tez yazim kilavuzu - sakarya Üniversitesi · çalışma raporlarının değerlendirilmesinde...

T.C.SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

TEZ YAZIM KILAVUZU

Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı

Mart 2014

T e z Y a z ı m K ı l a v u z u

ii

Editör: Özcan Erkan AKGÜNYazarlar: Özcan Erkan AKGÜN, İsmail ÖNDER, AhmetAKIN, Sevgi Coşkun KESKİN, Neşe GÜLER, Aysun KAPLANÖZTUNA

Yayına Hazırlayan: İsmail GÜLEÇSayfa Tasarım: Recep GÜLEÇRedaksiyon: Safa EROĞLUBaskı: Sakarya Üniversitesi Basımevi

Bu kılavuzda, bilimsel çalışmalarda bulunması gerektiğibelirtilen özellikler 23. 05. 2011 tarih ve 371 sayılı SenatoKararı ile; tez, seminer raporu, tez önerisi vb. lisansüstüçalışma raporlarının değerlendirilmesinde ölçüt olarak kabuledilir.

Kılavuzun her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmedenkullanılamaz ve alıntılanamaz.

Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri EnstitüsüHendek Kampüsü E Blok K2 Hendek/SakaryaTel: 0 (264) 614 2454 Belgegeçer: 0 (264) 295 7492E-posta: [email protected]: www.egitim.sakarya.edu.tr

Sakarya Üniversitesi Yayınları: 79Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınları: 1ISBN: 978-975-7988-94-6

iii

SUNUŞ

Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü 15 Kasım2010 tarihli Resmi Gazete’de ilgili kanunun yayımlanmasıylaresmen kurulmuş oldu. Kuruluşunu müteakip günlerde yönetimkademelerinin oluşturulmasından sonra yapılan ilk EnstitüKurulu toplantısında alınan kararlardan biri de Tez İzlemeKılavuzu’nu hazırlamak üzere bir komisyon oluşturulmasıydı. Bukarara göre müdür yardımcısı Dr. Özcan Erkan Akgün’ünbaşkanlığında Dr. İsmail Önder, Dr. Ahmet Akın, Dr. SevgiCoşkun Keskin, Dr. Neşe Güler, Dr. Aysun Öztuna Kaplan’danoluşan bir komisyon kuruldu ve hemen ertesi hafta çalışmalarabaşlandı. Üç aylık süren bir çalışmadan sonra elinizdetuttuğunuz bu Kılavuz ortaya çıktı. Emeği geçenmeslektaşlarıma çok teşekkür ederim.

Büyük ölçüde APA 6.0’a göre hazırlanan bu kılavuzun,Enstitü’müzde hazırlanacak olan tezlere bir standart getireceğineinanıyoruz. Ayrıca araştırmacı adayı olan öğrencilerimizinakademik hayata atılırken ihtiyaçları olan niteliklerikazanmalarına ve bilim insanında olması gereken hassasiyetleriözümsemelerine yardımcı olacağı kanaatini taşıyoruz.

Enstitü’müzün ilk yayınının Tez Yazım Kılavuzu olması,enstitü yöneticilerinin önceliklerinin ne olduğunu göstermesibakımından büyük bir önem taşımaktadır. Ümit ederiz ki gelecekgünlerde bizleri böyle düşünmekten alıkoyacak işler yapmayız.

Özverili bir çalışma ile bu kılavuzu hazırlayanarkadaşlarıma tekrar teşekkür ediyor, bu kılavuzun gençaraştırmacılara yardımcı olmasını diliyorum.

Prof. Dr. İsmail GÜLEÇEnstitü Müdürü

iv

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BAZI KONULAR

Tüm lisansüstü eğitim öğrencileri bu kılavuzu okumaklayükümlüdür.

Unvanların İngilizcesi yazılırken Yrd. Doç. Dr. ‘Assist.Prof. Dr.’ ve Doç. Dr. ‘Assoc. Prof. Dr.’ şeklindeyazılmalıdır.

Kaynak gösterirken metin içinde ve kaynakçada birdenfazla yazarlı eserlerde yazar isimleri arasında mutlaka‘ve’ kullanılmalıdır.

Bildirim ve jüri imza sayfası imzalanmamış tezler teslimalınmayacaktır.

Tez 2 nüsha ve 2 CD olarak teslim edilmelidir. Teslim öncesi kontrollerde en sık karşılaşılan biçimsel

hata tablo ve kaynakçada olmaktadır. Kılavuzdakiaçıklamalara ve örneklere dikkat edilmelidir.

CD’lerin üzerine öğrencinin ad-soyadı, numarası, tez adıanabilim dalı ve YÖK tez referans numarası mutlakayazılmalıdır. CD içindeki tez metninde jüri üyelerininimzalarının olduğu sayfa mutlaka bulunmalıdır.

Doktora araştırma önerisinin hazırlanmasında bukılavuzda belirtilen yönergelere uyularak 4. Bölümekadar başlıklar ve içerik dikkate alınarak hazırlanır.

Proje çalışması raporu bu kılavuzda belirtilen başlıklarve yazım kurallarına uygun bir şekilde karton kapaklıolarak ciltlettirilerek hazırlanır.

v

İÇİNDEKİLER

Sunuş.....................................................................................iiiTez Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Konular .....ivİçindekiler .............................................................................vÖnsöz .....................................................................................ixBilimsel Araştırmalarda Problem Belirleme .....................1Bilimsel Araştırmalarda Etik Konular ve Aşırma [İntihal]...............................................................................................5Genel Biçim ve Yazım Kuralları .........................................7Kâğıt Boyu, Gramajı ve Baskı Kalitesi...............................7Kenar Boşlukları ..................................................................7Yazı Tipi, Stili, Boyu ve Satır Aralığı .................................8Sayfa Numarası....................................................................9Paragraf ................................................................................9Başlık Düzeni........................................................................9Tablo ve Şekiller ...................................................................11Ciltleme.................................................................................13Tezin Sırt yazısı....................................................................13Tez Başlığı.............................................................................13Metin İçinde Kaynak Gösterme ..........................................15Tek Yazarlı Çalışma.............................................................15İki Yazarlı Çalışma ..............................................................16Üç, Dört ya da Beş Yazarlı Çalışma....................................16Altı ya da Daha Fazla Yazarlı Çalışma ..............................17Grup ya da Kurum Adları (Yazar Olarak) ........................17Aynı Soyadlı Yazarlar ..........................................................18Aynı Parantez İçinde İki ya da Daha Çok Çalışma ...........18Tarihi Belirtilmemiş Kaynaklar .........................................19Web’de Yazar ya da Belge Adının Belirtilmediği Kaynaklar............................................................................................... 19


vi

İkincil Kaynak (Aktarma) Kullanımı .................................19Tezde Bulunması Gereken Özel Sayfalar, Bölümler veBaşlıklar................................................................................21Özel Sayfalar ........................................................................21Dış Kapak..............................................................................21Boş Sayfa...............................................................................22İç Kapak ...............................................................................22Bildirim .................................................................................23Jüri Üyelerinin İmza Sayfası ..............................................23Önsöz (ve varsa Teşekkür)...................................................23Türkçe Özet...........................................................................24İngilizce Özet ........................................................................24İthaf ......................................................................................25İçindekiler .............................................................................25Tablolar Listesi.....................................................................25Şekiller Listesi......................................................................25Diyaloglar Listesi .................................................................26Tezin Metin Kısmı................................................................261. Bölüm, Giriş......................................................................271.1 Problem ya da Amaç ......................................................271.2 Alt Problem(ler) ya da Denenceler................................281.3 Önem ...............................................................................281.4 Varsayımlar ....................................................................291.5 Sınırlılıklar .....................................................................301.6 Tanımlar .........................................................................301.7 Simgeler ve Kısaltmalar ................................................302.Bölüm, Araştırmanın Kuramsal Çerçevesi ve İlgiliAraştırmalar .........................................................................312.1 Araştırmanın Kuramsal Çerçevesi ...............................312.2 İlgili Araştırmalar ..........................................................312.3 Alanyazın Taramasının Sonucu....................................31


vii

3. Bölüm, Yöntem .................................................................323.1 Araştırma Modeli ...........................................................323.2 Evren ve Örneklem / Katılımcılar / Çalışma Grubu....323.3 Veri Toplama Araçları ...................................................333.4 Verilerin Toplanması .....................................................333.5 Verilerin Analizi .............................................................344. Bölüm, Bulgular ...............................................................355. Bölüm Tartışma, Sonuç ve Öneriler ...............................365.1 Tartışma..........................................................................365.2 Sonuçlar ..........................................................................365.3 Öneriler ...........................................................................375.3.1. Araştırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler ...................375.3.2. İleride Yapılabilecek Araştırmalara Yönelik Öneriler...............................................................................................37Kaynakça ..............................................................................38Süreli Yayınlarla İlgili Genel Gösterim..............................38Süreli Yayın Örnekleri.........................................................39Dergide Yayımlanan Tek Yazarlı Makale ..........................39Dergide Yayımlanan Üç ya da Dört Yazarlı Makale .........39Dergide Yayımlanan Altı Yazarlı Makale ..........................39Dergide Yayımlanan Yedi ve Daha Çok Yazarlı Makale ..39Elektronik Dergide Yayımlanan Makale............................40Doı Numarası Varsa.............................................................40Doı Numarası Yoksa ............................................................40Baskıda Olan Makale...........................................................40Yazarsız, Günlük Gazete Makalesi.....................................41Abstract.................................................................................42Yıllık Olarak Yayımlanan Süreli Yayın .............................42Bir Dergide Çeviri Makale...................................................42Kitaplara İlişkin Genel Gösterim........................................43Kitap Örnekleri ....................................................................43


viii

Kurumun Yazarı ve Yayımcısı Olduğu Kitaplar ...............43Çeviri Kitap ..........................................................................43Ansiklopedi veya Sözlük ......................................................44Editörler Tarafından Yayıma Hazırlanmış Bir KitaptaMakale ya da Bölüm ...........................................................44Bir Sempozyumda Sunulan Yayımlanmış Bir Çalışma ....44Doktora ya da Yüksek Lisans Tezleri .................................45İnternet Ortamından (Web Sayfalarından) Elde EdilenBilgiler...................................................................................45Yazarı ve Yayımlandığı Dergi Belli Olan Çalışma ............45Yazarı Belli Olmayan Ancak Yayımlandığı Dergi Belli OlanÇalışma .................................................................................46Yayımlandığı Tarih Belli Olmayan Çalışma......................46Web’de Yazar ya da Belge Adının Belirtilmediği Kaynaklar...............................................................................................46Ekler ......................................................................................47Özgeçmiş ve İletişim Bilgisi ................................................47Savunma Öncesi Tezin Gözden Geçirilmesi.......................47Tez Önerisi Hazırlama.........................................................48Kaynakça ..............................................................................50Ek 1- Tez Sırtı Örneği ..........................................................51Ek 2- Dış ve İç Kapak Örneği..............................................52Ek 3- Bildirim Sayfası Örneği .............................................53Ek 4- Jüri Üyelerinin Bildirim Sayfası Örneği ..................54Ek 5- Özet Örneği.................................................................55Ek 6- İçindekiler Listesi Örneği ..........................................57

ix

ÖNSÖZ

Bu kılavuz, Sakarya Üniversitesi Eğitim BilimleriEnstitüsünde öğrenim gören öğrencilerin, tez çalışmalarınıraporlaştırmaları sürecinde dikkat etmeleri gereken konularıaçıklamak ve tezin sahip olması gereken asgari özellikleribelirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Kılavuz hazırlanarakyapılacak bilimsel çalışmaların niteliğinin artmasına katkısağlamak hedeflenmiştir.

Kaynak gösteriminde ve kaynakçanın hazırlanmasında,Amerikan Psikoloji Derneği Yayın Kılavuzunun AltıncıSürümü (Publication Manual of American PsychologicalAssociation Sixth Edition) örnek alınmıştır. Ancak bazıkurallarda değişiklik yapılmıştır. Kılavuzda kaynak göstermeve kaynakça yazımı ile biçimsel özellikler dışında kaynakgösterilmeden yazılan tüm yazılar özgündür. Kılavuzdaağırlıklı olarak araştırma türü çalışmalarınraporlaştırılmasına yönelik bilgilere yer verilmiştir. Saltkuramsal çalışmaların başlık sistemi bu kılavuzdaki genelyazım kuralları dikkate alınıp çalışmanın amacına uygunolarak danışman ve araştırmacı tarafından belirlenebilir.

Kılavuz hazırlanmadan önce tez yazım komisyonu üyeleriörnek çalışmaları incelediler ve bireysel deneyimlerini gözönüne aldılar, ayrıca alandaki kaynakları kullanarak butaslak kılavuzu hazırlamaya başladılar. İlk taslağınhazırlanmasında Dr. Sevgi Coşkun Keskin tez metninde yeralması gereken başlıkları ve içerikleri, Dr. İsmail Önder tezinbiçimsel özelliklerini, Dr. Neşe Güler metin içinde vekaynakçada kaynak gösterimini, Dr. Ahmet Akın bilimselaraştırmalarda etik konusunu, Dr. Aysun Öztuna Kaplangeliştirme süreci boyunca görüş ve önerilerin listesini, Dr.Özcan E. Akgün bilimsel araştırmalarda problem belirlemekonusunu, geliştirme ve düzeltmeleri hazırlamışlardır. İkinci


x

aşamada taslak kılavuzun anabilim dallarına gönderilmesiyleöğretim üyelerinin görüş ve önerileri alınmıştır. Dr. İsmailGüleç hem komisyonun çalışma sürecinde hem de nihairaporun redaksiyonunda önemli katkılar sağlamıştır. Görüşve öneriler doğrultusunda taslak kılavuz geliştirilerek kılavuzbasım öncesi son halini almıştır. Komisyon olarak bukılavuzun, Enstitümüzde yapılan bilimsel çalışmalarınniteliğine katkı sağlamasını ümit ediyoruz.

Tez Yazım KılavuzuKomisyonu Adına

Dr. Özcan Erkan Akgün

1

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA PROBLEM BELİRLEME

Bilimsel araştırmalar, olgu ve olayları inceleyerek daha iyiyaşamamızı sağlayacak bilgi, ürün ve çözümler üretmeyihedefler. Bu nedenle daha iyi koşullarda yaşamak, kaliteli biryaşam düzeyine ulaşmak ve bu düzeyi koruyabilmek içinbilimsel araştırmalar çok önemlidir.Bilimsel araştırmaların yürütülmesinde sınırlı kaynaklarla vezorluklar göğüslenerek yürütülen araştırmaların toplumun vebilimin gelişmesine en üst düzeyde katkı sağlayabilmesi içinaraştırma (tez) probleminin özenle belirlenmesi çok önemli birkonudur. Günümüzde eğitimle ilgili problemlerin sayısıçoktur. Bu problemlere çözüm üretmeyi amaçlayançalışmaların sayısı ise ne yazık ki yeterli değildir. Bu nedenlebilimsel araştırmalarda, araştırmanın yapılma nedeni olaraktanımlanabilecek olan araştırma probleminin belirlenmesi,uzman desteği alınarak ve duyarlılıkla gerçekleştirilmesigereken bir süreçtir.Araştırma probleminin belirlenmesi süreci “problemintanılanması” ile başlar. Başka bir ifade ile önce elealınabilecek problemlerin farkına varılmalıdır. Tezöğrencisinin kendi yaşam ve mesleki çevresinden belirlediğisorunlar, bunun dışında makale, tez, bildiri gibiaraştırmaların önerdikleri yeni araştırmalar ve danışman yada başka uzmanların yönlendirmesi dikkate alınarak elealınabilecek çalışma konuları, problemler listelenebilir. Bu


2

aşamada araştırmacı araştırmak istediği konuları veproblemleri danışman desteği ile birlikte göz önüne alarakbunlardan biri üzerinde ilerleme kararını vermelidir. Bukarar verme işi ilgili alanyazını derinlemesine incelemeyi,danışmanın onayını almayı gerektirir. Bu karar verilirkenproblemin toplum ve bilime getireceği katkının en üst düzeydegerçekleşmesi hedeflenir. Bu katkının çalışma öncesisınanması problemin alanyazına dayalı olaraktanımlanmasıyla ve bu sayede problemin ele alınması gerekengerçek ve önemli bir problem olduğunun kanıtlanmasıylasağlanır. “Problemin tanımlanması” problem belirlemesürecinin ikinci adımıdır.Problemin tanımlanması adımında ele alınan problemin veproblem kapsamında ele alınacak bağımlı ve bağımsızdeğişkenlerin neler olduğu net bir biçimde ifade edilir.Yapılan bu tanımlamanın ardından, bilimsel araştırmasonuçlarına dayalı olarak çalışılacak problemin, toplum vebilim açısından gerçekten araştırılması gerekli, etkililiğisağlama açısından güncel, ülkenin gelişmesine yönelikbelirlenen hedeflere ulaşmaya katkı sağlayan, önemli birproblem olduğu bilimsel kanıtlara (araştırma sonuçlarına) vevarsa resmi belgelere (5 yıllık kalkınma planları, bilimselaraştırma kuruluşlarının öncelikli araştırma konu listelerivb.) atıfta bulunularak ortaya konulur.Bu kanıtlar, tez yazılırken giriş bölümünün hazırlanmasındatemel oluşturur. Problemin ne olduğunun açıkça ifadeedilmesi ve problemin gerekliliği ve önemine ilişkin kanıtlarınortaya koyulması nedeniyle bu aşama çok önemlidir. Buaşama aynı zamanda tezin giriş kısmını oluşturacağından


3

diğer adımlar ve tezin kalan kısmı bu aşamaya dayalıdır. Bunedenle problemin tanımlanması çalışması, bilimselaraştırmanın tohumu olarak adlandırılabilir. Tez, bu tohumlafilizlenecek, sonuçlandığında filizlenip yeşererek bulunduğuortamın gelişmesine ve güzelleşmesine katkı sağlayacaktır.Problemin tanımlanmasıyla birlikte araştırma (tez) problemibelirlenmiş olmaktadır. Bundan sonraki süreçte problemanaliz edilerek alt problemler belirlenir ya da denenceleryazılır. Bu sayede araştırma kapsamında yanıtlanacaksoruların neler olduğu ortaya konularak araştırmanın nasılilerleyeceği belirlenir. Bu süreçlerin nasıl raporlaştırılacağı bukılavuzda yer alan ilgili başlıkların altında anlatılmaktadır.Araştırma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere ve kültüreldeğerlere bağlı kalarak topluma ve bilime katkı sağlayacakbir çalışmanın ortaya konulması önemlidir. Bu nedenle tezproblemini belirleme aşamasında düzenli ve titiz bir çalışmayapılması ve destek alınması gereklidir.Tez çalışma sürecinde en büyük destekçi ve rehberinizdanışmanınız olacaktır. Tez süreci danışman ve öğrencininbirlikte çalıştığı bir usta-çırak çalışması olarak tasviredilebilir. Bu nedenle bilimsel açıdan içinize sinmeyen,kararsız kaldığınız, destek almanız gereken konulardadanışman ve uzmanlara danışmaktan çekinilmemelidir. Tezkonusu ne kadar önemli ve alana katkı getirecek bir konu olurise, o kadar benimsenir ve sonuca ulaşmak için çalışılır. Bunedenle içinize sinen ve önemli bir problemi ele almanızçalışmanıza katkı sağlayacaktır Diğer taraftan bazı bilimselaraştırmalar çok iyi hazırlanmasına ve titizlikleyürütülmesine rağmen, sonuçları başta öngöremediğimiz bazı


4

nedenlerden dolayı hedeflenen şekilde olmayabilir. Busonuçlar da çözüm olmadıklarının belirlenmesi yönüylebilimsel açıdan değerlidir. İyi hazırlanmayan ve iyiyürütülmeyen araştırmaların ise zaten doyurucu sonuç veöneriler ortaya koyması beklenemez. Sonuç olarak uzman yada akademisyen olma yolunda, gelecekte ortaya koyacağınızçalışmalar açısından tez çalışmasının iyi bir başlangıç olmasıönemlidir. Bu nedenle tezin çıkış noktası olan problemin, iyiseçilmesi, gerekçe ve araştırmalara dayalı kanıtları ortayakonularak tanımlanması gerekmektedir.

5

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA ETİK VE AŞIRMA(İNTİHAL)

Bilimsel araştırma yapmanın amacı bilimsel bilgi eldeedebilmektir. Ancak bu süreçte bilerek veya bilmeyerek bazıyanlışlar yapılmaktadır. Bu durum bilimsel araştırmanın hemsürecini hem de sonuçlarını olumsuz etkilemekte vearaştırmadan elde edilen bulguların kullanılmasını kuşkuluhale getirmektedir. Ayrıca bazı yanlışlıklar cezai müeyyidelerigerektirebilir. İster bilinçli isterse farkında olmadangerçekleşsin bilimsel araştırmalarda yapılan hatalarınsonuçları zor telafi edilir. Nedeni ne olursa olsunsonlandırılmış bir bilimsel çalışma (tez, makale, kitap, raporvb.), ilgili araştırmayı yapan kişinin sorumluluğunuüstlendiği kalıcı bir üründür. Bu nedenle araştırmacı,çalışmasının tüm aşamalarında bilimsel ve etik kurallarauymalıdır.Yüksek lisans ve doktora tezlerinde bilimsel ve etikproblemlerle karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle aşağıdasıralanan etik ihlaller dikkatle okunmalı ve çalışmalaryürütülürken ve raporlanırken bu hataların yapılmamasınadikkat edilmedir (Üniversiteler Arası Kurul [ÜAK], t.y.):

1. Aşırma:Başkalarının fikirlerini, yöntemlerini, verilerini,uygulamalarını, yazılarını, yapıtlarını ve şekillerini,sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadankısmen veya tamamen kendisininmiş gibi sunmak. Yabancıdilden kitap makale vb. tercüme ederek kendi yazmış gibibasmak.

2. Sahtecilik:


6

Sunulan veya yayınlanan belgeyi gerçeğe aykırı olarakdüzenlemek, bir belgeyi değiştirmek veya gerçeğe aykırıbelgeyi bilerek kullanmak, araştırmaya dayanmayan verilerüretmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak; yapılmamışbir araştırmayı yapılmış gibi göstermek.

3. Çarpıtma:Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek,araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyallerikullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygunolmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veyavarsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarlaoynamak.

4. Çoklama:Bir araştırmanın aynı sonuçlarını birden fazla dergiye yayıniçin göndermek veya yayınlamak. (Yayın içeriğinin birdenfazla uzmanlık alanını ilgilendirdiği, yayının farklı bir dildeyayınlanmasında yarar görüldüğü gibi durumlarda her ikiyayın kuruluşundan onay almak koşuluyla yayın tekrarıkabul edilebilir.)

5. Dilimleme:Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünübozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalaraayırarak çok sayıda yayın yapmak.

6. Haksız yazarlık:Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek,aktif katkısı bulunduğu halde bu kişileri yazarlar arasınakatmamak, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygunolamayan bir biçimde değiştirmek. (Yazarlık Hakkı,çalışmanın tasarımında; veri toplanması, analizi veyadeğerlendirilmesinde; yazımında katkı vermiş olmayıgerektirir. Başkalarının çalışmasına sadece yazımaşamasında katkıda bulunmak yazarlık hakkı doğurmaz).

Yukarıda belirtilenlerin yanı sıra bilimsel kurallara uymadanmakul ölçüleri aşan alıntılar yapmak, destek alınarakyürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi,kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını


7

açık bir biçimde belirtmemek, denekler üzerinde yapılanaraştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarındakatılımcı ve/veya hasta haklarına saygı göstermemek gibiunsurlar da etik kuralları ihlal kapsamındadeğerlendirilmektedir (ÜAK, t.y.).

GENEL BİÇİM VE YAZIM KURALLARI

Bu bölümde tezin biçimsel olarak düzenlenmesi ile ilgiliaçıklamalar ile tez yazılırken dikkat edilmesi gerekenkurallar yer almaktadır. Sakarya Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsüne teslim edilen her tez, biçim, yazımkuralları, kağıt ve baskı kalitesi gibi çeşitli özellikleraçısından aşağıda belirtilen kurallara uygun hazırlanır.

Kâğıt Boyu, Gramajı ve Baskı Kalitesi

Tezin ve tüm kopyalarının hazırlanmasında birinci hamur veen az 80 g/m2 olan A4 boyutunda (21x29,7 cm) kağıtkullanılır. Tez ve tüm kopyalarının basımında lazer yazıcıkullanılır. Baskı siyah beyaz yapılır. Tezde kullanılan grafik,şekil vb. görsellerin anlaşılması, renklerin görünmesinigerektiğinde bu sayfalar renkli lazer çıktı alınarak tezeeklenir. Tezdeki tüm metinler sayfanın tek yüzüne yazılır vearka sayfaları boş bırakılır.

Kenar Boşlukları

Sayfanın sol kenarından 4 cm, üst, alt ve sağ kenarından ise2.5 cm boşluk bırakılır. Dipnotlar dâhil tüm içerik (metin,sayfa numarası, tablo, resim vb.) bu sınırlar içinde yazılır.Kenar boşluklarına hiçbir şey yazılmaz.


8

Yazı Tipi, Stili, Boyutu ve Satır Aralığı

Tez, Times New Roman yazı tipinde, normal yazı stilinde, 12punto veya Century yazı tipi, normal yazı stilinde 11 puntoyazı boyutunda ve 1.5 satır aralığı kullanılarak iki yana yaslıolarak yazılır. Yazı tipi ve boyutuna karar verildikten sonratüm tez metninde tutarlı olarak aynı yazı tipi ve boyutukullanılmalıdır. Ancak, üç ve üç satırdan fazla doğrudanaktarmalar ve dipnotlar için 1 satır aralığı kullanılır veyazının puntosu bir derece düşürülür. Metin içerisinde birnoktanın vurgulanması gerekiyorsa italik yazı stili kullanılır.Kişisel görüşmelerin, uzman veya katılımcı ifadelerinindoğrudan verilmesinde çift tırnak içinde bir derece düşükpunto ve italik yazı sitili kullanılır. Tablo ve şekillerdekiyazılarda satır aralığı 1’e, yazı boyutu 8 puntoya kadardüşürülebilir.


9

Sayfa Numarası

Tezin ön bölümünde yer alan sayfalar küçük Romenrakamları ile (i, ii, iii, iv, v gibi), metin için tercih edilen yazıtipi ve puntosu yazılarak numaralandırılır ve bu rakamlarsayfanın altına ortalanarak yazılır. Ancak iç kapak ve onaysayfasında sayfa numarası gösterilmez. Tezin metin kısmındaise sayfa numaraları Arap rakamları (1, 2, 3, ... gibi) ile metiniçinde tercih edilen yazı tipi ve puntosu ile sayfanın altına,ortalanmış olarak 1’den başlatılarak yazılır. Her durumdametin ile sayfa numaraları arasında 1.5 satır aralığı boşlukbırakılır.

Paragraf

Paragraf başlarında girinti yapılmaz. Tez metnindeparagraflar arasında sayfa düzenini sağlama (başlık düzeni,başlığın son satırda kalması, şekillerin yerleştirilmesi vb.)dışında satır boşluğu bırakılmaz. Paragrafların öncesinde vesonrasında 6 nk boşluk bırakılır.

Başlık Düzeni

Kaynakça ve Ekler başlığı dışında bütün başlıklarnumaralandırılır ve alt başlıklardan önce 1 satır (Enter tuşuile) boşluk bırakılır. Birinci düzey başlıklar BÖLÜM kelimesive büyük Romen rakamıyla (örnek: BÖLÜM I, BÖLÜM II),ikinci düzey başlıklar, “1.1, 1.2, 1.3, 1.4” şeklinde, üçüncüdüzey başlıklar, “1.1.1, 1.1.2, 1.1.3, 1.1.4” şeklinde, dördüncüve daha alt düzeylerdeki başlıklar ise benzer şekillerdenumaralandırılır.


10

Bölüm başlıkları yeni bir sayfada yazı alanının üstünden 3satır (3 defa Enter tuşu ile) aşağıdan başlar ve bütünsözcükler büyük harfle, ortalı, koyu ve 14 punto boyutundayazılır. Bölüm başlıklarından sonra 1 satır boşluk bırakılır.İkinci düzey başlıklarda bütün sözcükler büyük koyu ve 12punto yazı boyutunda ortalanarak yazılır ve ilk paragraflaarasında 1 satır boşluk bırakılır. Üçüncü düzey ve daha altdüzey başlıklardan sonra satır boşluğu bırakılmaz. Üçüncüdüzey başlıklarda bütün sözcüklerin ilk harfleri büyük,diğerleri küçük harfle, koyu ve 12 punto yazı boyutundayazılır ve sol kenardan hizalanır. Dördüncü ve daha sonrakidüzey başlıklarında ise ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleriküçük harfle, koyu ve tercih edilen yazı tipine göre 11 veya 12punto yazı boyutlarında yazılır, sol kenardan hizalanır. Bütünbaşlıklar numaralandırılır ve başlıklardan önce 1 normal satıraralığı boşluk bırakılır. Başlığın 1 satırı geçmesi durumundabaşlığı oluşturan satırlar arasında tek satır aralığı boşlukbırakılır.Başlığın metinden ayrı olarak sayfa sonunda tek başınakalmasına izin verilmez. Bu durumda başlıktan önce 1 ya dagerekirse 2 satır boşluk bırakılarak başlık devam edensayfaya taşınır.Kılavuzda teze doğrudan örnek olması açısından sadece“Tezde Bulunması Gereken Özel Sayfalar, Bölümler veBaşlıklar” bölümü bu şekilde numaralandırılarak verilmiştir.Başlıklar ve içindekiler listesinin yazılmasında bu bölümörnek alınabilir.


11

Tablo ve Şekiller

Tablo ve şekil numaraları 1’den başlayarak sırayla verilir(örneğin; Tablo 1., Tablo 2.; Şekil 1., Şekil 2. vb.). Tablonumarası verildikten sonra nokta konulur ve bir karakterlikboşluk bırakıldıktan sonra yanına devam edecek şekilde ilkharfleri büyük diğer harfleri küçük olarak tablonun ismiyazılır. Tezde yer alan şekillerin numaraları ve isimleri iseşekillerin altında yer alır. Şekil numarası verildikten sonranokta konulur ve bir karakterlik boşluk bırakıldıktan sonrayanına devam edecek şekilde ilk harfleri büyük diğer harfleriküçük olarak şekil ismi yazılır. Tablo ve şekil metinle aynıpuntoda yazılır. Tablo adı ya da şekil adı ile tablo ya da şekilarasında satır aralığı bırakılmaz. Tablo ve şekil numarası vebaşlığı koyu harflerle yazılmaz. Tablo ve şekil adları ortalanır.Bir satırı geçmesi durumunda başlık tek satır aralığı ileyazılır. Tablodan önce 1, tablodan sonra 2 satır aralığı boşlukbırakılır.Tablolarda dikey kenarlıklar kullanılmaz. Başlık satırının altve üst çizgileri ile tablonun son satırının alt çizgisindekenarlık kullanılır (bkz. Tablo1). Tabloda rakamların yeraldığı hücreler sağa yaslı, metinlerin yer aldığı hücreler solayaslı olarak yazılır. Başlıklar ve madde numaralarıortalanmış olarak yazılır. Bir bütün olarak tablo da sayfadayatay olarak ortalanır. Tablolar kılavuzda belirtilen yazımalanlarının dışına taşmamalıdır.Tablo ve şekillerle ilgili dikkat edilmesi gereken en önemlinoktalardan biri de şudur: tablo ya da şekil verilmeden -tercihe göre- önce ya da sonra gerekli açıklamalar ve


12

gerekiyorsa yorumlar yapılmalıdır. Ancak tablonun veyaşeklin çok büyük olduğu ya da sayfa sonuna denk gelipsayfanın genel biçimlendirmesini bozduğu durumlarda tablonumarası ve sayfa numarası verilerek tablo ve açıklama ayrısayfalarda yer alabilir. Tezin yazılabilir alanlarında metin veşekil yer almayan büyük boşlukların kalmamasısağlanmalıdır.Metin içinde tablo ve şekil ile ilgili bilgilendirme örnekleri:

“....Matematik performansının ölçülmesine ilişkin temelbileşenler analizi sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.”.“.....Tablo 1’ deki analiz sonuçları incelendiğinde birincifaktörün açıklanan varyansa katkısının %39 olduğugörülmektedir. Bu bulgu …. şeklinde yorumlanabilir.”“.....Bilişim Teknolojisi Öğretmenlerinin KarşılaştıklarıSorunların Belirlenmesi ölçeğinin yapı geçerliğininincelenmesi için yapılan temel bileşenler analizinde eldeedilen Özdeğer-Faktör Sayısı Grafiği Şekil 1’deverilmiştir.”

“.....Şekil 1’ deki grafik incelendiğinde ölçeğin yedi faktörlübir yapıdan oluşabileceği görülmektedir.”

Aşağıda tablo ve şekil örnekleri verilmiştir.

Tablo 1. Matematik Performansının Ölçülmesine İlişkinTemel Bileşenler Analizi Sonuçları

Faktörler Özdeğerler AçıklananVaryansYüzdeleri

AçıklananYığılmalıVaryansYüzdeleri

1 7.07 39.26 39.262 1.29 7.16 46.423 1.00 5.57 52.00


13

Şekil 1. Bilişim Teknolojisi Öğretmenlerinin SorunlarınıBelirleme Ölçeğinin Özdeğer-Faktör Sayısı Grafiği

Ciltleme

Doktora tezleri siyah renkte, yüksek lisans tezleri mavi renkteciltlenir, üzerindeki yazılar yaldızla yazılır.

Tezin Sırt Yazısı

Örneğinde de (Ek 1) görüldüğü gibi tez cilt sırtında;

- Yazarın adının ilk harf(ler)i ve soyadı

- Tezin adı ve yılı yer alır.

Tez Başlığı

Tez başlığı tez çalışmasını temsil eder. Başlıkta tezçalışmasında araştırma türüne göre çalışmanın konusu ya daele alınan bağımlı değişken(ler), bağımsız değişken(ler) vehedef kitle yer alır. Bağımlı ya da bağımsız değişkenlerin

Faktör Sayısı

Öz-değer


14

sayısının çok olması durumunda bu değişkenlere bir grup adıverilebiliyorsa yani değişkenler bir üst kavram/terim ileadlandırılabiliyorsa bu şekilde başlık kısaltılır. Tez başlığı 4satırdan fazla olmamalıdır.

15

METİN İÇİNDE KAYNAK GÖSTERME

Bu kısmın yazılmasında Amerikan Psikoloji DerneğiKılavuzunun altıncı baskısı (APA, 2010) örnek alınmıştır.Metin içi kaynak göstermeye ve örneklere bu bölümde yerverilirken kaynakçada yer verme konusu “Tezde BulunmasıGereken Özel Sayfalar, Bölümler ve Başlıklar” bölümününaltında yer alan “Kaynakça” başlığı altında verilmiştir.Metin içinde kaynak göstermede yazarın soyadı ve eserinyayım tarihi mutlaka belirtilir. Doğrudan alıntı veaktarmalarda sayfa numarası da eklenir. Yani araştırmacı birkaynakta belirtilen genel görüş ve yaklaşıma ilişkin atıftabulunuyorsa yazar soyadı ve yıl yeterlidir. Ancak kaynaktayer alan belirli bir metne, farklı görüşler arasından bir görüşe,araca, öğretim materyaline, ürüne vb. özel bir duruma atıfvarsa sayfa numarası verilmelidir. Sadece kaynakta belirtilengenel görüş veya çıkarılan genel anlama yönelik atıflardasayfa numarası yazılmayabilir.

Tek Yazarlı Çalışma

“Ölçme, bir özelliğin gözlenerek.....’dır (Baykul 2000: 118).

Baykul (2000: 118) ölçmeyi, bir özelliğin gözlenerek....

Baykul’un 2000’de yayınlanan çalışmasının 118. sayfasındaölçme, bir özelliğin gözlenerek....”

Son örnekte de görüleceği üzere, cümle içinde yazar ve yayınyılı verilmiş ise ayrıca parantez içinde yazarın, tarihin vesayfa numarasının belirtilmesine gerek yoktur.


16

İki Yazarlı Çalışma

İki yazarlı çalışmalardan yapılan alıntılarda her iki yazarında soyadı kaynakta yer alan sıra korunarak aynen verilir:

“... durumlarda analitik dereceli puanlama anahtarıkullanmak daha uygun olabilir (Linn ve Gronlund, 2000).

Linn ve Gronlund’a (2000) göre ...durumlarda analitik derecelipuanlama anahtarı kullanmak daha uygun olabilir.

Linn ve Gronlund’ın 2000’de yayınlanan çalışmalarında,...durumlarda analitik dereceli puanlama anahtarı kullanmakdaha uygun olabilir.”

Üç, Dört ya da Beş Yazarlı Çalışma

Tez metni içinde kaynağın ilk verildiği yerde yazarlarıntümünün soyadı ve yayın tarihi verilirken, kaynağın dahasonraki gösterimlerinde birinci yazarın soyadı verilerek diğeryazarların soyadı verilmeden “ve diğerleri” ifadesikullanılarak tarih verilir.

İlk geçtiği yerde: Genellenebilirlik kuramıdır (Taşdelen,Kelecioğlu ve Güler, 2010).

İkinci geçtiği yerde ve sonrası:

Genellenebilirlik kuramıdır (Taşdelen ve diğerleri, 2010).


17

Altı ya da Daha Fazla Yazarlı Çalışma

Tez metni içinde kaynağın ilk verildiği yerde birinci yazarınsoyadı verilerek diğer yazarların soyadı verilmeden sadece “vediğerleri” ifadesi kullanılarak tarih verilir.Ancak kaynaklar/kaynakça bölümünde tüm yazarların soyadıve isimlerinin baş harfleri verilir.

Sayılan ve diğerleri (2005)......

Grup ya da Kurum Adları (Yazar Olarak)

Grup isimleri yazar isimleri gibi düşünülür (kurum, dernek,hükümet kuruluşları, çalışma grupları vb.). Genellikle metiniçinde geçtikleri tüm yerlerde yazılırlar.Bazı grup yazarlarının ismi ilk geçtiği yerde açıkça yazılarakdaha sonra kısaltma olarak verilir.Bir grup yazarının isminin kısaltması kullanılırken genellikleşu kurallara dikkat edilmelidir: Eğer varsa grubun bilinen(geçerli olan) kısaltması kullanılır. Tezi yazan kişi birkısaltma yapacak ise bu durumda kısaltma, okuyucu içinyeterince bilgi verecek şekilde anlaşılır olmalıdır vekaynakçaya güçlük çekmeden yerleştirilebilmelidir.Grup ismi oldukça uzunsa ve kısaltması kolaylıklaanlaşılabilirse ilk yazıldığında tamamı diğer yazımlardakısaltması kullanılabilir. Grup ismi kısaysa ve kısaltmasıanlaşılmazsa her geçtiği yerde açıkça verilmelidir.

İlk kez yazarken:

(Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 1991)


18

Daha sonraki yazımlarda: (MEB, 1991).

Aynı Soyadlı Yazarlar

Eğer kaynakça bölümünde iki ya da daha fazla sayıda aynısoyadına sahip yazar varsa metin içinde ilk isimlerinin ilkharfi verilerek atıfta bulunulmalıdır ve bu kaynaklar alfabetiksıraya göre düzenlenmelidir. Yayın yılları farklı olsa da aynısoyadlı yazarlara bu şekilde atıfta bulunulur.

“N. Güler (2008) ve S. Güler (2010) tarafından yapılançalışmalarda...”

Aynı Parantez İçinde İki ya da Daha Çok Çalışma

Metin içinde gösterilecek olan atıf birden fazla çalışmaya aitise;

A) Birden fazla çalışma aynı yazara ait ise bu çalışmalaryayın yılına göre sıralanarak yazılır. Basımda olançalışma varsa bu çalışma en sonda yer alır. Tek birparantez içinde yazarın sadece soyadı verilir, dahasonra yayınlarının basım yılları virgülle ayrılarak eneski çalışmasından başlayarak en yeniye doğrusıralanır:(Linacre, 1989, 1994, 2007, basımda)(Köklü ve Büyüköztürk, 1991, 1993)

B) Eğer yazarın, aynı yıla ait birden fazla çalışması varsabu çalışmalar “a, b, c” harfleri ile ayrılır:(Kılıç, 2000a, 2000b).

C) Birden fazla çalışma farklı yazarların ise bu çalışmalaraynı parantez içinde yazarların soyadları alfabetik


19

sıraya dizilecek şekilde sıralanır. Önce yazarlarınsoyadı yazılır, virgül konur ve sonra yayın yılıyazılarak noktalı virgül ile bir sonraki yazarınçalışmasına geçilecek şekilde devam edilir.(Appleton, 1984; Brennan ve Lockwood, 1980; Chang,1996; Irwin, 2007; Jaeger, 1988).

Tarihi Belirtilmemiş Kaynaklar

Basılı ya da webden ulaşılan bir belgenin yazar adı yeralmakla birlikte yayın tarihi yoksa yazar soyadının ardındantarihi yok anlamında parantez içinde (t.y.) şeklinde gösterilir.

“Üniversiteler Arası Kurulun (t.y.) belirttiği gibi…”

Web’de Yazar ya da Belge Adının Belirtilmediği Kaynaklar

İnternet üzerinden erişilen bir çalışmada, yazar, kurum adı,grup adı, başlık ve tarih belirtilmemişse bununla birliktekaynak güvenilirse ve kullanılmak isteniyorsa erişilen websitesinin adresi “(URL1), (URL2), (URL3)…” şeklinde ya da“(WEB1), (WEB2), (WEB3)….” şeklinde kodlanarak metiniçinde atıf verilebilir. Daha sonra bu kodlama kaynakçadaverilerek her bir kodun internet adresi verilmelidir. Eğer websayfası üzerinde tarih varsa metin içinde atıf “(URL1, yıl),(WEB1, yıl)” şeklinde yapılmalıdır.

İkincil Kaynak (Aktarma) Kullanımı

Bilimsel çalışmalarda araştırmacının birincil kaynaklaraulaşması ve bilgiyi birincil kaynaklara ulaşarak kullanmasıbeklenir. Bazı durumlarda araştırmacının kabul edilebilirkısıtları olması nedeniyle birincil bir kaynaktaki bilgiyi bu


20

kaynağa atıfta bulunan ikinci bir kaynaktan kullanmasıgerekebilir. Bu durum aktarma olarak adlandırılır. Aktarmayapıldığında araştırmacının ulaşamadığı birincil kaynağa atıfyapılmakla birlikte cümle noktalanmadan önce paranteziçinde birincil kaynağın künyesinin verilmesinin ardından“aktaran” ya da “akt.” yazılarak ikincil kaynak belirtilir.Kaynakçada sadece ikincil kaynağa yer verilir, birincil kaynaktezin kaynakçasına eklenmez.

21

TEZDE BULUNMASI GEREKEN, ÖZEL SAYFALAR,BÖLÜMLER VE BAŞLIKLAR

Bu bölümde; tezde bulunması gereken dış kapak, iç kapak,jüri üyelerinin imza sayfası, teşekkür vb. özel sayfalar iletezin metin kısmını oluşturan bölümler, bölümlerin altbaşlıkları bu başlıklar altında yer alması gereken bilgiler,kaynakça oluşturma ve yazımı ile eklerin nasıl verilmesigerektiğine ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

Özel Sayfalar

Dış Kapak

Kapaktaki yazıların -tez başlığı hariç- tamamı, büyükharflerle, Times New Roman veya benzeri yazı tipinde, 12punto, 1,5 satır aralığında, koyu ve ortalanarak yazılır.Başlık 14 punto ile yazılır.

En üste T.C. yazısı, bu yazının altına sırasıyla satır aralığıbırakmaksızın SAKARYA ÜNİVERSİTESİ, EĞİTİMBİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, ilgili ANABİLİM DALI, varsailgili BİLİM DALI adı yazılır.

Bir anabilim dalı altında bilim dalı olmadığı halde birdençok program varsa, ANABİLİM DALI sonra PROGRAMIifadesi ile biten programın adı yazılır.

İlgili BİLİM DALI yazısının üç normal satır aralığı altınadoktora veya yüksek lisans tezinin başlığı yazılır.

Doktora veya yüksek lisans tez başlığının üç normal satıraralığı altına DOKTORA TEZİ veya YÜKSEK LİSANSTEZİ yazısı, bu yazının bir normal satır aralığı altına dayazarın adı ve soyadı yazılır.


22

Yazar adının bir satır aralığı altına ¨DANIŞMAN¨ yazısıyazılır. Bunun altına satır aralığı bırakmaksızın unvanıile birlikte danışmanın adı ve soyadı yazılır.

En altta tezin kabul tarihi yalnızca ay ve yıl olarak yazılır.

Dış kapak örneği Ek 2’de verilmiştir.

Boş Sayfa

Dış kapağın ardından ciltleme işlemi sırasında oluşabilecekbir hata ya da yapışma olasılığı nedeniyle bir boş sayfabırakılır.

İç Kapak

İç kapak dış kapak ile aynıdır.

İç kapak örneği Ek 2’de verilmiştir.


23

Bildirim

Bildirim, lisansüstü çalışmanın bilimsel ve etik değerlerebağlı olarak hazırlandığının yazılı ifadesidir. Bildirim sayfasıörneği Ek 4’te sunulmuştur.

Jüri Üyelerinin İmza Sayfası

Bu sayfada tezin savunulmuş ve onaylanmış olduğunun kanıtıolan Jüri Üyelerinin ve Enstitü Müdürünün imzaları yer alır.Doktora tezleri için beş, yüksek lisans tezleri için üç imza yeriaçılır. Tez danışmanın unvanından önce “Danışman” kelimesiyazılır Yüksek lisans tezleri için örnek sayfa görüntüsü Ek5’te verilmiştir.

Önsöz

Bu kısımda tezi hazırlayan tarafından sunulmak istenençalışma ile ilgili bilgiler, çalışmayı kısıtlayan ve/veyazenginleştiren etkenlerden bahsedilir. Bir sayfayı geçmez.“Teşekkür” yazılmak istenirse önsözün son kısmında, tezçalışması süreci boyunca teze katkıda bulunmuş kişilere vekuruluşlara teşekkür edilmelidir.Teşekkür edilen kişilerin unvanı (varsa), adı soyadı, paranteziçinde görevli olduğu kuruluş ve çalışmaya olan katkısı kısave öz biçimde belirtilmelidir.Tez çalışması bir proje kapsamında gerçekleştirilmiş ise,projenin ve ilgili kuruluşun adı ve varsa proje numarası da bubölümde belirtilmelidir.


24

Türkçe Özet

Tez özeti, Türkçe ve yabancı dilde tez yazım kurallarınauygun olarak hazırlanır ve ayrı sayfalarda sunulur. Özetleçalışmanın içeriği kısaca okuyuculara sunulur.Özette tezin ve yazarın adı, tezin niteliği (yüksek lisans ya dadoktora) ve hangi anabilim dalına ve programa ait olduğu,danışmanın ve var ise eş danışmanın unvanları ve isimleri yeralır. Tezin yapıldığı tarih ve kaç sayfa olduğu özet metnindenönce yazılır.Özet metninde en önemli noktalara odaklanılarak kullanılanaraştırma yöntemine göre kısaca şu konularla ilgili bilgilereyer verilir: tezin konusu, problemi, araştırma modeli, bağımlıve bağımsız değişkenleri, hedef kitlesi veya evreni veörneklemi, veri toplama araçları, verilerin toplanması,verilerin analizi, tezin sonuçları ve önerileri.Özet kısmının sonunda da “Anahtar Kelimeler” yazılır (yenisatırdan başlar ve ilk harfleri büyük 12 punto sola hizalıyazılır. 3 ile 5 anahtar kelimeye yer verilir). Özette, tez başlığıve “Anahtar Kelimeler” ibaresi koyu yazılır. Tez özeti ikisayfayı geçmemelidir. Ek 6’da Türkçe tez özeti örneğiverilmiştir.

İngilizce Özet

İngilizce özet, Türkçe özetin İngilizce’ye çevirisidir. İngilizceözet, Türkçe özet ile aynı kapsamda ve aynı biçimlendirmeözellikleri ile İngilizce olarak eklenir.


25

İthaf

Tez çalışması, hazırlayan tarafından bazı kişi(ler), kurum(lar)ve/veya kuruluşlara ithaf edilecekse bu sayfada belirtilir. Bukısmın yazılmasında genel biçim ve yazım kuralları dikkatealınır ancak metin sağ tarafa yaslanır ve yukarında üç satıraralığı boşluk bırakılır.

İçindekiler

Tez metninde yer alan bütün bölüm ve alt bölüm başlıkları,kaynaklar (ve varsa ekler) içindekiler listesinde eksiksizolarak verilmelidir. Tezde kullanılan her başlık içindekilerlistesinde hiçbir değişiklik olmaksızın aynen verilmelidir.İçindekiler listesi hazırlanırken bu kılavuzun içindekilersayfasındaki “Tezde Bulunması Gereken Özel Sayfalar,Bölümler ve Başlıklar” başlığı altında yer alan “Bildirim” altbaşlığı ile “Özgeçmiş ve İletişim Bilgisi” başlıkları arasındakalan (bu iki başlık da dâhil) liste örnektir.

Tablolar Listesi

Tezde yer alan tablolar için içindekiler sayfasında olduğu gibitabloların numara ve adlarının ve bunların hangi sayfada yeraldığının belirtildiği bir liste oluşturulmalıdır. Bu listenin ilksayfasında ortalanmış olarak “TABLOLAR LİSTESİ” başlığıolmalı, eğer liste bir sayfadan uzun ise ikinci ve diğersayfalara başlık yazılmamalıdır.

Şekiller Listesi

Tezde yer alan şekiller için içindekiler sayfasında olduğu gibişekillerin numara ve adlarının, ayrıca bunların hangi sayfada


26

yer aldığının belirtildiği bir liste oluşturulmalıdır. Bu listeninilk sayfasında ortalanmış olarak “ŞEKİLLER LİSTESİ”başlığı olmalı eğer liste bir sayfadan uzun ise ikinci sayfaya vediğer sayfalara başlık yazılmamalıdır.

Diyaloglar Listesi

Özellikle nitel araştırmalarda diyaloglar varsa araştırmanındoğasına uygun olarak bu diyaloglar adlandırılabilir. Budurumda kolay bulunmaları açısından bu diyaloglarınbulunduğu sayfalar, tablolar listesi ve şekiller listesindeolduğu gibi diyaloglar listesi başlığı altında listelenebilir. Butakdirde ilk sayfada “DİYALOGLAR LİSTESİ” başlığıolmalıdır. Eğer liste bir sayfadan uzun ise ikinci ve diğersayfalara başlık yazılmaz.

Tezin Metin Kısmı

Bu bölümde tezin bilimsel araştırma sürecininraporlaştırılmasıyla ilgili metin kısmının verileceği başlıklarve bu başlıklar altında yer alması gereken bilgilerverilmektedir. Bu bölümdeki başlıkların numaralandırmasıkılavuzun kullanım kolaylığı sağlaması açısından bir tezdeolması gereken şekliyle verilmiştir.


27

BÖLÜM I

GİRİŞ

Bu bölümde araştırma probleminin gerekçesi bilimselkanıtlara dayalı olarak, tartışılır. Araştırmanın neden önemliolduğu, yapılan araştırma ile ne amaçlandığı ortaya konulur.Ayrıca araştırmayı sınırlandıran etmenler ve varsayımlarbelirtilir.İlgili araştırmalar ve tanımlar 20 sayfayı geçiyor ve/veyagirişte verilen ayrıntılı bilgiler problemin ortaya konmasınave kanıtlanmasına yönelik akışı bozuyorsa Giriş bölümündensonra ikinci bir bölüm olarak “Kuramsal Çerçeve ve İlgiliAraştırmalar” bölümü teze eklenebilir.Araştırma probleminin kuramsal ya da kavramsal birçerçevesini oluşturmak, araştırma deseninin amaca dönük vekendi içinde tutarlı olmasını sağlamak açısından önemlidir(Yıldırım ve Şimşek, 2006). Problem ortaya konulurken,konuyla ilgili önceden yapılan çalışmalarla ilişkilendirmelerve karşılaştırmalar yapılmalıdır. Kuramsal açıklamalar(kavramsal çerçeve) ve ilgili alan yazını, problem durumunuyansıtacak şekilde verilmelidir. Gereksiz kuramsal bilgi vekonu başlıklarına yer verilmemelidir.

1.1 PROBLEM ya da AMAÇ

Bu başlık altında danışman ve öğrencinin tercihine bağlıolarak Problem ya da Amaç bir cümle ile ifade edilmelidir.Problem Cümlesi yazılacaksa: Araştırma için seçilenproblemde konu; ilginç, araştırılabilir, önemli, etik ve alana


28

katkı sağlayacak nitelikte olmalıdır (Tomul, 2009). Problemsoru cümlesi olarak ifade edilmelidir (Karasar, 1995; Tomul,2009). Nicel çalışmalarda problem ifadesi; araştırmanındeğişkenlerini ve evrenini içermeli, konununaraştırılabilirliğini göstermelidir. Bunun dışında problemifadesi, tez konusunu açıkça belirtmeli ve anahtar kavramlarıiçermelidir.Amaç cümlesi yazılması tercih edilirse araştırmanın hedefibelirtilmelidir. Amaç cümlesi tercih edildiğinde bir sonrakibaşlıkta alt problemler yerine (denenceler başlığıkullanılmayacaksa) mutlaka “alt amaçlar” başlığıkullanılmalıdır. Yani problem başlığı kullanılırsa bir sonrakibaşlık alt problemler; amaç başlığı kullanılırsa bir sonrakibaşlık alt amaçlar olmalıdır.

1.2 ALT PROBLEM(LER) ya da DENENCE(LER)

Araştırma türüne göre alt problem, alt amaç ya da denencebaşlıklarından biri seçilir. Alt problem(ler), araştırmasürecinde problemin nasıl ele alınacağını, hangi açılardanproblemin araştırılacağını ya da problemle ilgili çalışmanınhangi aşamalarla gerçekleştirileceğini içerir.Alt problemler,araştırma sorusu ya da denence (hipotez) olarak yazılabilir.Bir önceki başlıkta Amaç yazıldıysa alt amaçlar ya daaraştırmanın hipotezleri yazılmalıdır.

1.3 ÖNEM

Bu alt başlıkta okuyucuyu, araştırmanın önemi hakkındaikna etmek gerekir (Sarpkaya, 2009). Bu nedenlearaştırmanın önemi anlaşılır bir şekilde ele alınmalıdır.


29

Yapılan araştırmanın alana nasıl katkı sağlayacağıvurgulanmalıdır. Araştırmanın önemi ortaya koyulurken,araştırmaya duyulan ihtiyaç yani araştırmanın gerekliliği,araştırmanın özgünlüğü, işe yararlığı, güncelliği nedenleredayalı olarak sunulur ve vurgulanır. Araştırmanın getireceğiyenilik ve değerlerle yaygın etki durumu açıklanır.

1.4 VARSAYIM(LAR)

Her araştırmada varsayımların olması ve bu başlığınyazılması zorunlu değildir. Varsayım sözcüğü yerine bazıçalışmalarda sayıltı sözcüğü de kullanılmakla birlikte yazımve yanlış anlama hatalarının önüne geçilebilmesi varsayımsözcüğünün kullanılması tercih edilmiştir. Varsayımlardoğruluğu test edilmeden kabul edilen yargılardır. Bu yargılararaştırmanın dayanak noktalarıdır. Mevcut araştırmasürecini ve sonucunu önemli ölçüde etkilemektedir. Bunedenle değişkenlerin dışında araştırmayı etkileyebilecekönceden kabul edilmiş bu dayanak noktaları açık bir şekildeifade edilmelidir (Karasar, 1995).Bazen varsayım ile denence karıştırılmaktadır. Araştırmasürecinde denencenin doğru ya da yanlış olup olmadığısınanırken, varsayımın doğru olduğu baştan kabul edilir(Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2010).Bu nedenle bir araştırmada varsayımın çok olması yanisınanmadan yapılan kabullerin çok olması araştırmanıngüvenirliği ve geçerliğini kuşkulu bir hale getirebilir.Araştırmalarda sadece gerekli ve kabul edilebilirvarsayımların yazılmasına dikkat edilmelidir.


30

1.5 SINIRLILIKLAR

Araştırmanın bağlamını tanımlayan sınırlılıklardır. Busınırlılıklar, araştırmacının ulaşmak isteyip ulaşamadığıevren, maddi sınırlılıklar, zaman sınırlılığı, çalışılan konu,bilimsel araştırma yöntemi, veri analizi yöntemi vb. çeşitlinedenlere dayalı olabilir. Ancak araştırmanın hem iç hem dedış geçerliğini değerlendirirken göz önüne alınacağı, sonuç veönerilerin yaygınlaştırılmasında belirleyici olacağı içinsınırlılıklar mutlaka belirtilmelidir.

1.6 TANIMLAR

Araştırmada yer alan tüm kavramları tanımlamakgereksizdir. Fazla bilinmeyen, birden çok anlamı olabilecekancak araştırmada belirli bir anlamda kullanılan, işlevsel veyoruma açık olabilecek kavramlar tanımlanmalıdır(Büyüköztürk, Kılıç-Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel,2010).Örnek:

Akademik başarı: öğrencilerin üniversite mezuniyet notu.

1.7 SİMGELER VE KISALTMALAR

Araştırma kapsamında kullanılan simge ve kısaltmalar varsabu başlık altında açık adlarıyla birlikte verilir.


31

BÖLÜM II

ARAŞTIRMANIN KURAMSAL ÇERÇEVESİ VE İLGİLİARAŞTIRMALAR

Bu bölüm tezde yer alması gereken zorunlu bir bölüm değildir.Araştırmacının tez problemini, ilgili değişkenleri vealanyazındaki araştırmaları ayrıntılı bir biçimde irdelemesigerekiyorsa bu bilgiler giriş bölümü yerine bu bölümdeverilmelidir.

2.1 ARAŞTIRMANIN KURAMSAL ÇERÇEVESİ

Problemin, ilgili kavramların, araştırmanın bağımlı vebağımsız değişkenlerinin, gerekirse hedef kitlenin vearaştırma bağlamının tanımları yapılır ve bunlarla ilgilikuramsal bilgiler sunulur.

2.2 İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

Araştırma ile ilişkili alanyazındaki araştırma sonuçlarısunulur. Ancak burada ham bir alanyazın listesi sunulmaz.Birbiriyle ilişkilendirilebilecek araştırma sonuçlarıbirleştirilerek verilir. Benzer konuyla ilgili çelişen araştırmasonuçları varsa bunlar da birlikte ele alınır.

2.3 ALANYAZIN TARAMASININ SONUCU

Araştırmanın kuramsal çerçevesinden ve ilgili araştırmasonuçlarından araştırmacının çıkarımı, ulaştığı sonuç bubaşlık altında verilir. Araştırmacı, problemle ilgili kuramsal


32

temelini sunduğu bilgiyi ve araştırma sonuçlarından çıkardığıgenel sonucu kendi sözcükleri ile bu bölümde ifade eder.

BÖLÜM IIIYÖNTEM

Bu bölümde araştırmanın modeli, evren-örneklem veyaçalışma grubu, verilerin toplanması yani araştırma sürecininnasıl gerçekleştirildiği ve verilerin analizine dair altbaşlıklara yer verilir.

3.1 ARAŞTIRMA MODELİ

Araştırmacı, araştırmada hangi modeli ya da desenikullandığını ve bu deseni neden seçtiğini gerekçelendirerek bubaşlık altında belirtir. Araştırma türüne göre, araştırmanınplanlanması aşamasında bağımlı, bağımsız, ortam ve kontroldeğişkenleri belli ise, bu değişkenler ve bu değişkenlerin varsaalt düzeyleri burada tanımlanır.

3.2 EVREN VE ÖRNEKLEM/ KATILIMCILAR/ ÇALIŞMAGRUBU

Araştırma türüne göre veri toplanan kişilerin, grubun vb.özellikleri bu başlık altında tanımlanır. Evren, örneklem yada çalışma grubundaki bireylerin sayı, yaş, cinsiyet vearaştırmayla ilgili bilinmesi gereken özellikleri belirtilir.Hedef kitlenin seçim nedeni, örneklem alındıysa örneklemalma yöntemi ve bu yöntemin seçilme nedeni, hedef kitleninbelirlenmesinde hangi ölçüt(ler) kullanıldıysa bunlarınseçilme nedeni bu başlık altında açıklanır.


33

3.3 VERİ TOPLAMA ARAÇLARI

Veri toplama sürecinde anket, test vb. araçlar kullanıldıysabunların amaçları, özellikleri, nasıl ve kimler tarafındangeliştirildikleri, geçerlik ve güvenilirliklerinin ne olduğuburada belirtilir (Karasar, 1995; Sarpkaya, 2009). Eğer azbilinir bir ölçme aracı geliştirilmişse bu aracın geliştirilmesüreci ayrıntılı olarak anlatılmalıdır (Sarpkaya, 2009). Bubaşlık altında veri toplama araçlarının geçerlik ve güvenirlikçalışmaları ile bu çalışmalar sonucu ulaşılan psikometriközellikler verilir. Araştırmacının tez çalışmasında amacı birölçme aracı geliştirmekse bu araçla ilgili genel özellikleri bubaşlık altında verdikten sonra ayrıntılı bulguları Bulgularbaşlığı altında verir.Araştırma yeni bir öğretim materyali, yazılım, teknoloji vb.kullanmayı gerektiriyorsa bu materyallerin geliştirilmesüreci, uzman görüşleri, ön değerlendirme sonuçları vb.gerekli bilgiler de bu başlık altında verilir.

3.4 VERİLERİN TOPLANMASI

Araştırmada verilerin hangi yollarla ve nasıl toplandığı netbir biçimde bu başlık altında belirtilir. Araştırma deneyseltürde yapılmışsa deneysel işlemler bu başlık altında açılacakalt başlıklar altında verilir. Veri toplama araçlarının nekadarının istenilen biçimde uygulanabildiğinin de belirtilmesigereklidir.Nitel araştırmalarda kullanılan doküman, gözlem kayıtları,görüşme kayıtları gibi veri toplama araçlarının nasılkullanıldığı ve kaç saatlik/ne kadar veri toplandığı da açık ve


34

net bir şekilde burada verilir. Ayrıca veri toplamak içingeliştirilen etkinlikler varsa bunların nasıl uygulandığı veörnekleri eklenir.Bu başlık altında araştırmanın ne kadar sürede, hangitarihlerde yapıldığı ve yaklaşık maliyeti de verilir. Ayrıcaaraştırma sürecinin başından sonuna kadar nasıl yürütüldüğüayrıntılı bir şekilde açıklanır.Özellikle nitel araştırmalarda araştırmacının varsa önyargıları ve karşılaştığı zorluklar daha sonra benzerçalışmalar yapacak olan araştırmacılara yol göstermek içinayrı bir alt başlıkta ele alınabilir.Özellikle deneysel çalışmalarda bu başlık altında“araştırmanın iç ve dış geçerliğini etkileyen unsurlar vealınan önlemler” benzeri alt başlıklar eklenebilir. Bu altbaşlık altında zaman, yetişme, ölçüm, ölçme aracı, istatistikregresyon, denek kaybı gibi iç geçerliği etkileyebilecekfaktörlerle, öntest-deneysel işlem etkileşimi, çoklu deneyselişlem etkileşimi, seçim-deneysel işlem etkileşimi,değişkenlerin getirdiği sınırlılık, araştırmacı etkisi vb. dışgeçerliği etkileyebilecek faktörlerin araştırma kapsamındakidurumuna ve açıklamalara yer verilebilir.

3.5 VERİLERİN ANALİZİ

Toplanan ham verilerin nasıl değerlendirileceğine yönelikistatistik analizler, neden bu analizlerin seçildiği, verilerinhangi yazılımla (SPSS, Minitab, Systat, Iteman, Lisrel vb.)nasıl değerlendirildiği bilgileri bu başlık altında verilir(Karasar, 1995). Veri analizinde yararlanılan yazılımlarda,


35

kullanılan istatistik model ve işlemler yazılımın sürümünegöre değişiyorsa sürüm numarası da belirtilir.Ayrıca nitel çalışmalarda her bir veri toplama aracından eldeedilen verilerin nasıl çözümlendiği, bunun ne kadar zamanaldığı, kodlamaların nasıl yapıldığı belirtilir. Nitel verilerinnasıl değerlendirileceği bu başlık altında verilecek“Değerlendirme kriterleri /esasları” adlı bir alt başlıklaayrıntılı bir şekilde açıklanır.

BÖLÜM IVBULGULAR

Toplanan verilerin analiz edilmesiyle elde edilen bulgular vebunların kısaca ne anlama geldiği bu başlık altında verilir.Bulgular açık ve net bir şekilde sunulur. Çizelge ve şekillerkullanılarak okuyucunun bilgiyi kolayca görebilmesi sağlanır.Tüm bulguların ne anlama geldiği açık bir şekildeyazılmalıdır. Nitel çalışmalarda verilerin çokluğu söz konusuolabilir. Toplanan verilere, doğrudan aktarmalara fazla örnekverilmesi okuyucuyu gereksiz yere yorabilir. Bu durumdaaraştırmanın amacına göre bulguları en iyi temsil edeceksadece olumlu ve olumsuz örneklere odaklanılabilir.Doküman taraması ve benzeri çalışmalarda, önemli olankısımlar, dikkat odaklama araçlarıyla (öncelikle italik, aynısayfada çok sayıda kullanılacaksa gerektiğinde koyu, altı çizilivb.) vurgulanmalıdır. Elde edilen yorumlar alanyazınlakarşılaştırılarak yorumlanmalıdır.Araştırma türü ve alt problemlere bağlı olarak bu başlıkaltında gerekli görülen alt başlıklar oluşturulabilir. Örneğindenencelere ilişkin bulgular, araştırma sorularına ilişkin


36

bulgular ya da toplanan verilere göre analizler sırasındaoluşturulan temalara göre bulgular araştırmacı tarafındantercih edilen alt başlıklar altında verilebilir.

BÖLÜM VTARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu bölümde araştırma bulgularının alanyazınlakarşılaştırılması sonucu elde edilen yorumlardan hareketleoluşturulan tartışma ile araştırmanın sonuç ve önerilerine yerverilir.

5.1 TARTIŞMA

Bu başlık altında araştırmada ulaşılan bulgular, öncekiaraştırma sonuçları, uzman görüşleri vb. bilimsel bilgilerlekarşılaştırılarak yorumlanır. Yorumlar bulgulara dayalıolmalı, bulgu olmadan yorum yapılmamalıdır. Yorumlar çokyönlü değerlendirmeyi sağlayacak nitelikte ve güçlü olmalıdır(Karasar, 2005). Birlikte yorumlanabilecek ilgili bulgularbirleştirilerek tartışılabilir. Tartışma tezden ulaşılan genelsonucu ortaya koyacak şekilde bütüncül bir yaklaşımlayapılabilir. Ulaşılan sonuçlar bütüncül bir biçimde birliktetartışılamayacak kadar çoksa alt problemler doğrultusundaalt başlıklara ayrılarak da ele alınabilir. Tartışma bölümünde,tez çalışmasının değerini gösterecek olan, elde edilenbulguların ne anlama geldiği ve ne işe yarayacağının açık birbiçimde ortaya koyulmasıdır.

5.2 SONUÇLAR

Araştırmada ulaşılan sonuçlar, bir başka deyişle kanıtlaradayalı yargılar, açık ve net bir şekilde verilir. Sonuçlar


37

mutlaka bulgulara ve tartışmaya dayalı olmalıdır. Mümkünsesonuçları net görünmeleri için listelemek gerekir. Sonuçlarıverirken araştırmanın amaçları ile örtüşme durumu, kendiiçinde sonuçların tutarlılığı ve problem durumuna çözümbulucu niteliği ön plana çıkarılmalıdır.

5.3 ÖNERİLER

Bu bölümde sonuçlara ve araştırmacının kazandığı deneyimedayalı olarak geliştirilen önerilere yer verilmektedir.Araştırmanın önerileri sonuçlara dayalı olarak bir başlıkaltında ya da başka araştırmacılara yönelik önerilerin de yeraldığı aşağıda belirtilen başlıklar altında verilebilir.

5.3.1. Araştırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler

Araştırma probleminin çözümüne yönelik önerilergetirilmelidir. Bunların nasıl, ne şekilde kimler tarafındanyapılacağı belirtilmelidir. Bu öneriler mutlaka sonuçlaradayalı olmalıdır.

5.3.2. İleride Yapılabilecek Araştırmalara Yönelik Öneriler

Ayrıca araştırmacı tarafından araştırmada eksik görülennoktalar eleştirilebilir. Amaç, bu çalışmada yapılaneksikliklerin daha sonra yapılacak benzer çalışmalardayapılmamasıdır. Ayrıca bu çalışmadan sonra başka hangiaraştırmaların yapılabileceği belirtilmelidir.


38

KAYNAKÇA

Tezin yazımında alıntı yapılan tüm eserler “Kaynakça”başlığının altında mutlaka yer almalıdır. Tez metnindebulunan atıflar ile kaynakça listesi birebir örtüşmelidir.Kaynakça listesi yazar soyadlarına göre alfabetik sıradaverilir. Kaynakların listesinde aynı yazara ait birden fazlaçalışma yer alacaksa yayın yılı en yeni olandan en eski olanagöre düzenleme yapılır. Metin içinde ve Kaynakça başlığıaltında kaynakların gösterilmesinde Amerikan PsikologlarDerneğinin (American Psychological Association-APA) yazımkılavuzunun altıncı baskısı örnek alınmıştır. Özel isimlerinyazılmasında, “nokta” işaretinin kullanılmasında Türkçeningenel kurallarına uyulur.Kaynak bilgileri sayfa başından başlatılır. Bir satırasığmayan kaynak yazımlarında ikinci satır normal satıraralığından 1.5 cm. içerden başlatılır. Kitap, dergi ve tezisimleri italik yazılır. Çalışmanın başlığı Türkçe yazımkurallarına uygun şekilde kelimelerin ilk harfleri büyükolarak yazılır.

Süreli Yayınlarla İlgili Genel Gösterim

Yazarın Soyadı, adının Baş harf(ler)i. (Tarih). Makalenin Adı.Derginin Adı, cilt no (sayı), sayfa numarası.

Sadece derginin adı italik, diğerleri normal yazılır. Yıldabirden fazla sayıda yayınlanan dergiler için cilt sayısınınyanına parantez içinde derginin sayısı da verilir.


39

Süreli Yayın Örnekleri

Dergide Yayımlanan Tek Yazarlı Makale

Clauser, B. E. (2000). Recurrent Issues and Recent Advancesin Scoring Performance Assessment. AppliedPsychological Measurement, 24, 310-324.

Cohen, J. (1960). A Coefficient of Agreement for NominalScales. Educational and Psychological Measurement,20, 37-46.

Dergide Yayımlanan Üç ya da Dört Yazarlı Makale

Klein, S. P., Stecher, B. M., Shavelson, R. J., McCaffrey, D.,Ormseth, T. ve Bell, R. M. (1998). Analytic versusHolistic Scoring of Science Performance Tasks. AppliedMeasurement in Education, 11, 121-137.

Dergide Yayımlanan Altı Yazarlı Makale

Kahraman, R. C., Borman, C., Hanımgil, M., Özler, H., Perçin,D. ve Sergen, L. (1993). Kroner Kalp RahatsızlığınınBelirlenmesinde Rol Oynayan Faktörler. SağlıkPsikolojisi, 12 (2), 301-307.

Dergide Yayımlanan Yedi ve Daha Çok Yazarlı Makale

Altıdan fazla yazarlı makalelerde beşinci yazarın adınınardından virgül ve üç nokta konulduktan sonra son yazarınadı yazılır.


40

Elektronik Dergide Yayımlanan Makale

Yukarıdaki ilkeler uygulanarak eğer dergideki makalelerinDOI (Document Object Identifier) numarası varsa bu numarayazılarak site adresi ve erişim tarihi verilmez. DOI numarasıyoksa erişim tarihi verilmeden sadece site adresi verilir.

DOI numarası varsa

Akgün, Ö. E., Deryakulu, D. (2007). Düzeltici Metin veTahmin- Gözlem- Açıklama Stratejilerinin ÖğrencilerinBilişsel Çelişki Düzeyleri ve Kavramsal DeğişimleriÜzerindeki Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim BilimleriFakültesi Dergisi, 40 (1), 17-40. DOI:10.1501/Egifak_0000000148

DOI numarası yoksa

Akgün, Ö. E., Deryakulu, D. (2007). Düzeltici Metin veTahmin- Gözlem- Açıklama Stratejilerinin ÖğrencilerinBilişsel Çelişki Düzeyleri ve Kavramsal DeğişimleriÜzerindeki Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim BilimleriFakültesi Dergisi, 40 (1), 17-40.http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/152/1102.pdf adresindenerişildi.

Baskıda Olan Makale

Atılgan, H. (Baskıda). Genellenebilirlik Kuramı vePuanlayıcılar Arası Güvenirlik için Örnek BirUygulama. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4, 24-31.


41

Yazarsız, Günlük Gazete Makalesi

Yazarsız çalışmalar, çalışmanın isminin ilk harfinegöre kaynakça listesinde yer alır.

Metin içinde kaynak gösterirken ise kısa bir başlıkparantez içinde verilir (“New Drug”, 1993).

Sayfa numaralarından önce İngilizce ise p. kullanılır,Türkçe ise s. yazılır.

New Drug Appears to Sharply Cut Risk of Death From HeartFailure. (July 15 1993). The Washington Post, p. A12.

Sağlıklı Yağ Reçetesi. (4 Nisan 1993). Hürriyet, s. 15.


42

Abstract

Eğer süreli yayının adı “abstract” kelimesini içermezse,abstract adı ile nokta arasında köşeli parantez içinde[abstract] yazılır.

Woolf, N. J., Young, S. L:, Fanselow, M. S., and Butcher, L. L.(1991). Alteration in Cortex by Pavlovian Conditioning.Society for Neuroscience Abstracts, 17, 480.

Rosenthal, R. (1995). State of New Jersey v. Margaret KellyMichaels: An Owerview [Abstract]. Psychology, PublicPolicy and Law.1, 247-271.http://www.apa.org/journals/ab1.html adresindenerişilmiştir.

Yıllık Olarak Yayımlanan Süreli Yayın

Fiske, S. T. (1993). Social Cognition and Social Perception.Annual Review of Psychology, 44, 155-194.

Bir Dergide Çeviri Makale

Makale hangi dile çevrildiyse o dildeki adı yazılır. Çevirenin adı, örnekte görüleceği gibi makalenin isminin

ardından parantez içinde verilir. Çevirilerden yapılan alıntılar, metin içinde gösterilirken

yazarın soyadından sonra sırasıyla orijinal tarih ve çeviritarihi verilir. Örneğin:

Bruce’a (1970/1994) göre......dır.


43

Bruce, T. (1994). Çocukların Yaşamında Oyunun Rolü (Çev: A.F. Altınoğlu). Eğitim ve Bilim, 18 (92), 64-69. (Orijinalmakalenin yayım tarihi, 1970).

Kitaplara İlişkin Genel Gösterim

Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i. (Tarih). Kitabın Adı.(Baskı sayısı) Yayın Yeri: Yayın evi.

Kitap Örnekleri

Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme: Klasik TestTeorisi ve Uygulaması. Ankara: ÖSYM.

Kurumun Yazarı ve Yayımcısı Olduğu Kitaplar

Austrailian Bureau of Statistics. (1991). Estimated ResidentPopulation by Age and Sex in Statistical Local Areas,New South Wales, June 1990 (No. 3209.1). Conberra,Australian Capital Territory: Author.

Devlet Planlama Teşkilatı. (2005). Ekonomik ve SosyalGöstergeler (1950-2004). Ankara: Devlet PlanlamaTeşkilatı.

Çeviri Kitap

Freire, P. (1991). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. D. Hattatoğluve E. Özbek). İstanbul: Ayrıntı Yayınevi. (Eserinorijinali 1982’de yayımlandı).

Çeviri kitaplar tez metni içinde gösterilirken yazarınsoyadından sonra, sırasıyla orijinal tarih ve ve çeviri tarihiverilir. Örneğin;


44

“Freire (1982/1991) okuma yazma öğretiminde....dır.”

Ansiklopedi veya Sözlük

Türk Dil Kurumu. (1969). Türkçe Sözlük (GenişletilmişBaskı). Ankara: TDK.

Editörler Tarafından Yayıma Hazırlanmış Bir KitaptaMakale ya da Bölüm

İlk olarak makalenin ya da bölümün yazarı verilir. Henüz baskıda olan yayınlar için yayın yılı yerine

(baskıda) yazılır. Yayın İngilizce ise yayın yılı yerine (inpress) yazılabilir.

İngilizce yayınlar için; editör varsa editörün ismindenönce, yoksa kitabın isminden öne “In” kelimesi yazılır.

Gülmez, M. (2006). Kesintisiz İnsan Hakları Öğretimi veEğitimi. Yaşam Boyu Öğrenme. F. Sayılan ve A. Yıldız(Editörler). (İkinci Baskı), s. 84-105. Ankara:PegemAYayıncılık.

Bir Sempozyumda Sunulan Yayımlanmış Bir Çalışma

Burada diğer gösterimlerden farklı olarak çalışmanın adınormal harflerle, sunumun hangi sempozyum ya dakonferansta yapıldığı ise italik harflerle yazılır.

Güler, N. (13-15 Eylül 2006). Tek Biçimli ve Tek BiçimliOlmayan Ayrıcalıklı İşlem Gösteren (DIF) TestMaddelerini Aynı Anda Ortaya Çıkaran LojistikRegresyon, Mantel-Haenszel ve Breslow-DayÇalışmalarının Deneysel Araştırması. XV. Ulusal


45

Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitapçığı. MuğlaÜniversitesi Eğitim Fakültesi, Muğla.

Doktora ya da Yüksek Lisans Tezleri

Alharby, E. R. (2006). A Comparison Between Two ScoringMethods, Holistic vs. Analytic Using TwoMeasurement Models, The Generalizability Theory andThe Many Facet Rasch Measurement Within TheContext of Performance Asssessment. Unpublisheddoctoral dissertation. The Pennsylvania StateUniversity.

Atılgan, H. (2004). Genellenebilirlik Kuramı ve ÇokDeğişkenlik Kaynaklı Rasch ModelininKarşılaştırılmasına İlişkin Bir Araştırma.Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü.

Kara, E. (1996). Öğretmenlerin Statü Düzeyleri.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, AnkaraÜniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

İnternet Ortamından (Web Sayfalarından) Elde EdilenBilgiler:

Yazarı ve Yayımlandığı Dergi Belli Olan Çalışma

Field, A. (2005, 10 Aralık). Factor Analysis Using SPSS.http://www.sussex.ac.uk/Users/andyf/factor.pdfadresinden erişilmiştir.


46

Beach, D. (2003, December). A Problem of Validity inEducation Research. Qualitative Inquiry, Vol. 9, 859-873. Web:http://www.qix.sagebub.com/cgi/reprint/9/6/859adresinden erişilmiştir.

Yazarı Belli Olmayan Ancak Yayımlandığı Dergi Belli OlanÇalışma

From Character to Personality. (1999, December). APAMonitor, 30 (11). Web:http://www.apa.org/journals/ab1.html adresindenerişilmiştir.

Yayımlandığı Tarih Belli Olmayan Çalışma

Tarihi belli olmayan çalışmalar parantez içinde tarih yokanlamında (t.y.) şeklinde gösterilir.

Üniversiteler Arası Kurul. (t.y.). Etiğe Aykırı Davranışlar.http://www.uak.gov.tr/duyuru/etige_aykiri.pdf adresindenerişilmiştir.

Web’de Yazar ya da Belge Adının Belirtilmediği Kaynaklar

Internet’ten erişilen bir çalışmada yazar, kurum adı, grup adı,belge adı ve tarih belirtilmemişse bununla birlikte kaynakgüvenilir ve güncelse erişilen web sitesi adreslerininlistelenmesi için erişilen belge “(URL1), (URL2), (URL3)…”şeklinde ya da “(WEB1), (WEB2), (WEB3)…. şeklinde” metiniçinde atıf verildikten sonra bu adlandırma kaynakçadaverilerek her bir internet adresi verilmelidir. Erişilen belgede


47

tarih varsa gösterim “(URL1, yıl) ya da (WEB1, yıl)” şeklindeyapılmalıdır.WEB2, http://www.uak.gov.tr/duyuru/etige_aykiri.pdfadresinden 12.12.2012 tarihinde erişilmiştir.

EKLER

Araştırmada atıfta bulunulan ancak metin içerisinde yerverilmesi gerekmeyen ya da tezdeki akışı bozabilecek ancakeklenmesi gereken, izin yazıları, tablolar, şekiller, ölçmearaçları, öğretim materyallerinin ekran görüntülerifotoğrafları, istatistik analizlerin yapılması için gereklişartların sağlandığını sınayan ön analiz sonuçları, görüşmenotları, katılımcı görüşleri, deneklerin oluşturduğu ödevler vb.bilgi ve belgeler bu başlık altında ayrı birer ek olarakverilebilir. Eklerin sırası, metin içinde okuyucununkarşılaşma sırası ile aynıdır.

ÖZGEÇMİŞ VE İLETİŞİM BİLGİSİ

Bu başlık altında yazar, doğum yeri, öğrenim bilgileri, meslekideneyimi vb. kendini tanıtma amaçlı bilgileri verir. Tezçalışmasıyla elde ettiği sonuç ve deneyimleri öğrenmekamacıyla kendisine ulaşmak isteyenler için işyeri telefonu yada e-posta adresi gibi kalıcı bir iletişim bilgisini özetin sonunaeklemelidir.

SAVUNMA ÖNCESİ TEZİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Tez çalışması raporlaştırıldıktan sonra yazım yanlışları, eksikverilmiş bilgiler, hatalı kaynak gösterme ve/veyabiçimlendirmeler vb. olası sorunları savunmadan önce


48

giderilmek üzere hazırlayan tarafından uzmanlara veakranlarına kontrol ettirilmelidir. Jüri üyelerine verilmeküzere Enstitüye teslim edilmeden önce danışman tarafındanmutlaka tez okunmuş, gerekli düzeltmeler yapılmış veonaylanmış olmalıdır. Yeterince iyi hazırlanmamış bir tezhem hazırlayan hem de danışmanı açısından övünülecek birçalışma olmayacaktır.Tez, aynı özgün metinden çoğaltılır ve her kopya yüksek baskıkalitesi ve çözünürlüğe sahiptir. Basılı metin üzerindedüzeltme yapılmaz. Düzeltme gereken durumlarda, düzeltmeyapılan sayfalar jüri üyelerine gelmeden önce yenileriyledeğiştirilir.

TEZ ÖNERİSİ HAZIRLAMA

Bu kılavuzda 1. Bölüm Giriş’ten başlayarak 3. Bölüm Yöntemdâhil olmak üzere bu kapsamdaki tüm başlık ve alt başlıklarıiçeren metnin yazılması ile tez önerisi hazırlanmış olur.Yüksek lisans tez konusunun Enstitü Yönetim Kurulutarafından onaylanması için tez önerisinin hazırlanmış olmasıve danışmanla birlikte en az iki öğretim üyesi tarafındanyeterli bulunarak, yeterlik yazısı ekinde tez önerisininEnstitüye gönderilmiş olması gerekmektedir. Doktora tezönerisi ise yeterlik sınavı sonrası enstitü öğrenci işlerininbelirteceği tarih aralığında hazırlanarak tez izleme komitesikarşısında savunulmalıdır. Tez önerisi, geliştirilerek tezdekullanılabilir. Tez önerisi verildikten sonra tez aşamasınageçildiğinde öneride belirlenen konu (problem ve altproblemler) dışında başka bir konu çalışılmak istenirseyeniden bir tez önerisi hazırlanarak konu değişikliği için


49

anabilim dalı başkanlığına başvurulur. Bu işlemlerle ilgiliresmi belge ve formlar Enstitü web sitesinde yer almaktadır.

50

KAYNAKÇA

APA. (2010). Publication Manual of the American PsychologicalAssociation, Sixth Edition. Washington DC: AmericanPsychological Association.

Büyüköztürk, S.,Kılıç- Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, S. veDemirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri.Ankara:Pegema.

Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel AraştırmaYöntemleri (6. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Tomul, E. (2009). Problemi Seçme ve Tanımlama. Tanrıöğen, A. (Ed.)Bilimsel Araştırma Yöntemleri,s. 87-110. Ankara: AnıYayıncılık.

Karasar, N. (1995). Araştırmalarda Rapor Hazırlama (8. Basım).Ankara: 3a Araştırma Eğitim Danışmanlık.

Sarpkaya, R. (2009). Bilimsel AraştırmanınRaporlaştırılması.Tanrıöğen, A. (Ed.) Bilimsel AraştırmaYöntemleri s.251-276. Ankara: Anı Yayıncılık.

Wolf, R. M. (1997). Rating Scale. In Keeves, J. P. (Ed.) EducationalResearch Methodology and Measurement: an InternationalHandbook. (Second Editon). Cambridge: Pergamon.

Üniversiteler Arası Kurul. (t.y.). Etiğe Aykırı Davranışlar.http://www.uak.gov.tr/duyuru/etige_aykiri.pdf adresindenerişilmiştir.


51

EK 1. TEZ SIRTI ÖRNEĞİ

2012

ERK

EN Ç

OCU

KLU

K D

ÖN

EMİN

DE

SOSY

O-

KÜ

LTÜ

REL

EĞİT

İM: Ü

NLÜ

TÜ

RK B

ÜYÜ

KLE

RİD

. D. E

RSO

Y


52

EK 2. DIŞ ve İÇ KAPAK ÖRNEĞİ

T.C.SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜİLKÖĞRETİM ANABİLİM DALI

SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ BİLİM DALI

3 satır aralığı

ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDESOSYO-KÜLTÜREL EĞİTİM:

ÜNLÜ TÜRK BÜYÜKLERİ

3 satır aralığı

YÜKSEK LİSANS TEZİ

1 Satır aralığı

DUYGU DAYSAL ERSOY

1 Satır aralığı

DANIŞMANDANIŞMAN ADI

ARALIK 2011


53

EK 3. BİLDİRİM SAYFASI ÖRNEĞİ

BİLDİRİM

Hazırladığım tezin tamamen kendi çalışmamolduğunu, akademik ve etik kuralları gözeterekçalıştığımı ve her alıntıya kaynak gösterdiğimitaahhüt ederim.

İmza

Öğrencinin adı soyadı


54

EK 4. JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI ÖRNEĞİ

‘……………………………………….’ başlıklı bu yükseklisans/doktora tezi, ………………………………..Anabilim/bilim Dalında hazırlanmış ve jürimiztarafından kabul edilmiştir.

Başkan ……………………………….(İmza)Akademik Unvanı, Adı-Soyadı

Üye…..……………………………….(İmza)Danışman [danışman öğretim üyesinin unvanındanönce yazılmalıdır] Akademik Unvanı, Adı-Soyadı

Üye…..……………………………….(İmza)Akademik Unvanı, Adı-Soyadı

Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim üyelerine aitolduğunu onaylarım.

…/…/20..(İmza)

Prof. Dr. İsmail GÜLEÇEnstitü Müdürü


55

EK 5. ÖZET ÖRNEĞİ

ÖZET

KAVRAMSAL DEĞİŞİM STRATEJİLERİ, ÇALIŞMATÜRÜ VE BİREYSEL FARKLILIKLARIN

ÖĞRENCİLERİN BAŞARI VE TUTUMLARIÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Akgün, Özcan Erkan

Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, EğitimProgramları ve Öğretim Bilim Dalı, Eğitim Teknolojisi

Programı

Danışman: Doç.Dr. Deniz Deryakulu

Ekim, 2005. 193 Sayfa.

Bu araştırma, iki farklı kavramsal değişim stratejisinegöre hazırlanan çokluortam materyallerini öğrencilerinbireysel ya da grupla çalışmalarının ve bilişsel, duyuşsalözelliklerinin kavramsal değişimleri üzerindeki etkilerinibelirlemek amacıyla yapılmıştır.

Araştırma 2x2(x3) faktöryel desende yürütülmüştür. Budesende bağımlı değişkenler üzerinde etkisi incelenen ikifaktör yer almaktadır. Bunun dışında bir bağımlıdeğişkene ilişkin tekrarlı ölçümler bulunmaktadır.Araştırmanın bağımlı değişkenleri kavram yanılgısı,kimyaya yönelik tutum ve bilişsel çelişkidir. Bağımsızdeğişkenler ise tahmin-gözlem-açıklama (TGA) vedüzeltici metin (DM) düzeylerinden oluşan kavramsaldeğişim stratejisi ile bu stratejilerin bireysel ya da


56

ortaklaşa çalışılması düzeylerinden oluşan çalışmatürüdür. Bu değişkenler dışında öğrencilerin bilimselepistemolojik inançları, bilimsel süreç becerileri,güdülenme tür ve düzeylerinin kavramsal değişime etkisiele alınmıştır. Çalışma grubunu Ankara Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Fakültesi, Sınıf ÖğretmenliğiProgramında üçüncü sınıfta okuyan 52’si kız, 21’i erkek73 öğrenci oluşturmaktadır.

Araştırmada elde edilen veriler, iki faktörlü ANCOVA, ikifaktörlü ANOVA ve tekrarlı ölçümler için iki faktörlüANOVA kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarıDM stratejisine göre tasarımlanan materyalin, TGAstratejisine göre öğrencilerin kavram yanılgılarını vebilişsel çelişkiye yönelik kaygılarını anlamlı olarakazalttığı, öğrencilerin kimyaya yönelik tutumlarını vebilişsel çelişkiye yönelik ilgilerini anlamlı olarakarttırdığını göstermektedir. Öğrencilerin kavramsaldeğişim stratejilerine göre tasarımlanan materyalleriortaklaşa çalışmaları bireysel çalıştıkları duruma göreöğrencilerin kavram yanılgılarını ve bilişsel çelişkiyeyönelik kaygılarını anlamlı olarak azaltmakta, bilişselçelişkiye yönelik ilgilerini ise anlamlı olarakarttırmaktadır. Öğrencilerin kavramsal değişimlerinindeneysel işlemler sonrasında kalıcı olduğu bulunmuştur.DM stratejisine göre çalışan öğrenciler ortaklaşaçalıştıkları zaman anlamlı olarak daha fazla metabilişselstrateji kullanmakta ve öğrenme görevlerini dahakararlılıkla yerine getirmektedirler.

Anahtar Kelimeler: Öğretim Tasarımı, KavramsalDeğişim, Kavram Yanılgısı, Maddenin Yapısı.


57

EK 6. İÇİNDEKİLER LİSTESİ ÖRNEĞİ

Bildirim....................................................................... iiJüri Üyelerinin İmza Sayfası .................................... iiiÖnsöz (ve varsa Teşekkür) ....................................... ivTürkçe Özet ................................................................ vİngilizce Özet.............................................................. viİthaf (Varsa) ............................................................... viiİçindekiler................................................................... viiiTablolar Listesi .......................................................... ixŞekiller Listesi ........................................................... xDiyaloglar Listesi ....................................................... xi1. Bölüm, Giriş ........................................................... 11.1 Problem Cümlesi.................................................. 31.2 Alt Problem(ler) / Denenceler.............................. 31.3 Önem..................................................................... 41.4 Varsayımlar.......................................................... 41.5 Sınırlılıklar........................................................... 41.6 Tanımlar ............................................................... 51.7 Simgeler ve Kısaltmalar...................................... 52.Bölüm, Araştırmanın Kuramsal Çerçevesi ve İlgiliAraştırmalar............................................................... 62.1 Araştırmanın Kuramsal Çerçevesi ..................... 62.2 İlgili Araştırmalar................................................ 82.3 Alanyazın Taramasının Sonucu ......................... 103. Bölüm, Yöntem....................................................... 123.1 Araştırma Modeli ................................................. 133.2 Evren ve Örneklem / Katılımcılar / Çalışma Grubu..................................................................................... 143.3 Veri Toplama Araçları ......................................... 143.4 Verilerin Toplanması........................................... 15


58

3.5 Verilerin Analizi................................................... 164. Bölüm, Bulgular..................................................... 205. Bölüm, Tartışma, Sonuç ve Öneriler .................... 235.1 Tartışma ............................................................... 235.2 Sonuç..................................................................... 255.3 Öneriler................................................................. 295.3.1 Araştırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler.......... 305.3.2 İleride Yapılabilecek Araştırmalara YönelikÖneriler....................................................................... 32Kaynakça .................................................................... 33Ekler............................................................................ 34Özgeçmiş ve İletişim Bilgisi ...................................... 35

tez yazim kilavuzu - sakarya Üniversitesi · çalışma raporlarının değerlendirilmesinde...

Documents