örnekle başlayalım. İşlevi ekrana adınızı yazmak olan bir fonksiyon tanımlayalım ve onu ana programımızdan çağırarak kullanalım.


Fonksiyonlar


<html><body><?phpfunction adimiYaz(){

echo "Murat Sönmez";}

echo "Benim adım ";adimiYaz();

?>

</body></html>

Benim adım Murat Sönmez

Fonksiyonlar

Kırmızı renkle gösterilen fonksiyon tanımı, PHP tarafından doğrudan çalıştırılmaz. Ana program bloğu içersinden çağırıldığında çalıştırılacaktır.


Fonksiyonlar

Parametreler ve Dönen Değerler

Fonksiyonlar, ana programdan farklı türlerde veriyi alabilirler. Değerleri ana programdan fonksiyonlara taşıyan bu yapılara parametre adı verilir.


Fonksiyonlar

Bir fonksiyon, parametreleri kullanarak ya doğrudan bir işlevi yerine getirir, ya da ana program için bir değer üretir. Eğer bir değer üretmiş ise bu değerin ana programa döndürülmesi için kullanılan deyim, “return” deyimidir.


Fonksiyonlar


<html><body>

<?phpfunction adimiYaz($ad){

echo "$ad Sönmez“;}echo "Benim adım "; adimiYaz("Murat");echo "<br>Kardeşimin adı ise ";adimiYaz("Merve");

?>

</body></html>

Benim adım Murat SönmezKardeşimin adı ise Merve Sönmez

Fonksiyonlar

Aşağıdaki örnekte ise, fonksiyon tarafından üretilen değer ana programa gönderilmektedir.


<?php$Gelir=1100;function vergiyi_dus ($Geliriniz) {

$Geliriniz = $Geliriniz -(($Geliriniz/100)*20);

return $Geliriniz; }echo "$Gelir TL gelirin vergi düşülmüş hali "; echo(vergiyi_dus ($Gelir));echo " TL dir.";

?>

Fonksiyonlar


Aynı programı gelir tutarı kullanıcı tarafından girilecek şekildetasarlayabilir misiniz?

Fonksiyonlar

Diğer bir örnek olarak, daha önce yapmış olduğumuz tek basamaklı bir sayının Türkçe okunuşunu yazacak programı, bu defa fonksiyon kullanarak tasarlayalım.


Fonksiyonlar


<?php

function turkce_oku ($Gelen_Sayi){switch ($Gelen_Sayi) {case 1:

$bir="BİR";break;

case 2:$bir=“İKİ";break;

case 3:$bir="ÜÇ";break;

case 4:$bir="DÖRT";break;

Fonksiyonlar


case 5:$bir="BEŞ";break;

case 6:$bir="ALTI";break;

case 7:$bir="YEDİ";break;

case 8:$bir="SEKİZ";break;

case 9:$bir="DOKUZ";break; }

return $bir;}

Devamı

Fonksiyonlar


$Sayi=8;echo "$Sayi Sayısının Türkçe Okunuşu : "; echo(turkce_oku ($Sayi));

?>

Devamı

Fonksiyonlar

Şimdi, çok parametreli olarak geliştirilen örnek fonksiyonumuz, iki sayı ve işlem kodunu alarak sonucu ana programa geri göndermektedir.

Öncelikle kullanıcı girişi için formumuzu tasarlayalım.


Fonksiyonlar


<form action="" method="post"><p>Birinci Sayı : <input type="text" name="sayi_1" size="4"></p><p>İkinci Sayı : <input type="text" name="sayi_2" size="4"></p><p>İşlem Kodu : <select size="1" name="kod">

<option value="-1" selected="selected">== S E Ç İ N İ Z ==</option>

<option value="1">Toplama</option><option value="2">Çıkarma</option> <option value="3">Bölme</option><option value="4">Çarpma</option>

</select></p><p><input name="dugme" type="submit" value="Hesapla"></p></form>

Fonksiyonlar

Örneğimizin PHP kodundan oluşan devamı:


<?phpif(isset($_POST["dugme"])){function islemYap($sayi1,$sayi2,$islemKodu) {

switch ($islemKodu) {case 1:

$sonuc=$sayi1+$sayi2;break;

case 2:$sonuc=$sayi1-$sayi2;break;

case 3:$sonuc=$sayi1/$sayi2;break;

Fonksiyonlar


case 4:$sonuc=$sayi1*$sayi2;break; }

return $sonuc; }$s1=(int)$_POST['sayi_1'];$s2=(int)$_POST['sayi_2'];$kod=$_POST['kod'];echo islemYap($s1,$s2,$kod); }

?>

Devamı

Fonksiyonlar

Formdan gönderilen değerleri taşıyan HTML değişkenlerinin (sayi_1 ve sayi_2), formdan gelen değerleri tutacak PHP değişkenlerinin ($s1 ve $s2) ve fonksiyonun parametrelerinin ($sayi1 ve $sayi2) farklı isimlendirildiklerinde dikkat ediniz.


Fonksiyonlar

Değişkenler arasındaki değer aktarmalarında, değişkenlerin isimleri değil, içinde bulundukları yapılarda yer aldıkları konumlar önemlidir. Dolayısıyla bir fonksiyon için parametrelerinin isimlerinin, ana programda karşılık gelen değişken adlarıyla aynı olması gerekmemektedir. Bu durumda hangi sıradaki parametreye hangi değerin geldiği önemli olacaktır.


Fonksiyonlar

Dahili (İçsel) Fonksiyonlar

Dahili fonksiyonlar, sayıları itibarı ile dersimiz kapsamında bütün detayı ile ele alıp anlatabileceğimiz bir konu değildir. Bu fonksiyonların öğrenilmesi daha çok, gereksinim duydukça referans kaynakları vasıtasıyla gerçekleşmektedir.


Fonksiyonlar

Bu kesimde, PHP fonksiyonlarından ortak kullanılanlar sınıflandırılarak listelenmiş, temel işlevleri verilmiş ve mümkün olduğunca örneklendirilmeye çalışılmışlardır.


Fonksiyonlar


Fonksiyon İşleviarray() Bir dizi tanımlararray_change_key_case() Dizinin indislerini büyük ya da küçük harf

olarak değiştirirarray_chunk() Diziyi bölerarray_combine() Bir dizinin indislerini, bir diğerinin değerlerini

kullanarak yeni bir dizi oluştururarray_count_values() Her değerin dizi içersindeki tekrarlanma

sayılarından yeni bir dizi oluştururarray_diff() Dizileri karşılaştırır ve farklar gönderirarray_diff_assoc() Dizilerin değerlerini ve indislerini karşılaştırır

ve farklar gönderirarray_diff_key() Dizilerin indislerini karşılaştırır ve farklar

gönderir

Dizi Fonksiyonları

Fonksiyonlar


Fonksiyon İşleviarray_diff_uassoc() Dizilerin değerlerini ve indislerini kullanıcı-

tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve farklar gönderir

array_diff_ukey() Dizilerin indislerini kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve farklar gönderir

array_fill() Diziyi belirlenen değerlerle doldururarray_filter() Dizinin terimlerini kullanıcı-tanımlı bir

fonksiyonu kullanarak filtrelerarray_flip() Dizideki bütün indisleri, kendileriyle

ilişkilendirilmiş değerlerle yer değiştirirarray_intersect() Dizilerin değerlerini karşılaştırarak eşleşmeleri

gönderir

Dizi Fonksiyonları

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarray_intersect_assoc() Dizilerin değerlerini ve indislerini

karşılaştırarak eşleşmeleri gönderirarray_intersect_key() Dizilerin indislerini karşılaştırarak eşleşmeleri

gönderirarray_intersect_uassoc() Dizilerin değerlerini ve indislerini kullanıcı-

tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve eşleşmeleri gönderir

array_intersect_ukey() Dizilerin indislerini kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve eşleşmeleri gönderir

array_key_exists() Belirli bir indisin dizide olup olmadığını denetler

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarray_keys() Biz dizinin bütün indislerini gönderirarray_map() Biz dizinin bütün terimlerini kullanıcı-tanımlı

bir fonksiyona gönderirarray_merge() İki ya da daha çok diziyi diğer bir dizide

birleştirirarray_merge_recursive() İki ya da daha çok diziyi özyinelemeli olarak

diğer bir dizide birleştirirarray_multisort() Çok-boyutlu dizileri sıralararray_pad() Diziye belirli sayıda terim eklerarray_pop() Dizinin son terimini silerarray_product() Biz dizideki terimlerin çarpımını hesaplararray_push() Bir ya da daha çok sayıda terimi dizinin sonuna

yerleştirir

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarray_rand() Diziden bir ya da daha çok rastgele anahtarı verirarray_reduce() Diziyi kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak

string türüne dönüştürürarray_reverse() Diziyi ters sıradaki biçimine dönüştürürarray_search() Dizide girilen bir değeri arar ve bulunduysa

indisini gönderirarray_shift() Diziden ilk terimi siler ve sildiği terimini değerini

gönderirarray_slice() Bir dizinin belirlenen bir parçasını gönderirarray_splice() Bir dizinin belirlenen terimlerini siler ve değiştirirarray_sum() Dizinin terimlerinin değerlerini toplar

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarray_udiff() Dizinin değerlerini kullanıcı-tanımlı bir

fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

array_udiff_assoc() Dizinin indislerini kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

array_udiff_uassoc() Dizinin değerlerini ve indislerini kullanıcı-tanımlıbir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

array_uintersect() Dizinin değerlerini kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarray_uintersect_assoc() Dizinin indislerini kullanıcı-tanımlı bir

fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

array_uintersect_uassoc() Dizinin değerlerini ve indislerini kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu kullanarak karşılaştırır ve bir dizi gönderir

array_unique() Diziden tekrarlanan değerleri silerarray_unshift() Bir ya da daha çok terimi dizinin başlangıcına

eklerarray_values() Dizinin bütün değerlerini gönderirarray_walk() Kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu dizinin bütün

terimlerine uygulararray_walk_recursive() Kullanıcı-tanımlı bir fonksiyonu dizinin bütün

terimlerine özyinelemeli uygular

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviarsort() Dizinin terimlerini ters sıraya dönüştürür ve indisleri buna

göre düzenlerasort() Diziyi sıralar ve indisleri yeniden düzenlercompact() Değişkenleri ve taşıdıkları değerleri içeren bir dizi oluştururcount() Dizinin terim sayısını gönderircurrent() Dizinin anlık işlemdeki terimini gönderireach() Dizinin anlık işlemdeki değerini ve indisini gönderirend() İşaretçiyi dizinin son terimine yönlendirirextract() Dizinin anlık işlemdeki terimine değişken ekler

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviin_array() Belirli bir değerin dizide bulunup bulunmadığını denetlerkey() Diziden bir indis çekerkrsort() Diziyi indise göre ters sırada sıralarksort() Diziyi indise göre sıralarlist() Değişkenleri dizideymiş gibi atarnatcasesort() Diziyi “doğal sıralama” algoritmasını kullanarak

büyük/küçük harf duyarlı olarak sıralarnatsort() Diziyi “doğal sıralama” algoritmasını kullanarak sıralarnext() Dizinin işaretçisini bir sonraki terime ötelerpos() İşaretçinin anlık işlemdeki konumunu verirprev() Dizinin işaretçisini bir önceki terime ötelerrange() Terim sayısı belirterek dizi oluşturur

Fonksiyonlar


Dizi Fonksiyonları

Fonksiyon İşlevireset() İşaretçiyi dizinin ilk terimine yönlendirirrsort() Diziyi ters sırada sıralarshuffle() Dizi terimlerini karıştırırsizeof() Dizinin terim sayısısort() Diziyi sıralaruasort() Diziyi kullanıcı-tanımlı bir fonksiyon kullanarak sıralar ve

indisleri yeniden düzenleruksort() Diziyi kullanıcı-tanımlı bir fonksiyon kullanarak indislerine

göre sıralarusort() Diziyi kullanıcı-tanımlı bir fonksiyon kullanarak

değerlerine göre sıralar

Fonksiyonlar


Dizin (Klasör) Fonksiyonları

Fonksiyon İşlevichdir() İşlemdeki dizini değiştirirchroot() O andaki işlemin kök dizinini değiştirirdir() Dizini açarclosedir() Açılan dizini kapatırgetcwd() Anlık işlemdeki dizini gönderiropendir() Dizini açarreaddir() İşlemdeki dizinden bir girdi okurrewinddir() Anlık işlemdeki dizini sıfırlarscandir() Belirlenen konumdaki dizin ve dosyaları gönderir

Fonksiyonlar


<?phpprint_r(scandir("odevler"));

?>

Array([0] => .[1] => ..[2] => 050535002.rar[3] => 050535003.rar[4] => 050535005.rar[5] => 050535006.rar[6] => 050535007.rar[7] => 050535010.rar)

Fonksiyonlar


Hata Fonksiyonları

Fonksiyon İşlevidebug_backtrace() Geriye-doğru tarama işlemi (backtrace)

başlatırdebug_print_backtrace() Geriye-doğru tarama işlemini ekrana yazarerror_get_last() Alınan en son hatayı verirerror_log() Bir hatayı sunucunun hata izlencesine, bir

dosyaya ya da belirlenecek bir uzak hedefe gönderilmesini sağlar

error_reporting() Hangi hataların rapor edileceğini belirlerrestore_error_handler() Restores the previous error handlerrestore_exception_handler() Bir önceki istisnai durum ayarına dönerset_error_handler() Hata takibi için bir kullanıcı-tanımlı

fonksiyonu atarset_exception_handler() İstisnai durumlar için bir kullanıcı-tanımlı

fonksiyonu atar

Fonksiyonlar


Hata Fonksiyonları

Fonksiyon İşlevitrigger_error() Kullanıcı-tanımlı bir hata mesajı oluştururuser_error() Kullanıcı-tanımlı bir hata mesajı oluşturur

<?php$sayi=1;if ($sayi<2){

trigger_error("Kullanıcı-tanımlı hatadurumu tetiklendi.");}?>

Programın çalışması durdurularak belirtilen hata mesajı verilecektir.

Fonksiyonlar


Matematik Fonksiyonları

Fonksiyon İşlevi

abs() Sayının mutlak değerini gönderiracos() Sayının ters kosinüs değerini gönderiracosh() Sayının ters hiperbolik kosinüs değerini gönderirasin() Sayının ters sinüs değerini gönderirasinh() Sayının ters hiperbolik sinüs değerini gönderiratan() Sayının -PI/2 ve PI/2 radyan değerleri arasında kalan ters

tanjant değerini gönderir atan2() Bir (x,y) noktasının açısını -PI ve PI radyan değerleri

arasında nümerik olarak gönderiratanh() Sayının ters hiperbolik tanjant değerini gönderirbase_convert() Sayıyı bir tabandan başka bir tabana dönüştürür

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevi

bindec() İkili (binary) tabandaki sayıyı onlu (decimal) tabana dönüştürür

ceil() Sayıya en yakın bir üst tamsayıyı gönderircos() Sayının kosinüs değerini gönderircosh() Sayının hiperbolik kosinüs değerini gönderirdecbin() Onlu (decimal) tabandaki sayıyı ikili (binary) tabana

dönüştürürdechex() Onlu (decimal) tabandaki sayıyı onaltılı (hexadecimal)

tabana dönüştürürdecoct() Onlu (decimal) tabandaki sayıyı sekizli (octal) tabana

dönüştürürdeg2rad() Dereceyi radyan birimine dönüştürür

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevi

exp() ex değerini gönderirexpm1() ex – 1 değerini gönderirfloor() Sayıya en yakın bir alt tamsayıyı gönderirfmod() Sayının bölmede kalanını (mod) gönderirgetrandmax() rand() fonksiyonu ile elde edilebilecek en büyük

rastgele sayıyı gönderirhexdec() Onaltılı (hexadecimal) tabandaki sayıyı onlu (decimal)

tabana dönüştürürhypot() Dik üçgenin hipotenüs uzunluğunu gönderiris_finite() Değer sonlu bir sayı ise True değerini üretiris_infinite() Değer sonsuz bir sayı ise True değerini üretir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevi

is_nan() Değer bir sayı değil ise True değerini üretirlcg_value() (0,1) aralığında bir pseudo rastgele sayı üretirlog() Bir sayının E tabanındaki doğal logaritma değerini

üretirlog10() Bir sayının 10 tabanındaki logaritma değerini üretirlog1p() log(1+sayı) değerini üretirmax() İki sayıdan büyük olanı gönderirmin() İki sayıdan küçük olanı gönderirmt_getrandmax() mt_rand() fonksiyonu ile elde edilebilecek en büyük

rastgele sayıyı gönderirmt_rand() Mersenne Twister algoritmasını kullanarak rastgele sayı

üretir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevi

mt_srand() Mersenne Twister rastgele sayı üreticisini başlatıroctdec() Sekizli (octal) tabandaki sayıyı onlu (decimal) tabana

dönüştürürpi() PI sayısının değerini gönderirpow() x sayısının y’nci kuvvetini gönderirrad2deg() Radyanı dereceye dönüştürürrand() Rastgele tamsayı üretirround() Sayıyı en yakın tamsayıya yuvarlarsin() Sayının sinüs değerini gönderirsinh() Sayının hiperbolik sinüs değerini gönderirsqrt() Sayının karekök değerini gönderir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevi

srand() Rastgele sayı üreticisini başlatırtan() Sayının tanjant değerini gönderirtanh() Sayının hiperbolik tanjant değerini gönderir

Fonksiyonlar


<?phpecho "ceil(6.1)=",ceil(6.1); echo "<hr>"; echo "ceil(7.9)=",ceil(7.9); echo "<hr>"; echo "round( 13.4)=",round( 13.4); echo "<hr>"; echo "round( 32.5)=",round( 32.5); echo "<hr>"; echo "floor(8.1)=",floor(8.1); echo "<hr>"; echo "floor(4.9)=",floor(4.9); echo "<hr>";

?>

ceil(6.1)=7--------------------------------------------------ceil(7.9)=8--------------------------------------------------round( 13.4)=13--------------------------------------------------round( 32.5)=33--------------------------------------------------floor(8.1)=8--------------------------------------------------floor(4.9)=4

Fonksiyonlar


<?php/* 0-360 derece arasındaki bütün açıların sinüs, kosinüs ve tanjant değerleri hesaplanıyor. */echo "<h1>Trigonometrik Değerler Tablosu</h1><table border=1>

<tr bgcolor=#AEEEF9><td width=70>Açı</td><td width=110>Sinüs</td><td width=110>Kosinüs</td><td width=110>Tanjant</td>

</tr>";for ($aci=0;$aci<=360;$aci++){

$sinus = number_format(sin(deg2rad($aci)),6);

Fonksiyonlar


$kosinus = number_format(cos(deg2rad($aci)),6);if (!($aci==90) and !($aci==270)){

$tanjant=number_format(tan(deg2rad($aci)),6);}else{$tanjant="=sonsuz=“;}

echo "<tr bgcolor=#CACBEE><td width=70>$aci</td><td width=110>$sinus</td><td width=110>$kosinus</td><td width=110>$tanjant</td></tr>

";}

?>

Devamı

Fonksiyonlar


Trigonometrik Değerler TablosuAçı Sinüs Kosinüs Tanjant0 0.000000 1.000000 0.0000001 0.017452 0.999848 0.0174552 0.034899 0.999391 0.0349213 0.052336 0.998630 0.0524084 0.069756 0.997564 0.0699275 0.087156 0.996195 0.0874896 0.104528 0.994522 0.105104... ... ... ...

Fonksiyonlar


<?phpfunction turkce_oku ($Gelen_Sayi){$birler = fmod($Gelen_Sayi,10);$onlar = floor($Gelen_Sayi/10);switch ($onlar) {case 1:

$on="ON";break;

case 2:$on="YİRMİ";break;

Daha önce tek basamaklı sayılar için yaptığımız, bir sayının Türkçe okunuşu örneğini, iki basamaklı sayılar için yapalım.

Fonksiyonlar


case 3:$on="OTUZ";break;

case 4:$on="KIRK";break;

case 5:$on="ELLİ";break;

case 6:$on="ALTMIŞ";break;

case 7:$on="YETMİŞ";break;

Devamı

Fonksiyonlar


case 8:$on="SEKSEN";break;

case 9:$on="DOKSAN";break; }

switch ($birler) {case 1:

$bir="BİR";break;

case 2:$bir=“İKİ";break;


Devamı

Fonksiyonlar


case 4:$bir="DÖRT";break;

case 5:$bir="BEŞ";break;

case 6:$bir="ALTI";break;

case 7:$bir="YEDİ";break;

case 8:$bir="SEKİZ";break;

Devamı

Fonksiyonlar


case 9:$bir="DOKUZ";break; }

return $on.$bir; }$Sayi=48;echo "$Sayi Sayısının Türkçe Okunuşu : "; echo(turkce_oku ($Sayi));?>

Devamı

Bu örnekte öncelikle iki basamaklı sayı onlar ve birler basamaklarına ayrılıyor, daha sonra onlar ve birler basamağına karşılık gelen Türkçe okunuşlar belirlenerek birleştiriliyor.

Fonksiyonlar


Burada dikkat edilmesi gereken nokta, iki basamaklı sayının nasıl basamaklarına ayrıldığıdır. Sayının 10 modundaki değeri, doğrudan birler basamağını verir:

43 mod 10 = 3 gibi…Bu işlem PHP’de fmod dahili fonksiyonu kullanılarak gerçekleştiriliyor:

$birler = fmod($Gelen_Sayi,10);

Fonksiyonlar


Onlar basamağını ise sayıyı 10’a bölüp, çıkan sonucun tam kısmını alarak elde ediyoruz.

43 / 10 = 4.3Tam kısım (4.3) = 4 gibi…

Bu işlem PHP’de “floor” dahili fonksiyonu kullanılarak gerçekleştiriliyor:

$onlar = floor($Gelen_Sayi/10);

Fonksiyonlar


Üç basamaklı bir sayının Türkçe okunuşunu ekrandanyazacak programı yazabilir misiniz?

Fonksiyonlar


Karekökü tamsayı olan sayılara “tamkaresayılar” adı verilir. Örneğin 4, karekökü olan 2 tamsayı olduğundan bir tamkaredir. 9, 16 ve 25 de tamkare sayılardır, ancak 5,6,7,8 değildir.

Yazacağımız PHP programı, 1 ile 1000 arasındaki tamkare sayıları listelesin.

Fonksiyonlar


<?php$sayi = 1;while ( $sayi <= 1000 ) {

if (floor(sqrt($sayi))==sqrt($sayi)){

echo "$sayi, “;}$sayi ++;

}?>

1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100, 121, 144, 169, 196, 225, 256, 289, 324, 361, 400, 441, 484, 529, 576, 625, 676, 729, 784, 841, 900, 961,

Fonksiyonlar


Bu örnekte dikkat etmemiz gereken nokta, sayının karekökünün tamsayı olup olmadığının anlaşılması için PHP fonksiyonlarının nasıl kullanıldığıdır.Bu işlem için iki matematik fonksiyonu kullanılmıştır:

“floor” ve “sqrt”

Fonksiyonlar


Eğer bir sayının karekökünün tam kısmı, sayının kareköküne eşit ise o sayı bir tamkaresayıdır:

if (floor(sqrt($sayi))==sqrt($sayi))

Programın çıktısında tamkare sayılar birbirlerinden virgülleayrılmış biçimde listelenmiştir. Ancak en sonda fazladan birvirgül basılmıştır.Koda yapacağınız bir ekleme ile bunu engelleyebilir misiniz?

Fonksiyonlar


String Fonksiyonları

Fonksiyon İşleviaddcslashes() Bir stringde belirlenen karakterlerden

öncesine \ karakteri ekleraddslashes() Bir stringde ön tanımlı (tırnak işareti gibi)

karakterlerden öncesine \ karakteri eklerbin2hex() Stringin ASCII karakterlerini onaltılık

tabandaki değerlere dönüştürürchop() rtrim() ile aynı işleve sahiptirchr() Belirli bir ASCII değere karşılık gelen

karakteri gönderirchunk_split() Stringi daha küçük parçalara bölerconvert_cyr_string() Kril alfabesinden dönüşüm yaparconvert_uudecode() uuencoded olarak şifrelenmiş stringi çözer

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşleviconvert_uuencode() Stringi uuencoded olarak şifrelercount_chars() Bir ASCII karakterin string içersinde kaç

defa geçtiğini sayarcrc32() Bir string için 32-bit CRC hesabını yaparcrypt() Stringi hashing metoduna göre şifrelerecho() Stringin ekran çıktısını verirexplode() Stringi diziye dönüştürürfprintf() Formatlı bir stringi belirlenen çıktı

formatına uygun olarak ekrana yazarget_html_translation_table() htmlspecialchars() ve htmlentities()

fonksiyonları tarafından kullanılan HTML dönüşüm tablosunu verir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevihebrev() Hebrew metni görsel metne dönüştürürhebrevc() Hebrew metni satırbaşları yaparak görsel

metne dönüştürürhtml_entity_decode() HTML girdilerini karaktere dönüştürürhtmlentities() Karakterleri HTML girdilerine dönüştürürhtmlspecialchars_decode() Bazı ön-tanımlı HTML girdilerini (&quot gibi)

karaktere dönüştürürhtmlspecialchars() Bazı ön-tanımlı karakterleri HTML girdilerine

dönüştürürimplode() Biz dizinin terimlerini kullanarak string

oluştururjoin() implode() ile aynı işleve sahiptir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevilevenshtein() İki string arasındaki Levenshtein measafesini

hesaplarlocaleconv() Yerel sayı ve para birimi bilgisini görüntülerltrim() Stringin solunda yer alan boşlukları kesermd5() Bir stringin MD5 hash değerini hesaplarmd5_file() Bir dosyanın MD5 hash değerini hesaplarmetaphone() Bir stringin metaphone anahtarını hesaplarmoney_format() String biçimini para birimine dönüştürürnl_langinfo() Özel yerel bilgiyi verirnl2br() Bir stirngde her yeni satırdan önce satırbaşı

yapar

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevinumber_format() Stringi binler ayıraçlı sayı formatına

dönüştürürord() Bir stringin ilk karakterinin ASCII değerini

verirparse_str() Bir sorgulama stringini değişkenlere ayrıştırırprint() Stringin çıktısını verirprintf() Biçimlendirilmiş (formatlı) stringin çıktısını

verirquoted_printable_decode()quotemeta() Meta karakterleri tırnak içine alırrtrim() Stringin sağında yer alan boşlukları kesersetlocale() Yerel bilgiyi ayarlar

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevisha1() Bir stringin SHA-1 hash değerini hesaplarsha1_file() Bir dosyanın SHA-1 hash değerini hesaplarsimilar_text() İki string arasındaki benzerliği hesaplarsoundex() Bir stringin soundex anahtar değerini hesaplarsprintf() Formatlı bir stringi değişkene yazarsscanf() Belirlenen bir formata göre stringden girdileri

ayrıştırırstr_ireplace() String içinde karakter değişimi yapar

(büyük/küçük harf duyarlı değildir)

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevistr_pad() Stringin uzunluğunu belirlenen bir karakter kullanarak

değiştirirstr_repeat() Bir stringi belirlenen bir sayıda tekrarlarstr_replace() String içinde karakter değişimi yapar (büyük/küçük

harf duyarlıdır)str_rot13() Bir string üzerinde ROT13 şifrelemesini çalıştırırstr_shuffle() Stringi oluşturan tüm karakterleri rastgele karıştırırstr_split() Stringi diziye ayrıştırırstr_word_count() Stringde yer alan kelime sayısını hesaplarstrcasecmp() İki stringi karşılaştırır (büyük/küçük harf duyarlı

değildir)

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevistrchr() String içersinde string ararstrcmp() İki stringi karşılaştırır (büyük/küçük harf duyarlıdır)strcoll() Yerel temelli string karşılaştırmasıstrcspn() Belirli bir string parçasından önce yer alan karakterlerin

sayısını verirstrip_tags() String içersinden HTML ve PHP etiketlerini silerstripcslashes() addcslashes() fonksiyonu ile eklenen \ işaretlerini silerstripslashes() addslashes() fonksiyonu ile eklenen \ işaretlerini silerstripos() Bir string içersinde başka bir stringin ilk bulunuş

konumunu verir (büyük/küçük harf duyarlı değildir)stristr() Bir string içersinde başka bir stringin ilk bulunuşunu

verir (büyük/küçük harf duyarlı değildir)

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevistrlen() Stringin uzunluğunu gönderirstrnatcasecmp() İki stringi “doğal sıralama" algoritmasını kullanarak

karşılaştırır (büyük/küçük harf duyarlı değildir)strnatcmp() İki stringi “doğal sıralama" algoritmasını kullanarak

karşılaştırır (büyük/küçük harf duyarlıdır)strncasecmp() İlk n karakterin string karşılaştırması (büyük/küçük

harf duyarlı değildir)strncmp() İlk n karakterin string karşılaştırması (büyük/küçük

harf duyarlıdır)strpbrk() Bir string içersinde herhangi bir karakter setini arar. strpos() Bir string içersinde başka bir stringin ilk bulunuş

konumunu verir büyük/küçük harf duyarlıdır)

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevistrrchr() Bir stringin başka bir string içersindeki son bulunuşunu

verirstrrev() Stringi tersine çevirirstrripos() Bir string içersinde başka bir stringin en son

bulunuşunun konumunu verir (büyük/küçük harfduyarlı değildir)

strrpos() Bir string içersinde başka bir stringin en son bulunuşunun konumunu verir (büyük/küçük harfduyarlıdır)

strspn() Bir string içersinde belirlenen bir karakter listesinde yer alan karakterlerin sayısını verir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevistrstr() Bir string içersinde başka bir stringin ilk bulunuşunun

konumunu verir (büyük/küçük harf duyarlıdır)strtok() Bir stringi daha küçük parçalara bölerstrtolower() Stringi küçük harflere dönüştürürstrtoupper() Stringi büyük harflere dönüştürürstrtr() String içersinde belirlenen karakterleri dönüştürürsubstr() Stringin istenen parçasını verirsubstr_compare() İki stringi belirlenen bir karakterden itibaren

karşılaştırır (büyük/küçük harf duyarlıdır)substr_count() Bir stringde başka bir stringin bulunuş sayısını gönderirsubstr_replace() Bir stringin belirli bir parçasını başka bir string ile

değiştirir

Fonksiyonlar



Fonksiyon İşlevitrim() Stringin her iki tarafındaki boşlukları keserucfirst() Stringin ilk karakterini büyük harfe dönüştürürucwords() Stringi oluşturan her kelimenin ilk karakterini büyük

harfe dönüştürürvfprintf() Formatlı stringin belirtilen yöne çıktısını gönderirvprintf() Formatlı stringin çıktısını gönderirvsprintf() Formatlı stringi değişkene yazarwordwrap() Stringi belirli bir uzunluğa ulaştığında yeni satırlara

böler

Fonksiyonlar


Şimdi stringler üzerine bazı örnek programlar tasarlayalım.İlk örneğimizde, kullanıcının adını, soyadını ve e-posta uzantısını kullanarak e-posta adresini otomatik olarak oluşturacak programı yazalım.

Fonksiyonlar


Uygulamamız e-posta adresini şu kurala göre oluştursun:

<Adın ilk harfi>.<Soyad>@<e-posta uzantısı>

Fonksiyonlar


Örneğin adı Çetin, soyadı Öztürk olan bir kullanıcı için, gazi.edu.tr e-posta uzantısına göre,

[email protected] adresi oluşturulsun.

Fonksiyonlar


Burada çözmemiz gereken en önemli problem, Türkçe harflerin benzer İngilizce harflere dönüştürülmesidir. Örneğin “ğ” harfinin “g” harfine dönüştürülmesi gibi.

Bunu bizim için, yazacağımız bir dönüşüm fonksiyonu yapacak.

Fonksiyonlar


<body>

<form action="" method="post"><p>Ad : <input size="20" type="text" name="ad"></p><p>Soyad : <input size="20" type="text" name="soyad"></p><p>E-Posta Uzantısı : <input size="20" type="text" name="eposta" value="gazi.edu.tr"></p><p><input name="dugme" type="submit" value="E-Posta Adresi"></p></form>

Fonksiyonlar


<?php

function turkceharf_donustur ($harf){

switch ($harf) {case "ç":

$harf="c";break;

case "ğ":$harf="g";break;

case "ö":$harf="o";break;

Devamı

Fonksiyonlar


case "ş":$harf="s";break;

case "ü":$harf="u";break;

case "İ":$harf="i";break;

case "ı":$harf="i";break;

}return $harf;}

Devamı

Fonksiyonlar


function eposta_olustur ($adi, $soyadi){

$adilk=strtolower(substr($adi,0,1));$soyad=strtolower($soyadi);$eposta = $adilk.".".$soyad;$yeni_eposta="";for ($i = 0; $i <= strlen($eposta); $i++) {$yeni_eposta=$yeni_eposta.turkceharf_donustur(

substr($eposta,$i,1));}

return $yeni_eposta;}

Devamı

Fonksiyonlar


if(isset($_POST["dugme"])){ $ad = $_POST['ad'];$soyad = $_POST['soyad'];$e_posta = $_POST['eposta'];echo "<p>e-posta adresi : "; echo

eposta_olustur($ad,$soyad)."@".$e_posta; }

?></body></html>

Devamı

Fonksiyonlar


Yazdığımız turkceharf_donustur() fonksiyonu, kendisine gelen Türkçe harfi benzeri İngilizce harfe dönüştürmektedir.Önce adın ilk harfi ile soyad küçük harfe dönüştürülerek ve araya nokta işareti konularak birleştirilmektedir. Daha sonra oluşturulan bu string, harf harf fonksiyonumuza gönderilmekte ve içersinde bulunan Türkçe harfler dönüştürülmektedir.

Fonksiyonlar


Sonuç olarak elde edilen string, e-posta uzantısı ile birleştirilmek suretiyle e-posta adresi elde edilmektedir.

Aynı işleve sahip, ancak kodu önemli ölçüde azaltacak başka bir yöntemde, dönüştürme işleminde diziler kullanılmaktadır.

Fonksiyonlar


<?phpfunction Tr_Donustur($gelen_metin){

$gelen_metin = trim($gelen_metin);$aranan_harfler =

array('ç',‘ğ',‘ı','ö',‘ş','ü',‘İ');$degistirilecek_harfler =

array('c','g','i','o','s','u','i');return

str_replace($aranan_harfler,$degistirilecek_harfler,$gelen_metin); }if(isset($_POST["dugme"])){

$ad = $_POST['ad']; $soyad = $_POST['soyad'];$e_posta = $_POST['eposta'];echo "<p>e-posta adresi : "; echo

Tr_Donustur(strtolower($ad[0].".".$soyad))."@".$e_posta; }?>

Fonksiyonlar


strstr() fonksiyonunun kullanıldığı başka bir örnek:<?php

$sifreniz = "tolgaguyer";$adiniz = "tolga";if ( strstr( $sifreniz, $adiniz ) )print "Şifreniz içersinde adınız yer

almamalıdır!";elseprint "Teşekkürler...";

?>

Fonksiyonlar


Kullanıcı tarafından girilen bir metni Morsealfabesine göre kodlayan bir örnek:<form action="" method="post"><p>Metni Giriniz: <input type="text" name="metin" ></p><p><input name="dugme" type="submit" ></p></form>

<?php$morseKodlari = array ('A' => '.-', 'B' => '-...', 'C' => '-.-.', 'D' => '-..', 'E' => '.', 'F' => '..-.', 'G' => '--.', 'H' => '....', 'I' => '..', 'J' => '.---‘,'K' => '-.-', 'L' => '.-..', 'M' =>

Fonksiyonlar


'--', 'N' => '-.', 'O' => '---', 'P' => '.--.', 'Q' => '--.-', 'R' => '.-.', 'S' => '...', 'T' => '-', 'U' => '..-', 'V' => '...-', 'W' => '.--', 'X' => '-..-', 'Y' => '-.--', 'Z' => '--..', '0' => '-----', '1' => '.----', '2' => '..---', '3' => '...--', '4' => '....-', '5' => '.....', '6' => '-....', '7' => '--...', '8' => '---..', '9' => '----.', '.' => '.-.-.-', ',' => '--..--', ':' => '---...', '?' => '..--..', '-' => '-....-', '/' => '-..-.', '(' => '-.--.-', ' ' => '(bosluk)');

Devamı

Fonksiyonlar


if(isset($_POST["dugme"])){

$metin=$_POST['metin'];$uzunluk=strlen($metin);$morseKodu='';for($i=0;$i<=$uzunluk-1;$i++){

$morseKodu=$morseKodu . $morseKodlari[strtoupper($metin[$i])] . ' ';

}echo("<strong> $morseKodu </strong>");

}

?>

Devamı

Fonksiyonlar


Bu örnekte dikkat etmemiz gereken önemli bir nokta,

($metin[$i])kullanımdır. Burada $metin bir stringdeğişkenidir ancak $i indisi ile bir dizi gibi kullanılmıştır.

Fonksiyonlar


Buradan çıkaracağımız sonuç, stringtüründeki her değişkenin, karakterlerden oluşmuş bir dizi olarak kullanılabileceği gerçeğidir.

Bu özellik, stringler üzerinde işlem yaparken burada olduğu gibi bize önemli kolaylıklar sağlamaktadır.

Öğrendiklerimizi Uygulayalım: Bilgisayar Parçaları Siparişi


Geliştireceğimiz bu uygulama, İnternet üzerinde bilgisayar parçaları siparişi vermek için tasarlanmıştır. Uygulama iki dosyadan oluşmaktadır. İlki, sipariş formunun yer aldığı HTML uygulaması, ikincisi ise sipariş bilgilerini alarak hesaplamaları ve raporlamayı gerçekleştiren PHP uygulamasıdır.



<html><head><title>Bilgisayar Parçaları Satışı</title>

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-9"></head><body><h1>Bilgisayar Parçaları Satışı</h1><h2>Sipariş Formu</h2><form action="siparisi_al.php" method=post><table border=1><tr bgcolor=#BEE9E9><td width=150>Parça Adı</td><td align=center width=110>Birim Fiyat</td><td width=15>Adet</td>

</tr>



<tr bgcolor=#FFFFAA><td>Kasa</td><td align=right>85.50 TL</td><td align=center><input type="text" name="kasa"

size=3 maxlength=3></td></tr><td>Anakart</td><td align=right>150.00 YTL</td><td align=center><input type="text"

name="anakart" size=3 maxlength=3></td></tr>

Devamı



<tr bgcolor=#FFFFAA><td>İşlemci</td><td align=right>275.30 YTL</td><td align=center><input type="text"

name="islemci" size=3 maxlength=3></td></tr><tr bgcolor=#FFFFAA><td>Sabit Disk</td><td align=right>120.80 YTL</td><td align=center><input type="text"

name="sabitdisk" size=3 maxlength=3></td></tr>

Devamı



<tr bgcolor=#FFFFAA><td>CD/DVD Sürücüsü</td><td align=right>90.00 YTL</td><td align=center><input type="text" name="cddvd"

size=3 maxlength=3></td></tr><tr bgcolor=#FFFFAA><td>Bellek</td><td align=right>134.20 YTL</td><td align=center><input type="text"

name="bellek" size=3 maxlength=3></td></tr>

Devamı



<tr bgcolor=#BEE9E9><td colspan=3 align=left><input type=submit

value="Siparişi Al"></td></tr></table></form>

</body></html>

Devamı



Form çalıştırıldığında devreye siparisi_al.phpdosyası girecektir. Bu dosya birim fiyat sabitlerini ve formdan gelen parça adetleri verisini kullanarak toplam tutarı hesaplayacak, string fonksiyonlarının kullanıldığı bir yöntemle bu tutarı yazı ile de yazacaktır.



<html><head><title>Bilgisayar Parçaları Satışı</title>

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-9"></head><body><h1>Bilgisayar Parçaları Satışı</h1><h2>Sipariş Bilgileri</h2>

siparisi_al.php



<?php

function birler_oku ($Gelen_Sayi){switch ($Gelen_Sayi) {case 0:

$bir="";break;

case 1:$bir="BİR";break;

case 2:$bir="İKİ";break;


Devamı



case 4: $bir="DÖRT";break;

case 5: $bir="BEŞ";break;

case 6: $bir="ALTI";break;

case 7: $bir="YEDİ";break;

case 8: $bir="SEKİZ";break;

case 9: $bir="DOKUZ";break;

}return $bir;}

Devamı



function onlar_oku ($Gelen_Sayi){switch ($Gelen_Sayi) {case 0: $on="";

break;case 1: $on="ON";

break;case 2: $on="YİRMİ";

break;case 3: $on="OTUZ";

break;case 4: $on="KIRK";

break;case 5: $on="ELLİ";

break;

Devamı



case 6: $on="ALTMIŞ";break;

case 7: $on="YETMİŞ";break;

case 8: $on="SEKSEN";break;

case 9: $on="DOKSAN";break;}

return $on;}

Devamı



function oku ($sayi){$basamak_sayisi=strlen($sayi);

switch ($basamak_sayisi) {case 1:

$sonuc=birler_oku((int)$sayi);break;case 2:

$sonuc=onlar_oku((int)$sayi[0]).birler_oku((int)$sayi[1]);

break;case 3:

if ($sayi[0]=="1") {

Devamı



$sonuc="YÜZ".onlar_oku((int)$sayi[1]).birler_oku((int)$sayi[2]);

}else{

$sonuc=birler_oku((int)$sayi[0])."YÜZ".onlar_oku((int)$sayi[1]).birler_oku((int)$sayi[2]);

}break;

case 4:if ($sayi[0]=="1") {

if ($sayi[1]=="0" and $sayi[2]=="0")

{

Devamı



$sonuc="BİN".birler_oku((int)$sayi[3]);}elseif ($sayi[1]=="0") {

$sonuc="BİN".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3]); }

else {if ($sayi[1]=="1"){

$sonuc="BİNYÜZ".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3])}

else{

Devamı



$sonuc="BİN".birler_oku((int)$sayi[1])."YÜZ".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3]);

}}

}else{

if ($sayi[1]=="0" and$sayi[2]=="0")

{

$sonuc=birler_oku((int)$sayi[0])."BİN".birler_oku((int)$sayi[3]);

}elseif ($sayi[1]=="0") {

Devamı



$sonuc=birler_oku((int)$sayi[0])."BİN".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3]); }

else{if ($sayi[1]=="1"){

$sonuc=birler_oku((int)$sayi[0])."BİNYÜZ".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3]);

}else {

$sonuc=birler_oku((int)$sayi[0])."BİN".birler_oku((int)$sayi[1])."YÜZ".onlar_oku((int)$sayi[2]).birler_oku((int)$sayi[3]);}

}}

break; }return $sonuc;}

Devamı



echo "<p>Siparişiniz "; // Siparişle ilgili bütün detaylar bu php kodu

// tarafından hesaplanmaktadır.

echo date("j/m/y");echo " tarihinde, saat ";echo date("H:i");echo " itibarı ile işleme konmuştur.";echo "<p>Siparişinizle ilgili detaylar aşağıda

verilmiştir:";echo "<p>"; $kasa = (int)$_POST['kasa'];$anakart = (int)$_POST['anakart'];$islemci = (int)$_POST['islemci'];

Devamı



$sabitdisk = (int)$_POST['sabitdisk'];$cddvd = (int)$_POST['cddvd'];$bellek = (int)$_POST['bellek'];$kasa_ucreti = (double)$_POST['kasabirim'];$anakart_ucreti = (double)$_POST['anakartbirim'];$islemci_ucreti = (double)$_POST['islemcibirim'];$sabitdisk_ucreti =

(double)$_POST['sabitdiskbirim'];$cddvd_ucreti = (double)$_POST['cddvdbirim'];$bellek_ucreti = (double)$_POST['bellekbirim'];define("kasa_ucreti", 85.50);define("anakart_ucreti", 150.0);define("islemci_ucreti", 275.30);define("sabitdisk_ucreti", 120.80);define("cddvd_ucreti", 90.0);define("bellek_ucreti", 134.20);

Devamı



define("kdv_orani", 15);$toplam_parca = 0;$toplam_tutar = 0.00;$toplam_parca = $kasa + $anakart + $islemci +

$sabitdisk + $cddvd + $bellek;$toplam_birim_fiyat = kasa_ucreti +

anakart_ucreti + islemci_ucreti+ sabitdisk_ucreti +

cddvd_ucreti + bellek_ucreti;$toplam_tutar = $kasa * kasa_ucreti

+ $anakart * anakart_ucreti+ $islemci * islemci_ucreti+ $sabitdisk * sabitdisk_ucreti+ $cddvd * cddvd_ucreti+ $bellek * bellek_ucreti;

?>

Devamı



<table border=1><tr bgcolor=#C399C3><td width=150>Parça Adý</td><td width=25>Adet</td><td width=110 align=center>Birim Fiyat</td><td width=110 align=center>Tutar</td><td width=110 align=center>KDV (%<?php echo

kdv_orani ?>)</td><td width=110 align=center>KDV Dahil

Tutar</td></tr><tr bgcolor=#D4FFD4><td>Kasa</td><td align=right><?php echo $kasa ?></td><td align=right> <?php echo

number_format(kasa_ucreti,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echo number_format($kasa * kasa_ucreti,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($kasa * kasa_ucreti * $kdv_orani,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($kasa * kasa_ucreti * (1 + $kdv_orani),2)." TL" ?></td></tr>

<tr bgcolor=#D4FFD4><td>Anakart</td><td align=right><?php echo $anakart ?></td><td align=right> <?php echonumber_format(anakart_ucreti,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($anakart * anakart_ucreti,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echo number_format($anakart* anakart_ucreti * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($anakart * anakart_ucreti * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td></tr>

<tr bgcolor=#D4FFD4><td>Ýþlemci</td><td align=right><?php echo $islemci ?></td><td align=right> <?php echo

number_format(islemci_ucreti,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($islemci * islemci_ucreti,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($islemci * islemci_ucreti * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echo number_format($islemci* islemci_ucreti * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td></tr>

<tr bgcolor=#D4FFD4><td>Sabit Disk</td><td align=right><?php echo $sabitdisk ?></td><td align=right> <?php echo

number_format(sabitdisk_ucreti,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($sabitdisk * sabitdisk_ucreti,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($sabitdisk * sabitdisk_ucreti * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echonumber_format($sabitdisk * sabitdisk_ucreti * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td>

</tr><tr bgcolor=#D4FFD4><td>CD/DVD Sürücüsü</td><td align=right><?php echo $cddvd ?></td><td align=right> <?php echo

number_format(cddvd_ucreti,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($cddvd * cddvd_ucreti,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($cddvd * cddvd_ucreti * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echo number_format($cddvd * cddvd_ucreti * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td> </tr><tr bgcolor=#D4FFD4>

<td>Bellek</td><td align=right><?php echo $bellek ?></td><td align=right> <?php echo

number_format(bellek_ucreti,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($bellek * bellek_ucreti,2)." TL" ?></td>

<td align=right> <?php echonumber_format($bellek * bellek_ucreti * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echo number_format($bellek * bellek_ucreti * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td></tr>

<tr bgcolor=#FFFFAA><td>TOPLAM</td><td align=right><?php echo $toplam_parca

?></td><td align=right> <?php echo

number_format($toplam_birim_fiyat,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($toplam_tutar,2)." TL" ?></td><td align=right> <?php echo

number_format($toplam_tutar * kdv_orani,2)." TL" ?></td>

Devamı



<td align=right> <?php echonumber_format($toplam_tutar * (1 + kdv_orani),2)." TL" ?></td></tr></table>

<?phpecho "<p>YAZI İLE : "; echo

TL_Oku((string)(number_format($toplam_tutar * (1 + kdv_orani),2)));echo "<p>TEŞEKKÜRLER...";

?></body></html>

Devamı

tolga gÜyer ©2009-2010 bolum.pdf · bir html deyimidir. bu deyim içersinde, “size“...

Documents