tilsynsrapport skulen sitt arbeid med elevane … · - skulen nyttar skuleprogrammet zippy’s...

FYLKESMANNEN

I SOGN OG FJORDANE

TILSYNSRAPPORT SKULEN SITT ARBEID MED ELEVANE SITT

PSYKOSOSIALE MILJØ

Lærdal kommune

Lærdalsøyri skule

2013

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE

2

Innhald 1. Tema for tilsynet: Skulen sitt arbeid med elevane sitt psykososiale miljø ..................... 3 2. Gjennomføring av tilsynet ...................................................................................... 4 3. Fylkesmannen sine vurderingar og konklusjonar ....................................................... 4

3.1 Førebyggjande arbeid og internkontroll ............................................................... 5 3.2 Det individuelt retta arbeidet ved skulen ............................................................. 9 3.3 Brukarmedverknad .......................................................................................... 13

4. Pålegg om endring ............................................................................................... 16 5. Oppfølging av tilsynsresultata – krav om eigenerklæring om at lovbrota er retta ......... 16 6. Klage ................................................................................................................. 17 Vedlegg 1 Oversyn over innsend dokumentasjon ...................................................... 19 Vedlegg 2 Oversyn over dei som er intervjua ........................................................... 20 Vedlegg 3 Rettslege krav ....................................................................................... 21


3

1. Tema for tilsynet: Skulen sitt arbeid med elevane sitt psykososiale miljø

Det blir gjennomført felles nasjonalt tilsyn i perioden 2010 - 2013 der temaet er skulen sitt arbeid

med elevane sin rett til eit godt psykososialt miljø, jf. opplæringslova kapittel 9a. Hovudregelen for

tilsynet er § 9a-1, og dei andre reglane som er kontrollerte, må sjåast i lys av denne. Tilsynet er

likevel avgrensa til berre å gjelde skulen sitt arbeid med det psykososiale miljøet.

Det rettslege utgangspunktet for tilsynet er delt inn i tre hovudkategoriar:

Det førebyggjande arbeidet ved skulen - § 9a-4, jf. § 9a-3 første ledd.

Det individuelt retta arbeidet ved skulen - § 9a-3 andre og tredje ledd.

Skulen si plikt til samhandling og involvering med ulike råd og utval (brukarmedverknad) -

§§ 9a-5, 9a-6 og kapittel 11.

Opplæringslova § 13-10 om forsvarleg system og § 9a-4 om internkontroll

Det er ikkje ført særskilt tilsyn med opplæringslova § 13-10 andre ledd i dette tilsynet.

Opplæringslova § 13-10 andre ledd er ein overordna regel som pålegg skuleeigar å ha eit forsvarleg

system for oppfølging av alle lovkrava. I tidlegare tilsyn har det vore stort fokus på

internkontrollsystemet i kommunane. I det felles nasjonale tilsynet 2010 -2013 er det

internkontrollen ved kvar enkelt skule knytt til elevane sitt psykososiale miljø det blir ført tilsyn

med. Kravet til internkontroll i samband med dette er særleg regulert i opplæringslova § 9a-4, jf. §

9a-3 første ledd.

Kommunen sitt ansvar

Sjølv om opplæringslova legg ansvaret på skuleleiinga for den daglege gjennomføringa og

etterlevinga av dei kontrollerte reglane, er det kommunen som har det overordna ansvaret. Det er

kommunen som skuleeigar som må syte for at skuleleiinga ved kvar skule etterlever krava og

pliktene i lova, og at dei tilbyr dei tenestene og aktivitetane som lova omtalar.

Oppfyllinga av elevane sin rett til eit godt psykososialt miljø skjer på skulen. Det er skuleleiinga og

dei tilsette som i det daglege må arbeide for eit godt skulemiljø. Kommunen som skuleeigar er

likevel øvste ansvarlege for at pliktene etter kapittel 9a blir oppfylte. Dette inneber at det er

kommunen som er ansvarleg for oppfylling av elevane sine rettar sjølv om det tilsynet har undersøkt

har vore handlingar som skjer i skulen. Kommunen er derfor adressat for eventuelle pålegg om

endring i samsvar med opplæringslova § 14-1 tredje ledd.

Føremålet med tilsynet

Det overordna målet med tilsynet er å rette fokuset mot og styrkje arbeidet med det psykososiale

miljøet ved skulane og skulane si evne til å førebyggje og handtere krenkjande åtferd. Gjennom

kontroll med om skulane følgjer lovkrava på dette feltet, skal eventuell lovstridig praksis avdekkjast.

Gjennom pålegg om endring skal slike forhold rettast opp.

Eit godt skulemiljø er ein viktig innsatsfaktor for ein god skule og for realisering av

føremålsparagrafen i § 1-1 i opplæringslova. Manglar ved skulemiljøet kan føre til mistrivsel blant

elevane, og det vil kunne ha direkte innverknad på læringsutbytet deira.


4

Dei overordna føremåla med det felles nasjonale tilsynet i 2013 er å:

sikre at skuleeigarar og skuleleiarar driv eit aktivt og førebyggjande arbeid for å sikre

elevane eit godt psykososialt miljø

sikre at skuleeigarar og skuleleiarar syter for at dei tilsette på ein tilfredsstillande måte

handterer krenkjande åtferd som dei får kunnskap eller mistanke om

sikre at skuleeigarar og skuleleiarar syter for at elevar, foreldre, råd og utval blir involverte

og engasjerte i skulemiljøarbeidet

Det blir presisert at tilsynsrapporten ikkje gir ei heilskapsvurdering av skuleeigaren og

skulen. Rapporten omhandlar berre resultat knytte til det temaet som er valt for det felles

nasjonale tilsynet i 2013.

2. Gjennomføring av tilsynet

Etter opplæringslova § 14-1 andre ledd har departementet heimel til å føre tilsyn med offentlege

skular. Denne retten er delegert til Fylkesmannen. Fylkesmannen skal ha tilgang til skuleanlegg og

dokumentasjon.

Tilsynet har vore utført ved å hente inn og vurdere dokumentasjon, skriftlege utgreiingar og

munnlege opplysningar.

Det er skulen som etter lova pliktar å sikre at den enkelte eleven får oppfylt retten sin til eit godt

psykososialt miljø, jf. § 9a-1 og § 9a-3 første ledd. Skulen vil her seie: skuleeigar, skuleleiinga og

dei tilsette ved skulen.

Gangen i tilsynet

Varsel om tilsyn med pålegg om å sende inn utgreiing og dokumentasjon til kommunen og

skulane 24.06.2013

Mottak av dokumentasjon og utgreiing frå skulen 23.09.2013

Dagsorden for tilsynet i brev datert 24.06.2013

Opningsmøte 22.10.2013

Samtalar/intervju 21.01.2013 og 22.10.2013

Varsel om vedtak og førebels rapport datert 19.11.2013

Sluttmøte 21.11.2013

Frist for tilbakemelding om varsel om vedtak og førebels rapport 11.12.2013

3. Fylkesmannen sine vurderingar og konklusjonar

Det er informert nærare om dei rettslege krava og kva dei inneber i opningsmøtet 22.10.2013. Dei

rettslege krava er tekne med i vedlegg 3 til denne rapporten. Vi viser også til rundskrivet frå

Utdanningsdirektoratet om elevane sin rett til eit godt psykososialt miljø, Udir-2-2010.

Som svar på varsel om tilsyn vart det frå leiinga ved skulen sendt inn ei tilstandsvurdering med

vedlegg. Fylkesmannen finn at dokumentasjonen i noko mindre grad enn vanleg inneheld

kommunale- eller skuleinterne rutinar. På bakgrunn av dette vart informasjonen vi fekk gjennom

samtaler og intervju sentralt i tilsynet.

Fylkesmannen fekk etter at intervjua var gjennomført tilsendt eit dokument med tittel «Prosedyrar

for eit godt psykososialt skulemiljø» frå Lærdalsøyri skule. Det står i punkt 1.1. om heimel og

virkeområde at prosedyrane omfattar alle grunnskulene i Lærdal kommune, medrekna


5

skulefritidsordninga. Dokumentet inneheld m.a. ein gjennomgang av leiinga og dei tilsette sitt

ansvar og plikter etter kapittel 9 a i opplæringslova. Det er og lagt vekt på å nyansere omgrepa

krenkjande ord, handlingar og mobbing. Tilsette skal skrive under på at dei har fått informasjonen i

heftet og at informasjonen er forstått. Til tross for at rutinane skal gjelde alle skulane i kommunen

stadfestar leiar for kultur og oppvekst at kommunen ikkje har utarbeidd dokumentet. Prosedyrane er

nye og rutinane i dokumentet er ikkje implementerte. Prosedyrane si formelle forankring er uklåre.

Fylkesmannen legg ikkje dokumentet til grunn i den vidare vurderinga av skulen sitt system.

3.1 Førebyggjande arbeid og internkontroll

For å oppnå eit godt psykososialt miljø er det ein naudsynt føresetnad at det blir drive eit

førebyggjande arbeid som skal forhindre uønskt/krenkjande åtferd. Dette inneber at skuleleiinga må

ha ei ”føre var”–haldning til eventuelle situasjonar og utfordringar som kan oppstå i skulekvardagen,

og som kan ha negativ innverknad på elevane sitt skulemiljø.

Rettslege krav

Det rettslege utgangspunktet for tilsynet sin kontroll med det førebyggjande arbeidet ved skulen

finst i opplæringslova § 9a-4, jf. § 9a-3 første ledd. Skuleeigarar og skuleleiarar skal arbeide

førebyggjande for å forhindre at uønskt åtferd oppstår. Det førebyggjande arbeidet skal vere aktivt,

systematisk og kontinuerleg. Reglane presiserer plikta skulen har til å sikre at elevane sin rett etter

§ 9a-1 blir oppfylt. Sjå også vedlegg 3.

Dokumentasjon og vurdering

I samband med skulen sitt førebyggjande arbeid og internkontroll, har Fylkesmannen lagt vekt på

følgjande:

Kan skulen dokumentere korleis ein jobbar med det førebyggjande arbeidet?

- Kommunen har slutta seg til Manifest mot mobbing, åra 2011-2014.

- Kommunen har tilsett ein miljøarbeidar for alle skulane i Lærdal. Personen er tilsett i 100

prosent stilling med eit særleg ansvar for psykisk helse. Stillingsressursen er organisatorisk

lagt til Lærdalsøyri skule, og rektor på skulen er næraste leiar for denne stillinga.

Miljøarbeidaren har m.a. i oppgåve å gjennomføre samtalegrupper som eit ledd i det

førebyggjande arbeidet ved Lærdalsøyri skule. Andre oppgåver kan vere å leie prosjektarbeid

som «Kast masken» og «Alle har ei psykisk helse» for 8.-10. klasse. Viktige

samarbeidspartnarar er helsesøster, psykiatrisk sjukepleiar, BUP, barnevern og politi.

- Skulen har ordensreglement, sist revidert av samarbeidsutvalet 24.05.2012.

- Skulen sin handlingsplan mot mobbing er datert 10.06.2010. Planen inneheld eit oversyn

over førebyggjande tiltak og framgangsmåte ved melding av mobbing. Det er sett i gang eit

arbeid for å lage ein ny handlingsplan.

- Ei arbeidsgruppe ved Lærdalsøyri skule har laga eit framlegg til ny handlingsplan mot

mobbing for Lærdalsøyri skule. Planen vart sendt ut på høyring med frist 24.09.2013.

Foreldrerådet sitt arbeidsutval fekk høyringsfrist til 25.10.2013. Kommunen og skulen

planlegg å prøve ut planen ved Lærdalsøyri skule skuleåret 2014-2015. Etter dette skal det

ferdigstillast ein felles handlingsplan om mobbing for alle skulane i kommunen.

- Alle elevane i ungdomsskulen har gått gjennom framlegg til ny handlingsplan i lag med

kontaktlærarane sine, jf. referat frå elevrådet for ungdomsskulen 6. september 2013.

- Skulen har utvikla og teke i bruk ulike skjema i det førebyggjande arbeidet, t.d. samtale-

skjema som skal nyttast i dialogen mellom elev, føresette og skulen. Tema i samtalen er

mellom anna trivsel i timane og friminutt, åtferd mot elevar og vaksne på skulen, samarbeid

heim- skule og foreldra si oppfatning av eleven sin skulekvardag. Andre døme er skjema til

bruk ved elevsamtale og varslingsskjema som gjeld elevane sitt psykososiale miljø.

- Skulen nyttar kommunen sin plan for «Frå eldst til yngst» med årshjul for å sikre overgangen

mellom barnehagen og skulestart.


6

- Skulen gjennomfører årleg ei eiga trivselsundersøking for 5.-10. klasse, sist gjennomført

skuleåret 2012-2013. Resultata av undersøkinga vart gjennomgått i lærarkollegiet og med

elevane.

- Elevundersøkinga vert gjennomført for 7. og 10. klasse.

- Kontaktlærar for elevrådet lagar årleg ei årsmelding for elevrådet ved Lærdalsøyri skule.

Årsmeldinga for skuleåret 2012-2013 har ein grundig gjennomgang av organisering,

arbeidsoppgåver, ei evaluering av arbeidet i elevrådet og føresetnadane for elevmedverknad

for alle elevene ved skulen.

- Elevrådet er aktivt og set fokus på mobbing ein gong i året. Det blir laga spørjeskjema og

gjennomført diskusjonar på bakgrunn av det som kjem fram i granskinga. Diskusjonane skjer

både i elevrådet og i klassane i etterkant og er styrte av elevrådsrepresentantane.

- Skulen har tre team fordelt på lærarane i alle klassane (1.-4. klasse, 5.-7. klasse og 8.-10.

klasse). Teama har møte kvar tysdag, og frå skulestart inneverande skuleår skal dei ha det

psykososiale miljøet som fast tema på saklista.

- Det vart gjennomført ei venskapsveke skuleåret 2012-2013 for 1.-4. klasse. I inneverande

skuleår skal det gjennomførast ei liknande veke for heile skulen.

- Skulen nyttar skuleprogrammet Zippy’s venner i 1.-4. klasse. Alle tilsette på steget er no

autoriserte i bruk av programmet.

- Skulen har ein inspeksjonsplan som syner kven som skal har inspeksjon til ulike tider. Det

går fram av rektor si tilstandsvurdering at vaktene skal ha gule vestar på slik at elevane lett

kan ta kontakt med ein vaksen ute i friminutta. Skulen har ikkje eigen instruks for vaktene i

friminutta.

- Skulen arrangerer ulike turar og sosiale aktivitetar for alle elevane i løpet av skuleåret.

Har skulen sett seg skriftlege mål for skulemiljøet?

- Det er formulert mål i eit felles måldokument for skulane i Lærdal. Målet seier at skulane skal

vere ein god stad å vere og ein god stad å lære. Lærdalsøyri skule har sett opp strategiar for

arbeidet med å nå dette målet som t.d. gode klassemiljø, elevmedverknad, handlingsplanar,

trivselsopplegg og stimulerande utemiljø. Fylkesmannen har ikkje fått dokumentert det

gjeldande mål- og strategidokumentet for skulane i Lærdal kommune.

- Det kjem fram i intervju med leiar for kultur og oppvekst at dokumentet med mål og

strategiar for skulane i Lærdal kommune er forelda. Kommunen er i gang med å lage eit nytt

måldokument. Dokumentet skal innehalde årshjul og evaluering av tiltak og skal handsamast

politisk våren 2014.

Kan skulen dokumentere korleis ein evaluerer arbeidet med skulemiljøet?

- Det kjem fram i intervju at Lærdal kommune har bedt skulane om å rapportere om tilstanden

på området i samband med den årlege tilstandsrapporten, og slik sett meiner kommunen at

dei evaluerer skulane sitt arbeid. Kommunen har utover dette ikkje noko system for å sjå til

at skulane evaluerer arbeidet med elevane sitt psykososiale miljø.

- Fylkesmannen har fått tilsendt kommunen sin siste tilstandsrapport datert 17.10.2013. Tal

frå Elevundersøkinga for Lærdal kommune er lagt inn for indikatorane: trivsel med lærarane

og mobbing på skulen. Fylkesmannen finn at kommunen i rapporten ikkje har gjort særlege

vurderingar knytt til det psykososiale miljøet ved skulane eller noko evaluering av skulane

sitt arbeid med elevane sitt miljø.

- Kvar vår gjennomfører skulen ei eiga trivselsundersøking. Funn frå undersøkinga vert

presentert på ei samling med dei tilsette, og endringar blir diskutert på klassenivå.

- Rektor har medarbeidarsamtale med dei tilsette to gongar per år. Det kjem fram i intervju at

elevane sitt psykososiale miljø er tema på desse samtalane. Dette er ikkje dokumentert

gjennom ein mal eller samtaleguide som skisserer rammene og tema for

medarbeidarsamtalane ved skulen.

- Lærarane har trinnmøte kvar veke. Dette fungerer m.a. som ein arena for å ta opp elevsaker

og hendingar til diskusjon.

- Skulen sin møteplanen for hausten inneheld temaet det psykososiale miljøet. Vurdering av

skjema for samtale med elevar og foreldra, skulen sitt varslingsskjema og rutinar for

vaktordning i friminutt er sett opp som tema denne hausten. Fylkesmannen oppfattar planen


7

som berre delvis gjennomført ved at det for nokre av møta er sett inn kven som deltek og

kven som er ansvarleg. Vidare er det lagt opp til vurdering av rutinar for vaktordninga i

friminutta. Fylkesmannen finn det ikkje dokumentert at skulen har ein rutine for innhald i

inspeksjonen per dags dato.

- Det vert stadfesta i intervju med leiinga og dei tilsette at skulen per i dag ikkje har eit aktivt,

systematisk og planmessig system for å evaluere arbeidet med skulemiljøet.

Kan skulen dokumentere korleis dei skaffar seg kjennskap til den einskilde elev si oppleving av

skulemiljøet?

- Skulen har eit varslingsskjema som skal nyttast til registrering av plaging og/eller mobbing i

friminutta. Varslingsskjemaet skal og nyttast i samtale med foreldra. Rektor skal motta

varslinga.

- Skulen nyttar eigenvurderingsskjema for ulike klassesteg, vurderingsskjema til bruk i

elevsamtale og vurderingsskjema til bruk i foreldresamtale.

- Skulen gjennomfører elevsamtalar to gongar i året.

- Elevundersøkinga vert gjennomført for 7. og 10. klasse.

- Skulen har gjennomført eiga trivselsundersøking for skuleåret 2012-2013. Undersøkinga er

arbeidd med i personalgruppa og med elevane.

- Det er laga inspeksjonsplanar, dvs. kven som skal ha inspeksjon til ulike tidspunkt, hausten

2013. Dei tilsette har på seg eigne vestar under inspeksjonen slik at dei vert lettare å

identifisere for elevane. Fylkesmannen finn det ikkje dokumentert at skulen har eigen

instruks for innhaldet i inspeksjonen.

- Kommunen har ei stilling som miljøarbeidar. Ressursen skal nyttast av alle skulane i

kommunen, men personen har fast kontorplass på Lærdalsøyri skule. Miljøarbeidaren skal

mellom anna arbeide med mobbing og anti-sosial åtferd. Miljøarbeidaren gjennomfører

samtalar med elevar og foreldre.

Kan skulen dokumentere korleis ein følgjer opp observasjonar som er gjort gjennom

kartlegging/observasjonar/samtalar?

- I handlingsplan mot mobbing er det skissert ein framgangsmåte dersom nokon vil melde frå

om mobbing. Denne framgangsmåten gjeld og ved observasjon av krenkjande ord eller

handlingar. Rutinen for oppfølging av observasjonar vart stadfesta i intervju med dei tilsette.

Handlingsplanen har ikkje vore diskutert med heile personale, etter at skulen fekk si

noverande leiing.

- Skulen innførte våren 2012 eit skjema som skal nyttast av dei tilsette for å varsle leiinga ved

observasjon av krenkjande åtferd. Skjema legg opp til at leiinga skal varslast straks og at

arbeidet med hendinga skal halde fram på lågast mogleg nivå i organisasjonen.

Varslingsskjemaet og prosedyren i handlingsplan mot mobbing vert av leiinga ved skulen sett

på som skriftlege rutinar for oppfølging av avdekka hendingar om krenkjande åtferd.

- Det kjem fram i intervju at dei tilsette ikkje kjenner til varslingsskjemaet som skal nyttast

ved varsling til leiinga. Praksis synes å vere at lærarane nyttar ei loggbok, drøftar situasjonen

med kollegaer på teamet og prioriterer kontakt med heimen høgt.

- Skulen gjennomfører eiga trivselsundersøking årleg. Det kjem fram i kommentarar til

intervjureferat at leiinga ved skulen ein gong justerte klassesamansetning til nokre elevar

som eit resultat av personalgjennomgang av undersøkinga og samarbeid med føresette.


8

Er det klargjort kven som har ansvaret for å gjennomføre tiltaka knytt til det førebyggjande

arbeidet?

- Det går ikkje klårt fram av dokumenta som er sendt inn i forkant av tilsynsbesøket kven som

har ansvaret for det førebyggjande arbeidet ved skulen.

- Det kom fram i intervju at det var ulike oppfatningar av kven som har ansvar for det

førebyggjande skulemiljøarbeidet.

- Det kom og fram i intervju at det er sett i gang ein prosess i regi av leiinga ved skulen der

ansvarsplassering av det førebyggjande skulemiljøarbeidet og regelverkskunnskap vil stå

sentralt.

- Arbeidet er planlagd å vare i eitt år, med evaluering årleg.

Er skuleleiinga involvert i den daglege gjennomføringa av det systematiske skulemiljøarbeidet?

- Rektor ved skulen skal begynne med skulevandring og gå rundt i klassane for å kome tettare

på aktiviteten i klasserommet. Det er gjennomført eit møte med alle elevane klassevis ved

skulestart og ein time med elevane til jul for å snakke om sakene som var oppe ved

skulestart. Lærarane er ikkje med på desse møta, og tema er korleis dei opplever situasjonen

i klassen.

- Det er uavklart for Fylkesmannen i kva grad skuleleiinga er systematisk involvert i den

daglege gjennomføringa av skulemiljøarbeidet.

Kan skulen dokumentere korleis dei har definert kva som vert sett på som krenkjande åtferd?

- I ordensreglementet står det at skulen skal vere ein trygg og triveleg stad å vere for både

elevar, lærarar og dei andre tilsette ved skulen. «Derfor skal me visa høvisk framferd og vera

gode kameratar i tida me er på skulen. Dei eldre elevane må ta særleg omsyn til dei yngre.»

I samband med førebygging av ulukker går det fram at ein ikkje skal plage andre med

framferda eller språkbruken.

- I handlingsplanen mot mobbing er det ikkje definert kva skulen ser på som krenkjande

åtferd.

- Leiinga ved skulen stadfestar i intervju at det ikkje har vore ein felles prosess ved skulen når

det gjeld å definere kva dei ser på som krenkjande åtferd.

- Kommunen har ikkje hatt ein felles prosess med skulane når det gjeld å drøfte kva dei ser på

som krenkjande åtferd.

Kan skulen dokumentere korleis dei tilsette, elevane og foreldra vert gjort kjende med kva skulen

ser på som krenkjande åtferd?

- Det kjem fram i intervju med leiinga at tilsette, foreldre og elevar ikkje har vore involvert i

ein felles prosess eller har fått informasjon om kva skulen ser på som krenkjande ord og

handlingar.

- I intervju blir det forklart at ordensreglementet er tema på første foreldremøte og lærarane

har diskuterer konsekvensar ved brot på reglane med foreldra.

- I vurderingsskjemaet som elevane skal fylle ut i forkant av elevsamtalen må eleven ta stilling

til ein del utsegner som indirekte definerer kva som er ønskt og uønskt åtferd. - Foreldra og elevar i 6. klasse fekk våren 2013 eit sommarbrev der det står at klassen har

brukt mykje tid til å snakke om positivt språk, positive tilbakemeldingar og positivt

kroppsspråk.

- Det går fram av intervju at temaet har i nokon grad vore oppe i samtalar mellom lærarane,

foreldra og elevane.


9

Vurdering

Tilsynet har fokusert på i kva grad skulen har dokumentert planar og rutinar, i kva grad dei vert

etterlevd i praksis og om skulen har dokumentert at planar og rutinar vert evaluerte.

Skulen har adekvate rutinar for å skaffe seg kjennskap til den einskilde elev si oppleving av

skulemiljøet. Det er meir uklårt kva rutinar som gjeld dersom tilsette gjennom dette får mistanke

eller kunnskap om krenkjande ord eller handlingar.

Ein sentral rutine i skulen sitt styringssystem er eit varslingsskjema som skal fange opp

observasjonar og sikre at leiinga vert varsla straks ved tilfelle av observerte krenkingar. Det kom

fram i intervju at dei tilsette ikkje kjende til dette skjemaet. For å kunne ivareta elevane sine rettar

til eit godt psykososialt miljø er det vidare viktig at det er ei felles oppfatning blant dei tilsette kva

det skal varslast om. Både tilsette, elevar og foreldre skal vere kjende med kva skulen ser på som

krenkjande åtferd.

Skulen har hatt ein praksis på å revidere ordensreglane i samarbeidsutvalet årleg. Skulen har ikkje

evaluert ordensreglane inneverande skuleår. I opplæringslova går det fram at kommunen skal gi

forskrifter om ordensreglement for den enkelte grunnskule. Oppgåva kan delegerast. Vi har i dette

tilsynet ikkje sett særskilt på krava til ordensreglementet, men slik reglementet ligg føre er det

berre gjeldande for eit skuleår.

For å oppfylle kravet til eigenkontroll er det viktig at skulen både har rutinar for å følgje med på

skulemiljøet og den enkelte eleven si oppleving av det. Skulen må mellom anna ha rutinar for å

avdekkje og handtere problem når dei dukkar opp og ikkje minst kontrollere at rutinane blir følgde.

Eit forsvarleg system inkluderer og kravet om avklarte ansvarslinjer og fordeling av mynde i

organisasjonen.

Fylkesmannen finn at skulen er aktiv når det gjeld ei rekkje førebyggjande aktivitetar, men at

skulen manglar systematikk i det førebyggjande arbeidet. Dette inkluderer behovet for eit

heilskapleg evalueringssystem.

Fylkesmannen sin konklusjon

Lærdal kommune – Lærdalsøyri skule har ikkje dokumentert godt nok at skulen tek i vare dei

rettslege krava som gjeld for det førebyggjande arbeidet og internkontroll.

3.2 Det individuelt retta arbeidet ved skulen

Det førebyggjande arbeidet må sjåast i samanheng med det individuelt retta arbeidet ved skulen.

Det er viktig for oppfyllinga av krava i opplæringslova at dei førebyggjande tiltaka som blir planlagde

blir etterlevde i praksis.

Skulen si plikt til å gripe inn når det oppstår forhold som er krenkjande for éin eller fleire elevar

følgjer hovudsakleg av § 9a-3, andre og tredje ledd. Opplæringslova inneheld særskilte plikter for

skulen som gjeld det psykososiale miljøet og gir eleven/foreldra særskilte rettar knytte til

saksbehandlinga ved skulen. Ved å kontrollere korleis skulane etterlever dei konkrete pliktene i §

9a-3 andre og tredje ledd, vil tilsynet kunne medverke til å sikre at skulane i praksis arbeider for å

fremje helse, trivsel og læring for elevane.

Rettslege krav

Skuleeigar, skulen, rektor og alle tilsette pliktar å sikre elevane sin individuelle rett etter § 9a-1

gjennom individuelt retta arbeid. Det individretta arbeidet ved skulen er regulert i § 9a-3 andre og

tredje ledd i opplæringslova. Reglane presiserer at alle som er tilsette ved skulen har ei

handlingsplikt som inneber plikt til i å gjere undersøkingar, plikt til å varsle rektor og plikt til å gripe

inn når det er naudsynt og mogleg. Vidare blir skulen pålagd å behandle oppmodingar frå elevar

eller foreldre som gjeld det psykososiale miljøet etter reglane om enkeltvedtak i forvaltningslova.

Sjå også vedlegg 3.


10


Dokumentasjon og vurderingar av det individretta arbeidet baserer seg i stor grad på intervju med

tilsette. Samtalar med elevar og foreldre har òg vore ei viktig informasjonskjelde.

Er dei tilsette gjort kjent med si handlingsplikt? 1

- Leiinga ved skulen har orientert dei tilsette om handlingsplikta etter kapittel 9a i

opplæringslova på to møte hausten 2013.

- Det vert stadfesta i intervju at reinhaldarar og vaktmeister ikkje har fått informasjon om

handlingsplikta.

Kjenner dei tilsette til innhaldet i handlingsplikta?

- Det kjem fram i intervju at dei tilsette berre delvis forstår innhaldet i handlingsplikta slik den

kjem fram i § 9a-3 andre ledd i opplæringslova. Det som går igjen er at personalet kjenner til

at dersom dei får melding om noko, så skal dei gjere noko med det. Det som er meir uklårt

er om varslingskravet til leiinga er fullt ut forstått. Assistentane varslar kontaktlærar i stor

grad munnleg. Det går vidare fram av intervju at dersom saker har løyst seg, så har ikkje det

pedagogiske personalet meldt i frå til leiinga ved skulen.

- Leiinga ved skulen opplever å få varsling om saker seinare enn det som er kravet til varsling

etter opplæringslova.

Undersøkjer dei tilsette krenkjande åtferd når dei har mistanke eller kunnskap?

- Lærarane har trinnmøte ein gong i veka og nyttar ofte høve til å ta opp saker på desse møta.

På trinnivå har ein diskutert når ein skal undersøkje ved mistanke eller kunnskap om

krenkjande åtferd. Lærarane er opptekne av at det er fleire tilsette ved skulen som har eit

ansvar i slike saker, t.d. skal assistenten melde inn saker til kontaktlæraren. Kollegaene på

trinnet er viktige diskusjonspartnarar i slike saker. Foreldra har og ei viktig rolle, og det er for

lærarane viktig at foreldra er informerte og stiller opp i slike situasjonar.

- Leiinga ved skulen meiner at dei tilsette undersøkjer ved mistanke eller kunnskap om

krenkjande åtferd. Dette vart til dels stadfesta i samtalane som Fylkesmannen hadde under

tilsynet.

Har skulen rutinar som viser kva ein skal gjere når ein har mistanke eller kunnskap om at ein elev

blir utsett for krenkjande ord eller handlingar?

- I handlingsplan mot mobbing er det skissert ein framgangsmåte dersom nokon vil melde frå

om mobbing. Denne framgangsmåten gjeld og ved observasjon av krenkjande ord eller

handlingar. Det vart stadfesta i intervju at rutinen for oppfølging av observasjonar er kjent

for det pedagogiske personalet.

- Skulen innførte våren 2012 eit skjema som skal nyttast av dei tilsette for å varsle leiinga ved

observasjon av krenkjande åtferd. Skjema legg opp til at leiinga skal varslast straks og at

arbeidet med hendinga skal halde fram på lågast mogleg nivå i organisasjonen.

Varslingsskjemaet og prosedyren i handlingsplan mot mobbing vert av leiinga ved skulen sett

på som den skriftlege rutinen for oppfølging av avdekka hendingar om krenkjande åtferd.

Grip dei tilsette inn ovanfor krenkjande åtferd når dei har mistanke eller kunnskap?

- Skulen sin handlingsplan mot mobbing har ikkje vore diskutert med heile personalet, etter at

skulen fekk ny leiing i 2012.

1 Dersom nokon som er tilsett ved skolen, får kunnskap eller mistanke om at ein elev blir utsett for krenkjande ord eller handlingar som mobbing, diskriminering, vald eller rasisme, skal vedkommande snarast undersøkje saka og varsle skoleleiinga, og dersom det er nødvendig og mogleg, sjølv gripe direkte inn.


11

- I referat frå elevrådsmøte for 8.-10. klasse 06. september 2013 går det fram at elevane

meiner det er mobbing på skulen, og at lærarane ikkje praktiserer ordensreglane like strengt.

Har skulen rutinar for varsling til skuleleiinga og korleis følgjer leiinga opp varsling?

- Våren 2012 vart det utarbeidd eit varslingsskjema der tilsette skal notere ned fakta-

informasjon om hendinga som er observert. Vidare skal vakta eller læraren gje si vurdering

av hendinga , notere ned dato for eventuell kontakt med heimen, kva tiltak som vert sett i

gang, samt dato for varsling til leiinga. Rutinen for bruken av skjemaet er at leiinga skal

varslast straks, medan det pedagogiske personalet skal halde fram arbeidet med saka.

- Varslingsskjemaet skal nyttast av alle tilsette på skulen, men rutinen i praksis er at

assistentane for det meste melder i frå munnleg til kontaktlærar ved mistanke eller

kunnskap.

- Det går fram i samband med intervju at kontaktlærarane ikkje kjenner til varslingsskjemaet.

Dei kjenner til ei skriveblokk der dei noterer avviksmeldingar og det er avviksmeldinga som

er registreringsrutinen deira. Det kjem fram at denne rutinen har vore lenge ved skulen og at

det er kommunen som har sytt for innføringa i si tid.

- Rutinen for oppfølging av varsling står i den gjeldande planen mot mobbing. Rutinen

skisserer ein framgangsmåte i samband med varsling. Det går ikkje klårt fram av rutinen

kven som skal gjennomføre samtalane og skal ha hand om kontakten med foreldra. Det er

Fylkesmannen si oppfatning at rutinane i handlingsplan mot mobbing og rutinane i

varslingsskjemaet grip noko inn i kvarandre og ikkje fullt ut klargjer kven som har ansvar for

å gjennomføre dei ulike stega i prosessen.

- Det er praksis på skulen at det pedagogiske personalet er sentralt i løysinga av saker som

gjeld elevane sitt psykososiale miljø. Sakene skal løysast «på lågast mogleg nivå». Dette

vart stadfesta i intervju.

- Foreldra er bedt om å kontakte kontaktlærarane dersom dei er urolege for læringsmiljøet

eller vil ta opp ei konkret sak med skulen. I intervju kom det fram døme på ei sak der ein

forelder hadde snakka med kontaktlærar, og kontaktlærar hadde ikkje varsla saka til leiinga.

- Det kjem fram i intervju at kontaktlærarane får oppmodingar frå foreldre, men ikkje alle

saker blir meldt vidare til leiinga. Nokre saker blir løyst i klassen og ikkje meldt til leiinga.

Har skulen rutinar for å fatte enkeltvedtak når dei set i verk tiltak som er av inngripande karakter og

som påverkar eleven sine rettar og plikter?

- Det går fram av ordensreglementet at skulen kan nytte bortvising som sanksjon. Skulen har

ikkje rutine for å fatte enkeltvedtak ved bortvising, men har rutine for å fatte enkeltvedtak i

andre saker av inngripande karakter, t.d. ved skulebyte.

- Det vert uttalt i intervju at skulen ikkje har hatt bortvisingssaker.

Vert det fatta enkeltvedtak ved skulen dersom foreldre/elevar ber om tiltak knytt til skulemiljøet?

- Skulen har lagt ved eit anonymisert enkeltvedtak frå førre skuleår.

Vert oppmodingar handsama snarast mogeleg etter at desse har kome til skulen?

- Fylkesmannen har ikkje haldepunkt for å seie at oppmodingar om tiltak vert handsama

snarast etter at dei kjem til skulen.

Vert foreldre/elevar informerte om retten til å få enkeltvedtak når dei gjer ei oppmoding til skulen?

- Det vart informert om retten til å få enkeltvedtak i den framlagde saka.


12

Fattar skulen enkeltvedtak i høve alle oppmodingar dei får?

- Det kom fram i samband med intervju at det er ei sak under handsaming, der foreldra er

informert om retten, men at dei har bedt skulen om å vente med å fatte eit enkeltvedtak.

- Det går og fram av intervju at tilsette har fått oppmodingar om tiltak, men at nokon av

sakene har løyst seg av seg sjølv, og så har leiinga ved skulen blitt orientert i etterkant.

Tar skulen i vedtaket stilling til den enkelte elev sin rett etter § 9a-1 i opplæringslova?

- Skulen har dokumentert eit enkeltvedtak. Det er her teke stilling til om eleven sin rettar etter

§ 9a-1 i opplæringslova er innfridde.

Blir det opplyst om forvaltningslova sine klagereglar, og er det skissert tiltak i vedtaket?

- Skulen har i vedlagde sak orientert om forvaltningslova sine klagereglar og skissert tiltak.

Vurdering

Alle tilsetta har ei plikt til å handle etter opplæringslova § 9a-3 andre ledd. Ved mistanke eller

kunnskap om krenkjande ord eller handlingar, skal vedkommande straks undersøke saka og varsle

skuleleiinga, og dersom der er naudsynt og mogleg, sjølv gripe direkte inn.

Ikkje alle som har sitt virke på skulen er gjort kjende med handlingsplikta. Kravet om varsling til

leiinga er ikkje forstått fullt ut av dei tilsette.

Fylkesmannen finn ikkje at ein på skulen har arbeidd i fellesskap med kva som er krenkjande åtferd

eller ein felles terskel for når personalet skal gripe inn. Dette opnar for ulik handtering av når dei

tilsette grip inn overfor krenkjande åtferd ved mistanke eller kunnskap. Dette vart stadfesta i

samtalane vi hadde under tilsynet.

Oppmoding om tiltak skal normalt rettast til rektor, men oppmodingar kan og rettast til lærarar og

andre tilsette. Dersom oppmodinga vert retta til ein lærar, må læraren vurdere kva oppmodinga

gjeld og om dette er noko som kan og bør løysast innanfor klassen. Dersom skulen er i tvil om ei

melding frå eleven/foreldra er ei oppmoding etter § 9a-3 tredje ledd, må skulen avklare dette. Alle

oppmodingar, også munnlege, skal takast på alvor og utgreiast. Dette er ein del av skulen si

utgreiingsplikt etter forvaltningslova § 17.

Læraren si vurdering vil kunne være viktig når ein skal finne kva tiltak som eventuelt skal inn i

enkeltvedtaket. Sjølv om oppmodinga kan løysast innanfor klassen skal denne bringast vidare til

leiinga ved skulen. Ei oppmoding frå elevar/foreldre skal aldri stoppast på klassenivå. Dette heng

saman med kravet i § 9a-3 tredje ledd, første punktum, om at alle tilfelle der det det blir bedt om

tiltak knytt til det psykososiale miljøet, skal handsamast som enkeltvedtak etter forvaltningslova.

Fylkesmannen har ikkje haldepunkt for å seie at alle oppmodingar om tiltak vert handsama snarast

etter at dei kjem til skulen. Slik Fylkesmannen oppfattar utsegn i samtalar og intervju varierer det

frå sak til sak. I praksis kan det variere alt etter kven som får oppmodinga.

Fylkesmannen finn at skulen ikkje fattar enkeltvedtak ved alle oppmodingar frå elevar og foreldre.

Praksisen med alltid å løyse saka på lågast mogleg nivå i organisasjonen kan vere med å forsterke

det faktum at ikkje alle oppmodingar vert varsla til leiinga. Sjølv om ei sak kan løysast på klassenivå

skal altså mistanke eller kunnskap om krenkjande ord og handlingar alltid varslast til leiinga.


Lærdal kommune – Lærdalsøyri skule har ikkje dokumentert godt nok at skulen tek i vare dei

rettslege krava som gjeld skulen sitt individuelt retta arbeid.


13

3.3 Brukarmedverknad

Opplæringslova inneheld krav om at elevar og foreldre skal givast høve til å involvere og engasjere

seg i arbeidet for eit godt psykososialt miljø ved skulen. Eit av verkemidla frå lovgivar for å sikre

brukarmedverknad har vore å stille krav til oppretting av ulike råd og utval og å gi desse råda og

utvala høve til å uttale seg før endelege avgjerder blir tekne.

Brukarmedverknad er ikkje ein statisk tilstand som kan oppnåast ein gong for alle i skulen, det er i

tvert imot noko det må arbeidast kontinuerleg med. Tilhøyrsle i ein sosial og fagleg fellesskap

gjennom verdiar og verkemiddel som verdsetjing, aktiv deltaking og medverknad er noko som må

gå føre seg kontinuerleg i kvardagen.

Det er ”skulen” som skal syte for at elevane blir engasjerte i skulemiljøarbeidet. Skulen i denne

samanhengen vil seie skuleleiinga. Dersom det ikkje er tilrettelagt for at elevane eller dei føresette

blir involverte og engasjerte i skulemiljøarbeidet, er det skuleeigar som blir gjort ansvarleg.

Rettslege krav

§ 9a-5 slår fast at elevane skal engasjerast i det systematiske skulemiljøarbeidet, både i

planlegginga og i gjennomføringa av det. Elles er det gitt reglar for ulike organ for

brukarmedverknad både i § 9a-6 og i kapittel 11. Det går m.a. fram at råda og utvala skal givast

relevant informasjon og reelt høve til å uttale seg. Rutinar for å sikre informasjon og varsling til dei

ulike råda og utvala må innarbeidast i internkontrollen ved skulen etter § 9a-4. Sjå også vedlegg 3.


Har skulen rutinar for å involvere elevane i skulemiljøarbeidet?

- Leiar og nestleiar i elevrådet deltok på møta i samarbeidsutvalet/skulemiljøutvalet skuleåret

2012-2013. Det går fram av årsmeldinga til elevrådet at representantane møtte på alle møte

dei vart kalla inn til, men dei fekk ikkje referat i etterkant av møta.

- Elevrådsrepresentantane skal ta med seg saker frå elevrådet til klassane og bringe inn saker

frå klassane til elevrådet igjen. Klassane har ein elevrådsperm der innkallingar, referat og

andre skriv som er leverte ut skal arkiverast.

- I årsmelding frå elevrådet 2012-2013 går det fram at det på ungdomssteget er vanskeleg å

få elevane til å kome med saker. Det er òg vanskeleg å få engasjert resten av elevane i

klassane. «Ein del lærarar overlet til elevrådsrepresentantane å drive elevrådsarbeid, og det

er ikkje alltid like lett å få til diskusjonar i klassane», jf. årsmeldinga side 6. Det vert og

rapportert om utfordringar når det gjeld å få diskutert saker i klassane slik at

elevrådsrepresentantane er førebudde når dei kjem til elevrådsmøta. Det går vidare fram av

årsmeldinga at kontaktlærarane er usikre på kor gode klasserådstimane er.

- Når det gjeld barneskulen går det fram av årsmeldinga til elevrådet at ikkje alle klassane har

vore like flink til å ha faste klasserådstimar og at alle ikkje er like førebudde til

klasserådsmøta. Oppfølging av sakene har ikkje alltid vore god, slik at ein del saker har

runne ut i sanden.

- Elevrådet for 8.-10. klasse har sjølv laga ei spørjeundersøking til alle elevane på skulen for å

få innspel til arbeidet med ein mobbefri skule. Elevrådet leiar eit diskusjonsopplegg på

bakgrunn av det som kjem fram i undersøkinga.

Har skulen rutinar for å halde råd og utval orientert om forhold som er vesentlege for skulemiljøet?

- Brukargruppene vi hadde samtale med i samband med intervjuet kjende ikkje til at det var

faste saker eller noko årshjul for saker som skal opp i råd og utval.

- Skulen har ikkje ein skriftleg rutine for å halde samarbeidsutvalet orientert om saker som er

av vesentleg betyding for skulemiljøet. Det kjem fram i intervju at skulen varslar ein ny

rutine for kva saker som skal opp i råd og utval.

- Frå hausten 2013 skal alle saker som leiinga ved skulen fremjar for samarbeidsutvalet og

skulemiljøutvalet opp i elevrådet. Rutinen er ny og ikkje skriftleg dokumentert.

- Døme på saker som har vore oppe i samarbeidsutvalet/skulemiljøutvalet skuleåret 2012-

2013 er ny handlingsplan mot mobbing, reglar for bruk av sosiale media, tryggleik rundt


14

skuletur, haldningsskapande arbeid kring ei rusfri ungdomstid og uteområde på skulen.

Fylkesmannen har oppfatta at desse sakene i hovudsak er fremja av foreldrerepresentantar i

utvalet.

- Årsmeldinga til elevrådet 2012-2013 syner at elevrådet for ungdomsskulen har fått både

opplæring i elevrådsarbeid og diskutert skulemiljøsaker. Døme på saker som har vore oppe i

elevrådet er framlegg til ny handlingsplan mot mobbing, praktiseringa av ordensreglementet,

haldningsskapande arbeid mot hærverk på bygningar og utstyr og kontakten mellom

elevrådet og klasseråda. Elevrådet har evaluert gjennomføringa av skulearrangement og

ikkje minst sitt eige arbeid. Dette kan og seiast å vere representativt for aktivitetane i

elevrådet for barneskulen.

Er det oppretta samarbeidsutval og skulemiljøutval med lovleg samansetjing?

Ved kvar grunnskule skal det vere eit samarbeidsutval med to representantar for

undervisningspersonalet, ein for andre tilsette, to for foreldrerådet, to for elevane og to for

kommunen. Den eine av representantane for kommunen skal vere rektor ved skolen.

Samarbeidsutvalet har rett til å uttale seg i alle saker som gjeld skolen.

- Skulen hadde i samråd med føresette i foreldrerådet sitt arbeidsutval vald å slå saman

samarbeidsutvalet og skulemiljøutvalet skuleåret 2012-2013. Samarbeidsutvalet var

samansett slik: to representantar frå elevrådet, to representantar frå dei tilsette, ein

representant frå dei andre tilsette, to foreldrerepresentantar frå FAU, ein

foreldrerepresentant til skulemiljøutvalet, ein politisk vald representant, ein representant for

leiinga ved skulen (rektor). Det er ein foreldrerepresentant for mykje i utvalet slik at utvalet

ikkje er rett samansett i høve krava i opplæringslova § 11-1.

Ved kvar grunnskule skal det vere eit skulemiljøutval. I skulemiljøutvalet skal elevane,

foreldrerådet, dei tilsette, skuleleiinga og kommunen vere representerte. Skulemiljøutvalet skal vere

sett saman slik at representantane for elevane og foreldra til saman er i fleirtal.

Samarbeidsutvalet kan sjølv vere skulemiljøutval. Når samarbeidsutvalet fungerer som

skulemiljøutval, må det oppnemnast tilleggsrepresentantar for elevane og foreldra, slik at dei samla

får fleirtal.

- Slik skulen sitt kombinerte samarbeidsutval/skulemiljøutval var samansett skuleåret 2012-

2013 stetta det ikkje krava i opplæringslova § 11-1a til samansetning av skulemiljøutval.

Foreldra og elevane var ikkje i fleirtal.

Fylkesmannen har oppfatta at det er oppretta nytt samarbeidsutval for skuleåret 2013-2014.

Samansetninga av det nye utvalet er ikkje dokumentert.

Vert det halde jamlege møte i dei respektive brukarorgana?

- Det har vore tolv møte i elevrådet for ungdomsskulen og seks møte i elevrådet for

barneskulen skuleåret 2012-2013.

- Det har vore fire møte i det kombinerte samarbeidsutvalet/skulemiljøutvalet siste år.

- Det har ikkje vore eigne møte for skulemiljøutvalet siste skuleår. Det har ikkje vore eiga

sakliste og referat for skulemiljøutvalet i det kombinerte SU/SMU utvalet til skulen.


15

Vurdering

Samarbeidsutvalet, skulemiljøutvalet og dessutan elevrådet og foreldrerådet skal haldast løpande

underretta om alle tilhøve - deriblant hendingar, planar og vedtak - som har vesentleg betyding for

skulemiljøet. Råda og utvala har på førespurnad rett til å få framlagt dokumentasjon for det

systematiske helse-, miljø- og tryggleiksarbeidet ved skolen.

Råda og utvala skal så tidleg som mogleg takast med i planlegginga og gjennomføringa av

miljøtiltak ved skulen, og har rett til å uttale seg og komme med framlegg i alle saker som har

betyding for skulemiljøet.

Vi ser samarbeidsutvalet og skulemiljøutvalet som sentrale arenaer med tanke på at skuleleiing her

skal kunne gje informasjon om t.d. hendingar, planar og vedtak som er vesentlege for skulemiljøet.

God informasjon vil kunne leggje grunnlaget for involvering og engasjement hos foreldre og elevar,

dvs. å uttale seg og kome med framlegg i alle saker som er viktige for skulemiljøet.

Det er krav i opplæringslova om at elevar og foreldre skal ha høve til å involvere og engasjere seg i

arbeidet for eit godt psykososialt miljø ved skulen. For å oppnå dette skal dei ulike råd og utvala ved

skulen ha høve til å uttale seg om saker som er av betyding for skulemiljøet før endeleg vedtak vert

gjort.

Skulen har ikkje oppretta utval med lovleg samansetjing og har ikkje hatt eigne møte med skilde

sakliste og referat. Skulen har heller ikkje dokumentert ein rutine for kva saker som skal

handsamast i råd og utval.

Dersom ein ser på kva saker som har vore på saklista i det kombinerte samarbeids- og

skulemiljøutvalet, går det fram at utvalet har drøfta skulemiljørelaterte saker. Slik Fylkesmannen

oppfattar referata frå møta, er det primært foreldrerepresentantane som har fremja saker til

utvalsmøta.

Skulen har hatt god kontinuitet når det gjeld kontaktlærarfunksjonen for elevrådsorganiseringa. Det

går fram av årsmeldinga til elevrådet siste skuleår at elevrådet arbeider systematisk med saker som

gjeld elevane sitt psykososiale miljø. Dei har og sett i gang si eiga trivsels- og mobbeundersøking

inneverande skuleår.

Lærdalsøyri skule si årsmelding for elevrådet syner at skulen har utfordringar når det gjeld å

engasjere alle elevane i det heilskaplege arbeidet med det psykososiale miljøet på skulen. Dette

gjeld t.d. at det er få saker frå klassane til elevråda på ungdomsskulesteget, og at alle klassane

ikkje har hatt faste klasserådstimar på barnesteget. Det vert i årsmeldinga poengtert at det er viktig

at elevrådsarbeidet i barneskulen fungerer godt, også som ei opplæring og ei førebuing til eit aktivt

elevrådsarbeid i ungdomsskulen.

Tilbakemelding frå kommunen etter førebels rapport – brukarmedverknad

Skulen har levert inn referat frå møte 14.11.2013 der det er oppretta samarbeidsutval og

skulemiljøutval for skuleåret 2013-2014.

Ein gjennomgang av utvalssamansetninga i sak 01/13 syner at det er oppretta samarbeidsutval med

lovleg samansetning skuleåret 2013-2014.

Skulemiljøutvalet har imidlertid ikkje eit brukarfleirtal og er difor ikkje lovleg samansett.

Pålegg med kontrollpunkt a) vert noko endra i forhold til førebels rapport.

I referatet frå møtet er det sett opp møteplan for utvalsarbeidet for inneverande skuleår. Det går

vidare fram at rektor skal orientere om elevundersøkingar og nasjonale prøvar i elevrådet og

foreldreutvalet.


16

Fylkesmannen registrerer at det er planar for møteaktiviteten inneverande skuleår, men finn det

ikkje dokumentert at skulen har:

rutinar for å sikre jamleg møteaktivitet og

rutinar for å halde samarbeidsutvalet og skulemiljøutvalet orienterte om forhold som er av

vesentleg betyding for skulemiljøet.

Pålegg med kontrollpunkt b) og c) i førebels rapport vert difor ikkje endra.


Lærdal kommune - Lærdalsøyri skule har ikkje gode nok rutinar og planar som sikrar

brukarmedverknad i tråd med regelverket.

4. Pålegg om endring

Pålegg om endring

Med heimel i opplæringslova § 14-1, jf. kommunelova § 60d, og som følgje av det som står under

punkt 3.1-3.3 gir Fylkesmannen slikt pålegg:

Førebyggjande arbeid ved skulen, §9-4, jf. 9a-3 første ledd

1. Lærdal kommune skal sjå til at Lærdalsøyri skule arbeider aktivt, systematisk og kontinuerleg for

å forhindre at uønskt åtferd oppstår. Lærdal kommune må i denne samanhengen sjå til at

Lærdalsøyri skule:

a) Har systematikk i det førebyggjande arbeidet og eit heilskapleg evalueringssystem.

Det individretta arbeidet ved skulen, § 9a-3 andre ledd

2. Lærdal kommune skal syte for at dei tilsette ved Lærdalsøyri skule handterer krenkjande åtferd

dei har kunnskap/mistanke om. Lærdal kommune må i denne samanhengen sjå til at Lærdalsøyri

skule:

a) Informerer alle som har sitt virke i skulen om handlingsplikta og sikrar at dei forstår

innhaldet.

b) Etablerer ein felles praksis for når dei tilsette skal gripe inn overfor krenkjande åtferd.

c) Har eit forsvarleg system for varsling til leiinga og rutinar for korleis leiinga følgjer opp

varslinga.

Det individretta arbeidet ved skulen, § 9a-3 tredje ledd

3. Lærdal kommune skal syte for at Lærdalsøyri skule handsamar oppmodingar om tiltak ved å

fatte enkeltvedtak etter reglane om dette i forvaltningslova. Lærdal kommune må i denne

samanhengen sjå til at Lærdalsøyri skule:

a) Fattar enkeltvedtak ved alle oppmodingar gjeld elevane sitt psykososiale miljø.

Brukarmedverknad, §§ 9a-5, 9a-6 og kapittel 11

4. Lærdal kommune skal sjå til at Lærdalsøyri skule involverer og engasjerer elevar og foreldre i

skulemiljøarbeidet. Lærdal kommune må i denne samanhengen sjå til at Lærdalsøyri skule:

a) Opprettar skulemiljøutval med lovleg samansetning.

b) Syter for at det vert halde jamlege møte i samarbeidsutval og skulemiljøutval med skilde

saklister og referat.


17

c) Har rutinar for å halde samarbeidsutvalet og skulemiljøutvalet orienterte om forhold som er

av vesentleg betyding for skulemiljøet.

5. Oppfølging av tilsynsresultata – krav om eigenerklæring om at lovbrota

er retta

For Fylkesmannen sitt tilsyn etter opplæringslova § 14-1, gjeld reglane i kommunelova kapittel 10A.

Kommunelova § 60d seier:

«Fylkesmannen kan gi pålegg til kommunen eller fylkeskommunen om å rette forhold som er i

strid med de bestemmelser fylkesmannen fører tilsyn med etter § 60 b.

Før pålegg benyttes, skal kommunen eller fylkeskommunen gis en rimelig frist til å rette

forholdet.

Før fylkesmannen eller annen statlig tilsynsetat vedtar pålegg eller andre sanksjoner mot en

kommune eller en fylkeskommune, skal tilsynsetaten vurdere de virkninger disse kan ha for

kommunens eller fylkeskommunens øvrige virksomhet.»

Tiltak for å rette lovbrota skal setjast i verk med det same.

Lærdal kommune skal gi ei skriftleg erklæring om at lovbrota er retta. Erklæringa skal understøttast

med dokumentasjon på at det er utarbeidd tiltak i samsvar med pålegga.

Denne erklæringa og dokumentasjonen skal setje Fylkesmannen i stand til å vurdere om

tilsynsobjektet har korrigert dei lovbrota som er avdekka. Fylkesmannen må deretter vurdere om og

i kva grad erklæringa og dokumentasjonen skal følgjast opp vidare.

Frist for innsending av slik erklæring er: 01.03.2014.

6. Klage

Tilsynsrapporten er eit enkeltvedtak etter forvaltningslova § 2 bokstav b, og kan klagast på til

Utdanningsdirektoratet. Ein eventuell klage skal sendast til Fylkesmannen innan tre veker frå det

tidspunktet underretning om vedtaket er komen fram til kommunen som skuleeigar, jf.

forvaltningslova §§ 28 og 29. Sjå forvaltningslova § 32 om utforming av klage.

Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, den 12. desember 2013.

Lill Mona Solberg Frans Jacob Krebs

(tilsynsleiar) (revisor)

Vedlegg:

1. Oversyn over innsend dokumentasjon

2. Oversyn over dei som er intervjua

3. Rettslege krav


18


19

Vedlegg 1 Oversyn over innsend dokumentasjon

Vedlegg Oversikt over dokumentasjon frå Lærdalsøyri skule Datert

1 Oversendingsbrev og eigenvurdering frå skulen 23.09.2013

2 Elevundersøkinga 7. trinn

3 Elevundersøkinga 10. trinn

4 Trivselsundersøking «Trivsel i skulen» 5.-10. klasse

5 Manifest mot mobbing

6 Frå eldst til yngst, om overgangen barnehage – skule, rutine

7 Zippy’s venner

8 Vennskapsveka – tilskot 09.11.2012

9 Informasjon til foreldre om vennskapsveka

10 Sommarbrev til elevar og foreldre i 6. klasse Juni 2013

11 Miljøarbeidar i skulen, omtale av arbeidsoppgåver

12 Møteoversikt for Lærdalsøyri skule skuleåret 2013-2014

13 Årshjul , spesialundervisning Lærdalsøyri skule

14 Møteplan og program, Lærdalsøyri skule

15 Skjema, det psykososiale miljøet

16 Ordensreglar ved Lærdalsøyri skule 2012-2013

17 Anonymisert enkeltvedtak

18 Inspeksjonsliste småskulen (02.09.2013)

19 Inspeksjonsliste mellomsteget 02.09.2013

20 Inspeksjonsliste ungdomssteget 2013-2014 16.08.2013

21 Samtalelister ungdomssteget, vurderingsskjema, sjølvvurdering,

elevsamtale, foreldresamtale, korleis tykkjer du det går?

22 Aktivitetsplan veke 39

23 Referat frå møte i samarbeidsutvalet/skulemiljøutvalet

24 Referat frå møte i samarbeidsutvalet 11.03.2013 29.04.2013



27 Referat frå møte i elevrådet 5.-7. klasse 27.08.2013 27.08.2013



29 SFO – informasjon om mål og aktivitetar

Dokument overlevert under besøket ved Lærdalsøyri skule

30 Handlingsplan mot mobbing 10.06.2010

31 Årsmelding for elevrådet ved Lærdalsøyri skule skuleåret 2012-2013

32 Individuelle spørsmål om mobbing, elevrådet 2013-2014

Dokument sendt inn etter besøket ved Lærdalsøyri skule

33 Prosedyrar for eit godt psykososialt skulemiljø, datert november 2013

34 Oversyn over ulike faste møte ved Lærdalsøyri skule haust 2013

35 Tilstandsrapport for grunnskulen i Lærdal 2012 17.10.2013

36 Møtebok 14.11.2013 – konstituering skuleutval og skulemiljøutval 17.11.2013


20

Vedlegg 2 Oversyn over deltakarane i tilsynet

Namn Funksjon Opningsmøte Intervju Sluttmøte

Ivar Fykse Rektor X X X

Inger Kari Selås Elevrådskontakt X X

Camilla Grøttebø Kontaktlærar (5.kl) X X

Bente Yttri Kontaktlærar (7.kl) X X

Målfrid Aspeseter Kontaktlærar (9.kl) X X

Laila Karin Bjørkum Assistent X X

Monica Sæternes Assistent X X

Britt Karin Bjørkum Assistent X X

Torunn Liltved Skulefagleg ansvarleg X X X

Det er i tillegg gjennomført samtalar med representantar for elevrådet og foreldra ved skulen.


21

Vedlegg 3 Rettslege krav

1 Det førebyggjande arbeidet

§ 9a-4, Systematisk arbeid for å fremje helsa, miljøet og tryggleiken til elevane

(internkontroll)

Skolen skal aktivt drive eit kontinuerleg og systematisk arbeid for å fremje helsa, miljøet

og tryggleiken til elevane, slik at krava i eller i medhald av dette kapitlet blir oppfylte.

Skoleleiinga har ansvaret for den daglege gjennomføringa av dette. Arbeidet skal gjelde

det fysiske så vel som det psykososiale miljøet.

§ 9a-3 første ledd – Det psykososiale miljøet

Skolen skal aktivt og systematisk arbeide for å fremje eit godt psykososialt miljø, der den enkelte

eleven kan oppleve tryggleik og sosialt tilhør.

Det systematiske skulemiljøarbeidet skal sikre at elevane sin rett blir oppfylt ved at skulen arbeider

kontinuerleg og systematisk for eit godt skulemiljø. Det avgjerande er at skulemiljøarbeidet er eigna

til å sikre elevane eit godt psykososialt miljø og at brot på retten til eit godt miljø blir oppdaga og

handtert på ein effektiv måte.

Føremålet med skulen sine plikter etter § 9a-4 er å sikre at uønskt/krenkjande åtferd blir oppdaga

og teke hand om tidleg. Dette vil seie at skulen må ha rutinar for å kartleggje skulemiljøet og den

enkelte eleven si oppleving av det psykososiale miljøet.

Ein naudsynt føresetnad for det systemretta arbeidet er at skulen overfører krava i kapittel 9a til

konkrete mål og handlingar. Skulen må ha planar og rutinar for korleis elevane sin rett skal

oppfyllast.

Skulen blir i § 9a-4 pålagd å arbeide aktivt, systematisk og kontinuerleg slik at krava i kapittel 9a

blir oppfylte. Dette inneber at skulen skal arbeide etter eit ”føre var”-prinsipp, og førebyggje brot på

eleven sin rett etter § 9a-1. Skulen kan ikkje vere passiv og avvente at ein situasjon oppstår, som til

dømes at læraren faktisk ser mobbing eller at nokon klagar på forholda. Med kontinuerleg meiner

ein at det systematiske arbeidet må vere gjennomgåande i skulen sitt arbeid, og ikkje berre noko

som blir gjort når det oppstår ubehagelege situasjonar eller ved oppstart av kvart skuleår. Arbeidet

skal drivast heile tida, gjennom heile skuleåret. Eit anti-mobbeprogram eller ein perm med

internkontrollrutinar som står i ei hylle, er ikkje tilstrekkeleg for å oppfylle kravet til systematisk

arbeid.

Det systematiske arbeidet skal vere gjennomtenkt og planmessig. Planane og rutinane må vere

innarbeidde og må følgjast av personalet når det blir arbeidd med saker som omhandlar det

psykososiale miljøet til elevane.

Skuleleiinga ved rektor har ansvaret for at det systematiske arbeidet er aktivt, systematisk og

planmessig.

Skulen må for å oppfylle kravet til internkontroll:

Setje seg konkrete mål for skulemiljøet og skulemiljøarbeidet

Arbeide systematisk og planmessig for å nå måla og førebyggje problem

Ha rutinar for å følgje med på skulemiljøet og den enkelte eleven si oppleving av det,

medrekna rutinar for å avdekkje og handtere problem når dei dukkar opp og kontrollere at

rutinane blir følgde


22

Skulen må kunne dokumentere at dei har eit system for internkontroll. Internkontroll inneber å

overføre krava i lov og forskrift til konkrete mål for skulemiljøet, kartleggje utfordringar, planleggje

og setje i verk tiltak for å nå måla. Skulen må dokumentere at dette er etablert, og at det faktisk

blir følgt opp.

I tillegg til det som blir dokumentert skriftleg, må skulen kunne vise at:

- internkontrollen dekkjer alle reglane i kapittel 9a

- kvar tilsett utfører pliktene dei har etter lova og kjenner til interne mål, rutinar/planar

- dei tilsette har tilstrekkjeleg kompetanse om skulemiljøarbeid og handtering av utfordringar

og hendingar som gjeld skulemiljøet

- skulen har tiltak for å fremje skulemiljøet og førebyggje, avdekkje og handtere krenkingar

- tiltaka blir sette i verk og planar og rutinar blir følgde i praksis

- leiinga er aktivt med i arbeidet med internkontroll/skulemiljø.

I det systematiske arbeidet med det psykososiale miljøet må også andre reglar i opplæringslova

dragast inn. For det fyrste må skulen kartleggje krava til brukarorgan i kapittel 11. Eit sentralt organ

i det systematiske arbeidet er skulemiljøutvalet.

Ordensreglementet ved skulen er eit sentralt verkemiddel i arbeidet med skulemiljøet, og skulen må

sjå til at dette er integrert i skulemiljøarbeidet/internkontrollen. Eit system for skulemiljøet som

ikkje blir sett i samanheng med ordensreglement, er ikkje heilskapleg nok. I tillegg må skulen også

trekkje inn vurdering i orden og i oppførsel etter forskrift til opplæringslova § 3-5.

2 Det individretta arbeidet

Skuleeigar, skulen, rektor og alle tilsette pliktar å sikre elevane sin individuelle rett etter § 9a-1

gjennom individuelt retta arbeid. Det individretta arbeidet ved skulen er regulert i § 9a-3 andre og

tredje ledd i opplæringslova.

Handlingsplikta etter § 9a-3 andre ledd

Plikta til å behandle oppmodingar om tiltak frå elevar/foreldre som enkeltvedtak etter

§ 9a-3 tredje ledd

Handlingsplikta

§ 9a-3 andre ledd – plikta til å undersøkje, varsle og gripe inn

Dersom nokon som er tilsett ved skolen, får kunnskap eller mistanke om at ein elev blir utsett for

krenkjande ord eller handlingar som mobbing, diskriminering, vald eller rasisme, skal

vedkommande snarast undersøkje saka og varsle skoleleiinga, og dersom det er nødvendig og

mogleg, sjølv gripe direkte inn.

Regelen slår fast at alle som er tilsette ved skulen, har ei handlingsplikt som inneber

- plikt til i å gjere undersøkingar,

- plikt til å varsle rektor og

- plikt til å gripe inn når det er naudsynt og mogleg.

Handlingsplikta gjeld for alle som er tilsette ved skulen ved at dei har eit tilsetjingsforhold/ein

arbeidsavtale med skuleeigar. I førearbeida til lova2 er det sagt at ”tilsette” i praksis ofte vil vere

lærarar og miljøarbeidarar, men at plikta også gjeld anna personale. I tillegg til

undervisningspersonalet på skulen kan dette til dømes vere vaktmeister, assistentar, kontor- og

reingjeringspersonale.

2 Sjå Ot. prp. nr. 72 (2001-2002).


23

Den tilsette si handlingsplikt tek til å gjelde når ho/han får kunnskap eller mistanke om at ein elev

blir utsett for krenkjande ord eller handlingar. ”Kunnskap om” vil seie at den tilsette faktisk veit at

ein elev blir utsett for uakseptabel åtferd frå elevar, lærarar eller andre ved skulen. Dette kan vere

hendingar som den tilsette sjølv er vitne til eller blir fortald om. Ein del av handlingsplikta er plikta

til å undersøkje om eleven faktisk har blitt utsett for krenkjande ord eller handlingar, og få klargjort

kva som faktisk har skjedd. Handlingsplikta gjeld også dersom den tilsette får ein mistanke om at

ein elev er utsett for ord og handlingar. Det er altså ikkje naudsynt med faktisk kunnskap for at

handlingsplikta gjeld.

Den tilsette må, når ho/han får kunnskap eller mistanke om krenkjande åtferd, vurdere kva som blir

neste steg. Skuleleiinga skal varslast, og i nokre tilfelle har den tilsette plikt til å gripe inn. Dette må

vurderast konkret i den enkelte situasjonen. I akutte situasjonar, til dømes når elevar slåss eller ein

overhøyrer krenkjande ord til ein elev, er det naturleg å gripe inn straks og undersøkje nærare i

etterkant kva som faktisk skjedde.

Det følgjer av § 9a-3 andre ledd at etter at den tilsette har undersøkt saka og kome til at dette er

forhold som bør følgjast opp, skal skuleleiinga informerast. Skuleleiinga pliktar å sikre at alle saker

dei blir varsla om òg blir følgde opp. Tilsette som varslar etter § 9a-3 andre ledd skal takast på

alvor. Skulen, ved rektor, pliktar å undersøkje saka ytterlegare dersom det er behov for dette, og

setje i verk eigne tiltak.

Skulen med alle sine tilsette må ha ei felles forståing av når det skal varslast, og korleis varslinga

skal skje. På same måte må alle ved skulen ha eit avklart forhold til terskelen for å gripe inn. Desse

avklaringane og rutinar for dette må innarbeidast i internkontrollen etter § 9a-4.

Det er ikkje noko krav i § 9a-3 andre ledd om at skulen skal gjere eit enkeltvedtak når det blir sett i

verk tiltak etter eige initiativ. Dette skil seg frå når ein elev eller forelder ber om tiltak, jf. § 9a-3

tredje ledd. At det ikkje må gjerast enkeltvedtak tek likevel ikkje frå skulen ansvaret for å følgje opp

saka på føremålstenleg vis.

I nokre tilfelle vil tiltaka skulen set i verk, likevel krevje at det blir gjort enkeltvedtak. For enkelte

tiltak er det fastsett eksplisitt i opplæringslova eller forskrift til opplæringslova at avgjerda er eit

enkeltvedtak. Døme på dette er bortvising etter opplæringslova § 2-10 og skulebyte etter

opplæringslova § 8-1 tredje ledd. Elles er det definisjonen av enkeltvedtak i forvaltningslova § 2 sett

opp imot karakteren av tiltaket som er avgjerande for om reglane om enkeltvedtak skal brukast.

Samstundes har skulen eit visst handlingsrom knytt til ordensmessige og opplæringsmessige tiltak.

Dette er mindre inngripande tiltak som blir gjorde for å gjennomføre opplæringa.

Det skriftlege, som enkeltvedtaksforma gjev, er viktig for skulen si dokumentering av at dei har

gripe inn og prøvd å sikra eleven sin rett etter § 9a-1.

Plikta til å behandle oppmodingar om tiltak frå elevar/foreldre

§ 9a-3 tredje ledd – Eleven/ foreldra sin rett til å be om tiltak og saksbehandlinga ved skulen

Dersom ein elev eller forelder ber om tiltak som vedkjem det psykososiale miljøet, deriblant tiltak

mot krenkjande åtferd som mobbing, diskriminering, vald eller rasisme, skal skolen snarast mogleg

behandle saka etter reglane om enkeltvedtak i forvaltningslova. Om skolen ikkje innan rimeleg tid

har teke stilling til saka, vil det likevel kunne klagast etter føresegnene i forvaltningslova som om

det var gjort enkeltvedtak.

Skulen er pålagd gjennom § 9a-3 tredje ledd å behandle oppmodingar frå elevar eller foreldre som

gjeld det psykososiale miljøet etter reglane om enkeltvedtak i forvaltningslova. Dersom det ligg føre

ei slik oppmoding, må skulen snarast råd ta stilling til om eleven sin rett er oppfylt, og eventuelt kva

tiltak som skal setjast i verk. Det blir streka under at skulen alltid skal gjere eit enkeltvedtak når

elevar/foreldre oppmodar om tiltak som gjeld det psykososiale miljøet. Skulen har altså ei

vedtaksplikt. Dersom skulen ikkje oppfyller plikta til å gjere enkeltvedtak i saka, kan foreldra/eleven

likevel klage som om det var gjort enkeltvedtak.

Oppmodingar frå elevar og foreldre treng ikkje vere skriftlege. Skulen må også ta stilling til

munnlege førespurnader. Skulen kan ikkje avvise ei oppmoding fordi ho ikkje er skriftleg eller unnlèt

å oppgje kva tiltak eleven/foreldra ynskjer. Skulen kan heller ikkje krevje at eleven/foreldra må


24

levere ei skriftleg oppmoding. Dersom skulen er i tvil om ei oppmoding frå eleven/foreldra er ei

oppmoding etter § 9a-3 tredje ledd, må skulen avklare dette. Skulen har ei rettleiingsplikt etter

forvaltningslova § 11. Ein del av dette vil vere å informere eleven/foreldra om rettane etter kapittel

9a og klarleggje om ei oppmoding frå ein elev eller foreldre om det psykososiale miljøet er ei

oppmoding om tiltak. Den som tek imot førespurnaden, pliktar også å informere om retten til å be

om tiltak og klageretten etter § 9a-3 tredje ledd. Alle oppmodingar, også munnlege, skal takast på

alvor og utgreiast. Dette er ein del av skulen si utgreiingsplikt etter forvaltningslova § 17.

Oppmodinga skal normalt rettast til skuleleiinga ved rektor, men oppmodingar kan også rettast til

lærarar og andre tilsette. Dersom oppmodinga blir retta til ein lærar, må han/ho vurdere kva

oppmodinga gjeld og om dette er noko som kan og bør løysast innanfor klassen. Læraren si

vurdering vil vere viktig når det skal avgjerast kva tiltak som eventuelt skal inn i enkeltvedtaket.

Uansett om oppmodinga kan løysast innanfor klassen, skal denne bringast vidare til skuleleiinga. Ei

oppmoding frå elevar/foreldre skal aldri stoppast på klassenivå. Dette har samanheng med kravet i

§ 9a-3 tredje ledd fyrste punktum om at alle tilfelle der det blir bede om tiltak knytte til det

psykososiale miljøet, skal behandlast som enkeltvedtak etter forvaltningslova. Regelen slår også fast

at saka skal behandlast ”snarast mogleg”, og dersom det ikkje er gjort eit enkeltvedtak etter

forvaltningslova ”innan rimeleg tid”, kan eleven/foreldra klage som om skulen hadde gjort eit

enkeltvedtak etter forvaltningslova. Ei klage skal alltid sendast til det forvaltningsorganet som har

eller skulle ha gjort enkeltvedtak i saka i fyrste instans. Det vil seie at klaga skal sendast til skulen.

Fylkesmannen er klageinstans, men før klageinstansen kan ta saka til behandling, må skulen eller

skuleeigar sjå på saka på nytt, og eventuelt førebu saka for fylkesmannen, jf. forvaltningslova § 33.

Elles inneheld ikkje opplæringslova kapittel 9a krav til saksbehandlinga. Saksbehandlingsreglane i

forvaltningslova gjeld for saker etter § 9a-3. Dersom skulen ikkje behandlar noko som var meint

som ei oppmoding, er dette alvorleg og kan få konsekvensar, m.a. anna etter strafferegelen i §9a-7.

3 Brukarmedverknad

Elevane skal engasjerast i det systematiske skulemiljøarbeidet, både planlegginga og

gjennomføringa av det, jf. § 9a-5. Første ledd i denne lyder:

§ 9a-5 første ledd – Elevdeltaking i skulemiljøarbeidet

Elevane skal engasjerast i planlegginga og gjennomføringa av det systematiske arbeidet for helse,

miljø og tryggleik ved skolen. Skolen skal leggje oppgåver til rette for elevane etter kva som er

naturleg for dei enkelte årstrinna.

Dette inneber at elevane skal takast med i skulen sitt arbeid med å oppfylle krava i kapittel 9a.

Dette kan til dømes vere deltaking når skulen lagar ordensreglement, deltaking i gjennomføring av

gjennomføre enkle målingar, osv. Det er skuleleiar sitt ansvar at elevane blir tekne med i

skulemiljøarbeidet.

I førearbeida er det vist til at det er viktig i seg sjølv at elevane kan få oppleve å bli høyrde, og for

skulen vil det vere lettare å planleggje og å gjennomføre tiltak i samarbeid med elevane og dei

føresette.

Elevane si deltaking i skulemiljøarbeidet skal vere sikra i internkontrollsystemet ved skulen etter §

9a-4.

I lova § 9a-6 og kapittel 11 er ulike organ for brukarmedverknad regulerte. Dei råda og utvala

opplæringslova stiller krav til at skulane skal opprette, er:

Elevråd – jf. § 11-2/11-6

Foreldreråd og FAU – jf. § 11-4

Samarbeidsutval/skuleutval – jf. § 11-1

Skulemiljøutval – jf. § 11-1a


25

Råda og utvala skal gjevast relevant informasjon og ein reell sjanse til å uttale seg, jf. § 9a-6.

§ 9a-6 - Informasjonsplikt og uttalerett

Samarbeidsutvalet, skoleutvalet, skolemiljøutvalet og dessutan elevrådet og foreldrerådet skal

haldast løpande underretta om alle tilhøve - deriblant hendingar, planar og vedtak - som har

vesentleg betydning for skolemiljøet. Råda og utvala har på førespurnad rett til å få framlagt

dokumentasjon for det systematiske helse-, miljø- og tryggleiksarbeidet ved skolen.

Råda og utvala som er nemnde i første ledd, skal så tidleg som mogleg takast med i planlegginga

og gjennomføringa av miljøtiltak ved den enkelte skolen, og har rett til å uttale seg og komme med

framlegg i alle saker som har betydning for skolemiljøet.

Dersom skolen blir klar over tilhøve ved skolemiljøet som kan ha negativ verknad for helsa til

elevane, skal elevane og dei føresette snarast mogleg varslast om det.

Rutinar for å sikre at informasjon og varsling til dei ulike råda og utvala må innarbeidast i

internkontrollsystemet ved skulen etter § 9a-4.

tilsynsrapport skulen sitt arbeid med elevane … · - skulen nyttar skuleprogrammet zippy’s...

Documents