t.c. - uab · t.c. ulaġtirma denĠzcĠlĠk ve haberleġme bakanliĞi kaza araĢtırma ve Ġnceleme...

T.C.

ULAġTIRMA DENĠZCĠLĠK VE HABERLEġME BAKANLIĞI

Kaza AraĢtırma ve Ġnceleme Kurulu

25 OCAK 2017 TARĠHĠNDEKĠ 72406 NUMARALI TREN ĠLE

06 EC 1359 PLAKALI ARACIN HEMZEMĠN GEÇĠT KAZASINA ĠLĠġKĠN

KAZA ĠNCELEME RAPORU

Kütahya Ġli, Merkez Alayunt - Kütahya Ġstasyonları Arasında

Demiryolu km: 7+215’de Bulunan Hemzemin Geçit

23 Kasım 2017

Kurul Karar No: 38/DMY-14/2017

ULAġTIRMA DENĠZCĠLĠK VE HABERLEġME BAKANLIĞI KAZA ARAġTIRMA VE ĠNCELEME KURULU i DEMĠRYOLU KAZA ĠNCELEME RAPORU RAPOR NO: 38/DMY-14/2017

ĠÇĠNDEKĠLER

AMAÇ .................................................................................................................................... 1

TANIMLAR VE KISALTMALAR ............................................................................................. 2

1. ÖZET................................................................................................................................. 3

2. KAZAYA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER .............................................................................................. 4

2.1. Kaza Hakkındaki Detaylar ........................................................................................... 4

2.1.1 Kaza Bildirimi ......................................................................................................... 4

2.1.2. Kaza Bilgileri ......................................................................................................... 4

2.1.3. Kaza Yeri Altyapı Bilgileri ...................................................................................... 5

2.1.4. Hava ve GörüĢ Bilgileri ......................................................................................... 5

2.2. Tren Seferlerine ve Kazaya KarıĢan Araçlara Ait Bilgiler ............................................. 5

2.2.1. Tren Bilgileri ......................................................................................................... 5

2.2.2. Karayolu Araçlarına Ait Bilgiler ............................................................................. 6

2.3. Kaza Sonrası Elde Edilen Delil, Bulgu ve Kayıtlar ....................................................... 6

2.3.1. Sürücü Bilgileri ve Kazaya ĠliĢkin Bulgular ............................................................ 6

2.3.2. Makinist Bilgileri ve Kazaya ĠliĢkin Ġfadeleri ........................................................... 6

2.3.3. TCDD Lokomotif Hız Kayıt Cihazı Tetkiki ............................................................. 6

3. KAZANIN GELĠġĠMĠ .......................................................................................................... 8

3.1. Kaza Öncesi Süreç ve Kaza Anı ................................................................................. 8

3.2. Kaza Sonrasındaki Süreç, Hattın Trafiğe Açılması ...................................................... 8

4. DEĞERLENDĠRME ........................................................................................................... 9

4.1. Hemzemin Geçitler ile Ġlgili Yönetmelik ....................................................................... 9

4.2. Hemzemin Geçidi Kullanan Karayolu TaĢıt Sürücülerini Ġlgilendiren Mevzuatlar ........24

4.2.1. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ..................................................................24

4.2.2 Türkiye Demiryolu UlaĢtırmasının SerbestleĢtirilmesi Hakkında Kanun ................24

4.3. Demiryolu Altyapı ĠĢletmecisinin Hemzemin Geçit Ġle Ġlgili ÇalıĢmaları .......................24

5. SONUÇLAR .....................................................................................................................25

5.1. Hemzemin Geçidin Durumu .......................................................................................25

5.2. Demiryolu Hatlarında Yürütülen Projeler ....................................................................25

5.3. Karayolu TaĢıt Sürücüleri ...........................................................................................25

5.4. Ses ve Görüntü Kaydı ................................................................................................25

6. TAVSĠYELER ...................................................................................................................26

6.1. TCDD Genel Müdürlüğüne .........................................................................................26

6.2. Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğüne ................................................................26

6.3. ĠçiĢleri Bakanlığına .....................................................................................................26

6.4. Milli Eğitim Bakanlığına ..............................................................................................26

7. KAZA YERĠ RESĠMLERĠ ..................................................................................................27

ULAġTIRMA, DENĠZCĠLĠK VE HABERLEġME BAKANLIĞI KAZA ARAġTIRMA VE ĠNCELEME KURULU DEMĠRYOLU KAZA ĠNCELEME RAPORU RAPOR NO: 38/DMY-14/2017

1

AMAÇ

Bu demiryolu kazası, 16.7.2015 tarihli ve 29418 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak

yürürlüğe giren “Demiryolu Kazalarını ve Olaylarını AraĢtırma ve Ġnceleme Yönetmeliği”

hükümleri doğrultusunda incelenmiĢtir.

Demiryolu kaza ve olay incelemesinin amacı; demiryolu kaza ve olaylarının meydana

gelmesine neden olan gerçek sebeplere ulaĢmak suretiyle demiryollarında can, mal ve çevre

emniyetine yönelik mevzuat ve uygulamaların geliĢtirilmesine ve ileride olabilecek benzer

kaza ve olayların önlenmesine katkı sağlayacak tavsiyelerde bulunmaktır.

Bu kaza incelemesi adli veya idari soruĢturma niteliğinde olmadığı gibi, amacı suçu

ve suçluyu tespit etmek veya sorumluluk paylaĢtırmak değildir.

Kaza AraĢtırma ve Ġnceleme Kurulunun 01.02.2017 tarihli ve 94665312-662/E.9301

sayılı görev emri ile kaza incelemesini yapmak üzere bir uzman görevlendirilmiĢtir.


2

TANIMLAR VE KISALTMALAR

Bröve: Makinist sürücü belgesidir.

Demiryolu altyapı iĢletmecisi: Tasarrufundaki demiryolu altyapısını güvenli bir Ģekilde

iĢletmek ve demiryolu tren iĢletmecilerinin hizmetine sunmak hususunda yetkilendirilmiĢ

kamu tüzel kiĢileri ve Ģirketleridir.

Demiryolu hemzemin geçidi: Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiĢtiği bariyerli

veya bariyersiz geçitleri ifade eder.

Demiryolu tren iĢletmecisi: Ulusal demiryolu altyapı ağı üzerinde yük ve/veya yolcu

taĢımacılığı yapmak üzere yetkilendirilmiĢ kamu tüzel kiĢileri ve Ģirketleridir.

Livre (KalkıĢ-VarıĢ Tarifesi): Bütün trenlerin istasyon ve duraklara varıĢ, duruĢ ve kalkıĢ

saatlerini, buluĢma ve öne geçmelerini, yolcu trenlerinin teĢkilatını ve irtibatlarını trenlerin hat

kesimlerine, trenin cinsine, lokomotif tipine göre çekerlerini, trenlerin en yüksek hızını, doğal

ve en az seyir sürelerini istasyonların birbirine olan uzaklığını gösteren ve trenlerle ilgili diğer

bilgilerin yer aldığı kitapçığı ifade eder.

Seyir momenti: Demiryolu hemzemin geçidinden son bir yılda geçen tren sayısının yıllık

ortalama günlük değeri ile karayolu araç sayısının yıllık ortalama günlük trafik (YOGT)

değerinin çarpımıyla elde edilen sayıyı ifade eder.

TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğünü ifade eder.

TMĠ: Trenlerin trafiğinin merkezden telefonla idaresi sistemini ifade eder.


3

1. ÖZET

25 Ocak 2017 tarihinde, EskiĢehir-Afyon arasında sefer yapan 72406 sefer numaralı

ray otobüsü Alayunt-Kütahya istasyonları arasında demiryolu km: 7+215’de bulunan

hemzemin geçitten geçerken saat 19.45 civarında, ġehit Er Bahtiyar Yalın Caddesi

üzerinden, Dumlupınar Mahallesi istikametinden gelerek Alayunt Sokak istikametine gitmekte

olan ve mezkûr hemzemin geçitten geçmeye çalıĢan 06 EC 1359 plakalı çekici ve arkasında

bağlı bulunan 06 EB 6127 plakalı römork ile çarpıĢmıĢtır. (Resim 1)

Kazaya karıĢan aracın sürücüsü 36 yaĢında bir erkek Ģahıs olay yerinde hayatını

kaybetmiĢ, kaza anında ray otobüsünün kumanda bölümünde bulunan tren makinisti ağır

yaralanmıĢtır. Trende görevli 2 makinist ile 9 u bayan, 4 ü erkek yolcu olmak üzere toplam 15

kiĢi hafif Ģekilde yaralanmıĢtır.

Kaza sonucu Ray Otobüsünün baĢ tarafında bulunan MT 5726 numaralı ünite deray

ederek ağır hasarlanmıĢ, MT 5712 numaralı ünitenin ise otomatik koĢum takımı

hasarlanmıĢtır. Demiryolu hattında ve çevrede kayda değer bir maddi hasar meydana

gelmemiĢtir. Kazaya karıĢan 06 EC 1359 plakalı MAN marka çekici ve 06 EB 6127 plakalı

römork ağır hasarlanmıĢtır.

Resim 1 (Kaza Yerinin Uydu Görüntüsü)


4

2. KAZAYA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER

2.1. Kaza Hakkındaki Detaylar

2.1.1 Kaza Bildirimi

Kaza; Kurulumuza 26 Ocak 2017 tarihinde TCDD Genel Müdürlüğü tarafından SMS

bildirimi ile ihbar edilmiĢtir.

2.1.2. Kaza Bilgileri

Tarih ve Saat : 25.01.2017 - 19.45

Kazanın Yeri : Kütahya Ġli, Merkez Ġlçesi, Alayunt-Kütahya istasyonları

arasında demiryolu km: 7+215’de bulunan hemzemin geçit.

(Resim 2)

Resim 2 (Kaza Yerinin Harita Görüntüsü)

Yaralanma/Can Kaybı : Kazaya karıĢan aracın sürücüsü 36 yaĢında bir erkek Ģahıs

olay yerinde hayatını kaybetmiĢ, kaza anında ray

otobüsünün kumanda bölümünde bulunan tren makinisti

ağır yaralanmıĢ, trende görevli 2 makinist ile 9 u bayan, 4 ü

erkek yolcu olmak üzere toplam 15 kiĢi hafif Ģekilde

yaralanmıĢtır.


5

Hasar/Zarar/Tehir : Kaza sonucu MT 5726 numaralı ünite deray ederek ağır

hasarlanmıĢ MT 5712 numaralı ünitenin ise otomatik

koĢum takımı hasarlanmıĢtır. Elektrifikasyon sistemlerinde

3.363,00 TL maddi zarar meydana gelmiĢtir. Kaza

sebebiyle demiryolu yaklaĢık beĢ saat kapalı kalmıĢ, oluĢan

tehir nedeniyle 72406 numaralı tren 287 dakika, 72206

numaralı tren 207 dakika, 21130 numaralı tren 44 dakika,

73029 numaralı tren 196 dakika, 33019 numaralı tren 145

dakika tehir etmiĢtir. Trenlerin beklemeleri dolayısıyla;

72406 numaralı tren 2.040,00 TL, 72206 numaralı tren

2.295,00 TL, 21130 numaralı tren 2.057,00 TL, 73029

numaralı tren 9.112,00 TL, 33019 numaralı tren 7.045,00

TL, olmak üzere toplam 22.549,00 TL tehir zararı

oluĢmuĢtur. 06 EC 1359 plakalı MAN marka çekici ve

arkasında bağlı bulunan 06 EB 6127 plakalı römork ağır

hasarlanmıĢtır.

2.1.3. Kaza Yeri Altyapı Bilgileri

Trafik Yönetim Sistemi : TMĠ

Yol : UIC 60 ray, B70 tipi beton travers, son yol yenileme 2009

tarihinde yapılmıĢtır.

Sinyalizasyon : Çift Hat Sinyalizasyon sistemi yapım aĢamasında olup

iĢletmeciliğe açılmamıĢtır.

Elektrifikasyon : Çift Hat 25 KV – 50 HZ (Kullanılmakta)

Yol Eğimleri : ‰ 0

Hemzemin Geçit Sınıfı : Serbest Hemzemin Geçit.

Geçit Kaplama Cinsi : Kompozit (Kauçuk) kaplama.

Seyit Momenti : 18816

2.1.4. Hava ve GörüĢ Bilgileri

Hava Durumu : Kaza tarihinde hava kar yağıĢlı, sıcaklık yaklaĢık 0ºC’dir.

GörüĢ Durumu : Hava kar yağıĢlı ve karanlığın görüĢe olumsuz etkisi

mevcuttur.

2.2. Tren Seferlerine ve Kazaya KarıĢan Araçlara Ait Bilgiler

2.2.1. Tren Bilgileri

Demiryolu Tren ĠĢletmecisi : TCDD TaĢımacılık A.ġ.


6

Tren Türü : Ray Otobüsü, mototren.

Tren Numarası : 72406

Lokomotif/Ünite Bilgileri : MT 5726 (BaĢta) + MT 5712 (Arkada)

Tren Vagon Sayısı : 2

Tren Dingil Sayısı : 8 Dingil

Tren Brüt Ağırlığı : 120 Ton

Tren Güzergâhı : EskiĢehir-Afyon

Tren Livre Hızı : 105 km/s (Kazanın gerçekleĢtiği bölgede)

2.2.2. Karayolu Araçlarına Ait Bilgiler

Plakası : 06 EC 1359

Kullanım Amacı : Yük Nakli Ticari

Markası : MAN

Tipi : TGS 18.400

Cinsi : N1 Sınıfı Çekici

Rengi : Beyaz

2.3. Kaza Sonrası Elde Edilen Delil, Bulgu ve Kayıtlar

2.3.1. Sürücü Bilgileri ve Kazaya ĠliĢkin Bulgular

Kazaya karıĢan 06 EC 1359 plakalı aracın içinde bulunan ve kazada hayatını

kaybeden Ģoförün sürücü belgesinin olduğu tespit edilmiĢtir.

2.3.2. Makinist Bilgileri ve Kazaya ĠliĢkin Ġfadeleri

Kaza anında 72406 numaralı trenin markiz bölümünde bulunan makinistlerden bir

tanesinin MT 5700 tipi lokomotifleri kullanabilmek için gerekli bröve belgesine sahip olduğu

tespit edilmiĢtir. Kazaya karıĢan personelin kazayla ilgili ifadelerine göre;

Alayunt istasyonundan hareketle Kütahya istasyonuna gitmekte iken, normal seyir

hızıyla söz konusu hemzemin geçide yaklaĢırken geçide girmeye çalıĢan TIR’ı gördükleri,

trenin kumandasında bulunan makinistin projektörle ıĢıklı ve düdük çalmak suretiyle de sesli

ikazda bulunduğu, yapılan tüm uyarılara rağmen TIR’ın geçide gireceğinin fark edilmesi

üzerine kumandada bulunan birinci makinist tarafından derhal acil fren yapıldığı ancak duruĢ

için yeterli mesafe bulunmadığından çarpmanın önüne geçilemediği, trenin aracı önünde

sürüklemek suretiyle hemzemin geçitten yaklaĢık 40 metre ilerde durabildiği tespit edilmiĢtir.

2.3.3. TCDD Lokomotif Hız Kayıt Cihazı Tetkiki

TCDD 7. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan Sürat Kayıt Cihazı grafiği incelemesine

göre; “lokomotif hızının çarpma esnasında 68 km/s olduğu” (Tablo 1) 72406 sefer numaralı


7

ray otobüsünün kazanın gerçekleĢtiği bölgede yapabileceği livre süratinin km: 2+000 ile km:

9+000 arasında 105 km/h olduğu tespit edilmiĢtir. (Tablo 2)

Tablo 1 (MT 5712 Ray Otobüsünün ATS Hız Kayıt Verileri Tablosu)

Tablo 2 (MT 5712 Ray Otobüsünün Kaza Yerindeki Livre Bilgileri Tablosu)


8

3. KAZANIN GELĠġĠMĠ

3.1. Kaza Öncesi Süreç ve Kaza Anı

EskiĢehir-Afyon arasında sefer yapan 72406 sefer sayılı, MT 5726 (baĢta) ve MT

5712 (arkada) numaralı ünitelerden müteĢekkil ray otobüsü 25 Ocak 2017 tarihinde Alayunt

istasyonundan saat 19.28’de hareket ederek saat 19.45’de demiryolu km. 7+215 de bulunan,

ġehit Er Bahtiyar Yalın Caddesi üzerindeki serbest hemzemin geçide gelmiĢtir. TIR

sürücüsünün tüm uyarı ve iĢaretlere rağmen hemzemin geçide girmesi üzerine makinist

tarafından fren yapılmıĢ ancak duramayarak MT 5726 numaralı ray otobüsünün “A” taraf

burun kısmı ile 06 EC 1359 plakalı çekici ve arkasında bağlı bulunan 06 EB 6127 plakalı

römorkun sağ yan tarafının teması Ģeklinde çarpıĢma meydana gelmiĢtir. ÇarpıĢma sonrası

ray otobüsü karayolu aracını önüne alarak demiryolu üzerinde yaklaĢık 48 metre

sürükledikten sonra MT 5726 numaralı ünite arka taraf (B taraf) bojisi deray etmiĢ Ģekilde

durabilmiĢtir.

3.2. Kaza Sonrasındaki Süreç, Hattın Trafiğe Açılması

Kaza sonrasında trende görevli makinistler tarafından saat: 19.50 sıralarında Kütahya

Gar Müdürlüğüne bilgi verilmiĢ, bildirimi alan TCDD yetkililerince 112 aranarak acil

yardım/ambulans talep edilmiĢ, kolluk kuvvetleri haberdar edilmiĢ ve Cumhuriyet Savcılığına

bilgi verilmiĢtir. Ayrıca telgraf çekilmek suretiyle TCDD ilgili birimlerine bilgi verilmiĢtir.

Meydana gelen kazada 06 EC 1359 plakalı TIR ı kullanan 36 yaĢındaki erkek sürücü

olay yerinde hayatını kaybetmiĢ, trenin kumandasında olan makinist çarpma neticesi

deforme olan kumanda kabininde (markiz) sıkıĢmıĢ, olay yerine gelen itfaiye ve kurtarma

ekiplerince saat: 21.00 de sıkıĢtığı yerden kurtarılarak ağır yaralı vaziyette Kütahya Evliya

Çelebi Hastanesine kaldırılarak ameliyata alınmıĢtır. Trende bulunan ve yaralanan diğer

personeller ile yolculara da gerekli müdahaleler yapılarak 2 makinist ile 8 i bayan, 3 ü erkek

olmak üzere 11 yolcu yaralı olarak kaldırıldıkları Kütahya Evliya Çelebi Hastanesinde tedavi

altına alınmıĢtır. Cumhuriyet Savcısının saat 21.30 da kaza yerine intikali sonrasında vermiĢ

olduğu talimat ile araç sürücüsü sıkıĢtığı yerden çıkarılmıĢ, kolluk kuvvetlerince gerekli

inceleme çalıĢmaları yapılmıĢtır.

Cenaze ve yaralıların nakil iĢlemleri ile tamamlanan tahkikat sonrası TavĢanlı deray

ekibinin saat 21.40’da, Afyon deray ekibinin de saat 22.45’de gelmesiyle deray kaldırma

çalıĢmalarına baĢlanmıĢtır. Ön bojisi deray eden MT 5726 numaralı ray otobüsünün

derayının saat: 23.00’da kaldırılması sonrası 72406 numaralı tren boĢ olarak sürat

kısıtlaması ile olay yerinden saat 00.30’da sevk edilmiĢ, demiryolu hattında bulunan TIR saat

00.35’de hat harici edilerek, gerekli kontrol iĢlemlerinden sonra saat: 00.50’de demiryolu tren

trafiğine açılmıĢtır.


9

Kaza sebebiyle demiryolu hattı elektrifikasyon sistemlerinde 3.363,00 TL maddi zarar

meydana gelmiĢtir, çevrede kayda değer bir hasar bulunmamaktadır. Kazanın meydana

geldiği demiryolu hat kesimi yaklaĢık beĢ saat kapalı kalmıĢ, bu sebeple 72406 numaralı tren

287 dakika, 72206 numaralı tren 207 dakika, 21130 numaralı tren 44 dakika, 73029 numaralı

tren 196 dakika, 33019 numaralı tren 145 dakika tehir etmiĢ, tehirler dolayısıyla toplam

22.549,00 TL maddi zarar oluĢmuĢtur.

4. DEĞERLENDĠRME

4.1. Hemzemin Geçitler ile Ġlgili Yönetmelik

Kazanın meydana geldiği tarihte yürürlükte olan 8 Eylül 2016 tarihli ve 29825 sayılı

resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle yapılan değiĢiklikler sonrası

yeniden düzenlenen Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama

Esasları Hakkında Yönetmeliğin;

4.1.1. “Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Uygulanacak Standartlar” baĢlıklı üçüncü

bölümünün; “Demiryolu hemzemin geçit açılamayacak yerler” kenar baĢlıklı 8 inci

maddesinin 1 inci fıkrasının (c) bendinin 5 numaralı alt bendi:

“Geçide bağlı taşıt yolu uzunluğunun güvenlik çizgisinden en az 30 metrelik kısmında;

taşıt yolu ve demiryolu kesişme açısı 70 dereceden küçük, 110 dereceden büyük olan

demiryolu hatları üzerinde hemzemin geçit açılmasına izin verilmez. (Şekil.3)” hükmünü

içermektedir.

ġekil 3 (KesiĢim Açıları)

Mevcut hemzemin geçitte Dumlupınar Mahallesi istikametinden ġehit Er Bahtiyar

Yalın Caddesi üzerinden gelerek, Alayunt Sokak istikametine gidiĢte hemzemin geçit

giriĢinde (geçide 5 metre mesafede) dere yatağı üzerindeki köprü geçiĢi nedeniyle yolda “s”

Ģeklinde bir kavis bulunduğu, geçide yaklaĢan karayolu araçlarının bu kavisli kısma

geldiklerinde görüĢ açısı bakımından kesiĢme açısının oldukça küçüldüğü tespit edilmiĢtir.

(Resim 3, 4)


10

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin, hemzemin taĢıt yolu ve demiryolu kesiĢme

açısının uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.

Resim 3 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit KesiĢim Açıları Görüntüsü)


11

Resim 4 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit KesiĢim Açıları Görüntüsü)

4.1.2. “Demiryolu hemzemin geçit açılamayacak yerler” kenar baĢlıklı 8 inci

maddesinin 1 inci fıkrasının (ç) bendi:

“İki demiryolu hemzemin geçidi arasındaki en az mesafe yerleşim yeri dışında 5000

metre, yerleşim yerlerinde 1000 metreden az olamaz. Bu mesafelerde ikinci bir demiryolu

hemzemin geçit açılamaz” hükmünü içermektedir.

Mevcut hemzemin geçidin yakınlarında;

793 m. batısında (ilerisinde) km: 8+008’de Kütahya – Hava Tugayı bağlantılı,

1520 m. doğusunda (gerisinde) km: 5+695’de Zığra Mahallesi – Kütahya Yolu (D

650) bağlantılı,

Hemzemin geçitlerin bulunduğu tespit edilmiĢtir. (Resim 5)

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin 793 metre batısında Hava Tugayı bağlantılı bir

geçit daha bulunmaktadır. Mevcut iki geçit arasındaki mesafe yerleĢim yeri içerisinde

bulunması gereken asgari mesafe olan 1000 metreden daha az olduğundan; geçidin,

hemzemin geçitler arasındaki mesafeler açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.

Resim 5 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit ve Yakınlarındaki Diğer Geçitler)


12

4.1.3. “Tren hızı ve trafik yoğunluğuna göre tesis edilecek demiryolu hemzemin geçit

koruma sistemleri” kenar baĢlıklı 9 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi:

“Tren hızlarının en fazla 160 km/saat, seyir momentinin 30.000‟e kadar olduğu

konvansiyonel hatlardaki geçitlerde Ek - 2‟deki proje örneğine göre flaşör, çan ve bariyerden

oluşan otomatik veya bekçili bariyer sistemi kurulur” hükmünü içermektedir.

Hemzemin geçidin seyir momentinin Kütahya Valiliği tarafından 18816 olarak

belirlendiği tespit edilmiĢtir.

Kaza tarihi itibariyle EskiĢehir – Alayunt – Kütahya – Balıkesir Hat Kesimine

Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon Sistemleri Kurulması Projesi kapsamında hemzemin

geçide seyir momenti açısından yürürlükte olan yönetmelik hükümleri gereğince flaĢör, çan

ve bariyerden oluĢan otomatik bariyer sistemi kurulma çalıĢmalarının sürdüğü ancak

çalıĢmaya baĢlamadığı, kaza tarihinde geçitte “kırmızı ışıkta dur” yazısı olan levhanın

bulunduğu ve ıĢıkların çalıĢmadığı olay yerinde kolluk kuvvetlerince çekilen fotoğraflardan

tespit edilmiĢtir. Kaza yerinde yapılan incelemelerde kaza sonrasında flaĢör ıĢıklarına çuval

geçirilmek suretiyle çalıĢmayan ıĢıkların insanları yanıltmasının önüne geçecek tedbir

alındığı görülmüĢtür. (Resim 6, 7, 8, 9)

Resim 6 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit “Kırmızı IĢıkta Dur” Levhası Görüntüsü)


13




14


Kazadan sonra ilerleyen tarihlerde yapılan araĢtırmalarda geçidin her iki tarafında

bulunan “kırmızı ıĢıkta dur” yazılarının kaldırılarak yerine “Dikkat! Hemzemin Geçit Bariyer

Sistemi Çalışmamaktadır, Kontrollü Geçiniz” Ģeklinde uyarı levhalarının konulduğu tespit

edilmiĢtir. (Resim 10, 11)

Resim 10 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit “Bariyer Sistemi Arızalı” Levhası Görüntüsü)


15

Resim 11 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit “Bariyer Sistemi Arızalı” Levhası Görüntüsü)

Proje kapsamında yapılan flaĢör, çan ve bariyerden oluĢan otomatik bariyer sistemi

henüz çalıĢmaya baĢlamadığından hemzemin geçidin serbest hemzemin geçit gibi

kullanılmakta olduğu dolayısıyla seyir momentine göre hemzemin geçitlerde tesis edilmesi

gereken koruma sistemleri açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.

4.1.4. “Genel fiziki standartlar” kenar baĢlıklı 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (c)

bendi:

“Tüm demiryolu hemzemin geçitlerde karayolu araçlarının demiryolu gabari sahasına

tehlikeli şekilde yaklaşmasını önlemek için en yakın raydan itibaren 5 metre mesafede Ek - 1

ve Ek - 2‟deki proje örneğine göre karayoluna „„DUR‟‟ çizgisi çizilir ve yolun kenarına „„DUR‟‟

levhası konulur. „„DUR‟‟ çizgisinin 1 metre gerisine de karayolu kaplama üzerine „„DUR‟‟

yazısı yazılır” hükmünü içermektedir.


16

Kaza yerinde yapılan keĢif ve incelemelerde; hemzemin geçidin her iki tarafından

demiryoluna en yakın raydan itibaren 5 metreden daha az bir mesafede DUR levhası mevcut

olup, karayolu araçlarının demiryolu gabari sahasına tehlikeli Ģekilde yaklaĢmasını önlemek

için karayoluna DUR çizgisinin çizilmemiĢ olduğu tespit edilmiĢtir. (Resim 12, 13)

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin durma iĢaretleri açısından uygun olmadığı

değerlendirilmiĢtir.

Resim 12 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit Zemin ĠĢaretlemeleri Açısından Görüntüsü)


17

Resim 13 (km: 7+215’deki Hemzemin Geçit Zemin ĠĢaretlemeleri Açısından Görüntüsü)

4.1.5. “Genel fiziki standartlar” kenar baĢlıklı 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (j)

bendinin 2 numaralı alt bendi:

“Seyir Momentinin 3.000‟den 30.000‟e kadar olan demiryolu hemzemin geçitlerde Ek -

2‟deki proje örneği esas alınarak; Demiryolu hemzemin geçidi kesen karayolu üzerine her iki

yönden 150 m. mesafe boyunca sarı renkli, 25 cm. yükseklikte, taş malzemeden, karayolu

ortasında refüj veya New Jersey A tipi beton oto korkuluk yapılması şeklinde ayrılır”

hükmünü içermektedir.

Kaza yerinde yapılan keĢif ve incelemelerde; geçide bağlı taĢıt yolunda taĢ

malzemeden yapılan refüj veya beton (New Jersey A tipi) oto korkuluk bulunmadığı tespit

edilmiĢtir. (Resim 14)

Resim 14 (Hemzemin Geçit YaklaĢım Yollarının Ayrılması Açısından Görüntüsü)

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin, demiryolunu kesen karayolunun refüj veya

korkulukla ayrılması açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.




18


2‟deki proje örneği esas alınarak; Hemzemin geçidi kesen karayolunda kullanılan trafik

işaretleri (100 - 200 - 300 m. aralıklarla) geliş ve gidiş yönlerinde konumlandırılır. T-25

(kontrollü hemzemin geçit) veya T-26 (kontrolsüz hemzemin geçit) levhalarından 50 metre

sonra dikdörtgen levha içerisine T-20 (Dikkat) işareti ve yanında eğer gabari kontrolü var ise

TT-21 (Yüksekliği …. m. fazla olan taşıt giremez) işaretinin altına “DEMİRYOLU GEÇİDİ”

ibaresi yazılı levha konulur. Bu levhaların üzerinde aydınlatılmamış alanlarda yüksek

performanslı reflektif malzeme, aydınlatılmış alanlarda ise DIAMOND tipi reflektif malzeme

kullanılır” hükmünü içermektedir.

Kaza yerinde yapılan incelemelerde hemzemin geçidi kesen karayolunda geçide 150

metre mesafede TT-27 (Öndeki taĢıtı geçmek yasaktır) levhası bulunduğu tespit edilmiĢtir.

(Resim 15)

Resim 15 (Hemzemin Geçit YaklaĢım Yollarına Konulan Karayolu ĠĢaretleri Görüntüsü)

Hemzemin geçide 300 metre mesafede T-26 (kontrolsüz hemzemin geçit) levhasının

bulunduğu tespit edilmiĢtir. (Resim 16, 17, 18)


19




20


Kaza tarihi itibariyle kontrolsüz hemzemin geçit levhasından sonra 50 metre ilerde T-

20 (Dikkat) işareti, gabari kontrolü TT-21 (Yüksekliği …. m. fazla olan taşıt giremez) işaretinin

ve altına “DEMİRYOLU GEÇİDİ” ibaresi yazılı levhanın bulunmadığı, ancak kazadan sonra

ilerleyen tarihlerde yapılan araĢtırmalarda geçidin her iki tarafında bahsi geçen levhanın

konulduğu tespit edilmiĢtir. (Resim 19, 20)



21


Proje kapsamında yapılan flaĢör, çan ve bariyerden oluĢan otomatik bariyer sistemi

henüz çalıĢmaya baĢlamadığından hemzemin geçidin serbest hemzemin geçit gibi

kullanılmakta olduğu, geçide 300 metre mesafede halen T-26 (kontrolsüz hemzemin geçit)

levhasının bulunduğu, dolayısıyla hemzemin geçidin seyir momentine göre hemzemin

geçitlerde tesis edilmesi gereken koruma sistemleri açısından ve trafik iĢaretlemeleri

açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.




2‟deki proje örneği esas alınarak; Demiryolu hemzemin geçidi kesen karayolu üzerindeki

refüjün fiziki burnundan itibaren geriye doğru yaklaşık 80 m. ofset tarama yapılır” hükmünü

içermektedir.

Kaza yerinde yapılan incelemelerde hemzemin geçitte 4.1.6 maddesinde belirtildiği

gibi refüj Ģeklinde bir ayrım bulunmadığı ve buna bağlı olarak da herhangi bir ofset tarama

yapılmadığı tespit edilmiĢtir. (ġekil 8 - Resim 21)


22

ġekil 8 (Ofset tarama)

Resim 21 (Hemzemin Geçidin Ofset Tarama Açısından Görüntüsü)

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin, demiryolunu kesen karayolu üzerindeki

refüjün fiziki burnundan itibaren geriye doğru yaklaĢık 80 m. ofset tarama yapılması

açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.




23


2‟deki proje örneği esas alınarak; Hemzemin geçidi kesen karayolu üzerinde karayolu

araçlarının yavaşlamalarını sağlayan fiziki olarak uyaran, yavaşlama uyarı çizgileri gibi

gerekli yatay işaretlemeler yapılır.” hükmünü içermektedir

Kaza yerinde yapılan keĢif ve incelemelerde; hemzemin geçidin her iki tarafında

karayolu araçlarının yavaĢlamalarını sağlayan fiziki olarak uyaran, yavaĢlama uyarı çizgileri

gibi gerekli yatay iĢaretlemelerin bulunmadığı tespit edilmiĢtir. (Resim 22)

Resim 22 (Hemzemin Geçidin YavaĢlama Uyarı Çizgileri Açısından Görüntüsü)

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin “karayolu üzerinde bulunması gereken yatay

işaretlemeler açısından yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine uygun olmadığı

değerlendirilmiĢtir.

4.1.11. “Demiryolu hemzemin geçitlerde kurulacak koruma sistemlerinin özellikleri”

kenar baĢlıklı 11 inci maddesinde Demiryolu hemzemin geçitlerde kurulacak koruma

sistemlerinin özellikleri maddeler halinde (13 madde) belirtilmiĢtir.


24

Kaza yerinde yapılan keĢif ve incelemelerde, kaza tarihi itibariyle EskiĢehir – Alayunt

– Kütahya – Balıkesir Hat Kesimine Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon Sistemleri

Kurulması Projesi kapsamında hemzemin geçide seyir momenti açısından yürürlükte olan

yönetmelik hükümleri gereğince flaĢör, çan ve bariyerden oluĢan otomatik bariyer sistemi

kurulma çalıĢmalarının sürdüğü ancak çalıĢmaya baĢlamadığı tespit edilmiĢtir.

Kaza tarihi itibariyle hemzemin geçidin “Demiryolu hemzemin geçitlerde kurulacak

koruma sistemlerinin özellikleri” açısından uygun olmadığı değerlendirilmiĢtir.

4.2. Hemzemin Geçidi Kullanan Karayolu TaĢıt Sürücülerini Ġlgilendiren Mevzuatlar

4.2.1. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun;

“Demiryolu Geçitleri” kenar baĢlıklı 76 ncı maddesinin “b” bendi:

Demiryolu geçitlerinde: b) Işıklı işaret ve bariyerle donatılmamış demiryolu geçitlerini

geçmeden önce, sürücülerin durmaları, herhangi bir demiryolu aracının yaklaşmadığına emin

olduktan sonra geçmeleri zorunludur. Hükmünü,

“KavĢaklarda geçiĢ hakkı” kenar baĢlıklı 57 nci maddesinin 1. fıkrasının “f” bendi:

f) (Ek: 21/5/1997 - 4262/4 md.) Aksine bir işaret olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar

ray üzerinde hareket eden taşıtlara ilk geçiş hakkını vermek zorundadır. Hükmünü içermekte

olup;

Kazaya karıĢan karayolu taĢıt sürücüsünün bu kanun hükümlerine aykırı olarak

geçide yaklaĢırken durmadığı, demiryolunu kontrol etmeden hemzemin geçit üzerinden

geçmeye çalıĢtığı ve geçiĢ önceliği hükümlerine riayet etmediği değerlendirilmiĢtir.

4.2.2 Türkiye Demiryolu UlaĢtırmasının SerbestleĢtirilmesi Hakkında Kanun

“Demiryolu ve karayolu kesiĢmeleri” kenar baĢlıklı 9 uncu maddesi:

“(1) Demiryolunun karayolu, köy yolu ve benzeri yol ile gerçekleşen kesişmelerinde

demiryolu ana yol sayılır ve demiryolu araçlarının geçiş üstünlüğü vardır.” hükmünü

içermekte olup, kazaya karıĢan karayolu taĢıt sürücüsünün bu kanun hükümlerine aykırı

olarak geçide yaklaĢırken durmadığı, demiryolunu kontrol etmeden hemzemin geçit

üzerinden geçmeye çalıĢtığı ve geçiĢ önceliği hükümlerine riayet etmediği değerlendirilmiĢtir.

4.3. Demiryolu Altyapı ĠĢletmecisinin Hemzemin Geçit Ġle Ġlgili ÇalıĢmaları

Demiryolu Altyapı ĠĢletmecisi tarafından kazanın meydana geldiği geçitte kaza

öncesinde 12.12.2016 tarihinde risk analizi yapılmıĢtır. Hazırlanan tehlike kütüğünde

hemzemin geçidin yürürlükte olan yönetmelik maddelerine uygun olmadığı hususunda

değerlendirme yapılmıĢ (5x5 Risk matrisinde, Risk kabul edilebilirliği: Kabul edilemez olarak

belirlenmiĢ) ve ilgili birimlere tavsiyelerde bulunulmuĢtur.

Kaza tarihi itibariyle yürürlükte olan yönetmeliğe uygun olmayan hemzemin geçidin


25

iyileĢtirilmesi veya kapatılması yönünde altyapı iĢletmecisi tarafından herhangi bir giriĢimde

bulunulmadığı değerlendirilmiĢtir.

5. SONUÇLAR

5.1. Hemzemin Geçidin Durumu

Kazanın meydana geldiği hemzemin geçit, Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde

Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelikte 8 Eylül 2016 tarihli ve

29825 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik ile yapılan değiĢiklikler

sonrası yeni hükümlere göre incelendiğinde;

Seyir momentinin 3000’den fazla olması, hemzemin geçidin mevcut hali ve konumu

itibariyle yönetmeliğin eklerinden Ek-2 de belirtilen Ģekil Ģartlarını taĢımaması sebebiyle söz

konusu yönetmelikte belirtilen esaslara göre ilgili kurum ve kuruluĢlarca geçidin iyileĢtirilmesi

yönünde çalıĢmaların baĢlatılması, bunun mümkün olmaması halinde ise kapatılması

cihetine gidilmesi gerektiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.

5.2. Demiryolu Hatlarında Yürütülen Projeler

Kaza; EskiĢehir–Alayunt–Kütahya–Balıkesir Hat Kesimine Sinyalizasyon ve

Telekomünikasyon Sistemleri Kurulması Projesi kapsamında yer alan bir hemzemin geçitte

meydana gelmiĢtir. Proje kapsamında daha önce serbest haldeki hemzemin geçidin korumalı

hale getirilmesi planlanmıĢtır. Kaza sonrası “Kırmızı IĢıkta Dur” levhasının sökülmesi,

“Bariyer Sistemi Arızalı” levhası konulması, flaĢörlerin üzerinin kapatılması gibi tedbirler

değerlendirildiğinde kaza öncesinde risklerin öngörülemediği sonucuna ulaĢtırmıĢtır.

5.3. Karayolu TaĢıt Sürücüleri

Karayolu taĢıt sürücülerinin demiryolu hemzemin geçitlerinin kullanılması hakkında ve

demiryolu araçlarının üstün taĢıt olduğuna dair yeterli bilgiye haiz olmadıkları veya bildikleri

halde kurallara uymadıkları, demiryolu araçlarının karayolu araçları gibi kısa mesafelerde

durabileceği sanısı oluĢtuğu sonuçlarına ulaĢılmıĢtır.

5.4. Ses ve Görüntü Kaydı

Demiryolu ve karayolu araçlarında ses ve görüntü kaydeden sistemler ile lokomotif ve

tren setlerinde makinistin kumanda, kontrol, ikaz ve uyarı sistemlerini kontrol için yaptığı

iĢlemleri kayıt eden “olay kaydedici cihazlar” bulunmasının kazaların aydınlatılması,

sebeplerin tespiti ve insan davranıĢlarının izlenebilmesi açısından yararlı olacağı sonucuna

ulaĢılmıĢtır.


26

6. TAVSĠYELER

6.1. TCDD Genel Müdürlüğüne

6.1.1. Kazanın meydana geldiği hemzemin geçidin “Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde

Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun hale

getirilmesi için gerekli çalıĢmaların baĢlatılması, hemzemin geçidin mevcut konumu itibariyle

teknik olarak mevzuata uygun hale getirilemeyeceğinin tespiti halinde ise kapatılması için

Kütahya Valiliğine gerekli giriĢimlerde bulunulması,

6.1.2. Demiryolu altyapılarında yapılan rehabilitasyon/modernizasyon projelerinde projenin

yürütülmesi esnasında ve proje tamamlanana kadar geçecek süre içerisinde doğabilecek

risklerin analizinin yapılması, risk analizlerine göre uygun emniyet tedbirleri almak suretiyle

iĢletmeciliğin emniyetli bir Ģekilde sürdürülmesi için gerek mevzuat hazırlanması gerekse

uygulamaya yönelik çalıĢmaların yapılması.

6.2. Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğüne

6.2.1. Ulusal demiryolu altyapı ağında bulunan hemzemin geçitlerin “Demiryolu Hemzemin

Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine

uygun hale getirilmesi konusunda TCDD tarafından yapılan çalıĢmaların denetlenmesi.

6.2.2. Lokomotiflere ses ve görüntü kaydeden kamera kayıt sistemleri konulmasını zorunlu

hale getirecek düzenlemeler yapılması,

6.2.3. Demiryolu araçlarına; kumanda, kontrol, ikaz ve uyarı sistemlerinde yapılan iĢlemleri

kayıt eden “olay kaydedici cihazlar” konulmasını zorunlu hale getirecek düzenlemeler

yapılması,

6.3. ĠçiĢleri Bakanlığına

6.3.1. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Demiryolu Geçitleri” kenar baĢlıklı 76 ncı

maddesi kapsamında hemzemin geçitlerde kolluk trafik ekipleri tarafından denetimler

yaptırılmak suretiyle karayolu sürücüleri için farkındalığı artırıcı çalıĢmalar yapılması,

6.3.2. Karayolu araç sürücülerini bilgilendirme amaçlı basın ve yayın kuruluĢlarında

yayınlanmak üzere kamu spotları hazırlanması, trafik uygulamalarında konuyla ilgili eğitici el

broĢürleri dağıtılması,

6.4. Milli Eğitim Bakanlığına

6.4.1. Can ve mal güvenliği ile trafik emniyetinin sağlanması ve vatandaĢlarımızın

bilinçlendirilmesi amacıyla ilk ve orta dereceli okullardaki trafik derslerinde demiryolu

hemzemin geçitleri konusuna daha fazla dikkat çekecek Ģekilde yer verilmesinin sağlanması,


27

6.4.2. Sürücü kurslarındaki eğitimlerde demiryolu hemzemin geçitlerinin kullanımı hakkında

teorik eğitimlerin artırılması, sınavlarda uygulama yapılmasının zorunlu hale getirilmesi,

Uygun mütalaa edilmiĢtir.

7. KAZA YERĠ RESĠMLERĠ

Resim 23 (Ray Otobüsü ve 06 EC 1359 Plakalı Aracın Kaza Sonrasındaki Görüntüsü)


28





29


Resim 28 (Kazaya KarıĢan 06 EC 1359 Plakalı Aracın Kaza Sonrasındaki Görüntüsü)


30

Resim 29 (MT 5726 ve 5712 Numaralı Ray Otobüsünün Kaza Sonrasındaki Görüntüsü)

Resim 30 (MT 5726 Numaralı Ray Otobüsünün Kaza Sonrasındaki Ġç Görüntüsü)

t.c. - uab · t.c. ulaġtirma denĠzcĠlĠk ve haberleġme bakanliĞi kaza araĢtırma ve Ġnceleme...

Documents