tÜrkİye'de hemodİalİz ve …a.Ü.t.f. ibni sina hastahanesi 1600 96 gazi Üniversitesi tıp...

TÜRKİYE'DE

HEMODİALİZ VE

TRANSPLANTASYONUN

BUGÜNKÜ DURUMU

Yayına Hazırlayanlar:

E. Erek İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

İç Hast.Nefroloji Kliniği, Prof.Dr. T.Nefroloji Derneği Genel Sekreteri

S.Dalmak İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fak.

iç Hast.Uzm.

ÖNSÖZ

T.Nefroloji Derneğinin üç aylık periyodlar halinde yaptığı bilimsel toplantıların sonuncusu bilindiği gibi Mayıs 1990'da Bursa Almira Hotel'de yapılmıştır.

Büyük ve aktif bir Nefrolog-Cerrah iştirakiyle yapılan bu toplantının konusu "Türkiye'de Dializ ve Transplantasyonun Bugünkü Durumu" idi. işte elinizdeki bu ki- tapçık Türkiye'nin dört bir yanından gelen Nefrologların ve Cerrahların yaptıkları ko- nuşmaların metinlerinden meydana gelmiştir.

Konusunda Türkiye'de önemli bir belgesel niteliği taşıdığı muhakkaktır. Türk Nefroloji Derneği böyle toplantılara büyük bir istekle katılarak buna benzer belge- sellerin ortaya çıkışına katkıda bulunan üyelerine ve tüm iştirakçilerle, destekleyen- lere teşekkürlerini bir kere daha sunmaktan mutluluk duyar.

Prof.Dr.Kemal önen

Türk Nefroloji Derneği Başkanı

İÇİNDEKİLER

Savfa

İç Anadolu Bölgesinde Hemodializ Merkezleri 6

İç Anadolu Bölgesinde Transplantasyon 15

İstanbul'da Hemodializin Bugünkü Durumu 18

İstanbul'da Kronik Renal Yetersizlikti Hasta Sayısı Üzerine Bir Grup Araştırması ve Hemodializle İlgili Bazı Genel Yorumlar 28

İstanbul'da Transplantasyonun Bugünkü Durumu 31

Ege Bölgesinde Hemodializ 35

Ege Üniversitesi Organ Nakli Uygulama ve

Araştırma Merkezi 52

Doğu Anadolu Bölgesinde Hemodializ 54

Doğu Marmara Bölgesinde Hemodializ ve Transplantasyon 60

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dializ Transplantasyon Ünitesi Çalışma Planı 67

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Böbrek

Transplantasyonu Sonuçları 69

Karadeniz Bölgesinde Hemodializ Uygulamaları 76

Çukurova Bölgesinde Hemodializ ve

Transplantasyonun Bugünkü Durumu 89

Türkiye'de Hemodializle ilgili Toplu Sonuçlar 94

Türkiye'de Transplantasyonla ilgili Toplu Sonuçlar 95

Türkiye Genel Sonuçları 96

T.Nefroloji Derneği 1990 Yılı Üyeleri Listesi 97

6

İÇ ANADOLU BÖLGESİNDEKİ HEMODİALİZ MERKEZLERİ

Ş.ÇAĞLAR, Ü.YASAVUL

1- Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi Dializ Merkezi Ş.Çağlar, Ç.Turgan, Ü.Yasavul, T.Arınsoy, N.Arık Hacettepe Hastahanesi, Sıhhiye-06100 Ankara- Tel: 3103545/1328

2- Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi Hemodializ Merkezi i.özdemir, E.Ertuğ, B.Erbay, O.Karaton, N.Duman Samanpazarı, 06100 Ankara - Tel: 310 33 33/2376-2720

3- Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hemodializ Merkezi E.Hasanoğlu

4- Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hemodializ Merkezi H.Tanboğa Etlik-Ankara - Tel: 321 12 11/1560

5- Yüksek ihtisas Hastanesi Hemodializ Merkezi S.Çetin Sıhhiye-06100, Ankara - Tel: 310 30 80/1303

6- Hacettepe Üniversitesi Fıp Fakültesi Çocuk Kliniği Hemodializ Ünitesi Ü.Saatçi, A.Bakkaloğlu, A.öner

7- Sosyal Sigortalar Kurumu Dışkap Ankara Hastanesi Henodializ Merkezi S.Şen SSK Dışkapı-Ankara - Tel: 310 70 505/1391

8- Türkiye Organ Nakli ve Yanık Tedavi Vakfı Hastanesi A.Yılmaz 10. Sok. No.45 Bahçelievler, Ankara - Tel: 21 26 868

9- Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemodializ Merkezi C.Yıldırır Sivas-Tel: 10 130/353

7

10- Suni Böbrek Merkezi Dializ Merkezi M.Özüer Güniz Sok. 36/1-2 Kavaklıdere, Ankara - Tel: 128 42 89

11- SSK Kayseri Hastanesi Hemodializ Merkezi N.Ekincioğlu SSK Hastanesi Kayseri - Tel: 16 8888 6/248

12- Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemodializ Ünitesi M.Yeksan Konya-Tel: 17 34 00/1229

13- Anadolu Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemodianz Ünitesi Z.Eren

14- Özinan Dializ Merkezi İ.Özdemir 4. Cad. 64. Sok. No.7 Emek, Ankara

15- Bülten Dializ Merkezi H.Tanboğa Atmaca Sok. No.6 Dışkapı, Ankara

İÇ ANADOLU BÖLGESİNDEKİ HEMODİALİZ MERKEZLERİNİN UYGULAMA SONUÇLARI

Türk Nefroloji derneğinintoplantı duyurusu ile târikte merkezimizce sonuçla- rın toplanıp ortak yorumlanmasına imkan sağlayacak bilgi toplama formu oluşturul- muş ve merkezlere ulaştırılmıştır. Ancak öngörülen süreye kadar tüm merkezlerce bilgilerin tarafımıza ulaştırılamadığı, ulaşan bazı bilgilerin de odak yorum ve birlikte değerlendirmeye imkan vermediği görülmüştür. Değişik merkezlerden bildirilen uygulama sonuçları ortak veri başlıkları ile sunulacaktır.

Uygulama sonuçlarının alınabildiği 9 dializ merkezindeki çakşan makine sa- yısı Tablo 1 'de, bugüne kadar uygulamadan yararlanmış olan ve halen yararlanan hasta sayıları ise Tablo 2'de gösterilmiştir. Halen bu merkezlerde toplam 151 makine çalışmaktadır. Bugüne kadar hemodialize girmiş hasta sayısı 7460 olup, halen hemodialize giren hasta sayısı 559'dur.

8

Tablo 1 Dializ Merkezlerinde Çalışan Hemodializ Makinesi Sayısı

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 21 A.Ü.T.F. ibn Sina Hastahanesi 24 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 11 Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastahanesi 9 Yüksek ihtisas Hastahanesi 15 S.S.K Dışkapı Hastahanesi 21 Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 7 Türkiye Organ Nakli ve Yanık Tedavi Vakfı Hastahanesi 8

TOPLAM 151

Tablo 2 Merkezlerde Hemodialize Giren Hasta Sayısı

Kuruluşundan Bugüne Kadar Halen

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 921 81 A.Ü.T.F. ibni Sina Hastahanesi 1600 96 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 109 36 Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Hastahanesi 297 29 Yüksek ihtisas Hastahanesi 67 30 S.S.K. Dışkapı Hastahanesi 582 98 Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 242 40 Türkiye Organ Nakli ve Yanık Tedavi Vakfı Hastahanesi 3523 125 Diğer 322 AZ

TOPLAM 7663 577

Yukarıda sonuçları bildirilmiş merkezler dışında kalan 4 merkeze ilişkin verilerde aşağıda sunulmuştur.

Dializ Merkezlerinde Çalışan Hemodializ Makinesi Sayısı

Kuruluşundan Bugüne Kadar Halen

Konya Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi 208 32 SSK Kayseri Hastahanesi 37 21 Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastahanesi 119 37

9

Dialize Giren Hastalarda Böbrek Yetmezliği Nedeni Olan Primer Hastalık Dağılımı

Kronik Kronik Nedeni Renal Glomerulonefrit Pivelonefrit Saptanamavan Konya Selçuk % 6.2 - % 68.9 - SSK Kayseri % 54.0 % 18.9 % 18.9 - Erciyes Üniv. % 34.0 % 23.0 % 29.8 %1.7 Hacettepe (Pediatri) %31 % 13.0 - %1.5

Diabetik Polikistik Malıgn Ürolithiazis Nef. Böbrek HT Konya Selçuk - % 15.6 - - % 3.1 SSK Kayseri % 2.7 - - - - Erciyes Üniv. % 5.2 % 5.2 % 2.6 % 0.8 - Hacettepe(Pediatri % 7.0 - - - %47.5

Komplikasyonlar

Fistül Sorunları Kardiak Sorunlar Tromboz Difler Aritmi AMI KKY A s i t Nöropati

SSK Kayseri %27 %27 - % 5.4 % 18.9 %37.8 %35 Erciyes Tıp % 11 %27 % 13.9 - % 26.0 % 27.8 %40 Konya Selçuk % 4.7 - % 22(+KKY) X B6 % 7.0 Hacettepe(Ped. % 4.0 % 8.5 % 1.4 % 5.7

Komplikasyonlar

Kanama HBS Taşıyıcılığı SVO Konv. Teknik Diğer S SK Kayseri % 40.0 - - - - - Erciyes Tıp % 13.9 % 9.5 % 6.9 %5.2 - - Konya Selçuk % 0.5 % 3.0 - - % 1.0 %3 Hacettepe (Pediatri) - % 17.0 - %7.1 - -

10

ölüm Nedenleri

Kardiovasküler Nedenler Hipervolemi Sepsjs Hipertansiyon Hacettepe (Pediatri) % 40.0 % 13 % 1.3 %23

Erciyes Tıp % 35.7 - % 3.8 - SSK Kayseri % 92.4 - - - Konya Selçuk % 23.0 - % 3.5

ölüm Nedenleri

Hiperkalemi svo Kanama Diğer Bilinmeyen

Hacettepe (Pediatri) % 10 - - - % 11 Erciyes Tıp - % 14.1 - % 6.3 %40.1 SSK Kayseri % 92.4 % 7.6 - - - Konya Selçuk % 10.7 %21.4 -

Hemodializ Hastalarında Yaşam Süreleri

1 Yıllık 2 Yıllık 5 Yıllık

Hacettepe (Pediatri) % 66.4 % 53.5 % 35.6 ErciyesTıp % 70.0 % 49.3 % 24.4 SSK Kayseri % 68.0 % 56.7 - Konya Selçuk % 18.0 - -

Böbrek yetmezliği nedeni olan primer hastalıklar Tablo 3 ve Tablo 4'te veril- miştir. Görüldüğü gibi vakaların büyük bir kısmı son dönem böbrek yetmezliği tablosu içerisinde, doku tanısı olmaksızın dializ tedavisine alınmaktadır, ikinci büyük gurubu ise primer glomerüler hastalıklar oluşturmaktadır. Daha sonra sıklıkları merkezlere göre farklılık göstermek üzere kronik pyelonefrit, renal amiloidoz, ürolithia- zis, diabetik nefropati, polikistik böbrek hastalığı ve malign hipertansiyon yer al- maktadır.

11

Tablo 3 Dialize Giren Hastalarda Böbrek Yetmezliği Nedeni Olan

Primer Hastalık Dağılımı -1-

Kronik Kronik Neden Renal Glomerulonefrit Pivelonefrit Saotanamavan Amiloidoz

Hacettepe %12.7 % 1.1 %70.6 % 6.6 ibni Sina % 28.3 % 16.8 % 42.7 % 7.1 Gazi Tıp % 35.4 % 10.0 % % 5.4 Gülhane % 24.2 % 7.0 %50.5 % 2.4 S.S.K. % 33.0 % 23.0 % 0.0 % 4.0 Diğer % 5.0 % 3.0 %83.0 % 1.0 Y. İhtisas ? ? ? ? Cumhuriyet ? ? ? ? Vakıf ? ? ? ?

Tablo 4 Dialize Giren Hastalarda Böbrek Yetmezigi Nedeni Olan

Primer Hastalık Dağılımı -2-

Diabetik Polikistik Malign Ürolithiazis Nef. Böbrek HT. Diğerleri Hacettepe % 3.8 % 1.6 %22 %1.1 % 0.0 İbni Sina % 0.0 %2.1 %0.0 %0.0 % 3.0 Gazi Tıp % 0.0 % 5.5 %2.7 %0.0 % 0.0 Gülhane % 3.4 %5.1 %3.4 %4.0 % 4.7 S.S.K. %21.0 % 1.0 %7.0 %0.0 %11.0 Diğer % 0.0 % 0.0 %0.0 %0.0 % 5.0 Y. ihtisas ? ? 9 ? ? Cumhuriyet ? ? ? ? ? Vakıf ? ? ? ? ?

Literatürde bildirilen arterio-venöz fistül oklüzyonu özellikle erken dönemde (ilk 1 ay) % 20'lere varmaktadır. Daha sonra ise 1. yılda fistülün açık kalma oranı % 70, 3. yılda ise % 60 civarındadır. Bölgemizde bildirilen fistül trombozu kompli- kasyonu ise % 2-21 arasında değişmektedir. Fistülle ilgili diğer komplikasyonlar dahanadir olarak bildirilmiştir (Tablo 5).

12

Tablo 5 Vasküler Access İle İlgili Sorunlar

Tromboz Infeksivon Venöz Yetmezlik Anevrizma Hacettepe % 7.8 % 0.9 % 0.4 % 0.4 ibni Sina % 2.0 % 0.0 % 0.0 % 0.0 Gazi Tıp % 7.3 % 0.0 % 0.0 % 0.0 Gülhane - - - - S.S.K. % 5.0 % 0.0 % 0.0 % 0.0 Y.İhtisas + + Cumhuriyet %21 - - %16 Diğer - - - - Vakıf ? ?

Hacettepe'de 1 vaka ve Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesinden 2 vakada fistüle bağlı hiperkinetik kalp yetmezliği bildirilmiştir.

Hemodialize giren üremik hastalarda karaciğer infeksiyöz ve noninfeksiyöz değişik streslere duyarlıdır, öte yandan bu hastalarda immünolojik defekt sonucu HBs antijenemisinin direnmesi yaygın sorundur. Antijenemi oranı genellikle % 5'in altında olarak bildirilmektedir. Bölgemizden bildirilen rakamlar ise % 3-13 arasında- dır. B Hepatit dışındaki diğer hepatit formları (Non A-Non B, CMV ve A Hepatit gibi) ise daha nadir olarak bildirilmiştir (Tablo 6).

Tablo 6 HBS AG Taşıyıcılığı ve Hepatit

HBS Kronik Hepatit B Hepatit Dışı Taşıyıcılığı (HBS+) Heoatitler Hacettepe % 6.5 % 0.9 % 1.4 ibni Sina % 6.2 % 1.4 % 0.8 Gazi Tıp % 5.5 - - S.S.K. %13.0 - - Y.İhtisas % 3.0 - - Cumhuriyet %10.0 % 5.0 - Diğer % 5.5 - - Gülhane ? ? ? Vakıf ? ? ?

Bölgemizde dializle ilgili perikardit % 5-10 sıklığında bildirilmiştir. Hemodiali- ze bağlı perikardit insidansını belirten araştırmalarda bu rakam hemodinamik olarak çok önemli olmayan posterior effüzyonlar için % 15-20, önemli anterior ve posterior effüzyonlar için ise % 1.3-5 arasında bildirilmektedir. Hızlanmış atherogenez ile ilgili miyokardial sorunlar ile birlikte büyük ölçüde bu sorunlara bağlı geliştiği dü- şünülen kardiak aritmi sıklığı literatürde % 9-94 arasında değişmekte olup bölge-

13

mizden bildirilen rakamlar % 1-52.4 arasında değişmektedir (Tablo7).

Tablo 7 Miyoperikardial Komplikasyonlar

HBS Diğer Miyokardia Perikardit Sorunlar Haccettepe % 10.0 % 1.4 İbni Sina % 5.4 % 52.4 Gazi Tıp % 10 % 23.0 S.S.K. - % 6.0 Y.ihtisas - % 3.0 Cumhuriyet - % 12.5 Gülhane - %21.0 Vakıf ? 9 Diğer ? % 22.0

Hemodiyalizle ilgili asit bildirilme sıklığı % 1.3-5 arasındadır. Yurtdışından ya- pılan yayınlarda bu oran % 3 ile % 5.6 arasında değişmektedir (Tablo 8).

Konvulsiyon, periferik nöropati ve disekilibrium sendromu gibi nöromusküler komplikasyonların bildirilme sıklığı % 1-17 arasında değişmektedir (Tablo 8). Kramp hemen tüm merkezlerce sık komplikasyon olarak bildirilmiştir.

Tablo 8 Nöromusküler Komplikasyonlar ve Asit

Nöromusküler Asit Haccettepe % 3.7 %2.7 İbni Sina % 5.2 %1.3 S.S.K. % 1.0 %2.0 Gülhane % 2.0 - Y. İhtisas % 6.0 % 3.0 Cumhuriyet - % 5.0 Gazi Tıp - - Diğer %17 % 3.7 Vakıf ?

Hemodialize giren kronik böbrek yetmezlikli hastalarda 4 temel ölüm nedeni- nin; kardiovasküler nedenler, serebrovasküler olay, kanama ve infeksiyöz nedenler olduğu bilinmektedir. Bölgemizdeki merkezlerce iletilen verilerde bu görüşle uy- gunluk içerisindedir. Sıklıkları merkezlere göre değişmek koşulu ile bu 4 neden hemodializ hastalarının genel ölüm nedenleridir (Tablo 9).

14

Tablo 9 Ölüm Nedenleri

Kardio- Serebro- Vasküler Vasküler. Kanama infek.

Diğer veNedeni Dikerleri

Hacettepe % 28.0 % 10.0 % 4.0 % 38.0 % 20.0

İbni Sina % 55.4 % 11.7 % 3.4 % 3.4 % 13.5 Gülhane % 38.8 % 2.5 % 6.3 % 2.5 % 49.9 Y. İhtisas %100 Gazi Tıp %55 % 0.0 %22 % 11 % 12 S.S.K. % 5 - - - %95 Cumhuriyet %26 - % 7.3 - % 66.7 Diğer ? ? ? ? ? Vakıf ? ? ? ?

Literatürde kronik hemodializ tedavisi sırasındaki yaşam süreleri yaş grupla- rına göre farklılık göstermek üzere; 1 yıl için: % 72.5-81, 2.yıl için: % 57.2 - 75.4, 5 yıl için ise 37.3-62.9 arasında değişmektedir. Bölgemizden bildirilen rakamlar ise sırasıyla; 1 yıl için: % 34.2-93.3, 2 yıl için % 30.4-88, 5 yıl için % 14.1-58.1 "dir (Tab- lo 10).

Tablo 10 Hemodializ Hastalarında Yaşam Süreleri

1 Yıllık 2 Yıllık 5 Yıllık Hacettepe % 93.1 % 85.0 %58.1 ibni Sina % 93.3 - - S.S.K. - - - Y. İhtisas % 95.0 % 88.0 - Gülhane % 72.8 % 56.7 %21.3 Cumhuriyet % 34.2 % 30.4 % 14.1 Diğer % 92.0 % 80.0 % 65.0 Gazi Tıp ? ? ? Vakıf ? ? ?

15

İÇANADOLU BÖLGESİNDE TRANSPLANTASYON

M.Haberal, Ş.Sert

içanadolu bölgesinde transplantasyon şu anda sadece başkentimiz Anka- ra'da gerçekleşmektedir. Ankara'da böbrek transplantasyonu yapan merkezler ve bunların şu ana kadar ulaştıkları transplantasyon sayıları şöyledir (1 Mayıs 1990 itibariyle).

Türkiye Organ Nakli ve Yanik Tedavi Vakfı Hastanesi (16 Ekim 1985'den itibaren) 449

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Haberal ekibi, Genel Cerrahi) 321

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Üroloji) 97 Türkiye Yüksek ihtisas Hastahanesi 104 Gülhane Askeri Tıp Fakültesi 83 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 46

TÜRKİYE ORGAN NAKLİ HASTANESİ 3 Kasım 1975 ile 1 Mayıs 1990 tarihleri arasında ekibimiz tarafından Hacette-

pe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı ile Türkiye Organ Nakli ve Yanık Tedavi Vakfı Hastanesinde toplam 770 böbrek transplantasyonu yapılmış, bunun 449'u Türkiye Organ Nakli ve Yanık Tedavi Vakfı Hastanesinde gerçekleşti- rilmiştir.

Bu 449 böbrek transplantasyonunun; 343'ü yakın akraba vericiden (bunlar 19'u ABO incompatible) 85i ikinci derece akraba vericiden (bunların 26'sı eşler ar- kasında, 1'i ABO incompatible), 21'i ise kadavradan yapıldı (19'u imported, 2'si ise yerli harvesting).

Canlı vericiden yapılan transplantasyonların % 86'sına Donor Spesifik kan verildi (DST). Bunlar 10'ar gün ara ile 3 parti halinde her biri 150 mi olacak şekilde

iç Anadolu Bölgesi Transplantasyon Gurubu: M.Haberal, Ş.Çağlar, M.Bakkaloğlu (Hacettepe) F.Alpaslan, H.Tanboğa (GATA) S.Çetin (Y. İhtisas) A.Özbayrak, I.Özdemir, E.Ertuğ, B.Erbay, O.Karaton (Ankara Tıp) M.Haberal (T.Organ Nakli Vakfı)

16

uygulandı. DST sırasında herhangi bir immunsupressif ajan kullanılmadı. DST veri- len hastaların sensitizasyon oranı % 14.7'dir.

İmmunsupressif Protokol Ameliyattan 3 gün önce başlamak üzere alıcıya Prednisolon 1 mg/kg/gün ve

Azathioprine 2 mg/kg/gün başlanır. Ameliyattan sonra bunlara Cy-A 5 mg/kg/gün eklenmektedir. Cy-A düzeyi FPIA (Tdx-Abbot) ile ölçülerek doz ayarlaması yapıl- maktadır.

Rejeksiyon episodunda 0.5 g/gün olacak şekilde 3 gün süre ile bolus me- tilprednisolon verilmekte gereğinde bu doz tekrarlanmaktadır. Steroide rezistan re- jeksiyonlarda OKT-3 plasmaphresis ile kombine edilerek 10 gün süre ile kullanıl- maktadır (5 gün OKT-3, 5 gün Plasmaphresis alterne olarak). Şu ana kadar 60 hastada bu tedavi % 11 başarı ile kullanılmıştır.

"ABO incompatible" hastalarda vericiden "split thickness" donor spesifik deri grefti alınarak, önce bu transplante edilmekte ve bu süre içinde alıcıya üçlü immunsupressif tedavi başlanmaktadır. Hasta 3 hafta izlendikten sonra deri grefti canlı ise transplantasyon yapılmaktadır.

SONUÇLAR

| Y|| II. Yıl V. YIL

Yakın Akraba Vericiden Tx.

GS (GreftPS (Hasta

yaşamı) yaşamı)

% 92.2 %98

% 87.3 %97

%71.4 %92

II. derece akraba veya akraba olmayan

GS PS

% 84.2 %94

%80.1 %92.1

-

ABO incompatible GS PS

% 73.3 %100

%69 %95

-

Kadavra GS % 71.1 % 65.4 %48 PS %88 %87.1 %84

Komplikasyonlar

Infeksiyon % 13.5 (yara inf., pulmoner, deri üriner, sepsis, gastrointestinal) Lenfosel % 3.3 Ürolojik % 2.7 Vasküler % 2.7 Çeşitli % 1.2 (D.ulkus perf., çekum perf., akut

pankreatit, insizyonel nemi).

17

Eksitus

Total % 3.9 Sepsis % 46.6 Hepatik failure % 20 GE kanama % 13.3 Renal arter rüptürü % 6.6 Myokard infarktüsü % 6.6 Bilinmeyen % 6.6

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Yapılan toplam transplantasyon 97.

I. Yıl II. Yıl V. YIL

Canlı vericiden Tx. (Aza+Pre) PS %100 %100 %100 GS % 94.2 % 88.3 % 82.2

(Aza+Pre+Cy-A) PS %100 %100 %100 GS %94.2 %91.4

GÜLHANE ASKERİTIP AKADEMİSİ Yapılan toplam transplantasyon: 83 (81 canlı vericiden, 2 kadavradan).

PS % 89.1 (overall) GS %91.4 % 79.1

Eksitus olan hasta sayısı: 9

Komplikasyonlar

Gastrointestinal % 7.2 (Kanama, kolon perforasyonu) Pulmoner % 10.8 (Pnömoni) Kardiak % 6 infeksiyon % 23.2 Ürolojik % 4 Lenfosel % 8.4 Graft rüptürü % 1.2 Toksik hepatit % 2.4

18

İSTANBUL'DA HEMODİALİZİN BUGÜNKÜ DURUMU

E.EREK

istanbul'da hemodializin bugünkü durumunu anlatırken konuyu üç bölümde incelemeye çalışacağız.

İSTANBUL'DA HD'İN BUGÜNKÜ DURUMU

1- istanbul'da Hemodializ Hastalarıyla İlgili Rakamsal Bulgular

2- istanbul'da Kronik Üremili Hasta Sayısıyla ilgili Bir Araştırma ve Hemodializ Bulgularının Bazı Dış Merkezlerle Karşılaştırılması

3- Hemodializle ilgili Bazı Genel Yorumlar.

İSTANBUL'DA HEMODİALİZLE İLGİLİ RAKAMSAL BULGULAR

istanbul'da Toplam Merkez Sayısı : 14 istanbul'da Toplam Makine Sayısı : 210 istanbul'da Toplam Bugünkü Hasta : 1170 istanbul Nüfusu (1985 Yılı) : 6 Milyon

istanbul'daki dializ merkez sayısı 14'dür. Bu ondört merkezden sekiz tanesi devlet, 6 tanesi de özel sağlık tesisleridir. Bu merkezler ve sorumlu hekimlerinin isimleri aşağıdadır.

19

İSTANBUL'DAKİ HEMODİALIZ MERKEZLERİ

1- İstanbul Tıp Fakültesi Hemodializ Merkezi N.Koçak, E.Ark, A.Kadıoğlu, Ş.Tuna, T.Turfanda, E.özdoğan, N.Aysuna, M.Ş.Sever, S.Bozfakioğlu.

2- Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hemodializ Merkezi K.önen, U.Ülkü, E.Erek, K.Serdengeçti, R.Ataman, S.Dalmak, M.Ayaz.

3- SSK İstanbul Hastanesi Hemodializ Merkezi F.Karakullukçu.

4- Türkiye Organ Nakli Vakfı Dializ Merkezi M.Çakçak, M.Erman.

5- Ren-Med Dializ Merkezi A.N.Sarsmaz, F.Sarsmaz.

6- İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Kliniği Hemodializ Merkezi F.Tanman, S.Emre, A.Şirin, A.Nayır

7- SSYB Haydarpaşa Numune Hastanesi Hemodializ Merkezi Y.özel, I.Bakioğlu, F.Türkmen.

8- GATA Haydarpaşa Numune Hastanesi Hemodializ Merkezi Y.Tülbek.

9- Marmara Üniversitesi Hastanesi Hemodializ Merkezi E.Akoğlu, R.Lavvrence, Ç.özener.

10- SSK Göztepe Hastanesi Hemodializ Merkezi A.Telaferli, B.Çapanoğlu, V.Sönmez, S.Aydın

11- Şişli Hemodializ Merkezi S.T.Turfanda.

12- Vatan Hastanesi Hemodializ Merkezi A.öbek.

13- Ahmet Ermiş incirli Hemodializ Merkezi A.özgözükara

14- Yeşilyurt Internasyonel Hastane Hemodializ Merkezi A.öbek.

20

istanbul'daki hemodializ hastalarının makinedeki yaşam süreleri aşağıda gö- rülmektedir.

1. Yıl % 54.84 (7.69-94) 2. Yıl % 29.58 (15.38-66) 5. Yıl % 29.05 (4.54-76)

Burada şuna özellikle dikkat etmek gereklidir, istanbul'da 25 seneye yakın mazisi olan hemodializin son sekiz-on senelik yaşam süreleri ortalaması incelendi- ğinde ilk on, onbeş seneye oranla aşikar olarak uzun olduğu görülmektedir.

Hemodializdeki hastaları bilindiği gibi birçok bakteryel ve viral infeksiyonlar tehdit etmektedir. Bunlar arasında çeşitli gram pozitif veya negatif bakterilerle olan infeksiyonlar, aşikar veya gizli tüberküloz, bizzat hasta ların işe yaramaz böbrekle- rinin fokal infeksiyon kaynağı haline gelmesi ve nihayet asrın iki önemli viral hastalı- ğı olan hepatit ve AİDS'İ saymak gereklidir. Biz iki sonuncuya ait hastalarımızdaki bulguları tabloda göstereceğiz (Grafik 1-2).

İstanbul'daki Hemodializ Hastalarında Hepatit ve AİDS

HbsAg (+) Akut Hepatit AİDS

Hasta Staff Hasta Staff Hasta Staff

%12 %8 %1.2 %1.5

İstanbul'daki hemodializ hastalarını ölüme götüren komplikasyonlar şu şekil- de sıralanmaktadır (Grafik 3):

Kardiovasküler % 47 Serebro vasküler % 12 infeksiyon % 5 Diğer (malign, terk, hemoraji vs.) % 13 Bilinmeyen % 22

Bunlar arasında birinci sırayı kardiovasküler komplikasyonlar (kalp yetersizli- ği ve myokard infarktüsü başta olarak), sonra serebrovasküler (hemoraji, hipertansif ensefalopati vs), daha sonrada bilinmeyen nedenlerle ölüm gelmektedir. Muhte- melen bu bilinmeyen ölümler kardiyak ve serebral olaylara bağlıdır.

Son olarak istanbul'daki hemodializ hastalarında hastaları kronik renal yeter- sizliğe götürücü sebepleri şu şekilde özetlemek kabil olmuştur.

istanbul'daki hemodializ hastalarında kronik renal yetersizliğe götürücü nedenler (Grafik 4).

21

Kronik glomerulonefrit % 28 (17.35-47.65) Kronik pyelonefrit % 30.61 (7-72) Diabetik nefropati % 5.39(2-13) Ren polikislik % 5.38(0-10) Diğerleri (obstrüktif vs.) % 20 Bilinmeyen % 11.9(1-22)

Kronik renal yetersizliğe götürücü nedenler yönünden İstanbul ve EDTA kar- şılaştırmasını bu tabloda görmekteyiz.

Bu EDTA ortalamasında diabetik nefropatinin ve glomerulonefrit oranının biraz daha fazla olması görülmektedir, istanbul ortalamasında polikistik böbrek sayı- sının hiçte küçümsenmeyecek miktarda olması dikkat çekicidir.

Hastalardaki B Hepatiti ve HBsAg pozitifliği görülme oranları ve bunların Tür- kiye, EDTA ve diğer bazı ülkelerle olan karşılaştırmalarını bu tabloda görmekteyiz.

istanbul'daki hepatitli hasta ortalaması EDTA ile aynı seviyelerde olmasına karşılık HBsAg ortalaması yalnız Türkiye ve EDTA ortalamasından değil diğer ülke- lerden de yüksektir. HBsAg'nin italya ve Fransa ve Yunanistan gibi ülkelerdede yüksek olması bu hastaların çoğunda manifest hepatitin husule gelmeyişine, başka bir deyimle, taşıyıcı olmalarına bağlanabilir(Grafik 1,2).

İstanbul'daki hekim ve hemşire ve diğer personeldeki hepatit sıklığının ürkü- lecek yüksekliği tabloda görülmektedir. Türkiye 1988 ortalamasında diğer ülkeler- den birkaç misli yüksektir. Bu yüksekliğin sebebini dializ merkezlerimizde hergün karşı karşıya olan hekim, hemşire ve hastabakıcılarımızın hastalarmdaki kan sızıntı- larını eldivensiz ellerine aldıkları pamukla veya petlerle durdurmaya çalışmaların- dan ve umursamazlıktan büyük ölçüde kaynaklanmaktadır kanaatindeyiz. Büyük ölçüde eğitim eksikliği ile ilgili bu umursamazlık süratle telafi edilmelmidir. AiDS'in hastalarımızda görülmeyişi EDTA ülkelerinden olan olumlu farklarımızdan biridir.

Dializde ölüm nedenlerini gösteren bu tabloda istanbul'da olduğu gibi Türki- ye genelkinde ve EDTA'da da en çok kardiovasküler nedenler ön planda görül- mektedir, istanbul'daki genel infeksiyon görülen hasta oranı gerek Türkiye 1988 or- talamasından, gerekse EDTA'dan azdır (Grafik 3).

İSTANBUL'DAKİ HEMODİAİZ BULGULARININ TÜRKİYE VE DIŞ ÜLKE BULGULARIYLA KARŞILAŞTIRILMASI

Hemodialize alınan hastaların milyon nüfusa oranları istanbul'da 179 (n:1071), Türkiye'de 22.5 (n:1241) (1988), EDTA 145 (n: 92355) (1988), Yunanistan 156 (n: 1561), Avusturya 243 (n: 1819), ingiltere 72.5 (n: 4138), Almanya 336 (n: 20137) olarak bulunmuştur (Grafik 5). istanbul'daki hemodialize giren hasta sayısı

22

Türkiye'nin 1988 yılına ait EDTA'ya bildirdiği genel ortalamasından, EDTA, Yunanis- tan ve İngiltere ortalamasından yüksektir. Türkiye ortalamasının düşük olmasında Türkiye genelinde makinelerin kısmi azlığının yanısıra ona ait rakamların 1988 yılına ait olmasına, bazı merkezlerin direkt olarak EDTA'ya bildirmeleri gereken sonuçları- nı EDTA'ya bildirmemelerinden kaynaklanmaktadır. İngiltere'deki düşük rakamlar hemodialize alınacak hastaların muhtelif sebeplerle çok sıkı bir seleksiyondan ge- çirilmeleri, Almanya'daki yüksek rakam ise yaşa ve genel duruma bakılmaksızın her hastanın dialize alınma politikasından kaynaklanmaktadır, istanbul'daki makine sayısı bize göre makineye ihtiyacı olan her üremili hastanın dialize alınma imkanının mevcut olduğu bir miktardadır. Veya ona yakındır. 70'li senelerde veya 80'li senele- rin başında hastanelerdeki odalarımızı veya muayenehanelerimizi makine bulama- dıkları için aşındıran hastalara bugün pek rastlanmamaktadır, istanbul'daki yedi büyük hastaneye son bir yıl içinde müracaat eden üremili hastalarla ilgili biraz sonra bahsedeceğim bir araştırma bu bulgularımızı destekler mahiyettedir. Bu yüksek hasta ve makine sayısında özel dializ merkezlerinin paylarını bir kere daha belirt- mekten kıvanç duyarım.

28

İSTANBUL'DA KRONİK RENAL YETMEZLİKLİ

HASTA SAYISI ÜZERİNE BİR GRUP ARAŞTIRMASI VE HEMODİALİZLE İLGİLİ

BAZI GENEL YORUMLAR (1988 YILI)

E.EREK

ARAŞTIRMAYA İŞTİRAK EDEN HASTANELER VE ARAŞTIRICILAR

1- istanbul Tıp Fakültesi iç Hastalıkları Kliniği (N.Aysuna) 216

2- Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kliniği (R.Ataman, F.Mercanoğlu, S.Dalmak) 225

3- SSK istanbul Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği

(F.Karakullukçu) 147

4- SSYB Taksim Hastanesi (M.Okumuş) 38

5- SSYB Şişli Etfal Hastanesi(H.Yurtsever) 80

6- SSYB Haydarpaşa Numune Hastanesi (F.Türkmen) 335

7- istanbul Tıp Fakültesi Çocuk Kliniği (F.Tanman) 60

8- Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Kliniği (L.Sever) 8

9- SSK Göztepe Hastanesi (A.Telaferli) _4_1

TOPLAM HASTA 1150

29

İstanbul'daki dializ tedavisine tabi tutulan hasta sayısı ile bir sene içinde yedi büyük istanbul hastanesine müracaat eden kronik üremili hasta sayısını karşılaştır- mak için bir araştırma yaptık.

Bu araştırma istanbul Tıp Fakültesi Dahiliye ve Nefroloji (N.Aysuna) (216), Cerrahpaşa Dahiliye ve Nefroloji (R.Ataman, F.Mercanoğlu, S.Dalmak) (225), SSK istanbul Hastanesi (F.Karakullukçu) (147), SSYB Taksim Hastanesi (M.Okumuş) (38), SSYB Şişli Hastanesi (H.Yurtsever) (80), SSYB Haydarpaşa Numune Hasta- nesi (F.Türkmen) (335), istanbul Tıp Fak. Çocuk Kİ. (F.Tanman) (60), Cerrahpaşa Çocuk Kliniği (L.Sever)(8), SSK Göztepe Hastanesi (A.Telaferli) (41) hastanelerin- de ve parantez içindeki hekimler tarafından yapılmıştır. Toplam 1150 (Binyüzelli) kronik üremili hasta istanbul'un bu yedi büyük hastanesine başvurmuştur. Bu hastanelere başvurmayan üremili düşünülemez, özellikle ^orrahpaşa, istanbul Tıp, SSK istanbul Hastaneleri bir üremili depo hastaneleri olarak kabul edilebilir. Şu anda istanbul'da HD'ye giren hasta sayısı 1170'dir.

Bu hastanelere müracaat eden hasta sayısına istanbul dışından gelenler, birden fazla hastaneye mükerrer başvurular, kronik renal yetersizliği olduğu halde- hemen dialize ihtiyaç göstermeyenler (Glomerul filtrasyon miktarı 10'dan yüksek olanlar) ve dializ makinesine alınanlar dahildir. Bu rakamlar İstanbul'daki makineye alınan hasta sayısındaki olumlu gelişmeye bir kanıt kabul edilebilir.

İSTANBUL'DA HEMODİALİZLE İLGİLİ BAZI GENEL YORUMLAR

1- Bugünkü problem makineyle yaşayanların kaliteli hayat sürmeleri (yeterli beslenme, komplikasyonlarla mücadele vs.) ve masrafların bir kısım hasta ta- rafından karşılanma güçlüğü gibi noktalarda yoğunlaşmıştır.

2- İstanbul'da daha çok asetat dializi yapılmakta cuphrophan membranlı dializörler kullanılmakta, bikarbonat ve high flux dializ seyrek olarak uygulanmakta- dır.

3- Hemodializ hastalarında renal ostedistrofi, aliminyum toksisitesi ve dialize bağlı amiloidoz yönünden araştırmalar yeterli değildir.

4- İstanbul'daki hemodializ ücretleri dializin türüne ve adiliğine göre genellikle 150.000-450.000 lira arasında değişmektedir. Bu ücretler avrupaya naza- ran düşük olmasına rağmen dializi uygulayan merkezlere kalan kâr payı çok azdır ve özellikle küçük dializ merkezlerinin kurulmasını teşvik etmekten uzaktır.

30

5- Hiçbir merkezde REUSE yapılmamaktadır. ABD gibi, ingiltere gibi kişi başın ayıllık gelir düzeyi 15-20 bin dolar oian ülkelerdeki merkezlerin hiç olmazsa- bir kısmında bir filtrenin aynı hastaya birden fazla kullanımı uygulanırken bizde bu yola başvurulmayışı düşündürücüdür, ödeme güçlüğü içinde bulunan hastalara ve ayrıca dializ personelinin eğitimi amacıyla REUSE uygulanmalıdır.

6- Hemodializ hastalarının transplantasyona verilme oranları azdır. Bu problem daha çok kadavra transplantasyonu yapmakla çözülebilir.

7- istanbul'da ve bütün Türkiye'de dializ tam olarak DIŞA BAĞIMLIDIR ABD, Almanya, Fransa, italya gibi zengin ülkeler dahi kendi orijinal dializ ekipmanı imal eden fabrikaların yanısıra birçok yabancı firmalara imalat fabrikaları kurdur- muştur. Bir döviz yokluğunda sıkıntılara maruz kalmamak için bu işin dünyadaki öncüsü firmaların know-how'ıyle Türkiye'de dializ cihaz ve filtrelerinin fabrikaları vakit geçirmeden kurulmalı ve bu konu acil bir devlet siyaseti olarak ele alınmalıdır.

31

İSTANBUL BÖLGESİ RENAL TRANSPLANTASYON NETİCELERİ

M.Carin

Marmara bölgesinde istanbul Üniversitesinin iki Tıp Fakültesi, İstanbul Tıp ve Cerrahpaşa Tıp Fakültelerinde bugüne kadar 183 böbrek transplantasyonu ger- çekleştirilmiştir.

Bunu bir tablo üzerinde toplayabiliriz:

Kadavra Canlı Toplam İstanbul Tıp Fakültesi 80 33 113 Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 14 56 70 Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi 5 6 11

194

İstanbul Tıp Fakültesinde yakın akrabalar arasındaki böbrek nakli 1983 yılın- da başlamış bugüne kadar 33 nakil gerçekleştirilmiştir. Yine aynı fakültede 1987 yılı sonlarında başlayan kadavra böbrek nakilleri Mayıs-1990 tarihine kadar 80'e ulaş- mıştır.

Kadavra böbrek nakli yapılan bu hastaların doku gurubu uyumları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Kadavra nakillerinde özellikle B gurubu ve DR gurubu anti- jenlerin uyumluluğuna özen gösterilmiştir.

1987-90 yılları arasında transplantasyon yapılan 80 hastada doku grupları uyumu.

1 MM 2 MM 3 MM Toplam Doku Grupları A.B.C ve DR 1 31 48 80

İstanbul Tıp Fakültesi Transplantasyon Gurubu U.Eldegez, M.Carin, S.Tellaloğlu, N.Koçak, H.Ander, C.Özsoy, E.Özdoğan, M.Sever

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Transplantasyon Gurubu K.Ûnen, M.Sarıyar, E.Erek, U.Ülkü, K.Serdengeçti, H.Kalafat, A.R.Kural, H.Taşçı, G.Tekyıldız, E.Göksoy, R.Ataman, S.Dalmak, M.Ayaz.

MarmaraÜniversitesi Tıp Fakültesi Transplantasyon Gurubu E.Akoğlu, R.Yalın, T.Akoğlu, R.Lavvrence, Ç.Özener.

32

Tablodan da görüldüğü gibi 61 hastanın DR uyumları tamdır. Seçilen hastalar arasında en çok 3 missmatch'e kadar nakiller gerçekleştirilmiştir.

Bu 80 hastanın 18'i otoontikor pozitif, Majör Cross Match'i pozitif buna karşı- lık DTT (Dithiethreitol) cross match'i negatif olan hastalardı.

Majör cross match'teki pozitiflik IgM'lerden gelen pozitifliktir. IgM'lerin sito- koksik etkileri DTT ile inhibe edildiği vakit cross negative dönüyordu. Bu da bize, IgM'lerin red yahut üzerine herhangi bir etkisinin olmamasından dolayı, pozitif cross match'li hastaların operasyonuna şans tanıyordu.

Uygulanmakta olan immunsupresyon tedavi protokolü aşağıdaki gibidir.

istanbul Tıp Fakültesi Transplantasyon Ünitesi'nde Uygulanmakta Olan immunsupresyon Tedavisi

Sandimmun (Cy A) 60 kgr'ın üzeri 75 + 75 mgr 12 saat ara ile (IV) 60 kgr'ın altı 50 + 50 mgr 12 saat ara ile

Tedaviye girişimden 2 saat önce başlanır.

Oral tedaviye 5 mgr/kgr/gün, 100-200 nano- graml kan düzeyi olacak şekilde ayarlanır. immuran (Thiazoprin) Lökosit: Azothioprin

6.000-10.000 3.500- 6.000 2.500- 3.500 2.500

1,5 mgr/kgr 1 mgr/kgr 0.5 mgr/kgr

Prednol 30mgr/gün 10 gün, 20 mgr/gün 10 gün.

25 mgr/gün 10 gün,

istanbul Tıp Fakültesi Transplantasyon Ünitesi'nde Uygulanmakta Olan ALG ve ATG Şekli

ALG 30 mgr/kgr 7 gün 25 mgr/kgr 7 gün 20 mgr/kgr 7 gün

ATG 1-5 mgr/kgr/gün lökosit sayısı ile kontrol edilerek.

33

İstanbul Tıp Fakültesi Transplantasyon Ünitesi'nde Tedavi Edilen ilk 80 Hastada Yaşam Süreleri

Hasta yaşam süresi 1 yıl % 75 Greft yaşam süresi 1 yıl % 80

Yaşayan Hastalarda Görülen Komplikasyonlar

Fistül 4 olgu Kanama 3 olgu Hematom 3 olgu Enfeksiyon 1 olgu

Postoperatif Erken ve Geç Dönemde Kaybedilen Hastalar ve ölüm Nedenleri

infeksiyöz Nedenler Mantar Genel sepsis

Olgu Sayısı 44

ken ölüm

2

Geç ölüm

6

Kardiovasküler Nedenler Infarktüs Hipertansiyon

4 1

2 3

Gastro-Entero Hepatolojik Nedenler Toksik hepatit Hepatoma

2 1

3

rebrovasküler Nedenler

Konvülsiyon

2 2

Hematolojik Nedenler Trombositopeni Kanama diyatezi

1 1

2

Toplam 20 8 12

34

CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ TRANSPLANTASYON SONUÇLARI 54'ü canlı 16'sı kadaverik olmak üzere 70 böbrek nakli (49 erkek, 21 kadın),

1986-1990 yılları arasında uygulandı. Alıcıların ortalama yaşı 32.4 (r: 16-56) idi. Va- kaların 11'inde full match mevcut iken 21'inde 1 mismatch, 20'sinde 2 mismatch, 2'sinde 3 mismatch canlı donörlerle mevcut idi. Tüm kadaverik nakillerde DR uyumu ve 1 veya 2 mismatch mevcuttu, immunsupresif protokolü canlı nakillerde konvansiyonel olup azothioprin (perop 200 mg IV, postop 2 mg/kg/gün) metil prednisolon (perop I gr IV, postop 1 mg/kg/gün), 4. aydan sonra 20 mg/gün, 1, yıldan sonra 10 mg/gün peros) uygulandı. Tüm kadaverik nakillerde azothioprin (preop 2 mg/kg/gün, postop 2 mg/kg/gün peros), siklosporin (preop 12 mg/kg/gün, postop 8 mg/kg/gün, 5. günden sonra 5.5 mg/kg/gün, 7. aydan sonra günlük doz azaltıla- rak 1. yılın sonunda kesildi) ve metil prednisolon (perop 1 gr IV Bolus, postop 20 mg/gün) uygulandı. Akut rejeksiyon episodlarında, 500 mg IV metil prednisolon 3 gün arka arkaya Bolus olarak uygulandı. Dirençli vakalarda, 6 gr total metil prednisolon uygulandıktan sonra, OKT3 tedavisi ve plazmafarez uygulandı. 70 hastanın sadece üçünde kronik rejeksiyon gözlendi (% 4.2). Hiperakut rejeksiyon görülme- di. 31 vakada akut rejeksiyon episodları gözlendi. Abselere rejeksiyon 2 vakada gözlendi. Ortalama GFR 49.9 (r: 8-100) idi. Post transplant dönemde, üriner enfeksiyon % 8.5, hipertansiyon %7.1, akciğer tüberkülozu % 5.7, diabetes mellitus % 2.8, osteonekroz % 2.8, miyopati % 2.8, glokom % 5.7, eritrositoz % 7.1, mantar enfeksiyonları % 4.2 oranında gözlendi. Siklosporin toksisitesi kadaverik nakillerde ki bu vakalara siklosporin ek olarak uygulanmıştı, % 25 oranında gözlendi. Hasta survi canlı nakilde 1 yılın sonunda % 96.3, 2 yılın sonunda % 94.5, 3 yılın sonunda % 94.5 olup, canlıdan graft survi 1 yılın sonunda % 97.0, 2 yılın sonunda % 94.5, yılın sonunda % 94.5, kadavra nakillerde hasta survi 1 yıl da % 81.25, graft survi,1 yılda % 81.25 bulundu.

35

EGE BÖLGESİ HEMODİALİZ MERKEZLERİ

S.MİR

1- Ege Üniversitesi Erişkin: S.Yeğinboy, G.Atabay, A.Başçı Çocuk: A.Cura, S.Mir.

2- SSK Tepecik Hastanesi F.Üstün, K.Başak, Ö.Ertuğrul, M.Ertem, S.Coşkun, Ü.Üner, F.Sürücüoğlu

3- SSK Buca Hastanesi T.Büyüksu, E.Salk

4- Eşrefpaşa Belediye Hastanesi A.özenç

5- özel Sağlık Hastanesi F.Üstün, A.Ünal, M.Ertem

6- SSK Aydın Hastanesi A.Ayhan

E.Ü. Tıp Fakültesi Hemodiyaliz Ünitesi Ünitenin Kuruluş Tarihi : 1978 Düzenli-Kronik Hemodiyaliz Uygulama Tarihi : 1985

Çalışan Hemodiyaliz Makinası

Cinsi AdediDrake VVillock 7200 7

Drake VVillock 4200 Toray 321 3 Toray 320 1 Cobe Centry 2 1 Travenol RSP 1 TOPLAM (2 Adedi

HBsAg +) 14

36

Bugünkü Hasta Sayısı (Kronik HD Programında) Çocuk 6 hasta (kronik HD) Erişkin 75 hasta

TOPLAM 81 hasta

Ünitemizde 1 adet Reverse Osmosis Tecnicon marka Culligan su arıtma sistemi mevcuttur. 7000 İt/gün kapasitede su üretilmektedir.

1988 tarihinden itibaren 14 makina ile haftada 6 gün çift vardiya sistemi ile çalışılmaktadır.

Ünitemizde 3 teknisyen 6 yüksek hemşire, 6 hemşire, 1 diyetisyen, 2 öğretim üyesi, 1 başasistan, 2 araştırma görevlisi bulunmaktadır.

E.Ü.Tıp Fakültesi Hemodiyaliz Ünitesi (Çocuk Hasta) S.Mİr, A.Cura

BUGÜNKÜ HASTA SAYISI 6

KURULUŞTAN BUGÜNE KADAR DİYALİZE ALINAN HASTA SAYISI 23

Akut 4 Geçici 3

Kronik 16

HASTA YAŞ DAĞILIMI 5-16 Yıl

KOMPLİKASYONLAR Hepatit Hasta (HBsAg+;AntiHBs) 5

Personel (1 Anti HBs) 5

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar (Fistüle ait) 4 Tıbbi komplikasyonlar: 16

Anemi 14 Kan basıncı değişimleri 6 Diseqilibrium sendromu 3 Kramplar 6 Bulantı-kusma 8 Perikardit 2 İşitme kaybı 4

37

YAŞAM SÜRESİ (8 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 6 2 yıl 2

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 2 2 yıllık hasta sayısı 2 3 yıllık hasta sayısı 1 4 yıllık hasta sayısı 1

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler 7 Serebrovasküler nedenler 1

TOPLAM 8

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler 6

Hızlı ilerleyen glomerulonefrit (1) Fokal glomerulo skleroz (3) MPGN (2)

Piyelonefrit 8 Üriner malformasyon (1) VUR (7)

Vaskülitis 1 Herediter hastalıklar 2

Alport sendromu (1) Nefronofitizi (1)

TRANSPLANTASYONA GÖNDERİLEN HASTA SAYISI 2

38

E.Ü.Tıp Fakültesi Hemodiyaliz Ünitesi (Erişkin Hasta) A.Başçı, S.Yeğinboy, G.Atabay



Akut 30 Geçici 70 Tatil diyalizi 12 Kronik 154

HASTA YAŞ DAĞILIMI 15-62 Yıl

KOMPLİKASYONLAR Hepatit Hasta (HBsAg+; NANB) 15

Personel 1

AİDS saptanmadı Malignite 3

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar (Fistüle ait) 10 Tıbbi komplikasyonlar:

Kan basıncı değişimleri 25 Kramplar 14 Bulantı-kusma 24 Kaşıntı 19 Periferik nöropati 5 Diseqilibrium sendromu 5 Kanama 3 Perikardit 3 Kardiyomegali 25 Renal osteodistrofi 8 Psişik bozukluklar 5

YAŞAM SÜRESİ (8 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 12 2 yıl 10 3 yıl 6 4 yıl 9 5 yıl ve daha fazla 19

TOPLAM * 56

39

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta'sayısı 72 2 yıllık hasta sayısı 38 3 yıllık hasta sayısı 15 4 yıllık hasta sayısı 9 5 yıllık hasta sayısı 6 5 yıllıktan fazla hasta sayısı 4

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler 34 Serebrovasküler nedenler 10 Karaciğer hastalıklarla 2 Enfeksiyon 5 Akut karın sendromu 2 Çeşitli nedenler 6

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler 27 Piyelonefritler 11 Diyabetik nefropati 3 Amiloidoz 4 Polikistik böbrek hastalığı 5 Nedeni bilinmeyen 104


40

S.S.K. Tepecik Hastanesi 2. Dahiliye Hemodiyaliz Ünitesi

F.Üstün, K.Başak, Ö.Ertuğrul, M.Ertem, S.Coşkun, Ü.Üner, F.Sürücüoğlu

ÜNİTENİN KURULUŞ TARİHİ : 20.7.1980

ÇALIŞAN HEMODİYALİZ MAKİNASI

Cinsi AdediTravenol (hizmetten çıkarıldı) Drake VVillock 4200 Halen çalışan

4 9 9



Akut 127 Geçici 145 Kronik 336

KOMPLİKASYONLAR Hepatit Hasta (HBsAg+; HBV enfeksiyonu) 26

Personel (HBsAg +; Anti HBs +) 9

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar (Fistüle ait) % 2 Tıbbi komplikasyonlar:

Kan basıncı değişimleri % 6 Diseqilibrium % 4 Kramplar %25 Bulantı-kusma %25 Epileptik atak % 6 Kaşıntı %15 Periferik nöropati % 5 Kanama % 7 Psişik bozukluklar %13 Renal osteodistrofi %55 Kardiyomegali %60 Perikardit . %10

41

YAŞAM SÜRESİ (131 hasta eksitus oldtu) 1 yıl ' 74 2 yıl 26 3 yıl 21 4 yıl 5 5 yıl 5

TOPLAM 131

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 8 2 yıllık hasta sayısı 11 3 yıllık hasta sayısı 13 4 yıllık hasta sayısı 13 5 yıllık hasta sayısı 8 5 yıllıktan fazla hasta sayısı , 7

TOPLAM 60

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler %32 Serebrovasküler nedenler %10 Enfeksiyon % 7 Karaciğer hastalıkları % 2 Kanama % 3 Çeşitli nedenler %46

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler %42 Piyelonefritler %19 Diyabetik nefropati % 4.5 Amiloidoz % 2 Herediter böbrekhastalığı % 5

Polikistik böbrek hastalığı (% 4) Alport sendromu (%1)

Vaskülitis % 8 SLE (% 7) Periarteritis nodosa (% 1)

TRANSPLANTASYONA GÖNDERİLEN HASTA SAYISI

42

S.S.K. Buca Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

T.Büyüksu, E.Salk



Cinsi Adedi Cobe Centry 200 (2 makina ile bikarbonat diyalizi

10 yapılabilmektedir)




KOMPLİKASYONLAR Hepatit Hasta 6

Personel

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar % 2 Tıbbi komplikasyonlar:

Hipertansif atak 17 %18 Hipotansiyon 20 %21 Kramplar 20 %21 Kaşıntı 22 %23 Kanama 8 % 8 Diseqilibrium 11 %12 Psişik bozukluklar 2 % 2 Renal osteodistrofi 4 % 5

YAŞAM SÜRESİ (25 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 18 2 yıl 6 3 yıl 1

TOPLAM 25

43

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 19 2 yıllık hasta sayısı 15 3 yıllık hasta sayısı 10 5 yıllık hasta sayısı 1

TOPLAM 45

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler %10 Serebrovasküler nedenler % 5 Karaciğer Hastalıkları % 4 Akut Karın Sendromu % 2 Çeşitli Nedenler % 4

TOPLAM %25

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler %70 Piyelonefritler % 7 Diyabetik nefropati % 2 Amiloidoz % 3

Polikistik böbrek hastalığı %12

TOPLAM %94


44

Eşrefpaşa Belediye Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

A.özenç

ÜNİTENİN KURULUŞ TARİHİ : Mart 1988 DÜZENLİ-KRONİK HEMODİYALİZ UYGULAMA TARİHİ : Nisan 1988


Cinsi Adedi Gambro AK 10 (biriHBsAg+) 2





Personel saptanmadı

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar 1 Tıbbi komplikasyonlar:

Kan basıncı değişimleri 4 Kramplar 1 Kaşıntı 2 Periferik nöropati 2 Kanama 1 Kardiyomegali 3 Psişik bozukluklar 1

YAŞAM SÜRESİ (25 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 8

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 4 2 yıllık hasta sayısı 2 TOPLAM 6

45

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler 7 Serebrovasküler nedenler 1

TOPLAM 8

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Piyelonefritler 1 Diyabetik nefropati 2 Polikistik böbrekhastalığı 2 Nedeni bilinmeyen 16


46

Özel Sağlık Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

F.Üstün, A.Ünal M.Ertem



Cinsi Adedi Toray 320 Gambro AK TOPLAM

1 12 13

BUGÜNKÜ HASTA SAYIŞI 67




Personel 5

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar (Fistüle ait) 45 Tıbbi komplikasyonlar:

Kan basıncı değişimleri 21 Kramplar 39 Bulantı-kusma 23 Epileptik atak 3 Kaşıntı 24 Periferik nöropati 3 Kanama 8 Perikardit 13 Renal osteodistrofi 250 Kardiyomegali 106 Psişik bozukluklar 50 Ascites 28 Tüberküloz 5

47

YAŞAM SÜRESİ (102 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 66 2 yıl 19 3 yıl 8 4 yıl 1 5 yıl 4 5-10 yıllık hasta sayısı 4

TOPLAM 102

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 36 2 yıllık hasta sayısı 8 3 yıllık hasta sayısı 7 4 yıllık hasta sayısı 4 5 yıllık hasta sayısı 5 6-10 yıllık hasta sayısı 7

TOPLAM 67

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler 30 Serebrovasküler nedenler 38 Çeşitli nedenler 34

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler 136 Piyelonefritler 36 Diyabetik nefropati 13 Herediter böbrek hastalıkları 22

Polikistik böbrek hastalığı (18) Alport sendromu ( 4)

Nedeni bilinmeyen 125


48

S.S.K. Aydın Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

A.Ayhan



Cinsi Adedi Cobe Centry 2000 4



Akut Kronik 39


Personel

AİDS saptanmadı

Hemodiyaliz uygulaması sırasında ortaya çıkan: Teknik komplikasyonlar Tıbbi komplikasyonlar:

Kardiyomegali 6 Psişik bozukluklar 2

YAŞAM SÜRESİ (15 hasta eksitus oldtu) 1 yıl 4 2 yıl 4 3 yıl 2 3 yıl üstünde 5

TOPLAM 15

İZLEM SÜRESİ 1 yıllık hasta sayısı 8 2 yıllık hasta sayısı 7 3 yıllık hasta sayısı 6

TOPLAM 21

49

ÖLÜM NEDENLERİ Kardiyovasküler nedenler 3 Serebrovasküler nedenler 2 Karaciğer hastalıkları (Fulminan hepatit) 2 Nedeni bilinmeyen 8

TOPLAM 15

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ Glomerulonefritler 22 Piyelonefritler 4 Diyabetik nefropati 2 Herediter böbrek hastalığı (FMF) 1 Nedeni bilinmeyen 4


50

EGE BÖLGESİ

KENTLER (1985)

NÜFUS

Afyon 666.978 Aydın 743.419 Denizli 667.478 İzmir 2.317.829 Kütahya 543.384 Manisa 1.050.130 Muğla 486.290 Uşak 271.261 Toplam 6.746.769

OLASI KBY 337-385

OLASI SDBY 40.5

İLİ ÇALIŞAN KURULACAK OLANİZMİR 5 2 AYDIN 1 - AFYON - - DENİZLİ - - KÜTAHYA - - MUĞLA - 1 UŞAK -

51

EGE BÖLGESİNDE HEMODİYALİZ İLE İLGİLİ TOPLU SONUÇLAR

TOPLAM MAKİNA SAYISI 52

TOPLAM HASTA SAYISI (235) 1383

ORTALAMA YAŞAM SÜRESİ

1 Yıl % 54.4 2 Yıl %19.5 5 Yıl ve daha fazla % 9.3

HEPATİT B ve AİDS (64 HBSsAg +; AİDS (-))

ÖLÜM NEDENLERİ

Kardiyovasküler nedenler % 38.3 Serebrovasküler nedenler % 20.0 Enfeksiyon % 4.4 Kanama % 1.2 Karaciğer hastalıkları % 2.9 Akut karın sendromu % 1.2 Çeşitli nedenler % 32.8

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ

Glomerulonefritler % 38.8 Piyelonefritler % 13.8 Diyabetik nefropati % 3.8 Amiloidoz % 0.7 Herediter böbrek hastalığı % 5.6 Vaskülitis % 3.8 Nedeni bilinmeyen % 33.5

52

EGE ÜNİVERSİTESİ ORGAN NAKLİ UYGULAMA VE

ARAŞTIRMA MERKEZİ

Özdemir Yararbaş, Saim Yeğinboy, Sevgi Mir, Ali Başçı, Hasan Kaplan, Ali Nejat Eğilmez, Cüneyt Hoşcoşkun

Ege Üniversitesi Organ Nakli Uygulama ve Araştırma Merkezi 8.9.1988 tarihinde kurulmuş olup, o tarihten bugüne kadar 10 kadavra, 27 canlı vericili olmak üzere toplam 37 renal transplantasyon uygulanan alıcıların yaş ortalaması 29.7 olup en genç hasta 17, en yaşlı hasta 50 yaşındaydı. Donörlerde ise yaş ortalaması 45.3 olup en genç donör 18, en yaşlı donör 65 yaşındaydı. Canlı vericili renal transplantasyon olgularında akrabalık ilişkilerinde ise, 8 anne ve 8 kardeş verici ilk sıra- dayer almaktadır. Bunu 6 donör ile baba ve birer eş, kayınpeder ve evlat izlemek- tedir. Merkezimiz yeni kurulan bir merkez olduğu iç in henüz uzun süreli sonuçlar verecek durumda değildir. Ancak bugüne kadar yapılan olgular değerlendirildi- ğinde 27 canlı vericilirenal transplantasyonda mortalite 3 olgu (% 10.1), 10 kadavra vericili renal transplantasyonda ise 1 olgudur (% 10).

Transplantasyon sonrasında 13 hastada toplam 16 komplikasyon saptanmış- tır. Bunlar bir hastada üreter alt uç kaçağı, renal arter anastomoz açılması ve yara- enfeksiyonu şeklinde 3 komplikasyon, bir hastada ise anoreksi nervoza ve pnömo- sistis carinii pnömonisi şeklinde 2 komplikasyon birarada görülmüştür. Görülen di- ğer komplikasyonlar iki hastada üreter obstrüksiyonu, iki hastada idrar yolu enfeksiyonu, bir hastada bakteriel pnömoni, bir hastada impotans, iki hastada diabetes mellitus, bir hastada kaposi sarkomudur. Bir hastada primer non fonksiyone böb- rek saptanmıştır.

Transplantasyon sonrası ölüm nedenleri arasında iki olguda cerebrovasküler aksidan sorumlu bulunmuş, birer olguda ise akut myokard infarktüsü ve hemopnö- motoraks + akciğer ödemi sonrası ölüm olmuştur. Serebrovasküler aksidan gelişen bir olguda yapılan Bilgisayarlı Tomografi incelemesinde yaygın beyin ödemi ve bir olguda da subarachnoid kanama saptanmıştır. Subarachnoid kanama postoperatif

53

27. günde beyin ödemi ostoperatif 0. gün 16. saatte görülmüştür.

Akut myokard infarktüsü ameliyat sonrası 8. saatte, akciğer ödemi ve he- mopnömotoroks ise postoperatif 2. günde olmuştur.

Toplam 4 canlı vericide operasyon sonrası komplikasyon saptanmıştır. Bir hastada hepatit ve yara enfeksiyonu birarada görülmüş, bir hastada yağ nekrozu, bir hastada akciğer enfeksiyonu, bir hastada da minimal yara enfeksiyonu saptan- mıştır.

Merkezimizde uygulanmakta olan kadavra vericili immün supresyon protoko- lü ise şöyledir.

0. Gün: (Pre operatif) 500 mg metil prednisolon (MP) (Postoperatif) 500 mg metil prednisolon (MP)

1. Gün: 500 mg MP + 3 mg/kg Azothioprin (AZA oral + 10 mg/kg Antilenfosit globulin (ALG)

2. Gün: 250 mg MP + 2 mg/kg AZA = 15 mg/kg ALG 3. Gün: 250 mg MP + 2 mg/kg AZA (Serum kreatinin düzeyi % 3 mg

altına ininceye kadar ALG devam edilir) 4. Gün: 100 mg MP + 2 mg/kg AZA + Serum kreatinin düzeyi % 3 mg

altında ise Cy A 10 mg/kg oral

Sonraki günlerde prednisolon 20 mg/gün olana kadar düşülür, Cy A ise kan seviyesine göre ayarlanır.

Canlı vericili renal transplantasyon immün supresyon protokolümüz ise şöy- ledir:

0. Gün: 500 mg MP (preoperatif) + 500 mg MP (Postoperatif) 1. Gün: 500 mg MP + 3 mg/kg AZA 2. Gün: 250 mg MP + 3 mg/kg AZA

Sonraki günlerde prednisolon 20 mg/kg'a düşülür.

Akraba vericisi olmayanların immün supresyon protokolü kadavra vericilerin- deki gibi uygulanmaktadır.

54

DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE HEMODİALİZ

A.San

Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Diyaliz Merkezi (Erzurum)

Üniversitemizde ilk hemodiyaliz işlemi 1974'de tarafımdan gerçekleştirilmiş- tir. Böylece istanbul ve Ankara Üniversitelerinden sonra üçüncü sırayı almış olduk. 1978 yılında üremi komasındaki bir hastayı periton diyalizine alıp, komadan çıkar- dıktan sonra Ankara'ya transplantasyon için gönderdik. Transplantasyon gerçek- leştirildi ve hasta halen yaşamaktadır.

Üniversite kanalı ilediyaliz merkezi kurulması mümkün olmayınca 15 Şubat 1980'de diyaliz merkezi kurabilmek için üniversitemiz bünyesinde "Kronik Böbrek Hastalıkları Tedavi Vakfı" kurulmuştur. 1984'de vakıf tarafından diyaliz merkezimiz açılmıştır. 1988'e kadar merkezimiz kişisel gayretlerle ve rotasyon asistanları ile idare edilmiş, 1988'de 4 tane pratisyen doktor Sağlık Bakanlığınca merkezimizde çalışmak üzere gönderilmiştir. Bu şekilde doktor ihtiyacımız karşılanmış oldu.

Merkezimizin hastaneden ayrı iki katlı binası, hepatit odası, jeneratörü ve iki komple su arıtma sistemi (Colligan) mevcuttur.

Merkezimizin açılış tarihi: 18 Mayıs 1984.

Çalışan makina adedi: 10 4 adet Travenol, 3 adet Gambro, 2 adet Fresenius, 1 adet Toray

Bugüne kadarki toplam hasta sayımız: 291

(Bunlardan 65'i akut böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyalize alınmış olup, 226 hasta kronik böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyalize alınmıştır).

Hastalarımızın 195'i erkek, 96'sı bayandır. En küçük yaş 13, en yaşlı hasta 80 olup, ortalama yaş 35±5'dır.

SONUÇLAR

- Toplam Vaka : 291 (65'i ABY, 226'sı KBY) - Halen mevcut hasta sayımız : 28

55

- Eksitus : 70 - Haber alınamayan hasta sayısı : 68 - Transplantasyon yapılan : 7 - Başka merkezlere gönderilenler: 14 - Misafir hasta sayısı : 17 - Hepatitli hasta sayısı : 10

SURVİ (Yaşam süreleri)

1 yıllık hasta sayısı : 39 (% 32.5) 2 yıllık hasta sayısı : 22 (% 18.3) 5 yıllık hasta sayısı : 5 (% 4) En uzun yaşayanlar : 8 yıl bir hasta, 6 yıl bir hasta

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDENLERİ

- Kronik pyelonefrit : % 47 - Kronik glomerulonefrit : % 16 - Nefrosklerosis : % 8 - Nefrolitiazis : % 8 - Polikistikböbrek hastalığı : % 4 - Nefrotik sendrom : % 4 - Amiloid : % 2 - Diabetes mellitus : % 2 - Familyal mediterrenean fever : % 1 - Nedeni bilinmeyen : % 8

ÖLÜM NEDENLERİ

- Kalp yetmezliği :19(%27) - Akut myokard infarktüsü : 1 (% 1.4) - Hemorajik perikardit : 2 (% 2.8) - Pulmoner enfeksiyon ve sepsis : 3 (% 4.2) - Serebrovasküler aksedan : 1 (% 1.4) - Hiperpotasemi : 1 (% 1.4) - Evde eksitus olanlar : 43 (% 61.8)

Hastalarımızın hemen tamamı transplantasyon için yurtiçi ve yurtdışı merkezlere gönderildi. Ancak bunlardan 7 hastaya transplantasyon yapıldı. Merkezimizde kullanılan diyalizerler:

- Plate diyalizer, - Hollow-fiber diyalizer, - Poliakrinilonitril diyalizer.

56

Halen günde 10 makinayla tek vardiya sistemiyle çalışılmaktadır. Gereğinde haftada iki gün iki vardiya yapılmaktadır. Acil hemodiyaliz için ayrı program uygu- lanmaktadır. Hemen heran diyaliz yapılacak şekilde personel hazır bulundurulmak- tadır. Acil diyalizlerde; subclavian ve femoral katater kullanılmaktadır.

Doku Tiplendirme Laboratuvarı bu sene Diyaliz Merkezimiz bünyesinde Kro- nik Böbrek Hastalıkları Tedavi Vakfı tarafından açılacaktır. Laboratuvar için gerekli malzemenin siparişi verilmiş olup bir doktor ve bir hemşire bu konuda eğitilmiştir.

Hastalarımızın yaşam süresini tam olarak tesbit etmek imkansız görülmekte- dir. Görüldüğü gibi yaşam süreleri oldukça düşüktür ve istanbul'da Hemodiyalizin Bugünkü Durumu hakkındaki kitaptan anlaşılacağı üzere orada da düşük görül- mektedir. Yüksek seviyede gösterilenlerde ise yanlışlıklar dikkati çekmektedir. Şöy- le ki 1 yıllık % 15 gösterilirken, 2 yıllık % 63 gibi.

Yaşam sürelerinitam olarak tesbit edememe ve düşük olmasının sebeplerini- şöyle sıralayabiliriz:

1- Hastalarımıza hemodiyaliz teklif edildiği zaman hemen kabul etmemeleri 2- Uzun bir aradan sonra iyice ağırlaşınca veya komaya girdikten sonra

hasta sahipleri tarafından getirilmeleri. 3- Diğer merkezleri gördükten sonra ancak kabul etmeleri. 4- Bir iki kez girdikten sonra iyi olduklarını zannederek gelmemeleri, arayı

uzatmaları. 5- Uzak illerden (Kars, Ağrı, Van gibi) 15 günde veya ayda bir gelmeleri gi-

bi veya haber alınamaması. 6- Eğitim düzeylerinin düşüklüğü (örneğin hemodiyalizin alışkanlık yapaca-

ğı gibi) 7- Transplantasyon için gönderilenlerden merkezler arası iletişim eksikliği

nedeni ile haber alınamaması.

TEKLİF

1- Diyaliz ve Transplantasyon Merkezleri arasında kesin iletişim sistemi gerçekleştirilmesi için kısa sürede tedbirler alınması. Kompüter sistemi ile merkezler arası bağ kurulması.

2- Her diyaliz merkezinde Doku Tiplendirme Laboratuvarı açılması ve ancak donör bulunursa gönderilmesi.

3- Toplumun ve hastaların böbrek hastalıkları konusunda eğitilmesi (Kitap- çık ve broşür basılması gibi).

57

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DİYALİZ MERKEZİ (ELAZIĞ)

N.Arslan

- Çalışan makine sayısı : 3

- Bugünkü hasta sayısı : 24

- Bugüne kadarki hasta sayısı : 84 (58 erkek, 26 kadın) (26'sı acil hemodiyalize alınmış)

- ölüm nedenleri; . A.Myokard infarktüsü : 6 (% 11.5) . Konj. Kalp yetmezliği : 16 (% 30.7) . Sepsis : 4(% 7.7) . Malign aritmi : 6 (% 11.5) . Şok : 10(% 19.3)

Belirlenemeyen (Hastanedışı) : 10 (% 19.3)

- Yaşam süreleri . 1 yıl : % 63 . 2 yıl : % 27.8 . 3 yıl :%12.5

- KBY sebepleri . Kr.glomerilonefrit : 16 (% 19) . Kr.pyelonefrit : 24 (% 29) . Alport sendromu : 2 (% 2.3) . Malign nefroskleroz : 10 (% 12) . RenalcelICa : 1 (% 1.2) . SLE : 2(%2.3) . Amiloidoz : 2 (% 2.3) . Bilinmeyen : 27 (% 32)

58

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DİYALİZ MERKEZİ (DİYARBAKIR)

M.E.Yılmaz



- Bugüne kadarki hasta sayısı : 63

- Bugüne kadar yapılan diyaliz sayısı : 1975

- Ortalama yaşam süresi : 2 yıl

- ölümü tesbit edilen hasta sayısı : 15

- ölüm sebepleri : Çoğunlukla kalp yetmezliği

- Transplantasyon yapılamamaktadır.

59

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ MALATYA DEVLET HASTANESİ

HEMODİALİZ MERKEZİ

M.Esentürk

- Açılış : Mayıs 1989



- Bugüne kadarki hasta sayısı : 47

- ölen hasta sayısı : 15

- Nakil : 10

- Transplantasyona gönderilen : 1

- Haber alınamayan : 21

- ölüm Nedeni

Kalp yetmezliği : 9 Cerebro vasküler : 2 Miiyokard infarktüs : 2 Bilinmeyen : 2

60

DOĞU MARMARA BÖLGESİNDE DİYALİZ (HD) ve TRANSPLANTASYON (Tx)

M.Yurtkuran

Doğu Marmara bölgesindeki HD ve Tx verilerini toplayabilmek amacı ile, iz- mit, Adapazarı, Bursa, Çanakkale, Balıkesir ve Bandırma devlet hastaneleri ve SSK hastaneleri ile bilinen tüm özel hastanelerin başhekimliklerine mektupla müracaat edildi. HD ve Tx verilerinin ülke çapında toplanmasının amaçlandığı bu toplantının önemi vurgulanarak önceden tespit edilmiş soruların bulunduğu formların doldurul- ması istendi. Müracaat edilen merkezlerin % 45.5'i müracaatımızı yanıtladı. Bu ara- daHD yapıldığından emin olduğumuz Bursa SSK hastanesi gibi merkezlerden 2 ayrı müracaatımıza rağmen yanıt gelmemesi düşündürücü idi. Tablo 1'de yanıt veren merkezler ve sorumlu hekimleri görülmektedir. Tablo II'de ise yanıt vermeyen hastanelerin listesi görülmektedir.

Tablo I

Yanıt Veren Merkezler ve Sorumlu Hekimleri

1- Uludağ Üniv. Tıp Fakültesi M.Yurtkuran, K.Dilek 2- Bursa Devlet Hastanesi İ.Oktay, U.Dora 3- Balıkesir Devlet Hastanesi C.Ağaoğlu, H.İmrek, S.Palamar 4- Sakarya Devlet Hastanesi R.Ersoy 5- Sakarya SSK Hastanesi O.Sonkale

61

Tablo II

Yanıt Vermeyen Merkezler

1- Bandırma Devlet Hastanesi Yanıt Yok 2- Balıkesir SSK Hastanesi Yanıt Yok 3- Bandırma Devlet Hastanesi Yanıt Yok 4- Bandırma SSK Hastanesi Yanıt Yok 5- İzmit Devlet Hastanesi Yanıt Yok 6- İzmit SSK Hastanesi Yanıt Yok Yanıt Vermeyen Merkez % 54.5

Yanıt veren 5 merkezde Tablo IM'de görüldüğü gibi bugün 48 HD makinesi hizmet vermektedir. Bu makinelerde 212 hasta HD tedavisi görmektedir ve bölge- deki mevcut bir makineden 4.4 hasta yararlanmaktadır.

Tablo III

Çalışan Makine ve Hasta Sayısı

HD Makine Hasta 1 Makineden Merkez Sayısı Sayısı Yararlanan Hasta Sayısı

.U.Üniv.TıpFak. 22 104 4.9 Nefroloji Kliniği 21+1(tx)

Bursa Devlet Hastanesi 8 41 5.1

Balıkesir Devlet Hastanesi 5 12 2.4

Sakarya Devlet Hastanesi 5 23 4.6

Sakarya SSK Hastanesi 8 3 2 4.0

Toplam 48 212 4.4

63

Tablo VI

Hemodiyaliz Hastaları ölüm Sebepleri Bölge Ortalamaları (%)

1 - Kardiyovasküler Sebepler : 44.9 ± 22.2 2- ölüm Sebebi Bilinmeyen :19.8± 1.9 3- Serebrovasküler Sebepler : 13.8± 7.3 4- Enfeksiyonlar : 11.5 ± 3.6 5- Elektrolit Denge Bozukluğu : 2.8+ 1.4 6- Hemorajiler : 1.1 ± 0.7 7- Diğer Sebepler : 6.1+ 3.7

Kronik Renal Yetmezliği sebep olan primer hastalıkların değerlendirilmesin- de bölgeye örnek olarak Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemodiyaliz Merkezi ve- rileri örnek olarak alınmıştır. Tablo Vll'de görüldüğü gibi sebebi bilinmeyen Kronik Renal Yetmezlikler ilk sırayı oluşturmaktadır. Sebebi bilinen grup arasında ilk sırayı Pyelonefrit ve interstisyel Nefrit oluşturmaktadır. Glomerulonefritler, Polikistik Böb- rek Hastalığı ve Hipertansiyon sırası ile ilk sıraları işgal eden Kronik Renal Yetmez- lik sebepleridir.

Tablo VII

Uludağ Üniv. Tıp Fak. Hemodiyaliz Merkezi Kronik Renal Yetmezlik Sebepleri (%)

1- Sebebi Bilinmeyen : % 50 2- Glomerulonefrit

Histolojik inceleme Yapılmamış : % 9.6 Histolojik inceleme Yapılmış : % 2.9

3- Alport Sendromu : % 1.6 4- Kollagen Doku Hastalıkları : % 0.8 5- Pyelonefrit-İnterstisyel Nefrit : % 13.3 6- Polikistik Böbrek Hastalığı : % 5.3 7- Hipertansiyon

(Reno-Vasküler ve Esansiyel) : % 5.3 8- Diabetes Mellitus (Tip: l-ll) : % 2.4 9- Amiloidozis : % 2.6

10- Renal TBC : % 1 11- Diğer : % 5.2

64

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi bölgedeki tek renal Transplantasyon yapı- lan kuruluştur, ilk renal Tx 29/12/1988 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bugüne kadar 9 renal transplantasyon yapılmış olup bunların 4'ü kadavradan 5'i de canlı vericiden temin edilen böbreklerdir. Canlı vericilerin 3 tanesi anne, 1 tanesi kardeş ve 1 tanesi de eştir. 9 alıcıdan 1'i kadın, 8'i erkektir. Yaş ortalaması 35.5 olup alıcılar 18-57 yaşları arasında idi (Tablo VIII ve IX).

Tablo VIII

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Renal Transplantasyon Sonuçları

1- ilk Tx tarihi 19/12/1988

2- 30/4/1990 tarihine kadar yapılan

Tx: 9 Kadavra: 4 Canlı 5

Tablo IX

5 Canlı Transplantasyon 3 Anne (4E+ 1K) 1 Kardeş

1Eş

4 Kadavra Transplantasyon (4 E)

Yaş Ortalaması: 35.5 (18-57)

Yapılan 9 Tx vakasında görülen komplikasyonlar Tablo X'da görülmektedir. 9 vakada 7 akut Reject atağı görülmüş, 1 vaka Kronik Reject olmuştur. 4 vaka da Lenfosel, 1 vakada Vezikoüreteral anastomoz kaçağı görülmüştür. Aynı vakada greftin alt polünde lokalize infarktüs saptanmıştır.

En sık rastladığımız enfeksiyonlar erken üriner enfeksiyon ve pnomonidir.

65

Tablo IX Transplantasyon Komplikasyonları

1- Lenfosel : 4/9 2- Veziko-Üreteral Anastomoz Kaçağı : 1/9 3- Lokalize Renal Enfarktüs : 1/9 4- AkutReject : 7/9 5- A.T.N. : 2/9 6- Kronik Reject : 1/9 7- Erkenüriner Enfeksiyon : 2/9 8- Pnomoni : 2/9 9- Akc. TBC. : 1/9

10- Aspergillozis : 1/9 11- G.l. Candidiazis : 1/9 12- Hipertansiyon : 1/9 13- Myocard infarktüs : 1/9 14- Toksik Hepatit : 1/9

29/12/1988'de ilk yaptığımız Tx vakamız, taburcu olduktan 3 ay sonra yaygın ön cidar enfarktüsü geçirdi, bilahare 7 kez kardiak arrest oldu. Tekrar taburcu olduktan bir ay sonra bir travma sonucu sol tibia alt ucu kırığı meydana geldi. Tekrar tedavi edildi ve şifa ile taburcu oldu. Bilahare Serebral Abse tanısı ile tekrar hospi- talize edildi. Yapılan operasyon sonucunda Aspergillozis'e bağlı abse tanısı kesin- leşti ve yoğun tedaviye alındı. Hidrosefali teşekkül etti. Şunt takıldı ve sonunda şunt sepsisi nedeni ile kaybedildi. Vakamız kaybedildiğinde graft 14 aylıktı ve ölümün- den bir gün önce yapılan glomerül filtrasyon hızı70 ml/dak idi. Bugün bu vaka hariç geri kalan 8 vakamız sağ ve sağlıklı olarak yeni böbrekleri ile birlikte yaşamlarına devam etmektedirler.

İmmunosüpresif protokolümüz Tablo Xl'de görülmektedir. Operasyondan 1 gün önce Pred + Aza + CyA ile başlanan tedavi 1. ayın sonunda idame düzeyine gelmekte ve bu şekilde devam edilmektedir.

66

Tablo X

İmmunsüpresif Protokolümüz

GÜN PRFD AZA CvA__

-1 100mgr/gün 100mgr/gün 14mg/kg/gün

Operasyon 1000mgr/gün 100mgr/gün 14mg/kg/gün

+ 1 120mgr/gün 100mgr/gün 14mg/kg/gün

2 110mgr/gün 100mgr/gün 14 mg/kg/gün








40mgr/gün 100mgr/gün 12 mg/kg/gün






67

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DİYALİZ ÜNİTESİ

ÇALIŞMA RAPORU

Gülsen YAKUPOĞLU

1981 Haziran ayında açılmış olan Tıp Fakültesi Hastanemizde o yıl satın alı- nan 2 adet RSP Tipi Hemodiyaliz cihazı ile 1982 yılında 17 hastaya diyaliz tedavisi uygulanmıştır. 1983 yılında satın alınan üçüncü RSP ile 1987 yılına kadar toplam 138 böbrek hastasına diyaliz uygulanmıştır. 1987'de 2, 1988'de 2 olmak üzere 4 adet Toray ve 1989 sonunda alınan 4 adet Drake-VVillock hemodiyaliz cihazı ile bu sayı1987 için 63, 1988 için 89 ve 1989 için 127'ye yükselmiştir. Toplam olarak 11 adet hemodiyaliz cihazımız olup bunlardan 2'si Hollow-Fiber filtre adaptörü sağla- namadığı için şimdilik devre dışı bulunmaktadır. Ünitemiz kronik böbrek yetmezli hastalara düzenli hemodiyaliz olduğu kadar böbrek transplantasyonuna yönelik çalışmaktadır. Ünitemize başvuran her hastada canlı akraba transplantasyonu şan- sı araştırılmakta, böyle olanağı olmayanlarda kadavra bekleyenler listesine alın- maktadır.

Bu amaçla ünitemize kabul edilen her hastada hepatit markerleri CMV anti- korları V.S. yanısıra HLA tiplendirilmesi deyapılarak kayıtlı bulundurulmaktadır. Transplante hastaların hastane dışı takipleri de bölümümüzce yapılmaktadır.

68

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hemodiyaliz Ünitesi 1982-1990 (Mayıs'a Kadar) Yılları Arası

Faaliyet Listesi

HastaSayısı

Yaş Ortalaması E K

Cins

E K

Kro- nik

Akut HD Seans Sayısı

HD Mortali-

tesi

Tx Uygu- laması

Tx Mortali-

tesi

1982 17 13 4 207 4 1983 28 21 7 140 5 1984 23 16 7 420 4 1985 25 18 7 420 5 1986 45 37 8 674 12 1987 63 38.8 33.8 39 24 54 9 1048 12 20 4 1988 89 37.0 30.2 63 26 77 10 1556 20 25 8 1989 127 37.9 32.7 83 44 124 9 2380 17 29 1

1990 25.5.90'

a

62 36.5 30.3 32 30 61 11 1243 6 8 -

69

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ BÖBREK TRANSPLANTASYONU

SONUÇLARI

Tuncer Karpuzoğlu*, Olcay Yeğin

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Transplantasyon grubunca kuruluşundan bu yana Nisan 1990 tarihine kadar 131 böbrek transplantasyonu gerçekleştirilmiş- tir. Böbrekler bunların 115'inde canlı akraba vericilerinden, 16'sında ise kadavralar- dan alınmıştır. Transplantasyon yapılanların % 27'si kadın, % 73'ü ise erkek hasta- lardır. Vericilerin dağılımı aşağıda verilmiştir.

TRANSPLANT OLGULARIMIZDA VERİCİLERİN DAĞILIMI

VERİCİ

ANNE 22

ERKEK KARDEŞ 19KIZ KARDEŞ 17KADAVRA 14BABA 13OĞLU 4KIZI 3DİĞER 8

Hasta ve yama yaşam süreleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

TRANSPLANT ORTAK ÇALIŞMA GRUBU: Başkan: Prof. Dr Tuncer Karpuzoğlu Cerrahi Grubu : Doç.Dr.Mustafa Akaydın, Nezih Oygür, Şükrü Aktan Dahiliye Grubu: Proıf.Dr.Gülsen Yakupoğlu, Dr.Muzaffer Sapan İmmünoloji Grubu: Prof.Dr.Olcay Yeğin, Dr.Tevfik Dorak, Biolog Suat Ünal.

71

mede; 2 antijen uyumsuzluğunda (n=26) yama için 3 yıllık yaşam süresi % 60, 3 antijen uyumsuzluğunda (n=61) % 67.4, 4 antijen uyumsuzluğunda (n=12) % 68 bulduk 5 ve 6 antijen uyumsuzluğu canlı akraba vericilerinde yoktur, bunlar kadavra vericileri olduğundan karşılaştırma yapmadık (kadavralar için sonuçlarımız yuka- rıda verilmiştir). Görüldüğü gibi tam uyum dışında HLA uyumu ile yama yaşam sü- releri arasında istatistiksel bir ilişki bulunamamıştır, ancak sayılarımızın bu konuda karar vermek için çok az olduğunuda unutmamak gerekir.

Transplantasyonda doku grupları yönünden izlediğimiz yöntem şöyle özetle- nebilir; canlı akraba vericiler için tam uyumlu kardeş en çok üzerinde durduğumuz ve tercih ettiğimiz verici adayıdır, bu mümkün olmadığında HLA yönünden en çok uyum gösteren diğer adaylar üzerinde duruyoruz ve bazı ender istisnalar dışında en az 1 haplotip (HLA-A, B ve DR) uyumunu bekliyoruz.

Kadavralar için ise bekleme listemizdeki adayların sayısı henüz yeterli olma- dığından enaz ikişer B ve DR antijenlerinin uyumunu istememiz mümkün olmamak- tadır (Beyaz ırktaelde edilen HLA dağılımına dayanılarak yapılan hesaplara göre böylebir şartın % 54 oranında gerçekleştirilebilmesi için bekleme listesinde 10.000 hasta olması gerekir, A, B, DR tam uyumu ise bekleme listesinde 10.000 hasta ol- sabile ancak % 19 oranında gerçekleştirilebilmektedir (Cicciarelli J et al. Trans- plantation 1987; 43:636-640). Japonya'dan yapılan benzer bir çalışmada ise HLA- A, B ve DR için tam uyumlu alıcının % 80 olasılıkla bulunması için bekleme listesinde; Japonya için 50.000, Avrupa için 1 milyon, Amerika için ise 400.000 kişinin ol- masının gerektiği hesaplanmıştır (Takahashi K. and Miyazaki H. Transfusion 1989; 29:311-316). Bu rakamların Türk toplumunda da benzer olup olmadığının belirlen- mesi için çalışmalarımız sürmektedir.

Yukarıda belirttiğim nedenlerle, kadavra vericilerinde bekleme listemizdeki adaylardan en uygun olanı seçiyoruz ve önceliği DR antijeni uyumuna tanıyoruz, ancak bekleme listesindeki hasta sayısının kısıtlı olması dolayısı ile burada bir mini- mum gereksinim sınırımız henüz yoktur (Bekleme listemizde uyumlu aday olmama- sı durumunda diğer merkezlerle işbirliğine girmiş bulunmaktayız ve bu konunun belirli protokollere bağlanması konusunda çalışmalar sürdürülmektedir).

Transplant öncesi daima lenfosit crossmatch'i uzun inkübasyonlu olmak üze- re'T ve B lenfositleri için uyguluyoruz, pozitif bulunması halinde DTT kullanarak an- tikorun IgG mi yoksa IgM yapısında mı olduğunu test ediyoruz. Henüz ünitemizde crossmatch pozitif (IgG veya IgM) hiçbir olguda transplant yapılmamıştır.

TRANSPLANT OLGULARINDA

TRANSPLANT OLGULARINDA HASTA YAŞAM SÜRELERİ

TRANSPLANT OLGULARINDA GREFT YAŞAM SÜRELERİ

CİNSİYETİN TRANSPLANT BAŞARISINA ETKİSİ (GREFT YAŞAM SÜRESİ)

CİNSİYETİN TRANSPLANT BAŞARISINA ETKİSİ (HASTA YAŞAM SÜRESİ)

SADECE CANLI AKRABA VERİCİLERİ ALINMIŞTIR

HLA UYUMSUZLUĞU İLE GREFT YAŞAM SÜRELERİ ARASI İLİŞKİ

76

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALİZ UYGULAMALARI

Hulusi Koçak, İsmail işlek, Rengin Erdal

Karadeniz Bölgesi'nde dializ tedavisi klasik akut intermittent peritoneal dializ ve hemodializ tedavisi olarak uygulanmaktadır. Periton dializi hakkında doğru ve yeterli bilgi toplama imkânımız olamayacağından konuşmamda Karadeniz Bölge- si'nde hemodializ aktivitesini yansıtır bilgiler aktaracağım. Karadeniz Bölgesi'nde- henüz transplantasyon yapan merkez bulunmamaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversi- tesi Tıp Fakültesi olarak ön hazırlıklarımız devam etmektedir.

Bölgemizde hemodializ tedavisi 8 ilde ve 10 merkezde yapılmaktadır. Bu on merkezin hizmet verdiği nüfus ve merkezler hakkında bilgiler aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir.

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALİZ TEDAVİSİ UYGULANAN MERKEZLER

1- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof.Dr.Hulusi Koçak, Dr.ismail İşlek, Prof.Dr.Rengin Erdal

2- Trabzon Numune Hastanesi, Dr.Yavuz Ayman 3- S.S.K. Trabzon Hastanesi, Dr.Mete özmen 4- S.S.K. Samsun Hastanesi, Dr.Abdurrahman Çokay 5- Tokat Devlet Hastanesi, Dr.Arif Altıngövde 6- Amasya Devlet Hastanesi, Dr.M.Arif Şahin 7- Rize Devlet Hastanesi, Dr.Osman Türkay 8- Sinop Devlet Hastanesi, Dr.Kamil Durmuş, 9- Ordu Devlet Hastanesi, Dr.Hüseyin Sağlam,

10- Giresun Devlet Hastanesi, Dr.Orhan Bulam.

77

KARADENİZ BÖLGE NÜFUSU (1985 Nüfus Sayımına Göre)

8.572.439.

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALİZ TEDAVİSİNİN UYGULANDIĞI İLLERİN TOPLAM NÜFUSU

4.852.618

KARADENİZ BÖLGESİNDE BÖLGE NÜFUSUNA GÖRE MAKİNA BAŞINA DÜŞEN NÜFUS

155.862

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALİZ UYGULANAN İLLERİN TOPLAM NÜFUSUNA GÖRE MAKİNA BAŞINA DÜŞEN NÜFUS

88.229

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALİZ UYGULANAN İLLERDE MAKİNA BAŞINA DÜŞEN NÜFUS

Amasya : 89.572 Giresun : 251.075 Ordu : 381.928 Rize : 93.552 Samsun : 69.294 Sinop : 93.380 Tokat : 56.589 Trabzon : 65.516

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HEMODİALİZ MERKEZİ

Her bir hasta hemodializ tedavisine başladığında, hastaların ortalama yaşam süresi: 5.6 yıl.

78

Amasya İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.M.Arif ŞAHİN

2- MAKİNA SAYISI : 4 3- İL NÜFUSU : 358.289 4- PERSONEL SAYISI : 5

- Hemşire : 3 - Teknisyen : - - Hizmetli : 2

5- KURULUŞUNDAN İTİBAREN DÜZENLİ HEMODİALİZ TEDAVİSİ ALAN HASTA SAYISI : 14

6- 1989 YILINDA DÜZENLİ HEMODİALİZ TEDAVİSİNDE ALINAN HASTA SAYISI : 10

7- HALEN TEDAVİ GÖREN HASTA SAYISI : 10 - Çocuk : - -Erişkin : 10

8- HASTAYAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : % 80 - 5 yı l lık : - -10 y ı l l ık : -

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollow Fiber : - Plate : + - Coil :

10- UYGULANAN HEMODİALİZ TİPİ - Bicarbonatlı : - Asetatlı : +

11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - - Geçirmiş : - Taşıyıcı : - Aktif infeksiyon :

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 1 - Pyelonefrit : 3 - Kistik hastalık : - - Vasküler hastalık : 1 - Diabetik nefropati : - - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : 5

79

Giresun İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Orhan BULAM


- Hemşire : 5 - Teknisyen : 1 - Hizmetli : 1

5- KURULUSUNDAN İTİBAREN DÜZENLİ HEMODİALİZ TEDAVİSİ ALAN HASTA SAYISI : 17


7- HALEN TEDAVİ GÖREN HASTA SAYISI : 6

- Çocuk : - Erişkin : 6

8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıl lık : % 1 0 0 - 5 y ı l l ık : - - 1 0 y ı l l ık : -

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollow Fiber : + - Plate : + - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - - Geçirmiş : - Taşıyıcı : - Aktif İnfeksiyon :

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 4 - Pyelonefrit : 2 - Kistik hastalık : 2 - Vasküler hastalık : 5 - Diabetik nefropati : 3 - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : 1

80

Ordu İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Hüseyin SAĞLAM


- Hemşire : 4 - Teknisyen : - - Hizmetli : -




- Çocuk : 1 - Erişkin : 9

8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : % 30 - 5 yıllık : % 25 - 1 0 yıllık : -



11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - - Geçirmiş : - Taşıyıcı : - Aktif infeksiyon :

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : - - Pyelonefrit : 2 - Kistik hastalık : - - Vasküler hastalık : - - Diabetik nefropati : - - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : 8

81

Rize İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Osman TÜRKAY



5- KURULUŞUNDAN İTİBAREN DÜZENLİ HEMODİALİZ TEDAVİSİ ALAN HASTA SAYISI :


7- HALEN TEDAVİ GÖREN HASTA SAYISI :

- Çocuk : - Erişkin : 20

8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : - 5 y ı l l ık : - 1 0 y ı l l ı k :

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollovv Fiber : - Plate : + - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : 1 - Geçirmiş : - Taşıyıcı : - Aktif infeksiyon : 1

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : - Pyelonefrit : - Kistik hastalık : - Vasküler hastalık : - Diabetik nefropati : - Renal malformasyon : - Sebebi bilinmeyenler :

82

Sinop İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Kamil DURUŞ 2- MAKİNA SAYISI : 3 3- İL NÜFUSU : 280.140 4- PERSONEL SAYISI : 4






8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 y ı l l ık : - 5 y ı l l ık : - 1 0 y ı l l ı k :



11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - - Geçirmiş : - Taşıyıcı : - Aktif İnfeksiyon :

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : - Pyelonefrit : - Kistik hastalık : - Vasküler hastalık : - Diabetik nefropati : - Renal malformasyon : - Sebebi bilinmeyenler :

83

Samsun İli S.S.K. Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Abdurrahman ÇOKAY

2- MAKİNA SAYISI : 8 3- İL NÜFUSU : 1.108.710 4- PERSONEL SAYISI : 7





- Çocuk : - - Erişkin : 26

8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : % 9 2 - 5 yıllık : - -10 y ı l l ık : -

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollow Fiber : + - Plate : - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : 3 - Geçirmiş : 3 - Taşıyıcı : - - Aktif infeksiyon : -

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 3 - Pyelonefrit : 5 - Kistik hastalık : 8 - Vasküler hastalık : 1 - Diabetik nefropati : - - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : 9

84

Samsun İli Tıp Fakültesi Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Prof.Dr.Hulusi KOÇAK

2- MAKİNA SAYISI : 8 3- İL NÜFUSU : 1.108.710 4- PERSONEL SAYISI : 10






8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : % 88 - 5 yıllık : %66? - 10 yıllık : - iki hasta -

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollovv Fiber : + - Plate : - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : 13 - Geçirmiş : 9 - Taşıyıcı : 4 - Aktif infeksiyon : -

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 15 - Pyelonefrit : 11 - Kistik hastalık : 1 - Vasküler hastalık : - Diabetik nefropati : 1 - Renal malformasyon : 6 - Sebebi bilinmeyenler : 4

85

Tokat İli Devlet Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Arif ALATINGÖVDE





7- HALEN TEDAVİ GÖREN HASTA SAYISI : 17 - Çocuk : - -Erişkin : 17

8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : % 70 - 5 yıllık : - - 1 0 yıllık : -

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollow Fiber : + - Plate : - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - Geçirmiş ; 1 - Taşıyıcı : 2 - Aktif infeksiyon : -

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 5 - Pyelonefrit : 2 - Kistik hastalık : - - Vasküler hastalık : 1 - Diabetik nefropati : 2 - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : 7

86

Trabzon İli Numune Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Yavuz AYMAN 2- MAKİNA SAYISI : 6 3- İL NÜFUSU : 786.194 4- PERSONEL SAYISI : 11






8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 y ı l l ık : - 5 y ı l l ık : - 1 0 y ı l l ık :

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollow Fiber : - Plate : + - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - Geçirmiş : 2 - Taşıyıcı : - - Aktif infeksiyon : -

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 6 - Pyelonefrit : 10 - Kistik hastalık : 4 - Vasküler hastalık : - Diabetik nefropati : 6 - Renal malformasyon : - Sebebi bilinmeyenler : 20

87

Trabzon İli S.S.K. Hastanesi Hemodializ Merkezi

1- SORUMLU DOKTOR'UN ADI-SOYADI : Dr.Mete ÖZMEN 2- MAKİNA SAYISI : 6 3- İL NÜFUSU : 786.194 4- PERSONEL SAYISI : 11






8- HASTA YAŞAM SÜRESİ - 1 yıllık : - 5 yı l lık : - 1 0 yıl lık :

9- KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ - Hollovv Fiber : + - Plate : - Coil :


11- HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI : - Geçirmiş : - - Taşıyıcı : 3 - Aktif Infeksiyon : -

12- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI - Glomerulonefrit : 25 - Pyelonefrit : - - Kistik hastalık : - - Vasküler hastalık : 2 - Diabetik nefropati : 2 - Renal malformasyon : - - Sebebi bilinmeyenler : -

88

KARADENİZ BÖLGESİNDE HEMODİALÎZ

- HEMODİALİZMERKEZLERİNİNBULUNDUĞU İL SAYISI : 8

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNİNTOPLAM SAYISI : 10 - HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE BULUNAN TOPLAM MAKİNA SAYISI : 55 - HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE BULUNUN TOPLAM PERSONEL SAYISI: 73

- Hemşire : 47 -Teknisyen : 10 -Hizmetli : 16

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNİNBULUNDUĞU İLLERİN TOPLAM NÜFUSU : 4.852.618

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE 1989 YILINDA DÜZENLİ HEMODİALİZ TEDAVİSİNDE ALINAN HASTA SAYISI : 252

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE HALEN TEDAVİ GÖREN HASTA SAYISI : 211

a) Çocuk hasta (0-17 yaş arası) : 16 b) Büyük hasta (18 yaş ve yukarısı) : 195

- HEMODİALİZ TEDAVİSİ GÖREN HASTALARIN YAŞAM SÜRESİ a) 1 yıllık yaşam süre ortalaması : % 75 b) 5 yıllık yaşam süre ortalaması : % 40.5

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE KULLANILAN DİALİZÖR TİPİ a) Hollow Fiber kullanan merkez sayısı : 4 b) Plate kullanan merkez sayısı : 3 c) Hollovv fiber+plate kullanan

merkez sayısı : 3 - HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE UYGULANAN HEMODİALİZ TİPİ

a) Asetatlı : 10 b) Bikarbonatlı : -

- HEMODİALİZ MERKEZLERİNDE BULUNAN HEPATİT B'Lİ HASTA SAYISI: % 12 a) Geçirmiş : 15 b) Taşıyıcı : 9 c) Aktif İnfeksiyon : 1

- TEDAVİ GÖREN HASTALARIN PRİMER RENAL HASTALIĞI a) Glomerulonefrit : 59 b) Pyelonefrit : 35 c) Kistik hastalık : 15 d) Vasküler hastalık : 10 e) Diabetik nefropati : 14 f) Renal malformasyon : 5 g) Sebebi bilinmeyenler : 49

89

ÇUKUROVA BÖLGESİNDE HEMODİALİZ VE TRANSPLANTASYONUN

BUGÜNKÜ DURUMU

Yahya SAĞLIKER

Çukurova Bölgesinde Adana'da 3 adet, G.Antep'te 1 adet ve K.Maraş'ta 1 adet hemodiyaliz merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlerin adres, telefon ve görevli isimleri Tablo l'de görülmektedir.

Bölgemizde mevcut olan hemodiyaliz merkezlerinde toplam 34 adet sun'i böbrek cihazı bulunmaktadır. Mevcut cihazlar ve tipleri Tablo ll'de geniş kapsamlı olarak gösterilmektedir.

Tüm merkezlerde toplam 162 hasta şu anda tedavi görmektedir. Açıldıkları- tarihlerden bugüne kadar tedavi gören toplam hasta sayısı ise 2071'dir (Tablo III).

Hemodiyalize giren hastaların en büyük çoğunluğunu sırayla kronik tübülo- interstisyel nefrit (% 25), hipertansif nefropati (%25) ve glomerülonefrit (% 20) teşkil etmektedir (Tablo IV).

Merkezlerde çok değişik komplikasyonlar oluşmakta, bunların başında kan basıncı değişmeleri (% 50), bulantı-kusma (% 30), cihaz problemleri (% 40) gelmektedir (Tablo V).

Hasta yaşam süreleri merkezlerin eskiliğine göre değişmekte ve 3 ay-8 yıl ile Çukurova Tıp Fakültesi en uzun yaşam süreli hastaya sahip olmaktadır. 1 yıllık sürvi çeşitli merkezlerde % 90, 3 yıllık sürvi % 70 boyutlarında değişmektedir (Tablo VI).

ölüm nedenlerinin başında kalb yetmezliği % 60-% 90 ile gelmekte, bunu kardiyak arest % 10 ile takip etmektedir (Tablo VII).

Çukurova yöresinde transplantasyon henüz başlamış olup şu ana kadar 2 hastaya anneden çocuğa canlı böbrek nakli yapılmış olup her ikiside çok sağlıklı durumdadır (Tablo VIII).

90

Henüz çok sayıda böbrek nakli yapılmadığından sadece 2 hastanın ve veri- cilerinin doku grupları Tablo IX'da verilmiştir.

Transplantasyon immünosupresif protokolü Tablo X'da da görüldüğü gibi klasik protokolü içermektedir.

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz Merkezleri Hemodiyaliz Cihazları

Adet Tipleri

Çukurova Tıp Fakültesi 11 Cobe Gambro Travenol Fresenius

-5 -2 -3 -1

SSK Adana Hastanesi 9 Cobe -9

Adana Sağlıker Hemodiyaliz Merkezi 6 Fresenius Sitam HD 10 Sisters

-2 -2 -2

Gaziantep SSK Hastanesi 6 VVillock -6

Kahramanmaraş Devlet Hastanesi 2 Gambro -2

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz Merkezleri Hasta Sayıları

Mevcut Hasta Savısı Bugüne Kadarkı Hasta Savısı

Çukurova Tıp Fakültesi 47 1560

Adana SSK Hastanesi 82 427 Gaziantep SSK Hastanesi 22 71 K.Maraş Devlet Hastanesi 11 13

91

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz Merkezleri KR.Renal Yetm. Nedenleri

Çukurova Tıp Fak. Adana SSK H. G.Antep SSK H. K.Maraş DH. Hipertansif nefropati %20 Fazla %35 %30 T İN. %25 Fazla % 15 Hipertansif nefropati %25 % 10 Diyabet % 5 %30 % 15 Polikistik B.H. % 5 Amiloidozis % 5 Fazla % 15 Vaskülit (Öz.SLE) %: 2 Fazla Diğer Nedenler % 13 %20

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz Merkezleri Hemodiyaliz Komplikasyonları

Çukurova Tıp Fak. Adana SSK H. G.Antep SSK H. K.Maraş DH.

Kan basıncı değişmeleri %50 Fazla %36 Bulantı, kusma %30 %36 Kramp % 5 Fazla % 9 Ateş % 1-2 % 9 Disekilibriyum Send % 0-1 Kanama Cihaz problemleri %40 Diyatezi Fazla Filtre ve set problemleri % 1-2 Şant problemleri % 5 HBsAg pozitifliği % 5 AİDS % 0

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz MerkezleriYaşam Süreleri

Çukurova Tıp Fak. Adana SSK H. G.Antep SSK H. K.Maraş DH.

Yaşam Süresi 3 Ay-8 Yıl arası 1.5-2 Yıl 1 Ay-1 Yıl I. Yıllık Sürvi %90 %90 3. Yıllık Sürvi %70 %65

92

Çukurova Bölgesi Hemodiyaliz Merkezleri Ölüm Nedenleri

Çukurova Tıp Fak. Adana SSK H. G.AntepSSKH. K.Maraş DH.

Kalb Yetmezliği %60 Özellikle %90 Ölen tek hasta Enfarktüs % 5 Perikardit ve Diyabetik şok Kalb-Akciğer durması % 10 pulmoner 1 hasta Ak.Ca. Serebro-Vasküler % 5 emboli 1 hasta Will tüm. Çeşitlikanamalar % 5 fazla 1 hasta Tifo perf. Sepsis % 2 Fazla KR.Aktif Hepatit % 3 Diğer Nedenler %10

Çukurova Tıp Fakültesi Transplantasyon Tablosu -I

TOPLAM : 2

CANLI VEYA

KADAVRA : 2 Canlı verici

AKRABALIK : 2'si de Anneden çocuğa

YAŞ : 1. Hasta Verici 45 Yaş K, Alıcı 26 Yaş K 2. Hasta Verici 65 Yaş K, Alıcı 36 Yaş E

Çukurova Tıp Fakültesi Transplantasyon Tablosu - II

I. Hasta : A26(10), A38(16) A2(A2+A28), A26(10) DR 5, DqW 3 (DqW 7) B 40, DR 2, DR 5

II. Hasta : A 2,A24(9), B14(12) A^A^ ) , B 3 5 ÇW 5, DR 5 (W 11) B 44(12), CW 4, CW5 DR 3 DR 5(W11), DRW 8

93

Çukurova Tıp Fakültesi Transplantasyon Tablosu - III

Prednisolon Azatiopirin Siklosporin İMMUNOSUPRESSİF PROTOKOL

1000 mg ameliyatta 60mg/gün-ORAL 20mg/gün idame

1.5mg/Kg

Aynı

5 mg/Kg

2 mg/Kg idame YAŞAM SÜRESİ 2'si de Yaşıyor 1. Hasta 5. ay

2. Hasta 1. ay

POSTTRANSPLANT KOMPLİKASYON 2. HASTADA DA MUHTEMEL SİKLOSPORİN TOKSİSİTESİ

DONÖR KOMPLİKASYONU

94

TÜRKİYE GENELİNDE HEMODİALİZ (Mayıs 1990 itibariyle)

Toplam Makine Adedi : 642

Merkez Sayısı : 67

Hemodializ Yapılan Toplam Hasta Sayısı : 17460

Halen Düzenli HD Tedavisinde Olan Hasta Sayısı : 3069

Survi 1 Yıl : % 65.6 (% 18-95) 2 Yıl : % 50.7 (% 18.3-88) 5 Yıl : % 31.5 (% 4-76)

Hepatit : % 3-12

Hemodializ Tipi Bikarbonat : 5 Merkezde Asetat : 66 Merkezde

ölüm Nedenleri Kardiovasküler : % 44 (% 13-80) Serebrovasküler % 13.1 (% 1.4-21.1) Enfeksiyon : % 7 (% 1.3-38) Kanama : % 8.3 (% 1.4-22) Diğer : % 27.9 (% 10-63.2)

Kronik Renal Yetersizlik Nedenleri Kr.Glomerulonefrit : % 24 (9.6-59) Kr.intersisyel Nefrit (Ürolitiaz ve VUR VS.) : % 19 (13.8-35) Primer Hipertansiyon : % 9(2-20) Diabetik Nefropati : % 5(2-14) (Tip MI) Kongenital Nefropati : % 5.5(4-15) (Polikistik Böb. vd.) Diğerleri (Amiloid, vaskulit vs.) : % 12 (5.2-13) Bilinmeyen : % 26 (6-50)

95

TÜRKİYE GENELİNDE TRANSPLANTASYON (Mayıs 1990 itibariyle)

Merkez Adedi : 13

Transplantasyon Sayısı : 1473 Canlı : 1321 Kadavra : 152

Alıcı Yaş Dağılımı : 17-57 (3 Merkez sonucuna göre)

Donör Yaş Dağılımı : 18-65 (2 Merkez sonucuna göre)

Canlı Alıcıda Survi 1 Yıl : % 75-100 2 Yıl : % 72-100

Kadavra Alıcıda Survi 1 Yıl : % 66-88 2 Yıl : % 41-87.5

Canlı Graft Survi 1 Yıl : % 80-94.3 2 Yıl : % 72-88.3

Kadavra Graft Survi 1 Yıl : % 55-94.2 2 Yıl : % 33-92.4

Komplikasyonlar Cerrahi : % 1.4-55.5 Enfeksiyon : % 7.1-88.8 Metabolik : % 1.2-37 Psikiyatrik :

İmmunosupressif Protokolü Konvansiyonel : (AZA + Pred) 3'lü tedavi : (CyA + AZA + Pred) 4'lü tedavi : (CyA + AZA + Pred + OKT3)

Tüm merkezlerde uygulanıyor

TÜRKİYE GENEL SONUÇLARI (Mayıs 1990 itibariyle)

Hemodializ Transplantasyon

Hasta Sayısı Bugüne kadarki Halen Düzenli Makine Kadavra Canlı Toplam Hasta HD Yapılan Sayısı Marmara Bölgesi(istanbul) 3088 1170 210 99 95 Doğu Marmara 996 212 48 4 5 İç Anadolu 9054 825 189 23 1077 Akdeniz 421 50 9 16 115 Ege 890 280 52 10 27 Çukurova 2071 162 34 - 2 Karadeniz 546 298 77 - - Doğu Anadolu 394 72 23 - - Toplam 17460 3069 642 152 1321

Akut ve geçici

girenler hariçtutulmuştur

Toplam Transplantasyon

1473

tÜrkİye'de hemodİalİz ve …a.Ü.t.f. ibni sina hastahanesi 1600 96 gazi Üniversitesi tıp...

Documents