1

THE e-NONGQAI

Un-official Police Gazette for VETERANS of the former

South African Police Force and for those interested in the history

of our Police, Defence and South Africa’s National Security

January 2012; Vol 3 no 1

DIE e-NONGQAI

Nie-amptelike Polisiekoerant vir VETERANE van die ou Suid-Afrikaanse Polisiemag

en vir diegene wat belangstel in die geskiedenis van ons polisie, verdediging en

nasionale veiligheid

Januarie 2012; Vol 3 Nr 3

“Dis my dogter daai!” – ‘n verbaasde Quinten Papenfus

Patron – Gen Johan vd Merwe - Beskermheer

Editor – Hennie Heymans (HBH) – Redakteur

Circulation – Dana Kruger - Sirkulasie

2

Contents / Inhoud

1. WELCOME / WELKOM .................................................................................................................. 6

1.1 Moment of silence: A Small Tip to Seek God – The naval way... ............................................... 6

1.2 Voorblad / Front Page ................................................................................................................... 7

1.3 Redaksioneel – Hennie Heymans ................................................................................................. 8

- ‘n Eeu van nasionale polisie op 1 April 2013 ................................................................................... 9

2. PERSONALIA .................................................................................................................................. 10

2.1 Deaths / Afsterwe ........................................................................................................................ 10

2.1.1 Outeniqua Tubby Myburg ........................................................................................................ 10

2.1.2 Maj Jan Daniel Viljoen KOD Hillbrow ................................................................................... 10

3.2 Siekboek ...................................................................................................................................... 11

3.3 Birthdays / Verjaarsdagwense ..................................................................................................... 11

3.4 Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings: ...................................................................... 11

- Koevoet-Bond - Beeldjie aan luit-genl “Sterk-Hans” Dreyer......................................................... 11

3.5 Roll of Honour / Ererol ............................................................................................................... 11

3.5.1 SAP Cato Manor fatalities ....................................................................................................... 11

3.5.2 SAP Graves: Benoni – Koos Brits ........................................................................................... 12

3. 6 Friends Missing and Found! / SAP 55 Vermiste persone ......................................................... 12

4. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE .......................................................................... 12

4.1. Brigadiers buite Pretoria ........................................................................................................... 12

4.2 Takies by Witbank: Eenmaal `n Takie, altyd `n Takie- Larry Hanton en Anemari Jansen .. 12

- Die eerste sprong ..................................................................................................................... 13

- Eenmaal `n takie altyd `n takie! ............................................................................................ 13

4.3 SAW Vereniging ......................................................................................................................... 14

4.4 SAP se Jaarlikse Skaapbraai – 15 September ................................................................................. 16

5. PERSOONLIKHEID VAN DIE MAAND: ...................................................................................... 16

3

Luitenant – Kolonel JH “Van” van der Merwe van Kroonstad – Dries van der Merwe.................. 16

6. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/ PERSOONLIKHEDE / BIOGRAFIESE

WOORDEBOEK .................................................................................................................................. 23

6.1 No 43479K later no 58709K Kapt JJ “Koos” Brits ................................................................... 23

6.2 No 4176 (B) konstabel WM Schutte .......................................................................................... 27

6.3 1939 Tommy Smith and Bull - Boksburg’s own “Just Nuisance” .............................................. 30

6.4 Steve Seargent alias SA Badgeman ............................................................................................ 30

6.5 Sgt Des Welthagen SAAF & SAP .............................................................................................. 31

6.6 1965 SAP Primrose se KOD, Germiston-distrik......................................................................... 31

6.8 Me Marlene Swanepoel, Argivaris, SAPD Museum, Pretoria .................................................... 33

7. WE REMEMBER / ONS ONTHOU ............................................................................................... 34

7.1 Stilte in die Hof – Lentulus ......................................................................................................... 34

7.1.1 My se Ma, M'Lord? ............................................................................................................. 34

7.1.2 Retarded, M'Lord? ............................................................................................................. 34

7.2 1933 Bek-en-klouseer: Toe soldate nog kordon gewerk het: ... .................................................. 35

7.3 Camouflage: Hidden in Plain View – Piet van Zyl ..................................................................... 36

7.4 SAP “Ingogo” - Die goeie ou dae op die twee-man-stasie – D v Tonder ................................... 40

- Die woedende byeswerm! ....................................................................................................... 40

- Bly stil! Wat se geskreeu is dit met jou? ................................................................................ 40

- Die groot skrik! ....................................................................................................................... 41

7.5 SA Military Philately and SADF Censorship – Terry Rowe (UK) ............................................. 41

7.6 Vliegtuig “Mule Derby” Oranjemund - Dalene Steenkamp ..................................................... 44

8 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE VEILIGHEID .................................. 45

8.1 To be SC or not to be SC - Lentulus ........................................................................................... 45

8.2 SIM swops used to access accounts – Maj-Gen Martin Nel ....................................................... 46

Vuller / Filler: Sharpeville ................................................................................................................ 48

8.3 Feed Back – “Shoot to kill: Inside a South African Police Service Death Squad – Sunday

Times” ............................................................................................. Error! Bookmark not defined.

4

8.4 Союз ветеранов Анголы / Russian Angola Veterans Union - Max Gladkov .......................... 49

8.5 From our local Press in Pretoria .................................................................................................. 50

8.5.1 Missing but detained – Rekord Newspaper .............................................................................. 50

8.5.2 Body found at Police Gate – Rekord Newspaper ..................................................................... 51

Aardappelsrust ........................................................................................................................... 51

SA Police Regiments ................................................................................................................... 51

9. NATIONAL SECURITY HISTORY / NASIONALE VEILIGHEIDSGESKIEDENIS ................. 52

9.1 Transvaal Town Police: Riding and Driving Pass ...................................................................... 52

9.2 Johannesburg Town Police during & after the Anglo-Boer War ................................................ 52

9.3 Cape Police: Sgt-Maj Young VC ................................................................................................ 53

9.4 Volksrust Police during the Anglo-Boer War ............................................................................. 53

9.5 Fort Prospect Armed Nongqai / Nongqayi ................................................................................. 54

9.6 Voorloper van Krygkor: Van kok en kinderoppasser tot patroondoppie vervaardiger! – Hanlie

van Straaten ....................................................................................................................................... 55

9.7 Belangstelling in Polisie-geskiedenis en heraldiek Deel 4 – François Gunter ............................ 58

Maj JM Tate .................................................................................................................................. 62

9.8 Die Suid Afrikaanse Lugmag: Die Gees van Spitfire-vlieëniers: Deel 1 - Johan Jacobs ........... 62

9.8. Johan Jacobs – Besoek aan Heidelberg (Tvl) [ Miers & Van As] ............................................. 65

9.9 The RN & US Matchstick Fleet – William Marshall & Jeff Manning ................................ 69

9.10 SA defence force armoured vehicles – Johannes Botha & William Marshall .......................... 71

10. HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS, MEMORIALS / HERALDIEK,

UNIFORMS, VAANDEELS, VLAE, MEDALJES, GEDENKTEKENS ........................................... 74

10.1 Policing in the Transvaal - Steve Seargent ............................................................................... 74

10.2 “Water Police” 1922 South African Police, Durban ................................................................. 77

10.3 Medals: Spies melt their Gold Medals ...................................................................................... 78

11. VESTED INTERESTS OF VETERANS /LEDEAANGELEENTHERDE ................................... 79

11.1 Polmed ...................................................................................................................................... 79

5

11.4 Injuries on duty / Beserings aandiens ....................................................................................... 79

12. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK ............................................................................................... 79

12.1 Zuid-Afrika Verdedigingswet, 13 van 1912 ............................................................................. 79

12.1 South Africa: Defence Act, 13 of 1912 with Amended Acts .................................................... 79

- Section 44 ....................................................................................................................................... 81

- The Fourth Schedule ....................................................................................................................... 81

- Artikel 44 in Nederlands ................................................................................................................. 83

- Die Vierde Bylae ............................................................................................................................ 83

13. SPORT ............................................................................................................................................ 85

14. HUMOUR IN UNIFORM ............................................................................................................. 85

14.1 Maori Fire Department............................................................................................................. 85

14.2 SAPS Brakpan .......................................................................................................................... 86

14.3 Save the Rhino: Rhino camouflage ........................................................................................... 87

14.4 Snaakse mense – P Els ........................................................................................................ 87

14.5 Ocean View Restaurant over 40 years – Peter Lamb ................................................................ 87

14.6 Subject: USAF Lady Pilots ....................................................................................................... 88

15. ANECDOTES, A POINT TO PONDER, ETC .............................................................................. 90

15.1 The philosophy of ambiguity – Gen Johan van der Merwe ...................................................... 90

16. OOR DIE NONGQAI SE DRUMPEL ........................................................................................... 91

16.1 Lentulus SC ............................................................................................................................... 92

16.2 Larry Hanton en Anemari Jansen .............................................................................................. 92

16.3 Lukie van der Merwe – Mier se Tier! ....................................................................................... 93

17. NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS POS VAN HEINDE EN

VERRE - POLISIE-POSSAK ............................................................................................................... 93

17.1 Ockert Fourie - Kanada ............................................................................................................. 93

Kommentaar: HBH ........................................................................................................................... 95

6

17.2 Foto’s van Garrett de Villiers ingestuur deur Marius Avenant ................................................. 96

Foto 1 – 1938 SAP Rugbyspan ................................................................................................... 96

Foto 2 – 1957-12-05 SWD Stasiebevelvoerderskonferensie, Oudtshoorn ............................ 97

- Terugvoering: majoor Pannall en luit IPS Terblanche .......................................................... 98

- Die 1ste span te Alexanderbaai ............................................................................................... 99

- Lede op parade by afskeid van majoor Pannall ................................................................. 99

17.3 Tema: “Ek help jou.” Sondag 15 Januarie 2012 – JC Swanepoel........................................... 100

18. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER”/ NETWERK & “KOM ONS

ONDERSTEUN MEKAAR” .............................................................................................................. 102

18.1 Annemari Jansen – Koorsboom Kothuis ................................................................................ 102

18.2 THE MILITARY BOOKSHOP .............................................................................................. 102

19. STOP PRESS / LAAT BERIGTE ................................................................................................ 104

19.1 Die SAP Vriendekring: Pretoria ............................................................................................. 104

19.2 Sterfte: Luit-kol Les Moss ...................................................................................................... 105

19.3 Sterfte: afgetrede adj. offisier J.J. Gerber ............................................................................... 105

19.4 Sterfte: kol Koos van Antwerpen ............................................................................................ 105

19.5 Death of Dave Sherrat ............................................................................................................. 105

20. INDEMITY / VRYWARING ....................................................................................................... 106

21. NEXT EDITION / VOLGENDE UITGAWE .............................................................................. 106

22. CONCLUSION / SLOT ................................................................................................................ 106

1. WELCOME / WELKOM

1.1 Moment of silence: A Small Tip to Seek God – The naval way...

There is a story about a sea captain who in his retirement skippered a boat taking day-

trippers to Shetland Islands.

On one trip, the boat was full of young people. They laughed at the old captain when they

saw him say a prayer before sailing out, because the day was fine and the sea was calm.

7

However they weren't long at sea when a storm suddenly blew up and the boat began to

pitch violently. The terrified passengers came to the captain and asked him to join them in

prayer.

But he replied, "I say my prayers when it's calm. When it's rough I attend to my ship."

Here is a lesson for us.......

If we cannot seek God in quiet moments of our lives; we are not likely to find him when

trouble strikes. We are more likely to panic.

But if we have learnt to seek him and trust him in quiet moments, then most certainly we

will find him when the going gets rough.

1.2 Voorblad / Front Page

“Verrassing by Tygervallei toe ons vandag dié plakkaat van Semi-soet by Ster-Kinekor

sien!”

8

Hennie ek stuur vir jou twee foto’s. Een waar ek en Martie by mekaar is en die ander een

waar ek na Sandra wys. Sy het die draaiboek van Semi-Soet geskryf en speel ook daarin.

Sandra het ook in 7de Laan gespeel en in “Getroud met rugby.“

Sy het help skryf aan die reeks en het alreeds weer vanjaar 5 episodes geskryf aan die nuwe

reeks. Sy het haar graad in Drama in 1995 met lof by Tukkies geslaag.

Sy is met Pierre van Pletzen (Oubaas in 7 de Laan ) getroud .

1.3 Redaksioneel – Hennie Heymans

Elke dag gebeur daar iets wat ons “ou” manne tot in ons fondamente ruk! So baie goed

gebeur wat dood eenvoudig nie in ons tyd sou gebeur nie! Mens dink eerstens aan die

gebrek aan dissipline in Suid-Afrika, die basiese gebrek aan goeie maniere tydens

interpersoonlike handelinge veral waar ander rasse betrokke is. Dit kan plofbaar wees.

Nou die dag by die ontvanger van inkomste staan ons in rye en toe kom die grootkop en hy

begin skree – “Chaps fall into this que”. Die diens is reeds vrot en nou word ek op my oudag

‘n “chappie” genoem! Sê nie veel van die etos wat SARS wil uitstraal nie!

Myns insiens begin die probleme in ons huise. Die swart bevolking het eers ‘n redelik

patriargaal stelsel gehad. Maar dit bestaan nie meer nie – almal en alles is gelyk. Waardes en

norme verander vreeslik. Televisie kyk het ‘n mors van tyd geword. Dit is ‘n uiters

waardevolle medium om die bevolking mee op te voed maar word ongelukkig totaal

verkeerd aangewend. Wanneer iemand u goed behandel erken dit en bedank die persoon

daarvoor. Ek kom agter mense hou van erkenning.

Petroljoggies: Moet nooit mense op hul baadjie takseer nie. Petroljoggies is ‘n goeie bron

van inligting. Hou hulle onder waarneming wanneer u by die motorhawe aandoen. Bedank

hom wanneer hy beleefd optree en vir u iets met beide hande gee. Wys hom op sy goeie

maniere en bedank hom vir sy hoflikheid. Ander joggie vertel iets wat my laat dink het: “Hy

gaan ook nou steel want almal steel en hulle kom daarmee weg!” Nou kan mens sien hoe

ons waardes en norme verander het.

Valentynsdag: Met besoek aan die petrolpompe om brandstof in te neem sien ek nie minder

as drie blitspatrollievoertuie om die hoek geparkeer. Die manne sit en gesels om 0845 in die

oggend. Mens sou verwag die mense sal besig wees daardie tyd van die oggend? In my dae

was ons stasiehase redelik besig tot om ongeveer 10:00. Ek sit en kyk vir die manne – almal

wit - en dink watter boodskap straal die manne uit na die publiek? Waar is toesig en beheer

...? In ons straat het ons nou gewapende wagte waarvoor ons betaal. Waarom kan die polisie

nie eerder ons state patrolleer nie? Waarom polisie en sekerheidswagte? Is ons nie besig om

juis die stryd te verloor omdat ons reaktief optree nie? Moet ons nie weer in gebiede

patrolleer en ons gebiede domineer nie? Mens hoef nie ‘n kernwetenskaplike te wees om ‘n

polisieman of polisie-offisier te wees nie. Goeie insig, bevel en beheer oor jou mense is al wat

9

nodig is. Mens het toegewyde polisiemanne nodig wat sigbaar en kundig patrolleer. Vra

maar enige speurder, die uniformtak het gewoonlik baie eerste bylae arrestasies gemaak en

in baie gevalle verdagtes vanaf tonele gevolg en aangehou. Vandag is jy gelukkig indien

hulle jou verklaring kom neem!

By afspraak aangekom na die inneem van brandstof – dis Dinsdag en ons ou pensioenarisse

kan die Botaniese tuin in Pretoria gratis besoek. Hier kom die nasionale weermag aan in ‘n

voertuig en met ‘n bussie die manne en vroue kom Valentynsdag vier! Kan jy nou meer?

Hulle is ook staatsamptenare! Waar is die bevel en beheer. Wat se nonsens is hierdie

Valentynsdag? Waar word dit elders in Afrika “gevier”?

Dissipline is net goeie maniere. Toe ek die voorreg gebied word om klasse aan die

universiteit by te woon het ek soms in volle winter-uniform klasse bygewoon en soms in

gepaste burgerdrag. Wat my opgeval het was die drag (en gedrag) destyds op kampusse –

das en baadjie! Stilte. Mens was trots om ‘n student te wees! Lektore en professore het soms

hul togas in die klas gedra – dit het ‘n besondere Middeleeuse luister aan lesings verleen.

Daar was betogings en daar was pret. Die betogings was egter nie lewensgevaarlik nie!

Kyk hoe gaan dit vandag op ons kampusse in die naam van akademiese vryheid! Party

manne lyk inderwaarheid soos kriminele wat sit-lê in die banke en kougom kou. Ek was nou

onlangs op twee kampusse; dit is ‘n treurige saak! Miskien die Amerikaanse invloed wat

afskilfer van die TV!? Daar is ‘n vreemde gees aanwesig. Die Oxford en Cambridge

atmosfeer is weg. Die waardige, gewyde akademiese atmosfeer is weg! Die kampusse lyk na

gevaarlike plekke. Kampusse lyk eerder vir my na die skoolterreine waar ek bekamping van

onlusdiens verrig het! Gaan kerk toe en die predikant lyk eerder soos ‘n beroepsafslaer en

glad nie meer soos ‘n Godsman nie. Weg is die swart toga.

Waar is die respek en agting vir die Hof? Kyk hoe gaan mense hof toe!

Ons moet ‘n koersaanpassing maak – orde en dissipline moet herstel word sonder dat ons

soos Nazi’s hoef op te tree. Respek moet weer afgedwing word en mens moet respek en

agtig hê vir staateiendom – kyk na mense se gedrag op Metro se treine in teenstelling met

die gedrag van pendelaars op die Gautrein. Mens is nie jou lewe veilig op die trein of in ‘n

begraafplaas nie! Opvoeding wat nuwe waardes en norme insluit moet heringestel word en

‘n vak soos Burgerleer moet weer ingestel word. Jeugorganisasies soos die Padvinders (Boy

Scouts) en Voortrekkers moet weer ingestel word.

- ‘n Eeu van nasionale polisie op 1 April 2013

In ‘n poging om hierdie geleentheid te gedenk en te ondersteun is ‘n manuskrip oor die lewe

van genl MCW “Mike” Geldenhuys voltooi. Die m/s word tans geredigeer. Die boek

“Koevoet: The Men Speak” sal ook aan die einde van die jaar voltooi wees.

10

• Geliewe u verhale, staaltjies en ervarings aan te stuur vir oorweging vir

moontlike plasing in die boek waarmee ons besig is onder leiding van genl Johan

van der Merwe.

2. PERSONALIA

2.1 Deaths / Afsterwe

2.1.1 Outeniqua Tubby Myburg

Hiermee lys van lede wat hierdie tak die afgelope jaar aan die dood moes afstaan. Die

Outeniquatak van die Bond van Oud-Polisiebeamptes het die volgende lede gedurende die

afgelope jaar aan die dood afgestaan:

• - Kaptein J.H. (Hennie) van der Walt (Oudtshoorn) - oorlede op 29 Mei 2011.

• - Kolonel S.J. (Steve) Lerm (Stilbaai) - oorlede op 28 Nov 2011.

• - Brigadier H.C. (Hertzog) Lerm (Stilbaai) - oorlede 11 Jan 2012.

• - Majoor G.S. (George) Heunis (George) - oorlede 25 Jan 2012.

2.1.2 Maj Jan Daniel Viljoen KOD Hillbrow

Hennie, Kan u asb. aangehegte foto van oorlede majoor Jan Viljoen in die volgende uitgawe

van die Nongqai plaas. Hy is oorlede op 16 Februarie 2012 te Villiersdorp waar hy afgetree

het. Hy was voorheen te Hillbrow Speurtak gestasioneer. Op die foto sittende 5de van

links. Speurder Brigadier Frans Wilmans van Durban wil graag weet wie die ander lede op

die foto is. Groete, Koot van Schalkwyk.

Aangeheg is foto van oud Kollega Jan Viljoen. (Grensdiens l975 Lima kompanie.) Op die

foto is Jan sittende 5de van links toe hy nog luitenant in die KOD te Hillbrow was. Jan het

medies afgetree net nadat hy na Majoor bevorder was. Hy het toe verhuis na Villiersdorp in

die Kaap.

• Middelste ry 3de van regs: genl JG le Roux Stemmet - HBH

11

3.2 Siekboek

3.3 Birthdays / Verjaarsdagwense

3.4 Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings:

- Koevoet-Bond - Beeldjie aan luit-genl “Sterk-Hans” Dreyer

Genl Dreyer ontvang sy Koevoet beeldjie vanaf die Koevoet Bond. Hy stuur groete. Die

ander twee is Tony da Costa (l) en Herbert Tietz (r) van die Koevoet-bondsbestuur. Foto

deur Pine Pienaar.

3.5 Roll of Honour / Ererol

3.5.1 SAP Cato Manor fatalities

No

119702

34624

36446

35490

36496

130543

133633

134706

136349

Rank

2/Sgt

Const

Const

Const

Const

Const

Const

Const

Const

Name

K Buhlalo

CC Kriel

CPJS Rademan

GJ Joubert

LW Kunneke

F Dhludhla

P Jesza

M Nzuza

P Mtetwa

12

3.5.2 SAP Graves: Benoni – Koos Brits

3. 6 Friends Missing and Found! / SAP 55 Vermiste persone

4. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE

4.1. Brigadiers buite Pretoria

Daar word gesoek na alle brigadiers van die Suid-Afrikaanse Polisie en die

voormalige SA Spoorwegpolisie met die oog op ’n nasionale Brigadiersklub vir

lede van die Suid-Afrikaanse Polisie.

Ons wil kyk of daar voldoende belangstelling is om ’n nasionale tak te stig. Laat

asb van u hoor.1

4.2 Takies by Witbank: Eenmaal `n Takie, altyd `n Takie- Larry Hanton en

Anemari Jansen

Witbank Skydiving Club, Saterdag 4 Februarie. `n Groep oud-Taakmaglede en `n paar

vriende kom bymekaar, sommige om te spring, ander om gholf te speel. Die derde groep,

met onder andere Larry Hanton en Roelf Pretorius, maak seker dat die “Skydive Inn” se

1 Die manne van Outeniqua het van hulle laat hoor! – Baie dankie brig Giliomee vir u

organisasiewerk! - HBH

13

voorraad Hansas en Castles `n ernstige terugslag beleef. Natuurlik kon die manne weer

“drinking coins” by Koos aanskaf (daar loop `n gerug dat Larry syne vir R5 verkwansel het

by die Taakmag se 35 jaar re-unie...) Herhaaldelik probeer genl Mike Fryer vroeg spaander,

om net weer deur die manne voorgelê te word.

Twee vriende van die Takies, Anemari en Carina, doen tandemspronge wat deur Jason

Richardson van die klub gereël is.

In haar woorde:

- Die eerste sprong

Corné (24 jaar in die lugmag) “brief” vir my en Carina, en daarna is ons met die tweede vlug

op, blou “overalls” aan. Hy sing vir my “Anemari my skat” en ander “songs” terwyl ons

vlieg.

Ons is agt in die vliegtuig en sit tussen mekaar se bene. Met die inklimslag maak Corné my

by die heupe aan hom vas. Ek sit naaste aan die deur en kan die wêreld wat al hoe verder

wegtrek deur `n spleet beskou. Op sy altometer sien mens hoe ons vorder ... 0,9 voet, ... 2000

voet, ... 5000 ... op 8000 voet word ek vir die eerste maal benoud. Corné maak ons aan die

regter- en linkerskouer vas. Sit `n plastiese bril op en hou Caryn se been vas. Toe is ons op 10

000 voet.

Die deur gaan oop en ek skrik my in `n stilstand in. Yskoud en móérrr hoog!!! Maar daar is

geen omdraai nie.

Drie ouens klim oor my. Toe swaai ek my bene oor. “Onthou die “piesang maak” met jou

lyf, skop sy boude...” wil ek nog dink toe is ek en Corné in vryval. Dit was verskriklik en `n

“rush” soos nog niks anders nie, gelyk.

Ek skrik weer toe die valskerm oopgaan ... en toe die stilte ... vry ... vry ... en ek moet beheer,

en draaie maak, ... en rondkyk ... en toe is die grond dáár, “flare”, bene op, land op die

boude, veilig. Wow. Wow.

Groot dank aan Fanie Jacobs vir die reël van die dag, Jason Richardson en aan almal wat

daar was en die dag onvergeetlik gemaak het.

- Eenmaal `n takie altyd `n takie!

14

Vlnr: Fanie Jacobs, Anemarie Jansen en Larry Hanton

Die Takies in ontspanne luim .....

4.3 SAW Vereniging

Die volgende uitnodiging is van genl Rooi-Toon Slabbert van die SAW ontvang:

15

SAW VERENIGINGSAW VERENIGINGSAW VERENIGINGSAW VERENIGING

SADF ASSOCIATIONSADF ASSOCIATIONSADF ASSOCIATIONSADF ASSOCIATION

BIED AAN:BIED AAN:BIED AAN:BIED AAN: PRESENTS:PRESENTS:PRESENTS:PRESENTS:

EEUFEESVIERING: SA WEERMAG EEUFEESVIERING: SA WEERMAG EEUFEESVIERING: SA WEERMAG EEUFEESVIERING: SA WEERMAG CENTENARY : SA DEFENCE FORCECENTENARY : SA DEFENCE FORCECENTENARY : SA DEFENCE FORCECENTENARY : SA DEFENCE FORCE

JAAR 100 YEARSJAAR 100 YEARSJAAR 100 YEARSJAAR 100 YEARS

* 21 MAART 2012 *21 MAART 2012 *21 MAART 2012 *21 MAART 2012 *

Die Suid Afrikaanse Weermagvereniging (SAWV) beplan om die 100 jarige bestaan van die

SA Weermag (1 Julie 1912) gedurende 2012 op gepaste wyse te vier. Hierdie feesvieringe

gaan in fases geskied (detail sal later bekend gemaak word vir fases 2 tot 4).

Fase 1: Potjiekoskompetisie 21 Maart 2012

Fase 2: 4 x 4 Dag 5 en 6 Mei 2012

Fase 3: Lente Bal 1 September 2012

Fase 4: Gesamentlike Kerkdiens Datum sal bevestig word

UITNODIGING / INVITATION

U word vriendelik uitgenooi om individueel of ʼn span in te skryf vir die potjiekos

kompetisie òf dit net by te woon en die dag saam te geniet. Aangeheg is die detail van die

reëls en inskrywings om deel te neem.

Inskrywing vir Uitstallers en Potjiekos

Finale datum van inskrywing en betaling: 16 Maart 2012

Inskrywingsfooi vir Potjie: R200.00 per pot (wat 10 persone se toegang insluit.)

Inskrywingsfooi vir uitstallers: R200.00 per stalletjie (wat 5 persone se toegang insluit.)

Dagbesoekers

R20.00 persoon ( kinders onder 12 jaar gratis)

Alle besoekers bring asseblief eie stoele, sambrele, eetgerei ens.

Verversings sal te koop aangebied word gedurende die dag.

Programme

06:00 Gates open

08:30 All vehicles out of potjiekos area

16

10:00 Opening by Chpln Johan de Witt

10:10 Address by Genl Constand Viljoen

12:00 Judging of Potjies

± 13:15 Prize -Giving

Venue: DOD Technical Service Unit (DOD TSU) (Old N. Tvl. Comd Wksp) (Directions &

Map attached)

Banking Details for Stalls and Potjie

Name: SAWV

Bank: ABSA Bank

Acct No: 407 421 8926

Branch Lyttleton

Branch Code: 335045

Your Ref: Potjie/Name of Team (eg Potjie/Cowboys)

Proof of payment to be submitted before 16 Macrh 2012 to: Louise Ludick

Cell Nr: 082-416 1642

e-Mail: tandetrading@worldonline.co.za

Tickets will be available at the gate of the venue.

All these details will also be available SADFA’s website: www.sawv.za.org

• Kom ons “Bobbies” ruk op en ondersteun die “ou” SAW met ’n potjiekosspan ...?

Verdere inligting is op aanvraag beskikbaar – HBH.

4.4 SAP se Jaarlikse Skaapbraai – 15 September

Dagboek die jaarlikse skaapbraai wat DV op 15 September plaas vind ten

bate van die Oud-SAP-Lede Liefdadigheidstrust. Ons soek ‘n paar

skape en mooi geskenke om tydens die braai te verkoop ....

e-Nongqai se vriende het verlede jaar twee tafels vol gesit. Kan ons

daarop verbeter hierdie jaar?

5. PERSOONLIKHEID VAN DIE MAAND:

Luitenant – Kolonel JH “Van” van der Merwe van Kroonstad – Dries van der

Merwe

Op 20 Januarie 1958 word Jan Hendrik Petrus van der Merwe in Learstr 38, St. Helena, in

Welkom gebore as die jongste van drie kinders van Andries en Kotie van der Merwe.

Sy ouers word middel 1960 na Evander verplaas waar nuwe goudmyne begin word, en hy

begin sy laerskool loopbaan by Leslie Laerskool in 1964 (Leandra vandag) In 1965 begin hy

op Evander Laerskool waar hy tot Std 5 skool gaan en waar hy aan rugby, diskus en gewig

stoot, sowel as karate buitemuurs deelneem. In die tyd kom sy liefde vir honde alreeds

tevore toe hy sy eerste hond na vele gesoek vir 10 sent koop .

17

In Graad 2

“Van” word Mondig

In 1971 begin hy sy hoërskool loopbaan aan Evander Hoërskool tot einde 1976. Sy

belangstelling was nog rugby (speel eerste span) en diskus. Verwerf erekleure in 1975 in die

ou- Oos-Transvaal in diskus.

Begin sy spoorwegpolisie loopbaan 13 Desember 1976 in Springs op die mobiele eenheid na

sy opleiding by Esselenpark, peloton 119 in 1977.

Kry aanstelling as Sersant 16 Januarie 1979 op Nelspruit.

18

Begin met opleiding as patroliehondgeleier op 21 Januarie 1979 en word terug gestuur na

Nelspruit waar hy en sersant Leon Henning, die Stasiebevelvoerder, kapt. Japie Smit, se

senuwees klaar maak. In die aanklagkantoor was daar altyd ‘n sak hondekos met ‘n hond se

kop daarop en hulle twee het altyd gekyk wie eerste as hulle in die kantoor kom, die hond

tussen die oë kon skiet. Einde van saak was: die hondekos was meer meel as korrels.

Van en Bruno Bruno

Sy patroliehond, Bruno, was ‘n legende in die Laeveld en almal was bang vir hom. Eendag

was daar ‘n oproer op ‘n passasierstrein en die ander hondeman kon net vir Bruno vinnig

uit die hok kry.

Nadat alles bedaar het, het van die stasie se kantoorpersoneel by die geleier gaan staan, die

hond se kop gevryf en gesê: “Die mense kan bly wees dis nie Bruno nie anders was hier

sports!”

Waarop die geleier antwoord: “Maar hierdie is Bruno!” Voor jy kan sê mes was daar nie ‘n

mens binne 5 meter van die hond nie. Later jare toe ek stasiemeester in die Laeveld word,

19

het die Beplanners en Bedryfsklerke my vertel as hulle nagdiens werk en hulle potlode word

stomp hulle altyd vir “Sarge Van” gevra het of hy nie miskien ‘n verdwaalde mes het nie, en

binne ‘n half uur na ‘n klopjag op die wagkamers vir gevaarlike wapens, het hulle ‘n keuse

van 10 messe gehad.

Ook gedurende hierdie tydperk wil ‘n rangeerder tydens een van sy patrollies in die rangeer

werf vir hom ‘n mamba wys wat hulle dood gemaak het, en kyk, daai Van der Merwe en ‘n

slang kan en sal nooit maats wees nie! Na verskeie waarskuwings het “Van” sy pistool uit

gehaal en ‘n waarskuwing skoot in die grond langs die rangeerder geskiet, wat toe na

klagtes na die Stasiemeester ens. gelei het en die uiteinde van die ondersoek was dat “Van”

die “kopkrimper” moet gaan sien. Na evaluasie is daar bevind dat hy werklik ‘n vrees vir

slange het en nie mal is nie. Hy het agterna gespog dat hy al spoorwegpolisieman is wat ‘n

brief het wat sê dat hy nie mal is nie.

Hierdie insident was net waarvoor kapt. Japie Smit gewag en sit hom toe op 2 weke na-ure

se verpligte skietoefeninge, want as ‘n man werklik vrees het en jy skiet op 5 tree mis moet

jy oefen!

“Van” en kapt. (afgetree)

Japie Smit later jare in ligter

luim.

In die tyd is hy met sy vrou

Linda getroud en het hulle

een dogter Shantell. “Van”

en Linda

20

Hy word in 1982 gestuur

vir springstof kursus met

die hond Chaka. “Van” en

Chaka

Begin 1983 word hy steeds

as sSersant na Kaapmuiden

verplaas as posbevel-

voerder waar hy maar die

gewone spoorwegpolisie

pligte verrig het. “Van” as

posbevelvoerder van SASP

Kaapmuiden.

‘n Staaltjie wat hy graag vertel is dat eendag terwyl hulle besig was met spoorsny Bruno by

Tenbosch-sylyn op sy voorpote gaan staan het, en met sy stert sirkel bewegings gemaak het.

Toe die mede polisiemanne vra wat gaan aan antwoord “Van”: “Nee, die hond wys die ou

is met ‘n helikopter weg!” Bruno was ook die eerste Spoorwegpolisie hond wat op toue kon

loop.

Bruno op die toue

21

Met die samesmelting van die Spoorwegpolisie met die SAP word hy op 28 Julie 1987 na

Bethlehem se honde-eenheid verplaas. Hy word ook bevorder op 1 Oktober 1987 na adj-off

en 1 Oktober 1990 na luitenant. Hy verrig ook grensdiens by Kopfontein in 1989.

In Mei 1991 word hy aangestel as bevelvoerder van die honde-eenheid te Kroonstad waar

hy die eenheid opbou tot een van die mooistes in die land. Hy word tot Kaptein op 1

Oktober 1992 bevorder en was ‘n majoor vir slegs vir 17 dae waarna die range verander en

hy aanstelling as superintendent kry. Waarna die rang weer verander word na luit.- kol.

Van die eerste honde-eenhede wat koeëlvaste honde-baadjies ontvang het.

Hy ontvang in sy loopbaan die volgende medaljes:n 10-, 20- en 30 jaar diensmedalje. 75ste

Bestaansjaarmedalje. Bekamping van Terrorisme- medalje. Amalgamasiemedalje en die

Polisie 10 jaar Bestaansmedalje

Ontvang Medalje vir Bekamping van Terrorisme by Kol Gert Nel

22

Hy verwerf die volgende Diplomas en Sertifikaat: Nasionale Polisie Diploma 1990,

Nasionale Hoër Polisie Diploma 1997 en Gevorderde Sertifikaat in Etologie (Dieregedrag) in

2007.

Sy trotse Personeel Kroonstad K9

Waarvoor hy 20 jaar gewerk het

23

Tans is hy Hoof: Sigbare Polisiëring, Kroonstad van 1 Julie 2011 waar hy hom weer uitleef

om ‘n polisieman te wees, na 32 jaar by die honde-eenheid en na 20 jaar en 1 maand as die

bevelvoerder van Kroonstad K9 eenheid.

• Dankie Dries, mens kan sien jy is trots op jou broer – HBH.

Vuller: Die geel SAP Land Rover tydens onluste

6. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/

PERSOONLIKHEDE / BIOGRAFIESE WOORDEBOEK

6.1 No 43479K later no 58709K Kapt JJ “Koos” Brits

Hier is agtergrond inligting wat jy dalk kan gebruik, baie dankie vir

die voorreg. Sover die foto’s van die graftes wil ek vir jou sê dat dit

vir my ‘n voorreg is om ons afgestorwe lede so te eer.

Datum van geboorte:- 19/12/1947 te Rooiwal in die Groblersdal-

distrik.

Datum van attestasie in SAP:- 07/01/1964 te Benoni. Ingesweer deur

a/o Lampbrecht, mag nr. 43479K ontavng.

Stasies waar diens gedoen was:-

24

Benoni, Putfontein, AHK, Springs. Neem ontslag 30/06/1970 en sluit weer aan 03/05/1971

met mag nr 058709K.

Betrokkenheid by Tin:- Stigting van Eenheid 6 in die hoedanigheid van Voorraadklerk en

die stig van die operasionele kamer te Nongqai-gebou te Springs, onder die bevel van brig.

H.J. Lubbe toe lt.-kol.

Grensdienste: Ovamboland X3 oa Oshigambo, Onkangolo, Buddy-opleiding te Ondangwa,

afgedeelde diens te Koevoet ZA, ZL, ZY, keuring van Koevoetlede gedoen x2 keer te Rundu

(“Arendsnes”).

Onluste: Baie ontplooiings gehad uit die aard van my dienste oa Ops. Palmiet, Biobotong,

Beleg van Mafikeng ens.

Jammer het nooit dagboeke bygehou nie, baie van die operasies was my seuns ook deel

daarvan.

Maleoskop vanaf 1979 – 1985(?), Verdrag 1985 – 1994. Benoni, Meganiese skool 1994 –

31/01/1996 in bevel van die voertuig bestuurskool.

Bevorderings

Sersant 1974,

Adj-off. 1981,

Luit. 1992,

Kapt 1995.

Kursusse deurloop

Onderhoud en instandhouding van Staatsvoertuie – Okt. 1966

Voorradeklerk 1974,

Instrukteurskursus 1979,

Springstofkursus 1979,

S.W.A.T. 1991,

Offisierskursus 3/92,

Brandbestrydings kursus 1988, Audi Gevorderde Bestuurskursus 1994. Medaljes verwerf: Sien diens sertifikaat.

Medies ongeskik 31/01/1996.

My grootste wens vir die SAP is goeie leierskap en regverdige bevorderings van lede met

die nodige ondervinding. ‘n Gedissiplineerde polisiemag.

25

26

Beste Kaptein Brits,

Die manne neem met waardering kennis van alles wat u gedoen het in die uitvoering van u

pligte veral mbt grensdiens en onlusbeheer. Die jonger geslag praat baie van u

opleidingtegnieke! Dankie, dit het sekerlik bygedra tot minder sterftes op die grens aan die

SA Polisie se kant.

Baie dankie vir al die foto’s van polisiemanne se grafte wat u kiek en gereeld vir ons stuur

op die webtuiste: “South African Police Hall of Fame.” So dra u by dat ons oorlede lede

wat sterwend gedien het en dienend gesterf het, nie in die vergetelheid verdwyn nie.

Volgens u bevorderings kan mens sien dat u ‘n deurwinterde onderoffisier en adjudant-

offisier was, die spreekwoordelike ruggraat van die Mag!

Baie dankie! Hennie Heymans – redakteur.

27

6.2 No 4176 (B) konstabel WM Schutte

1933 - SAP Philippolis se Nuus:

Persone vermeld

Sers JF Heymans van Philippolis.

Sers Heymans is die Vader van

genl-maj Paul Heymans (nie-

familie nie).

Sers Bornman van Trompsburg

na Theunisen en sers Potgieter

van Theunissen na Trompsburg.

Lt-kol MM Jackson is die

afdelingskommissaris.

Kaptein Dunn - onbekend

Konst WM Schutte

28

Let op: “poliesman”

Burgemeester Beck - onbekend

Majoor Wium, UVM- onbekend

Magistraat Whitehorn-

onbekend

29

i/s Konstabel Schutte 2 – ‘n Klasmaat op skool Andre

Oosthuizen se Vader was hoofkonstabel, later a/o, AC

Oosthuizen te Rossburgh, Durban. Beide Andre en ek is in

1964 Polisie toe, hy was in troep 15 (B) en ek in troep 7(B).

Andre vertel dat sy vader gedurende 1918 ‘n jongman op die

plaas was toe ‘n konstabel op berede patrollie vir die jong

Oosthuizen ‘n Nongqai persent gegee het.

Is dit toeval?

Sy Vader het die Nongqai al die jare bewaar en is later self

polisie toe. Konstabel Oosthuisen is later met ‘n mej Schutte

getroud wie se foto (links) in dieselfde 1918 Nongqai verskyn

het. (Maw dis sy Moeder, Oupa en Ouma Schutte). Andre se

Oupa was konst Schutte van Durban se Waterpolisie. Hier

verskyn sy Moeder se foto met (X) en sy Oupa en Ouma

Schoeman se foto toe sy Moeder ‘n dogtertjie was. Die Schuttes

verskyn in die Nongqai wat sy Vader in 1918 persent gekry het. In 1933 is die Schuttes in

Philippolis en hy ontvang sy 18 jaar diens medalje. Kyk na die ophef wat duie polisie

destyds van ‘n TD-medalje gemaak het.

Identifikasie: Nêrens word konst Schutte voorletters verstrek. Ek het in die SAP Lijst gaan loer. No

4176 (Voetkonstabel) WM Schutte, aangesluit 9 Junie 1913: Durban Waterpolisie en kan Engels praat;

kyk Suid-Afrikaanse Politie Lijst, Julie 1916 p 200. Hy het seker ‘n verplasing as “voetman” in die

waterpolisie gekry na die beredepolisie in die Afdeling: OVS. Volgens die 1933 Nongqai is hy nou ‘n

beredeman.

Erkenning: Andre Oosthuizen en Annalise Kempen van die Servamus vir verwysings na die

Nongqai van 1918 en Augustus 1933 p 714 – 715 as bronne.

2 No 4176 (V) WM Schutte, aangesluit 9 Junie 1913: Durban Waterpolisie en kan Engels praat; Suid-

Afrikaanse Politie Lijst, Julie 1916 p 200. Hy het seker ‘n verplasing as “voetman” in die waterpolisie

gekry na die beredepolisie in die Afdeling: OVS.

30

6.3 1939 Tommy Smith and Bull - Boksburg’s own “Just Nuisance”

He was a bulldog with a white neck - otherwise brindle. He had a

particularly big head. His name was Bull and belonged to a

policeman named Tommy Smith.

Bull loved swimming in Boksburg Lake. He also liked his beer. He

used to get on the bus at the Boksburg Police Station and alight at the

Boksburg North Police Station. At approximately 5pm he would hop

on to the bus and get off at the main Boksburg Police Station

Sent in by Pam and Phil Beck from the Boksburg Historical Association. We would like more

information on this dog and his master.

6.4 Steve Seargent alias SA Badgeman

Hi Hennie

Thanks I am pleased it’s ok there are some very rare

badges there! If anyone has any spare badges that do

not appear in this series of articles they need to be

with their “boeties” in my collection :-)

I was born in Germiston matriculated from General

Smuts High School Vereeniging in 1975 did my

National Service in SA Police and joined full time

before passing out of college.

Served in Northern SWA, East Rand and Division Port

Natal.

I left the Police in 1985 and started a career in the

Insurance Investigation Industry.

I started collecting cap badges when I was 8 years old and have not stopped since, although

I only started collecting Police badges in earnest after we emigrated to the UK in 1990. I have

a passable South African Police collection and enjoy researching the history of various police

forces.

I am married with two children and one grandchild and I now work in Scotland as a Loss

controller.

Regards,

Steve Seargent

31

6.5 Sgt Des Welthagen SAAF & SAP

Paula Marnitz sent the following photographs of

her late father. She tells how Sgt Welthagen

respected our OC of the Port Natal Mobile Unit,

Major FLC Engels. Both were then stationed in

Durban-North district.

The two of them were present at the Battle of

Ongulumbashe in Ovamboland on 26 August 1966.

The uniform men fell under the command of Col

Pat Dillon.

Des Welthagen was in the SAAF before he joined

the SA Police. He was a Korean veteran.

The Battle of Ongulumbashe was the first battle

against Swapo by the Security Branch, South

African Police, Air Force and Para bats.

6.6 1965 SAP Primrose se KOD, Germiston-distrik

Hennie,

Op die foto verskyn: Sittende van links: die stasiebevelvoerder adj.-off. J.H. de Wet en

takbevelvoerder van die speurtak s/sers. Johan Van Zyl. Agter staan van links na regs.

s/sers. A.G. du Preez, s/sers. J.D. Herholdt en s/konst. A. Engelbrecht. Lekker ou klein stasie

in Germiston distrik. Hierdie ou foto was geneem in 1965. Ek was ook daar in 1960

gestasioneer toe adj. off. Jan Victor die stasiebevelvoerder was.

32

Groete

Koot Van Schalkwyk.

Dankie Koot, Lyk soos deurwinterde speurders! Mens kan sien die takbevelvoerder is ‘n

wat nie nonsies verdra nie! HBH

33

6.8 Me Marlene Swanepoel, Argivaris, SAPD Museum, Pretoria

Marlene werk al 19 jaar by die SAPD Museum as argivaris. Sy verrig ‘n reuse taak by die

SAPD Museum. Haar kontak besonderhede is: swanepoelmarlene@saps.org.za

34

7. WE REMEMBER / ONS ONTHOU

7.1 Stilte in die Hof – Lentulus

7.1.1 My se Ma, M'Lord?

'n Kleurling, Sakkie Peterson (skuilnaam) word voor my in die Streekhof aangekla van

verkragting. Sakkie staan heel beteuterd en verleë in die beskuldigdebank. En met rede: die

klaagster is sy moeder. Mev Peterson getuig dat hulle 'n 'partiekie' aan huis gehad het. Sy

was heeldag doenig met die voorbereidings en so teen 20h00 was sy erg moeg en het vir 'n

wyle op die bed gaan le om te rus. Sy het aan die slaap geraak en wakker geskrik met die

besef dat Sakkie besig is met 'lelike dinge'.

Ek het Sakkie uiteindelik onskuldig bevind. Dit blyk dat Mev Peterson erg oorywerig met

Bacchus se voggies was en noodgedwonge moes gaan le. Iemand het haar wel in die kamer

probeer molesteer en sy het aan gille gegaan. Sakkie het (soos dit 'n goeie seun betaam) sy

moeder te hulp gesnel en die eerste persoon wat sy deur die drankwalms herken het, was

haar seun. Sy het twee en twee bymekaar gesit en by vyf uitgekom.

Tydens getuienis-in-hoof vra die aanklaer haar: “Mev, wat het u gedoen toe u wakker word

en besef waarmee die beskuldigde besig is?” Mev Peterson: “Nei, ek het vir hom gevra

'Sakkie my seun, wil djy nou waaragtig terugkruip waar djy uitgekom het?”.

7.1.2 Retarded, M'Lord? Ek verskyn namens die Staat in 'n straf- appel. Die appellant is in die Streekhof skuldig

bevind aan verkragting op 'n 'vroulike idioot'. Nie my terminologie nie, die bewoording

kom uit die destydse Ontug Wet.

Dis gemene saak dat die klaagster verstandelik gestremd is. Die beskuldigde se verweer was

gemeenskap met toestemming. Die klaagster kon uit die aard van haar gebrek nie self getuig

nie. Sy is vroeg oggend bos toe om hout te kap vir die ontbyt's vuur. Haar Pa hoor kort

daarna haar gil, en by ondersoek vind hy die beskuldigde bo-op haar, besig om 'sy ding te

doen'. Beskuldigde slaan op die vlug en Pa merk dat sy dogter se panty geskeur is: een been

af.

Regter Hunter (skuilnaam) stel tydens betoog aan my: “Mister Deputy, it is a well known

fact that mentally retarded females have a very high sex drive. Could all these detail not fit

such a profile?”

My repliek: “M'Lord, I am no expert on the sexual habits of mentally retarded females. But

I'll bow to your Lordship's superior knowledge.”

Hunter het die lyn van argument net daar gelos...

35

7.2 1933 Bek-en-klouseer: Toe soldate nog kordon gewerk het: ...

36

7.3 Camouflage: Hidden in Plain View – Piet van Zyl

During WW II Lockheed (unbelievable 1940s pictures). This is a version of special effects

during the 1940's. I have never seen these pictures or knew that we had gone this far to

protect ourselves. During World War II the Army Corps of Engineers needed to hide the

Lockheed Burbank Aircraft Plant to protect it from a possible Japanese air attack. They

covered it with camouflage netting to make it look like a rural subdivision from the air.

Before... and after

37

The person I received

this from said she got

back an interesting

story about someone's

mother who worked at

Lockheed, and she as a

younger child,

remembers all this.

And to this day, it is

the first pictures of it

she's seen. Another

person who lived in

the area talked about

as being a boy,

watching it all being

set up like a movie

studio production.

They had fake houses, trees, etc. And moved parked cars around so it looked like a

residential area from the skies overhead.

Note.... I lived in North Long Beach during World War II, I was 13 years old. (1940) The

Long Beach airport was near Lakewood, CA. There was a large Boeing Plant there. If you

would drive down Carson St. Going south you could drive under the camouflage netting. Ed

Pollard

38

I am 85 and had much of my pilot training in Calif. I have been under this net and have seen

it from the air. During preflight training I rode a bus under the net and was very surprised

as I didn't know it was there. It was strong enough to walk on and they hired people to ride

bicycles and move around as if they lived there to make it look authentic. Warren Holmgreen Jr

39

Hiding the Lockheed Plant during World War II - wow this is amazing!

Dankie Piet!

40

7.4 SAP “Ingogo” - Die goeie ou dae op die twee-man-stasie – D v Tonder

Brig Hennie,

Die drie gebeurtenisse was die soort van lewe op ‘n twee man stasie wat jou dag gemaak

het. Die drie humoristiese insidente het ook maar met tyd die een die ander opgevolg op die

klein plattelandse twee-man-stasie, wat beman was deur ‘n sersant en konstabel daar

duskant aan die voet van die ou geskiedkundige berg Amajuba in Natal, op die plekkie

met die naam van “Ingogo” wat sy naam geërf het tydens die driejarige oorlog; die Engelse

was vas gekeer op die oewer van die vol rivier terwyl die Boere aangestorm kom, die offisier

in bevel het op die wal gestaan en gebiedend vir sy manskappe geskreeu “In! go! go!”

vandaar die naam.

- Die woedende byeswerm! Dit was ‘n luilekker warm sonskyn dag na die bui reën, die sersant het besluit voor die

naweek begin wil hy eers ‘n draai maak by sy byekorf naby die konstabel se woning agter

die ou perdestalle om te kyk of die nes vet genoeg is om dit oor die naweek uit te haal, met

net ‘n lang skroewedraaier gewapen is ‘n steekproef gedoen in die vet heuningkoeke. Vanaf

hierdie oomblik het pandemonium geheers! Alles en almal het in rat gekom met lang hale

het hy rieme laat neerlê, hoenders, eende kalkoene in die hokke het net ‘n sprong of twee in

die lig gegee met hulle einde insig, katte en honde het alle rigtings laat spat, met ‘n Babelse

verwarring het kliënte en voetgangers die Indiërwinkeltjie binne gestorm; ou Dup, die

buurman langs aan in sy laat vyftigs met ‘n stuk of tien haartjies nog oor aan elke kant het

na buite gehol gewapen met ‘n streepsak oor sy bles om ‘n kalfie wat in ‘n hok vasgekeer

was naby die byekorf te bevry, tydens die episode het die streepsak oor sy kop in die

doringdraad verstrik en dus toe dat sy bles die gesogte teiken vir die woedende swerm

word, nodeloos om te sê - die afstand na sy huis het alle rekords oortref.

- Bly stil! Wat se geskreeu is dit met jou? Die polisieselle was skuins agter die sersant se huis geleë en in een van hulle was ‘n

geestesversteurde in tydelik aanhouding, teen middernag was daar nie sprake van slaap vir

die sersant nie, die enkelgevangene het homself vermaak met die grootste lawaai en

geskreeu denkbaar, met sy kamerjas, pantoffels en flou flitslig het hy half binne die sel se

oop deur gestaan met die sleutel aan die buitekant en die gevangene beveel om nou stil te

bly en ophou met sy geskreeu!

Onverwags het ‘n rukwind die deur agter sy rug toegeklap, sy wederhelf verval in ‘n diepe

slaap en salig onbewus van alles binne in die sel, by die tyd het die adrenaline sy hoogte

bereik met een akrobatiese sprong is die klein hoë venstertjie bo met traliewerk bereik en

vandaar is geskreeu vir hulp, na ‘n tyd met ‘n voglose hees droëkeel na al die geskreeu, kyk

die sersant af - die gevangene nou dood stil in sy hoekie, kyk op en sê ewe arrogant: “Bly

stil! Wat se geskreeu is dit met jou?”

41

- Die groot skrik! In die watervlak aan die kant van die Buffelsrivier is ‘n menslike liggaam gevind wat reeds

etlike dae bloot gestel is aan die natuur, die konstabel het die distriksgeneesheer na die

toneel begelei wat kort op sy hakke volg om die lykskouing op die toneel te hou; om die

draai agter die digte riete het ongesiens ‘n reuse likkewaan met volle lengte op die lyk gelê,

en met ‘n massiewe sprong met een h*lse slag die water getref! Die konstabel het op die

selfde oomblik ook sy sprong sonder ‘n U-draai in trurat gegee en die verskrikte geneesheer

met tassie en al skoon uit die aarde gespring. Op pad terug het die geneesheer ewe

droogweg gewonder wie van hulle drie het die grootste geskrik!

Groete

Daan van Tonder

7.5 SA Military Philately and SADF Censorship – Terry Rowe (UK)

Hi Hennie

Please find attached three scans of ‘address postcards’ sent by some of the lads to their loved

ones at home informing them of the postal address. As you know receiving post from home

is one of the most important things to any service personnel on active services.

In December 1984 to end of January 1985 Wynberg Battalion where deployed to Okankolo in

Sector 10 for their 3 month camp, effectively it was a company of troops. I went along as the

81mm motar section for the camp, being a section leader at the time, I also ended up running

the bar during my time in Okankolo as there was not much to do as a mortarman.

I had/have an interest in military postal history so arrange for some of the chaps to let me

have these as it shows all the ‘censor’ stamps us on that tour. The Medic one is quite rare as

there where not many of these sent or used for the tour as there was only one medic and a

doc and there where 167 of us 'grunts'

I trust these are of interest.

Regards

Terry Rowe

42

43

44

7.6 Vliegtuig “Mule Derby” Oranjemund - Dalene Steenkamp

Oom Hennie Heymans, die mag oom dalk prikkel vir 'n artikel:

45

Die vliegtuig was gebruik by die jaarlikse Mule Derby, 'n lekker gesellige byeenkoms in

Oranjemund, die diamant Mekka van Suidwes. Agter die lekker 'vlieg' aan die haak van 'n

hyskraan lê daar skynbaar 'n dieper donkerkant van die vliegtuig. Die spesifieke vliegtuig

was gekonfiskeer, want dit was gebruik deur aspirant diamantdiewe in die Spergebiet net

noord van Oranjemund.

As ek dit reg het dan het die manne die vliegtuig daar gaan land, maar kon nie weer opstyg

nie a.g.v. die duine en dik sand. Hulle is net daar vasgetrek en in hegtenis geneem.

Nou ja, die vliegtuig is toe per pad na Oranjemund gebring waar dit gebruik is as 'n

attraksie by die Mule Derby - vir 'n rand of twee kon mens in die vliegtuig 'vlieg'.

• Wie weet meer van hierdie woestyn avontuur? Dalene se Vader was ook polisieman

en hy was a/o Dirk Coetzee van Oranjemund.

8 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE

VEILIGHEID

8.1 To be SC or not to be SC - Lentulus

Ek aanvaar die artikel sal 'n hoogs beperkte leserskring lok. Maar glo my, dis beslis 'another

brick in the wall' na verval in die regspleging.

Agtergrond: In die regsberoep wêreldwyd word advokate wat hulself oor jare heen bewys

het die titel SC deur die Staatspresident toegeken. In SA kom die gebruik uit ons Engelse

band waar diesulkes as QC (Queen’s Counsel) bekend staan. SC staan vir Senior Consultus

en is na 1961 (Republiekwording) toegeken.

46

Regter Phatudi van die Noord Gauteng HGH het egter onlangs bevind dat die

Staatspresident in terme van die Grondwet (Art 84) nie by magte is om sodanige

toekennings te maak nie. Die praktiese implikasie van die uitspraak is dat alle SC's wat na

1994 aangestel is, hul status verloor. Die aansoek is geloods deur Adv Roshni Mansingh van

die Johannesburg Balie wat 'n groep 'beswaarde advokate' verteenwoordig.

Ek is in 2001 deur President Mbeki as SC aangestel en word gevolglik deur die uitspraak

van my 'status' beroof. Tientalle ander ook.

Die verweerders voor Phatudi R was die Prez, die Minister van Justisie en die Algemene

Balie Raad (ABR).

'n Paar (juridiese) klippe inni bos:

1. Elke SC wat deur die uitspraak geraak word, moes immers as verweerder gesiteer word;

2. Wat van SC's by die Federal Bar Council of SA, die Nasionale Vervolgings Gesag, die

Advokate Forum en Universiteite. Slegs die ABR is gevoeg as verweerder;

3. Die toekenning van SC status kom uit die Gemenereg (gevestigde gebruik oor EEUE heen)

en die Grondwet het niks daarmee te doen nie. Die blote feit van pre-94-grondwet

aanstellings staaf hierdie feit;

4. Wat van 'legitimate expectations';

5. Wat van estoppel;

6. Wat van bestaande regte - 'n besluit soos die kan nie retrospektief geld nie - freedom once

concieved...basiese Staatsreg beginsel.

Die Konstitusionele Hof sal egter die bevinding van Phatudi R (na my kennis 'n ex

prokureur wat nooit as advokaat gepraktiseer het nie) moet bekragtig. Die agbare Regter gee

immers 'n interpretasie aan 'n artikel in die Grondwet.

NS: Mansingh het twee keer (onsuksesvol) om SC status aansoek gedoen maar reken haar

HGH aansoek is nie suur druiwe nie, maar bloot om van 'koloniale bagasie' ontslae te raak.

En ja, die Pous is Joods...

Lentulus SC (As he then was...)

Uitnodiging: U word hartlik uitgenooi na 'n seremoniële brand van SC Togas op Saterdag

om middernag te Kerkplein Oos. Gratis alkoholiese versnaperings word aangebied...

8.2 SIM swops used to access accounts – Maj-Gen Martin Nel

General Nel has copied the e-mail below for the information of retired members:

February 15 2012 at 09:00am

47

By Lungelo Mkamba and Leanne Jansen INLSA

Be warned. Fraudsters are using cell phone SIM swops to access bank accounts in a new

scam.

Vodacom investigator Francois Groenewald said the fraudsters would send an SMS from a

number similar to that from which customers received banking notifications.

“The SMS will indicate a problem on your account and a person pretending to be a bank

consultant will contact you,” he said. “When the consultant contacts you, they will start by

confirming the details regarding your account number and then ask you what kind of phone

you are using.”

The fraudsters would then contact your cell phone service provider and perform a SIM

swop.

“They will then be able to receive one-time PINs and/or random verification numbers from

your bank and have access to your bank accounts,” said Groenewald.

By the time you realised your cell phone number was not working, your money would be

out of your account.

Also, criminals were capitalising on the SIM-swop scam by sending e-mails, purportedly

from the addressee’s bank, that required internet banking customers to click on a link to

verify details or risk their accounts being deactivated.

One of the e-mails states: “Due to the growing reports of ongoing sim-swop scam (sic)

whereby your phone number is swopped to get access to your account, FNB has initiated an

online security upgrade procession which you will need to complete by clicking on the link

below this message to complete the process.

“Failure to do this will lead to the suspension and possible deactivation of your account

until we can verify you as the genuine account owner.”

SA Banking Risk Information Centre spokesman Bongani Diako urged bank customers to be

vigilant and to respond immediately to unusual events like discontinued cellphone

connectivity.

Richard Boorman, a spokesman for Vodacom, said customers should contact the Vodacom

call centre (082 111) immediately if they received an SMS notifying them of a SIM swop they

had not requested.

He said Vodacom investigated each reported case and referred it to the police.

“We are launching a tab on our Facebook page where our customers can report to us.”

FNB has confirmed that the security update e-mail is fraudulent.

48

Lee-Anne van Zyl, CEO of FNB online banking, said people should “never” try to access

their online banking through a link, and should “never” respond to a request that they

update or reconfirm their banking details because such requests were phishing.

Phishing is when criminals, aiming to steal identities, send e-mails claiming to be from a

recognised organisation, to get online banking customers to reveal sensitive information.

Clicking on a link directs the targets to a fake website where they will be asked to enter

sensitive information such as passwords, credit card details or bank account numbers. Once

these details are given, they are e-mailed to the fraudsters, and the customer is redirected to

the legitimate website.

“We notify all our clients to report all phishing e-mails and scams to a mailbox which is

monitored daily,” Van Zyl said.

Asked whether people who fell prey to such scams were reimbursed, she said such claims

were investigated case by case.

Report phishing scams to FNB at 087 575 0011.

Emergency call

Should you receive an SMS notifying you of a SIM swop you did not request, or suspect any

other incidence of fraud committed via your cell phone network, use one of the following

numbers.

For Cell C users: dial 140 or 084 140.

For MTN users: dial 083 123 7867.

For Telkom/8ta users: dial 080 012 4000.

For Vodacom users: 082 111.

Vuller / Filler: Sharpeville

Traanrook / Tear gas issued to the SA Police

8.3 Союз ветеранов Анголы /

Gladkov

On the left is Thomas Erasmus, First Secretary of the SA Embassy to Russia and

representative of the SA Special

Союз ветеранов Анголы / Russian Angola Veterans Uni

On the left is Thomas Erasmus, First Secretary of the SA Embassy to Russia and

pecial Forces League in Russia, Max Gladkov.

49

Russian Angola Veterans Union - Max

On the left is Thomas Erasmus, First Secretary of the SA Embassy to Russia and the official

50

8.5 From our local Press in Pretoria

8.5.1 Missing but detained – Rekord Newspaper

51

8.5.2 Body found at Police Gate – Rekord Newspaper

Aardappelsrust – ‘n Ou polisiestasie in no 11, Aliwal-Noord-distrik. Wonder waar dit is?

Seker ’n beredestasie op ’n plaas iewers in die distrik. Bron: The Nongqai Maart 1921 p 128.

SA Police Regiments – During the 1922 Red Revolt on the Rand the SA Police had the

followig:

1st Regiment Police Mobile under the command of Lieut-Col Davie; and

2nd Regiment Police Mobile under the command of Lieut-Col Woon.

The Nongqai 1922

52

9. NATIONAL SECURITY HISTORY / NASIONALE

VEILIGHEIDSGESKIEDENIS

9.1 Transvaal Town Police: Riding and Driving Pass

9.2 Johannesburg Town Police during & after the Anglo-Boer War

Some officers: The Commissioner: Lieut-Col Davies, Capt Barnett the Ass-Commissioner,

Capt Fudge District Commissioner with Assistant-DC, Lieutenant Knapp. Capt Fudge later

served in Pretoria in the Transvaal Town Police.

53

9.3 Cape Police: Sgt-Maj Young VC

9.4 Volksrust Police during the Anglo-Boer War

9.5 Fort Prospect Armed Nongqai / Nongqai / Nongqayi

54

55

Left: Native Police in Zululand. ( It is know that

armed members of the Nongqai/ Nongqayi fought

the Boers during the Anglo-Boer War – HBH)

Right: Cubbin, Dr Tony: The

Nongqayi (the old Nongqai) A

history of the Zululand Police

9.6 Voorloper van Krygkor: Van kok en kinderoppasser tot patroondoppie

vervaardiger! – Hanlie van Straaten

Heila Magdalena (Baby) Bekker gebore Horn het die eerste lewenslig op 4 Mei 1919 in die

Belfast distrik aanskou. In daardie jare het die laerskool voorsiening gemaak vir onderrig tot

graad 8 (standerd 6) en Baby se ouers het haar vir twee jaar Huishoudskool toe gestuur om

haarself voor te berei vir die arbeidsmark wat daar op jong vroulike skoolverlaters gewag

het.

Die skool self het leerlinge gekeur vir sekere poste. Toe die parlementslid vir Waterberg,

adv. J.G. Strijdom en sy vrou Susan ‘n kok benodig, het die skool Baby aanbeveel en op 18

Desember 1936 is die jong dogter per trein na Nylstroom. Die Strijdoms se dogter, Estelle

was toe sowat ses maande oud.

Hans Strijdom en sy vrou het self vir Baby op die stasie ontmoet en soos ‘n dogter in hul

huis ontvang. Aangesien adv. Strijdom soos reeds genoem, die Volksraadslid van die

Waterberg distrik was, sou Baby dan nou ook die Strijdoms vergesel na die Parlementsitting

vroeg in 1937. Dit sou die eerste keer wees wat die jong meisie die voorreg sou hê om die

Moederstad asook die see te besoek. Haar reis na Nylstroom op sigself was ‘n belewenis,

aangesien dit slegs haar tweede treinrit was en ook die eerste keer wat sy so ver alleen gereis

het.

Baby onthou die Strijdoms as wonderlike, nederige mense. Sy onthou daardie rit Kaap toe,

wat een-en-‘n halwe dag en twee nagte geduur het. Die Strijdoms het ‘n huis in Rondebosch

gehuur. Baby het nie die openingseremonie van die Parlement bygewoon nie maar het wel

een sitting saam met mev. Susan Strijdom bygewoon. Oorkant die huurhuis in Rondebosch

was ‘n parkie waar die gesin graag ontspan het. Hulle was buitelugmense. Baby onthou

ook dat daar tydens hul verblyf in die Kaap dikwels ‘n piekniekmandjie gepak is en dan het

die Strijdoms aan die voet van Tafelberg uitgespan. Baby en die kindermeisie het ook altyd

deel van die uitstappie gevorm.

Van die openbare figure wat by die Strijdoms besoek afgelê het, tydens die veertien maande

wat Baby by hulle werksaam was, onthou Baby mev. Strijdom se broer, Jan de Klerk, in

later jare senator, sy seuns dr. Wimpie en F.W. F.W. sou die laaste Staatspresident van

Suid-Afrika onder ‘n minderheidsregering wees. Ook die destydse minister van finansies,

mnr. Klasie Havenga, het by die Strijdoms besoek afgelê. Baby onthou dat mev. Strijdom

eendag aan tafel, aan haar man gevra het wie hy dink dr. Malan sou opvolg as leier van die

gesuiwerde Nasionale Party. Op sy rustige beskeie manier het Strijdom soos volg

geantwoord: ‘Ek wil nou nie grootpraat nie, my vrou, maar ek is seker dit sal ek wees”.

Hierdie byna profetiese woorde het waar geword, toe adv. Strijdom dr. Malan in 1954, nie

net as leier van die Nasionale Party opgevolg het nie, maar ook as eerste minister van die

56

Unie van Suid-Afrika, aangesien die Nasionale Party op 26 Mei 1948 die bewind van die

land oorgeneem het.

Baby onthou vandag nog ‘n besoek van nefies van mnr. Strijdom. Een aand aan tafel vra die

een outjie: “Oom Hans, is oom kwaad?” Die verbaasde antwoord was nee, waarom vra die

outjie so ‘n vraag. Die antwoord kom toe met kinderlike eerlikheid: “Want oom lyk dan

soos ‘n brulpadda”.

Baby sê Hans Strijdom was nie ‘n moeilike mens nie en het alles geȅet wat jy aan hom

voorgesit het. Sy onthou ook dat hy besonder lief was vir brood-en-botter poeding.

Baby onthou ook nog hoe sy hierdie gunsteling nagereg vir hom voorberei het en ek plaas

dit dan ook terwille van ons vroulike lesers wat dit graag wil probeer.

Brood-en-botter Poeding.

Smeer 12 snytjies brood met botter en aarbei konfyt of konfyt van jou keuse.

Plak snytjies opmekaar soos vir toebroodjies. Moenie korsies afsny nie. Sny in kleinerige

blokkies en pak in ‘n gesmeerde bakskottel. Strooi pitlose rosyne oor.

Klits 4 tot 6 eiers in 3 koppies melk en gooi oor. Bak in matige oond tot melk en eier

mengsel gestol het. Sit voor met vanielje gegeurde vla.

Baby onthou dat mev. Strijdom ‘n uithaler bakster was. Eendag het hulle ‘n hele aantal

tertkorse gebak en op die spensrak uitgestal. Toe die korse gevul moes word kom hulle

agter daar is ‘n paar klein stukkies kors afgebreek. Daar was nie rotte of ander diere wat vir

die vernielwerk verantwoordelik gehou kon word nie en toe Hans Strijdom homself vinnig

uit die voete maak, is die sondebok opgespoor. Soos ‘n klein seuntjie verweer hy homself

toe maar deur te bieg dat die korse so lekker gelyk het, hy kon dit eenvoudig nie weerstaan

nie.

Maar helaas alle goeie dinge kom tot ‘n einde en in Februarie 1938 word Baby so siek dat sy

terugkeer Belfast toe – huis toe. In Oktober 1938 laat ‘n vriendin Baby weet van ‘n

betrekking as kindermeisie in Pretoria en die treinwiele rol andermaal van Belfast af na ‘n

nuwe bestemming. Hierdie keer die Jakarandastad, wat ook die trotse hoofstad van die

Unie was. Baby sou natuurlik ook nooit kon raai dat dit hier sou wees wat sy haar

toekomstige lewensmaat sou ontmoet nie. Baby sou as kinderoppasser optree vir drie

verskillende Joodse gesinne, vir tydperke van drie maande elk.

Intussen het oorlogswolke al hoe digter in Europa saamgepak. Op 3 September 1939

verklaar Engeland en Frankryk oorlog teen Duitsland en na ‘n skeuring in die Verenigde

Party, bedank genl. Hertzog en genl. Smuts word aangewys as eerste minister. Suid-Afrika

verklaar soos die res van Brittanje se oorsese kolonies ook oorlog teen Duitsland en die SA

57

Munt word omskep in ‘n wapenfabriek. Baby doen aansoek om op die vervaardigingslyn

aangewend te word en aanvaar diens in Oktober 1939.

Terwyl letterlik duisende patroondoppies vervaardig is, het genl. Smuts ook gereeld

eenmaal per jaar die fabriek besoek. Dan het hy elke werknemer persoonlik met ‘n

handdruk en woord van dank en waardering gegroet.

Baby onthou twee tragedies wat binne een week in die wapenfabriek gebeur het. In die

eerste geval, moes ‘n masjienwerktuigkundige ontbied word om ‘n produksiemasjien te

herstel. Wat gebeur het weet niemand presies nie, maar iemand het vermoedelik per abuis

teen die skakelaar gestamp en terwyl die man onder die masjien was, het ‘n staalpyp hom

deurboor. Hy is onmiddelik gedood. Later daardie week het ‘n man wat voor Baby gestap

het, in sy spore neergestort en aan ‘n noodlottige hartaanval beswyk.

In 1942 het die fabriekgedeelte waarin Baby gewerk het, geskuif van Schubertstraat na

weseinde toe en weens ‘n vervoerprobleem moes Baby bedank en het sy in ‘n algemene

handelaarswinkel in Johannesburg begin werk. Sy is op 29 Maart 1943 getroud met Sakkie

Bekker. Baby onthou hoe moeilik voedsel in die oorlogjare bekombaar was. Haar tweede

seuntjie was allergies vir alle melk behalwe kondensmelk en daar was een Indiër sakeman

teenoor wie sy haar hele lewe lank dankbaar is, vir die feit dat hy al die kondensmelk wat hy

ingekry het, netso vir haar gehou het.

58

Adv. Hans Strijdom, sy vrou Susan en hul

dogter Estelle, in later jare nadat hy Eerste

Minister van Suid-Afrika geword het. Baby

het baie aangename herinneringe aan die

veertien maande wat sy as kok by die Strij-

doms werksaam was.

Die jong Baby in die parkie oorkant die huis

wat die Strijdoms bewoon het tydens die

Parlementsitting van 1937.

Die foto van Baby (links) en haar suster is in

1942 te Pretoria geneem.

Sakkie Bekker, het nog die aand by sy

verloofde kom spog met sy militêre uniform,

nadat hy by die Unie verdedigingsmag

aangesluit het. Enkele dae later is hy

meegedeel dat sy werk by die munisipaliteit

van Pretoria ‘n sleutelpos is, en dat sy weer

mag drome aan skerwe lê.

Baby Bekker soos sy vandag daar uitsien, op

byna 93-jarige ouderdom.

Baby woon baie jare in Nigel en hou haar besig met die brei van truitjies vir minder

bevoorregte kinders.

9.7 Belangstelling in Polisie-geskiedenis en heraldiek Deel 4 – François

Gunter

François Gunter (onder regs) sit sy reeks sy reeks foto’s vanuit sy Vader se album voort.

Hierdie was aan die begin van die “bosoorlog” gewees nog voor die SA Polisie kamoefleer

drag gedra het

59

My Pa het ‘n paar troeteldiere gehad, twee ape en ‘n

duikertjie.

60

Agter op Foto

1. Watertenks te Kt Matit (nie

seker of die naam korrek is nie –

Katima Mulilo?)

2. Kyk na waarskuwing. Nooit

gebruik gemaak & nog gesond.

Nota agter op foto: Antonio die

beeswagtertjie. Hy het ons baie in

die kamp gehelp & ons het hom

baie geleer.

Agter op foto: Ek en Venter in die skietgate.

61

Kameelperde vanuit die

helikopter

‘n Bietjie vars vleis vir die menasie! Dit is na dae

van pap en blikkies kos!

62

Maj JM Tate

Maj JM Tate was the SA Police Veterinary Officer during the 1920’s –

The Nongqai February 1922 page 60

9.8 Die Suid Afrikaanse Lugmag: Die Gees van Spitfire-vlieëniers: Deel 1 -

Johan Jacobs

Van die ontstaan van lugvaart is die Suid-Afrikaanse vlieëniers altyd hoog aangeskryf oor

hulle vlieg vernuf en heldemoed. Ek dink vinnig aan die stigter van lugvaart in Suid-Afrika,

Luitenant-generaal Sir Pierre van Ryneveld en natuurlik vele ander na hom.

Ek wil graag staaltjies met julle deel oor twee van die vele veg vlieëniers uit die Tweede

Wêreld Oorlog wat met die Spitfire vegvliegtuig gevlieg het.

Luitenant Jack Spencer van 1 Eskader Suid Afrikaanse Lugmag was genoodsaak om by twee

geleenthede met sy valskerm uit sy Spitfire MK VIII te spring. Gedurende ’n patrollie oor

die geveg front in Italië in Desember 1943 het die vliegtuig se glycol tenk ’n lek opgedoen en

moes hy noodgedwonge uitspring, die vliegtuig was baie laag en met die sprong het hy die

stertvlak [tailplane] geraak en sy bene beseer. Sy valskerm het net betyds oopgemaak

voordat hy in die see nie vêr van die kus af geland het. Twee lede van die Suid-Afrikaanse

Ingenieurs korps [sappers] het na hom toe geswem vir hulp terwyl twee ander met twee

amfibiese jeeps [ducks] ook uit is na hom om hulp te verleen. Hy was in een van die jeeps

gelaai wat onmiddellik gesink het en moes na die ander een swem wat hom na die kus

vervoer het. Hy is later met sy eskader herenig.

63

Op 27 Junie 1944 was Jack Spencer op ’n verkenningsvlug suid van Rimini, naby Perugia in

Italië. Sy Spitfire vliegtuig is deur ligte lugafweergeskut getref wat sy engine laat staak het

en digte rook het sy kajuit gevul. Vir die tweede keer moes hy valskermspring en het tussen

die Duitse vyand geland wat hom gevangene geneem het. Hy is na Stalag Luft III [’n Duitse

gevangene kamp vir lugmag personeel ] geneem. Dit is dieselfde kamp wat in Pop Voss se

boek ‘The Great Escape’ beskryf en waarvan daar ’n rolprent gemaak is. Elke aand is die

prisoniers se stewels weggevat om hulle te verhoed om te ontsnap. Met sy eerste aand daar

terwyl ’n groot Duitse soldaat die stewels bymekaarmaak, vertel Jack dat sy hart warm

geklop het vir ’n Amerikaanse prisonier met die oorhandiging van dié se stewels, die Yank

het uitgeroep “shine em up boy, shine em up!” Jack Spencer het die oorlog oorleef en het in

Durban gaan woon waar hy hom aangesluit het by Frederick Sage Shopfitters.

64

Nog ’n voorval deur 4 Eskader SALM met hulle Spitfires het weereens bewys waarom die

vlieëniers van SALM se veg-bomwerpers vleuels so beroemd was. Luitenant B.D. Jenkins

was oor die front in Italië besig om 88mm lugafweer batterye van vier kanonne op ’n koppie

naby Subliano noord van Florence te bestook.

Die normale prosedure was om op die stellings af te duik [dive bombing] maar Jenkins het

op 80 vt. gevlieg, tussen hewige intensiewe ligte lugafweer skote het hy die stellings met

kanon en masjiengeweer vuur gepeper. Hy het twee afsonderlike sorties oor een

kanonstelling gedoen en die bemanning laat spaander vir skuiling. Dit het menigte

ontploffings rondom die stelling veroorsaak en groot skade aangerig. Die vorige dag het hy

met dieselfde prosedure ook ’n kanonstelling vernietig.

By ’n vorige opstyging met ’n Spitfire by sy basis het Jenkins die dood vry gespring nadat sy

vliegtuig met ’n 500lb bom onderaan teen ’n voorwerp gebots het en die vliegtuig

onherstelbaar vernietig is, die bom het nie afgegaan nie en Jenkins is nie beseer nie.

Op 4 Augustus 1944 het hy en ’n ander Spitfire met sy ‘wingman’ ’n weerkundige

verkenningsvlug oor die Bologna-Rimini area gedoen waartydens sy vliegtuig ’n brandstof

lek opgedoen het. Hulle moes noodgedwonge terug draai na hulle basis by Foiano. Net

voordat hulle in digte wolke in gevlieg het, het hy oor sy radio laat weet dat hy net 30 gallon

brandstof oor het. Na enkele minute het net sy ‘wingman’ uit die wolke gevlieg, Jenkins is

nooit weer daarna gesien nie en is ‘as vermis in aksie’ aangeteken.

Gedurende die Eerste en Tweede Wêreld Oorlog en tot en met 1945 het Suid-Afrika 33 347

lugmag bemanning en 7 764 vlieëniers opgelei en is lede van die Suid-Afrikaanse Lugmag

met “1 Victoria Cross, 1 Companion of the Bath, 8 CBE’s, 32 DSO’s, 26 OBE’s, 63 MBE’s, 5

MC’s, 413 DFC’s, 88 AFC’s, 2 George Medals, 5 King Medals, 2 MM’s, 24 DFM’s, 14 AFM’s,

65

36 British Empire Medals en 660 Mentioned-in-Dispatches” benoem. Waarlik ’n prestasie om

op trots te wees.

Die Gees van die Spitfire leef egter vandag nog voort veral ook oral in die wêreld waar

voormalige SALM vlieëniers vlieg.

PER ASPERA AD ASTRA

©Johan Jacobs 01/02/2012

Met erkenning aan:

• The South African Air Force at War deur Martin Louw en Stefaan Bouwer

• Aircraft of the South African Air Force deur Herman Potgieter en Willem

Steenkamp

9.8. Johan Jacobs – Besoek aan Heidelberg (Tvl) [ Miers & Van As]

Hennie!

Was nogal 'n roerende atmosfeer daar by die begraafplaas vir my. Die grafte van die gevalle

soldate is netjies en kruise mooi silwer geverf, lyk of dit pas opgeknap is. Daar is heelwat

grafte van die SA Constabulary en manskappe vanaf Kanada. Was ook by die sogenaamde

'spookhuis' van die Meyers, die oorspronklike eienaar se grond het tot by Johannesburg

gestrek en Meyerton is na hom vernoem. Wil weer vir 'n naweek soontoe gaan en dan

inboek by hulle gastehuis op die perseel.

Sal nogal lekker wees as jy kan saamkom. Daar is so baie geskiedkundige plekke en grafte.

Het ook foto’s van die ou tronk geneem en sal dit vanaand vir jou stuur ... Tot later dan.

66

Beste Johan en Gewaardeerde Lesers,

So beskryf luit-kol Godley die moord op kaptein Miers in sy boek Khaki and Blue

/ ... / We often had to ride at full gallop from post to post while pot-shots were taken at us

from some fold in the ground.

It was whilst serving in a Blockhouse that my friend Captain Miers was killed. A party of

three mounted Boers appeared on a low ridge near his camp, bearing a white flag. He went

out to meet them, accompanied by [page 86] two men, whom he left when within about

eighty yards of the party, and went on alone. Captain Miers was seen in conversation with

the apparent leader, for some minutes.

Suddenly one of the Boers raised his rifle and shot poor Miers dead, and all three men

galloped off. This dastardly deed was greatly resented and deprecated by the Dutch, and

was the only incident of treachery which I personally heard of during the war. Subsequently

when peace was declared the man who committed this cold-blooded murder was arrested,

through information supplied by some of his own people, and the trial took place at

Heidelberg.

He was found guilty, and sentenced to be shot, the carrying out of which sentence was

witnessed by myself in the town's gaol. Miers lies buried in the cemetery of that place,

where a memorial stone has been erected by his regiment. ... [87]

Foto’s deur Johan Jacobs:

Grafte van kaptein RHMC Miers en die van veldkornet Van As:

67

Grave of Capt Miers SAC shot and killed by

Veldkornet Salmon J van As.

Fieldcornet Salmon van As was shot after the

Anglo-Boer War after being found guilty of

the murder of Capt Miers, SA Constabulary.

Heidelberg jail where F/C Salmon van As

was shot.

68

69

9.9 The RN & US Matchstick Fleet – William Marshall & Jeff Manning

79-year-old Phil Warren from the UK spent 62 years to build this incredible fleet of 432

ships. All vessels are built entirely of matchsticks and boxes of wooden matches. The

collection includes nearly 370 American and 60 British ships.

Although now at 79 years of age, began creating his first boat in 1948, when he was only 17.

This uses a razor blade, tweezers and sandpaper to carve the pieces and boxes, then stick

with balsa wood glue. In total more than 650,000 used matchsticks to create an amazing

collection of 1,300 scale models. Even 1,200 aircraft made even more realistic appearance to

dress the decks of aircraft carriers.

70

71

Thanks William & Jeff – HBH

9.10 SA defence force armoured vehicles – Johannes Botha & William

Marshall

All photos by Johannes Botha and they carry his copyright and information by Lt-Col

William Marshall (SANDF).

72

SAMIL 100 with Vulture UAV - observation and targeting system for field artillery with a

200-km range

SAMIL 100 - Artillery Weather Station

73

GV-6 (155mm)

Bateleur (127 mm Rocket Launcher - 127 mm Vuurpyl lanseerder)

74

10. HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS,

MEMORIALS / HERALDIEK, UNIFORMS, VAANDEELS, VLAE,

MEDALJES, GEDENKTEKENS

10.1 Policing in the Transvaal - Steve Seargent

1881 -1901

The pre Anglo Boer War policing in the Zuid-Afrikaansche Republiek was originally carried

out by members of the Transvaalsche Rijdende Politie Korps or Transvaal Mounted Police.

Formed in 1881 together with the Artillerie Korps van de Zuid-Afrikaansche Republiek or

Artillery Corps of the South African Republic the two units were amalgamated the following

year as the Transvaalsche Artillerie Korps or the Transvaal Artillery Corps.

Subsequently the policing element broke away from the Artillery again as the two totally

disparate functions failed to work together effectively. They became known as the Zuid-

Afrikaansche Republiek Politie or ZARP’s.

Their parade helmet insignia is that at Fig 1 with the other ranks at Fig 2. An example not in

my possession but shown on the Gentleman’s Military Interest Club site is an officers parade

helmet at Fig 3. The picture at Fig 4 appeared in the Servamus Magazine November 1986 on

page 29 showing Sgt “Frederik de Wit Tossel”3 wearing the brass pattern helmet plate.

Fig 1. Fig 2. Fig 3. Fig 4.

By 1901 the ZARP’s were defunct in all but name their Urban duties having been taken over

by the Johannesburg and Pretoria Town Police and their rural duties by first the South

African Constabulary and later partially by the Transvaal Mounted Town Police.

1902-1908

3 An assumed name, he was not an Afrikaner or Dutchman, but a British subject and by all accounts a legendary

policeman. I have a file on this ZARP. Many English speakers joined the ZARP’s eg Jack Hindon – HBH

75

Depictions of the Johannesburg & Pretoria Town Police insignia are found at Fig 6. Each

followed the same pattern with the town name in the circlet. This illustration was

photographed from the book Military Badges and Insignia of Southern Africa by C. R Owen.

The Mounted Town Police Slouch Hat Insignia is at Fig 7. The Transvaal Town Police

Helmet Plate and their small helmet and slouch hat badge are at Figs 8 & 9 respectively.

The rural policing duties were later undertaken by the South African Constabulary whose

helmet badge and cap badge is shown at Fig 10 with their Gilded W/O badge shown at Fig

11 and the Constables cap badge at Fig 12.

Fig 6. Fig 7. Fig 8.

Fig 9. Fig 10. Fig 11. Fig 12.

1908-1913

The post Anglo Boer War period brought its own problems of reconciliation a point not lost

on the government of Louis Botha in the now self governing Transvaal. A new countrywide

police force was deemed to be desirable both logistically and politically.

The Boer Nationalists particularly disliked the SAC as they had been formed in 1901 to

police the “subdued rural areas” of the two Boer Republics and in essence were initially an

extension of the British Military.

76

On its foundation under terms of the Transvaal Police Act No 5 of 1908 the Transvaal Police

had taken on the mantle of all of the various Transvaal Town Police, forces formed after the

capture of the major cities, and the South African Constabulary and the duties of the

Transvaal Mounted Town Police in the mainly black populated areas. This successful

integration under the guidance of a system formulated by their new commissioner formed

the basis of the eventual birth of the unified SA Police.

The first Transvaal Police Commissioner was Colonel T G Truter a former magistrate who

later on formation of the Union became the overall Chief Commissioner of all the provincial

Police forces on 15th October 1910. On the implementation of his national merger proposals

he was appointed the Commissioner of the new South African Police on 1st April 1913.

The Transvaal Police helmet and cap badges are depicted at Fig 13 &14 with their

Commissioner’s portrait appearing at Fig 15.

Fig 13. Fig 14. Fig 15.

The Transvaal Police cap badge formed the basis of that worn by the newly founded South

African Police in 1913, merely replacing the old Royal Coat of Arms used by the Transvaal

Province with the newly accepted national coat of arms.

The Star insignia was accepted as being neutral of the police forces of the constituent

provinces previous badges having any influence on the design.

The Transvaal Police were also the first force in the country to officially use dogs as part of

investigations in 1911. Although Natal Police did use dogs before this was not an officially

sanctioned policy. Their training depot became the new national depot later known as the

SA Police College.

Sources

• Armed Forces of Southern Africa - Maj G Tylden

• Servamus Magazine – Official Publication of the SA Police November 1986

• The Military Badges and Insignia of Southern Africa - C.R. Owen

• The Gentleman’s Military Interest Club Web Site www.gmic.co.uk

77

10.2 “Water Police” 1922 South African Police, Durban

During a visit to the Johannesburg War Museum with Jonathan Pittaway I went through the

old Nongqai’s of the 1920’s. I found a photograph of SAP members attached of the Durban

Water Police, Point, Durban. I made notes of the uniforms and drew a sketch. The Water

Police basically wore the uniform of the Royal Navy with whom they had great sporting ties

over the years. Regulars rowing competitions and shooting matches were held between the

two forces.

78

Description of uniform: White cap with black cap-band with a Navy Blue tunic with eight

buttons, white shirt, black tie and white trousers with black boots. It is not clear if the W/O’s,

NCO’s and Constables wore SAP’s on their shoulders or whether they had small buttons on

their cuffs. Source: The Nongqai January 1922 p 15.

The reason why they wore white trousers was that the salt water made white salt patches on

the blue trousers. The South African Police took over from the Natal Police during 1913 who

in turn had taken over from the old Durban Borough Police.

The SA Police performed duties in the Durban Harbour as Water Police until the SAR &

Harbours Police took over the duties in this regard during c1935.

During the late 1980’s the SAR & H Police were amalgamated with the SA Police and the SA

Police once again took over the duties as Water Police.

10.3 Medals: Spies melt their Gold Medals

The old Romans said: “Ex Africa semper aliquid novum" - out of Africa there is always

something new! According to press reports some of our spies have melted their gold medals

and sold the gold! When I was in the SA Police it was an offence to possess unwrought gold.

Medals are issued by the State President and I think it is an insult to the head of state to melt

the medal issued by the President.

Spioene smelt goue medaljes - 2012-02-25 00:00

Rajaa Azzakani

KAAPSTAD. – Sommige spioene wat goue medaljes van die departement van

staatsveiligheid ontvang het, smelt die medaljes om die goud te verkoop.

Só het dr. Siyabonga Cwele, minister van staatsveiligheid, gister aan die ad hoc-komitee oor

die Wysigingswetsontwerp op Algemene Intelligensie gesê.

http://www.dieburger.com/Suid-Afrika/Nuus/Spioene-smelt-goue-medaljes-20120225

79

11. VESTED INTERESTS OF VETERANS /LEDEAAN-

GELEENTHERDE

11.1 Polmed

Lt-kol Sakkie Kotze se saak geniet steeds aandag en is nou sub judice.

11.4 Injuries on duty / Beserings aandiens

Geen verdere inligting ontvang nie – die manne (en vroue) sukkel nog steeds met

beserings aan diens opgedoen.

12. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK

12.1 Zuid-Afrika Verdedigingswet, 13 van 1912

12.1 South Africa: Defence Act, 13 of 1912 with Amended Acts

A friend who shall remain anonymous gave me the following book as a present. To him

thank you very much!

It is entitled South Africa, Defence Act, 13 of 1912 with Amended Acts. Here is a book taking

us back a century, when the Union Defence Force (UDF) (Unie Verdedigingsmacht - UVM)

was formed during 1912. The South African Police (Zuid-Afrikaanse Politie) was formed

during 1913. I always wondered why the delay in forming the SA Police? The new

Commissioner of Police, Mr TG Truter – later Colonel Sit Theo Truter - was appointed as

Commissioner of the Transvaal Police and Commissioner of the to-be South African Police.

Why the delay? The provisions of the Defence Act had to be implemented first, only then

could a Police Force be established. The UDF’s South African Mounted Rifles policed certain

areas in the Union while the SA Police operated the areas not policed by the SAMR.

However the SA Police had original jurisdiction and had to furnish detectives for areas

policed by the SAMR. Although the SAMR policed Natal, the SA Police performed the

duties of the Water Police in Durban Harbour.

80

81

- Section 44

- The Fourth Schedule

82

Note: The police in Southern Africa have always been par-military even during

Boer or Brit’s administration. The weak point in having these two separate

police forces was, when the SAMR were called to Battle the SA Police had to fill

the void left by the SAMR. The police had their own problems too, many

policemen were members of British Regiments and when called to colours they

obeyed. Many policemen deserted to fight. Through the years there was a close

relationship between defence and police – the one always needs the other!

83

- Artikel 44 in Nederlands

- Die Vierde Bylae

84

85

13. SPORT

14. HUMOUR IN UNIFORM

14.1 Maori Fire Department

One dark night in the township of Whakatane, New Zealand, a fire started inside the local

chemical plant and in a blink of an eye it exploded into massive flames. The alarm went out

to all the fire departments for miles around.

When the volunteer fire fighters appeared on the scene, the chemical company president

rushed to the fireman in charge and said, "All our secret formulas are in the vault in the

centre of the plant. They must be saved. I will give $50,000 to the fire department that brings

them out intact."

But the roaring flames held the fire-fighters off. Soon more fire departments had to be called

in as the situation became desperate. As the firemen arrived, the president shouted out that

the offer was now $100,000 to the fire station who could bring out the company's secret files.

But still the fire companies could not get through.

From the distance, a lone siren was heard as another fire truck came into sight. It was the

nearby Taneatua Maori rural township volunteer fire company, composed mainly of Maoris

over the age of 65.

To everyone's amazement, that little run-down fire engine roared right past all the newer

sleek engines that were parked outside the plant. Without even slowing down it drove

straight into the middle of the inferno.

86

Outside, the other firemen watched as the Maori old timers jumped off right in the middle of

the fire and fought it back on all sides. It was a performance and effort never seen before.

Within a short time, the old timers had extinguished the fire and had saved the secret

formulas.

The grateful chemical company president announced that for such a superhuman feat he

was upping the reward to $200,000, and walked over to personally thank each of the brave

fire fighters.

The local TV station caught the thank you on film and asked their chief, "What are you going

to do with all that money?"

"Well," said Hohepa, the 70-year-old fire chief, "The first thing we gonna do is fix the brakes

on that %&%$#@ fire truck.

14.2 SAPS Brakpan

Ek sê my Bra, ek kom van Bra-pan!

87

14.3 Save the Rhino: Rhino camouflage

14.4 Snaakse

mense – P Els Ons Suid

Afrikaners is

snaakse mense: As ons depressief

voel dan drink ons. As ons iets wil vier

dan drink ons As ons niks het om

te doen nie, dan

drink ons. Daar is groot fout

mense! Bring vanmiddag

jou dop, dan praat

ons hieroor.

14.5 Ocean View Restaurant over 40 years – Peter Lamb

A group of chaps, all age 40, discussed where

they should meet for lunch. Finally it was agreed

that they would meet at the Ocean View

restaurant because the waitresses there were

gorgeous, with tight skirts, and nice bottoms.

Ten years later, at age 50, the friends once again

discussed where they should meet for lunch.

Finally it was agreed that they would meet at the

Ocean View restaurant because the food and

service was good and the wine selection was

excellent.

Ten years later, at age 60, the friends again

discussed where they should meet for lunch.

Finally it was agreed that they would meet at the

Ocean View restaurant because they could dine in peace and quiet and the restaurant had a

beautiful view of the ocean.

Ten years later, at age 70, the friends discussed where they should meet for lunch. Finally it

was agreed that they would meet at the Ocean View restaurant because the restaurant was

wheelchair accessible and had an elevator.

88

Ten years later, at age 80, the friends discussed where they should meet for lunch. Finally it

was agreed that they would meet at the Ocean View restaurant because they had never been

there before.

14.6 Subject: USAF Lady Pilots

Great Female Humour! After you read the message about the pilots, please find time to read

the quote of the day-- it is so perfect.

While the C-5 was turning over its engines, a female crewman gave the G.I.s on board the

usual information regarding seat belts, emergency exits, etc.

Finally, she said, 'Now sit back and enjoy your trip while your captain, Judith Campbell, and

crew take you safely to Afghanistan '

An old Master Sergeant sitting in the eighth row thought to himself, 'Did I hear her right? Is

the captain a woman?'

When the attendant came by he said 'Did I understand you right? Is the captain a woman?'

'Yes,'! said the attendant, 'In fact, this entire crew is female.'

'Good Heavens!,' he said, 'I wish I had two double scotch and sodas. I don't know what to

think with only women up there in the cockpit.'

89

'That's another thing, Sergeant,' said the crew member, 'We No Longer Call It the 'Cockpit.'

'It's The Box Office.'

14.7 A piece of wisdom from Koot

When a bird is alive...it eats ants......

When the bird is dead...ants eat the bird.

So time and circumstances can change at any time.

Don’t devalue or hurt anyone in life....you may be powerful today...but remember time is

more powerful than you.

One tree makes a million match sticks.....but when the time comes, only one match stick is

needed to burn a million trees.

Rare but true words ... make you think.

God bless.

Regards Koot & Koeks Van Schalkwyk.

90

15. ANECDOTES, A POINT TO PONDER, ETC

15.1 The philosophy of ambiguity – Gen Johan van der Merwe

1. One tequila, two tequila, three tequila, floor.

2. Atheism is a non-prophet organization.

3. If man evolved from monkeys and apes, why do we still have monkeys and apes?

4. The main reason that Santa is so jolly is because he knows where all the bad girls live.

5. I went to a bookstore and asked the saleswoman, "where's the self- help section?" she

said if she told me, it would defeat the purpose.

6. What if there were no hypothetical questions?

7. If a deaf child signs swear words, does his mother wash his hands with soap?

8. If someone with multiple personalities threatens to kill himself, is it considered a

hostage situation?

9. Is there another word for synonym?

10. Where do forest rangers go to "get away from it all?"

11. What do you do when you see an endangered animal eating an endangered plant?

12. If a parsley farmer is sued, can they garnish his wages?

13. Would a fly without wings be called a walk?

14. Why do they lock petrol station bathrooms? Are they afraid someone will break-in and

clean them?

15. If a turtle doesn't have a shell, is he homeless or naked?

16. Can vegetarians eat animal crackers?

17. If the police arrest a mute, do they tell him he has the right to remain silent?

18. Why do they put Braille on the drive-through bank machines?

19. How do they get deer to cross the road only at those yellow road signs?

20. What was the best thing before sliced bread?

91

21. One nice thing about egotists: they don't talk about other people.

22. Does the little mermaid wear an algebra?

23. Do infants enjoy infancy as much as adults enjoy adultery?

24. How is it possible to have a civil war?

25. If one synchronized swimmer drowns, do the rest drown too?

26. If you ate both pasta and antipasto, would you still be hungry?

27. If you try to fail, and succeed, which have you done?

28. Whose cruel idea was it for the word 'lisp' to have 's' in it?

29. Why are hemorrhoids called "hemorrhoids" instead of "asteroids"?

30. Why is it called tourist season if we can't shoot at them?

31. Why is there an expiration date on sour cream?

32. If you spin an oriental man in a circle three times, does he become disoriented?

33. Can an atheist get insurance against acts of god?

16. OOR DIE NONGQAI SE DRUMPEL

Een van die lekker take wat ‘n redakteur het is om interessante mense te ontmoet en saam

met hulle koffie te drink. Diè mense maak die lewe interessant! Partykeer is mens gelukkig

want dan kom mooi dames ook kuier! Dit helder sommer ‘n mens se dag op! (Bekendes en

vorige besoekers is uitgelaat.)

92

Eerste besoeker is Lentulus alias Len Els. Hy en ek ken mekaar vir meer as dertig – veertig

jaar. Hy was eers in AMI en ek was by Kompol x302. Ons het kopstukke oor die ou dae

gesels. Hy is ‘n natuurlik Blou-Bul.

16.1 Lentulus SC

16.2 Larry Hanton en Anemari Jansen

Larry Hanton is ‘n ou-Takie en Veiligheidstakman. Ons het al kontak gehad maar dit was

ons eerste persoonlike ontmoeting – ons het beslis nie koffie gedrink nie, maar ‘n heerlike

93

drankie geniet. Larry kom van Benoni se wêreld. Sy pragtige metgesel is Anemari Jansen en

sy het pas haar eerste valskerm sprong met die oud-Takies gedoen. Beide is skrywers en het

stories belowe - baie dankie!

16.3 Lukie van der Merwe – Mier se Tier!

Oud-sers Lukie van der Merwe van Standerton het hom by oud-a/o Willie du Plessis se

plaagbeheer maatskappy, Willie’s Pest Solutions, aangesluit. Tevrede klante sluit in genl

Mike Geldenhuys op Nigel en Hennie Heymans in Pretoria. Op ‘n dag toe daar baie mense

oor die Nongqai se drumpel gekom het, het Lukie ons huis en tuin vir onkruid en miere

“gedoen”. Gedoen beteken bespuit. Lukie was ‘n sersant in die Standerton se lykshuis en sy

Vader was ook ‘n polisieman, kaptein Van der Merwe voorheen van die SA

Spoorwegpolisie.

Van misdaadbeheer na plaagbeheer het baie ingemeen! Ek kan onomwonde getuig dat

Willie’s Pest Control baie goeie diens lewer. Hulle bedien Standerton, Secunda,

Middelburg, Pretoria, Wes-Rand, Oos Rand, en Vereniging-gebied. Hulle diens is goed en

die pryse is mededingend.

Willie du Plessis het verskeie diplomas in plaagbeheer verwerf en is geregistreer. Willie

kan geskakel word by 083-458-7564.

17. NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS

POS VAN HEINDE EN VERRE - POLISIE-POSSAK

17.1 Ockert Fourie - Kanada

94

Dagsê Hennie:

Ek het soos jy voorgestel het my navraag oor my Pa se diensrekord (in Engels) vroeg in

September 2011 aan die SAPD museum in Pretoria gestuur. Ek wag nog steeds op enige

soort van reaksie! Ek hou egter nie veel hoop uit nie.

Kan jy of een van jou kundige lesers dalk help met die naam van 'n Polisie buitepos waar my

pa gestasioneer was in die laat 1940's. Dit was in die Matatiele/Mount Fletcher area as ek reg

kan onthou. My Pa het van hier patrollie gery langs die ou Basutolandgrensgebied.

Die naam wat ek uit my kinderjare onthou is so iets soos "Bangkrie". Ek was so 4 of 5 jaar

oud en wat ek onthou is dat dit 'n eenmans stasie was op 'n plaas.

Ek heg vir jou ook twee foto’s aan uit my Pa se versameling. Die een spreek van self, die

tweede weet ek egter nie wanneer en waar die foto geneem is nie - moontlik Matatiele of

Umtata. My Pa is agter, tweede van links.

Groetnis uit 'n koue Toronto, Kanada.

Opmerking HBH: lyk soos amptenare van justisie, polisie en gevangeniswese. Mans in

burgerdrag is waarskynlik nie speurders nie. Let op een kaptein en ‘n berede hoofkonstabel.

95

Kommentaar: HBH

Voor links sit een van ons lesers Andre du Toit se vader, s/a/o JH du Toit, ‘n befaamde

Pretoria-speurder. Lt Willie Welgemoed, maj Burger en kol Daantjie Maritz het geen

bekendstelling nodig nie. Dieselfde geld tov van sersante Jos Sirakis en Gert Potgieter. S/a/o

SJ “Sarel” Coetzee is ‘n bekende Durban-speurder gewees. As skoolkind het hy vir my ‘n

paar pragtige vliegduiwe persent gegee – een was so ‘n besondere “Mealie”-kleur. Sy broer

was Oom “Koos” Coetzee, eers te Van Reenen en later was hy SB te Louis Botha Lughawe.

Ek het by Oom Koos as SB gedurende 1969 oorgeneem.

Middelste ry sers OJ Fourie van wie ons al geskryf het. Sers Roodt was ook bekend in die

kollege. A/O Gerrie Holland was ‘n legende in Pietermaritzburg.

In die derde ry is sers Willie le Grange ‘n legende op SAP King’s Rest en later welbekend te

Durban se Moord en Rooftak. Hy was vir my ‘n rolmodel. S/a/o Matthee was later ‘n

speuroffisier in Durban.

Baie dankie dat u die foto met ons gedeel het – dit het baie herinneringe ontlok. Ek was

gedurende 1964 in die SAP Kollege vir opleiding en baie van die manne was bekende

gesigte in die Kollege, sommige het ook in ‘n reeks van die Huisgenoot oor ons Springbokke

gefigureer.

Baie dae het ek ‘n drankie in die offisiersklub met Willie Welgemoed, duikkampioen op sy

dag, geniet. Maj Koos Kotze vertel in hulle dae saam in die kollege het Willie een maal met

ryboek en kamaste van die hoë duikplank afgeduik! Willie het ‘n seun, ‘n sersant, in die

96

polisie (spesiale taakmag ?) gehad en wat oorlede is tydens die bewaking van die Fidji (?) se

rugbyspan. Die dood van sy seun het hom diep getref!

Ek mis net Oom Basie Sadie op die foto. Hy was ook ‘n besondere sportman. Hy het ook

gedurende die 1964 SAP Atletiekkampioenskappe in die kollege deelgeneem.

17.2 Foto’s van Garrett de Villiers ingestuur deur Marius Avenant

Foto 1 – 1938 SAP Rugbyspan

97

Kommentaar deur HBH:

Hierdie foto is te Alexanderbaai geneem. Voor: onbekend. Middel vlnr: s/sers Daantjie

Bester, ?, majoor Pannal, ?, luit IPS Terblanche. ?, ? Agter: heel regs konst JP de Villiers.

Foto 2 – 1957-12-05 SWD Stasiebevelvoerderskonferensie, Oudtshoorn

98

Marius Avenant Die foto was deur Garrett de Villiers op die Grensoorlog groep gepos met

die volgende byskrif : “Garrett de Villiers : 1938 SAP rugbyspan. Al wie ek op die foto ken,

is my pa, JP de Villiers, agter heel regs. Kan iemand dalk help met 'n uitkenningsparade.

Marius Avenant Garrett de Villiers het die twee foto’s op die Grensoorlog groep gepos, en

toestemming verleen dat ek dit hier deel. Indien iemand die ander lede op die 1938

rugbyspan foto herken, sal hy dit waardeer om name by die gesigte te plaas.

Marius Avenant Die fotos is redelik hoë resolusie en wanneer dit na die PC gestoor word, is

die gesigte baie duidelik. Oom Hennie Heymans sal dit sekerlik interessant vind.

- Terugvoering: majoor Pannall en luit IPS Terblanche

Beste Marius,

Ek het drie persone op die betrokke foto

herken.

Toe het ek in my legger oor maj Pannall

gaan kyk en toe die 1ste en 2de span van

SAP Alexanderbaai daarin gekry. Die res

was maklik – nou het mnr De Villiers al die

name van die spanlede.

Daar is ‘n tweede foto waarop sy Vader

verskyn, nl die een waar al die lede van die

Majoor afskeid neem. Baie dankie vir die

navragie – ek was net gelukkig!

Besering aandiens

NB Ons, as “ou” polisiemanne, is baie dank

aan luit IPS Terblanche verskuldig. Hy het

as majoor ‘n besering te Witsieshoek

opgedoen en in daardie dae was majoors en

hoër nie deur die ongevalle kommissaris

gedek nie. Hy het die parlement genader en

hulle het sy saak gunstig oorweeg en hy het

vergoeding vir ‘n besering aan sy oog

ontvang. Hy het as ‘n kolonel afgetree en

later het minister Adriaan Vlok hom tot die

ererang van brigadier bevorder vir sy

dienste in Kaapstad gedurende die 1960’s.

99

- Die 1ste span te Alexanderbaai

- Die 2de span te Alexanderbaai

- Lede op parade by afskeid van majoor Pannall

100

Konstabel De Villiers is in die tweede ry.

Let op die “polisiekomberse” wat in die agtergrond hang.

17.3 Tema: “Ek help jou.” Sondag 15 Januarie 2012 – JC Swanepoel

Een van ons oudlede is ’n pastoor en hy deel met ons die volgende praktiese stukkie geloof:

Skrif: Exodus 15 v. 6; Jesaja 41 v. 10 tot 14

Teks: vers: Jes. 41:13 “Want Ek, die HERE jou God, gryp jou regterhand aan, Ek wat vir jou

sê: Wees nie bevrees nie, Ek help jou.”

‘n Basketbal in my en jou hande is plus minus R 170.00 werd.

‘n Basketbal in Michael Jordan se hande is R 195 Miljoen werd.

Dit hang af in wie se hande dit is!

‘n Baseball in my en jou hande is ongeveer R 85.00 werd.

‘n Baseball in Roger Clemen se hande is R 2,840 Miljoen werd.

Dit hang af in wie se hande dit is!

‘n Tennis raket in my hande is niks werd nie.

‘n Tennis raket in André Agassi se hande is Miljoene rande werd.

Dit hang af in wie se hande dit is!

‘n Golfstok in my hande verskaf my soms plesier, maar meeste van die tyd furstrasie omdat

ek meer in die rof is as op die skoonveld.

‘n Golfstok in Ernie Els se hande is miljoene rande werd.

Dit hang af in wie se hande dit is!

‘n Kierie in my hande kan dalk ‘n kwaai hond van my af weg hou.

‘n Kierie in Moses se hande het ‘n magtige see in twee verdeel.

Dit hang af in wie se hande dit is!

‘n Slingervel of kettie in my hande is ‘n kind se speelding.

‘n Slingervel of kettie in Dawid se hande is ‘n magtige wapen.

101

Dit hang af in wie se hande dit is!

Twee vissies en vyf broodjies in my en jou handekan ‘n paar lekker vis toebroodjies maak.

Twee vissies en vyf broodjies in JESUS se hande het 5,000 mense kos gegee sodat daar twaalf

mandjies oorgebly het.

Dit hang af in wie se hande dit is!

Spykers in my hande kan dalk ‘n voëltjie hokkie aan mekaar slaan.

Spykers in JESUS se hande bring verlossing vir ‘n hele wêreld.

Dit hang af in wie se hande dit is.

Soos jy kan sien – alles hang af in wie se hande dit is.

Dawid het sonde gedoen deur buite egtelik met Bàtseba te verkeer.

Sy gewete dryf hom toe om dit te wil regverdig en te herstel deur sy eie hande werk.

Hy stuur haar man Uria om in die voorste linnies te veg. Hy sterf daar.

Dawid het geweet wat die gevolge van sy idees en hande werk gaan wees.

Dawid pleeg ‘n moord.

Sy probleem het nie gewyk nie, dit het groter geword.

Gelukkig besef Dawid sy fout, maar eers toe dit vir hom vertel word.

Dawid maak reg met God.

Hy erken en bely hy wou sy kop volg. Hy wou herstel, maar sy probleem het gevolge gehad.

Dit is nie opgelos nie, dit het vererger.

Toe plaas Dawid sy probleem, sy sonde, in God se hande.

En God herstel Dawid.

Dit hang af in WIE se hande dit is.

Sit nou vandag jou bekommernisse, jou vrese, jou hoop, jou ideale, jou drome, jou familie,

jou Ouers, jou man of vrou, jou verhoudings, jou alles in God se hande,

WANT….

Dit alles hang af in wie se hande dit is.

Jes. 41:13 “Want Ek, die HERE jou God, gryp jou regterhand aan, Ek wat vir jou sê: Wees nie

bevrees nie, Ek help jou.”

Wie onthou nog die boekies? Ingestuur deur Gawie Botha.

Who remembers these booklets? – Sent in by Gawie Botha.

102

18. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER”/

NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR”

18.1 Annemari Jansen – Koorsboom Kothuis

18.2 THE MILITARY BOOKSHOP

The following books are now in stock or on order:

In stock Price: R350,00 (excl P & P)

The AFRICA @ WAR Series (Vols 1-3 in stock, Vol 4 on backorder):

103

THE MILITARY BOOKSHOP, P.O. BOX 15030, PANORAMA,7506

Tel: 021-939-7923

Fax: 086-512-2384

Cell: 086-579-0386

Email: warbooks@mweb.co.za

104

19. STOP PRESS / LAAT BERIGTE

19.1 Die SAP Vriendekring: Pretoria

Piet van Zyl het vir ons die volgende foto’s gestuur van die SAP Vriendekring in Pretoria se

byeenkoms:

Piet van Zyl & Kollega

Piet van Zyl en vriende

?? & Frik Nel (gasheer) Vriende Mentz & Drury

105

Vriende Visser & Pelser Vriende Arlow & Kendall

19.2 Sterfte: Luit-kol Les Moss

Dana Kruger: Ek het vanoggend (25 Februarie 2012) verneem dat oud luit-kol. Les Moss net na

12 uur in sy slaap oorlede is op die ouderdom van 75 jaar. Ons kan terug dink aan sy bydrae in

die S.A.P. Hondeskool van die laat 50's tot met sy aftrede hier in die 90's. Ek wil graag sy familie ,

vriende en oud kollegas sterkte toewens en dra hulle in ons gebede op....SALUUT...!!!!! Sen Supt

Dana Kruger.

19.3 Sterfte: afgetrede adj. offisier J.J. Gerber

Hilton En Mara Drury: Goeiemiddag Hennie. Wil net laat weet dat afgetrede adj. offisier J.J.

Gerber vanoggend in die ouderdom van 92 jaar oorlede is. Hy was by die motorhawe

Pretoria gestasioneer. Groete. (25 Februarie 03:28 NM)

19.4 Sterfte: kol Koos van Antwerpen

Ronnie Beyl Kol. Koos van Antwerpen oud veiligheidsoffisier van Komatipoort in die laat

sewentig jare en later van Port Elizaberth is gister (Woensdag 22 Febr 2012) op Despatch

oorlede.

19.5 Death of Dave Sherrat

It is with great sadness and regret to inform you that Dave Sherrat - Co-opted Chairperson

Nongqai IPA-Pretoria and the National Editor, passed away in he's home in Pretoria on

Sunday.

Our heartfelt condolences accompany this message.

D. Alberts

Chairperson

IPA: Jacaranda Region – 20th February 2012

106

20. INDEMITY / VRYWARING

Die e-Nongqai bevat die uiteenlopende en diverse persoonlike menings van verskillende

korrespondente en die opsteller van e-Nongqai kan nie vir enige deel van die inhoud

daarvan in sy persoonlike hoedanigheid verantwoordelik gehou word nie.

The e-Nongqai contains various and sundry personal opinions of different correspondents

and the compiler of e-Nongqai cannot be held responsible for any of their comments.

Enige advertensies of enige sake voortspruitend is tussen u en die ander party.

21. NEXT EDITION / VOLGENDE UITGAWE

Some time, Deo Volenti, during April 2012.

22. CONCLUSION / SLOT

107

Kontak besonderhede: “Hennie Heymans” <heymanshb@ gmail.com>

Sirkulasie: "Dana Kruger" <danakruger@yahoo.com>

Greetings - Groete

Salute! Saluut!

Hennie Heymans © 2012