sylabus - uwm.edu.pl · wykłady: wykład z prezentacja multimedialną [w01-w03, k01] ćwiczenia:...

Sylabus

Wydział:

Wydział Kształtowania Środowiska i RolnictwaKierunek:

LeśnictwoSpecjalność:

Ochrona zasobów leśnychPoziom studiów:

Studia pierwszego stopniaForma studiów:

Stacjonarne

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIEWydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa

Sylabus przedmiotu/modułu - część A

01659-11-C BHP W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 SAFETY AND SANITATION OF WORK IN FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres i rola przedmiotu, podstawy prawne związane z BHP – Kodeks Pracy i rozporządzenia. Służba BHP w zakładzie pracy – zadania.Podstawowe obowiązki pracownika dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Specyfika BHP w leśnictwie. Organizacja prac gospodarczych wleśnictwie a BHP. Wymagania dotyczące pracowników Zakładów Usług Leśnych dotyczące BHP. Certyfikacja lasów a BHP.TREŚCI ĆWICZEŃĆwiczenia kameralne: Szczegółowe omówienie zasad bezpiecznego wykonywania prac gospodarczych w lesie. Pierwsza pomocprzedmedyczna. Najnowsze technologie służące bezpieczeństwu pracy na stanowisku drwala. Ćwiczenia terenowe: Zasady ścinki drzew w lesie(praca pilarką). Ścinka jednoosobowa, ścinka dwuosobowa. Bezpieczeństwo przy Czyszczeniach wczesnych i późnych (praca kosąmechaniczną).CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów sposobami podstawowymi zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy podczas prac sposobami lesie orazobowiązkami administracji leśnej związanymi z organizacją bezpiecznej pracy w lesie. Zapoznanie studentów z ogólnymi przepisamidotyczącymi BHP.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W05+, R1A_W06+, R1A_W07++, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U06+, R1A_K02+,R1A_K05+, R1A_K06+, R1A_U07+, InzA_W01+, InzA_W02+, InzA_W03++, InzA_W04+, InzA_W05+, InzA_U03+, InzA_U05+, InzA_U06+,InzA_U07+, InzA_U08+, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W12++, K1A_W14+, K1A_W18+, K1A_U01+, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U14+,K1A_K03+, K1A_K10+++, K1A_K11++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawowe uwarunkowania prawne dotyczące BHP [K1A_W02]. W02 Zna podstawowe obowiązki pracownika związane z BHP[K1A_W12]. W03 Zna zasady bezpieczeństwa podczas prac gospodarczych w lesie [K1A_W12, K1A_W14]. W04 Charakteryzuje najnowszetechnologie służące bezpieczeństwu w pracach leśnych [K1A_W14]. W05 Charakteryzuje wymagania certyfikacji gospodarki leśnej dotycząceBHP [K1A_W18]UmiejętnościU01 Potrafi planować prace gospodarcze w lesie uwzględniając bezpieczeństwo pracowników [K1A_U01, K1A_U04, K1A_U14]. U02 Kompletujeubranie do pracy w lesie zgodnie z wymaganiami BHP [K1A_U05].Kompetencje społeczneK01 Zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności za przestrzeganie prawa i zasad BHP podczas wykonywania prac w lesie [K1A_K03, K1A_K10,K1A_K11]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Praca zbiorowa, 2005r., "Instrukcja BHP przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej", wyd. Centrum InformacyjneLasów Państwowych, t.Warszawa, 2) Praca zbiorowa, 2011r., "BHP w pracy. Zbiór aktów prawnych.", wyd. INFOR Grupa, t.Warszawa, 3)Wroński J. , 2011r., "Pozyskanie, transport i obróbka drewna.", wyd. Zacharek Dom Wydwawniczy, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Rączkowski B. , 2011r., "Szkolenie wstępne BHP. Instruktaż ogólny", wyd. ODDK, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:BHP W LEŚNICTWIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, W04, W05]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne prezentacje przygotowane przez studentów [U01, U02, K01], ćwiczenia terenowe przedstawienie problemu, dyskusja [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęĆwiczenia zaliczenie na podstawie ocen z kolokwiów cząstkowych oraz zaliczenia praktycznego. [W01, W02, W03, W04, W05, U01, U02, K01] Wykłady zaliczenie podczas kolokwiów na ćwiczenich [W01, W02, W03, W04, W05]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Leśnictwa i Ekologii Lasuadres: , ,Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Marcin Wojciech Żurkowskie-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Szczegółowy opis przyznanej punktacji ECTS - część B

BHP W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 SAFETY AND SANITATION OF WORK IN FORESTRY

Na przyznaną liczbę punktów ECTS składają się :

1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- konsultacje 1,0 godz.

- wykłady 15,0 godz.

- ćwiczenia 15,0 godz.

31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwium 12,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń 16,0 godz.

28,0 godz.

godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 59,0 godz.

1 punkt ECTS = 25,00 godz. pracy przeciętnego studenta,

liczba punktów ECTS = 59,00 godz.: 25,00 godz./ECTS = 2,36 ECTS

w zaokrągleniu: 2,5 ECTS- w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego - 1,31 punktów ECTS,- w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta - 1,19 punktów ECTS.



01659-11-C BHP W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 SAFETY AND SANITATION OF WORK IN FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres i rola przedmiotu, podstawy prawne związane z BHP – Kodeks Pracy i rozporządzenia. Służba BHP w zakładzie pracy – zadania.Podstawowe obowiązki pracownika dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Specyfika BHP w leśnictwie. Organizacja prac gospodarczych wleśnictwie a BHP. Wymagania dotyczące pracowników Zakładów Usług Leśnych dotyczące BHP. Certyfikacja lasów a BHP.TREŚCI ĆWICZEŃĆwiczenia kameralne: Szczegółowe omówienie zasad bezpiecznego wykonywania prac gospodarczych w lesie. Pierwsza pomocprzedmedyczna. Najnowsze technologie służące bezpieczeństwu pracy na stanowisku drwala. Ćwiczenia terenowe: Zasady ścinki drzew w lesie(praca pilarką). Ścinka jednoosobowa, ścinka dwuosobowa. Bezpieczeństwo przy Czyszczeniach wczesnych i późnych (praca kosąmechaniczną).CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów sposobami podstawowymi zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy podczas prac sposobami lesie orazobowiązkami administracji leśnej związanymi z organizacją bezpiecznej pracy w lesie. Zapoznanie studentów z ogólnymi przepisamidotyczącymi BHP.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W05+, R1A_W06+, R1A_W07++, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U06+, R1A_K02+,R1A_K05+, R1A_K06+, R1A_U07+, InzA_W01+, InzA_W02+, InzA_W03++, InzA_W04+, InzA_W05+, InzA_U03+, InzA_U05+, InzA_U06+,InzA_U07+, InzA_U08+, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W12++, K1A_W14+, K1A_W18+, K1A_U01+, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U14+,K1A_K03+, K1A_K10+++, K1A_K11++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawowe uwarunkowania prawne dotyczące BHP [K1A_W02]. W02 Zna podstawowe obowiązki pracownika związane z BHP[K1A_W12]. W03 Zna zasady bezpieczeństwa podczas prac gospodarczych w lesie [K1A_W12, K1A_W14]. W04 Charakteryzuje najnowszetechnologie służące bezpieczeństwu w pracach leśnych [K1A_W14]. W05 Charakteryzuje wymagania certyfikacji gospodarki leśnej dotycząceBHP [K1A_W18]UmiejętnościU01 Potrafi planować prace gospodarcze w lesie uwzględniając bezpieczeństwo pracowników [K1A_U01, K1A_U04, K1A_U14]. U02 Kompletujeubranie do pracy w lesie zgodnie z wymaganiami BHP [K1A_U05].Kompetencje społeczneK01 Zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności za przestrzeganie prawa i zasad BHP podczas wykonywania prac w lesie [K1A_K03, K1A_K10,K1A_K11]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Praca zbiorowa, 2005r., "Instrukcja BHP przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej", wyd. Centrum InformacyjneLasów Państwowych, t.Warszawa, 2) Praca zbiorowa, 2011r., "BHP w pracy. Zbiór aktów prawnych.", wyd. INFOR Grupa, t.Warszawa, 3)Wroński J. , 2011r., "Pozyskanie, transport i obróbka drewna.", wyd. Zacharek Dom Wydwawniczy, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Rączkowski B. , 2011r., "Szkolenie wstępne BHP. Instruktaż ogólny", wyd. ODDK, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:BHP W LEŚNICTWIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, W04, W05]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne prezentacje przygotowane przez studentów [U01, U02, K01], ćwiczenia terenowe przedstawienie problemu, dyskusja [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęĆwiczenia zaliczenie na podstawie ocen z kolokwiów cząstkowych oraz zaliczenia praktycznego. [W01, W02, W03, W04, W05, U01, U02, K01] Wykłady zaliczenie podczas kolokwiów na ćwiczenich [W01, W02, W03, W04, W05]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



BHP W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 SAFETY AND SANITATION OF WORK IN FORESTRY







28,0 godz.







01659-11-CFS BIOLOGICZNE METODY OCHRONY DRZEWECTS: 2,5 BIOLOGICAL METHODS IN FOREST PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWChoroba lasu a choroba drzewostanu. Metody ochrony lasu stosowane w XX wieku. Profilaktyka, metody uprawowe i selekcja. Metodychemiczne – uwarunkowania i skuteczność. Metody biologiczne i biotechnologie - przegląd. Przykłady metod biologicznych w ochronie przedgradacjami i epifitozami. Nowe biotechnologie w gospodarce leśnej. Zintegrowana metoda ochrony lasu. Choroby kwarantannowe, paszportyzdrowotności.TREŚCI ĆWICZEŃPorównanie choroby lasu a choroby drzewostanu. Przykłady metod z zakresu profilaktyki, metod uprawowych i selekcji. Wykaz środków ochronyroślin. Zastosowanie metod biologicznych w ochronie przed gradacjami i epifitozami. Możliwości stosowania biotechnologie w gospodarceleśnej. Opracowanie zintegrowanej metody ochrony lasu w obiekcie x. Dokumentacja w przypadku chorób kwarantannowych, paszportyzdrowotności.CEL KSZTAŁCENIAUmiejętność rozróżnienia pojęć choroba lasu i choroba drzewostanu. Możliwość poznania metod stosowanych w ochronie lasu w przeszłości iobecnie. Zrozumienie roli czynników naturalnych w kształtowaniu stanu zdrowotnego lasów. Umiejętność dokonania wyboru metody stosowniedo ryzyka chorobowego i uwarunkowań środowiskowych. Umiejętność nadzoru w zakresie wykonywanych zabiegów ochronnych. Możliwośćwykonania zabiegu w różnych warunkach środowiska.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W06+++, InżA_W04++, InżA_W05++, R1A_U01+, R1A_02++, R1A_U04+, R1A_U06++,R1A_U07++, InZA_U01++, InżA_U03++, InżA_U05+, InżA_U06+, InżA_U07+, R1A_K03++, R1A_K04++, R1A_K05++, R1A_K06+++,InżA_K01+,Symbole efektów kierunkowych K1A_W06+++, K1A_W07++, K1A_W15++, K1A_W16+, K1A_U04++, K1A_K07+, K1A_K1A_U05+,K1A_U08+, K1A_U12+++, K1A_K04++, K1A_K06+++, K09, K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna przyczyny uszkodzenia lasów przez czynniki biotyczne oraz możliwości profilaktyki i terapii [K1A_W06, K1A_W07, InżA_W04,InżA_W05]. W02.Zdobywa wiedzę dotyczącą zasad stosowania metod biologicznych w ochronie lasu i ich skuteczności [K1A_W15].W03.Rozumie przebieg procesów zachodzących w ekosystemach leśnych po wykonaniu zabiegów z zakresu biologicznej ochrony lasu[K1A_W16].UmiejętnościU01.Nabywa umiejętności w zakresie wyboru i zakresu stosowania skutecznych metod ochrony lasu [K1A_U04, InżA_U03, InżA_U05,InżA_U07]. U02.Wykonuje zadania ochronne wykorzystujac różne metody i środki biologicznej ochrony lasu [K1A_U05, K1A_U08, K1A_U12,InżA_U01, InżA_U06].Kompetencje społeczneK01. Wykazuje odpowiedzialnośc za trwałośc zasobów przyrodniczych, w zarządzaniu których uczestniczy {K1A_K04, K1A_K06,K1A_K09,InżA_K01, InżA_K02].

LITERATURA PODSTAWOWA

Przedmiot/moduł:BIOLOGICZNE METODY OCHRONY DRZEWObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS

Kierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/6

Rodzaje zajęć: Wykład, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacja multimedialną [W01-W03, K01]ćwiczenia: Ćwiczenia audytoryjne z prezentacjami studentów [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady - test [W01-W03], ćwiczenia - oceny cząstkowe za aktywność na zajęciach[U01, U02; K01], ocena seminariów i dyskusji [U01, U02; K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Fitopatologia leśna, Entomologia leśnaWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Leśnictwa i Ekologii Lasuadres: , ,Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Zbigniew Henryk Sierotae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:



01659-11-CFW BIOTESTY W OCENIE ŚRODOWISKA LEŚNEGOECTS: 3 BIOTESTS IN FOREST ENVIRONMENT EVALUATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWToksykologia środowiska i jej zakres. Czynniki toksyczne w środowisku. Szlaki substancji chemicznych w ekosystemach. Wpływ substancjitoksycznych na populacje i ekosystemy. Sub. toksyczne w środowisku leśnym: ocena zagrożeń ekologicznych i zdrowotnych oraz ich wpływ naelementy krajobrazu. Przegląd najważniejszych sub. skażających środowisko leśne. Pestycydy jako biocydy celowo wprowadzane dośrodowiska leśnego. Problem pozostałości sub. aktywnych środków ochrony roślin. Odpady pestycydowe – mogilniki – realne zagrożenie dlaśrodowiska leśnego. Skażenia radioaktywne – ocena ekotoksykologiczna. Ogólna charakterystyka biotestów wykorzystywanych w oceniezanieczyszczenia środowiska leśnego. Podział biotestów. Biomonitoring i biowskaźniki zanieczyszczenia środowiska. Biotesty a badaniaśrodowiskowe. Testy oparte na wykorzystaniu roślin i organizmów zwierzęcych. Umocowania prawne.TREŚCI ĆWICZEŃRegulamin i przepisy BHP obowiązujące studentów uczestniczących w zajęciach. Toksykologia środowiska – podstawowe pojęcia. Rośliny(m.in. kora, igły i liście drzew) jako bioindykatory zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza atmosferycznego. Wykorzystanie biotestów(Phytotoxkit, Algaltoxit, Daphtoxkit, Lemna test, test grzybowy) do oceny zanieczyszczeń środowiska glebowego, wodnego i powietrza. Ocenazmian morfologicznych i fizjologicznych roślin powstałych na skutek zanieczyszczenia środowiska. Przygotowanie prób do oznaczaniapozostałości substancji aktywnych węglowodorów chlorowanych w materiale roślinnym. Wyznaczanie wskaźników toksyczności (EC, LC, IC,NOEC).CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z substancjami szkodliwymi w środowisku oraz biotestami wykorzystywanymi w ocenie środowiska leśnego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+, R1A_W05++, R1A_W06+++, R1A_U04++, R1A_U06++, R1A_U07+, R1A_K01++, R1A_K02++,R1A_K04+, R1A_K07++, InzA_W02++, InzA_W05++, InzA_U01++, InzA_U02++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+, K1A_W10++, K1A_W15+++, K1A_U07++, K1A_U08+++, K1A_U12+, K1A_K01++, K1A_K03++,K1A_K06++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma ogólną wiedzę o podstawowych zanieczyszczeniach ich losach w środowisku oraz oddziaływaniach na organizmy żywe i ichkonsekwencjach (K1A_W15) W02 - Potrafi dokonać wyboru biotestu celem szybkiego wykrywania zanieczyszczeń w różnych elementachśrodowiska leśnego. Rozróżnia sposoby i kryteria ustalania poziomów bezpieczeństwa chemicznego (K1A_W10) W03 - Ma ogólną wiedzę oprzepisach prawych dotyczących ochrony środowiska w Polsce i na świecie (K1A_W02)UmiejętnościU01 - Posiada umiejętność wyboru i posługiwania się metodami chemicznymi i biologicznymi oraz prawidłowej interpretacji wyników (K1A_U07)U02 - Posiada zdolność identyfikacji, wykrywania i oceny ryzyka wynikającego z obecności związków toksycznych w środowisku leśnym ipodejmowania decyzji (K1A_U12 U03 - Określa stężenia efektywne wybranych związków toksycznych przy użyciu różnych biotestów (K1A_U08)Kompetencje społeczneK01 - Rozumie potrzebę ucznia się przez całe życie. Ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia się (K1A_K01) K02 - Potrafiwspółdziałać i pracować w grupie (K1A_K03) K03 - Ma świadomość odpowiedzialności za środowisko w związku z działalnością człowieka(K1A_K06)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Sikorski Ł. Adomas B. , 2010r., "Biotesty w badaniach toksykologicznych i ekotoksykologicznych.", wyd. Postępy Nauk Rolniczych, t.4, s.119-129, 2) Seńczuk W., 2005r., "Toksykologia współczesna", wyd. PZWL Warszawa, 3) Manahan S. E., 2006r., "Toksykologia środowiska.Aspekty chemiczne i biochemiczne", wyd. PWN Warszawa, 4) Laskowski R., Migula P., 2004r., "Ekotoksykologia", wyd. PWRiL Warszawa, 5)Adomas B., Murawa D., 2006r., "Ćwiczenia z toksykologii środowiska.", wyd. UWM Olsztyn, 6) Rejmer P., 1997r., "Podstawy ekotoksykologii",wyd. Ekoinżynieria, Lublin, 7) Traczewska T.M., 2011r., "Biologiczne metody oceny skażenia środowiska", wyd. PW, Wrocław.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Sadowska A. , 2010r., "Ekotoksykologia z elementami mutagenezy i kancerogenezy", wyd. SGGW, Warszawa.

Przedmiot/moduł:BIOTESTY W OCENIE ŚRODOWISKA LEŚNEGOObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFW

Kierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W03, U02, K01, K03)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne (W02, U01, U03, K01, K02, K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęwykład: zaliczenie pisemne z pytaniami otwartymi (W01, W03, U02, K01, K03), ćwiczenia: kolokwium pisemne (W02, U01, U03, K01, K02, K03)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: -Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z fizjologiiroślin

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Toksykologii Środowiskaadres: ul. Prawocheńskiego 17, , 10-720 Olsztyntel. (89) 5234315 tel./fax. (89) 5233560Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Barbara Marianna Adomas, prof. UWMOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Liczebność grup do 12 osób


BIOTESTY W OCENIE ŚRODOWISKA LEŚNEGOECTS: 3 BIOTESTS IN FOREST ENVIRONMENT EVALUATION



- udział w wykładach 15,0 godz.

- udział w ćwiczeniach 30,0 godz.


- przygotowanie do pisemnego zaliczenia wykładów 10,0 godz.


- wykonanie sprawozdań 8,0 godz.

30,0 godz.




w zaokrągleniu: 3 ECTS- w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego - 1,82 punktów ECTS,- w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta - 1,18 punktów ECTS.



01659-11-A BOTANIKA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST BOTANYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWBotanika leśna jako dyscyplina naukowa-cel i zakres badań. Ściana komórkowa i jej modyfikacje . Podstawowe informacje z zakresu histologii,pochodzenie budowa i funkcje tkanek roślinnych. Budowa organów roślinnych . Budowa anatomiczna pędów zdrewniałych na przykładziewybranych gatunków roślin. Podstawowe zagadnienia związane z rozmnażaniem wegetatywnym i generatywnym roślin. Makrosporogeneza imikrosporogeneza. Zapylenie i zapłodnienie roślin naczyniowych. Podstawy klasyfikacji roślin i zasady nomenklatury botanicznej.Charakterystyka roślin nago– i okrytozalążkowych.TREŚCI ĆWICZEŃOmówienie budowy i funkcji wybranych organelli komórkowych. Zapoznanie się z budową wybranych układów tkankowych. Obserwacjemakroskopowe i mikroskopowe korzenia, pędu i liści ze szczególnym zwróceniem uwagi na różnorodność ich budowy. Analiza budowyanatomicznej pędu zdrewniałego, obserwacje mikroskopowe drewna wiosennego i letniego. Cechy budowy bieli i twardzieli. Omówienieogólnych zagadnień związanych z rozmnażaniem generatywnym roślin (budowa organów rozmnażania nagozalążkowych i okrytozalążkowych,klasyfikacja kwiatostanów i owoców). Charakterystyka wybranych rodzin nagozalążkowych i okrytozalążkowych. W ramach ćwiczeń przewidujesię wykonanie prostych preparatów mikroskopowych umożliwiających obserwacje komórki roślinnej i wybranych grup tkanek.CEL KSZTAŁCENIAZdobycie umiejętności opisu cech morfologicznych i anatomicznych roślin naczyniowych w powiązaniu z ich funkcją. Opanowanie umiejętnościpracy z mikroskopem.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W04+, R1A_W06+, R1A_U01++, R1A_U04+, R1A_K01++, R1A_K02++.Symbole efektów kierunkowych K1AK1A_W01++, K1A_W03++, K1A_W05+, K1A_W07+++, K1A_U05++, _U08++, K1A_K03++, K1A_K05+,K1A_K07++, K1A_K12++, K1A_K14++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1-Student posiada wiedzę dotyczącą budowy i funkcji ściany komórkowej i charakteryzuje tkanki, zna ich rozmieszczenie w organach(K1A_W01). W2-Zna budowę morfologiczną i anatomiczną korzenia, pędu i liści. W3-Posiada wiedzę na temat różnorodności budowy drewna.W4-Posiada wiedzę na temat budowy organów rozmnażania generatywnego i ma świadomość znaczenia rozmnażania w przedłużeniu liniewolucyjnej.(K1A_W03,K1A_W05) W5-Zna cechy charakterystyczne wybranych rodzimych gatunków drzew (K1A_W07)UmiejętnościU1-Student posiada umiejętność prowadzenia samodzielnej obserwacji mikroskopowej preparatów(K1A_U08). U2-Potrafi rozpoznać tkanki iopisać ich funkcje( K1A_W01). U3- Potrafi na materiałach makroskopowych opisać cechy budowy anatomicznej pędu zdrewniałego(K1A_W03,K1A_W05,K1A_U05). U4-Umie rozpoznawać rodzime gatunki drzew i krzewów (K1A_W07, K1A_U05,K1A_U08).Kompetencje społeczneStudent umie zastosować zdobytą wiedzę dotyczącą rozpoznawania gatunków podczas prac terenowych (K1A_U05) Potrafi pracować wzespole i samodzielnie podejmować decyzje (K1A_K03). Posiada umiejętność w organizowaniu sobie stanowiska pracy i dba o narzędzia pracy(K1A_U07). Ma świadomość wzajemnych powiązań ekonomiczno – społeczno - przyrodniczych (K1A_K01, K1A_K07,K1A_K12,K1A_K14).

LITERATURA PODSTAWOWA1) J. Tomanek, L. Witkowska-Żuk, 2008r., "Botanika leśna", wyd. Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, s.1-612, 2) A. Hejnowicz, 1973r.,"Anatomia rozwojowa drzew", wyd. PWN, s.586, 3) Szweykowska A., Szweykowski J., 2010r., "Botanika. Morfologia", wyd. PWN, t.1, s.334, 4)Seneta W., 1991r., "Drzewa i Krzewy Liściaste", wyd. PWN, s.343.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Braune W., Leman A., Taubert H.,, 1975r., "Praktikum z anatomi roślin", wyd. PWN Warszawa, s.348, 2) Coombes A.J., 1996r., "Drzewa",wyd. Wiedza i Życie, s.320, 3) Godet Jean-Denis., 1997r., "Drzewa i Krzewy", wyd. Multico, s.220.

Przedmiot/moduł:BOTANIKA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: A-przedmiot podstawowyKod ECTS: 01659-11-AKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01-W05)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne z obserwacjami mikroskopowymi i makroskopowymi (U01- U04)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminZaliczenie ćwiczeń po uzyskaniu pozytywnych ocen z kolokwiów cząstkowych; pisemny egzamin końcowy.Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: bez wskazańWymagania wstępne: bez wskazań

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrodyadres: pl. Łódzki 1, pok. 110, 10-727 Olsztyntel. 523-34-94, fax 523-35-46Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Czesław Stanisław Hołdyński, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:


BOTANIKA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST BOTANY





48,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do egzaminu 15,0 godz.

- przygotowanie do kolokwiów 15,0 godz.


40,0 godz.







01659-11-A CHEMIAECTS: 4 CHEMISTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWSkładniki budowy materii. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne. Prawa stanu gazowego. Podział i nazewnictwo związków chemicznych. Typyreakcji chemicznych. Amfoteryczność związków chemicznych. Budowa atomu. Budowa cząsteczek związków chemicznych. Wiązaniachemiczne. Układ okresowy pierwiastków. Makro i mikro biopierwiastki. Roztwory, ich właściwości i sposoby wyrażania stężeń roztworów.Sposoby sporządzania roztworów. Przeliczanie stężeń. Elektrolity i ich podział. Teorie dysocjacji elektrolitycznej. Teorie kwasów i zasad.Równowagi jonowe. Iloczyn jonowy wody. Obliczanie pH i pOH roztworów. Stopień i stała dysocjacji. Hydroliza soli. Mieszaniny buforowe.Reakcje utleniania i redukcji. Przykłady biologicznych układów redoks. Budowa, nazewnictwo i znaczenie związków kompleksowych w naukachprzyrodniczych. Układy koloidalne.TREŚCI ĆWICZEŃ1. Typy reakcji chemicznych. Amfoteryczność związków chemicznych. Analiza jakościowa. 2. Reakcje charakterystyczne wybranych kationów ianionów. Analiza soli. 3. Wyznaczanie odczynu roztworów kwasów, zasad i soli przy użyciu wskaźników kwasowo - zasadowych oraz metodąpH-metryczną. Hydroliza soli. 4. Wprowadzenie do analizy miareczkowej. Sporządzanie roztworów o określonym stężeniu molowym iprocentowym. Rozcieńczanie i mieszanie roztworów. 5. Analiza miareczkowa. Acydymetryczne oznaczanie wodorotlenku sodu. 6. Analizamiareczkowa. Alkalimetryczne oznaczanie kwasu octowego. 7. Roztwory buforowe. Badania pH-metryczne reakcji mocnego kwasu oraz mocnejzasady z roztworem buforowym. 8. Kompleksometria. Oznaczanie zawartości jonów wapnia i magnezu. Twardość wody. 9. Redoksymetria.Manganometryczne oznaczanie zawartości jonów żelaza(II). 10. Elementy analizy instrumentalnej.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie terminologii i nomenklatury chemicznej. Pogłębienie wiedzy chemicznej z zakresu chemii ogólnej. Rozwijanie umiejętnościprzeprowadzania podstawowych obliczeń chemicznych. Rozwijanie i ćwiczenie umiejętności pracy z sprzętem laboratoryjnym i odczynnikamichemicznymi oraz wykonywania podstawowych analiz chemicznych.Kształtowanie umiejętności planowania i realizacji prac eksperymentalnychpodczas samodzielnej pracy laboratoryjnej oraz współdziałania z innymi w ramach zespołu badawczego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W05+, R1A_U02+, R1A_U04, R1A_U07+, R1A_K01++, R1A_K02++, R1A_K03++,R1A_K04+, InzA_K01++, R1A_K07++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++, K1A_W12+, K1A_W13+, K1A_U05++, K1A_U07++, K1A_K01++, K1A_K03+, K1A_K04+,K1A_K05+, K1A_K07+++, K1A_K14+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaZna podstawową terminologię i nomenklaturę chemiczną(K1A_W01). Zna podstawy chemii ogólnej w stopniu wystarczającym do dalszegoukierunkowanego kształcenia.(K1A_W01, K1A_W12, K1A_W13).Postępuje zgodne z zasadami bezpieczeństwa i higieny (BHP) podczas pracyindywidualnej i zespołowej (K1A_W12).UmiejętnościPrzekazuje zdobytą wiedzę w sposób logiczny i uporządkowany (K1A_U05). Posiada umiejętności planowania i przeprowadzania doświadczeńchemicznych, dokonuje pomiarów, wyznacza wartości podstawowych wielkości fizycznych i chemicznych(K1A_U07). Wykazuje umiejętnościprzeprowadzania podstawowych obliczeń chemicznych.(K1A_U07). Opracowuje wyniki analiz, interpretuje wyniki badań i formułuje wnioski zdoswiadczeń (K1A_U07).Kompetencje społeczneJest gotowy do pogłębiania wiedzy, w tym nauk podstawowych i specjalistycznych (K1A_K01). Potrafi współpracowć podczas pracy zespołowej(K1A_K03). Posiada umiejętność praktycznego wykorzystania posiadanej wiedzy oraz jej pogłębienia przy użyciu dodatkowych źródeł informacji(K_K01). Rozumie potrzebę wykorzystania nauk podstawowych przy zbieraniu i opisywaniu informacji dotyczących gospodarki leśnej(K1A_K14). Przestrzega zasad etyki przy zbieraniu i opisywaniu danych (K1A_K05).

LITERATURA PODSTAWOWA1) W. Wiśniewski, H. Majkowska, 2005r., "Chemia ogólna nieorganiczna", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, s.1-467, 2)T. Kędryna, 2004r., "Chemia ogólna z elementami biochemii", wyd. Wydawnictwo ZamKor, s.1-530, 3) B. Kowalczyk, F. Karczyński, R.Kowalczyk, 2002r., "Ćwiczenia laboratoryjne z chemii ogólnej i organicznej", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, s.1-140,4) J. Mińczewski, Z. Marczenko, 2001r., "Chemia analityczna", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, t.1, s.1-391, 5) A. Śliwa (red.),1982r., "Obliczenia chemiczne", wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa, s.1-456, 6) W. Ufnalski, 1999r., "Podstawy obliczeńchemicznych z programami koimputerowymi", wyd. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Warszawa, s.1-487.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) T. Drapała, 1999r., "Chemia ogólna nieorganiczna z zadaniami", wyd. Wydawnictwo SGGW Warszawa, s.1-434, 2) L. Jones, P. Atkins,2004r., "Chemia ogólna. Cząsteczki, materia,reakcje.", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, s.1-1056, 3) A. Bielański, 2004r.,"Podstawy chemii nieorganicznej", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, t.1/2, s.1-510/511-1016.

Przedmiot/moduł:CHEMIAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: A-przedmiot podstawowyKod ECTS: 01659-11-AKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczenia laboratoryjne.Liczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/3Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z elementami prezentacji miltimedialejćwiczenia: laboratoryjneinne: konsultacjeForma i warunki zaliczenia: ZaliczenieZaliczenie wykładów. Zaliczenie na ocenę sprawdzianów teoretycznych, części praktycznej i sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych.Liczba punktów ECTS: 4Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Chemiiadres: pl. Łódzki 4, , OlsztynOsoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Jerzy Emil Dziejowski, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


CHEMIAECTS: 4 CHEMISTRY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim (wykład i ćwiczenia laboratoryjne). 45,0 godz.

- Konsultacje. 5,0 godz.

50,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do zaliczenia teoretycznego ćwiczeń i opracowanie sprawozdań. 30,0 godz.

- Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych. 20,0 godz.

50,0 godz.







01059-11-B DENDROLOGIAECTS: 3,5 DENDROLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWSystematyka roślin drzewiastych. Charakterystyka taksonów niższych od gatunku. Formy wzrostu roślin drzewiastych. Morfologia pędów,systemów korzeniowych, pąków i liści. Anatomia drewna gatunków iglastych i liściastych. Anatomia i rola drewna reakcyjnego u gatunkówiglastych oraz liściastych. Martwica korkowa i jej rola u gatunków drzewiastych. Biogeografia i ekologia rodzimych gatunków dendroflory zeszczególnym uwzględnieniem przewodnich drzew lasotwórczych. Teoretyczne podstawy pomiaru różnych parametrów drzew orazcharakterystyka sprzętu dendrometrycznego. Podstawy dendrochronologii. Metodyka oceny biologicznej struktury drzewostanów i jejzastosowanie praktyczne. Zasady oznaczania gatunków drzewiastych w stanie ulistnionym i bezlistnym. Przegląd rodzimych i najważniejszychaklimatyzowanych gatunków drzewiastych.TREŚCI ĆWICZEŃOznaczanie i rozpoznawanie wybranych gatunków drzewiastych w stanie ulistnionym i bezlistnym. Rozpoznawanie owoców i szyszekwybranych gatunków roślin drzewiastych. Praktyczne wykonywanie pomiaru różnych parametrów drzew. Wykonanie zielnika z wskazanychgatunków drzewiastych.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie specyficznych dla gatunków drzewiastych cech ich budowy morfologicznej i anatomicznej. Opanowanie umiejętności oznaczania irozpoznawania drzew i krzewów w stanie ulistnionym oraz bezlistnym. Poznanie różnorodności gatunkowej, ekologii i geograficznegorozmieszczenia rodzimych gatunków drzewiastych. Zapoznanie się ze sprzętem dendrometrycznym i przyswojenie praktycznych umiejętnościich zastosowania.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03+, R1A_W04+++, R1A_W05++, R1A_W06+, R1A_U01++, R1A_U02+, R1A_U07++, R1A_K04+,R1A_K05+Symbole efektów kierunkowych K1A_W05+, K1A_W07+++, K1A_W10++, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_K07+, K1A_K09+, InzA_U03+,InzA_U06++, InzA_K02+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01- zna wszystkie rodzime gatunki drzew i krzewów oraz ich rolę w ekosystemach leśnych (K1A_W07). W02 - zna ekologię, wymaganiasiedliskowe i zasięgi występowania wybranych gatunków drzewiastych (K1A_W05, K1A_W10).UmiejętnościU01 - znajduje, rozumie, wykorzystuje i krytycznie ocenia uzyskane z różnych źródeł informacje związane z szeroko pojętą tematyką leśną iochrony przyrody (K1A_U04,InzA_U03,InzA_U06). U02 - przekazuje zdobytą wiedzę w sposób logiczny i uporządkowany (K1A_U05).Kompetencje społeczneK01 - wykazuje ostrożność i krytycyzm w przyjmowaniu informacji z literatury naukowej, internetu, a szczególnie dostępnej w masowychmediach, mających odniesienie do leśnictwa i ochrony przyrody(K1A_K07, InzA_K02). K02 - przejawia wrażliwość związaną z ochroną izachowaniem zasobów leśnych (K1A_K09).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Seneta Włodzimierz, Dolatowski Jakub, 2003r., "Dendrologia", wyd. PWN, 2) Rostański Krzysztof, Rostański Krzysztof Marek, 2003r.,"Drzewa i krzewy", wyd. Wydawnictwo Kubajak, 3) Bugała Władysław, 2000r., "Drzewa i krzewy", wyd. PWRiL, 4) Seneta Włodzimierz, 1981r.,"Drzewa i krzewy iglaste", wyd. PWN.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Tomanek Jakub, 1997r., "Botanika leśna", wyd. PWRiL, 2) Bruchwald Arkadiusz, 1999r., "Dendrometria", wyd. Wydawnictwo SGGW, 3)Borowski Mikołaj, 1974r., "Przyrost drzew i drzewostanów", wyd. PWRiL.

Przedmiot/moduł:DENDROLOGIAObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01059-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/2

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia praktyczne, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: informacyjne z prezentacją multimedialną (W01, W02, U01,U02, K01, K02)ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne (W01, W02, U01,U02, K01, K02), ćwiczenia terenowe (W01)inne: wykonanie zielnika (W01)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminCząstkowe kolokwia z: rozpoznawania gatunków drzewiastych w stanie bezlistnym i ulistnionym, rozpoznawania drzew i krzewów iglastych, rozpoznawania owoców roślin drzewiastych. Pisemny egzamin z treści wykładów (W01, W02, U01, U02, K01, K02).Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: botanika leśnaWymagania wstępne: bez wskazań

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrodyadres: pl. Łódzki 1, pok. 110, 10-727 Olsztyntel. 523-34-94, fax 523-35-46Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Mieczysława Aldona Fenyke-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


DENDROLOGIAECTS: 3,5 DENDROLOGY





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwiów 15,0 godz.

- przygotowanie do zaliczenia wykładów 10,0 godz.


- wykonanie zielnika 7,0 godz.

42,0 godz.







01659-11-B DENDROMETRIAECTS: 3 DENDROMETRICSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrzedmiot i zakres dendrometrii leśnej. Definicje brył pomiarowych. Wykładnik i parametr kształtu i sposoby jego określania. Wzory do określaniamiąższości drzew i ich dokładność. Problematyka pomiarów wykonywanych na drzewach leżących i stojących. Liczba i wysokość kształtu.Metody określania miąższości drzewa stojącego. Elementy miąższości drzewostanu i ich określanie. Metody określania miąższościdrzewostanu. Sposoby określania wieku drzewa i drzewostanu. Metody określania przyrostu drzewa i drzewostanu. Wielkoobszarowe metodypomiaru lasu.TREŚCI ĆWICZEŃObliczanie miąższości drzewa leżącego różnymi wzorami i porównanie dokładności zastosowanych wzorów. Określanie parametrów iwykładników kształtu drzewa dwoma sposobami. Obliczanie miąższości drzewa stojącego różnymi metodami. Określanie elementów miąższościdrzewostanu i obliczanie jego drzewostanu.CEL KSZTAŁCENIATeoretyczne i praktyczne poznanie metod określania miąższości drzew i drzewostanów.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W04++, R1A_W06++, InżA_W01++, InżA_W02++, InżA_W05++, R1A_U04++, R1A_U05++, R1A_U06++, InżA_U02++, InżA_U03++, R1A_K03++, R1A_K06++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W03++, K1A_W04++, K1A_W05++, K1A_W06++, K1A_W07++, K1A_W10++, K1A_U04++, K1A_U07+++, K1A_U09+++, K1A_U10++, K1A_U14++, K1A_K11++, K1A_K14++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Ma podstawową wiedzę dotyczącą dendrometrii leśnej [K1A_W01, K1A_W05, K1A_W10, InżA_W01]. W02 Wykazuje znajomośćpodstawowych metod, technik i technologii stosowanych w dendrometrii leśnej [K1A_W03, InżA_W02]. W03. Posiada wiedzę o roli i znaczeniudendrometrii leśnej w użytkowaniu i ochronie środowiska przyrodniczego [K1A_W06, InżA_W03].UmiejętnościU01 Wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego zadania obliczeniowe i projektowe w zakresie określania miąższości oraz przyrostumiąższości drzew i drzewostanów [K1A_U04]. U02 Posiada umiejętność podejmowania standardowych działań z wykorzystaniem odpowiednichmetod i narzędzi w celu pozyskania i przetwarzania danych dendrometrycznych i ich wykorzystania do określania miąższości drzewa idrzewostanu [K1A_U06].Kompetencje społeczneK01 Rozumie potrzebę stałego rozwijania i uzupełniania wiedzy dziedzinie dendrometrii [K1A-K01, InżA_K01]. K02 Potrafi przy realizacji pracpomiarowych osiągnąć zaplanowany cel współdziałając i pracując w grupie oraz przyjmując do wykonania zróżnicowane zadania [K1A_K02].K03 Ma świadomość zachodzących zmian technologicznych i związanej z nimi potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresiewykonywanego zawodu [K1A-K07].


Przedmiot/moduł:DENDROMETRIAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady problemowe multimedialne [W01-W02, K01-K03]ćwiczenia: kameralne[U01, U02, K01-K03], terenowe[U01, U02, K01-K03], projekt[U01, U02, K01-K03], ćwiczenia seminaryjne [U01, U02, K01-K03]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady - test [W01-W03], ćwiczenia - zaliczenia cząstkowe[U01, U02, K01-K03], test [U01, U02, K01-K03]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-CFS DRZEWO-DRZEWOSTAN-EKOSYSTEM; ROLA I FUNKCJEECTS: 2,5 TREE-STAND-ECOSYSTEM; MECHANISMS AND FUNCTIONSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWDrzewostan a ekosystem – definicje, kryteria, wskaźniki. Funkcjonowanie ekosystemu, proces lasotwórczy. Mechanizmy trwałości i zaburzenia.Las zdrowy – las chory. Różnorodność biologiczna a działalność gospodarcza. Rola pojedynczego drzewa w ekosystemie. Trwały izrównoważony rozwój – drzewostan vs lasTREŚCI ĆWICZEŃRozróżnianie kryteriów i pojęć drzewostan i ekosystem. Określenie zmienności procesu lasotwórczego. Określanie zależności międzyzaburzeniami i trwałością drzewostanu. Różnicowanie czynników wpływających na chorobę lasu. Przykłady wpływu działalności gospodarczej naróżnorodność biologiczną. Drzewo martwe, drzewo żywe. Przykłady działań równoważących gospodarkę leśną na terenach Natura 2000CEL KSZTAŁCENIAUmiejętność rozróżnienia pojęć las i drzewostan. Zrozumienie roli czynników naturalnych i antropogenicznych w kształtowaniu stanu lasu.Umiejętność dokonania oceny zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych w drzewostanie i ekosystemie. Umiejętność nadzoru w zakresiewykonywanych zabiegów gospodarczych w różnych warunkach środowiska.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W05++, R1A_W06+++, InżA_W02++, InżA_W05++, R1A_U01+, R1A_U05+++,InżA_U03++, R1A_K04++, R1A_K06+++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03+++, K1A_W06+++, K1A_W07+++, K1A_W10++, K1A_W15++, K1A_W16++, K1A_U03++,K1A_U04+, K1A_U05+, K1A_U08+, K1A_K04++, K1A_K06+++, K1A_K07++, K1A_K12++, , K1A+K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna mechanizmy funkcjonowania pojedynczego organizmu i zespołów leśnych [K1A_W03,K1A_W06, K1A_W07, InżA_W02]. W02Rozumie wpływ czynników egzo- i endogenicznych na stan drzewostanu i ekosystemu leśnego [K1A_W10]. W03 Rozumie i opisuje przebiegprocesów zachodzących w ekosystemach leśnych w warunkach zaburzeń zewnętrznych [K1A_W15, K1A_W16, InżA_W05].UmiejętnościU01 Nabywa umiejętności w zakresie oceny stanu środowiska leśnego [K1A_U03, K1A_U04, InżA_U01]. U02 Wyznacza zakres stosowaniaokreślonych metod gospodarowania w zróżnicowanych warunkach ekosystemowych [K1A_U05]. U03 Wykorzystuje różne metodyprzygotowania i prezentacji opracowań i projektów dotyczących metod gospodarowania na podstawach ekologicznych [K1A_U08, InżA_U03].Kompetencje społeczneK01 Wykazuje odpowiedzialność za realizację proekologicznego zagospodarowania lasu i edukacji w zakresie funkcjonowania ekosystemuleśnego[K1A_K04, K1A_K06 K1A_K07, K1A_K12, K1A_K14, InżA_K01].


Przedmiot/moduł:DRZEWO-DRZEWOSTAN-EKOSYSTEM; ROLA I FUNKCJEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS

Kierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: Wykład, ćwiczenia seminaryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja) [U01-U03, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykład - test [W01-W03]; ćwiczenia - zaliczenie na podstawie aktywności[U01-U03, K01], testów [U01-U03, K01]oraz oceny prezentacji studentów [U01-U03, K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-C EDUKACJA LEŚNAECTS: 2,5 FOREST EDUCATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres i rola edukacji leśnej. Funkcjonowanie edukacji leśnej w Lasach Państwowych. Podstawowe metody prowadzenia edukacji przyrodniczo -leśnej. Metodyka prowadzenia różnych form edukacji: zielone szkoły, ośrodki edukacji leśnej, izby edukacyjne, sprzątanie lasu, konkursy, gry,wycieczki po lesie, wystawy i stoiska. Przygotowanie i wykonanie ścieżek edukacyjnych, przykłady, wydawnictwa edukacyjne, ochrona prawautorskich. Edukacja i kulturotwórcza rola lasu. Leśne Kompleksy Promocyjne jako obiekty realizacji edukacji leśnej. Edukacja leśna a turystyka irekreacja.TREŚCI ĆWICZEŃĆwiczenia terenowe: Edukacja leśna w Leśnym Kompleksie Promocyjnym Lasy Mazurskie: ośrodki edukacji leśnej, ścieżki edukacyjne, muzea iekspozycje (prezentacja wybranych obiektów przez studentów). Wykorzystanie terenów podmiejskich do edukacji leśnej: Lasy Miejskie Olsztynai Leśny Kompleks promocyjny Lasy Olsztyńskie (prezentacja wybranych obiektów przez studentów).CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z metodami prowadzenia edukacji młodzieży i dorosłych oraz sposobami bazą edukacyjną znajdującą się w lasach.Uświadomienie studentom, jaką rolę odgrywa dla gospodarowania zasobami przyrody edukacja leśna.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W07+, R1A_W08+++, R1A_U01++, R1A_U02+++, R1A_U07+, R1A_U09++, R1A_K01+, R1A_K07+,R1A_K04+, InzA_W03+, InzA_W04+, InzA_U03+, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W18+, K1A_W20+++, K1A_U04+++, K1A_U05+++, K1A_U06+++, K1A_K02+++, K1A_K08++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna główne cele edukacji leśnej [K1A_W18] W02. Opisuje metody stosowane w edukacji leśnej. Zna funkcjonowanie edukacji leśnej wLasach Państwowych [K1A_W18] W03. Charakteryzuje kulturotwórczą rolę lasu i jej znaczenie dla rozwoju społeczeństwa [K1A_W18] W04. Znapodstawowe zasady ochrony praw autorskich dotyczących wydawnictw edukacyjnych, tablic informacyjnych i innych działań związanych zedukacją [K1A_W20]UmiejętnościU01. Potrafi w terenie prowadzić wycieczki opisując wybrane elementy z otoczenia [K1A_U06] U02. Przygotowuje tablice informacyjne nazadany temat [K1A_U05] U03. Przygotowuje proste prelekcje dla różnowiekowych grup na zadany temat dotyczący leśnictwa [K1A_U04] U04.Wykorzystuje różne metody przekazując wiedzę o lesie [K1A_U05]Kompetencje społeczneK01. Rozumie rolę edukacji leśnej dla społeczeństwa oraz przyrody [K1A_K02] K02. Chętnie dzieli się swoją wiedzą leśną z innymi osobami[K1A_K02] K03. Szanuje prawa autorskie dotyczące edukacji leśnej [K1A_K08]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Antczak A., red, 2007r., "Poradnik edukacji leśnej", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa, 2) Chrzanowski T., red.,2007r., "ABC edukacji leśnej", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa, 3) Grzywacz A., 2000r., "Edukacja leśnaspołeczeństwa", wyd. Wydawnictwo Świat, t.Biblioteczka leśniczego zeszyt 138.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Będkowska H., 2005r., "Wycieczka do lasu", wyd. Multiko, t.Warszawa, 2) Będkowska H., 2007r., "Zielone lekcje dla uczniów szkółponadgimnazjalnych", wyd. Oficyna Wydawnicza FOREST, t.Warszawa, 3) Chrzanowski T., red., 2007r., "Ośrodki Edukacji Leśnej w LasachPaństwowych", wyd. DGLP, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:EDUKACJA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, W04]ćwiczenia: w terenie, praktyczne metody edukacji [U01, U02, U03, U04, K01, K02, K03]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęćwiczenia zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych z przygotowanych zadań praktycznych [U01, U02, U03, U04, K01, K02, K03] Wykłady zaliczenie na podstawie kolokwiów [W01, W02, W03, W04]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak



EDUKACJA LEŚNAECTS: 2,5 FOREST EDUCATION




- ćwiczenia terenowe 15,0 godz.



28,0 godz.







01659-11-A EKOLOGIAECTS: 3 ECOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPodstawowe pojęcia ekologiczne. Zakres badań ekologii. Zasady funkcjonowania przyrody na ponad-organizmalnych poziomach organizacjiżycia. Czynniki środowiska: klasyfikacje, charakterystyka, wpływ na organizmy, kompleksowość działania. Tolerancja ekologiczna. Niszaekologiczna. Adaptacje i specjacja. Metapopulacja. Wyspy i korytarze ekologiczne. Sukcesja ekologiczna. Koncepcja klimaksu. Homeostazabiocenotyczna. Różnorodność biologiczna w biosferze i jej znaczenie. Biomy świata.TREŚCI ĆWICZEŃPopulacja i jej cechy jako układu grupowego. Demografia populacji. Dynamika i strategie rozwoju populacji. Interakcje między populacjami i ichznaczenie w przyrodzie. Biocenoza i jej charakterystyka. Rodzaje biocenoz i ich struktura. Zależności troficzne w biocenozie. Ekosystem,elementy składowe i funkcjonowanie. Przepływ energii i krążenie materii w ekosystemie. Produkcja pierwotna i wtórna. Wydajności ekologiczne.Podziały ekosystemów. Cykle biogeochemiczne w przyrodzie. Fitocenoza w ekosystemie. Bioindykacja. Rośliny jako bioindykatory stanuśrodowiska.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie zasad funkcjonowania przyrody na wszystkich szczeblach jej organizacji oraz zagrożeń wynikających z zakłócenia jej równowagi.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_W06+ R1A_U02++, R1A_U04+, R1A_U06+,R1A_U07+, R1A_U08+ R1A_K01++, R1A_K02+, R1A_K03+, R1A_K04+, R1A_K05+, R1A_K07+Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W03+, K1A_W07+, K1A_W08+, K1A_W10+, K1A_W15+, K1A_W16+ K1A_U05++,K1A_U07+, K1A_U08+, K1A_U09+, K1A_U13+, K1A_U15+ K1A_K01++, K1A_K02+, K1A_K03+, K1A_K04+, K1A_K06+, K1A_K07++,K1A_K10++, K1A_K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Student charakteryzuje składniki, strukturę, funkcje i dynamikę ponadorganizmalnych układów ekologicznych, wskazuje ichuwarunkowania oraz relacje wewnątrz- i międzyskładnikowe oraz wewnątrz- i międzyukładowe (K1A_W03, K1A_W07, K1A_W08, K1A_W10,K1A_W16); W02 - Wyjaśnia podstawowe procesy ekologiczne na poziomie populacji, ekosystemu i biosfery (K1A_W01,K1A_W16); W03 -Identyfikuje przyczyny, rozmiar i skutki oddziaływania człowieka na układy i procesy ekologiczne (K1A_W15).UmiejętnościU01 - Student potrafi wyszukiwać informacje z zakresu ekologii, krytycznie je porządkować i selekcjonować (K1A_U05); U02 - Oblicza iinterpretuje wskaźniki opisujące i porównujące strukturę i dynamikę ponadorganizmalnych układów ekologicznych (K1A_U07, K1A_U08,K1A_U09, K1A_U13, K1A_U15); U03 - Konstruuje proste modele zależności ekologicznych (K1A_U08, K1A_U15).Kompetencje społeczneK01 - Zachowuje krytycyzm wobec napotkanych w literaturze hipotez i teorii (K1A_K01, K1A_K02, K1A_K07); K02 - Pracuje samodzielnie i wzespole (K1A_K03); K03 - Wykazuje odpowiedzialność za aktualną i przyszłą rzeczywistość przyrodniczą (K1A_K02, K1A_K06, K1A_K10,K1A_K14); K04 - Stosuje zdobytą wiedzę w praktycznej działalności w sferze leśnictwa(K1A_K04, K1A_K06, K1A_K14).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Banaszak J., Wiśniewski H., 1999r., "Podstawy ekologii", wyd. Uczelniane WSP w Bydgoszczy, s.630, 2) Weiner J., 2003r., "Życie i ewolucjabiosfery. Podręcznik ekologii ogólnej", wyd. Nauk. PWN, s.609, 3) Wiąckowski S., 1999r., "Ekologia ogólna", wyd. Oficyna Wyd. Branta, s.462, 4)Krebs C.J., 2011r., "Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności", wyd. Nauk. PWN, s.647, 5) Mackenzie A., Ball A.S.,Virdee S.R., 2000r., "Krótkie wykłady. Ekologia", wyd. Nauk. PWN, s.396, 6) Sawicka J., Szymczak-Piątek M., Wieczorek J., 2004r., "Wybranezagadnienia ekologiczne", wyd. SGGW, s.290, 7) Skrzyczyńska J., 2006r., "Wybrane zagadnienia z ekologii", wyd. Akademii Podlaskiej, s.257 ,8) Zimny H., 2002r., "Ekologia ogólna", wyd. Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, s.217, 9) Obmiński Z., 1978r., "Ekologia lasu",wyd. PWN, s.480.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T. (red), 1999r., "Kompendium wiedzy o ekologii", wyd. Nauk. PWN, s.549, 2) Begon M., Mortimer M.,Thomson D.J., 1999r., "Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin", wyd. Nauk. PWN, s.362, 3) Szymański S., 2000r.,"Ekologiczne podstawy hodowli lasu", wyd. PWRiL, s.479, 4) Kajak Z., 2001r., "Hydrobiologia – limnologia", wyd. Nauk. PWN, s.360, 5) DuxburyA.C., Duxbury A.B., Sverdrup K.A., 2002r., "Oceany świata", wyd. Nauk. PWN, s.636, 6) Futuyma D.J., 2008r., "Ewolucja", wyd. UniwersytetuWarszawskiego, s.606, 7) Migaszewski Z.M., Gałuszka A., 2007r., "Podstawy geochemii środowiska", wyd. Naukowo-Technicze, s.574, 8)Kostrowicki A.S., 1999r., "Geografia biosfery", wyd. Naukowe PWN, s.255, 9) Poskrobko B. (red.), 2003r., "Sterowanie zachowaniemróżnorodności biologicznej", wyd. Politechniki Białostockiej, s.328, 10) Paul E.A., Clark F.E., 2000r., "Mikrobiologia i biochemia gleb", wyd.UMCS w Lublinie, s.400.

Przedmiot/moduł:EKOLOGIAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: A-przedmiot podstawowyKod ECTS: 01659-11-AKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I / 2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacją multimedialną, elementy wykładu problemowego (W01-W03, U02, K01, K03, K04)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne: wyznaczanie wskaźników, konstruowanie modeli, wykonywanie prostych doświadczeń,dyskusja, wnioskowanie (W01-W03, U01-U03, K01)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęocena zaliczeniowa jest wypadkową ocen z dwóch pisemnych sprawdzianów z materiału realizowanego na ćwiczeniach (W01-W03, U01-U03), oceny z pisemnego zaliczenia treści wykładowych (W01-W03, U02, U03) oraz stopnia przygotowania do zajęć i aktywności podczas nich (U01-U03, K02)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: biologia ogólna, botanika, chemia, geologia z geomorfologią, matematyka, meteorologia i klimatologiaWymagania wstępne: wiedza z ww. przedmiotów

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Systemów Rolniczychadres: pl. Łódzki 3, pok. 210, 10-727 Olsztyntel. 523-48-27, fax 523-48-39Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Magdalena Jastrzębskae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:postulowana liczebność grup ćwiczeniowych – max. 16 osób, z uwagi na koniczność stałego koordynowania i kontrolowania indywidualnej i zespołowej pracy studenta w trakcie ćwiczeń


EKOLOGIAECTS: 3 ECOLOGY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Konsultacje 1,0 godz.

- Wykłady 15,0 godz.

- Ćwiczenia 30,0 godz.

46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do kolokwiów 10,0 godz.

- Przygotowanie do pisemnego zaliczenia materiału wykładowego 10,0 godz.

- Przygotowanie do ćwiczeń 10,0 godz.

30,0 godz.







01659-11-C EKOLOGIA I ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZYNYECTS: 2,5 ECOLOGY AND MANAGEMENT OF GAME POPULATIONSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWDynamika populacji (śmiertelność, rozrodczość, dyspersja). Migracje. Areał osobniczy i terytorium (koncepcja, wielkość zależnie od gatunku,czynniki wpływające na wielkość). Wykorzystanie środowiska przez zwierzynę. Wpływ czynników biotycznych i abiotycznych na cechyfenotypowe zwierząt. Relacje między biologią, ekologią a organizacją socjalną gatunku. Relacje drapieżnik-ofiara. Zachowanie zwierząt łownych.Różnice w ekologii samic i samców.TREŚCI ĆWICZEŃKonsekwencje wybranych elementów ekologii zwierząt łownych (dynamiki populacji, migracji, areałów osobniczych, wykorzystania środowiska,drapieżnictwa, zachowania zwierząt) dla zarządzania ich populacjami i środowiskiem leśnym.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy na temat ekologii ważniejszych gatunków zwierzyny. Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem zwierząt łownych wprzestrzeni. Przedstawienie dynamiki populacji i zachowania wybranych gatunków zwierzyny. Zapoznanie studentów z relacjami między jakościąosobniczą a środowiskiem. Przekazanie wiedzy na temat różnic w ekologii obu płci. Wykształcenie umiejętności wykorzystania znajomościparametrów populacji w działaniach podejmowanych w ramach sterowania populacjami zwierzyny

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W05+, R1A_W06+++; R1A_U04++, R1A_U05+++, R1A_U06+++, R1A_U09++;R1A_K05+++, R1A_K06+++; R1A_K05+++, R1A_K06+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W06++, K1A_W08+++; K1A_U06++, K1A_U05+, K1A_U08+, K1A_U11++, K1A_U13++; K1A_K03+,K1A_K04, K1A_K06+, K1A_K09++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01-Wymienia relacje populacji zwierzyny ze środowiskiem i drapieżnikami [K1A_W06, K1A_W08]. W02-Rozumie mechanizmy wpływuśrodowiska i drapieżników na biologię gatunku i populacji [K1A_W06, K1A_W08]. W03-Zna różnice w ekologii ważniejszych gatunków zwierzątłownych i obu płci [K1A_W06, K1A_W08]. W04-Dostrzega zależności między biologią, ekologią a zachowaniem zwierząt [K1A_W06, K1A_W08].UmiejętnościU01-Dopasowuje plany pozyskania łowieckiego do uwarunkowań funkcjonowania konkretnych populacji [K1A_U11]. U02-Potrafi przewidziećskutki podjętych działań dla funkcjonowania populacji [K1A_U11]. U03-Potrafi zarządzać środowiskiem leśnym w celu wpływania na konkretneparametry populacji[K1A_U11, K1A_U13]. U04-Steruje populacjami roślinożerców pod kątem ochrony rzadkich drapieżników [K1A_U11]Kompetencje społeczneK01-Wykazuje odpowiedzialność za trwałość zasobów przyrodniczych, w zarządzaniu którymi uczestniczy [K1A_K04, K1A_K05]. K02-Dostrzegakonieczność współdziałania różnych grup interesu w celu skutecznego zarządzania populacjami zwierząt [K1A_K03]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Okarma H. i Tomek A, 2008r., "Łowiectwo", wyd. Wydawnictwo Edukacyjno-Naukowe H20, 2) Geist V., 1998r., "Deer of the world: theirevolution, behawior and ecology", wyd. Stackpole Books , 3) Putman R, 1988r., "Natural history of deer", wyd. Comstock Publishing Associates.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Clutton-Brock T. H, Guinnes F. E. i Albon S. D., 1982r., "Red deer: behavior and ecology of two sexes", wyd. University of Chicago Press, 2)Festa-Bianchet M. i Appolonio M., 2009r., "Animal behawior and wildlife conservation", wyd. Island Press.

Przedmiot/moduł:EKOLOGIA I ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZYNYObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną (W01-W04)ćwiczenia: Ćwiczenia audytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja nad nimi) (U01-U04, K01-K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: test pisemny (W01-W04); ocena z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych i aktywności studenta (U01-U04, K01-K02)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Łowiectwo, EkologiaWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Leśnictwa i Ekologii Lasuadres: , ,Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Jakub Stoigniew Borkowski, prof. UWMOsoby prowadzące przedmiot:



01659-11-B EKOLOGICZNE PODSTAWY HODOWLI LASUECTS: 3 ECOLOGICAL BASIS OF SILVICULTURETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWIstota lasu z ekologicznego punktu widzenia. Główne typy formacji leśnych. Rozmieszczenie lasów. Naturalne granice lasu. Rola lasów, funkcjelasu. Las pierwotny, las naturalny, las gospodarczy. Lasy gospodarcze i ochronne. Pojęcie siedliska i środowiska leśnego. Biocenoza leśna.Warunki zewnętrzne i wewnętrzne środowiska leśnego. Główne składniki biocenozy leśnej. Budowa drzewa. Charakterystyka hodowlanarodzimych gatunków. Drzewostan jako podstawowy obiekt działań hodowlanych. Cechy drzewostanu. Dynamika rozwoju drzewostanu.Interakcje międzyosobnicze i międzygatunkowe w drzewostanie. Klasyfikacja drzew. Znaczenie drewna martwego.TREŚCI ĆWICZEŃĆwiczenia audytoryjne: Charakterystyka biologicznych i ekologicznych właściwości rodzimych gatunków drzew i ich rola w drzewostanach wPolsce. Środowisko leśne klimat, gleba, stosunki hydrologiczne. Cechy drzewostanu, klasyfikacje drzew w drzewostanie. Ćwiczenia terenowe:Cechy taksacyjne drzewostanów, klasyfikacje drzew w drzewostanie.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z wpływem czynników kształtujących budowę wewnętrzną lasu, z drugiej strony z wpływem lasu na otaczające gośrodowisko, z wymaganiami ekologicznymi rodzimych drzew leśnych, z cechami drzewostanu i jego dynamiką. Przekazanie wiedzy dotyczącejspecyficznej budowy i kształtowania jakości drzew oraz ich klasyfikacji w drzewostanie. Przedstawienie zróżnicowania i roli lasów na Świecie, wEuropie i Polsce.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03+++, R1A_W04+++, R1A_W05++, R1A_W06+++, InzA_W02++, KInzA_W03+++, R1A_U04++,R1A_U06++, R1A_K01++, R1A_K03++, R1A_K05+ R1A_K06++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03+++, K1A_W06+++, K1A_W07++, K1A_W10++, K1A_W16+++, K1A_U08++, K1A_U09++,K1A_U12+, K1A_U13++, K1A_K01++, K1A_K02+, K1A_K04++, K1A_K09+, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Opisuje warunki wewnętrzne i zewnętrzne środowiska leśnego [K1A_W03]. W02.Charakteryzuje zjawiska i procesy zachodzące wśrodowisku leśnym, właściwości podstawowych gatunków pod kątem hodowlanym. [K1A_W06, K1A_W07]. W03. Zna podstawowe metodyklasyfikacji formacji leśnych, klasyfikacji drzew w drzewostanie [K1A_W10]. W04. Charakteryzuje rolę lasu w środowisku i jego znaczeniegospodarcze [K1A_W16]UmiejętnościU01. Określa w terenie podstawowe cechy drzewostanu i przeprowadza klasyfikację drzew w drzewostanie [K1A_U08, K1A_U09]. U02.Wykorzystuje wiedzę dotyczącą właściwości siedlisk i gatunków drzew przy planowaniu zabiegów hodowlanych [K1A_U12, K1A_U13].Kompetencje społeczneK01. Rozumie konieczność stałego poszerzenia wiedzy z zakresu ekologii lasu[K1A_K01, K1A_K02]. K02. Opisuje poszczególne funkcje lasu[K1A_K04]. K03. Jest świadomy wartości i złożoności ekosystemów leśnych, docenia rolę poszczególnych gatunków drzew w lesie [K1A_K09].K04. Rozumie rolę i odpowiedzialność leśnika związaną z ingerencją w ekosystem leśny [K1A_12].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Szymański S., 2000r., "Ekologiczne podstawy hodowli lasu", wyd. PWRiL, 2) Obmiński Z., 1977r., "Ekologia lasu", wyd. PWN, 3) WłoczewskiT., 1968r., "Ogólna hodowla Lasu", wyd. PWRiL, 4) Jaworski A., 2011r., "Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych", wyd. PWRiL, 5)pod red. A. Kliczkowskiej, 2004r., "Siedliskowe podstawy hodowli lasu: załącznik do Zasad hodowli lasu", wyd. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Murat. E., 1999r., "Poradnik hodowcy lasu", wyd. Wydawnictwo Świat, 2) Shvydenko ?.Y., Ostapenko B.F., 2001r., "Lisoznavstvo", wyd.Zelena Bukovyna, s.352, 3) Pogrebnyak I.S., 1968r., "Obshchee lesovodstvo", wyd. ?????, s.440.

Przedmiot/moduł:EKOLOGICZNE PODSTAWY HODOWLI LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: Wykłady / Ćwiczenia praktyczne / Ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, W04, K01, K02]ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne, praca w grupach [U01, K03, K04]. Ćwiczenia terenowe, praca w grupach [U01, U02, K03, K04]inne: brakForma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady: egzamin pisemny [W01, W02, W03, W04, K01, K02]. Ćwiczenia praktyczne: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych [U02, K03, K04]. Ćwiczenia terenowe: sprawozdania z ćwiczeń terenowych [U01, U02, K03, K04]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: ekologia, dendrologiaWymagania wstępne: ekologia, dendrologia

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Leśnictwa i Ekologii Lasuadres: , ,Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Sergii Boikoe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:brak


EKOLOGICZNE PODSTAWY HODOWLI LASUECTS: 3 ECOLOGICAL BASIS OF SILVICULTURE




- udział w ćwiczeniach praktycznych 22,0 godz.

- udział w ćwiczeniach terenowych 8,0 godz.

46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z ćwiczeń terenowych 5,0 godz.

- przygotowanie do egzaminu pisemnego 12,0 godz.


- przygotowanie prezentacji na ćwiczenia praktycznych 10,0 godz.

42,0 godz.







01259-11-CFW EKONOMIA OCHRONY ŚRODOWISKAECTS: 3 ENVIRONMENTAL ECONOMICSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWTeoria szczupłości zasobów w ujęciu klasycznym i alternatywnym, kapitał środowiskowy w gospodarce, bilansowanie gospodarki z włączeniemgospodarowania środowiskiem, paradygmat neoklasyczny w ekonomice zasobów naturalnych, statyczne i dynamiczne optimum dobrobytu walokacji zasobów, możliwości stosowania kosztu alternatywnego zasobów naturalnych, analiza kosztów i korzyści wykorzystania zasobównaturalnych, analiza wielokryterialna przedsięwzięć, waloryzacja zasobów naturalnych, metody i techniki wyceny ekonomicznej zasobów, dobrapubliczne i rola państwa w gospodarowaniu zasobami naturalnymi, rynek a efekty zewnętrzne społeczne i etyczne aspekty gospodarowaniaśrodowiskiem, podatek Pigou, ekonomiczne instrumenty polityki gospodarowania środowiskiem.TREŚCI ĆWICZEŃPrezentacja sposobu sporządzania przez przedsiębiorstwa sprawozdań z zakresu korzystania ze środowiska oraz uiszczania opłat,ekonomiczny wymiar wniosku o usuwania drzew i krzewów, metody i koszty wyłączania gruntów z produkcji rolniczej i leśnej oraz opłat zaposzukiwanie i eksploatację kopalin.CEL KSZTAŁCENIAPrezentacja zasad zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach i jednostkach administracji. Przedstawienie metod wdrażania zasadzrównoważonego rozwoju przez odpowiednie zarządzanie organizacjami w oparciu o stosowanie instrumentów ekonomicznych w ochronieśrodowiska oraz dobrowolne systemy certyfikacji zarządzania środowiskowego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W07+, R1A_W09++; R1A_U02+, R1A_U08+, R1A_U09+; R1A_K01+, R1A_K02++,R1A_K03++;Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W18+++, K1A_W19++; K1A_U05++, K1A_U06+, K1A_U15++; K1A_K01+, K1A_K03+++,K1A_K04++;

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student zna zasady zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach (K1A_W02). W02 Student identyfikuje aspekty ekologicznedziałalności przedsiębiorstw i administracji (K1A_W18). W03 Student charakteryzuje dostępne w Polsce programy i systemy wspierającychzarządzanie środowiskowe. Student poznaje zasady wdrażania systemów zarządzania środowiskowego wg EMAS oraz ISO 14001 (K1A_W19).UmiejętnościU01 Student wypełnia sprawozdanie z korzystania ze środowiska. Student potrafi naliczyć opłaty środowiskowe za korzystanie z zasobówśrodowiska (K1A_U06). U02 Student stosuje metody pracy z zakresu zarządzania i planowania strategicznego (K1A_U05). U03 Studentopracowuje zasady wdrażania zarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001 (K1A_U15)Kompetencje społeczneK01 Identyfikuje związki działalności gospodarczej ze środowiskiem naturalnym (K1A_K04). K02 Student jest świadomy wpływu rachunkuekonomicznego na decyzje proekologiczne przedsiębiorców (K1A_K01). K03 Student potrafi samodzielnie i w grupie rozwiązywać problemy zzakresu obligatoryjnych i dobrowolnych instrumentów zarządzania środowiskowego (K1A_K03)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Winpenny J.T. , 1995r., "Wartość środowiska Metody wyceny ekonomicznej", wyd. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa , 2)Folmer H. (red.) Gabel L. Opschoor H. , 1996r., "Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych", wyd. Wydawnictwo Krupski i S-ka Warszawa , 3)Woś A. , 1995r., "Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych", wyd. PWN. Warszawa , 4) Żylicz T. , 2004r., "Ekonomia środowiska izasobów naturalnych", wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) J. Ciechanoicz-McLean, 2003r., "Ochrona środowiska w działalności gospodarczej", wyd. Wyd. Lexis Nexis, Warszawa , 2) Głuchowski J. ,2002r., "Podatki ekologiczne", wyd. Dom Wydawniczy ABC Warszawa.

Przedmiot/moduł:EKONOMIA OCHRONY ŚRODOWISKAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01259-11-CFW


Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia warsztatowe, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady audytoryjne (W01, W03, , K01, K02), film (W01, W02)ćwiczenia: praca indywidualna (W02) , praca w małych grupach (U01, U03, K03) , studia przypadków (U01, U02) , dyskusja (W02, U02, K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęwykłady: zaliczenie na podstawie testu (W01,W02,W03,K01) ćwiczenia: kolokwium (W02, U01, K02), wykonanie pracy zaliczeniowej (przygotowanie projektu i jego prezentacja)(U02, U03, K03)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Agrotechnologii i Zarzadzania Produkcją Roślinnąadres: ul. Michała Oczapowskiego 8, pok. 118, 10-719 Olsztyntel. 523-33-64, fax 523-32-43Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Wojciech TruszkowskiOsoby prowadzące przedmiot:


EKONOMIA OCHRONY ŚRODOWISKAECTS: 3 ENVIRONMENTAL ECONOMICS





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotoawnie do zajeć 15,0 godz.

- przygotoawnie prezentacji 8,0 godz.

- przygotoowanie do kolokwium 7,0 godz.

30,0 godz.







01659-11-B EKONOMIKA LEŚNICTWAECTS: 3 FOREST ECONOMICSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrzedmiot i zakres ekonomiki leśnictwa. Rola i znaczenie leśnictwa w rozwoju regionu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na łańcuch leśno-drzewny oraz jego znaczenie dla obszarów wiejskich. Podstawy prawne funkcjonowania gospodarstw leśnych w Polsce oraz wybranych krajachUE. Pojęcia i zasady rachunku ekonomicznego gospodarki leśnej - działalność podstawowa oraz dodatkowa i uboczna - ochronne i społecznefunkcje gospodarki leśnej (dobra publiczne). Mierniki efektywności gospodarowania w leśnictwie - wskaźniki trudności leśnictw, nadleśnictw.Teoria renty gruntowej oraz leśnej - metody szacowania wartości zasobów leśnych, wartości szkód i odszkodowań. Ekonomiczne znaczeniepozaprodukcyjnych funkcji gospodarki leśnej - koszty ochrony przyrody. Ekonomiczne aspekty wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Kosztyprodukcji leśnej, podział, struktura oraz klasyfikacja. Rynek drzewny - charakterystyka czynników kształtujących popyt i podaż surowcadrzewnego.TREŚCI ĆWICZEŃCechy produkcji leśnej. Wskaźniki oceny makroekonomicznej. Formy prawne państwowego gospodarstwa leśnego - podstawy prawnefunkcjonowania PGL LP, wykaz regulacji prawnych leśnych oraz około leśnych. Fundusz leśny, podatek leśny, źródła finansowania ochronyprzyrody. Ocena wydajności, pracochłonności oraz charakterystyka systemu wynagrodzeń w PGL LP. Charakterystyka metody wyceny gruntuleśnego oraz zasobów drzewnych. Metody wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Funkcje lasu oraz ich znaczenie dla rachunkuekonomicznego gospodarstwa leśnego. Wskaźniki finansowe wykorzysytywane do oceny działalności gospodarstwa leśnego. Zasady sprzedażysurowca drzewnego w PGL LPCEL KSZTAŁCENIAUzyskanie podstawowej wiedzy z zakresu ekonomiki leśnictwa, prywatyzacji działalności gospodarczej nadleśnictw oraz przedsiębiorczościleśnej. Przygotowanie absolwentów do współpracy z sektorem usług leśnych oraz ew. prowadzenia działalności gospodarczej na własnyrachunek.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+++, R1A_W03, R1A_W04, R1A_W06++, R1A_W07+++, R1A_W09+++, InżA_W03++, InżA_W04++, R1A_U01++, R1A_U04++, R1A_U05++, R1A_U07++, InżA_U01+, InżA_U03+, InżA_U04+, InżA_U07+, R1A_K03++, R1A_K04++, R1A_K06++, R1A_K08+++, InżA_K01++, InżA_K02++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W04, K1A_W05, K1A_W06, K1A_W16++, K1A_W17++, K1A_W18++, K1A_W19++,K1A_U01++, K1A_U02++, K1A_U04++, K1A_U08++, K1A_U14++, K1A_U17++, K1A_U18, K1A_K02++, K1A_K04++, K1A_K12++, K1A_K13++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Ma podstawy wiedzy dostosowane do zakresu leśnictwa, przedsiębiorczości leśnej[K1A_W01, InżA_W03]. W02 zna podstawy prawne iorganizacyjne współpracy z sektorem usług leśnych oraz zarządzania małym i średnim przedsiębiorstwem świadczącym usługi [K1A_W02,InżA_W03]. W03 ma wiedzę o funkcjonowaniu sektora u.l., prowadzeniu działalności prywatnej firmy świadczącej usługi na rzecz LP, znazasady współpracy sektora usług [K1A_W04, K1A_W05, K1A_W06, InżA_W03]UmiejętnościU01 wyszukuje dane,wykonuje proste zadania związane z prywatnym sektorem usług, przygotowuje oferty z zakresu usług w g.l.,opracowujebiznes plany firmy [K1A_U01, K1A_U02, InżA_U01]. U02 optymalizuje warunki wykonawcze, dokonuje wyboru formy i rodzaju działalnościgospodarczej na własny rachunek, dostosowuje organizację firmy leśnej do potrzeb nadleśnictw w regionie [K1A_U08]. U03 wykorzystuje różnemetody przygotowania opracowań nt przedsiebiorcz.[K1A_U14, K1A_U18]Kompetencje społeczneK01 rozumie potrzebę dokształcania się [K1A_K01], K02 potrafi współdziałać i pracować w grupie, identyfikować i rozstrzygać dylematy[K1A_K02, K1A_K04]. K03 ma świadomość znaczenia społecznej odpowiedzialności za pracę oraz ryzyka przyrodniczego i zawodowegowykonywanej pracy [K1A_K12, K1A_K13, InżA_K01, InżA_K02]


Przedmiot/moduł:EKONOMIKA LEŚNICTWAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: ćwiczenia seminaryjne[U01-U03; K01-K03], wykonanie projektu[U01-U03; K01-K03], prezentacje studentów i dyskusja [U01-U03, K01-K03]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykład - test [W01-W03], ćwiczenia - test[U01-U03; K01-K03], oceny cząstkowe[U01-U03; K01-K03], ocena projektu[U01-U03; K01-K03], aktywność na zajęciach [U01-U03; K01-K03]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-B ENTOMOLOGIA LEŚNAECTS: 4,5 FOREST ENTOMOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres, zadania i znaczenie entomologii leśnej. Pozycja owadów w królestwie zwierząt, czynniki sprawcze dominacji. Budowa i funkcjeorganizmów owadzich – zagadnienia wybrane. Czynniki środowiskowe wpływające na występowanie i rozwój osobniczy. Owady w biocenozielasu – interakcje. Ekologia populacji, dynamika liczebności. Przyczyny gradacji szkodników leśnych, następstwa i zapobieganie. Szkodywyrządzane przez owady – klasyfikacja. Ocena liczebności szkodników i stopnia zagrożenia i metody regulacji ich liczebności. Insektycydy ipodstawowe zasady ich stosowania.TREŚCI ĆWICZEŃCharakterystyka owadów, ich morfologia, rozwój embrionalny i postembrionalny. Charakterystyka rzędów i podrzędów: wążki (Odonata),prostoskrzydłe (Orthoptera), skorki (Dermaptera), pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera), pluskwiaki równoskrzydłe (Homoptera), wciornastki(Thysanoptera), siatkoskrzydłe (Neuroptera), chrząszcze (Coleoptera) - chrząszcze drapieżne (Adephaga) i chrząszcze wielożerne (Polyphaga),muchówki (Diptera), motyle (Lepidoptera) - jarzemkowce (Jugatae), wędzidełkowce (Heteroneura), pałkorożne (Rhopalocera), błonkówki(Hymenoptera) - rośliniarki (Symphyta), owadziarki (Parasitica), żądłówki (Aculeata). Charakterystyka szkodników: szkółek drzew i krzewów,upraw sosnowych, upraw świerkowych, drzewostanów i upraw modrzewiowych oraz wybranych gatunków liściastych (dąb, wiąz, jesion, grab).Powodowane przez omawiane gatunki zagrożenia i ochrona drzewostanów. Zajęcia terenowe - identyfikacji szkodników leśnych i ocena ichliczebności.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z ekologią, biologią, szkodliwością i metodami regulacji liczebności ważnych gospodarczo szkodników leśnych. Nabycieumiejętności diagnozowania gatunków i uszkodzeń.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04, R1A_W06 R1A_U01, R1A_U04, R1A_U07 R1A_K01, R1A_K02, R1A_K05, R1A_K06Symbole efektów kierunkowych K1A_W06++, K1A_W07+++, K1A_W08+++, K1A_W015+++, K1A_U04++, K1A_U08++, K1A_U12+++,K1A_K06+++, K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Absolwent posiada wiedzę o dotyczącą ekologii, biologii, szkodliwości i metod zwalczania szkodników lasu [K1A_W06, K1A_W08]. W02.Identyfikuje gatunki szkodników należące do owadów, nicieni, mięczaków i pajęczaków [K1A_W07]. W03. Ma wiedzę o roli, znaczeniu iwykorzystaniu bioróżnorodności w biocenozie leśnej oraz zagrożeń jej dotyczących [K1A_W015].UmiejętnościU01. Absolwent posiada umiejętności praktycznego diagnozowania, oceny zagrożeń i regulacji liczebności gatunków ważnych w gospodarceleśnej [K1A_U04, K1A_U12]. U02. Potrafi oszacować ryzyko związane ze stosowaniem insektycydów w zespołach leśnych [K1A_U08].Kompetencje społeczneK01. Absolwent ma świadomość istnienia zależności między ochroną lasu a zachowaniem jego funkcji produkcyjnych [K1A_K12]. K02. Rozumiepotrzebę ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem [K1A_K06].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Szujecki A., 1998r., "Entomologia leśna", wyd. SGGW Warszawa, t.I, II, 2) Szujecki A., 1980r., "Ekologia owadów leśnych", wyd. PWNWarszawa, 3) Luterek i in., 1999r., "Entomologia leśna. Materiały do ćwiczeń.", wyd. AR w Poznaniu.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kolk A., Starzyk J. R. Kinelski S. Dzwonkowski R., 1996r., "Atlas szkodliwych owadów leśnych", wyd. Multico, 2) Razowski J., 1987r., "Słownikentomologiczny", wyd. PWN Warszawa, 3) Jura C., (red.), 1988r., "Biologia rozwoju owadów", wyd. PWN Warszawa, 4) Kolk A. (red.), 2005r.,"Instrukcja Ochrony Lasu", wyd. PGL Lasy Państwowe.

Przedmiot/moduł:ENTOMOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: Wykład, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 45/3Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną, wykład audytoryjny [W01, W02, W03]ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne [U01, U02, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminĆwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen z 4 kolokwiów [W01, W02, W03] i zaliczenia praktycznego [U01, U02, K01, K02]. Wykłady: egzamin pisemny [W01, W02, W03]Liczba punktów ECTS: 4,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: zoologiaWymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresuzoologii

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Fitopatologii i Entomologiiadres: ul. Romana Prawocheńskiego 17, , 10-720 Olsztyntel. 523-35-97, fax 523-36-72Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Wojciech Marek SądejOsoby prowadzące przedmiot:


ENTOMOLOGIA LEŚNAECTS: 4,5 FOREST ENTOMOLOGY








49,0 godz.







01659-11-CFS FAUNA POŻYTECZNA LASUECTS: 2,5 BENEFICIAL ANIMALS IN FORESTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWElementy ekologii lasu. Populacja zwierząt pożytecznych i zależność jej liczebności od czynników środowiska. Najważniejsze grupy zwierzątpożytecznych i prawnie chronionych: pasożyty, drapieżce. Wrażliwość fauny pożytecznej na stosowanie zabiegów chemicznych w lasach.Stawonogi jako pokarm i źródło leków. Ochrona gatunków i siedlisk zwierząt pożytecznych i prawnie chronionych.TREŚCI ĆWICZEŃCechy diagnostyczne ważniejszych zwierząt pożytecznych należących do różnych grup systematycznych (Arachnida, Myriapoda, NematodaInsecta, Amphibia, Reptilia, Aves, Insectivora i Carnivora). Zastosowania obowiązującego ustawodastwa dotyczącego fauny chronionej.Diagnostyka zwierząt pożytecznych w różnych niszach ekologicznych(zajęcia terenowe).CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z rolą i znaczeniem organizmów pożytecznych w lasach (pajęczaki, wije, nicienie, owady, płazy, gady, ptaki i ssaki).

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W04+++, R1A_W05+++ R1A_U01+++, R1A_U02++, R1A_U04+++, R1A_U07++,R1A_U08++ R1A_K01++, R1A_K02+, R1A_K03++, R1A_K04+++, R1A_K05+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++, K1A_W06+++, K1A_W08+++ K1A_U04+++, K1A_U05++, K1A_U08+++, K1A_U12++,K1AU_15++ K1A_K01++, K1A_K03+, K1A_K04++, K1A_K06+++, K1A_K09+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, zoologii, entomologii i nauk pokrewnych dostosowaną do kierunku rolnictwo (K1A_W01)W02 Student ma ogólną wiedzę o funkcjonowaniu organizmów żywych (rośliny uprawne, mikroorganizmy, nicienie, ślimaki, pajęczaki, owady)(K1A_W06). W03 Student ma ogólną wiedzę na temat organizmów pożytecznych występujących w lasach i ich roli w życiu człowieka(K1A_W08).UmiejętnościU01 Student potrafi rozpoznawać organizmy pożyteczne (K1A_U04). U02 Umie precyzyjnie porozumiewać się z różnymi podmiotami(K1A_U05). U03 Wykonuje zadania dotyczące diagnostyki organizmów pożytecznych i oceny ich roli w środowisku (K1A_U08). U04 Umierozróżnić wady i zalety działań w kierunku rozwiązywania problemów zawodowych związanych z ochroną organizmów pożytecznych(K1A_U12). U05 Potrafi przygotować prace z zakresu roli fauny pożytecznej w ekosystemach leśnych (K1A_U15).Kompetencje społeczneK01 Student rozumie potrzebę ciągłego uczenia się i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu (K1A_K01). K02 Potrafiwspółdziałać i pracować w grupie (K1A_K03). K03 Określa priorytety służące realizacji zadań dotyczących roli fauny pożytecznej w lasach(K1A_K04). K04 Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (K1A_K06). K05 Student ma świadomośćznaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za ekosystemy leśne (K1A_K09).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Boczek J. , 1992r., "Niechemiczne metody zwalczania szkodników roślin", wyd. SGGW Warszawa, 2) Dzwonkowski R. J., 1996r., "Owadychronione i pożyteczne", wyd. PWN W-wa, 3) Piotrowski F. , 1999r., "Stawonogi sprzymierzeńcy i wrogowie człowieka i zwierząt", wyd. PWN W-wa, 4) Wiech K. , 1998r., "Pożyteczne owady i inne zwierzęta", wyd. Poznań, 5) Symonides E. , 2007r., "Ochrona przyrody", wyd. UniwersytetuWarszawskiego.

Przedmiot/moduł:FAUNA POŻYTECZNA LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS


Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02, W03, K01)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne (U02, U03, U04, U05, K03) i terenowe (U01, K02, K04, K05)inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęZaliczenie pisemne ćwiczeń (U01, U02, U03, U04, U05, K02, K03, K04, K05) i wykładów (W01, W02, W03, K01)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: zoologia leśna, entomologia leśnaWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Fitopatologii i Entomologiiadres: ul. Romana Prawocheńskiego 17, , 10-720 Olsztyntel. 523-35-97, fax 523-36-72Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Dolores Marta Ciepielewska, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:



FAUNA POŻYTECZNA LASUECTS: 2,5 BENEFICIAL ANIMALS IN FOREST





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do ćwiczeń 10,0 godz.

- przygotowanie do pisemnego zaliczernia wykładów 10,0 godz.

- przygotowanie do pisemnego zaliczernia ćwiczeń 10,0 godz.

30,0 godz.







01659-11-B FITOPATOLOGIA LEŚNAECTS: 3 FOREST PATHOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWStan zdrowotny drzewostanów a czynniki kształtujące zdrowotność lasu. Patogeny i saprotrofy w ekosystemie leśnym. Symptomatologia choróbdrzew leśnych. Przebieg procesu chorobowego u drzew i w drzewostanie. Metody diagnostyczne chorób drzew leśnych i w patologii drewna.Mikoryzy drzew – typy i funkcje, zagrożenia związków mikoryzowych. Nowe biotechnologie w szkółkarstwie leśnym. Metody mechaniczne,fizyczne, hylotechniczne, hodowli odpornościowej, biologiczne oraz kwarantannowe w ochronie drzew leśnych i drzewostanów. Patologiadrewna - zgnilizny i barwice drewna drzew leśnych, ich znaczenie gospodarcze. Środki ochrony stosowane w leśnictwie w kraju i UE.Różnorodność biologiczna grzybów a zagadnienie antropopresji; grzyby - biowskaźniki zanieczyszczenia środowiska. Ekologiczne iekonomiczne uwarunkowania integrowanej ochrony drzewostanów.TREŚCI ĆWICZEŃChoroby nasion i owoców. Mikoryzy. Choroby w szkółkach leśnych. Choroby korzeni. Choroby pni i strzał drzew. Choroby pędów,liści,igieł.Choroby surowca i drewna użytkowego. Rozpoznawanie sprawców chorób i zjawisk patologicznych w terenie (teren, opis/projekt). Metodyochrony lasu i środki ochrony roślin stosowane w leśnictwie.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy w zakresie: nabycia umiejętności rozpoznawania sprawców chorób grzybowych oraz zjawisk fitopatologicznych w lesie,zrozumienia roli grzybów w środowisku oraz mechanizmów funkcjonowania ekosystemu leśnego z ich udziałem, dokonania oceny ryzykachorobowego w drzewostanie,dokonania wyboru metod postępowania gospodarczego w celu minimalizowania zagrożeń ze strony czynnikówfitopatologicznych oraz rozpraszania ryzyka wystąpienia chorób lasu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W06++, InżA_W02, InżA_W05++, R1A_U01+, R1A_U04+, R1A_U06++, R1A_U07++,InżA_U01+, InżA_U03+, InżA_U05+, InżA_U06+, InżA_U07+, R1A_K04+, R1A_K06+++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W06+++, K1A_W07++, K1A_W09++, K1A_W15++, K1A_W16++, K1A_U04+, K1A_U08+, K1A_U12+++, K1A_K06+++, K1A_K07+, K1A_K12+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student charakteryzuje podstawowe zjawiska i procesy zachodzace w środowisku leśnym z udziałem grzybów[K1A_W06, K1A_W09,InżA_W02]. W02. Zna najważniejsze rodzime i obce wystepujące w Polsce gatunki grzybów, ich rolę w ekosystemach leśnych oraz zasadyochrony lasu i metody przeciwdziałania chorobom [K1A_W07, K1A_K15, K1A_W16, InżA_W05].UmiejętnościU01. Student znajduje, wykorzystuje i krytycznie ocenia uzyskane informacje dotyczace zagadnień z zakresu fitopatologii leśnej [K1A_U04,InżA_U01]. U02. Wykonuje samodzielnie lub w zespole pod kierunkiem opiekuna proste zadania badawcze związane z ochroną środowiskaleśnego ze strony patogenów [K1A_U08, InżA_U03, InżA_U05, InżA_U06]. U03. Potrafi rozpoznawac,zapobiegac i przeciwdziałaćpodstawowym zagrożeniom zbiorowisk lesnych wykorzystując metody ochrony lasu [K1A_U01]Kompetencje społeczneK01. Student identyfikuje podstawowe zagrożenia zbiorowisk lesnych oraz potrzebę wykonania odpowiednich zabiegów profilaktycznych iterapeutycznych w ekosystemie lesnym [K1A_K06]. K02 Wykazuje ostrozność i krytycyzm w przyjmowaniu informacji majacych odniesienie dolesnictwa i ochrony przyrody [K1A_K07]. K03 Ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje z zakresu ochrony lasu oraz potrafiprzewidzieć ich skutki [K1A_K12, InżA_K01]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Mańka K, 2005r., "Fitopatologia lesna", wyd. PWRiL, 2) Mańka M, 2011r., "Choroby drzew leśnych", wyd. PWRiL, 3) Sierota Z, 2001r.,"Choroby lasu", wyd. CILP, 4) Sierota Z, 2011r., "Gdy las choruje", wyd. CILP.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Borecki Z, 2001r., "Nauka o chrobach roslin", wyd. PWRiL, 2) Grzywacz A, "Grzyby leśne", wyd. PWRiL, 3) Manion P.D., 1991r., "Treedisease concept", wyd. Prentice Hall N.J., 4) Podgórska T., Sierota Z, 2011r., "Las-człowiek..człowiek -las", wyd. CILP.

Przedmiot/moduł:FITOPATOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, terenowe, zbiór okazów, zaliczenie, seminarium dyplomoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład problemowy z prezentacją multimedialną [W01, W02]ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne [U01-U03; K01-K03] i terenowe [U01-U03; K01-K03], oceny stanu zdrowotnego w terenie [U01-U03; K01-K03]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady: egzamin pisemny (test)[W01, W02]. Cwiczenia: zaliczenia na podstawie ocen cząstkowych (testy, seminaria)w trakcie semestru[U01-U03; K01-K03], zaliczenie zbioru okazów zebranych w terenie[U01-U03; K01-K03]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Fitopatologia ogólna, mikrobiologia leśnaWymagania wstępne: brak




01659-11-B FITOSOCJOLOGIA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST PHYTOSOCIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPuszcze, lasy i bory – klimaksowe zbiorowiska roślinne. Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski. Typologia leśna a klasyfikacjafitosocjologiczna. Zróżnicowanie zbiorowisk leśnych Polski : bory, grądy, dąbrowy, buczyny, łęgi i olsy. Zespoły leśne – zmienność regionalna izbiorowiska wikaryzujące. Historia powstania, przedmiot i zadania fitosocjologii. Szkoły fitosocjologiczne. Klasyfikacja roślinności i nomenklaturafitosocjologiczna. Kompleksy zbiorowisk roślinnych i jednostki krajobrazowe. Dynamika zbiorowisk roślinnych. Synantropizacja zespołówleśnych. Wprowadzenie do metod fitosocjologii – zdjęcia fitosocjologiczne. Cechy analityczne i syntetyczne zbiorowisk roślinnych. Wykorzystaniemetod numerycznych w fitosocjologii - syntaksonomia numeryczna.TREŚCI ĆWICZEŃWprowadzenie do fitosocjologii. Regionalizacja przestrzeni przyrodniczej Polski – podział geobotaniczny, klimatyczny, regiony przyrodniczo-leśne. Charakterystyka zespołów leśnych Polski : bory, grądy, dąbrowy, buczyny, łęgi i olsy. Identyfikacja zespołów leśnych. Opracowanietabelaryczne zdjęć fitosocjologicznych. Komputerowa baza zdjęć fitosocjologicznych TURBOWIN. Metody klasyfikacji i ordynacji zdjęćfitosocjologicznych z użyciem programów SYNTAX, MULVA, STATISTICA, SPSS. Technika wykonywania zdjęć fitosocjologicznych. Ćwiczeniaterenowe - zdjęcia fitosocjologiczne w wybranych zespołach leśnych.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie zróżnicowania, rozmieszczenia i przemian dynamicznych zbiorowisk leśnych Polski oraz metod ich badania.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W03+, R1A_W04+, R1A_W06++, R1A_W08+, R1A_U01+, R1A_U03+, R1A_U04++,R1A_U05+, R1A_U09+, R1A_K01+, R1A_K02+, R1A_K05+.Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+, K1A_W03+++, K1A_W06++, K1A_W07++, K1A_W10+++, K1A_W13++, K1A_W15++,K1A_W20+, K1A_U03+, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U08++, K1A_U09++, K1A_U10++, K1A_U13+, K1A_U16+, K1A_K01++, K1A_K02+,K1A_K03+, K1A_K06++, K1A_K07+, K1A_K08+, K1A_09++, K1A_K12+, K1A_K14++.

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW1 - Zna zespoły leśne Polski (W03, W06, W07, W10). W2 - Zna gatunki, wskaźnikowe starych lasów liściastych (W03, W07). W3 - Zna zasadynomenklatury syntaksonomicznej oraz założenia szkoły fitosocjologicznej Braun-Blanqueta (W10, W20). W4 - Ma wiedzę o metodachstatystycznych (analiza skupień, analiza głównych składowych - PCA) stosowanych w syntaksonomii (W01, W10). W5 - Wie jakie są objawydegeneracji zbiorowisk leśnych (W01, W03, W06, W10, W15). W6 - Zna fitosocjologiczne bazy danych (W13).UmiejętnościU1 - potrafi samodzielnie wykonać zdjęcie fitosocjologiczne (K1A_U03, K1A_U08, K1A_U09). U2 - wie jak zidentyfikować dowolny zespół leśny(K1A_U04, K1A_U09, K1A_U16). U3 - potrafi obsługiwać bazę danych TURBOWIN, oraz specjalistyczne programy do analizy zdjęćfitosocjologicznych (K1A_U10). U4 - umie rozpoznać zbiorowiska w pełni rozwinięte od zdegenerowanych (K1A_U04, K1A_U10, K1A_U13). U5- zrozumiale tłumaczy problemy fitosocjologiczne (K1A_U05, K1A_U16)Kompetencje społeczneK1 - interesuje się stanem zachowania fitocenoz leśnych oraz objawami ich degeneracji (K1A_K01, K1A_K02, K1A_K06, K1A_K09, K1A_K12).K2 - Rozumie potrzebę ochrony przyrody, w tym rzadkich i ginących zespołów leśnych (K1A_K06, K1A_K07, K1A_K09). K3 - Ma świadomośćwzajemnych powiązań ekonomiczno – społeczno - przyrodniczych (K1A_K01, K1A_K07, K1A_K12). K4 - umie pracować w zespole wykonującróżne zadania (K1A_K03, K1A_K08), K5 - korzysta z dorobku fitosocjologii do opisu stanu lasu (K1A_K14).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Dzwonko Z, 2007r., "Przewodnik do badań fitosocjologicznych", wyd. Vademecum Geobotanicum, Sorus, Poznań-Kraków, s.304, 2) WysockiCz., Sikorski P., 2002r., "Fitosocjologia stosowana", wyd. Wyd. SGGW Warszawa, s.449, 3) Sikorska E. , 2006r., "Geografia lasów Polski", wyd.Wyd. AR w Krakowie, s.208, 4) Szramka H., 1998r., "Zarys geografii lasów Polski", wyd. Wyd. AR im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, s.108.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Szafer W., Zarzycki K. (red.), 1972r., "Szata roślinna Polski", wyd. PWN, W-wa, t.tom I i II (1972) , s.I (615, II (347), 2) Zaręba R., 1988r.,"Fitosocjologia i typologia leśna", wyd. Wyd. SGGW-AR, W-wa, s.244, 3) Sokołowski A.W. , 2006r., "Lasy Północno-Wschodniej Polski.", wyd.Centrum Inf. Lasów Państwowych, s.359.

Przedmiot/moduł:FITOSOCJOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W1- W6, K1-K5)ćwiczenia: ćwiczenia przedmiotowe (W1, W3- 6, U2-U5, K5)inne: ćwiczenia terenowe (W3, U1, K4)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzaliczenie ustne/kolokwium (W1-W6, U2, K5),sprawozdanie z realizowanych zadań praktycznych (W1,W3, U1-U5, K1-K5), prezentacja ustna (W1, W3, K1-K5)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Gleboznawstwo z geomorfologią, Botanika leśna, Typologia leśnaWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrodyadres: pl. Łódzki 1, pok. 110, 10-727 Olsztyntel. 523-34-94, fax 523-35-46Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Czesław Stanisław Hołdyński, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:część zajęć wymaga wykorzystania sali komputerowej


FITOSOCJOLOGIA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST PHYTOSOCIOLOGY





48,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowania do cząstkowych kolokwiów 10,0 godz.

- przygotowanie do końcowego zaliczenia 10,0 godz.

- przygotowanie prezentacji 10,0 godz.

- sprawozdania z wykonanych zadań praktycznych 12,0 godz.

42,0 godz.







13159-11-B FIZJOLOGIA ROŚLIN DRZEWIASTYCHECTS: 2,5 PHYSIOLOGY OF WOODY PLANTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWProcesy fizjologiczne organizmów roślinnych. Funkcjonalne układy tkankowe roślin drzewiastych. Współdziałanie i regulacja procesówfizjologicznych w roślinach. Gospodarka wodna komórki i organizmu roślinnego. Gospodarka mineralna roślin. Cykl azotowy. Fotosynteza.Produkcja i dekompozycja materii organicznej w środowisku wodnym i lądowym. Depozyty materii organicznej. Cykl węgla. Procesy redoks wbiosferze. Oddychanie. Metabolizm wtórny. Sygnalizacja wewnątrz i międzykomórkowa. Biologia i regulacja rozwoju roślin. Struktura i funkcjaroślin a przystosowanie do środowiska.TREŚCI ĆWICZEŃLaboratoryjne eksperymenty wyjaśniające prawa i przebieg: gospodarki wodnej komórki i organizmu roślinnego, fotosyntezy i oddychania,odżywiania mineralnego roślin, kiełkowania nasion, działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin, spoczynku, korelacji i regeneracji, odpornościna stresy.CEL KSZTAŁCENIA1. Poznanie procesów fizjologicznych zachodzących w roślinach drzewiastych. 2. Poznanie powiązań procesów fizjologicznych ze środowiskiemzewnętrznym. 3. Umiejętność stawiania hipotez i ich weryfikacja za pomocą eksperymentu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W03++, R1A_W04+++, R1A_W06+, R1A_U02+++, R1A_U04+++, R1A_K01+, R1A_K02++, R1A_K03+++, R1A_K04+, InzA_W02+, InzA_W05+, InzA_U01+, InzA_U02++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++, K1A_W03+, K1A_W06++, K1A_W15+, K1A_U05+++, K1A_U07++, K1A_U08+, K1A_K03++,K1A_K05+, K1A_K11, K1A_K14+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Potrafi definiować i charakteryzować procesy fizjologiczne u roślin drzewiastych-K1A_W01, K1A_W03, K1A_W06, K1A_W15. W02Rozumie związek między budową a funkcją organów-K1A_W01. W03 Zna procesy fizjologiczne roślin,rozumie współdziałanie i regulacjęprocesów fizjologicznych-K1A_W01, K1A_W06.UmiejętnościU01 Stosuje elementarne techniki biologii eksperymentalnej-K1A_U07, K1A_U08.U02 Posługuje się aparaturą laboratoryjną-K1A_U07,K1A_U08.U03 Uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany-K1A_U05.U04 Posługuje się specjalistycznym językiem naukowym w zakresiefizjologii roślin-K1A_U05.Kompetencje społeczneK01 Wykazuje aktywną postawę w zdobywaniu wiedzy i dążeniu do rozwiązywania problemów naukowych-K1A_K14, K1A_K05.K02 Postępujezgodnie z zasadami BHP w laboratorium-K1A_K11. K03 Posiada umiejętność współpracy w grupie-K1A_K03.

LITERATURA PODSTAWOWA1) Górecki R.J., Grzesiuk S. , 2002r., "Fizjologia plonowania roślin", wyd. UW-M Olsztyn, 2) Lewak S., Kopcewicz J., 2009r., "Fizjologia Roślin.Wprowadzenie", wyd. PWN, 3) Kopcewicz J., Lewak S., 2007r., "Fizjologia roślin", wyd. PWN, 4) Kozłowska M., 2007r., "Fizjologia roślin", wyd.PWRiL, 5) Górecki R.J. i wsp., 2006r., "Ćwiczenia z fizjologii roślin", wyd. UW-M Olsztyn.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Piskornik Z. , 1994r., "Fizjologia roślin dla wydziałów ogrodniczych", wyd. AR Kraków, t.I/II, 2) Szwejkowska A, 1997r., "Fizjologia roślin", wyd.WN UAM Poznań.

Przedmiot/moduł:FIZJOLOGIA ROŚLIN DRZEWIASTYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 13159-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/2

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/5Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacją multimedialną(W01-W03,U03,U04,K01)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne(U01,U02, U04,K02, K03)inne: konsultacje (U04)Forma i warunki zaliczenia: Egzamin(W01,W02, W03,U03, U04)/zaliczenie ćwiczeń na podstawie wykonania eksperymentów laboratoryjnych, przedstawienia sprawozdań(U01,U02,K02,K03) i pisemnego zaliczenia(K01,W01,W02,W03)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: botanika leśna, gleboznawstwo leśneWymagania wstępne: podstawowe umijętności pracylaboratoryjnej, wiedza z botaniki

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślinadres: ul. Michała Oczapowskiego 1A, , 10-719 Olsztyntel. 523-48-24, fax 523-48-81Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Anna Bocheneke-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


FIZJOLOGIA ROŚLIN DRZEWIASTYCHECTS: 2,5 PHYSIOLOGY OF WOODY PLANT




- Ćwiczenia laboratoryjne 15,0 godz.

35,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do egzaminu 12,0 godz.


- Sporządzanie sprawozdań z ćwiczeń 5,0 godz.

22,0 godz.







13159-11-B GENETYKA Z BIOTECHNOLOGIĄECTS: 3 GENETICS AND BIOTECHNOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWBudowa i organizacja materiału genetycznego w komórkach organizmów wyższych. Chromatyna – skład, struktura i poziomy organizacji. Cyklkomórkowy, replikacja DNA. Zapis i odczyt informacji genetycznej. Pojęcie genu, budowa i struktura genów. Centralny dogmat biologiimolekularnej. Etapy ekspresji genów i regulacja ich ekspresji. Źródła i rodzaje zmienności organizmów żywych. Zmienność rekombinacyjna –mechanizm i znaczenie. Zmienność mutacyjna – pojęcie i podział mutacji. Mutacje genowe i chromosomowe. Metody poszerzania zmiennościgenetycznej. Programy selekcji i zachowania leśnych zasobów genowych drzew oraz metody zachowania bioróżnorodności na poziomiegenetycznym. Biotechnologia w utrzymaniu i kształtowaniu bioróżnorodności leśnej. Genetyczne i fizjologiczne podstawy kultur tkankowych invitro: totipotencja i zdolności morfogenetyczne komórek roślinnych. Mikrorozmnażanie in vitro – metody, specyfika i wykorzystanie w leśnictwie.Biotechnologiczne doskonalenie roślin.TREŚCI ĆWICZEŃGenetyczne uwarunkowania wegetatywnego i płciowego rozmnażania roślin. Dziedziczenie cech warunkowanych monogenicznie. Dziedziczeniegenów niezależnych i sprzężonych, rekombinacja. Mechanizm procesu crossing-over, mapy genetyczne, zasady mapowania genów.Współdziałanie genów. Dziedziczenie cech ilościowych, mechanizm transgresji, odziedziczalność cech. Genetyka populacyjna - frekwencjagenów i genotypów w populacjach. Prawo równowagi genetycznej oraz rola czynników naruszających równowagę genetyczną populacji.Inicjacja i warunki prowadzenia kultur in vitro. Wybór eksplantatów i sterylizacja materiału roślinnego. Mikrorozmnażanie in vitro - wpływczynników wewnętrznych i zewnętrznych na efektywność mikropropagacji, organogenezy bezpośredniej i pośredniej oraz embriogenezysomatycznej: genotyp, rodzaj eksplantatu, światło, regulatory wzrostu.CEL KSZTAŁCENIA1. Poznanie podstawowych mechanizmów dziedziczenia oraz źródeł zmienności genetycznej roślin wyższych w celu zrozumieniafunkcjonowania organizmów w środowisku przyrodniczym. 2. Poznanie metod utrzymania i poszerzania zmienności genetycznej w obrębie imiędzy gatunkami roślin wyższych, w tym drzew leśnych. 3. Zapoznanie studentów z najnowszymi osiągnięciami z zakresu badań genetycznychi biotechnologicznych, wspierających hodowle leśne oraz z możliwością ich zastosowania w praktyce leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+, InzA_W02+, R1A_U01++, R1A_U02+, R1A_U07+, InzA_U01++, InzA_U02+, R1A_K01++,R1A_K03+, R1A_K07+,Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_U05++, K1A_U04++, K1A_K01++, K1A_K14++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Ma podstawową wiedzę z zakresu genetyki roślin wyższych, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki gatunków leśnych (K1A_W01).W02 Posiada wiedzę na temat genetycznych i fizjologicznych uwarunkowań prowadzenia roślinnych kultur tkankowych in vitro oraz omożliwościach wykorzystania metod i technik stosowanych w nowoczesnej biotechnologii leśnej (K1A_W01).UmiejętnościU01 Identyfikuje procesy kształtujące bioróżnorodność i zmienność genetyczną (K1A_U05). U02 Wyszukuje i wykorzystuje informacje związanez genetyką i biotechnologią oraz stosuje technologie informatyczne do ich zilustrowania (K1A_U02, K1A_U04). U03 Potrafi podejmowaćdziałania związane z wykorzystaniem genetyki i biotechnologii leśnej z uwzględnieniem poznanych metod i technik w celu kształtowania postępubiologicznego w leśnictwie (K1A_U04).Kompetencje społeczneK01 Rozumie potrzebę konstruktywnego wykorzystania wiedzy o dziedziczności i zmienności organizmów żywych, a także nowoczesnejbiotechnologii w kształtowaniu i utrzymaniu bioróżnorodności zbiorowisk leśnych (K1A_K14). K02 Ma świadomość stałego uzupełniania wiedzy(K1A_K01).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Węgleński P. (red.), 2006r., "Genetyka molekularna", wyd. PWN Warszawa, 2) Sabor J. (red.), 2006r., "Elementy genetyki i hodowliselekcyjnej drzew leśnych.", wyd. CILP, 3) Malepszy S. (red.), 2009r., "Biotechnologia roślin", wyd. PWN Warszawa, 4) Brown T.A., 2009r.,"Genomy", wyd. PWN Warszawa, 5) Samborska-Ciania A., Przyborowski J., 2006r., "Materiały do ćwiczeń z genetyki", wyd. Wydawnictwo UWMOlsztyn.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L. , 2005r., "Krótkie wykłady. Genetyka.", wyd. PWN Warszawa.

Przedmiot/moduł:GENETYKA Z BIOTECHNOLOGIĄObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 13159-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacją multimedialną [W01, W02, U01, K01, K02]ćwiczenia: laboratoryjne [W02, U01, U02, U03]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminEgzamin ustny [W01, W02, U01, K01, K02] Ćwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie semestru [W01, W02, U01 ] i zaliczenia praktycznego na podstawie eksperymentu i analizy przypadków [U02, U03].Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: chemia, botanika, biochemiaWymagania wstępne: znajomość budowy związkówchemicznych nieorganicznych i organicznych,budujących i funkcjonujących w komórkach roślinnych,podstawy cytologii, histologii i systematyki roślin.

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwaadres: pl. Łódzki 3, pok. 410, 10-727 Olsztyntel./fax 523-48-80Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Jerzy Andrzej Przyborowski, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:ćwiczenia laboratoryjne w grupach nie większych niż 12 osób


GENETYKA Z BIOTECHNOLOGIĄECTS: 3 GENETICS AND BIOTECHNOLOGY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- egzamin 1,0 godz.

- konsultacje 1,0 godz.




- przygotowanie do kolokwium 10,0 godz.


43,0 godz.







01659-11-B GEODEZJA LEŚNA Z GEOMATYKĄECTS: 4 FOREST GEODESY AND GEOMATICTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOgólne wiadomości o pomiarach leśnych. Metody pomiarów geodezyjnych. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Instrukcje techniczne i normygeodezyjne. Układy współrzędnych stosowane w Polsce i ich transformacje. Układy współrzędnych na płaszczyźnie. Mapa zasadnicza. Pomiarykątów i długości - dalmierze i teodolity. Pomiary sytuacyjne. Pomiary wysokości – metoda niwelacji geometrycznej, niwelatory techniczne, sieciniwelacyjne, niwelacja trygonometryczna. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe, tachimetria, tachimetry klasyczne i elektroniczne. Osnowygeodezyjne. Kartografia leśna. Zdjęcia fotogrametryczne i obrazy satelitarne – ich wykorzystanie w urządzaniu lasu. Numeryczny model terenu.Leśna mapa numeryczna jako część systemu informacji przestrzennej (GIS). Systemy pozycjonowania globalnego (GPS).TREŚCI ĆWICZEŃWielkości mierzalne, jednostki miar, skala. Błędy pomiarów i ich wyrównywanie. Ocena dokładności pomiarów na terenach leśnych. Elementyrachunku we współrzędnych. Obliczanie i wyrównywanie ciągów pomiarowych. Obliczanie współrzędnych punktów w oparciu o pomiarywykonane metodą domiarów prostokątnych, biegunową i wcięć. Kartowanie map leśnych. Interpolacja i wykreślanie warstwic. Formy rzeźbyterenu i sposoby jej odwzorowania. Znaki umowne na mapach leśnych. Określanie powierzchni na mapach. Zasady przygotowywania iwykonywania pomiarów mierniczych na terenach leśnych. Wyznaczanie reperów roboczych w terenie. Budowa i obsługa klasycznych sprzętówpomiarowych: teodolitów i niwelatorów. Wykonywanie pomiarów zestawem GPS RTK. Ćwiczenia terenowe: praktyczne wykonywanie pomiarówmierniczych w terenie przy użyciu sprzętu klasycznego i GPS oraz ich opracowanie.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów ze specyfiką pozyskiwania danych przestrzennych o lasach, a także nabycie umiejętności rozwiązywania podstawowychzadań geodezyjnych i kartograficznych związanych z inwentaryzacją elementów środowiska leśnego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W05++, R1A_U01++, R1A_U03++, R1A_U04++, R1A_U05++, R1A_K07++, InzA_W02++,InzA_W05++, InzA_U07+++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W04++, K1A_W11++, K1A_U03++, K1A_U05++, K1A_U07+++, K1A_U09+++, K1A_K11++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Wykazuje znajomość podstawowych technik pomiarowych w celu pozyskiwania danych przestrzennych o lasach (K1A_W04). W02 - Mauporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie budowy i obsługi sprzętu geodezyjnego klasycznego i wykorzystującegotechnologię GPS wraz z obliczeniowym i graficznym opracowywaniem wyników pomiarów (K1A_W04, K1A_W11). W03 - Zna metody tworzeniamap związanych z inwentaryzacją elementów środowiska leśnego i rozumie ich treść (K1A_W04).UmiejętnościU01 - Potrafi dobrać i wykorzystać poznane metody pomiarów geodezyjnych w celu identyfikacji i analizy stanu siedlisk leśnych i zjawiskwpływających na produkcję leśną (K1A_U07, K1A_U09). U02 - Korzysta z podstawowego sprzętu geodezyjnego do wykonywania pomiarówinwentaryzacyjnych oraz realizacyjnych (K1A_U07, K1A_U09). U03 - Rozpoznaje treść mapy zasadniczej, topograficznej i leśnej w celu jejwykorzystania w procesie projektowania infrastruktury w lasach i jego urządzania (K1A_U03, K1A_U05).Kompetencje społeczneK01 - Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszeniaodpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania w trakcie wykonywania pomiarów mierniczych w terenie przy użyciu sprzętu klasycznego iGPS oraz ich opracowania (K1A_K11). K02 - Rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia umiejętności posługiwania się sprzętem geodezyjnym wtym pracującym w technologii GPS (K1A_K11)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Łabęcki Z. , 1978r., "Geodezja Leśna. Wydanie II", wyd. PWRiL Warszawa, 2) Węgrzyn Z., 1991r., "Ćwiczenia terenowe z geodezji dlastudentów Wydziału Leśnego", wyd. AR Kraków, 3) Kosiński W., 1999r., "Geodezja", wyd. SGGW Warszawa, 4) Odlanicki-Poczobutt M., 1996r.,"Geodezja. Podręcznik dla studiów inżynieryjno-budowlanych", wyd. Polskie Przeds. Wyd. Kartograf. Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Przewłocki S., 1997r., "Geodezja dla inżynierii środowiska", wyd. Nauk. PWN Warszawa, 2) Wysocki J., 1999r., "Geodezja z fotogrametrią dlainżynierii środowiska i budownictwa", wyd. SGGW Warszawa, 3) Lamparski J., 2001r., "Navstar GPS od teorii do praktyki", wyd. UWM Olsztyn,4) Kietlińska Z., Walczak S., 1989r., "Miernictwo w budownictwie lądowym i wodnym", wyd. Szkolne i Pedagog..

Przedmiot/moduł:GEODEZJA LEŚNA Z GEOMATYKĄObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/2

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W03, U01, U03, K03)ćwiczenia: ćwiczenia przedmiotowe (W02, W03, U03) , praca w grupach w ramach ćwiczeń terenowych (W02, U02, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: zaliczenie pisemne częściowo testowe, częściowo z pytaniami otwartymi (W01, W03, U01, U03, K02). Ćwiczenia: zaliczenie z oceną ustaloną na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za kolokwia (W02, W03, U03) i ćwiczenia terenowe (W02, U02, K01, K02).Liczba punktów ECTS: 4Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: matematykaWymagania wstępne: ma wiedzę w zakresiematematyki obejmującą algebrę, arytmetykę itrygonometrię

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiskaadres: pl. Łódzki 2, , 10-727 Olsztyntel. 523-39-92, 523-38-97Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Ireneusz Cymese-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


GEODEZJA LEŚNA Z GEOMATYKĄECTS: 4 FOREST GEODESY AND GEOMATIC





50,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie wyników pomiarów terenowych 12,0 godz.




45,0 godz.







13059-11-CFW GEOGRAFIA LASUECTS: 3 GEOGRAPHY OF FORESTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCzynniki środowiska a rozmieszczenie geograficzne lasów: światło, promieniowanie, temperatura, prądy morskie, woda, powietrze - skład iruchy, wyładowania elektryczne, pożary, czynniki edaficzne, czynniki biotyczne. Regionalizacja biogeograficzna: koncepcje historyczne iwspółczesne. Charakterystyka największych kompleksów leśnych świata oraz znaczenie lasów dla człowieka. Rozmieszczenie obszarówleśnych a zmiany klimatu w dziejach Ziemi. Dynamika zmian powierzchni leśnych na świecie: przyczyny naturalne i antropogeniczne (rolnictwo,urbanizacja, przemysł i transport). Zagrożenia cywilizacyjne lasów na kuli ziemskiej. Prognozy zmian zasiegu i struktury lasów względemklimatu. Krajobraz leśny: funkcje, rozwój, struktura. Współczesne problemy i zagrożenia obszarów leśnych na świecie. Najsłynniejsze leśne parkinarodowe świata.TREŚCI ĆWICZEŃEkologiczne formy i typy lasu wg ich rozmieszczenia poziomego i pionowego. Analiza porównawcza formacji leśnych w różnych strefachklimatycznych świata. Opracowanie charakterystyki warunków przyrodniczych występowania formacji leśnych na świecie. Prezentacjawybranych leśnych parków narodowych świata.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z czynnikami wpływającymi na rozmieszczenie lasów na Ziemi. Omówienie i charakterystyka form i typów lasówgeograficznych i znaczenia lasu w gospodarce. Przedstawienie współczesnych problemów i zagrożeń cywilizacyjnych formacji leśnych naświecie. Zapoznanie z metodami ochrony ekosystemów leśnych stosowanymi na świecie. Prezentacja najcenniejszych parków narodowychświata.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03+++; R1A_W04++; R1A_W06+++; R1A_W07+; R1A_U01++, R1A_U07++; K1A_U15++; R1A_K04;R1A_K04+++;Symbole efektów kierunkowych K1A_W03+++; K1A_W15+++; K1A_W17+; K1A_U04++; K1A_U05++; K1A_K06+; K1A_K07+++;

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01- Student ma wiedzę w zakresie rozmieszczenia geograficznego lasów, zna główne czynniki abiotyczne i biotyczne kształtujące strukturęformacji leśnych na świecie(K1A_W03). W02- Stosuje własciwe nazewnictwo nt. typów i form lasów na świecie, wymienia zagrożeniaśrodowiska leśnego na świecie, W03- zna metody zapobiegania i ograniczania zagrożeń lasu (K1A_W15), W04- zna rolę lasu w rozowjucywilizacyjnym i funkcjonowaniu człowieka (K1A_W17).UmiejętnościU01- Student posiada umiejętność rozróżniania głównych formacji leśnych świata, potrafi zidentyfikować ich położenie na mapie świata(K1A_U04). U02- Student potrafi wskazać walory wybranych parków narodowych na świecie. U03- Umie logicznie określić główne zagrożeniacywilizacyjne lasów na świecie i metody ich ochrony (K1A_U05).Kompetencje społeczneK01- Student posiada umiejętność pracy w grupie. Jest świadomy wrażliwości środowiska leśnego na zmiany cywilizacyjne(K1A_K06). K02-Potrafi umiejętnie, także ostrożnie i krytycznie, reagować na przejawy destrukcji środowiska leśnego. Broni swoich tez (K1A_K07).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. , 2002r., "Geografia roślin", wyd. PWN, 2) Kostrowicki A.S. , 1999r., "Geografia biosfery", wyd. PWN, 3)Krebs C.J. , 2001r., "Ekologia", wyd. PWN, 4) Podbielkowski Z. , 1975r., "Roślinność kuli ziemskiej", wyd. WSiP, 5) Podbielkowski Z. , 1977r.,"Państwa roślinne kuli ziemskiej", wyd. WSiP, 6) Szafer W. , 1964r., "Ogólna geografia roślin", wyd. PWN, 7) Trojan P., 1985r., "Bioklimatologiaekologiczna", wyd. PWN, 8) Udvardy M.D.F. , 1978r., "Zoogeografia dynamiczna", wyd. PWN, 9) Umiński T., 1998r., "Życie naszej ziemi", wyd.WSiP.

Przedmiot/moduł:GEOGRAFIA LASUObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki techniczne, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 13059-11-CFW


Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacją multimedialną (W01,W02,W03,W04,U01,U02,U03,K01)ćwiczenia: ćwiczenia graficzno-opisowe (W03,W04,U01,U03,K01), dyskusja dydaktyczna nad analizą wykonanych ćwiczeń w formie multimedialnej (W01,W02,U02,K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzaliczenie pisemne treści wykładów (W01,W02,W03,W04,U01,U02,U03,K01); ćwiczenia: prawidłowo wykonane ćwiczenia formie graficznej(W03,W04,U01,U03,K01) i prezentacja multimedialna (W01,W02,U02,K02)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiskaadres: pl. Łódzki 2, , 10-727 Olsztyntel. 523-39-92, 523-38-97Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Katarzyna Glińska-Lewczuk, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


GEOGRAFIA LASUECTS: 3 GEOGRAPHY OF FOREST



- udzial w wykladach 15,0 godz.

- udzial w ćwiczeniach 30,0 godz.

46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z ćwiczeń 5,0 godz.


- przygotowanie do zaliczenia pisemnego 5,0 godz.

- przygotowanie sie do ćwiczeń 15,0 godz.

30,0 godz.







07459-11-B GLEBOZNAWSTWO LEŚNEECTS: 4,5 FOREST SOIL SCIENCETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWGleba jako element środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Funkcje gleby. Powstawanie i kształtowanie się gleb. Roślinność leśna jako czynniktworzący i przekształcający glebę. Części składowe gleby. Właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb. Odczyn i właściwości sorpcyjnegleb. Gleba jako siedlisko edafonu (organizmów glebowych). Cechy morfologiczne i jednostki systematyki gleb. Próchnica gleb leśnych. Zasadykartowania gleb leśnych. Bonitacja gleb – podstawy prawne, cele i zadania. Klasyfikacja gleb leśnych. Zasoby glebowe Polski, ich ilościowa ijakościowa struktura. Ochrona i rekultywacja gleb – cele i zadania.TREŚCI ĆWICZEŃRozpoznawanie minerałów glebotwórczych. Rozpoznawanie skał magmowych, metamorficznych, osadowych okruchowych (luźnych iscementowanych), organogenicznych, chemicznych oraz ocena ich podatności na procesy glebotwórcze. Uziarnienie gleb – określanieorganoleptyczne oraz laboratoryjne oznaczanie składu frakcyjnego i granulometrycznego gleb. Laboratoryjne oznaczanie właściwości fizycznych(wilgotności, gęstości, porowatości) i chemicznych gleb (odczynu, węglanu wapnia, próchnicy, pojemności sorpcyjnej). Oznaczanie retencjiwodnej gleb, wykreślanie krzywych pF. Określanie cech morfologicznych (barwy, struktury, tekstury) poziomów genetycznych i diagnostycznychgleb. Rozpoznawanie typów próchnic leśnych. Rozpoznawanie jednostek systematyki gleb. Zapoznanie się z treścią map glebowych.Opisywanie jednostek glebowych w wybranych siedliskach leśnych okolic Olsztyna.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie genezy, morfologii, składu chemicznego, właściwości, wartości i przydatności użytkowej gleb oraz ich rozmieszczenia w regionachPolski.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01, R1A_U02, R1A_K01, R1A_W03, R1A_W04, R1A_U02, R1A_K01, R1A_W05, R1A_U04,R1A_K03, R1A_W06, R1A_U06, R1A_K06, R1A_U07Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_U05+++, K1A_K01++, K1A_W03+++, K1A_U07+++, K1A_K11++, K1A_W10++,K1A_U09++, K1A_W16+++, K1A_U13+++, K1A_K04++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaStudent zna czynniki i procesy kształtujące glebę. Rozumie na czym polegają procesy glebotwórcze i jak wpływają one na środowisko. Poznałkryteria systematyzowania gleb, oznaczania ich właściwości i oceny oraz wartościowania. Wie w jaki sposób użytkować istniejące krajobrazyglebowe i jak przeciwdziałać ich niekorzystnym zmianom.UmiejętnościStudent potrafi dokonać oceny środowiska glebowego, jego możliwości użytkowych i koniecznych przedsięwzięć technicznych w celu jegoulepszenia. Umie przewidywać skutki ingerencji człowieka w środowisko glebowe. Potrafi dotrzeć do informacji przedmiotowych, rewidowaćpoglądy i konfrontować stanowiska.Kompetencje społeczneStudent docenia różnorodność siedlisk glebowych i ich rolę środowiskową. Jest zdolny do podejmowania działań zgodnych z ekonomicznymioraz przyrodniczymi uwarunkowaniami użytkowania gleb.

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., 2004r., "Badania ekologiczno-gleboznawcze.", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s.344, 2) Praca zbiorowa., 1999r., "Gleboznawstwo - Wyd. IV", wyd. PWRiL, Warszawa, s.560, 3) Mocek A., Drzymała S., Maszner P., 1997r.,"Geneza, analiza i klasyfikacja gleb.", wyd. Wyd. AR Poznań, s.416, 4) Piaścik H. (red.)., 2005r., "Podstawy geologii i geomorfologii. Zeszytedukacyjny.", wyd. Wyd. UWM, Olsztyn, s.112, 5) Uziak S., Klimowicz Z., 2000r., "Elementy geografii gleb i gleboznawstwa.", wyd. Wyd. UMCS,Lublin, s.254, 6) Zawadzki S., 2002r., "Podstawy gleboznawstwa.", wyd. PWRiL, Warszawa, s.178.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Brożek S., Zwydak M., 2003r., "Atlas gleb leśnych Polski.", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, s.467, 2)Kowalkowski A. (red.)., 2000r., "Klasyfikacja gleb leśnych Polski.", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, s.123, 3)Koćmit A., Niedźwiecki E., Zabłocki E., 1997r., "leboznawstwo z elementami geologii.", wyd. Wyd. AR, Szczecin, s.207, 4) Konecka-Betley K.,Czępińska-Kamińska D., Janowska E., 1996r., "Systematyka i kartografia gleb.", wyd. Wyd. SGGW, Warszawa, s.152, 5) Łachacz A. (red.).,2010r., "Morfologia, systematyka i kartografia gleb.", wyd. Wyd. UWM, Olsztyn, s.108, 6) Puchalski T., Prusinkiewicz Z., 1990r., "Ekologicznepodstawy siedliskoznawstwa leśnego.", wyd. PWRiL, Warszawa, s.619, 7) Praca zbiorowa., 2011r., "Systematyka gleb Polski - wydanie 5", wyd.Roczniki gleboznawcze, t.62(3), s.193, 8) Uggla H., Uggla Z., 1979r., "Gleboznawstwo leśne. Podręcznik dla studentów wydziałów leśnychakademii rolniczych.", wyd. PWRiL, Warszawa, s.527, 9) Łachacz A. (red.)., 2007r., "Właściwości gleb. Zeszyt edukacyjny.", wyd. Wyd. UWM,Olsztyn, s.67.

Przedmiot/moduł:GLEBOZNAWSTWO LEŚNEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 07459-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: 1/2

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 30/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady informacyjne z prezentacją multimedialnąćwiczenia: Ćwiczenia laboratoryjne z wykorzystaniem odczynników chemicznych, eksponatów utworów glebowych, zbiorów poziomów genetycznych i monolitów profili ginne: Zajęcia terenowe – wykonanie opisu cech morfologicznych profili glebowych w wybranych siedliskach leśnych okolic Olsztyna.Forma i warunki zaliczenia: EgzaminZaliczenie ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie semestru za poszczególne działy przedmiotu. Egzamin końcowy (ustny/test) z treści wykładowych i ćwiczeń.Liczba punktów ECTS: 4,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: biologia, chemia, geografiaWymagania wstępne: wiedza, umiejętności ikompetencje na poziomie matury

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Glebadres: pl. Łódzki 3, pok. 109, 10-727 Olsztyntel. 523-38-79, fax 523-48-21Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Andrzej Kazimierz ŁachaczOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Brak


GLEBOZNAWSTWO LEŚNEECTS: 4,5 FOREST SOIL SCIENCE



- Wyykłady 30,0 godz.


62,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do egzaminu 30,0 godz.

- Przygotowanie do zaliczenia 30,0 godz.

60,0 godz.







01659-11-CFS GRADACJE SZKODNIKÓW LEŚNYCHECTS: 2,5 THE OUTBREAKS OF FOREST PESTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWRola owadów w ekosystemach leśnych. Wpływ czynników abiotycznych na owady leśne. Zależności wewnątrzgatunkowe owadów. Przyczynypowstawania gradacji oraz czynniki wpływające na jej przebieg. Charakterystyka owadów występujących w formie gradacji. Prognozowaniezagrożenia lasu przez owady. Profilaktyka i postępowanie hodowlano-ochronne w drzewostanach zagrożonych masowym występowaniemowadów. Metody redukcji liczebności owadów występujących w formie gradacji.TREŚCI ĆWICZEŃĆWICZENIA KAMERALNE, w tym: Identyfikacja gatunków owadów występujących w formie gradacji. Metody redukcji liczebności owadów wkolejnych fazach gradacji. Postępowanie ochronne w drzewostanach zagrożonych przez owady. Wykorzystanie integracyjnej metody ochronylasu przed owadami gradacyjnymi. ĆWICZENIA TERENOWE, w tym: Ocena liczebności owadów gradacyjnych. Metody ochrony lasu przedowadami. Ochrona lasu przed owadami w drzewostanach uszkodzonych przez czynniki abiotyczne.CEL KSZTAŁCENIAZrozumienie przyczyn powstawania gradacji owadów leśnych, przebiegu gradacji oraz roli czynników biotycznych i abiotycznych mającychwpływ na jej przebieg.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W05+++, R1A_W06+++, InżA_W02++, R1A_U01+, R1A_U02++, R1A_U04++,R1A_U05++, R1A_U06++, R1A_U07++, InżA_U01++, InżA_U05++, InżA_U06+, InżA_U07+, R1A_K03++, R1A_K04+++, R1A_K06+++,InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W04++, K1A_W06+++, K1A_W07+++, K1A_W08++, K1A_W15++, K1A_U03+, K1A_U04++, K1A_U05++, K1A_U08++, K1A_U12+++, K1A_K04++, K1A_K06+++, K1A_K07++, K1A_K12+++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Ma ogólną wiedzę o biologii i ekologii owadów występujących w formie gradacji, o czynnikach biotycznych i abiotycznych wpływających nastan zdrowotny lasu oraz o metodach ochrony lasu [K1A_W03, K1A_W04, K1A_W06, InżA_W02]. W02 Wykazuje znajomość podstawowychmetod, technik i narzędzi pozwalających na redukcję liczebności owadów w celu poprawy stanu zdrowotnego środowiska leśnego [K1A_W07,K1A_W08, K1A_W15].UmiejętnościU01 Posiada umiejętność rozumienia, analizy i wykorzystywania informacji nt. wpływu gradacji na stan środowiska leśnego [K1A_U04]. U2Dokonuje identyfikacji i standardowej analizy czynników powodujących gradacje owadów oraz wykazuje znajomość stosowania metod redukcjiich liczebności [K1A_U05, Inż_U01, InżA_U05]. U3 Posiada zdolność podejmowania stosownych działań rozwiązujących problemy związane zzagrożeniem środowiska leśnego ze strony owadów [K1A_U08, K1A_U12, Inż_U07].Kompetencje społeczneK01 Potrafi przygotowując projekty dotyczące ochrony lasu przed owadami [R1A_K02]. K02 Potrafi określić priorytety służące ochronieśrodowiska leśnego [R1A_K03]. K03 Ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki podejmowanych decyzji [R1A_K06, InżA_K01].


Przedmiot/moduł:GRADACJE SZKODNIKÓW LEŚNYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS


Rodzaje zajęć: Wykład, ćwiczenia audytoryjne, praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną (W01-W02, K03)ćwiczenia: Ćwiczenia audytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja)[U01-U03; K01-K03], ćwiczenia terenowe [U01-U03; K01-K03] i laboratoryjne (U01-U03, K01-K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady - test [W01, W02], ćwiczenia - test[U01-U03; K01-K03], ocena prezentacji studentów i dyskusji[U01-U03; K01-K03], aktywności na zajęciach[U01-U03; K01-K03], sprawozdania z ćwiczeń praktycznych [U01-U03; K01-K03]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Entomologia leśnaWymagania wstępne:




01659-11-C HISTORYCZNE I WSPÓŁCZESNE METODY HODOWLI LASUECTS: 2,5 HISTORICAL AND MODERN METHODS OF SILVICULTURETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrzegląd metod trzebieży – od historycznych po współczesne – oraz ich znaczenie dla pielęgnowania lasu; historyczne metodyzagospodarowania lasu stosowane na terenach Warmii i Mazur. Pielęgnowanie ważniejszych gatunków drzew. Przebudowa drzewostanów.Zalesianie gruntów porolnychTREŚCI ĆWICZEŃĆwiczenia praktyczne: Zalesianie gruntów porolnych projekt. Ćwiczenia terenowe: Charakterystyka metod trzebieży. Zalesienia gruntówporolnych - ocena udatności upraw.CEL KSZTAŁCENIARozszerzenie wiedzy studentów dotyczącej hodowli lasu o następujące zagadnienia: zalesiane gruntów porolnych z gospodarczymi, prawnymi ifinansowymi uwarunkowaniami; rozwój metod pielęgnowania lasu ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki na terenie Warmii i Mazur

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W05+++, InzA_W02+++, R1A_U01+, R1A_U04+++, R1A_U06++, InzA_U01+++,InzA_U03+, InzA_U05++, R1A_K06++, R1A_K07+, InzA_K02++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W06++, K1A_W09+++ K1A_U04+, K1A_U08+++, K1A_U13++ K1A_K01+, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01.Student posiada bazową wiedzę w zakresie roli zabiegów hodowlanych w kształtowaniu środowiska leśnego [K1A_W03, K1A_W06] W02.Charakteryzuje różne metody trzebieży i przebudowy drzewostanów i opisuje metody zalesiania gruntów porolnych [K1A_W09, InzA_W02].UmiejętnościU01. Student wykorzystuje różne źródła dla stałego uzupełnienia wiedzy na temat rozwoju metod hodowli lasu [K1A_U04, InzA_U03]. U02.Projektuje zalesianie gruntów porolnych, pielęgnację i przebudowę drzewostanów różnymi metodami [K1A_U08, InzA_U01]. U03.Uwzględnieniawarunki środowiska przy projektowaniu zabiegów hodowlanych [K1A_U13, InzA_U05]Kompetencje społeczneK01. Wykazuje chęć do doskonalenia swoich umiejętności i wiedzy dotyczących metod hodowli lasu [K1A_K01] K02. Rozumie, że każdydrzewostan wymaga indywidualnego podejścia przy planowaniu zabiegów pielęgnacyjnych[K1A_K012, InzA_K02].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bernadzki E., Ilmurzyński E., Szamański S., 1999r., "Trzebieże, poradnik leśniczego", wyd. PWRiL, 2) Leibundgut H., 2001r., "Pielęgnowaniedrzewostanów", wyd. PWRiL, 3) Puchniarski T., 2000r., "Zalesienia porolne. Krajowy program zwiększania lesistości", wyd. PWRiL.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Ilurzyński E., 1962r., "Cięcia pielęgnacyjne w gospodarstwie leśnym", wyd. PWRiL, 2) Ilmurzyński E., Włoczewski T., 2003r., "Hodowla lasu",wyd. PWRiL, 3) Jaworski A., 2004r., "Podstawy przyrostowe i ekologiczne odnawiania oraz pielęgnacji drzewostanów", wyd. PWRiL.

Przedmiot/moduł:HISTORYCZNE I WSPÓŁCZESNE METODY HODOWLI LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: Wykłady / Ćwiczenia praktyczne / Ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01, W02, K01]ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne, praca w grupach [U01, U02, U03, K01, K02]. Ćwiczenia terenowe, paca w grupach [U01, U02, U03, K01, K02]inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady - zaliczenie [W01, W02, K01]. Ćwiczenia praktyczne: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru [U01, U02, U03, K01, K02]. Ćwiczenia terenowe: sprawozdania z ćwiczeń terenowych [U01, U02, U03, K01, K02]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Hodowla lasuWymagania wstępne: Hodowla lasu




HISTORYCZNE I WSPÓŁCZESNE METODY HODOWLI LASUECTS: 2,5 HISTORICAL AND MODERN METHODS OF SILVICULTURE





- udział w ćwiczeniach terenowych 8,0 godz.


- przygotowanie do zaliczenia ustnego 10,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń praktycznych 4,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń terenowych 4,0 godz.

28,0 godz.







01659-11-B HODOWLA LASUECTS: 4,5 SILVICULTURETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres i rola przedmiotu, podstawy prawne związane z hodowlą lasu. Pojęcie rębni, elementy rębni. Naturalne odnowienie lasu - zalety i wady,możliwość uzyskania, technika cięć. Sztuczne odnowienie lasu. Elementy odnowienia sztucznego: sposoby przygotowania gleby, więźbasadzenia, technika i termin sadzenia, formy zmieszania różnych gatunków. Szczegółowa charakterystyka rębni. Odnawianie ważniejszychgatunków drzew. Poprawki, uzupełnienia i dolesienia. Ocena udatności upraw i samosiewów. Pielęgnowanie lasu – podstawowe pojęcia, Cięciapielęgnacyjne. Cięcia selekcyjne a schematyczne. Charakterystyka ogólna czyszczeń wczesnych i późnych. fazy rozwojowe drzewostanu azabiegi pielęgnacyjne. Pielęgnowanie upraw. Czyszczenia wczesne, pielęgnowanie gleby. Pielęgnowanie młodników. Czyszczenia późne.Pielęgnowanie drzewostanów trzebieże wczesne i późne. Wprowadzanie dolnych warstw drzewostanu.TREŚCI ĆWICZEŃWprowadzenie do rębni – wybór rodzaju rębni przy odnowieniu lasu zgodnie z Zasadami Hodowli Lasu. Sztuczne odnowienie lasu –projektowanie upraw: wybór odpowiednich metod w przygotowaniu gleby, projektowaniu składu gatunkowego, więźby sadzenia, wyboru stopnia iformy zmieszania, poprawki. Pielęgnowanie wybranych gatunków – seminarium. Ćwiczenia terenowe: Uwarunkowania ekologiczne przystosowaniu różnych rodzajów rębni zupełnych. Wady i zalety odnowień naturalnych. Wyznaczanie gniazd w trakcie rębni Zasady odnawianiasosny, buka i dębu. Pielęgnowanie upraw, młodników, drzewostanów dojrzewających i dojrzałych, wyznaczanie drzew w czyszczeniach późnychi trzebieży wczesnej.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z zasadami planowania, wykonywania i nadzoru prac hodowlanych związanych z odnawianiem drzewostanów,pielęgnowaniem drzewostanów oraz innych elementów biocenozy leśnej. Uwypuklenie metod hodowlanych wykorzystujących naturalne procesyw ekosystemach leśnych, w celu wykształcenia drzewostanów odpornych na działanie szkodliwych czynników abiotycznych i biotycznych.Przybliżenie studentom podstawowych uregulowań prawnych dotyczących omawianego przedmiotu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++R1A_W05+++R1A_U01++R1A_U02+R1A_U04+++R1A_U06++R1A_U07+++R1A_U08+R1A_K01+R1A_K02+R1A_K03++R1A_K04+++R1A_K07+R1A_K05+R1A_K06++InzA_W02++InzA_W05+++InzA_U01++InzA_U02+InzA_U03+InzA_U04++InzA_U05++InzA_U06+++InzA_U07++InzA_U08++InzA_K1+Symbole efektów kierunkowych K1A_W06++, K1A_W07++, K1A_W09+++, K1A_W10++, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U08++, K1A_U09++,K1A_U12+, K1A_U13+++, K1A_U15++, K1A_U17+, K1A_K02++, K1A_K03++, K1A_K04+, K1A_K06+, K1A_K07+, K1A_K09++, K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Charakteryzuje wszystkie rodzaje rębni, zna ich wpływ na podstawowe cechy środowiska leśnego [K1A_W06, K1A_W09, K1A_W10] W02.Charakteryzuje wszystkie elementy odnowienia sztucznego [K1A_W07, K1A_W09, K1A_W10] W03. Opisuje zalety i wady odnowienianaturalnego i sztucznego lasu [K1A_W09] W04. Charakteryzuje sposoby pielęgnowania drzewostanów (czyszczenia, trzebieże) [K1A_W09]UmiejętnościU01. Dostosowuje rodzaje rębni do siedliska leśnego i składu gatunkowego drzewostanu [K1A_U04, K1A_U05, K1A_U08, K1A_U12, K1A_U13,K1A_U15, K1A_U17] U02. Wyznacza elementy przestrzenne rębni [K1A_U05, K1A_U09, K1A_U13] U03. Wyznacza zabiegi pielęgnacyjnedostosowane do składu gatunkowego i siedliska [K1A_U05, K1A_U09, K1A_U12, K1A_U13, K1A_U17] U04. Planuje poprawki, uzupełnienia idolesienia [K1A_U05, K1A_U13] U05. Planuje wprowadzanie dolnych warstw drzewostanu [K1A_U05, K1A_U1]Kompetencje społeczneK01. Potrafi pracować samodzielnie i w zespole opracowując projekty dotyczące hodowli lasu, wykonując proste zadania badawcze,przygotowując referaty [K1A_K03, K1A_K04, K1A_K07] K02. Ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane przez siebie decyzjedotyczące zabiegów hodowlanych w drzewostanach [K1A_K02, K1A_K03, K1A_K06, K1A_K12] K03.Rozumie, że każdy drzewostan jestjedynym i niepowtarzalnym obiektem, wymagającym indywidualnego podejścia [K1A_K04, K1A_K09]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bernadzki E. i in, 1980r., "Trzebieże", wyd. PWRiL, t.Warszawa, 2) Bernadzki E., 2000r., "Cięcia odnowieniowe", wyd. PWRiL, t.Warszawa, 3)Ilmurzyński E., 1969r., "Szczegółowa hodowla lasu", wyd. PWRiL, t.Warszawa, 4) Ilmurzyński E., Włoczewski T., , 2003r., "Hodowla lasu", wyd.PWRiL, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Leibundgut H. , 1972r., "Pielęgnowanie drzewostanów", wyd. PWRiL, t.Warszawa, 2) Leibundgut H. , 2007r., "Naturalne odnowienie lasu",wyd. PWRiL, t.Warszawa, 3) Puchalski T., 1972r., "Rębnie w gospodarstwie leśnym.", wyd. PWRiL, t.Warszawa, 4) Kocjan H., 2010r., "Wybranezagadnienia techniki hodowli lasu", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznani, t.Poznań, 5) Kocjan H., 2000r., "Praceprzygotowawcze do odnowień i zalesień, sposoby i technika sadzenia oraz pielęgnacja upraw.", wyd. Wydawnictwo UniwersytetuPrzyrodniczego w Poznani.

Przedmiot/moduł:HODOWLA LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 30/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, W04, K03]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne: projekt, prezentacje [U01, U03, U04, U05, K01, K02, K03], ćwiczenia terenowe-zadaia praktyczne [U02, U03, U04, U05, K01, K03]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady egzamin pisemny i ustny dopuszczenie do egzaminu zaliczeniećwiczeń [W01, W02, W03, W04, K03] Ćwiczenia zaliczenie dwóch kolokwiów pisemnych i wykonanie projektu [U01, U02, U03, U04, U05, K01, K02, K03]Liczba punktów ECTS: 4,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: fitosocjologia leśna, dendrologia, ekologiczne podstawy hodowli lasuWymagania wstępne:



HODOWLA LASUECTS: 4,5 SILVICULTURE








51,0 godz.







01659-11-B HYDROLOGIA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST HYDROLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWystępowanie i obieg wody w przyrodzie. Bilans wodny zlewni leśnych. Charakterystyka zasobów wodnych na świecie, w Europie i w Polsce.Przyczyny, skutki deficytu wodnego, rola lasu w jego ograniczaniu. Podział i charakterystyka wód naturalnych. Geneza, typologia iuwarunkowania środowiskowe kształtowania się zasobów wodnych na obszarach leśnych. Wody podziemne ich typy, charakterystyka. Systemyrzeczne – sieci wód płynących, stany wód, przepływy, miary odpływu, niżówki, wezbrania i powodzie. Rola lasu w kształtowaniu odpływu zezlewni hydrograficznej. Zarastanie koryt rzecznych. Zjawiska lodowe. Prognozy hydrologiczne. Jeziora naturalne i sztuczne – geneza, typy,zasilania, termika i wahania stanów. Oddziaływanie zbiorników wodnych na środowisko. Mokradłowe ekosystemy leśne. Morza i oceany –pochodzenie, chemizm i dynamika wód. Lodowce.TREŚCI ĆWICZEŃAnaliza ukształtowania terenu zlewni hydrograficznej. Cechy morfometryczne zlewni. Lesistość zlewni. Wyznaczenie i typologia działówwodnych. Podział Hydrograficzny Polski. Klasyfikacja i gęstość sieci rzecznej, kilometraż koryta, miary krętości i rozwinięcia. Metody pomiaru iobliczania przepływu wód w korytach otwartych. Rozkład prędkości wody w korycie rzecznym. Prezentacja i zastosowanie sprzętu do pomiarówhydrometrycznych. Metodyka wykonywania terenowych pomiarów hydrometrycznych. Analiza stanów wód oraz przepływów. Graficznainterpretacja danych pomiarowych. Metody wyznaczania stref stanów wód. Miary odpływu ze zlewni. Bilans wodny zlewni rzecznej. Morfometriamisy jeziora. Krzywa batymetryczna i pojemnościowa.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z procesami hydrologicznymi, czynnikami rządzącymi obiegiem wody w zlewni leśnej i wyznaczaniem podstawowychcharakterystyk hydrologicznych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych P1A_W02+ P1A_W03++ R1A_W01++ P1A_W01++ R1A_W03++ P1A_W05++ R1A_U01+++ P1A_U03+++P1A_U01++ P1A_U04++ R1A_U05+ R1A_K01+++ P1A_K01+++ R1A_K02++ P1A_K02++ R1A_K05++ P1A_K03++ InzA_W01++ InzA_W02++InzA_U01++ InzA_U07++ InzA_K01Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++ K1A_W02++ K1A_W08++ K1A_W16++ K1A_U01+++ K1A_U02+++ K1A_U07++ K1A_K01+++K1A_K02++ K1A_K03++ K1A_K08++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Student ma podstawową wiedzę hydrologiczną (K1A_W08), W02 - rozumie obieg wody w przyrodzie (K1A_W02), W03 - tłumaczy ogólnewarunki przepływu wód w korytach naturalnych,zna metody wykonywania terenowych pomiarów hydrometrycznych i zasady działania sprzętupomiarowego (K1A_W01), W04 - zna i interpretuje elementy bilansu wodnego zlewni, ma wiedzę o zasobach wodnych (K1A_W16)UmiejętnościU01 - Student potrafi opisać warunki formowania się odpływu, wyjaśnić warunki przepływu wód w korytach naturalnych, umiejętnośćwyznaczania i analizy zjawisk hydrologicznych, hierarchizacji i klasyfikacji sieci rzecznych, U02 - umiejętność doboru metody do panującychwarunków hydrologicznych (K1A_U02), U03 - potrafi wyodrębnić zlewnię cieku na mapie topograficznej (K1A_U01), U04 - posiada umiejętnośćinterpretacji wyników pomiarów hydrologicznych (K1A_U07)Kompetencje społeczneK01 - Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (K1A_K01), K02 - rozumie potrzebę ochrony zasobów wodnych na poziomie zlewni(K1A_K08), K03 - ma świadomość ważności właściwej umiejętności oceny wpływu działalności człowieka na występowanie zjawiskekstremalnych (K1A_K02), K04 - student potrafi współdziałać i pracować w grupie (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., 2000r., "Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej", wyd. PWN Warszawa, t.1/1, 2)Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., 1993r., "Hydrologia ogólna", wyd. PWN Warszawa, t.1/1, 3) Byczkowski B., 1996r., "Hydrologia", wyd.SGGW, Warszawa, t.1/2, 4) Byczkowski B, 1996r., "Hydrologia", wyd. SGGW, Warszawa, t.2/2, 5) Ozga-Zielińska M, Brzeziński J, 1994r.,"Hydrologia stosowana", wyd. PWN Warszawa, t.1/1.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Dawydow L.K. i in, 1979r., "Hydrologia ogólna", wyd. PWN Warszawa, t.1/1, 2) Gutry-Korycka M., Werner-Więckowska M., 1996r.,"Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych, Wyd. II uzup.", wyd. PWN Warszawa, t.1/1, 3) Dynowska I., Tlałka A., 1982r.,"Hydrografia", wyd. PWN Warszawa – Poznań, t.1/1.

Przedmiot/moduł:HYDROLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02, W04, U01, K01, K03)ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne: metoda projektów (W03, W04, U01, U02, U03, U04, K01, K02, K04)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęwykłady: pisemne zaliczenie treści (W01, W02, W04, U01, K01, K03) ćwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych z poprawnie wykonywanych zadań (W03, W04, U01, U02, U03, U04, K01, K02, K04)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: matematyka, geografiaWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiskaadres: pl. Łódzki 2, , 10-727 Olsztyntel. 523-39-92, 523-38-97Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Szymon Kobuse-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


HYDROLOGIA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST HYDROLOGY







- przygotowanie do zaliczenia materiału wykładowego 10,0 godz.


45,0 godz.







01659-11-B INFORMATYKA W LEŚNICTWIEECTS: 3 COMPUTER TECHNOLOGY IN FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres przedmiotu, powstanie i rozwój Systemu Informatycznego Lasów Państwowych. Obecna struktura SILP, rola i funkcjonowanieposzczególnych modułów. Funkcjonowanie systemu informatycznego na poziomie nadleśnictwa i leśnictwa. Rejestrator leśniczego-sprzęt orazoprogramowanie. Komputer osobisty leśniczego specyfika sprzętu oraz oprogramowanie. Rola i funkcjonowanie Centralnego Systemu Planów.TREŚCI ĆWICZEŃPraktyczne wykorzystanie poszczególnych modułów SILP. Praca na bazie testowej SILP. Praktyczne wykorzystanie rejestratora leśniczego zjego oprogramowaniem.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów sposobami oprogramowaniem oraz sprzętem informatycznym stosowanym sposobami Lasach Państwowych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W05+++, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U03+++, R1A_U05++, R1A_U07+, R1A_K01+, R1A_K04+,R1A_K06+, R1A_K07+, R1A_K08+, InzA_W02++, InzA_W05++, InzA_U01++, InzA_U02+, InzA_U03+, InzA_K01+, InzA_K02+Symbole efektów kierunkowych K1A_W11+++, K1A_W13++, K1A_U02+++, K1A_U04+, K1A_U05+, K1A_U10+, K1A_K02+, K1A_K08+,K1A_K11+, K1A_K13++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Charakteryzuje strukturę i zasady działania Systemu informatycznego Lasów Państwowych.K1A_W11. W02 Zna wyposażenie stanowiskaleśniczego w sprzęt informatyczny i stosowane oprogramowanie.K1A_W11, K1A_W13. W03 Zna podstawy pracy i zastosowanie CentralnegoSystemu Planów w Lasach Państwowych K1A_W13.UmiejętnościU01 Wykonuje proste operacje na bazach testowych SILP K1A_U05, K1A_U10. U02 Posługuje się rejestratorem leśniczego.K1A_U02,K1A_U05. U03 Wykorzystuje oprogramowanie dostępne na stanowisku leśniczego do planowania i rejestrowania prostych czynnościgospodarczych K1A_U02, K1A_U04, K1A_U05, K1A_U10.Kompetencje społeczneK01 Rozumie i docenia rolę informatyki w nowoczesnym leśnictwie. K1A_K02, K1A_K13. K02 Umiejętnie użytkuje sprzęt i oprogramowaniespecjalistyczne K1A_K08, K1A_K11.

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kłapeć B., Marszałkowicz T., 1982r., "Metody programowania optymalnego w leśnictwie", wyd. PWRiL, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:INFORMATYKA W LEŚNICTWIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/6

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady z prezentacją multimedialną, W01, W02, W03, K01ćwiczenia: audytoryjne, praktyczne na bazach danych i rejestratorach leśniczego U01, U02, U03, K01, K02Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykład zaliczenie na podstawie kolokwium. W01, W02, W03, K01 Ćwiczenia zaliczenie na podstawie kolokwium i wykonania zadanych prac podczas zajęć U01, U02, U03, K01, K02Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



INFORMATYKA W LEŚNICTWIEECTS: 3 COMPUTER TECHNOLOGY IN FORESTRY







36,0 godz.







01659-11-B INŻYNIERIA LEŚNAECTS: 3 FOREST ENGINEERINGTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWInfrastruktura techniczna w lasach. Podstawowe zadania i zakres badań geotechnicznych, wybrane zagadnienia z gruntoznawstwa, robotyziemne. Budownictwo leśne i wodne. Budownictwo komunikacyjne w lasach, klasyfikacja dróg leśnych, gęstość sieci dróg leśnych, utrzymaniedróg leśnych i innych urządzeń komunikacyjnych, projektowanie szlaków zrywkowych, dróg przeciwpożarowych, posadowienie dróg w trudnychwarunkach geotechnicznych, odwodnienie powierzchniowe i wgłębne korpusu drogowego, rodzaje nawierzchni oraz ich budowa i konserwacja,sposoby umacniania skarp, mosty i przepusty, materiały budowlane. Renowacja dróg leśnych. Zbiorniki i cieki wodne w lasach. Zabezpieczenieprzeciwpożarowe lasów, wieże obserwacyjne, ujęcia przeciwpożarowe, źródła wody dla ujęć, konstrukcje przeciwpożarowych ujęć wodnych,place manewrowe. Oddziaływanie elementów inżynieryjnego zagospodarowania lasu na środowisko leśne.TREŚCI ĆWICZEŃTechnika sporządzania projektów, podstawy techniczne projektowania dróg, obliczanie wielkości promieni łuków, określanie szerokość drogi wkoronie i jezdni, trasowanie drogi na mapie i w terenie, ukształtowanie pionowe drogi, niweleta drogi - zasady projektowania, metodywykonywania wykopów i nasypów, bilansowanie mas ziemnych, rodzaje rowów, parametry rowów przydrożnych, sporządzenie projektutechnicznego drogi, oszacowanie kosztów zadania inżynieryjnego, etapy budowy drogi. Budowa ujęć wody na cele przeciwpożarowe, dobórodpowiedniego rozwiązania technicznego w zależności od rodzaju i zasobności źródła wody oraz warunków terenowych, projektprzeciwpożarowego ujęcia wody z placem manewrowym, oszacowanie kosztów zadania inżynieryjnego.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi projektowania leśnej infrastruktury inżynieryjnej w zakresie budownictwa ziemnego iwodnego, budowy dróg leśnych oraz przeciwpożarowych ujęć wody.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W05+++, R1A_U05++, R1A_U06+++, R1A_U07++, R1A_K01++, R1A_K03+, R1A_K04++,R1A_K06++, R1A_K07++, InzA_W01++, InzA_W02+++, InzA_W05+++, InzA_U05++, InzA_K01+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W04+++, K1A_U04+++, K1A_U05++, K1A_U14++, K1A_U17+++, K1A_K02+, K1A_K03++, K1A_K11+,K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę o konstrukcji i projektowaniu urządzeń i obiektów inżynieryjnych służącychgospodarce leśnej (K1A_W04). W02 - Zna podstawowe metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały stosowane podczas wykonywaniaurządzeń i obiektów technicznych służących gospodarce leśnej, a także ma podstawową wiedzę o cyklu ich życia (K1A_W04).UmiejętnościU01 - Potrafi opracować dokumentację projektową wybranych urządzeń i obiektów inżynieryjnych służących gospodarce leśnej oraz sporządzićkosztorys ich wykonania (K1A_U14, K1A_U17). U02 - Potrafi wybierać i stosować właściwe metody, technologie, narzędzia i materiały służącedo rozwiązywania prostych zadań inżynierskich przy zachowaniu należytej dbałości o stan siedlisk leśnych (K1A_U04, K1A_U05).Kompetencje społeczneK01 - Rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych w zakresie oddziaływania budowli inżynierskich na środowisko leśneoraz promocji nowoczesnego leśnictwa (K1A_K02, K1A_K03, K1A_K12). K02 - Ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty iskutki działalności inżynierskiej w lasach, w tym jej wpływ na środowisko, i związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje(K1A_K02, K1A_K11, K1A_K12).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Koczwański S., 1988r., "Inżynieria i budownictwo leśne", wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 2) Nowakowska-Moryl J.,1994r., "Budowa dróg leśnych", wyd. AR Kraków, 3) Nowakowska-Moryl J., 1996r., "Inżynieria leśna", wyd. AR Kraków, 4) Trzciński G., 2004r.,"Budownictwo leśne. Wybrane zagadnienia", wyd. SGGW, Warszawa, 5) Szewczyk J., 1998r., "Projektowanie dróg leśnych. Skrypt", wyd.SGGW, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Begemann W., Schiechtl H.M., 1999r., "Inżynieria ekologiczna w budownictwie wodnym i ziemnym", wyd. Arkady, Warszawa, 2) Żakowicz S.,Hewelke P., 2002r., "Podstawy inżynierii środowiska", wyd. SGGW, Warszawa, 3) Wiąckowski S.K., 2000r., "Przyrodnicze podstawy inżynieriiśrodowiska", wyd. S.K. Wiąckowski, Kielce, 4) Jones A., Duck R., Reed R., Weyes J., 2002r., "Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne", wyd.PWN, Warszawa, 5) Babiński St., 1987r., "Melioracje wodne w lasach", wyd. SGGW, Warszawa.

Przedmiot/moduł:INŻYNIERIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: Rok II Semestr III

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, U02, K02)ćwiczenia: ćwiczenia przedmiotowe (W02, K01), projekt praktyczny (U01)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: zaliczenie pisemne częściowo testowe, częściowo z pytaniami otwartymi (W01, U02, K02). Ćwiczenia: zaliczenie z oceną ustaloną na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za kolokwia (W02, K01) i projekty (U01).Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: matematykaWymagania wstępne: ma wiedzę w zakresiematematyki obejmującą algebrę i arytmetykę



INŻYNIERIA LEŚNAECTS: 3 FOREST ENGINEERING





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie projektów 15,0 godz.



30,0 godz.







01159-11-C JELENIOWATE W ŚRODOWISKU LEŚNYMECTS: 2,5 CERVIDS IN A FOREST ECOSYSTEMTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWRośliny drzewiaste jako element diety ssaków kopytnych. Charakterystyka i sezonowa dynamika powstawania uszkodzeń powodowanych przezkopytne. Szkoda a uszkodzenie. Metody ochrony lasu przed zwierzyną. Biotyczne i abiotyczne czynniki wpływające na rozmiar uszkodzeń odzwierzyny Zarządzanie populacją zwierząt i zagospodarowanie lasu jako sposoby ograniczania szkód. Bezpośredni i pośredni wpływ kopytnychna środowisko leśne. Jeleniowate jako gatunki dominujące.TREŚCI ĆWICZEŃKonsekwencje żerowania kopytnych dla gospodarki leśnej i ochrony przyrody. Metody szacowania rozmiaru spałowania i zgryzania.Uszkodzenia powodowane przez poszczególne gatunki dużych roślinożerców.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z charakterystyką uszkodzeń powodowanych przez kopytne w lasach. Przedstawienie przyrodniczych i ekonomicznychkonsekwencji uszkodzeń. Dostarczenie wiedzy na temat czynników wpływających na poziom uszkodzeń. Zapoznanie studentów z metodamizapobiegania uszkodzeniom powodowanym przez kopytne w lasach. Dostarczenie wiedzy na temat sposobów szacowania rozmiaru szkód.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W06+++, InzA_W02++; R1A_U03+, R1A_U04++, R1A_U05+++, R1A_U06+++, R1A_U09++, InzA_U08++; R1A_K02++, R1A_K05++, R1A_K06+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W06+++, K1A_W07+++, K1A_W08+++, K1A_W015+++; K1A_U04++, K1A_U08++, K1A_U11++,K1A_U12++; K1A_K04++, K1A_K06++, K1A_K09++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01-Rozumie znaczenie roślin drzewiastych jako elementu diety dużych roślinożerców [K1A_W06, K1A_W08]. W02-Charakteryzuje rodzajeuszkodzeń powodowanych przez duże ssaki roślinożerne w lasach [K1A_W15]. W03-Zna sposoby zapobiegania uszkodzeniom powodowanymprzez kopytne [K1A_W15, InzA_W02]. W04-Zna wpływ uszkodzeń na drzewo, drzewostanu i ekosystemu leśny [K1A_W06, K1A_W15].UmiejętnościU01-Potrafi przewidzieć skutki uszkodzeń dla wzrostu i rozwoju drzewostanów [K1A_U11, K1A_U12]. U02-Planuje sposoby ograniczaniauszkodzeń zależnie od uwarunkowań przyrodniczych i ekonomicznych [K1A_U12, InzA_U08]. U03-Potrafi określić sprawcę uszkodzeń napodstawie ich wyglądu [K1A_U11]. U04-Szacuje rozmiar szkód w terenie [K1A_U09].Kompetencje społeczneK01-Wykazuje odpowiedzialność za trwałość zasobów przyrodniczych, w zarządzaniu którymi uczestniczy [K1A_K06, K1A_K09]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Danell K., Bergström R. Duncan P. i Pastor J., 2006r., "Large herbivore ecology, ecosystem dynamics and conservation", wyd. CambridgeUniversity Press, 2) Szukiel E. , 2001r., "Ochrona drzew przed roślinożernymi ssakami", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) McShea W. J., Underwood B. H., i Rappole J. H. , 1997r., "The science of overabundance: deer ecology and population management", wyd.Smithsonian Institution Press.

Przedmiot/moduł:JELENIOWATE W ŚRODOWISKU LEŚNYMObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01159-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: Wykład, ćwiczenia audytoryjne, terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną (W01-W04)ćwiczenia: Ćwiczenia audytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja nad nimi) (U01-U02, K01), terenowe (U03-U04)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: test pisemny [W01-W04]; zaliczenie ćwiczeń: na podstawie ocen cząstkowych, sprawozdania z ćwiczeń terenowych i aktywności studenta [U01-U04, K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Łowiectwo, Ochrona lasuWymagania wstępne:




01659-11-C KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 PR IN FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres przedmiotu. Podstawowe pojęcia związane z komunikacją społeczną. Rola komunikacji społecznej w polskim leśnictwie. Prawo prasowe.Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Rola mediów społecznościowych (Facebook, Youtube etc.) w komunikacji społecznej. Komunikacjaspołeczna w Lasach Państwowych (rola CILP i RDLP). Komunikacja wewnętrzna w Lasach Państwowych.TREŚCI ĆWICZEŃJak pisać, by być czytanym – podstawowe techniki dziennikarskie. Przygotowanie informacji prasowej dla mediów. Przygotowanie konferencjiprasowej. Praktyczne wykorzystanie mediów społecznościowych w leśnictwie. Występowanie w radiu oraz w telewizji.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów ze znaczeniem komunikacji społecznej we współczesnym leśnictwie. Uwypuklenie najtrudniejszych kwestii z tymzwiązanych. Zapoznanie studentów z podstawowymi narzędziami i metodami stosowanymi w komunikacji społecznej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W07+, R1A_W08+++, R1A_U01++, R1A_U02+++, R1A_U07+, R1A_U09++, R1A_K01+, R1A_K04+,R1A_K07+, InzA_W03+, InzA_W04+, InzA_U03+, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W18+, K1A_W20+++, K1A_U04+++, K1A_U05+++, K1A_U06+++, K1A_K02+++, K1A_K08++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna uwarunkowania prawne związane z prawem prasowym oraz ochroną praw autorskich. K1A_W20 W02. Zna metody i formy przekazudotyczące ochrony środowiska. K1A_W18, K1A_W20UmiejętnościU01. Potrafi zidentyfikować problemy związane z komunikacją między leśnikami a otoczeniem. K1A_U04 U02. Potrafi w praktyce zastosowaćnajbardziej popularne narzędzia wykorzystywane w komunikacji społecznej. K1A_U06 U03. Znajduje zagadnienia związane z leśnictwemmogące zainteresować media i otoczenie zewnętrzne. K1A_U04, K1A_U05Kompetencje społeczneK01. Rozumie i docenia rolę komunikacji społecznej prowadzonej w Lasach Państwowych w promocji nowoczesnego leśnictwa. K1A_K02 K02.Szanuje prawa autorskie. K1A_K08

LITERATURA PODSTAWOWA1) Cianciara J., Uścicka B., , 1999r., "Komunikacja społeczna : komunikowanie się z mediami w praktyce", wyd. Wydawnictwo „Astrum",t.Wrocław.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Goban–Klas T., , 1999r., "Media i komunikowanie masowe : teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu.", wyd. Wydawnictwo NaukowePWN, t.Kraków.

Przedmiot/moduł:KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W LEŚNICTWIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: z prezentacją multimedialną [W01, W02]ćwiczenia: audytoryjne, praktyczne treningi kontaktów z mediami, przygotowanie informacji dla mediów, wywiady [U01, U02, U03, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęćwiczenia zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych z przygotowania do zajęć praktycznych [U01, U02, U03, K01, K02] wykłady zaliczenie z cząstkowych ocen uzyskanych podczas kolokwiów [W01, W02]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: przedmioty humanistyczneWymagania wstępne:



KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 PR IN FORESTRY







28,0 godz.







01659-11-CFS LASY PRYWATNE W POLSCE - ASPEKTY PRAWNE, EKONOMICZNE I PRZYRODNICZE

ECTS: 2,5 PRIVATE FORESTS IN POLANDTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCharakterystyka lasów prywatnych w Polsce oraz wybranych krajach UE. Źródła danych o lasach prywatnych (dane Głównego UrzęduStatystycznego, wyniki Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów, dane Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, starostwa, PGLLP). Podstawy prawne, nadzór oraz gospodarka w lasach niepaństwowych – Ustawa o lasach, zasady powierzania nadzoru nad lasamiprywatnymi PGLLP. Społeczne, ekonomiczne oraz przyrodnicze uwarunkowania gospodarki leśnej w lasach prywatnych własności osóbfizycznych – wyniki badań w reprezentatywnej losowej próbie rolników posiadających lasy. Mechanizmy pomocy finansowej dla właścicieli lasówprywatnych – PROW. Zrzeszenia oraz wspólnoty leśne – charakterystyka, podstawy prawne, sposób funkcjonowaniaTREŚCI ĆWICZEŃPlan zalesień gruntów rolnych – cel, zasady sporządzania. Zasady sprawowania nadzoru nad lasami prywatnymi powierzonego przez starostwanadleśnictwom PGLLP – ćwiczenia terenowe. Uproszczony Plan Urządzenia Lasu – dokument planistyczny i gospodarczy lasów prywatnych.Zasady ustalania strat i wartości odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę. Efekty ekonomiczne i gospodarcze w lasachprywatnych –ćwiczenia terenoweCEL KSZTAŁCENIAUmiejętność charakteryzowania lasów prywatnych oraz podstaw prawnych i funkcjonowania. Zrozumienie uwarunkowań i funkcjonowaniagospodarki leśnej w lasach prywatnych. Umiejętność uzyskiwania pomocy finansowej dla właścicieli prywatnych. dokonania oceny ryzykachorobowego w drzewostanie. Możliwość dokonania wyboru formy zrzeszeń wspólnotowych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W03, R1A_W04, R1A_W05++, R1A_W06++, R1A_W07++, InżA_W02++, InżA_W03+,InżA_W04+, InżA_W05+, R1A_U01++, R1A_U06++, R1A_U07++, InżA_U01++, , InżA_U06+, InżA_U07+, R1A_K03++, R1A_K04++, R1A_K05++, R1A_K06++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+, K1A_W05+, K1A_W06++, K1A_W09+, K1A_W12++, K1A_W15++, K1A_W18+, K1A_W19+,K1A_U02++, K1A_U04+, K1A_U12+, K1A_U13++, K1A_U17++, K1A_K05++, K1A_K06, K1A_K10+, K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna mechanizmy funkcjonowania gospodarstwa leśnego na terenie prywatnym [K1A_W02, K1A_W05, K1A_W06, InżA_W02]. W02Zdobywa wiedzę dotyczącą uwarunkowań i zasad ochrony zasobów leśnych oraz zrozumienia przebiegu procesów zachodzących wekosystemach leśnych lasów prywatnych [K1A_W07, K1A_W15, InżA_W03, InżA_W04, InżA_W05].UmiejętnościU01 Posiada umiejętności w szeroko rozumianym zakresie gospodarowania w lasach prywatnych [K1A_U01, InżA_U01, INżA_U06, InżA_U07].U02 Dba o zachowanie trwałości funkcjonowania ekosystemów leśnych w aspekcie ekologicznym (różnorodność biologiczna ekosystemówleśnych), społecznym (miejsce rekreacji, itp.) i ekonomicznym (różne formy użytkowania lasu) w lasach prywatnych [K1A_U12, K1A_U13,K1A_U17].Kompetencje społeczneK01 Wykazuje zdolność samodzielnego i zespołowego wykorzystania wiedzy z zakresu ekonomiki i gospodarowania w lasach prywatnych doopracowywania projektów i prostych zadań badawczych, a także kształtowania postaw społecznych funkcjonowania ekosystemu leśnego wlasach prywatnych [K1A_K06, K1A_K10, K1A_K12. InżA_K01].


Przedmiot/moduł:LASY PRYWATNE W POLSCE - ASPEKTY PRAWNE, EKONOMICZNE I PRZYRODNICZEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS


Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacja multimedialną [W01, W02, K01]ćwiczenia: ćwiczenia kameralne [U01, U02, K01] i terenowe[U01, U02, K01], seminaria studentów i dyskusja [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: test [W01, W02], ćwiczenia - oceny cząstkowe za aktywność na seminariach[U01, U02, K01], test [U01, U02, K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Ekonomika leśnictwaWymagania wstępne:




01659-11-C MARKETING PRODUKTÓW LEŚNYCHECTS: 2,5 FOREST PRODUCTS MARKETINGTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWGeneza i definicje marketingu, charakterystyka rynku produktów i usług gospodarstw leśnych, analiza zasobów i otoczenia przedsiębiorstw,planowanie strategiczne w ramach zarządzania produktem, systemy certyfikacji surowca leśnego, możliwości budowania strategiikonkurencyjnej w oparciu o produkty leśne, dystrybucja produktów gospodarstwa leśnego, dystrybucja drewna, kreowanie cen na rynkudrzewnym oraz strategie cenowe na inne produkty i usługi leśne, komunikacja i promocja produktów i usług leśnych, zmiany zachodzące wmarketingu produktów i usług leśnych.TREŚCI ĆWICZEŃNa ćwiczeniach studenci zapoznają się z instrumentami stosowanymi w budowaniu strategii marketingowej przedsiębiorstwa uwzględniającejspecyfikę branży leśnej oraz przygotowują projekt analizy strategicznej produktów lub usług leśnych.CEL KSZTAŁCENIAPrezentacja strategii marketingowych stosowanych na rynku usług i produktów leśnych oraz instrumentów wspierających zarządzanieorganizacjami w leśnictwie.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W07+, R1A_W09++; R1A_U01++, R1A_U02+, R1A_U05++, R1A_U06+, R1A_U07+++;R1A_K01+, R1A_K02++, R1A_K07+, R1A_K08++;Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W19++; K1A_U04++, K1A_U05++, K1A_U17+; K1A_K02+, K1A_K03+++, K1A_K13++;

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student zna zasady strategii marketingowych (K1A_W19). W02 Student zna pojęcia z zakresu marketingu. Student poznaje specyfikęmarketingu w leśnictwie (K1A_W02).UmiejętnościU01 Student potrafi wskazać elementy wyróżniające marketing w przedsiębiorstwach i gospodarstwach leśnych (K1A_U17). U02 Student potrafistosować metody pracy z zakresu zarządzania i planowania strategicznego (K1A_U05). U03 Student potrafi zbudować strategię zarządzaniaproduktem i usługami leśnymi K1A_U04).Kompetencje społeczneK01 Student jest przekonany o znaczeniu strategii marketingowych w działaniach przedsiębiorstw (K1A_K02). K02 Student jest świadomywpływu mechanizmu rynkowego na decyzje podejmowane przez przedsiębiorców. Student ma świadomość powiązania decyzji konsumentów zpodejmowaniem decyzji marketingowych w przedsiębiorstwach (K1A_K13). K03 Student potrafi samodzielnie i w grupie rozwiązywać problemy zzakresu działań marketingowych (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kotler Ph, 2005r., "Marketing", wyd. Wyd. Rebis, Warszawa , 2) Hutt M.D., Speh T.W., 1997r., "Zarządzanie marketingiem. Strategia rynkudóbr i usług przemysłowych", wyd. PWN, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Robert Kozielski (red), 2011r., "Wskaźniki marketingowe", wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa, 2) Knecht Z, 2005r., "Zarządzanie iplanowanie marketingowe", wyd. Wyd. C.H. Beck, Warszawa.

Przedmiot/moduł:MARKETING PRODUKTÓW LEŚNYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady audytoryjne (W01, W02, U01, K01, K02), film (W01, W02)ćwiczenia: praca indywidualna (W02) , praca w małych grupach (U02, U03, K03) , studia przypadków (U01, U02) , dyskusja (W02, U03, K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzaliczenie z oceną wykłady: zaliczenie na podstawie testu (W01, W02) ćwiczenia: kolokwium (W02, U01), wykonanie pracy zaliczeniowej (przygotowanie projektu i jego prezentacja)(U02, U03)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



MARKETING PRODUKTÓW LEŚNYCHECTS: 2,5 FOREST PRODUCTS MARKETING







20,0 godz.







01659-11-B MASZYNOZNAWSTWO LEŚNEECTS: 2,5 FOREST MACHINERYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWprowadzenie do techniki leśnej. Narzędzia do uprawy i pielęgnacji gleby. Maszyny do przygotowywania gleby pod odnowienia i zalesienia.Narzędzia i maszyny stosowane w szkółkach leśnych. Narzędzia i maszyny do umieszczania sadzonek w glebie. Maszyny i urządzenia doochrony i pielęgnacji lasu. Maszyny i narzędzia do zbioru i pozyskiwania nasion. Maszyny i urządzenia do pozyskiwania drewna.TREŚCI ĆWICZEŃŚrodki techniczne wykorzystywane w szkółkach leśnych - nośniki narzędzi i ciągniki szkółkarskie, środki techniczne do nawożenia, uprawygleby, siewu i pielęgnacji zasiewów, szkółkowania, podcinania korzeni, do chemicznej ochrony sadzonek oraz do wyorywania i wyjmowaniasadzonek. Narzędzia i maszyny do zakładania upraw leśnych – karczowniki, wycinarki, zgrabiarki, rozdrabniacze, pługi, pogłębiacze,glebofrezarki, maszyny i narzędzia do przygotowywania placówek, siewniki, sadzarki i świdry glebowe. Narzędzia i maszyny do pielęgnowaniaupraw leśnych i drzewostanów - brony pielęgnacyjne, kosy spalinowe, kosiarki, podkrzesywarki, pilarki specjalne oraz opryskiwacze. Maszyny inarzędzia stosowane przy pozyskiwaniu owoców i nasion drzew leśnych - podnośniki, otrząsacze, aspiratory, maceratory, wyłuszczarki,odskrzydlacze, czyszczalnie i separatory wodne. Wysokowydajne maszyny do pozyskiwania drewna - maszyny następujących firm: JOHNDEERE, PONSSE, VALMET, GREMO, LOGSET, VIMEK itp.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie podstawowych wiadomości o maszynach stosowanych w pracach leśnych. Przedstawienie wymagań stawianych poszczególnymgrupom maszyn oraz zaprezentowanie budowy, zasady działania, regulacji i funkcjonowania wybranych środków technicznych stosowanych wprodukcji leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W05++; InzA_W01+; InzA_W02++; InzA_W05+; R1A_U02+; R1A_U06++; R1A_U07++; InzA_U06++;R1A_K02+; R1A_K06++; InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W12++; K1A_W14+; K1A_U05+; K1A_U14++; K1A_K03+; K1A_K11++;

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01: dysponuje aktualną wiedzą na temat środków technicznych wykorzystywanych w leśnictwie (K1A_W14, KInz_W03). W02: zna zasadywykorzystywania środków technicznych przeznaczonych do prac wykonywanych w leśnictwie (K1A_W12, K1A_W14, KInz_W02, KInz_W03).UmiejętnościU01: umie użytkować środki techniczne stosowane w pracach leśnych (K1A_U14). U02: potrafi dobrać wyposażenie techniczne do specyfikidanego zakładu usług leśnych (K1A_U05, K1A_U14).Kompetencje społeczneK01: ma świadomość wpływu środków technicznych używanych w leśnictwie na kształtowanie i stan środowiska naturalnego (K1A_K11). K02:jest zdolny do pracy samodzielnej (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Więsik J., Aniszewska M., 2011r., "Urządzenia techniczne w produkcji leśnej", wyd. Wydawnictwo SGGW, t.Tom 1 Urządzenia do hodowli iochrony lasu, 2) Więsik J., 1993r., "Maszyny leśne", wyd. Wydawnictwo SGGW, t.Część I Maszyny do uprawy i pielęgnacji gleby, 3) Więsik J.,1991r., "Maszyny leśne", wyd. Wydawnictwo SGGW, t.Część II Maszyny do hodowli i ochrony lasu, 4) Laurow Z., 1999r., "Pozyskiwanie drewnai podstawowe wiadomości o jego przerobie", wyd. Wydawnictwo SGGW, 5) Więsik J., 2005r., "Pilarki przenośne Budowa i eksploatacja", wyd.Fundacja Rozwój SGGW, 6) Sztyber J.F., 2007r., "Narzędzia i maszyny do głównych operacji pozyskiwania drewna: notatki autoryzowane", wyd.Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 7) Kocjan H., 2008r., "Prace przygotowawcze do odnowień i zalesień, sposoby i technika sadzeniaoraz pielęgnacja upraw", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 8) Suwała M. (red.), 2000r., "Poradnik użytkowanialasu", wyd. Oficyna Edytorska "Wydawnictwo Świat", 9) Suszka B., 2000r., "Nowe technologie i techniki w nasiennictwie leśnym", wyd. BoguckiWydawnictwo Naukowe S.C., 10) Szumicki D., Urbaniak W., 2006r., "Budowa i obsługa techniczna forwarderów i harwesterów", wyd. OśrodekSzkolenia Operatorów Maszyn Leśnych, 11) Pismo Przedsiębiorców Leśnych, "Czasopismo "Drwal"".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Hoffman L., 2006r., "Zasady i techniki pracy maszynami wielooperacyjnymi", wyd. Ośrodek Szkolenia Operatorów Maszyn Leśnych, 2) KapralJ., Wiśniewski J., Krzypkowski A., Cudak K., 2006r., "Maszynowe technologie pozyskiwania drewna", wyd. Ośrodek Szkolenia OperatorówMaszyn Leśnych, 3) Basiński J., 2009r., "Operator pilarki do ścinki drzew", wyd. Wydawnictwo KaBe, 4) Dyrekcja Generalna LasówPaństwowych, 2008r., "Poradnik dla operatora maszyn leśnych agregatowanych na ciągnikach", wyd. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy LasówPaństwowych, 5) Giefing D.F., 1999r., "Podkrzesywanie drzew w lesie", wyd. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 6) Moskalik T.,2004r., "Model maszynowego pozyskiwania drewna w zrównoważonym leśnictwie polskim", wyd. Wydawnictwo SGGW.

Przedmiot/moduł:MASZYNOZNAWSTWO LEŚNEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III / 5

Rodzaje zajęć: wykłady i ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z użyciem technik multimedialnych (W01, W02, K01)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne z użyciem technik mullimedialnych (W02, U01, U02, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęPrzedmiot kończy się pisemnym zaliczeniem ćwiczeń (W02, U01, U02, K01, K02) oraz piemnym zaliczeniem treści wykładowych (W01, W02, K01)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: gleboznawstwo leśne, inżynieria leśna, produkcyjność lasuWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Maszyn Roboczych i Procesów Separacjiadres: ul. Michała Oczapowskiego 11, pok. 106, 10-719 Olsztyntel./fax 523-48-18Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Zdzisław KaliniewiczOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Dopuszczalna nieobecność na 2 godzinach zajęć z ćwiczeń laboratoryjnych


MASZYNOZNAWSTWO LEŚNEECTS: 2,5 FOREST MACHINERY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Udział w konsultacjach 1,0 godz.

- Udział w wykładach 15,0 godz.

- Udział w ćwiczeniach (laboratoryjnych) 15,0 godz.

31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do zaliczenia pisemnego wykładu 6,0 godz.

- Przygotowanie do zaliczenia pisemnego ćwiczeń 6,0 godz.

- Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 20,0 godz.

32,0 godz.







01659-11-CFW MATERIA ORGANICZNA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCHECTS: 3 ORGANIC MATTER IN FOREST ECOSYSTEMSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPodstawowe pojęcia i definicje. Źródła materii organicznej w lesie. Udział związków organicznych w obiegu materii i przepływie energii. Procesytransformacji materii organicznej. Właściwości i skład materii organicznej i związków humusowych w glebie leśnej. Rola materii organicznej wekosystemie leśnym (ekologiczna, glebowa, środowiskowa). Sekwestracja składników organicznych w ekosystemie leśnym. Typy i formypróchnicy gleb leśnych i ich związek z trofizmem siedliska. Zagrożenia wynikające z uszczuplenia zasobów materii organicznej.TREŚCI ĆWICZEŃZasoby materii organicznej i metody ich oznaczania. Metody frakcjonowania i oznaczania zawartości próchnicy w glebie. Metody oznaczaniamasy opadu roślinnego. Makroskopowe rozpoznawanie próchnic leśnych. Hydrofobowość ściółek leśnych i jej związek z zagrożeniempożarowym.CEL KSZTAŁCENIAOpanowanie wiedzy z zakresu powstawania, obiegu, przemian, roli oraz metod ilościowej i jakościowej oceny materii organicznej i jej frakcji wekosystemach leśnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W05+++, R1A_W06+++, R1A_U01++, R1A_U04++,R1A_U05++, R1A_U09+, R1A_K01++, R1A_K02+++, InzA_U01+,Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W03++, K1A_W06++, K1A_W10+++, K1A_W16+++, K1A_U01++, K1A_U06+, K1A_U08++, K1A_U10++, K1A_K01++, K1A_K03++, KInz_U03+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma wiedzę o procesach zachodzących w środowisku leśnym (K1A-W01), W03, W04 - opisuje związek lasu ze środowiskiem glebowym(K1A_W03, K1A_W06), W05 - zna podstawowe parametry charakteryzujące środowisko leśne (K1A_W10), W06 - ma wiedzę o roli i znaczeniuśrodowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz o jego zagrożeniach, posiada wiedzę na temat roli iznaczenia materii organicznej w środowisku przyrodniczym, funkcji, jakie materia organiczna pełni w ekosystemie leśnym (K1A_W16).UmiejętnościU01 - Potrafi wykorzystywać informacje pochodzące z różnych źródeł w ocenie materii organicznej ekosystemów leśnych (K1A_U01), U04 -wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadanie projektowe, student posiada zdolność identyfikacji róznych typów i form materiioragnicznej w ekosytemie leśnym, potrafi stosować odpowiedznie metody badawcze w celu określenia stanu siedliska leśnego i jakości materiiorganicznej (K1A_U08), U05 - stident identyfikuje zjawiska wpływające na stan środowiska leśnego (K1A_U10), U09 - umie przygotowaćwystąpienia ustne (K1A_U06), InzA_U01 - potrafi wykonywać zadania projektowe i eksperymentalne (KInz_U03)Kompetencje społeczneK01 - student ma świadomość potrzeby doszkalania się (K1A_K01), K02 - Potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując w niej różne role,student potrafi samodzielnie dokonać oceny zmain zachodzących w siedlisku leśnym i określić skutki tych zmian, ma świadomość znaczeniajakości materii organicznej w ekosystemi leśnym w kontekście stanu śodowiska (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. , 2004r., "Badania ekologiczno-gleboznawcze", wyd. Wyd. Nauk. PWN,Warszawa, s.344, 2) Dobrzański B., Zawadzki S. , 1999r., "Gleboznawstwo", wyd. PWRiL, Warszawa, 3) Turski R. , 1996r., "Substancjaorganiczna i jej znaczenie w ekosystemach.", wyd. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, KGiCR, t.437, s.375-381, 4) -, 2000r.,"Klasyfikacja gleb leśnych Polski", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, W-wa , 5) Uggla H., Uggla Z. , 1980r., "Gleboznawstwoleśne", wyd. PWRiL, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Dziadowiec H., Gonet S., 1999r., "Przewodnik metodyczny do badań materii organicznej gleb.", wyd. Prac. Kom. Nauk. PTG, Warszawa, t.120, s.65, 2) Brożek S., Zwydak M., 2003r., "Atlas gleb leśnych Polski.", wyd. CILP. Warszawa, s.467, 3) Prusinkiewicz Z. , 1988r.,"Wielojęzyczny słownik terminów z zakresu próchnic leśnych.", wyd. PWN, Warszawa, s.195, 4) Drozd J., Weber J., 1996r., "The role of humicsubstances in the ecosystem and in environmental protection.", wyd. PTSH Wrocław.

Przedmiot/moduł:MATERIA ORGANICZNA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFW


Rodzaje zajęć: wyklady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny; prezentacje multimedialne (W01, W03, W06, U05, K01)ćwiczenia: wykonywanie doświadczeń, analiz i projektów, rozpoznawanie materiałów w terenie, praca w grupie (W03, W04. W05, U01, U04, U05, InzA_U01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzaliczenie na podstawie wykonanej pracy praktycznej i ocen cząstkowych (W01, W03, W04, W06, U04, U05, U09, K01, InzA_U01)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: gleboznawstwo z geomorfologią, typologia leśna, botanika leśnaWymagania wstępne: znajomość wyróżniania siedliskleśnych

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Glebadres: pl. Łódzki 3, pok. 109, 10-727 Olsztyntel. 523-38-79, fax 523-48-21Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Barbara Magdalena KaliszOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Liczebnośc grup – 10-15 osób ze względu na formę zajęć – laboratoryjne i praktyczne


MATERIA ORGANICZNA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCHECTS: 3 ORGANIC MATTER IN FOREST ECOSYSTEMS





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie wyników doświadczeń i analiz, przygotowanie sprawozdań 8,0 godz.


- przygotowanie do zaliczenia przedmiotu: materiał wykładowy stanowi integralną część zagadnień realizowanych podczas ćwiczeń i zaliczany jest równolegle w trakcie kolokwiów

5,0 godz.


35,0 godz.







01659-11-B METEOROLOGIA I KLIMATOLOGIAECTS: 3,5 METEOROLOGY AND CLIMATOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres i zadania meteorologii w naukach leśnych. Promieniowanie słoneczne i jego rozkład. Ciepło, a temperatura. Parowanie, obieg wody irozkład opadów. Cyrkulacja atmosferyczna i ruch mas powietrza. Przewidywanie pogody – synoptyka. Klimat, jego zmiany i ich wpływ naobszary leśne. Bonitacja klimatyczna i wskaźniki klimatyczne. Niesprzyjające warunki klimatyczne dla upraw wegetacji lasu. Mikroklimat itopoklimat w lesie. Prognozy występowania ekstremalnych warunków klimatycznych w Polsce. System informacji o zagrożeniach pogodowychdla lasów, fenologia leśna.TREŚCI ĆWICZEŃObserwacje i pomiary na stacji meteorologicznej. Aktynometria. Temperatura powietrza i kreślenie izoterm. Parowanie i wilgotność, produktykondensacji pary wodnej, opady atmosferyczne. Ciśnienie atmosferyczne i jego wahania. Ruch mas powietrza. Przewidywanie pogody -synoptyka. Obliczanie wskaźników wymiany energetycznej i gazowej w lesie. Prognozowanie zjawisk szkodliwych dla leśnictwa,, okresówposusznych i suchych. Wyodrębnianie obszarów sprzyjających i ograniczających gospodarkę leśną. Meteorologia w służbie leśnictwaCEL KSZTAŁCENIACelem kształcenia jest przekazanie wiedzy, nauczenie umiejętności i wpojenie kompetencji w zakresie wzajemnego kształtowania relacjipomiędzy obszarami leśnymi, a atmosferą dla wykorzystania ich w efektywnym kształtowaniu gospodarki leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_W06++, R1A_U04++, R1A_K01++, R1A_K07++, R1A_K03++, InzA_W02+, RInzA_U03+,Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W03++, K1A_W10++, K1A_W15++, K1A_U07++, K1A_U08++, K1A_K01++, K1A_K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma wiedzę na poziomie ogólnym o zasadach funkcjonowania systemu pogodowo-klimatycznego K1A_W01, K1A_W03), . W02 - Objaśniana czym polega wrażliwość ekosystemów leśnych na stany pogody o różnej skali presji, rozumie istotę i genezę oddziaływania lasów na klimatlokalny i globalny. Identyfikuje stany pogodowe kształtujące pozytywnie i negatywnie wszelkie stany rozwojowe kompleksów leśnych orazwykonywane w nich zadania z zakresu gospodarki leśnej.(K1A_W10, K1A_W15, KInzA_W01)UmiejętnościU01 - posiada umiejętności posługiwania się aparaturą meteorologiczną, opracowywania wyników obserwacji, a także z zakresu analizysynoptycznej K1A_U07, K1A_U08, . U02 - umie praktycznie wykonywać procedury stosowane na profesjonalnej stacji meteorologicznej(K1A_U07, K1A_U08, KInzA_U01).Kompetencje społeczneK01 - osiada kompetencje pozwalające ze zrozumieniem stosować i wpływać na środowisko, w którym pracuje, w zakresie zasad właściwegopodejścia do kwestii pogodowo -klimatycznych (K1A_K01, K1A_K14,KInzA_K01). K02- ma kompetencje rzeczowego i odpowiedzialnegostosunku do współczesnych problemów klimatycznych, przyjmując właściwą postawę wobec zróżnicowanych poglądów na tę kwestię (K1A_K01,K1A_K14,KInzA_K01).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Woś A., 2002r., "Meteorologia dla geografów", wyd. PWN, 2) Woś A., 1999r., "Klimat Polski", wyd. PWN, 3) Kożuchowski K., 2005r.,"Meteorologia i klimatologia", wyd. PWN, 4) O’Hare G., Sweeney J., Wilby R., , 2005r., "Weather climate and climate change", wyd. Perason, 5)Szwejkowski Z., 2004r., "Pogoda, klimat i środowisko", wyd. Wydaw. UWM, 6) Tomanek J., 1966r., "Meteorologia leśna", wyd. PWRiL, 7)Szwejkowski Z., Dragańska E., 2012r., "Zeszyt do ćwiczeń z meteorologii i klimatologii", wyd. Wydawn. UWM.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Bac S., Rojek M, 1996r., "Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska", wyd. Wydawn. AR Wroc., 2) Kaczorowska Z., 1986r., "Pogoda iklimat", wyd. PWN, 3) Schonewise , 1997r., "Klimat i człowiek", wyd. Prószyński i S-ka.

Przedmiot/moduł:METEOROLOGIA I KLIMATOLOGIAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykłady/ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład monograficzny z projekcją slajdów i innych materiałów multimedialnych (W01, W02)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, praktyczne, w tym min. 2 godziny zajęć terenowych na stacji IMGW (U01,U02,K01,K02)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminStudent wykona zadania praktyczne zgodnie z harmonogramem ćwiczeń (U01, U02, K01, K02), po uzyskaniu oceny pozytywnej przystąpi do pisemnego egzaminu z przedmiotu (W01,W02). Forma egzaminu testowa (pierwsze podejści), ustna (kolejne poprawki)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Meteorologii i Klimatologiiadres: pl. Łódzki 1, pok. 6, 10-727 Olsztyntel./fax 523-33-58Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Zbigniew Szwejkowski, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


METEOROLOGIA I KLIMATOLOGIAECTS: 3,5 METEOROLOGY AND CLIMATOLOGY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- godziny kontaktowe 30,0 godz.

30,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- samodzielna praca 15,0 godz.

15,0 godz.







01659-11-C MEZOKLIMAT LASUECTS: 2,5 FOREST MESOCLIMATETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCele, zadania oraz znaczenie meteorologii w leśnictwie. Wrażliwość ekosystemu leśnego na warunki pogodowe. Czynniki mikroklimatyczne itopoklimatyczne. Rola mas powietrza w kształtowaniu klimatu Polski. Klimat Polski i jego regionalizacja. Przestrzenne zróżnicowanie elementówklimatycznych na obszarze Polski. Klimat lokalny. Klimat lasu (mikroklimat zrębów, gniazd, polan, ściany lasu). Dobowy i roczny przebiegelementów meteorologicznych w lesie. Wpływ lasu na makro i mikroklimat. Intercepcja i retencja. Melioracje mikroklimatyczne. Rola lasu wkształtowaniu warunków pogodowych. Zagrożenia pogodowe lasu.TREŚCI ĆWICZEŃZasady lokalizacji posterunku mikroklimatycznego, ekspozycja aparatury, kontrola urządzeń, organizacja pomiarów, przygotowanie dziennikaobserwatora, opis warunków przyrodniczo-geograficznych w sąsiedztwie punktu pomiarowego. Pomiary, obserwacje i wyznaczanie wskaźnikówklimatycznych gospodarstwa leśnego. Obliczanie i charakterystyka wskaźników klimatu solarnego, klimatu temperaturowego, klimatupluwialnego, huminowego, ewaporacyjnego oraz klimatu anemologicznego lasu. Wyznaczanie klimatycznego bilansu wodnego. Charakterystykaniekorzystnych warunków pogodowych sprzyjających powstawaniu zagrożeń w lesie. Omówienie specyfiki zmian wartości niektórych elementówklimatu pod wpływem budowy i składu gatunkowego drzewostanu.CEL KSZTAŁCENIACelem przedmiotu jest przekazanie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji w zakresie mechanizmów funkcjonowania klimatu lasu, niezbędnychdla właściwego podejścia do zadań z zakresu leśnictwa, wszędzie tam gdzie czynnik pogodowo-klimatyczny odgrywa znaczącą rolę.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W04+, R1A_U01+, R1A_U07+, R1A_U04+, R1A_K05+Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W06++, K1A_U04+, K1A_U07+, K1A_K09+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - posiada wiedzę z pełnego zakresu składającego się na system pogodowy i klimatyczny charakterystyczny dla ekosystemu leśnego wwymiarze wystarczającym dla osób, które spełniać mają zadania zawodowe w zakresie leśnictwa ze szczególnym uwzględnieniem osóbobsługujących leśne systemy monitoringu warunków meteorologicznych (K1A_W03, K1A_W06).UmiejętnościU01 - Posiada podstawowe umiejętności posługiwania się meteorologiczną aparaturą pomiarową, opracowywania wyników obserwacji,wyznaczania wskaźników klimatycznych dla gospodarstwa leśnego oraz ich interpretacji. U02 - umie wykonać podstawowe procedurystosowane na profesjonalnej stacji meteorologicznej (K1A_U04, K1A_U07)Kompetencje społeczneK01 - osiada kompetencje pozwalające ze zrozumieniem interpretować relacje zachodzące miedzy warunkami pogodowymi a środowiskiemleśnym, kompetencje pozwalające na propagowanie, w środowisku którym pracuje, zasad właściwego podejścia do kwestii pogodowo-klimatycznych; szczególnie zaś uzyska kompetencje rzeczowego i odpowiedzialnego stosunku zagrożeń wynikających z niekorzystnychwarunków pogodowych a także do współczesnych problemów klimatycznych (K1A_K09).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Puchalski T., Prusinkiewicz Z. , 1982r., "Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL", wyd. PWRiL, 2) Tomanek J., 1972r.,"Meteorologia i klimatologia dla leśników", wyd. PWRiL, 3) Kożuchowski K.,, 1998r., "Atmosfera, klimat, ekoklimat", wyd. PWN, 4) Bednarek A.,Huculak W., Makowiec M., 1979r., "Materiały do ćwiczeń z meteorologii i klimatologii lesnej", wyd. PWRiL.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) O’Hare G., Sweeney J., Wilby R., , 2005r., "Weather climate and climate change", wyd. Pearson, 2) Bac S., Rojek M., 1999r., "Meteorologia iklimatologia w inżynierii środowiska", wyd. Wydawnictwo AR Wrocław, 3) Schönweise Ch. D., , 1997r., "Klimat i człowiek", wyd. Prószyński i s-ka.

Przedmiot/moduł:MEZOKLIMAT LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład monograficzny ilustrowany materiałami multimedialnymi (W01, K01)ćwiczenia: laboratoryjne z pomiarami danych i wyliczaniem parametrów (U01, U02, k01)inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęZaliczenie ćwiczeń praktycznych na postawie sprawdzianów okresowych i następnie uzyskanie oceny pozytywnej ze sprawdzianu wiedzy (W01), umiejętności (U01, U02) i projektu kompetencji (K01) z zakresu całego przedmiotuLiczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: meteorologia i klimatologiaWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Meteorologii i Klimatologiiadres: pl. Łódzki 1, pok. 6, 10-727 Olsztyntel./fax 523-33-58Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Zbigniew Szwejkowski, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:



01659-11-CFS MIKORYZY I MIKORYZACJA - ASPEKTY PRZYRODNICZE I GOSPODARCZE

ECTS: 2,5 MYCORRHIZA – ECOLOGICAL AND ECONOMICAL ASPECTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWMikoryza – rola i funkcje. Symbioza i konkurencja pokarmowa. Różnorodność mikoryz. Ekologiczne uwarunkowania funkcjonowania mikoryzy.Wpływ czynników zewnętrznych na mikoryzę. Mikoryza naturalna i indukowana. Mikoryzacja – wykorzystanie praktyczne. Plusy i minusysztucznej mikoryzacji.TREŚCI ĆWICZEŃRóżnicowanie struktury mikoryz drzew leśnych. Rozpoznawanie mikoryz na podstawie wyglądu. Metody mikoryzacjiw praktyce gospodarczej.CEL KSZTAŁCENIAZrozumienie roli mikoryzy w życiu drzewa i drzewostanu. Umiejętność rozróżnienia mikoryz. Umiejętność oceny wpływu czynników naturalnych iantropogenicznych w kształtowaniu stanu mikotrofizmu. Umiejętność wyboru metody mikoryzacji. Umiejętność nadzoru w zakresiewykonywanych zabiegów gospodarczych w różnych warunkach środowiska w aspekcie trwałości układów mikoryzowych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W06++, InżA_W02++, InżA_W05++, R1A_U01++, R1A_U04++, R1A_U06++, R1A_U07+++, InżA_U01++, InżA_U03++, InżA_U05+, InżA_U07+, R1A_K04++, R1A_K06+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W06+++, K1A_W07++, K1A_W09++, K1A_W15++, K1A_U04++, K1A_U08+, K1A_U12+++, K1A_K06++, K1A_K06+, K1A_K07++, K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna mechanizmy funkcjonowania mikoryz w zespołach leśnych oraz rozumie wpływ czynników egzo- i endogenicznych na stanmikotrofizmu [K1A_W06, InżA_W02, InżA_W05]. W02.Rozumie i wyjaśnia przyczyny uszkodzenia mikoryz [K1A_W07]. W03.Zdobywa wiedzędotyczącą wpływu symbiozy mikoryzowej na funkcjonowanie ekosystemu leśnego [K1A_W09]. W04.Rozumie wpływ zjawisk zewnętrznych natrwałość mikoryz i ich wpływ na las [K1A_W15].UmiejętnościU01. Potrafi ocenic stan mikotrofizmu drzew [K1A_U04],U02. Wykonuje zadania ochronne i stymulujące rozwój mikoryz oraz zachowanietrwałości mikotrofizmu w środowisku leśnym[K1A_U08, K1A_U12, InżA_U01, InżA_U03, InżA_U05, InżA_U07Kompetencje społeczneK01. Wykazuje odpowiedzialnośc za trwałość zasobów przyrodniczych w zarządzaniu którymi uczestniczy [K1A_K06, K1A_K07, K1A_K12]


Przedmiot/moduł:MIKORYZY I MIKORYZACJA - ASPEKTY PRZYRODNICZE I GOSPODARCZEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFS


Rodzaje zajęć: wykład multimedialny, ćwiczenia audytoryjne, seminariaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną [W01-W04]ćwiczenia: Ćwiczenia laboratoryjne (morfotypowanie) [U01; K01] prezentacje studentów [U01, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłądy - test [W01-W04], zaliczenie ćwiczen na podstawie ocen cząstkowych [U01; K01]i aktywności na seminariach[U01; K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Mikrobiologia leśna, Fitopatologia leśnaWymagania wstępne:




01659-11-B MIKROBIOLOGIA LEŚNAECTS: 4 FOREST MICROBIOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCharakterystyka bakterii, grzybów i wirusów. Metabolizm drobnoustrojów. Zagrożenie środowiska przez toksyny wytwarzane przez bakterie igrzyby. Różnorodność mikrobiologiczna siedlisk leśnych. Właściwości mikrobiologiczne gleb leśnych. Rola i znaczenie mikroorganizmów wekosystemach leśnych. Biochemiczne właściwości gleb. Bakterioryza. Mikoryza. Występowanie drobnoustrojów w różnych ekosystemach. Roladrobnoustrojów w utrzymywaniu homeostazy. Woda jako środowisko życia drobnoustrojów. Rola drobnoustrojów w przemianach związkówmineralnych i organicznych w glebie oraz w zbiornikach wodnych. Charakterystyka drobnoustrojów biorących udział w biogeochemiipierwiastków. Znaczenie drobnoustrojów w utylizacji odpadów i ścieków oraz w procesach remediacji. Powietrze jako środowisko życiadrobnoustrojów. Mikroorganizmy runa leśnego. Znaczenie drobnoustrojów epifitycznych. Znaczenie mikrobiologii w powiększaniu zasobówżywności.TREŚCI ĆWICZEŃMikroskop i mikroskopowanie. Metody przygotowania preparatów mikroskopowych i mierzenie drobnoustrojów. Metody barwienia.Charakterystyka bakterii, grzybów pleśniowych i drożdży. Zasady izolacji, hodowli i identyfikacji drobnoustrojów. Diagnostyka drobnoustrojów.Wzrost i namnażanie się drobnoustrojów. Metody określania liczby drobnoustrojów. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych nadrobnoustroje. Wzajemne stosunki między drobnoustrojami. Mikrobiologiczny rozkład bezazotowej substancji organicznej. Fermentacje.Drobnoustroje uczestniczące w przemianach organicznych związków azotu. Środowiskowe znaczenie procesów nitryfikacji i denitryfikacji. Roladrobnoustrojów wiążących N2 oraz uczestniczących w przemianach makro- i mikroskładników w różnych środowiskach. Określanie stopniamikrobiologicznego zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: mikrobiologicznej charakterystyki różnych ekosystemów, identyfikacji podstawowychgrup drobnoustrojów, określania funkcji drobnoustrojów w obiegu materii i energii, oceny możliwości wykorzystania drobnoustrojów przezczłowieka w kształtowaniu środowiska przyrodniczego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_U02++, R1A_U04++, R1A_K03++, R1A_K04++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_U05++, K1A_U08++, K1A_K06++, R1A_K014++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student posiada bazową wiedzę w zakresie podstawowych technik pracy mikrobiologicznej, rozróżnia i identyfikuje poszczególne grupymikroorganizmów [K1A_W01]. W02. Umie wskazać rolę drobnoustrojów w przemianach związków bezazotowych oraz w przemianachorganicznych i mineralnych związków azotu [K1A_W01]. W03. Potrafi definiować znaczenie mikroorganizmów w obiegu siarki, żelaza, fosforu,azotu [K1A_W01]. W04. Umie wskazać znaczenie drobnoustrojów epifitycznych oraz runa leśnego [K1A_W01].UmiejętnościU01. Student posiada umiejętność trafnego diagnozowania stanu środowiska leśnego [K1A_U05, K1A_U08]. U02. Student posiada umiejętnościw zakresie wykorzystania drobnoustrojów w kształtowaniu krajobrazu leśnego [K1A_U05, K1A_U08]. U03. Rozumie konieczność zapobieganianegatywnym skutkom szkodliwej działalności mikroorganizmów [K1A_U05, K1A_U08]. U04. Posiada umiejętność prawidłowej interpretacjiwyników, wyciągania wniosków i odnosi je do obowiązujących norm prawnych [K1A_U05].Kompetencje społeczneK01. Student rozumie rolę drobnoustrojów w utrzymywaniu równowagi biologicznej środowiska i ma świadomość znaczenia drobnoustrojów wkształtowaniu obszarów leśnych [K1A_K06, K1A_K14].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kołwzan B., Adamiak W., Grabas K., Pawelczyk A. , 2006r., "Podstawy mikrobiologii w ochronie środowiska", wyd. Politechnika Wrocławska. ,s.117., 2) Schlegel H.G., 2008r., "Mikrobiologia ogólna.", wyd. PWN, Warszawa., s.736., 3) Salyers A.A., Whitt D.D. , 2003r., "Mikrobiologia.Różnorodność, chorobotwórczość I środowisko.", wyd. PWN, Warszawa., s.608., 4) Libudzisz Z., Kowal K., 2007r., "Mikrobiologia techniczna.",wyd. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej., t.T. I, II., s.353., 5) Różalski A. , 1998r., "Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej.", wyd. WydawnictwoUniwersytetu Łódzkiego., s.260..

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Paul E.A., Clark F.E. , 2000r., "Mikrobiologia i biochemia gleb.", wyd. UMCS Lublin., s.400., 2) Błaszczyk M, 2007r., "Mikroorganizmy wochronie środowiska.", wyd. PWN Warszawa, s.196., 3) Błaszczyk M, 2010r., "Mikrobiologia środowisk", wyd. PWN Warszawa, s.400..

Przedmiot/moduł:MIKROBIOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną, wykład informacyjny [W01, W02, W03, W04].ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, praca w grupach [U01, U02, U03, U04, K01].Forma i warunki zaliczenia: EgzaminĆwiczemia: zaliczenie na ocenę na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru [W01, W02, W03, W04] i zaliczenia praktycznego i przedstawienia wyników obserwacji w formie sprawozdań [U01, U02, U03, U04, K01]. Wykłady: egzamin pisemny [W01, W02, W03, W04].Liczba punktów ECTS: 4Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brak.Wymagania wstępne: brak.

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Mikrobiologiiadres: pl. Łódzki 3, pok. 8, 10-727 Olsztyntel. 523-35-53, 523-39-98, fax 523-39-98Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Jadwiga Wyszkowska, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:zajęcia laboratoryjne mogą odbywać się maksymalnie w 16.osobowych grupach.


MIKROBIOLOGIA LEŚNAECTS: 4 FOREST MICROBIOLOGY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- udział w konsultacjach 1,0 godz.


- udział w ćwiczeniach/zajęciach laboratoryjnych/ 30,0 godz.

46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do egzaminu pisemnego/ustnego z przedmiotu 10,0 godz.



- przygotowanie sprawozdań 13,0 godz.

46,0 godz.







01659-11-B MONITORING ŚRODOWISKA LEŚNEGOECTS: 2,5 FOREST MONITORINGTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWMonitoring lasów – definicja, cele, geneza, historia, podstawy prawne, organizacja prac, sieć SPO w Polsce. Stałe powierzchnie obserwacyjne I,II i III rzędu - zakres obserwacji. Zasady określania defoliacji gatunków iglastych i liściastych. Monitoring entomologiczny i fitopatologiczny.Monitoring dendrometryczny, odnowień naturalnych, monitoring depozytu zanieczyszczeń - chemizm gleb. Wielkoobszarowa inwentaryzacjastanu lasu – cele, historia, podstawy prawne. Pomiary i obserwacje na powierzchniach WISL. Stan zdrowotny lasów w Polsce. Stan aktualny izmiany na przestrzeni ostatnich 20 lat. Zmiany zasobów leśnych w Polsce. Raport o stanie lasów w Polsce. Wykorzystanie informacji o staniezasobów leśnych w administracji.TREŚCI ĆWICZEŃPomiary na SPO I, II rzędu – zapoznanie się z zakresem pomiarów, metodami rejestracji danych, oprogramowaniem, bazą danych ML.Monitoring dendrometryczny, entomologiczny i fitopatologiczny. Określanie defoliacji drzew gatunków iglastych i liściastych. Wykonanieobserwacji na wybranych SPO I rzędu z wykorzystaniem rejestratorów. Wykonanie pomiarów i obserwacji na wybranych powierzchniach WISL.Analiza wyników obserwacji na SPO ML oraz WISL w aspekcie ich wykorzystania w skali lokalnej, regionalnej i krajowej.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie metod monitorowania zmian w środowisku leśnym, głównie na przykładzie programu monitoringu lasu oraz wielkoobszarowejinwentaryzacji stanu lasu. Nabycie teoretycznej i praktycznej umiejętności prowadzenia prac z zakresu monitoringu lasu i wielkoobszarowejinwentaryzacji stanu lasu. Nabycie umiejętności interpretacji wyników obserwacji, a także analizowania i oceniania stanu środowiska leśnego wskali lokalnej, regionalnej i krajowej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W04+++, R1A_W05++, R1A_W06++, InżA_W02++, InżA_W05++, R1A_U01+++,R1A_U03+, R1A_U04++, R1A_U05++, R1A_U08++, InżA_U01++, InżA_U02++, R1A_K02++, R1A_K03++, R1A_K06++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+, K1A_W03+, K1A_W06++, K1A_W07+++, K1A_W10+++, K1A_W15++, K1A_U02+++, K1A_U03++, K1A_U05++, K1A_U08++, K1A_U09+++, K1A_U10++, K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K05+++, K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student posiada ogólną wiedzę z biologii, chemii, entomologii, fitopatologii koniecznej do prowadzenia monitoringu śr.leśn. iinterpretowania wyników obserwacji [K1A_W01, InżA_W02]. W02 Rozumie potrzebę monitorowania stanu i zmian w ekosystemach leśnych[K1A_W03, K1A_W06, K1A_W10]. W03 Posiada wiedzę na temat programów monitoringu środowiska leśnego realizowanych w kraju[K1A_W07, K1A_W10, K1A_W15, InżA_W05].UmiejętnościU01 Potrafi zorganizować prace związane z monitorowaniem środowiska leśnego i je przeprowadzić oraz zna technologie stosowane w tychpracach i potrafi je zastosować w praktyce [K1A_U02, K1A_U03, K1A_U08, K1A_U09, InżA_U01]. U02 Potrafi interpretować uzyskane wynikiobserwacji [K1A_U05, K1A_U10, InżA_U02]. U03 Rozpoznaje czynniki abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne wpływające na stan środowiskaleśnego {K1A_U08].Kompetencje społeczneK01 Potrafi organizować prace związane z monitorowaniem środowiska leśnego i współdziałać przy jej realizacji [K1A_K03]. K02 Rozumieznaczenie społeczne prowadzenia monitoringu środowiska leśnego [K1A_K04]. K03 Posiada świadomość odpowiedzialności za jakośćwykonywanych prac oraz potrzeby stałego dokształcania się [K1A_K05, K1A_K12, Inż A_K01].


Przedmiot/moduł:MONITORING ŚRODOWISKA LEŚNEGOObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczenia kameralne i terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 15/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01, W02]ćwiczenia: kameralne[U02, U03]; terenowe - pozyskanie informacji[U01], ocena stanu[U02], raportowanie [U01, U02, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady - test (egz. ustny) [W01, W02]; ćwiczenia - zaliczenie ćw.terenowych [U01, U02, K01, K02], test[U03], aktywność na zajęciach [U02, U03]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-B NASIENNICTWO I SZKÓŁKARSTWO LEŚNEECTS: 3,5 .TREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWBiologiczne podstawy nasiennictwa leśnego. Spoczynek nasion. Akty prawne w nasiennictwie i szkółkarstwie leśnym. Struktura i działalnośćBiura Nasiennictwa Leśnego. Leśny materiał rozmnożeniowy. Kategorie LMR. Leśny materiał podstawowy. Krajowy Rejestr LMP. KrajowaKomisja Nasiennictwa Leśnego. Pozyskiwanie nasion. Obrót LMR. Regionalizacja pochodzenia. Wykorzystanie LMR poza rejonem jegowystępowania. Zasady selekcji drzew leśnych. Selekcja populacyjna i indywidualna. Plantacje nasienne, plantacyjne uprawy nasienne,rejestrowana uprawa pochodna. Plantacje nasienne jako zachowanie leśnych zasobów genowych. Produkcja materiału odnowieniowego.TREŚCI ĆWICZEŃKwiaty i kwiatostany podstawowych gatunków drzew i krzewów leśnych. Nasionoznawstwo leśne: podstawowe cechy nasion gatunków iglastychi liściastych drzew i krzewów leśnych. Ocena uproszczona i kwalifikacja leśnego materiału rozmnożeniowego. Ocena wilgotności, czystości,zdolności kiełkowania i masy 1000 nasion. Ocena żywotności metodami biochemicznymi i specjalnymi. Wymagania jakościowe LMR.Oznaczanie wydajności nasion. Obliczanie ilości wysiewu. System informatyczny SAMEN. Zajęcia terenowe w SON RDLP, na plantacjachnasiennych i w szkółkach leśnych.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy na temat znaczenia rejonizacji nasiennej, doboru drzew i drzewostanów nasiennych oraz jakości materiału siewnego dlagospodarki leśnej. Zapoznanie z podstawami oceny materiału siewnego. Przedstawienie specyfiki pozyskiwania, uszlachetnia i przechowywanianasion drzew i krzewów leśnych. Poznanie zasad korzystania z odmian i materiału siewnego w aspekcie ochrony praw autorskich hodowcówodmian. Przekazanie wiedzy dotyczącej funkcjonowania leśnego sektora nasiennego w Polsce.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+, R1A_W05+++, R1A_W06++, R1A_W08++, R1A_U01++, R1A_U03+, R1A_U04++, R1A_U06+++,R1A_U07++, R1A_K02+++, R1A_K05+++, R1A_K07+++, R1A_K08++, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05, InzA_U01, InzA_U02, InzA_U03,InzA_U05, InzA_U06, InzA_U07, InzA_K02Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+, K1A_W07+++, K1A_W09+++, K1A_W16++, K1A_W20++, K1A_U02+, K1A_U04++, K1A_U08+++, K1A_U09+++, K1A_U13++, K1A_U17+++, K1A_K01+++, K1A_K03+++, K1A_K09+++, K1A_K13+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 – ma podstawową wiedzę z zakresu biologii rozmnażania oraz materiału siewnego rodzimych gatunków drzew i krzewów (K1A_W01,K1A_W07). W02 – zna podstawowe zasady doboru drzewostanów nasiennych, pozyskiwania, przechowywania, uszlachetniania i oceny leśnegomateriału rozmnożeniowego (K1A_W09) W03 – ma wiedzę o znaczeniu jakości materiału nasiennego w gospodarce leśnej i środowiskuprzyrodniczym (K1A_W16) W04 – ma wiedzę na temat przyznawania i funkcjonowania wyłącznego prawa hodowcy do odmianyUmiejętnościU01 –umie przeprowadzić uproszczoną i standardową ocenę jakości leśnego materiału rozmnożeniowego według obowiązujących przepisów(K1A_U04, K1A_U09) U02 – potrafi obsługiwać program informatyczny SAMEN (K1A_U02) U03 – potrafi wykonać podstawowe prace w szkółceleśnej oraz dobrać właściwy rodzaj LMR do warunków środowiska leśnego (K1A_U08, K1A_U13) U04 – posiada umiejętności praktycznegowykorzystania wyników oceny nasion (K1A_U17)Kompetencje społeczneK01 – jest świadomy potrzeby aktualizowania swojej wiedzy na temat zasad odnawiania lasu oraz przepisów dotyczących leśnego materiałurozmnożeniowego (K1A_K01). K02 – jest zdolny zorganizować pracę w szkółce, pokierować zespołem pracowników, wyznaczyć im odpowiedniezadania i je ocenić (K1A_K03). K03 – ma świadomość znaczenia właściwego doboru LMR i zachowania rejonizacji nasiennej dla jakościdrzewostanu (K1A_K09). K04 – potrafi zorganizować pozyskiwanie i sprzedaż LMR (K1A_K13)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Anonim, "Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o leśnym materiale rozmnożeniowym (Dz.U. z 2001r., Nr 73, poz. 761)", 2) Anonim, 2000r.,"Zasady i metodyka oceny nasion w Lasach Państwowych", wyd. CILP Warszawa, 3) Wesoły W., Hauke M., 2009r., "Szkółkarstwo leśne od Ado Z", wyd. CILP Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Suszka B., Muller C., Bonet-Masimbert M., 1994r., "Nasiona leśnych drzew liściastych od zbioru do siewu", wyd. PWN Warszawa, 2) FonderW., Matras J., Załęski A. , 2007r., "Leśna baza nasienna w Polsce", wyd. CILP, Warszawa, 3) Fonder W. , 2003r., "Produkcja i obrót leśnymmateriałem rozmnożeniowym w uregulowaniach prawnych UE. Biblioteczka leśniczego, nr 181", wyd. Świat, Warszawa .

Przedmiot/moduł:NASIENNICTWO I SZKÓŁKARSTWO LEŚNEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia projektowe, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: z prezentacją multimedialną (W01, W02, W03, W04)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne (U01, U02, U04, K01, K02); ćwiczenia terenowe (U03, K02, K04)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminĆwiczenia: zaliczenie na ocenę na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru (W01, W02, W03, W04, U01, U02, U04, K01, K03) oraz zaliczenia zajęć praktycznych (U03, K02, K04). Wykłady: egzamin pisemny (W01, W02, W03, W04, U01, U02, U04, K01, K02).Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: botanika leśna, fizjologia roślin drzewiastychWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwaadres: pl. Łódzki 3, pok. 410, 10-727 Olsztyntel./fax 523-48-80Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Jacek KwiatkowskiOsoby prowadzące przedmiot:


NASIENNICTWO I SZKÓŁKARSTWO LEŚNEECTS: 3,5 .





46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie sprawozdań z zajęć terenowych 5,0 godz.

- przygotowanie do egzaminu 15,0 godz.



45,0 godz.







01659-11-B NAUKA O SUROWCU DRZEWNYMECTS: 3,5 WOOD SCIENCETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPodstawowe wiadomości o drzewie i drewnie jako surowcu. Budowa drzewa i drewna. Fizyko chemiczne właściwości drewna. Drewno okrągłe itartaczne jako surowiec dla przemysłu drzewnego. Metody określania jakości technicznej drewna drzew na pniu i po ścięciu. Zasady podziału,pomiaru, odbioru i przekazywania surowca drzewnego. Systemy certyfikacji surowca drzewnego. Rynek drzewny w Polsce i obrót surowcemdrzewnym. Podstawowe zasady przerobu surowca drzewnego przez przemysł tartaczny, łuszczarski, okleinowy, celulozowo-papierniczy imeblowy.TREŚCI ĆWICZEŃBudowa makro i mikroskopowa drewna gatunków iglastych i liściastych strefy borealnej i subtropikalnej. Wady drewna oraz klasyfikacjajakościowa drewna okrągłego na pniu i pozyskanego surowca drzewnego wg EN-PN. Rozpoznawanie gatunków drewna. Oznaczaniepodstawowych właściwości mechanicznych drewna. Poznanie podstawowych zasad przerobu drewna w wybranych zakładach przemysłudrzewnego. .CEL KSZTAŁCENIAPełne teoretyczne i praktyczne przygotowanie studenta z zakresu znajomości surowca drzewnego. Opanowanie umiejętności oceny jakościtechnicznej i zmienności wartości użytkowej drzew i drewna okrągłego, możliwości jego przerobu i użytkowania oraz poznanie zasad sprzedaży icertyfikacji.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++ R1A_W04++ R1A_W05+ R1A_U4+ R1A_U4+ R1A_K05+ R1A_K06+ InżA_W01+ InżA_W02+Symbole efektów kierunkowych K1A_W05++ K1A_W07++ K1A_W10+ K1A_U07+ K1A_U09+ K1A_K09+ K1A-K12+ KInż-W1+ KInż-W4+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01.Zna zasoby bazy surowcowej w Polsce i na świecie[K1A_U07, K1A_U10]. W02.Zna stan obecnych perspektyw i rozwoju leśnictwa[K1A_W05]. W03.Wykazuje znajomość budowy drewna i zjawisk zachodzących w materiale drzewnym[K1A_W05]. W04.Zna naukowe metodybadania drewna[K1A_W10]. W05.Zna podstawy klasyfikacji surowca drzewnego i zarządzania surowcem drzewnym w procesachtechnologicznych[K1A_W05].W06. Ma podstawową wiedzę o cyklu życia obiektów technicznych służących służących gospodarce leśnej[KInż-W1].W07.Zna podstawowe materiały i techniki stosowane podczas wytwarzania prostych obiektów technicznych służących gospodarce leśnej[KInż-W4].UmiejętnościU01.Rozpoznaje gatunki drewna[K1A_U09]. U02.Dokonuje kwalifikacji jakościowej drewna okrągłego i tarcicy wg EN-PN [K1A_U09]. U03.Badapodstawowe właściwości drewna i tworzyw drzewnych[K1A_U07]. U04.Oblicza miąższość drewna w procesach technologicznych[K1A_U07].U05.Dobiera właściwości fizyko-chemiczne surowca drzewnego stosownie do norm PN-EN oraz zarządza surowcem drzewnym w procesachtechnologicznych[K1A_U07, K1A_U09].Kompetencje społeczneK01.Zachowuje ostrożność, pracuje samodzielnie, wykazuje odpowiedzialność za normatywną kwalifikację surowca drzewnego[K1A_K09].K02.Troszczy się o ekologię środowiska leśnego i przestrzega ustaleń RDLP[K1A-K12].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Galewski W., Korzeniowski A., 1958r., "Atlas ważniejszych gatunków drewna", wyd. PWRiL W-wa, 2) Hagreen J.G.,Bowyer J.L., 1996r.,"Forest products and wood science", wyd. Iowa State Uniwersity Press Ames , 3) Kokociński W., 2002r., "Anatomia drewna.", wyd. PRODRUKPoznań , 4) Kokociński W., 2004r., "Drewno – pomiary właściwości fizycznych i mechanicznych.", wyd. PRODRUK Poznań , 5) Kollmann F.F.P,Cote W.A., 1978r., "Principples of wood science and technology solid wood.", wyd. Springer- Verlag. Berlin - Heidelberg – New York , 6) KrzysikF., 1974r., "Nauka o drewnie", wyd. PWN Warszawa , 7) Kubiak M., Laurow Z., 1994r., "Surowiec drzewny.", wyd. Fundacja Rozwój SGGWWarszawa , 8) Wojciechowski T., 1961r., "Nauka o drewnie", wyd. PWR i L, 9) Zenkteler M., 1957r., "Klucz do oznaczania drewna", wyd. PWR iL, 10) Normy, "PN-79/D-01011 Drewno okrągłe. Wady. PN-79/D-01012 Tarcica. Wady. Zestaw norm PN-EN844-1-12 Drewno okrągłe i tarcica.Terminologia.".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Hejnowicz Z., 1973r., "Anatomia rozwojowa drzew", wyd. PWN Warszawa , 2) Mowszowicz J., 1989r., "Przewodnik do oznaczania drzew ikrzewów", wyd. WSiP Warszawa , 3) Paschalis P., 1993r., "Prognoza zmian użytkowania lasów w Polsce.", wyd. SYLWAN nr 7, 4) Oprac. IBL,2010r., "Raport o stanie lasów za rok 2006-2010.", wyd. IBL.

Przedmiot/moduł:NAUKA O SUROWCU DRZEWNYMObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: wykłady i ćwiczenia laboratoryjne.Liczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady informacyjne wspomagane prezentacjami multimedialnymi, wykład problemowy[W01,W02,W03,W04, W05,W06,W07,K02]ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne[U01,U02,U03,U04,K01,KInż-W1,KInż-W4]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminZaliczenie na ocenę, na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru[W01,W02,W03,W04, W05,]i przedstawienia sprawozdań końcowych[U01,U02,U03,U04,K01].Wykłady:egzamin pisemny test[W01,W02,W03,W04, W05,KInż-W1,KInż-W4]Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: botanika, dendrologiaWymagania wstępne: umiejętność praktycznegoużycia wiedzy i umiejętności z przedmiotówwprowadzających

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Edukacji Technicznej i Informatycznejadres: ul. Stefana Okrzei 1a, pok. 11, 10-266 Olsztyntel. 526-63-80 wew. 334Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Tadeusz Bieniaszewski, prof. dr hab. inż.Osoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:praca w zespołach, zaliczenie na podstawie sprawozdań, oraz wejściówek , grupa max. 12osobowa..


NAUKA O SUROWCU DRZEWNYMECTS: 3,5 WOOD SCIENCE


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- udział w konsultacjach 10,0 godz.


- udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 30,0 godz.



- przygotowanie do zaliczenia pisemnego przedmiotu 5,0 godz.

- przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 18,0 godz.

41,0 godz.







01659-11-C NOWOCZESNE TECHNOLOGIE SZKÓŁKARSKIEECTS: 2,5 RECENT TECHNOLOGIES IN PLANTING STOCK PRODUCTIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWNaturalne vs sztuczne odnawianie lasu. Historia szkółkarstwa leśnego. Model szkółkarstwa leśnego w Polsce. Uwarunkowania prawne krajowe iunijne. Zapotrzebowanie na różnego typu materiał sadzeniowy w polskim leśnictwie. Sadzonki dla celów nieleśnych. Wątpliwości i zagrożenia.Szkółki tradycyjne gruntowe (odkryte i podokapowe) a szkółki kontenerowe. Nasiona, substraty, mikoryzacja, ciągi technologiczne. Administracjai ewidencja zdarzeń. Koszty produkcji, sadzenia, ochrony i pielęgnacji upraw „kontenerowych”. Wpływ technologii szkółkarskich naprzechowywanie sadzonek, oraz na technologie odnawiania lasu i zalesiania. Jak rosną uprawy i młodniki z sadzonkami kontenerowymi -doświadczenia pozytywne i negatywne. Przyszłość szkółkarstwa leśnego.TREŚCI ĆWICZEŃWyłuszczarnie – (np.) Nadl. Jedwabno. Szkółki kontenerowe RDLP w Olsztynie – przygotowanie nasion, przygotowanie substratów, pojemniki,ciągi technologiczne, przechowywanie sadzonek, transport, zabezpieczanie przed szkodami biotycznymi a abiotycznymi; techniki sadzenia,ocena jakości upraw i młodnikówCEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej pozwalającej studentom zrozumieć funkcjonowanie nowoczesnego modelu szkółkarstwa leśnegow praktyce Lasów Państwowych i innych właścicieli leśnych w Polsce; przygotowanie absolwentów do sprawnego poruszania się w pracy wleśnictwie i dziedzinach pokrewnych z zagadnieniami przygotowania materiału odnowieniowego/zalesieniowego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U04+, R1A_U06++, R1A_U07+, R1A_K01+,R1A_K04+, R1A_K06++, R1A_K07+, InzA_W02++, InzA_W05+++, InzA_U01+, InzA_U03+, InzA_U05+, InzA_U06++, InzA_U07+, InzA_U08+,InzA_K01+,Symbole efektów kierunkowych K1A_W07+, K1A_W09+++, K1A_U04+, K1A_U05+, K1A_U08+, K1A_U09+, K1A_U13+++, K1A_K02+,K1A_K07+, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Ma podstawową wiedzę z zakresu uwarunkowań przyrodniczych, rozróżnia i identyfikuje nasiona i siewki podstawowych gatunków drzew ikrzewów w leśnictwie (K1A_W07). W02. Ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego szkółek leśnych i jego kształtowaniu orazzagrożeniach(K1A_W09). W03. Wykazuje znajomość podstawowych metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów z zakresu nowoczesnegoszkółkarstwa leśnego (K1A_W09)UmiejętnościU01 Posiada zdolność podejmowania standardowych działań z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów(K1A_U04, K1A_U05, K1A_U08, K1A_U09, K1A_U13) U02. Rozumie potrzebę stałego rozwijania znajomości praktyki szkółkarstwa leśnego wkontekście szybko zmieniających się technologii i rynku (inne niż LP podmioty gospodarcze) (K1A_U13).Kompetencje społeczneK01. Ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki podejmowanych działań gospodarczych dla środowiska leśnego (K1A_K07, K1A_K12). K02.Jest przygotowany do pracy w środowisku zawodowym związanym ze szkółkarstwem leśnym (LP, organy adm. samorządowej, organizacje typuRDOŚ) (K1A_K02).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Sobczak, R. (red.), 1992r., "Szkółkarstwo leśne", wyd. Wyd. Świat, 2) Szabla, K., Pabian, R., 2003r., "Szkółkarstwo kontenerowe, nowetechnologie i techniki w szkółkarstwie leśnym", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 3) Wesoły, W., Hauke, M. (red.), 2009r.,"Szkółkarstwo leśne od A do Z", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 4) Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2009r.,"Program Kierunki rozwoju szkółkarstwa w LP na lata 2009-2015", wyd. DGLP.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kowalski, S. (red.) , 2007r., "Ektomikoryzy; nowe biotechnologie w polskim szkółkarstwie leśnym", wyd. Centrum Informacyjne LasówPaństwowych.

Przedmiot/moduł:NOWOCZESNE TECHNOLOGIE SZKÓŁKARSKIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: Wykład z prezentacją multimedialną, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe, praca projektowaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02, W03)ćwiczenia: Ćwiczenia laboratoryjne (U02), ćwiczenia terenowe (U01, W03, K01, K02) praca projektowa (U01, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWYKŁADY – egzamin w formie testu (W01, W02, W03); ĆWICZENIA – zaliczenie na ocenę na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru (U01, U02, K01, K02), sprawozdania z ćwiczeń terenowych (U01, U02, K01, K02) i zaliczenia projektu (U01, U02, K01, K02)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Dendrologia, Siedliskoznawstwo,Hodowla lasuWymagania wstępne:




01659-11-B OCHRONA LASUECTS: 3 FOREST PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWiadomości wstępne o ochronie lasu oraz jej organizacji i zadaniach. Czynniki szkodotwórcze oraz metody ochrony lasu. Ochrona lasu przedszkodliwymi owadami. Ocena i prognozowanie zagrożenia lasu przez owady. Zabiegi ochronne w drzewostanach zagrożonych przez owady.Ochrona lasu przed zwierzyną i gryzoniami. Ochrona lasu przed czynnikami antropogenicznymi. Ochrona lasu przed szkodami powodowanymiprzez czynniki abiotyczne.TREŚCI ĆWICZEŃĆWICZENIA KAMERALNE, w tym: metody ochrony lasu, ochrona lasu przed owadami, postępowanie ochronne w drzewostanach zagrożonychprzez owady, kierunki rozwoju metod ochrony lasu, kalendarz ochrony lasu. ĆWICZENIA TERENOWE, w tym: ochrona lasu przed owadami,ochrona lasu przed czynnikami antropogenicznymi.CEL KSZTAŁCENIAZrozumienie roli czynników biotycznych i abiotycznych mających wpływ na funkcjonowanie ekosystemu leśnego. Poznanie mechanizmówoddziaływania czynników stresowych na las oraz metod jego ochrony przed wymienionymi czynnikami.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W05+++, R1A_W06++, R1A_U04+, R1A_U05+++, R1A_U06+++, InżA_U01++,InżA_U07++, R1A_K02+, R1A_K03++, R1A_K06+++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W06+++, K1A_W07+++, K1A_W08+++, K1A_W09++, K1A_W15+++, K1A_W16++,K1A_U04++, K1A_U05++, K1A_U08++, K1A_U12++, K1A_U17++, K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K05++, K1A_K06+++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna podstawowe uwarunkowania związane z ochroną lasu w Polsce i Europie [K1A_W03], W02. Ma ogólną wiedzę o czynnikachbiotycznych i abiotycznych wpływających na stan zdrowotny lasu oraz o metodach ochrony lasu [K1A_W06]. W03. Wykazuje znajomość metod,technik i narzędzi ochrony lasu [K1A_W07]. W04 Ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska leśnego oraz o jego zrównoważonym użytkowaniu i ]zagrożeniach [K1A_W08, K1A_W09, K1A_W15, K1A_W16].UmiejętnościU01.Posiada umiejętność wykorzystywania informacji nt.stanu zdrowotnego środowiska leśnego [K1A_U04]. U02 Wykonuje proste zadaniabadawcze związane z ochroną środowiska leśnego [K1A_U05, InżA_U01]. U03 Dokonuje identyfikacji czynników biotycznych i abiotycznychwpływających na stan środowiska leśnego oraz stosuje typowe metody ochrony lasu [K1A_U08]. U04. Podejmuje działania rozwiązująceproblemy zagrożenia środowiska leśnego [R1A_U17, InżA_U07]Kompetencje społeczneK01 Rozumie potrzebę ciągłego poznawania środowiska leśnego oraz metod jego ochrony [R1A_K03]. K02 Potrafi przygotować projektydotyczące ochrony lasu [R1A_K04, K1A_K05]. K03 Określa priorytety służące ochronie środowiska leśnego [R1A_K06]. K04 Ma świadomośćodpowiedzialności za kształtowanie i stan środowiska leśnego oraz ryzyka podejmowanych decyzji [R1A_K12]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kolk A. i inni, 2004r., "Instrukcja Ochrony Lasu", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2) Sierota Z., 2001r., "Choroby Lasu", wyd.CILP.

Przedmiot/moduł:OCHRONA LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: Wykład, Ćwiczenia seminaryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną [W01-W04]ćwiczenia: ćwiczenia autytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja)[U01-U04; K01-K04], ćwiczenia laboratoryjne [U01-U04, K01-K04] i terenowe [U01-U04, K01-K04]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady - test pisemny [W01-04], ćwiczenia - zaliczenia czastkowe[U01-U04; K01-K04], test[U01-U04; K01-K04], aktywność seminaryjna[U01-U04; K01-K04]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Entomologia leśnaWymagania wstępne:




01059-11-B OCHRONA PRZYRODYECTS: 2,5 NATURE CONSERVATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrzyroda (ożywiona i nieożywiona) – podstawowe pojęcia i definicje. Przyroda jako zbiór różnorodnych wartości: poznawczych, edukacyjnych,estetycznych i ekonomicznych. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony przyrody. Stosunek człowieka do przyrodywyrażony w etapach jego ewolucji - ochrona przyrody na przestrzeni dziejów. Motywy, kierunki i strategie ochrony przyrody. Dzieje ochronyprzyrody w Polsce. Ochrona krajobrazu. Podstawowe akty prawne dotyczące ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce. Organizacja ochronyprzyrody w Polsce. Międzynarodowy charakter ochrony środowiska i ochrony przyrody. Strategia ochrony przyrody w Unii Europejskiej. UdziałPolski w międzynarodowej współpracy na rzecz ochrony przyrody. Międzynarodowe zobowiązania Polski. Umowy, konwencje, programy,projekty. Leśnictwo a ochrona przyrody. Turystyka i rekreacja i ich wpływ na lasy.TREŚCI ĆWICZEŃMetody ochrony przyrody w toku użytkowania zasobów. Ochrona gatunkowa ścisła i częściowa roślin oraz zwierząt oraz charakterystykawybranych gatunków. Kategorie zagrożenia gatunków według klasyfikacji IUCN „Czerwone listy” i „czerwone księgi” roślin i zwierząt. Restytucja iintrodukcja gatunków. Czynna ochrona przyrody. Zasady sporządzania planów ochrony. System i funkcje obszarów chronionych. Parkinarodowe i ich rola w ochronie przyrody. Rezerwaty przyrody. Pomniki przyrody. Parki krajobrazowe. Obszary chronionego krajobrazu. Użytkiekologiczne jako miejsca unikatowych zasobów genowych i typów środowiska. Stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej. Zespołyprzyrodniczo – krajobrazowe jako fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego o wartościach historycznych i estetycznych. ObszaryNATURA 2000. Sieć ECONET i CORINE.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie i posługiwanie się instrumentami ochrony przyrody oraz zagrożeń wynikających z zakłócenia jej równowagi w zakresie podejmowaniadecyzji gospodarczych i politycznych w Polsce i na arenie międzynarodowej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_W07++, R1A_W09++, R1A_U01+++, R1A_U07+++,R1A_U02++, R1A_U05++, R1A_U06++, R1A_U08++, R1A_K01++, R1A_K07++, R1A_K03++, R1A_K04++, R1A_K05++, R1A_K06++,Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W08++, K1A_W19++, K1A_U01+++, , R1A_U03+++, K1A_U04+++, K1A_U05++,K1A_U11++, K1A_U12++, K1A_U15++, K1A_K02++, K1A_K05++, K1A_K07++, K1A_K09++, K1A_K10++, K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student ma podstawową wiedzę z zakresu kierunków, motywów i strategii ochrony przyrody. W02. Praktycznie rozpoznaje podstawowegatunki chronione roślin i zwierząt. W03.Identyfikuje przyczyny, rozmiar i skutki oddziaływania człowieka na układy i procesy ekologiczne orazbioróżnorodność ekosystemów.UmiejętnościU01.Student posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia i wykorzystania potrzebnych informacji w ochronie wybranych gatunków roślin izwierząt. U02. Posiada umiejętność właściwego i precyzyjnego porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej igraficznej. U03. Potrafi analizować zjawiska dotyczące funkcjonowania układów ekologicznych oraz ocenić ich wpływ na życie i funkcjonowaniegatunków rzadkich i chronionych szczególnie na obszarach leśnych.Kompetencje społeczneK.01. Student ma świadomość znaczenia ochrony przyrody w życiu codziennym i dla przyszłych pokoleń. Wykazuje zrozumienie i podejmujeodpowiedzialność za aktualną i przyszłą rzeczywistość przyrodniczą. K02. Stosuje zdobytą wiedzę w praktycznej działalności w sferze ochronyprzyrody.

LITERATURA PODSTAWOWA1) Dubel K., 2000r., "Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym", wyd. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko Białystok, 2)Olaczek R., 2000r., "Ochrona przyrody", wyd. Ekonomia i Środowisko Białystok, 3) Pullin A.S., 2005r., "Biologiczne podstawy ochrony przyrody",wyd. PWN Warszawa, 4) Dobrzański G., B. M. Dobrzańska, D. Kiełczewski, 1997r., "Ochrona środowiska przyrodniczego", wyd. WydawnictwoEkonomia i Środowisko, 5) Pyłka-Gutowska, 1997r., "Ekologia z ochroną środowiska", wyd. Wydawnictwo Oświata Warszawa, 6) Zawadzka D.,2002r., "Ochrona przyrody w Lasach Państwowych", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, 7) Symonides E., 2008r.,"Ochrona przyrody", wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Bartkowski Z., 1991r., "Kształtowanie i ochrona środowiska człowieka", wyd. PWN, Warszawa, 2) Żarska B., 2002r., "Ochrona krajobrazu",wyd. Wyd. SGGW, Warszawa.

Przedmiot/moduł:OCHRONA PRZYRODYObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01059-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczenia, ćwiczenia terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: informacyjny z prezentacją multimedialną, elementy wykładu problemowego (W01, W02, W03, U01, U02,U03, K01, K02)ćwiczenia: audytoryjne, laboratoryjne, terenowe (W01, W02, W03, U01, U02,U03, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzaliczenie z oceną; ocena zaliczeniowa jest wypadkową ocen z pisemnych sprawdzianów z materiału realizowanego na ćwiczeniach oraz stopnia przygotowania do zajęć a oraz pisemnego bądź ustnego zaliczenia treści wykładowych (W01, W02, W03, U01, U02,U03, K01, K02)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: botanika leśna, zoologia leśna, ekologia leśnaWymagania wstępne: wiedza z ww. przedmiotów

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Systemów Rolniczychadres: pl. Łódzki 3, pok. 210, 10-727 Olsztyntel. 523-48-27, fax 523-48-39Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Marek Marks, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


OCHRONA PRZYRODYECTS: 2,5 NATURE CONSERVATION


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Konsultacje, zaliczenia, zaliczenia poprawkowe 2,0 godz.

- Praktyczne zajęcia terenowe 8,0 godz.


- Udział w ćwiczeniach 15,0 godz.

40,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do kolokwiów i zaliczenia wykładów 10,0 godz.


- Samodzielna praca w terenie 7,0 godz.

27,0 godz.







01659-11-B OCHRONA PRZYRODYECTS: 2,5 NATURE PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOchrona przyrody na świecie - najważniejsze międzynarodowe konwencje dotyczące ochrony przyrody, zobowiązania Polski związane zmiędzynarodowymi konwencjami. Podstawy prawne ochrony przyrody w Polsce - ustawa o ochronie przyrody i rozporządzenia wykonawcze.Organy rządowe i samorządowe nadzorujące ochronę przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody w Polsce. Ochrona gatunkowa w Polsce.TREŚCI ĆWICZEŃParki narodowe w Polsce. Obszary NATURA 2000 na terenie Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Parki Krajobrazowe na terenie Północno-Wschodniej Polski. Ważniejsze rezerwaty na obszarze Północno-Wschodniej Polski. Gatunki roślin chronionych i rzadkich występujące naobszarze Północno-Wschodniej Polski ze szczególnym uwzględnieniem roślin występujących w lasach. Gatunki zwierząt chronionych i rzadkichwystępujące na obszarze Północno-Wschodniej Polski. W tym zwierzęta objęte ochroną strefową. Najważniejsze programy ochrony i restytucjizagrożonych gatunków roślin i zwierząt.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z organizacją oraz funkcjonowaniem ochrony przyrody w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem WojewództwaWarmińsko-Mazurskiego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W04+, R1A_W05+, R1A_W07++, R1A_W09+, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U05+,R1A_U07+, R1A_U08+, R1A_K01+, R1A_K03++, R1A_K04++, R1A_K05++, R1A_K06+, R1A_K07+, InzA_W03++, InzA_W04+, InzA_U03+,InzA_U08+, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+++, K1A_W08+, K1A_W19+, K1A_U01+, K1A_U04+++, K1A_U05+, K1A_U11++, K1A_U15+,K1A_K02+, K1A_K05+, K1A_K07++, K1A_K09+++, K1A_K10+, K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawy prawne i funkcjonowanie ochrony przyrody w Polsce. [K1A_W02,K1A_U01] W02 Zna rolę i metody ochrony najważniejszychgatunków roślin i zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem Północno-Wschodniej Polski. [K1A_W08] W03 Zna funkcjonowanie administracjirządowej i samorządowej nadzorującej ochronę przyrody w Polsce. [K1A_W02] W04 Zna wpływ ochrony przyrody na gospodarkę leśną.[K1A_W19]UmiejętnościU01 Potrafi rozpoznać wybrane gatunki chronionych zwierząt i roślin oraz przedstawić ich rolę w naturalnym środowisku. [K1A_U04, K1A_U05,K1A_U11, K1A_U15] U02 Potrafi prowadzić gospodarkę leśną uwzględniającą potrzeby ochrony przyrody. [K1A_W19, K1A_U04, K1A_U11]Kompetencje społeczneK01 Rozumie rolę ochrony przyrody na Świecie i w Polsce. [K1A_K09, K1A_K10] K02 Docenia edukację dotyczącą ochrony przyrody i jej wpływna kształtowanie postaw społecznych. [K1A_K02, K1A_K04, K1A_K07] K03 Rozpoznanie negatywny wpływ gospodarki człowieka na zagrożonegatunki zwierząt, roślin oraz siedliska przyrodnicze. [K1A_K12]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Zawadzka D., 2002r., "Ochrona przyrody w Lasach Państwowych", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa, 2) Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z., 2003r., "Flora Polski. Rośliny chronione", wyd. Multico, t.Warszawa, 3) Makomaska-Juchniewicz M., Tworek S., red. ,2003r., "Ekologiczna sieć NATURA 2000. Problem czy szansa", wyd. Instytut Ochrony Przyrody PAN, t.Kraków, 4) Radecki W., 2008r., "Ustawao ochronie przyrody", wyd. Difin, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Pawlaczyk P., Jermaczek A., 1995r., "Poradnik lokalnej ochrony przyrody", wyd. Lubuski Klub Przyrodników, t.Świebodzin, 2) Hołdyński Cz.,red., 2010r., "Siedliska i gatunki NATURA 2000", wyd. Mantis, t.Olsztyn.

Przedmiot/moduł:OCHRONA PRZYRODYObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: z multimedialną prezentacją [W01, W02, W03, W04, K01, K02]ćwiczenia: audytoryjne, prezentacje przygotowane przez studentów [U01, U02, K01, K02, K03]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych podczas kolokwiów. [W01, W02, W03, W04, K01, K02] Ćwiczenia zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych z przygotowanych referatów, sprawozdań i kolokwiów. [U01, U02, K01, K02, K03]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



OCHRONA PRZYRODYECTS: 2,5 NATURE PROTECTION


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Wykłady 15,0 godz.

- konsultacje 1,0 godz.


31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do kolokwiów 14,0 godz.


26,0 godz.







10059-11-O OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJECTS: 0,25 INTELECTUAL PROPERTY PROTECTIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPojęcie własności intelektualnej. Przedmiot prawa własności intelektualnej. Podmioty prawa własności intelektualnej. Treść prawa własnościintelektualnej – prawa autorskie osobiste i majątkowe. Ograniczenia praw autorskich. Licencje umowne i ustawowe. Dozwolony użytek prywatnyi publiczny utworów. Naruszenia praw autorskich – plagiat i piractwo intelektualne. Regulacje szczególne z zakresu prawa własnościintelektualnej – ochrona programów komputerowych oraz baz danych.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studenta z elementarnymi zasadami, pojęciami oraz procedurami prawa ochrony własności intelektualnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W08+++, R1A_U01+, R1A_K04+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W20+++, K1A_U04+, K1A_K05++, K1A_K08+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01: Znajomość ustawowego aparatu pojęciowego związanego z ochroną prawną własności intelektualnej, zaznajomienie z polami eksploatacjiutworów [K1A_W20].UmiejętnościU01: Umiejętność identyfikacji oraz implementacji dozwolonych pól eksploatacji utworów w toku analizy krytycznej oraz działalności naukowej wśrodowisku akademickim [K1A_U04].Kompetencje społeczneK01: Świadome korzystanie z ustawowych pól eksploatacji utworów w środowisku akademickim oraz życiu prywatnym (np. środowiskusieciowym [K1A_K05, K1A_K08].

LITERATURA PODSTAWOWA1) R. Golat, 2008r., "Prawo autorskie i prawa pokrewne", wyd. Warszawa, 2) J. Barta, M. czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz,E. Traple, 2005r., "Prawo autorskie i prawa pokrewne", wyd. Kraków.

Przedmiot/moduł:OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJObszar kształcenia: nauki społeczneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 10059-11-OKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/I

Rodzaje zajęć: wykładyLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 2/2Formy i metody dydaktycznewykłady: prelekcjaForma i warunki zaliczenia: Zaliczenieustne sprawdzenieLiczba punktów ECTS: 0,25Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Praw Człowieka i Prawa Europejskiegoadres: ul. Warszawska 98, pok. 104, 10-702 Olsztyntel. 524-64-22, sekretariat: tel. 524-64-30Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Radosław FordońskiOsoby prowadzące przedmiot:




01159-11-CFS ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGIIECTS: 2,5 RENEWABLE ENERGY SOURCESTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWŚwiatowe, unijne i krajowe trendy wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Energia, środowisko i leśnictwo. Zasoby energii. Źródła energii,nośniki energii, energia pierwotna. Zasoby energii źródeł nieodnawialnych. Zasoby i charakterystyka odnawialnych źródeł energii. Globalnie ilokalnie dostępne źródła energii odnawialnej. Energia biomasy – bioenergia. Środowisko, ekosystem, zanieczyszczenia. Cyklebiogeochemiczne: węgla, azotu, fosforu i siarki. Oceny ryzyka i opłacalności przedsięwzięć z zakresu rozwoju odnawialnych źródeł energii.Finansowanie inwestycji OZE.TREŚCI ĆWICZEŃTechnologie odnawialnych źródeł energii. Technologie przetwarzania promieniowania słonecznego: kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne.Technologie energii kinetycznej wiatrów, kategorie silników wiatrowych i ich wpływ na środowisko. Technologie termochemicznego ibiologicznego przetwarzania biomasy. Projektowanie potencjału energetycznego OZE i możliwości jego wykorzystania na poziomie lokalnym.Uwarunkowania prawne i ekonomika wytwarzania i użytkowania energii ze źródeł odnawialnych.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy na temat odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii i ich rosnącego znaczenia w leśnictwie. Poznanie zasadprojektowania i wykorzystania energii z OZE na poziomie lokalnym. Zapoznanie z uwarunkowaniami prawnymi i ekonomiką wytwarzania iużytkowania energii ze źródeł odnawialnych

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+, R1A_W05+, R1A_W06++, R1A_W07++, R1A_U01++, R1A_U07++, R1A_U05++, R1A_U06+,R1A_K03++, R1A_K08++, InzA_W04+, InzA_K02++Symbole efektów kierunkowych K1A_W16++, K1A_W17++, K1A_W09+, K1A_W18++, K1A_U04++, K1A_U17++, K1A_K04++, K1A_K13++,KInz_W8+, KInz_K4++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW 01 – ma pogłębioną wiedzę na temat odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii i ich wpływu na środowisko [K1A_W 16, K1A_W 17]. W02 – wykazuje znajomość zasad projektowania i wykorzystywania energii z OZE na poziomie lokalnym [K1A_W 09]. W 03 – mainterdyscyplinarną wiedzę o roli energetyki odnawialnej dla poprawy jakości środowiska przyrodniczego i jej wpływu na rozwój obszarówagroleśnych [K1A_W 18].UmiejętnościU 01 – posiada umiejętności wyszukiwania, zrozumienia, analizy i twórczego wykorzystania informacji z zakresu OZE pochodzących z dyrektywUE i ustawodawstwa krajowego [K1A_U 04]. U 02 – samodzielnie projektuje, analizuje możliwości wykorzystania energii z OZE na szczeblulokalnym (gospodarstwo leśne, gmina) [K1A_U 17].Kompetencje społeczneK 01 – rozumie potrzebę permanentnego śledzenia postępu w zakresie rozwoju OZE i jego transformacji do praktyki leśnej [K1A_K 04]. K 02 –ma świadomość znaczenia wprowadzania odnawialnych źródeł energii na obszary wiejskie dla poprawy stanu środowiska naturalnego,stworzenia nowych miejsc pracy i alternatywnego dochodu [K1A_K 13].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Lewandowski W. M. , 2006r., "Proekologiczne odnawialne źródła energii", wyd. WNT Warszawa, 2) Ciechanowicz W., Szczukowski S. ,2003r., "Ogniwa paliwowe i biomasa lignocelulozowa szansą rozwoju wsi i miast (redakcja).", wyd. Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej iZarządzania, 3) Ciechanowicz W. , 1997r., "Energia, środowisko i ekonomia", wyd. PAN, IBS Warszawa, 4) Nalborczyk E. , 1996r., "Nowerośliny uprawne na cele spożywcze, przemysłowe i jako odnawialne źródła energii.", wyd. SGGW. Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Ciechanowicz W., Szczukowski S., 2007r., "Paliwa i generatory energii wspólnot wodorowych", wyd. Oficyna Wydawnicza WIT, Warszawa, 2)Ciechanowicz W., Szczukowski S., 2010r., "Transformacja cywilizacji z ery ognia do ekonomii wodoru i metanolu", wyd. Wyższa SzkołaInformatyki Stosowanej i Zarządzania, 3) Woś A. , 1995r., "Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych", wyd. PWN, 4) Dakowski M.Wiąckowski S. , 2005r., "O energetyce dla użytkowników oraz sceptyków", wyd. Odysseum.

Przedmiot/moduł:ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGIIObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01159-11-CFS


Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne i laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacja multimedialną [W01, W02, W03]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne [U01, U02, K01, K02] i laboratoryjne [U01, U02, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęPisemne zaliczenie 2 kolokwiów obejmujących tematykę ćwiczeń i wykładów [W01, W02, W03, U01, U02, K01, K02]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwaadres: pl. Łódzki 3, pok. 410, 10-727 Olsztyntel./fax 523-48-80Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Mariusz Jerzy Stolarski, prof. UWMOsoby prowadzące przedmiot:


ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGIIECTS: 2,5 RENEWABLE ENERGY SOURCES




- udział w ćwiczeniach/zajęciach laboratoryjnych 15,0 godz.



30,0 godz.







01159-11-CFS PLANTACYJNA UPRAWA DRZEW I KRZEWÓWECTS: 2,5 CULTIVATION OF TREE AND SHRUB PLANTATIONSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPlantacyjna uprawa drzew i krzewów w krótkiej rotacji zbioru propozycją dla leśnictwa wielofunkcyjnego. Charakterystyka rodzimych i obcychszybko rosnących drzew i krzewów. Planowanie i projektowanie lokalizacji przestrzennej gatunków drzew i krzewów w krajobrazie agroleśnym.Zakładanie, prowadzenie i ochrona roślin drzewiastych w uprawach plantacyjnych. Produkcyjność, energochłonność i opłacalność produkcjidendromasy na gruntach siedlisk agroleśnych. Zarządzanie kompleksem plantacyjnym upraw drzew i krzewów pozyskiwanych w krótkiej rotacji.Możliwości wykorzystania drewna małowymiarowego pozyskanego z plantacyjnych upraw w przemyśle i energetyce.TREŚCI ĆWICZEŃRozpoznawanie cech morfologicznych drzew: topola, osika, wierzba, brzoza, modrzew, świerk, olsza; krzewów: wierzba krzewiasta, robiniaakacjowa, zalecanych do plantacyjnych upraw w krótkiej rotacji zbioru. Sposoby ich rozmnażania. Dobór gatunków roślin drzewiastych doróżnych siedlisk i prowadzenie upraw. Logistyka zbioru, przechowywania i transportu dendromasy do końcowego odbiorcy. Produkcyjność ikierunki wykorzystania drewna małowymiarowego z plantacyjnych upraw w krótkiej rotacji zbioru.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy na temat zarządzania kompleksem plantacyjnych upraw drzew i krzewów szybko rosnących pozyskiwanych w krótkiejrotacji. Poznanie zasad zakładania, prowadzenia plantacyjnych upraw drzew i krzewów w różnych siedliskach. Zapoznanie z cechamimorfologicznymi drzew i krzewów, sposobami ich rozmnażania i produkcyjnością oraz logistyką ich zbioru.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W 04+, R1A_W 05+, R1A_W 06++, R1A_W 07++, R1A_U 06++, R1A_U 07++, R1A_U05++, R1A_U06++, R1A_K 03++, R1A_K 08++, InzA_W04+, InzA_K02++Symbole efektów kierunkowych K1A_W 09+, K1A_W 16++, K1A_W 18++, K1A_U 14++, K1A_U 17++, K1A_K 04++, K1A_K 13++,KInz_W8+, KInz_K4++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 – ma podstawową wiedzę dotyczącą zakładania, prowadzenia i ochrony roślin drzewiastych w uprawach plantacyjnych w krótkiej rotacji[K1A_W 09]. W02 – ma ogólną wiedzę dotyczącą planowania i projektowania lokalizacji gatunków roślin drzewiastych w agroleśnym krajobrazie[K1A_W 16] W03 – zna i wykonuje oznaczenia cech morfologicznych roślin drzewiastych szybko rosnących i wskazuje sposoby ichwykorzystania w globalnej strategii ochrony środowiska [K1A_W 18].UmiejętnościU 01 – posiada umiejętności planowania i projektowania lokalizacji przestrzennej plantacji drzew i krzewów w krajobrazie agroleśnym [K1A_U14]. U 06 - posiada umiejętności wstępnej analizy ekonomicznej zasadności wykorzystania gatunków roślin do plantacyjnych upraw [K1A_U 17].Kompetencje społeczneK 01 – rozumie potrzebę permanentnego śledzenia postępu w planowaniu i projektowaniu lokalizacji przestrzennej gatunków roślin w krajobrazieagroleśnym [K1A_K 04]. K 05 – ma świadomość znaczenia odpowiedzialności za wprowadzanie plantacyjnych upraw drzew i krzewów w celupoprawy jakości środowiska naturalnego (biosekwestracja CO2) i generowania surowców do przemysłowego wykorzystania [K1A_K 13].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Szczukowski S., Tworkowski J., Stolarski M., Kwiatkowski J., Krzyżaniak M., Lajszner W., Graban Ł. , 2012r., "Wieloletnie uprawyenergetyczne", wyd. Multico, 2) Zabielski S. , 1998r., "Plantacyjna uprawa drzew i krzewów szybko rosnących", wyd. AR im. A. Cieszkowskiegow Poznaniu, 3) Nalborczyk E. , 1996r., "Nowe rośliny uprawne na cele spożywcze, przemysłowe i jako odnawialne źródła energii.", wyd. SGGW.Warszawa, 4) Szczukowski S., Tworkowski J., Stolarski M., 2004r., "Wierzba energetyczna", wyd. Plantpress, Kraków.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Szczukowski S., Tworkowski J., Wiwat M., Przyborowski J., 1998r., "Wiklina (Salix L..). Uprawa i możliwości wykorzystania.", wyd. ART.Olsztyn., 2) Ciechanowicz W., Szczukowski S. , 2006r., "Paliwa i energia XXI wieku szansą rozwoju wsi i miast", wyd. WIT, Warszawa, 3)Macpherson G. , 1995r., "Home - Grown Energy from Short-rotation Coppice", wyd. Farming Press North America..

Przedmiot/moduł:PLANTACYJNA UPRAWA DRZEW I KRZEWÓWObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFS-elektyw specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01159-11-CFS


Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne i laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z prezentacja multimedialną [W01, W02, W03]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne [U01, U02, K01, K02] i laboratoryjne [U01, U02, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęPisemne zaliczenie 2 kolokwiów obejmujących tematykę ćwiczeń i wykładów [W01, W02, W03, U01, U02, K01, K02]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwaadres: pl. Łódzki 3, pok. 410, 10-727 Olsztyntel./fax 523-48-80Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Mariusz Jerzy Stolarski, prof. UWMOsoby prowadzące przedmiot:


PLANTACYJNA UPRAWA DRZEW I KRZEWÓWECTS: 2,5 CULTIVATION OF TREE AND SHRUB PLANTATIONS




- udział w ćwiczeniach/zajęciach laboratoryjnych 15,0 godz.



30,0 godz.







01659-11-C PODSTAWY PRAWNE W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 LEGISLATION IN FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZakres przedmiotu. Ogólne pojęcie prawa. Struktura prawa obwiązującego w Polsce. Zasady tworzenia prawa w Polsce. Ważniejszemiędzynarodowe akty prawne dotyczące polskiego leśnictwa. Zmiany prawa leśnego w Polsce na przestrzeni XX wieku. Ustawa o lasach –założenia, struktura i szczegółowe rozwiązania. Ustawa o leśnym materiale rozmnożeniowym założenia, struktura szczegółowe rozwiązania.Ustawa o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Ustawao przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia. Ustawa o ochronie przyrody i Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko – wpływ na funkcjonowanie lasów.TREŚCI ĆWICZEŃOmówienie i interpretacja wybranych rozporządzeń szczegółowych związanych z ustawą o lasach i ustawą o leśnym materialerozmnożeniowym. Omówienie i interpretacja wybranych rozporządzeń szczegółowych dotyczących ustawy o ochronie przyrody i ustawie oudostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania naśrodowisko.CEL KSZTAŁCENIASzczegółowe zapoznanie studentów z prawem obowiązującym w Polsce dotyczącym lasów i leśnictwa jego powiązaniem z konwencjamimiędzynarodowymi ratyfikowanymi przez Polskę oraz ewolucją prawodawstwa leśnego w trakcie XX wieku.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W05+, R1A_W06+, R1A_W07++, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U06+, R1A_K02+,R1A_K05+, R1A_K06+, R1A_U07+, InzA_W01+, InzA_W02+, InzA_W03++, InzA_W04+, InzA_W05+, InzA_U03+, InzA_U05+, InzA_U06+,InzA_U07+, InzA_U08+, InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W12++, K1A_W14+, K1A_W18+, K1A_U01+, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U14+,K1A_K03+, K1A_K10+++, K1A_K11++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawy prawne funkcjonowania lasów w Polsce. K1A_W02, K1A_W18 W02 Wymienia główne akty prawne dotyczące lasów ileśnictwa i potrafi je scharakteryzować. K1A_W02, K1A_W12, K1A_W14,UmiejętnościU01 Stosuje podstawowe zapisy prawa związanego z leśnictwem w sytuacjach praktycznych. K1A_U04, K1A_U14 U02 Interpretujeustawodastwo dotyczące leśnictwa i ochrony przyrody. K1A_U01, K1A_U04, K1A_U05Kompetencje społeczneK01 Akceptuje i przestrzega prawo dotyczące leśnictwa. K1A_K03, K1A_K10, K1A_K11

LITERATURA PODSTAWOWA1) Rakoczy B., 2011r., "Ustawa o lasach – Komentarz", wyd. Wolters Kliwer, t.Warszawa, 2) Radecki W., 2008r., "Ustawa o lasach –Komentarz", wyd. Difin, t.Warszawa, 3) Radecki W., 2009r., "Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Komentarz.", wyd. Difin, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Radecki W., 2008r., "Ustawa o ochronie przyrody.", wyd. Difin, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:PODSTAWY PRAWNE W LEŚNICTWIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: z prezentacją multimedialną [W01, W02]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne, prezentacje przygotowane przez studentów dyskusja [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęĆwiczenia zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych podczas przygotowanych referatów [U01, U02, K01] Wykłady zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych z kolokwiów.[U01, U02, K01]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: propedeutyka leśnictwaWymagania wstępne:



PODSTAWY PRAWNE W LEŚNICTWIEECTS: 2,5 LEGISLATION IN FORESTRY







28,0 godz.







01659-11-CFW POLITYKA LEŚNA UNII EUROPEJSKIEJECTS: 2 EU FOREST POLICYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPolityka leśna UE na tle innych polityk sektorowych . Polska polityka leśna a polityka UE. Cele, założenia i instrumenty realizacji „Polityki leśnejpaństwa”. Cele, założenia i realizacja „Krajowego programu zwiększania lesistości”. Regionalne Programy Operacyjne Polityki Leśnej Państwa.Strategia leśna Unii Europejskiej - cele i założenia , plan działań leśnictwa. Europejski Proces Ochrony Lasów. Globalne działania na rzeczzachowania lasówTREŚCI ĆWICZEŃCele i zadania polityki leśnej w wybranych krajach europejskich. Instrumenty ekonomiczne, regulacyjne i informacyjne. Polityka leśna jakoinstrument realizacji innych polityk. Narodowe Programy Leśne jako instrument polityki leśnej w wybranych krajach europejskich. Polityka leśnaw stosunku do właścicieli lasów prywatnychCEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy w zakresie polityki leśnej Państwa na tle polityk obowiązujących w UE. Nabycie wiedzy na temat miejsca leśnictwa wstrategii rozwoju regionalnego. Poznanie procesów podejmowania decyzji politycznych – legislacja oraz stosowanie prawa.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+, R1A-W05++, R1A-W07++, InżA_W02+, InżA_W03++, R1A_U01+, R1A_U04+, R1A_U07+,R1A_U08++, InżA_U03++, R1A_K03++, R1A_K05Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W04, K1A_W14++, K1A_W17+, K1A_U01++, K1A_U04++, K1A_U07, K1A_U15++,K1A_K04++, K1A_K10+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Ma podstawową wiedzę dotyczącą zagadnień związanych z polityką leśną państwa [K1A_W02, ]. W02. Wykazuje znajomośćpodstawowych pojęć z zakresu polityki leśnej odnoszących się do gospodarki leśnej [K1A-W14, InzA_W02, InżA_W03]. W03. Zna i rozumiezasady realizacji polityki leśnej oraz leśnych programów operacyjnych [K1A-W02, K1A_W16, K1A_W17].UmiejętnościU01. Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania informacji potrzebnych do realizacji działań gospodarczychzgodnych polityką leśną Polski i UE [K1A_U01 K1A_U04, K1A_U15, InżA_U03].Kompetencje społeczneK01 Rozumie potrzebę stałego rozwijania umiejętności w zakresie trwałego i zrównoważonego rozwoju lasu jako elementu polityki leśnej[K1A_K01, K1A_K10]. K02 Ma świadomość znaczenia strategii rozwoju leśnictwa [K1A_K04, K1A_K07,].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Paschalis-Jakubowicz P., , 2004r., "„Polskie leśnictwo w Unii Europejskiej”.", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2) Zając S.,Sikora A., Rzewuski W., , 2007r., "Regulacje prawne i finansowe oraz działania w zakresie leśnictwa w ramach polityk Unii Europejskiej", wyd.IBL Sekocin.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Krott M., 2005r., "Forest policy analysis", wyd. Springer Vrlg, 2) Kaczmarek K., Kwiecień R., Gołos P., , 1998r., "Cele, zadania i instrumentyrealizacji polityki leśnej w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej", wyd. IBL, 3) Miller H. G., Płotkowski L., , 1994r., "Polityka leśna igospodarowanie kapitałem leśnym", wyd. Wyd. SGGW.

Przedmiot/moduł:POLITYKA LEŚNA UNII EUROPEJSKIEJObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFW


Rodzaje zajęć: Wykłady multimedialne, ćwiczenia seminaryjne, prezentacje studentów z dyskusjąLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 30/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją (W01-W03)ćwiczenia: ćwiczenia: audytoryjne(U01, K01, K02), prezentacje z dyskusją (U01, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminWykłady – test, odpowiedź ustna (W01-W03) Ćwiczenia – test(U01, K01, K02), zaliczenia cząstkowe (U01, K01, K02)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




13959-11-CFW POLITYKA OCHRONY PRZYRODYECTS: 3 NATURE CONSERVATION POLICYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCele i zasady polityki ochrony przyrody, kształtowanie polityki ochrony przyrody, instrumenty polityki ochrony środowiska, modelowanie skutkówpolityki ochrony przyrody, koordynacja polityki ochrony zasobów naturalnych w ujęciu międzynarodowym, konwencje międzynarodowe izobowiązania polityczne w zakresie różnorodności biologicznej oraz innych aspektów ochrony przyrody, polityka ochrony przyrody w UniiEuropejskiej i dyrektywy ją realizujące, polityka ekologiczna w Polsce, organizacja władz publicznych w zakresie ochrony zasobów naturalnych,planowanie w ochronie przyrody, lokalne programy ochrony przyrody, ochrona przyrody na obszarach wiejskich, ochrona przyrody a gospodarkaleśna, udział społeczeństwa w procesach decyzyjnych, rozwiązywanie konfliktów w ochronie przyrody.TREŚCI ĆWICZEŃPrzygotowanie lokalnych planów ochrony przyrody, opracowanie planów ochrony przyrody użytecznych w leśnictwie. Prezentacja metod inarzędzi pracy stosowanych w planowaniu strategicznym ochrony przyrodyCEL KSZTAŁCENIAPrezentacja zasad i sposobów kształtowania polityki ochrony przyrody w Polsce oraz na forum organizacji międzynarodowych

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W07+, R1A_W09+; R1A_U01+++, R1A_U0++, R1A_U07+; R1A_K02++, R1A_K03++,R1A_K05+;Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W18++, K1A_W19++ K1A_U01+++, K1A_U04++, K1A_U05++; K1A_K03++, K1A_K04++;K1A_K10++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student rozumie zakres i znaczenie polityki ochrony przyrody (K1A_W18). W02 Student poznaje uwarunkowania wpływające naprojektowanie i realizacje polityki ochrony przyrody (K1A_W19). W03 Student poznaje dokumenty strategiczne z zakresu ochrony przyrody iśrodowiska (K1A_W02).UmiejętnościU01 Student identyfikuje akty wymagania decydujące o realizacji polityki ochrony przyrody w Polsce (K1A_U01). U02 Student wskazujepowiązania między polityką ochrony przyrody a decyzjami podejmowanymi w skali lokalnej (K1A_U04). U03 Student stosuje metody pracy zzakresu zarządzania i planowania strategicznego (K1A_U05).Kompetencje społeczneK01 Student rozumie rolę planowania strategicznego w realizacji zasady zrównoważonego rozwoju (K1A_K10). K02 Identyfikuje związkidziałalności gospodarczej ze środowiskiem naturalnym (K1A_K04). K03 Student potrafi samodzielnie i w grupie rozwiązywać problemydecyzyjne z zakresu programowania zrównoważonego korzystania z zasobów naturalnych (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Alberski R. Lisicka H. Sommer J. , 2002r., "Polityka ochrony środowiska", wyd. Wyd. Uniw. Wrocławskiego. Wrocław , 2) Folmer H. (red.)Gabel L. Opschoor H. , 1996r., "Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych", wyd. Wydawnictwo Krupski i S-ka Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) M. Krammer (red), 2005r., "Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem", wyd. Wyd. C.H. Beck Warszawa, t.I-III.

Przedmiot/moduł:POLITYKA OCHRONY PRZYRODYObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 13959-11-CFW


Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia warsztatowe, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady audytoryjne (W01, W03, , K01, K02), film (W01, W02)ćwiczenia: praca indywidualna (W02) , praca w małych grupach (U01, U03, K03) , studia przypadków (U01, U02) , dyskusja (W02, U02, K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęwykłady: zaliczenie na podstawie testu (W01,W02,W03,K01) ćwiczenia: kolokwium (W03, U01, K02), wykonanie pracy zaliczeniowej (przygotowanie projektu i jego prezentacja)(U02, U03, K03)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



POLITYKA OCHRONY PRZYRODYECTS: 3 NATURE CONSERVATION POLICY






- przygotoowanie do kolokwium 5,0 godz.


30,0 godz.







01659-11-B PRAKTYKA KIERUNKOWAECTS: 6 ..TREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI ĆWICZEŃZapoznanie studentów z kryteriami doboru miejsc odbywania praktyki, zasadami oraz ramowym programem praktyki, harmonogramemprzygotowań i przebiegu praktyki.CEL KSZTAŁCENIAPraktyczne przygotowanie studentów do pracy w leśnictwie, nadleśnictwie i usługach oraz do podejmowania standardowych działań i decyzji wzakresie gospodarki leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W05++, InzA_W02++, R1A_U01+, R1A_U06++, InzA_U07++, R1A_K04++, R1A_K06++,InzA_K01++.Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W10++, K1A_U04++, K1A_U12++, K1A_K06++, K1A_K12++.

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 posiada praktyczną wiedzę z zakresu zakładania i prowadzenia upraw leśnych oraz użytkowania lasu i jego ochrony (K1_W03). W02 znapodstawowe parametry charakteryzujące środowisko leśne i drzewostan oraz metody ich monitoringu (K1_W10).UmiejętnościU01 wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do prowadzenia upraw leśnych (K1_U04). U02potrafi zabiegać i przeciwdziałać podstawowym zagrożeniom zbiorowisk leśnych wykonując działania z wykorzystaniem metod stosowanych wochronie lasu (K1_U12).Kompetencje społeczneK01 identyfikuje podstawowe zagrożenia zbiorowisk leśnych oraz potrzebę wykonania odpowiednich zabiegów w ekosystemie leśnym (K1_K06).K02 ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje w dziedzinie zagospodarowania, ochrony i użytkowania lasu oraz potrafiprzewidzieć ich skutki (K1_K12).


Przedmiot/moduł:PRAKTYKA KIERUNKOWAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/VI

Rodzaje zajęć: Ćwiczenia audytoryjne i terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:ćwiczenia: 240/40Formy i metody dydaktycznećwiczenia: Praca w grupach w Uczelni i indywidualna w terenie.Forma i warunki zaliczenia: ZaliczenieZaliczenie na podstawie oceny aktywności studenta na praktyce (W01, W02, U01, U02, K01, K02).Liczba punktów ECTS: 6Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: ..Wymagania wstępne: Powinien posiadaćpodstawowa wiedzę z zakresu prowadzeniadziałalności leśnej, użytkowania i ochrony lasu (W01,W02, U01, U02, K01, K02).

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Ośrodek Dydaktyczno-Doświadczalnyadres: ul. Michała Oczapowskiego 8, pok. 01, Olsztyntel./fax 523-33-20Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Jan Szagałae-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


PRAKTYKA KIERUNKOWAECTS: 6 ..


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim i opiekunem zakładowym 74,0 godz.

74,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Samodzielna praca studenta 166,0 godz.

166,0 godz.







01659-11-B PRODUKCYJNOŚĆ LASUECTS: 3 FOREST PRODUCTIVITYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOgólne prawidłowości wzrostu i przyrostu drzew. Wzrost i przyrost wysokości, grubości i miąższości drzew. Wpływ czynników abiotycznych ibiotycznych na przebieg wzrostu drzew. Przyrost drzewa, a budowa, wielkość i wydajność jego korony. Bilans przyrostu miąższościdrzewostanu. Wpływ struktury drzewostanu i zachodzących w niej zmian na rozkład i zmienność elementów miąższości i przyrostu miąższościdrzewostanu. Zmiana z wiekiem elementów miąższości i przyrostu miąższości drzewostanu. Produkcyjność drzewostanów jedno iwielogatunkowych. Wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i gospodarczych na przyrost i całkowitą produkcję drzewostanu.TREŚCI ĆWICZEŃPrzegląd metod określania miąższości i przyrostu miąższości drzew i drzewostanów. Określanie wzrostu i przyrostu wysokości i grubości drzew.Określanie miąższości i przyrostu miąższości drzewostanu. Wykorzystanie informacji o miąższości i przyroście miąższości drzewostanów wplanowaniu gospodarczym.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie się z uwarunkowaniami gwarantującymi wysoką produkcyjność lasu. Poznanie związków i zależności pomiędzy czynnikamiprzyrodniczymi oraz działaniami gospodarczymi a wzrostem i przyrostem drzew i drzewostanów.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W06+++, R1A_W07++, R1A_W09++, InżA_W02++,InżA_W04++, InżA_W05++, R1A_U04++, R1A_U05++, R1A_U06+++, InżA_U01++, InżA_U02++, InżA_U05++, InżA_U06++, InżA_U07++,InżA_U08++, R1A_K02++, R1A_K05+, R1A_K07+++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W03++, K1A_W05++, K1A_W06++, K1A_W07++, K1A_W09++, K1A_W10++, K1A_W15++, K1A_W16++, K1A_W19++, K1A_U03++, K1A_U04++, K1A_U07++, K1A_U08++, K1A_U09++, K1A_U10++, K1A_U13++, K1A_U14++,K1A_K01+, K1A_K02+, K1A_K03+, K1A_K04++, K1A_K05++, K1A_K07++, K1A_K09++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Ma podstawową wiedzę dotyczącą produkcyjności lasu [K1A_W01, K1A_K03, K1A_K05].W02 Ma ogólną wiedzę o roli i znaczeniuczynników przyrodniczych i gospodarczych kształtujących wzrost i przyrost drzewostanów oraz ich wpływ na prowadzenie gospodarki leśnej[K1A_W07, InżA_W02]. W03 Wykazuje znajomość podstawowych metod, technik i technologii stosowanych w produkcyjności lasu oraz o jejwpływie na użytkowaniu i ochronę środowiska przyrodniczego [K1A_W06, 09, 10, 15, 16, 19, InżA_W04, InżA_W05].UmiejętnościU01 Wykonuje zadania obliczeniowe i projektowe w zakresie określania miąższości oraz przyrostu miąższości drzew i drzewostanów[K1A_U03,04,07,08,09InżA_U01, InżA_U02]. U02 Posiada umiejętność podejmowania standardowych działań z wykorzystaniem metod inarzędzi w celu pozyskania i przetwarzania danych dendrometrycznych i ich wykorzystania do określania produkcyjności drzewostanu[K1A_U10, 12, 13,14,17, InżA_U05, InżA_U06, InżA_U07,InżA_U08].Kompetencje społeczneK01 Rozumie potrzebę rozwijania i uzupełniania wiedzy i technologii w dziedzinie produkcyjności lasu [K1A_K01, K1A_K02, K1A_K04]. K02Potrafi osiągnąć zaplanowany cel współdziałając i pracując w grupie oraz przyjmując do wykonania zróżnicowane zadania [K1A_K04],K1A_K05. K03 Ma świadomość zachodzących zmian technologicznych i związanej z nimi potrzeby dokształcania i samodoskonalenia wzakresie wykonywanychzadań [K1A_K07, K1A_K09, InżA_K01].


Przedmiot/moduł:PRODUKCYJNOŚĆ LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczenia kameralne i terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: ćwiczenia kameralne(U02, K01-K03], seminaria studentów i dyskusja (U02, K01-K03], ćwiczenia projektowe w terenie [U01, U02, K01-K03]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminEgzamin: test (egz. ustny)[W01-W03]; ćwiczenia - zaliczenia cząstkowe(U02, K01-K03], test (U02, K01-K03], zaliczenie ćw.terenowych (projekt)[U01),Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Dendrometria- poziom podstawowyWymagania wstępne:




01659-11-B PROPEDEUTYKA LEŚNAECTS: 1 INTRODUCTION TO FORESTRYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOrganizacja studiów na kierunku leśnictwo. Możliwość zatrudnienia lub dalszej edukacji po ukończeniu studiów. Definicje lasu i inne podstawowepojęcia. Rola i stan lasów na Świecie i w Europie. Lasy w Polsce rola i stan. Funkcje ekologiczne, społeczne i gospodarcze lasu. Ważne pojęcia:miąższość, grubizna, drobnica, pieśnica, siedlisko, siedliskowy typ drzewostanu, bonitacja itp. Ważniejsze kompleksy leśne w Polsce zeszczególnym uwzględnieniem lasów Warmii i Mazur. Podstawowe gatunki drzew w Polsce. Prawodawstwo na świecie związane z leśnictwem.Podstawy prawne leśnictwa w Polsce. Struktura i organizacja leśnictwa w Polsce.CEL KSZTAŁCENIAPrzedstawienie studentom podstawowych informacji dotyczących lasu, leśnictwa rolą przyrodniczą, społeczną i gospodarczą oraz informacjidotyczących organizacji i specyfiki studiów na kierunku leśnictwo na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W04+, R1A_W06++, R1A_W07+, R1A_U01+, R1A_U02+, R1A_U07+, R1A_K01+,R1A_K03+, R1A_K05++, R1A_K07+, InżA_W03+, InżA_W04+, InżA_U03+, InżA_K01+Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+++, K1A_W06+, K1A_W16+++, K1A_W17+++, K1A_W18+, K1A_U01+, K1A_U04++, K1A_U05+,K1A_K02+, K1A_K04+, K1A_K10++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawowe definicje i pojęcia związane z lasem i leśnictwem (K1A_W02). W02 Charakteryzuje ekologiczne, społeczne i gospodarczefunkcje lasu (K1A_W06, K1A_W16, K1A_W17). W03 Zna podstawowe akty prawne obowiązujące w Polsce i na świecie dotyczące leśnictwa(K1A_W02). W04 Charakteryzuje strukturę i organizację leśnictwa w Polsce (K1A_W02, K1A_W18).UmiejętnościU01 Operuje ważniejszymi pojęciami dotyczącymi leśnictwa (K1A_U04, K1A_U05). U02 Określa rolę ustawy o lasach przy realizacjiwielofunkcyjnego leśnictwa (K1A_U01, K1A_U05)Kompetencje społeczneK01 Rozumie specyfikę studiów leśnych oraz pracy w leśnictwie (K1A_K02). K02 Docenia rolę lasów w ochronie środowiska życia człowieka(K1A_K02, K1A_K04). K03 Rozumie potrzebę ochrony zasobów leśnych, przestrzega prawa dotyczącego lasów (K1A_K10).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Marszałek T., 1999r., "Nasze dziedzictwo leśne.", wyd. Fundacja Rozwój SGGW, t.Warszawa, 2) Fronczak K., 2003r., "Zielony skarbiecPolski", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Orzechowski M., 2011r., "Zielona Europa", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa, 2) Podgórska T., Sierota Z. ,2010r., "Las-człowiek…człowiek-las", wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, t.Warszawa.

Przedmiot/moduł:PROPEDEUTYKA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykładyLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady z prezentacją multimedialną W01, W02, W03, W04, U01, U02, K01, K02, K03Forma i warunki zaliczenia: ZaliczenieKolokwium W01, W02, W03, W04, U01, U02, K01, K02, K03Liczba punktów ECTS: 1Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:



PROPEDEUTYKA LEŚNAECTS: 1 INTRODUCTION TO FORESTRY


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Wykład 15,0 godz.

15,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie się do wykładów 6,0 godz.

6,0 godz.







06959-11-CFW PRZYRODNICZE ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓWECTS: 3 NATURAL WASTE MANAGEMENTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZasoby oraz kryteria klasyfikacji odpadów. Odpady w świetle prawodawstwa. Charakterystyka ścieków, osadów ściekowych i odpadów stałychpod kątem ich przydatności do przyrodniczego zagospodarowania (rekultywacja gruntów przeznaczonych pod zalesienie, nawożenie szkółekleśnych, produkcji kompostów w szkółkach leśnych, mulczowanie, nawadnianie). Sposoby uzdatniania ścieków i odpadów stałych. Technologieprodukcji kompostu w szkółkach, czynniki warunkujące jakość wytworzonego produktu. Nawozy mineralno – organiczne wyprodukowane nabazie odpadów i możliwości ich wykorzystania w szkółkach leśnych. Procesy zachodzące w glebach użyźnianych odpadami. Procesyzachodzące w glebach nawadnianych ściekami. Znaczenie przyrodniczych metod unieszkodliwiania ścieków i odpadów w ochronie środowiska.Zagrożenia dla środowiska wynikające z przyrodniczego wykorzystania ścieków i odpadów.TREŚCI ĆWICZEŃMetody pobierania prób ścieków i odpadów oraz przygotowanie ich do analiz. Fizyko-chemiczne i biologiczne kryteria oceny przydatnościścieków, osadów ściekowych i odpadów stałych do wykorzystania w szkółkach, plantacyjnych uprawach leśnych, plantacjach choinkowych(procesy uzdatniające). Terenowe i klimatyczne uwarunkowania wykorzystania odpadów płynnych i stałych w leśnictwie. Ocena wartościnawozowej ścieków bytowo – gospodarczych, przemysłowych, osadów ściekowych, odpadów stałych oraz kompostów wytworzonych na ichbazie. Metale ciężkie w ściekach i odpadach jako czynnik ograniczający ich zagospodarowanie. Test biologiczny – jako wstępne kryteriumprzydatności ścieków i odpadów organicznych do wykorzystania w uprawach leśnych. Zasady ustalania dawek ścieków, osadów ściekowych ikompostów wytwarzanych na bazie odpadów w zależności od przyjętych kryteriów. Określenie wpływu odpadów stałych i płynnych nawłaściwości na wzrost i rozwój roślin i właściwości gleb.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie podstawowych procesów i technologii utylizacji stałych i ciekłych odpadów oraz możliwości recyklingu materiałów odpadowych wprzyrodzie, a szczególnie w leśnictwie.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+, R1A_W09+, R1A_W14++, R1A_W15 ++, R1A_U01++, R1A_U06++, R1A_U07++, R1A_U09++,R1A_K01++, R1A_K02+, R1A_K07++, InzA_W04+, InzA_U01++, InzA_U06+, InzA_K01++, InzA_K02+Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W09+, K1A_W14++, K1A_W15++, K1A_U01++, K1A_U07++, K1A_U04++, K1A_U07++,K1A_K01

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Posiada wiedzę z zakresu problematyki odpadów i ich szkodliwości dla środowiska [K1A_W02]. W02 Zna podstawowe metodyunieszkodliwiania odpadów, mające na celu ich dostosowanie do wykorzystania w produkcji szkółkarskiej jako substancje użyźniające[K1A_W09, InzA_W04]. W03 Zna obowiązujące przepisy prawne krajowe i unijne w zakresie postępowania z odpadami przeznaczonymi doprzyrodniczego wykorzystania [K1A_W14, K1A_W15, InzA_W04].UmiejętnościU01 Potrafi określić właściwości technologiczne odpadów i ocenić ich przydatność do celów przyrodniczych (użyźnianie gleb przeznaczonychpod zalesienie, wykorzystanie w szkółkach i plantacyjnych uprawach leśnych) [K1A_U01, K1A_U07, InzA_U01]. U02 Posiada umiejętnośćwykorzystania nabytej wiedzy do prognozowania zmian mogących wystąpić w środowisku glebowym i wodnym przy wykorzystaniu kompostów zodpadów stałych i osadów ściekowych jako substancji użyźniających [K1A_U04, InzA_U06].Kompetencje społeczneK01 Jest przygotowany do popularyzacji prawidłowej gospodarki odpadami w społeczeństwie [K1A_K01]. K02 Posiada umiejętnośćpostrzegania konieczności wprowadzenia rozwiązań systemowych w gospodarce odpadami z udziałem społeczeństwa, wskazujących zarównona korzyści dla gospodarki, jakie można osiągnąć w wyniku uzdatniania i stosowania odpadów w przyrodzie, jak również na związane z tymryzyko zagrożeń dla środowiska [K1A_K02, InzA_K01, InzA_K02].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Rosik - Dulewska Cz. , 2007r., "Postawy gospodarki odpadami", wyd. PWN Warszawa, 2) Marcinkowski T. (red.) , 2011r., "Kompleksowezarządzanie gospodarką odpadami", wyd. Wyd. Poznań, 3) 1) Baran. S., Łabętowicz. J., Krzywy. E. , 2011r., "Przyrodnicze wykorzystanieodpadów. Podstawy teoretyczne i praktyczne.", wyd. PWRiL, 4) Bilitewski B., Härdtle G., Marek K. , 2006r., "Podręcznik gospodarki odpadami",wyd. Seidel- Przywecki. Warszawa, 5) Jędrczak A. , 2007r., "Biologiczne przetwarzanie odpadów", wyd. PWN Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Malej J., 2007r., "Unieszkodliwianie odpadów i osadów ściekowych", wyd. WNT Warszawa, 2) Biegańska J. (red.), 2008r., "Metody analizy wgospodarce odpadami", wyd. Gliwice.

Przedmiot/moduł:PRZYRODNICZE ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓWObszar kształcenia: nauki przyrodniczeStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 06959-11-CFW


Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: prezentacje multimedialne, wykład informacyjny [W01, W02, W03]ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne [U01, K01], ćwiczenia projektowe [U02, K02], dyskusja, grupowe podejmowanie decyzji, planowanie [U01, U02, K01, K02]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęBieżąca kontrola w trakcie zajęć laboratoryjnych [U01, K01] ocena wykonanych projektów [U02, K02]. Końcowe zaliczenie pisemne [W01, W02, W03].Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: chemia, gleboznawstwo z geomorfologią, ekologiaWymagania wstępne: student powinien posiadaćpodstawową wiedzę z zakresu ochrony środowiska igeochemii na poziomie studiów inżynierskich nakierunku leśnictwo

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Chemii Środowiskaadres: pl. Łódzki 4, pok. 7, 10-727 Olsztyntel./fax 523-39-76Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Wiera Sądeje-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


PRZYRODNICZE ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓWECTS: 3 NATURAL WASTE MANAGEMENT




- udział w ćwiczeniach/zajęciach laboratoryjnych i projektowych/ 30,0 godz.

- zaliczanie projektów 3,0 godz.

49,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do kolokwiów i egzaminu pisemnego/ustnego 10,0 godz.


- przygotowanie projektu 12,0 godz.

34,0 godz.







01659-11-CF PTAKI ŚRODOWISKA LEŚNEGOECTS: 2,5 BIRDS OF FOREST ENVIRONMENTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPtaki środowisk leśnych - wybiórczość siedliskowa. Zasięgi i areały gatunków. Zespoły ekologiczne - gildie gniazdowe i pokarmowe.Uwarunkowania dynamiki liczebności populacji ptaków. Sukcesja ekologiczna a różnorodność zespołów ptaków. Nauka rozpoznawania ptakóww warunkach terenowych. Budowa topograficzna ptaków - nazewnictwo. Głosy ptaków - kryteria analizy głosu. Tropy i ślady ptaków. Opisobserwacji terenowej - dokumentacja obserwacji. Kryteria legowości ptaków. Zasady wyszukiwania i kontroli gniazd. Zasady oceny liczebnościpopulacji ptaków. Zasady monitoringu ornitologicznego.TREŚCI ĆWICZEŃSprzęt używany do obserwacji ptaków w warunkach terenowych. Sposoby prowadzenia i zapisu obserwacji. Cechy diagnostyczne, głosyptaków, tropy i ślady - rozpoznawanie ptaków w warunkach terenowych. Mapowanie terytoriów. Podsawy monitoringu i oceny liczebności.CEL KSZTAŁCENIAPodstawy ekologii ptaków środowisk leśnych. Znajomość gatunków, wymagań środowiskowych i grup ekologicznych ptaków. Naukarozpoznawania ptaków w warunkach terenowych, opanowanie zasad posługiwania się kluczami terenowymi, sprzętem do obserwacji orazprowadzenia i zapisu obserwacji.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_U02++, R1A_K05++,Symbole efektów kierunkowych K1A_W07++, K1A_W08++, K1A_U04+, K1A_U08++, K1A_U11+, K1A_K02++, K1A_K09+++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW-01: zna gatunki ptaków środowisk leśnych, ich wymagania ekologiczne (K1A_W07; K1A_W08); W-02: zna podstawy ekologii ptakówśrodowisk leśnych, uwarunkowania liczebnosći, dynamiki zespołów (K1A_W07; K1A_W08); W-03: zna zasady prowadzenia i zapisu obserwacjiterenowej (K1A_W07); W-04: zna zasady posługiwania się kluczami terenowymi (K1A_W07); W-05: zna cechy diagnostyczne istotne dlarozpoznawania ptaków (K1A_W07); W-06 - zna podstawy oceny liczebności i monitoringu populacji ptaków (K1A_W07, K1A_W08)UmiejętnościU-01: prowadzi obserwacje ptaków w warunkach terenowych przy użyciu sprzętu do badań ornitologicznych (K1A_U08); U-02: właściwiedokumentuje obserwacje (K1A_U04; K1A_U08); U-03: posługuje się kluczami terenowymi do oznaczania ptaków (K1A_U04, K1A_W07,K1A_W08); U-04: rozpoznaje ptaki na podstawie obserwacji, głosów, śladów i tropów oraz identyfikuje ich siedliska (K1A_U08); U-05 -przeprowadza cenzus ptaków (K1A_W07; K1A_W08; K1A_U08)Kompetencje społeczneK-01: przekonanie o potrzebie ochrony różnorodności biologicznej (K1A_W08; K1A_U11, K1A_K02, K1A_K09); K-03: proekologiczna postawapromująca nowoczesne leśnictwo (K1A_W08, K1A_U11, K1A_K02, K1A_K09)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Wiens J. A., 1994r., "The ecology of bird communities. vol. 1-2.", wyd. Cambridge University Press, 2) Newton I. , 1998r., "Populationlimitation in birds", wyd. Academic Press, 3) Svensson L., Zetterstrom D., Mullarney K. , 2012r., "Ptaki. Przewodnik Collinsa", wyd. Multico, 4)Jonsson L., 2006r., "Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego", wyd. Wydawnictwo Muza SA, Warszawa, 5) Pałczyński Z., "Głosy ptakówPolski - 2 CD", wyd. Pałczyński Z., 6) Einhard B. , 2010r., "Jakie to pióro?", wyd. Multico, 7) Nauka rozpoznawania ptaków po głosach., 2008r.,"Jaki to ptak. vol. 1-3. (CD)", wyd. Soliton, 8) Collier B.D., Cox G.W., Johnson A.W., Miller Ph>c, 1978r., "Ekologia dynamiczna", wyd. PWRiL,Warszawa.

Przedmiot/moduł:PTAKI ŚRODOWISKA LEŚNEGOObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CF-przedmiot specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CF


Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia terenowe (wyjazdowe)Liczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/3ćwiczenia: 15/5Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W-01-06)ćwiczenia: ćwiczenia terenowe (W-01-06; U-01-05)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęsprawozdania z ćwiczeń (W-01-06; U-01-05); test z rozpoznawania ptaków środowisk leśnych (W-05, U-01-02, U-04)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii i Ochrony Środowiskaadres: pl. Łódzki 3, pok. 311, 10-727 Olsztyntel. 523-43-08, fax 523-43-11Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr wet. Jacek Józef Nowakowskie-mail: jacek.nowakowski"uwm.edu.plOsoby prowadzące przedmiot:


PTAKI ŚRODOWISKA LEŚNEGOECTS: 2,5 BIRDS OF FOREST ENVIRONMENT



- uczestnictwo w zajęciach 30,0 godz.


- przygotowanie do zajęć i testu 30,0 godz.

32,0 godz.







07259-11-B REKULTYWACJA LEŚNAECTS: 2 FOREST RECLAMATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWProcesy i formy degradacji środowiska glebowego w Polsce. Pojęcie rekultywacji gleb. Podstawy prawne rekultywacji gleb w Polsce. Fazy ikierunki rekultywacji gleb. Rekultywacja techniczna i biologiczna. Problemy rekultywacji gleb zdegradowanych chemicznie. Neutralizacjagruntów. Mechanizmy usuwania zanieczyszczeń z gleby. Ocena warunków siedliskowych na gruntach zdegradowanych. Wykorzystanie roślindo rekultywacji, kryteria doboru roślinności zielnej i drzewiastej. Metody rekultywacji leśnej. Koncepcja roślin pionierskich i lasotwórczychgatunków docelowych. Model PAN zagospodarowania leśnego. Bioremediacja (fitoremediacja). Rekultywacja gleb zasolonych i zakwaszonych,gleb zanieczyszczonych związkami ropopochodnymi i metalami ciężkimi. Zasady rekultywacji gleb po eksploatacji surowców mineralnychsurowców piaszczystych, ilastych, torfu i gytii. Zagospodarowanie skarp i hałd odpadów poprzemysłowych.TREŚCI ĆWICZEŃZasady formowania powierzchni terenu i skarp. Laboratoryjna ocena stopnia degradacji gleb na podstawie odczynu, stopnia wysyceniakationami wymiennymi i wodorem, zasobów materii organicznej, zasolenia. Określenie przydatności utworów do rekultywacji, oznaczenie liczbybonitacyjnej LB. Opracowanie założeń do projektu rekultywacji gleb wybranego obszaru lub obiektu. Prezentacja w terenie skutków eksploatacjikopalin na środowisko glebowe oraz kierunków rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Ocena stopnia degradacji i rekultywacji gleb.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie form degradacji środowiska glebowego oraz kierunków i metod rekultywacji gleb zdegradowanych wskutek działalności człowieka

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+, R1A_W06+, R1A_U04+, R1A_U05+, R1A_U06+, R1A_U07+, R1A_K06++Symbole efektów kierunkowych K1A_W06+, K1A_W15+, K1A_U08+, K1A_U13+, K1A_U17+ K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01-wymienia czynniki i formy degradacji środowiska glebowego oraz opisuje etapy, metody i kierunki rekultywacji gleb (K1A_W15), W02-charakteryzuje procesy zachodzące w rekultywowanych glebach (K1A_W06),UmiejętnościU01-dokonuje oceny przydatność utworów glebowych do rekultywacji(K1A_U08), U02-potrafi dokonać wyboru kierunku rekultywacji (K1A_U13,U03-analizuje możliwości techniczne i ekonomiczne planowanych prac rekultywacyjnych K1A_U17.Kompetencje społeczneK01- ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje odnośnie wyboru kierunków i metod rekultywacji gleb (K1A_K12)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Baran S., Turski R. , 1997r., "Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb", wyd. AR w Lublinie , s.223, 2) Baran S., 2000r., "Ocena stanudegradacji i rekultywacji gleb", wyd. AR w Lublinie , s.244, 3) Cymerman R., Marcinkowska I. , 2010r., "Techniczne i przestrzenne aspektyrekultywacji gruntów", wyd. UWM w Olsztynie , s.89, 4) Greinert H., Greinert A., 1999r., "Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych",wyd. Politechniki Zielonogórskiej , s.326, 5) Karczewska A. , 2008r., "Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych", wyd. UniwersytetuPrzyrodniczego we Wrocławiu , s.414, 6) Maciak F., 2003r., "Ochrona i rekultywacja środowiska", wyd. SGGW Warszawa , s.418, 7) PuchalskiT., Prusinkiewicz Z. , 1990r., "Ekologiczna podstawy siedliskoznawstwa leśnego", wyd. PWRiL. Warszawa, s.463, 8) Gołda T., 2005r.,"Rekultywacja.", wyd. Wyd. AGH Kraków , s.107, 9) Praca zbiorowa pod red. B. Gworek., 2004r., "Technologie rekultywacji gleb", wyd. InstytutOchrony Środowiska. Warszawa , s.111.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Maciejewska A., 200r., "Rekultywacja i ochrona środowiska w górnictwie odkrywkowym.", wyd. Politechniki Warszawskiej , s.100, 2) Rząsa S.,Owczarzak W., Mocek A. , 1999r., "Problemy odwodnieniowej degradacji gleb na uprawnych w rejonach kopalnictwa odkrywkowego na NiżuŚrodkowopolskim.", wyd. AR w Poznaniu , s.394, 3) Siuta J., "Rekultywacja gruntów. Poradnik.", wyd. Instytut Ochrony Środowiska, s.204, 4)Siuta J.,Kucharska A., 1977r., "Wieloczynnikowa degradacja ziemi w Polsce.", wyd. Instytut Ochrony Środowiska, s.39.

Przedmiot/moduł:REKULTYWACJA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 07259-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/V

Rodzaje zajęć: wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykłady informacyjne z prezentacją multimedialnąćwiczenia: Ćwiczenia laboratoryjne, audytoryjne i terenoweForma i warunki zaliczenia: Zaliczeniezaliczenie pisemne z treści wykładowych, zaliczenie ćwiczeń na podstawie sprawozdania z ćwiczeń i kolokwiówLiczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: chemia, gleboznawstwo leśne, typologia leśnaWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Glebadres: pl. Łódzki 3, pok. 109, 10-727 Olsztyntel. 523-38-79, fax 523-48-21Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Sławomir Grzegorz SmólczyńskiOsoby prowadzące przedmiot:


REKULTYWACJA LEŚNAECTS: 2 FOREST RECLAMATION






- przygotowanie do egzaminu i kolokwiów 15,0 godz.


45,0 godz.







01659-11-B REKULTYWACJA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST RECLAMATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOgólne zasady rekultywacji terenów zdegradowanych. Podstawy prawne rekultywacji. Etapy działalności rekultywacyjnej realizowane dlaleśnego kierunku zagospodarowania. Ocena przydatności gruntów do rekultywacji. Klasyfikacja i charakterystyka nieużytków. Podstawyrekultywacji leśnej, rozpoznanie warunków siedliskowych. Rekultywacja techniczna i biologiczna terenów zdegradowanych przez górnictwoodkrywkowe węgla brunatnego, kruszyw naturalnych. Sposoby rekultywacji zwałowisk nadkładów i wyrobisk poeksploatacyjnych. Wykorzystanieterenów pokopalnianych w kierunku leśnym. Rekultywacja terenów przekształconych górnictwem otworowym i odkrywkowym siarki. Sposobyrekultywacji terenów przekształconych wydobyciem głębinowym węgla kamiennego rud metali żelaznych i nieżelaznych. Rekultywacja terenówskładowania odpadów. Rekultywacja obszarów klęsk żywiołowych – pożarzyska, tereny pohuraganowe. Ocena skuteczności zabiegówrekultywacyjnych na terenach zalesionych.TREŚCI ĆWICZEŃOkreślenie przestrzennej struktury degradacji w Polsce. Zasady i wytyczne do sporządzania projektu rekultywacji i zagospodarowania. Zasadywyboru kierunku rekultywacji. Zastosowanie avio i hydroobsiewu w pracach rekultywacyjnych. Zasady przygotowania zwałowisk kopalnianych doleśnego zagospodarowania. Prawidłowa gospodarka nadkładem. Dobór komponentów mieszanin rekultywacyjnych. Dobór materiałów dowykonywanych zabiegów rekultywacyjnych. Ćwiczenia projektowe - planowanie koncepcji rekultywacji terenów przekształconych przezdziałalność człowieka w kierunku leśnym, kształtowanie rzeźby terenu, zasady doboru i wprowadzania roślinności drzewiastej.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie słuchaczy z wiedzą teoretyczną i praktycznymi działaniami w zakresie rekultywacji terenów na użytkowanie leśne.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_U01++, R1A_U06+++, R1A_U07++, R1A_U08++ R1A_K01++, R1A_K02++, R1A_K04++, R1A_K06+++,R1A_K07++, InzA_W05++, InZA_U08++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W04+++, K1A_W06++, K1A_W15++ K1A_U04++, K1A_U012+++, K1A_U13++, K1A_U15++ K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K06++ K1A_K12+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Student rozumie znaczenie procesów rekultywacyjnych w formowaniu się ekosystemów leśnych w zależności od specyfiki gruntów i formyużytkowania (K1A_W06) W02 - Student poznaje zasady przygotowania projektu rekultywacji (K1A_W15) (InzA_W05) W03 - Student rozróżniaetapy rekultywacji, zna kierunki rekultywacji (K1A_W04)UmiejętnościU01 - Student potrafi zidentyfikować przyczyny i rodzaje degradacji oraz zaplanować prace rekultywacyjne (K1A_U04) U02 - Student posiadaumiejętność przygotowywania koncepcji rekultywacji terenów zdegradowanych przez różne presje, pod zalesienie (K1A_U12, K1A_U13,K1A_U15) (InzA_U08)Kompetencje społeczneK01 - Student potrafi pracować w zespole (K1A_K03) K02 - Posiada zdolność do rozwiązywania problemów z zakresu naprawyzdegradowanego środowiska (K1A_K06) (InzA_K01) K03 - Student jest przekonany o znaczeniu zabiegów rekultywacyjnych w odnowieśrodowiska (K1A_K12) K04 – Student rozumie potrzebę uczenia się, dokształcania i samodoskonalenia (K1A_K01)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Krzaklewski W. , 1988r., "Leśna rekultywacja i biologiczne zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych.", wyd. AR w Krakowie, 2) KocjanH., 2008r., "Prace przygotowawcze do odnowień i zalesień, sposoby i technika sadzenia oraz pielęgnacja upraw.", wyd. UP Poznań., 3)Karczewska A. , 2008r., "Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych", wyd. AR Wrocław, 4) Siuta J. , 1998r., "Rekultywacja gruntów.Poradnik.", wyd. IOŚ Warszawa, 5) Greinert H., Greinert A. , 1999r., "Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego", wyd. PZ w Zielonej Górze.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Maciak F., 2003r., "Ochrona i rekultywacja środowiska.", wyd. SGGW Warszawa.

Przedmiot/moduł:REKULTYWACJA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykład , ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W03, U01, U02, K02, K03, K04)ćwiczenia: ćwiczenia projektowe (W01,W02, W03, U01, U02,K01, K02, K03, K04)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęwykład: zaliczenie pisemne z pytaniami otwartymi (W01, W03, U01, U02, K02, K03, K04), ćwiczenia: kolokwium pisemne , przygotowanie koncepcji/projektu rekultywacji oraz jego multimedialnej prezentacji (W01,W02, W03, U01, U02,K01, K02, K03, K04)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Gleboznawstwo leśne, Ekologiczne podstawy hodowli lasuWymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Toksykologii Środowiskaadres: ul. Prawocheńskiego 17, , 10-720 Olsztyntel. (89) 5234315 tel./fax. (89) 5233560Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Agnieszka BęśOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:-


REKULTYWACJA LEŚNAECTS: 3,5 FOREST RECLAMATION






- przygotowanie do pisemnego zaliczenia wykładów 10,0 godz.


- wykonanie koncepcji/projektu i prezentacji multimedialnej 23,0 godz.

45,0 godz.







01659-11-C RETENCJA WODNA W LASACHECTS: 2,5 WATER RETENTION IN FORESTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZasady funkcjonowania gospodarki wodnej zlewni leśnych. Podstawy prawne. Regulacja zasobów wodnych w lasach o funkcji produkcyjnej ipozaprodukcyjnej. Cele, formy i metody małej retencji w lasach. Metody zwiększenia retencji krajobrazowej, glebowej, wód gruntowych ipodziemnych, wód powierzchniowych. Funkcje zbiorników wodnych na terenach leśnych. Metody oceny stanu retencji w zlewniach leśnych.Zapotrzebowanie siedlisk leśnych na wodę. Określenie warunków wodnych siedliska. Woda w ochronie ekosystemów leśnych i zagrożonychgatunków roślin i zwierząt. Zasilanie wodne mokradeł. Regeneracja obszarów wodno-błotnych. Metody i sposoby poprawy retencyjności zlewnileśnych (techniczne, planistyczne i zależne od sposobu użytkowania).TREŚCI ĆWICZEŃPrzegląd konstrukcji urządzeń i działań służących do zwiększenia możliwości retencyjnych lasów służących poprawie i zachowaniubioróżnorodności oraz ochronie i regeneracji ekosystemów mokradłowych: progi, brody, zastawki dębowe, przetamowania ziemne, groble,podwyższenia dróg w formie grobli, oczka wodne, zasypanie rowów, meandryzacja cieków wodnych. Katalogi budowli typowych. Dobórodpowiednich materiałów do wykonania budowli. Wykonanie projektu ochrony i regeneracji ekosystemów mokradłowych na wybranym obszarze,oszacowanie kosztów zadania inżynieryjnego.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z rolą wody w ochronie cennych przyrodniczo obszarów wodno-błotnych i zwiększeniu bioróżnorodności lasów oraz zmetodami technicznymi i nietechnicznymi kształtowania zasobów wody w siedliskach leśnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W06++, R1A_U01+, R1A_U04++, R1A_U06+++, R1A_U07++, R1A_K01++,R1A_K03+, R1A_K04++, R1A_K07++, InzA_W02+++, InzA_U02++, InzA_U03++, InzA_U04+++, InzA_U08+++, InzA_K01+++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W04+++, K1A_W06+, K1A_W16+, K1A_U04+, K1A_U05++, K1A_U09++, K1A_U12++,K1A_U13++, K1A_U17++, K1A_K01++, K1A_K04+, K1A_K06++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę o celach, formach i metodach kształtowania małej retencji jako elementu ochronycennych przyrodniczo obszarów wodno-błotnych i zwiększenia bioróżnorodności siedlisk leśnych (K1A_W03, K1A_W06, K1A_W16). W02 - Mawiedzę o konstrukcji i warunkach stosowania urządzeń technicznych oraz pozatechnicznych metod kształtowania zasobów wodnych(K1A_W04). W03 - Zna metodykę projektowania obiektów małej retencji w lasach (K1A_W04).UmiejętnościU01 - Umie ocenić potrzeby wodne siedlisk leśnych (K1A_U04). U02 - Potrafi opracować dokumentację projektową zwiększenia zasobówwodnych w zlewniach leśnych oraz oszacować koszty wykonania (K1A_U12, K1A_U13). U03 - Umie porównać wady i zalety różnych konstrukcjiurządzeń małej retencji w celu wyboru optymalnej dla danego siedliska metody kształtowania zasobów wodnych i technologii wykonania(K1A_U05, K1A_U09, K1A_U13).Kompetencje społeczneK01 - Rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych w zakresie oddziaływania budowli małej retencji na środowisko leśne(K1A_K01, K1A_K06). K02 - Ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki zwiększania retencji wodnej w lasach, w tymjej wpływ na środowisko, i związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje (K1A_K04, K1A_K12).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kowalczak P., Farat R., Kępińska-Kasprzak M, 1997r., "Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji", wyd. Materiały badawcze IMiGW,Warszawa, 2) Mioduszewski W., 2006r., "Małe zbiorniki wodne", wyd. IMUZ, Falenty, 3) Mioduszewski W., 2003r., "Mała retencja. Ochronazasobów wodnych i środowiska naturalnego. Poradnik", wyd. IMUZ, Falenty, 4) Kowalczak P. (red.), 2005r., "Studium na temat retencji wódpowierzchniowych na obszarze Polski w aspekcie występowania suszy hydrologicznej", wyd. IMGW Poznań, 5) Zieliński J., Słota H., 1996r.,"Stan i wykorzystanie wód powierzchniowych w Polsce", wyd. IMGW, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Koczwański S., 1988r., "Inżynieria i budownictwo leśne", wyd. PWN, Warszawa, 2) Chełmicki W., 2002r., "Woda. Zasoby, degradacja,ochrona", wyd. PWN, Warszawa, 3) Żbikowski A., Żelazo J., 1993r., "Ochrona środowiska w budownictwie wodnym", wyd. MOŚZNiL,Warszawa, 4) Herbich J., 2004r., "Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków", wyd. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, t.2.

Przedmiot/moduł:RETENCJA WODNA W LASACHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: wykłądy, ćwiczenia projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, U01, K02)ćwiczenia: ćwiczenia przedmiotowe (W02, U03, K01), projekt praktyczny (W03, U02)inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: zaliczenie częściowo testowe, częściowo z pytaniami otwartymi (W01, U01, K02). Ćwiczenia: zaliczenie z oceną ustaloną na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za kolokwium (W02, U03, K01) i projekt z jego prezentacją W03, U02).Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: matematyka, hydrologiaWymagania wstępne: ma wiedzę w zakresiematematyki obejmującą algebrę i arytmetykę ihydrologii obejmującą znajomość wyznaczania stanówi przepływów charakterystycznych wody w ciekach



RETENCJA WODNA W LASACHECTS: 2,5 WATER RETENTION IN FOREST





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- opracowanie projektu 8,0 godz.



20,0 godz.







01659-11-D SPECJALIZACYJNE SEMINARIUM INŻYNIERSKIEECTS: 2 SPECIAL SEMINAR FOR BECHELOR DEGREE STUDENTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrezentacja studentów na tematy kierunkowe-egzaminacyjne, określenie problemów inżynierskich-kierunku ochrona środowiska. Prezentacjarozwiązań inżynierskich w lesnictwieTREŚCI ĆWICZEŃPraca inżynierska-metodologia przygotowania. Określenie zagadnień inżynierskich i aktualny stan wiedzy. Wybór obiektu i identyfikacjaproblemów do rozwiązania. Aktualne metody rozwiązania identyfikowanych problemów. Indywidualna koncepcja dyplomanta. Weryfikacjaprzyjętej koncepcji rozwiązania problemów.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie dyplomantów z aktualnymi problemami inżynierskimi w leśnictwie, metodami rozwiązania problemów, sposobem opracowania.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+++, R1A_W04+++, R1A_W05++, InzA_W03++, InzA_W02++, R1A_U01++, R1A_U02+++,R1A_U06++, R1A_U07+++, R1A_U08+++, InzA_U02++, InzA_U05++, InzA_U08++, InzA_U11++, R1A_K01++, R1A_K02++, R1A_K05++,R1A_K06+++, R1A_K03++, InzA_K01+, K1A_03++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+++, K1A_W03+++, K1A_W06++, K1A_W09++, K1A_U04++, K1A_U05+++, K1A_U12+++,K1A_U13+++, K1A_U14+++, K1A_U15+++, K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K09+++, K1A_K12+++, K1A_K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01-Zna podstawowe uwarunkowania funkcjonowania leśnictwa, interakcje miedzy lasem i środowiskiem, procesy zachodzące wekosystemach leśnych (K1A_W02,K1A_W03,K1A_W06, InzA_W03 ). W02- Posiada wiedzę na temat działalności gospodarczej w zakresielesnictwa (K1A_W09,InzA_W02).UmiejętnościU01-Prawidłowo interpretuje i wykorzystuje informacje dotyczącą środowiska leśnego (K1A_U04, K1A_U05, InzA_U05).U02-Potrafiidentyfikować przyczyny i skutki zagrożeń dla zbiorowisk leśnych i podejmować zaradcze działania (K1A_U12, InzA_U02).U03-Potrafidostosować sposoby zagospodarowania lasu do warunków środowiska leśnego (K1A_U13, K1A_U14, InzA_U08).U04- Potrafi zidentyfikowaćproblem i metody jego rozwiązania oraz obronić prezentowaną koncepcję działań(K1A_U15,InzA_U11)Kompetencje społeczneK01-Jest kompetentny i odpowiedzialny w zakresie relacji społeczeństwa a środowiska lesnego(K1A_K09,K1A_K12,K1A_K14, InzA_K01).K02-Rozumie potrzebę poznawania problemów w zmieniającym się środowisku przyrodniczym i społecznym(K1A_K01).K03-Potrafi pracować wzespole powołanym do rozwiązania problemu, może podejmować kierownictwo zespołem(K1A_K03).


Przedmiot/moduł:SPECJALIZACYJNE SEMINARIUM INŻYNIERSKIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: D-przedmiot specjalizacyjnyKod ECTS: 01659-11-DKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/6

Rodzaje zajęć: seminarium dyplomoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:ćwiczenia: 60/2Formy i metody dydaktycznećwiczenia: wystąpienia referatowe, prezentacje multimedialne, dyskusja (W01,W02,U01,U02,U03,U04,K01,K02,K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęocena prezentacji i wystąpień (W01,W02,U01,U02,U03,U04,K01,K02,K03)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: przedmioty kierunkoweWymagania wstępne: Zaliczone przedmiotypodstawowe i kierunkowe




01659-11-D SPECJALIZACYJNE SEMINARIUM INŻYNIERSKIEECTS: 2 SPECIAL SEMINAR FOR BECHELOR DEGREE STUDENTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrezentacja studentów na tematy kierunkowe-egzaminacyjne, określenie problemów inżynierskich-kierunku ochrona środowiska. Prezentacjarozwiązań inżynierskich w lesnictwieTREŚCI ĆWICZEŃPraca inżynierska-metodologia przygotowania. Określenie zagadnień inżynierskich i aktualny stan wiedzy. Wybór obiektu i identyfikacjaproblemów do rozwiązania. Aktualne metody rozwiązania identyfikowanych problemów. Indywidualna koncepcja dyplomanta. Weryfikacjaprzyjętej koncepcji rozwiązania problemów.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie dyplomantów z aktualnymi problemami inżynierskimi w leśnictwie, metodami rozwiązania problemów, sposobem opracowania.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02+++, R1A_W04+++, R1A_W05++, InzA_W03++, InzA_W02++, R1A_U01++, R1A_U02+++,R1A_U06++, R1A_U07+++, R1A_U08+++, InzA_U02++, InzA_U05++, InzA_U08++, InzA_U11++, R1A_K01++, R1A_K02++, R1A_K05++,R1A_K06+++, R1A_K03++, InzA_K01+, K1A_03++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02+++, K1A_W03+++, K1A_W06++, K1A_W09++, K1A_U04++, K1A_U05+++, K1A_U12+++,K1A_U13+++, K1A_U14+++, K1A_U15+++, K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K09+++, K1A_K12+++, K1A_K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01-Zna podstawowe uwarunkowania funkcjonowania leśnictwa, interakcje miedzy lasem i środowiskiem, procesy zachodzące wekosystemach leśnych (K1A_W02,K1A_W03,K1A_W06, InzA_W03 ). W02- Posiada wiedzę na temat działalności gospodarczej w zakresielesnictwa (K1A_W09,InzA_W02).UmiejętnościU01-Prawidłowo interpretuje i wykorzystuje informacje dotyczącą środowiska leśnego (K1A_U04, K1A_U05, InzA_U05).U02-Potrafiidentyfikować przyczyny i skutki zagrożeń dla zbiorowisk leśnych i podejmować zaradcze działania (K1A_U12, InzA_U02).U03-Potrafidostosować sposoby zagospodarowania lasu do warunków środowiska leśnego (K1A_U13, K1A_U14, InzA_U08).U04- Potrafi zidentyfikowaćproblem i metody jego rozwiązania oraz obronić prezentowaną koncepcję działań(K1A_U15,InzA_U11)Kompetencje społeczneK01-Jest kompetentny i odpowiedzialny w zakresie relacji społeczeństwa a środowiska lesnego(K1A_K09,K1A_K12,K1A_K14, InzA_K01).K02-Rozumie potrzebę poznawania problemów w zmieniającym się środowisku przyrodniczym i społecznym(K1A_K01).K03-Potrafi pracować wzespole powołanym do rozwiązania problemu, może podejmować kierownictwo zespołem(K1A_K03).


Przedmiot/moduł:SPECJALIZACYJNE SEMINARIUM INŻYNIERSKIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: D-przedmiot specjalizacyjnyKod ECTS: 01659-11-DKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: seminarium dyplomoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:ćwiczenia: 60/2Formy i metody dydaktycznećwiczenia: wystąpienia referatowe, prezentacje multimedialne, dyskusja (W01,W02,U01,U02,U03,U04,K01,K02,K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęocena prezentacji i wystąpień (W01,W02,U01,U02,U03,U04,K01,K02,K03)Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: przedmioty kierunkoweWymagania wstępne: Zaliczone przedmiotypodstawowe i kierunkowe




07159-11-O SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJECTS: 3,5 GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEMSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWTeoria systemów informacyjnych i geograficznych systemów informacyjnych. Warstwy danych rastrowych i wektorowych. Atrybuty i bazydanych. Odwzorowania kartograficzne. Analiza warstw rastrowych i wektorowych. Analiza baz danych. Generowanie, edycja i przetwarzaniewarstw. Numeryczne metody przetwarzania informacji uzyskanych ze zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych. Wykorzystanie SIP w lesnictwie.Numeryczne modele krajobrazu. Projektowanie z wykorzystaniem SIP. Modelowanie kartograficzne. Programy SIP. Wymagania sprzętowe.TREŚCI ĆWICZEŃWarstwy danych rastrowych i wektorowych oraz ich wyświetlanie. Geokodowanie (rejestracja) warstw rastrowych i wykonanie pomiarówprzestrzennych. Tworzenie warstw wektorowych i tabel atrybutowych. Analiza warstw rastrowych i wektorowych. Analiza tabel atrybutowych.Kombinowanie warstw. Przetwarzanie informacji uzyskanych ze źródeł teledetekcyjnych. Analiza pokrycia terenu. Tworzenie map i raportóworaz prezentacja wyników. SIP Lasów Państwowych.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie się z ogólną teorią SIP, z tworzeniem baz danych przestrzennych, z podstawowymi operacjami na danych przestrzennych i bazachdanych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W05+++; R1A_U01+++; R1A_U03+++; R1A_U05+++; R1A_U02++; R1A_K01+; R1A_K07+; R1A_K04+;InzA_U01++; InzA_U08+; InzA_K01+Symbole efektów kierunkowych K1A_W11+++; K1A_W13+++; K1A_U02+++; K1A_U03+++; K1A_U05++; K1A_K02+; K1A_K08+; KInz_U1++; KInz_U13+; KInz_K3+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Student/ka zna podstawy programów informatycznych służących gospodarce leśnej(K1A_W11). W02 - Rozróżnia podstawowe pakietyoprogramowania użytkowego w zakresie pozwalającym na ich stosowanie w życiu codziennym (bazy danych, arkusze kalkulacyjne, bibliotekinumeryczne) (K1A_W13).UmiejętnościU01 - Student/ka posługuje się systemem informacji przestrzennej jako podstawowym narzędziem tworzenia informacji przestrzennej ośrodowisku leśnym i zarządzania nim (K1A_U03). U02 - Użytkuje komputer w zakresie koniecznym do wyszukiwania informacji, analizy danych,sporządzania raportów i prezentacji wyników (K1A_U02, KInz_U1). U03 - Przekazuje wiedzę w sposób logiczny i uporządkowany (K1A_U05).U04 - Potrafi zaprojektować ciąg zabiegów gospodarczych drzewostanu (KInz_U13)Kompetencje społeczneK01 - Student/ka jast chętny/a do promocji nowoczesnego leśnictwa. docenia rolę edukacji ekologicznej (K1A_K02). K02 - Szanuje cudząwłasność intelektualną, w tym prawa autorskie (K1A_K08).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Czyżkowski B., 2006r., "Praktyczny przewodnik po GIS. ArcView 3.3", wyd. Wyd. Nauk. PWN Warszawa, s.200, 2) Dobers E. S., 2008r.,"Introduction to Geographic Information Systems - Exercises.", wyd. Wyd. UWM Olsztyn, s.93, 3) Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., 2007r.,"GIS - Obszary zastosowań", wyd. Wyd. Nauk. PWN Warszawa, s.250, 4) Longley P. A., Goochild M. F., Maguire D. J., Rhind D. W., 2006r.,"GIS - Teoria i praktyka", wyd. Wyd. Nauk. PWN Warszawa, s.519.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Bajerowski T. (red), 2003r., "Podstawy teoretyczne gospodarki przestrzennej i zarządzania przestrzenią", wyd. Wyd. UWM Olsztyn, s.244, 2)Burrough P. A., McDonell A., 1998r., "Principles of Goegraphical Information Systems", wyd. Oxford University Press, s.333, 3) Łyszkowicz A.,2006r., "Geodezja czyli sztuka mierzenia Ziemi", wyd. Wyd. UWM Olsztyn, s.446.

Przedmiot/moduł:SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 07159-11-OKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/6

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczeniA projektoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyny, problemowy z prezentacja multimedialnąćwiczenia: rozwiązywanie zadań w oparciu o dane przestrzenne, prace projektowe w środowisku specjalistycznego oprogramowania SIPForma i warunki zaliczenia: EgzaminZaliczenie ćwiczeń na podstawie oceny z kolokwium (U01, U02, U03,) oraz zaliczenia poszczególnym ćwiczeń i prac projektowych (U01, U02, U03, U04, K01, K03). Egzamin ustny lub pisemny (W01, W02, U03)Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: gleboznawstwo leśne, geodezja leśna z geomatykąWymagania wstępne: wiedza, umiejętności ikompetencje z glaboznawstwa leśnego, geodezji ikartografii

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Glebadres: pl. Łódzki 3, pok. 109, 10-727 Olsztyntel. 523-38-79, fax 523-48-21Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr Paweł SowińskiOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Liczebność grupy maksymalnie 12 osób



01659-11-O TECHNOLOGIE INFORMACYJNEECTS: 2 INFORMATION TECHNOLOGIESTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPojęcie informatyki. Sfery zastosowań informatyki – technologie informacyjne. Systemy kodowania znaków alfanumerycznych i liczb atechnologie informatyczne. Architektura komputera - budowa, zasada działania. Algebra Boole’a. Technologie użytkowe z wykorzystaniemcyfrowych układów logicznych. Algorytm matematyczny a algorytm komputerowy. Proces programowania. Edytory tekstu i programy graficzne.Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych. Programy prezentacyjne. Technologie sieciowe LAN/MAN/WANTREŚCI ĆWICZEŃSystem operacyjny WINDOWS VISTA. Edytor tekstów – MS WORD. Arkusz kalkulacyjny – MS EXCEL. Relacyjne bazy danych – MS ACCESS.Programy prezentacyjne – POWER POINT. Projektowanie stron internetowych – język HTML.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie ustrukturalizowanej wiedzy pozwalającej studentom zrozumieć istotę informatyki – przetwarzania informacji wejściowych wwyjściowe, wyszukiwania i wykorzystania informacji. Doskonalenie umiejętności wykorzystania podstawowych narzędzi informatycznych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W05+++, InzA_W02+++, InzA_W05+++, R1A_W08++, InzA_W03++, R1A_U01+++, R1A_U03+++,InzA_U01+++, R1A_U08++ R1A_K04+Symbole efektów kierunkowych K1A_W11+++, K1A_W13++, K1A_W20++ K1A_U02+++, K1A_U15++ K1A_K07+, K1A_K08+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Ma podstawową wiedzę dotyczącą systemów informacyjnych – przetwarzania informacji, wykazuje znajomość podstawowych narzędziinformatycznych służących gospodarce leśnej oraz rozróżnia podstawowe pakiety oprogramowania użytku codziennego(K1A_W11, K1A_W13)W02 - Zna i rozumie zasady poszanowania praw autorskich w zakresie oprogramowania (K1A_W20)UmiejętnościU01 - Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania potrzebnych informacji możliwych do uzyskania z różnych źródełoraz twórczego ich wykorzystania (K1A_U02) U02 - Stosuje podstawowe technologie informatyczne w celu pozyskiwania i przetwarzaniainformacji z zakresu leśnictwa, prawidłowo interpretuje wyniki i wyciąga wnioski(K1A_U15)Kompetencje społeczneK01 - wykazuje ostrożność i krytycyzm w przyjmowaniu informacji z literatury naukowej, internetu, a szczególnie dostępnej w masowychmediach, mających odniesienie do leśnictwa i ochrony środowiska, jednocześnie rozumie zagadnienie praw autorskich i szanuje cudzą własnośćintelektualną(K1A_K07, K1A_K08)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Gołaszewski J., 2002r., "Informatyka w zarysie", wyd. UWM Olsztyn, s.170, 2) Gołaszewski J., Klasa A., Jakubiuk P., Borusiewicz A.,Stawiana-Kosiorek A., Załuski D., 2002r., "Przewodnik do ćwiczeń z informatyki na kierunkach przyrodniczych", wyd. UWM Olsztyn, s.132.

Przedmiot/moduł:TECHNOLOGIE INFORMACYJNEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: O-przedmiot kształcenia ogólnegoKod ECTS: 01659-11-OKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/2

Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: informacyjny, wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02 K01)ćwiczenia: praca przy komputerze (U01, U02, K01)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęćwiczenia i wykład: Zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie semestru (W01, W02 K01) oraz zaliczenie praktyczne przy komputerze (U01, U02, K01).Liczba punktów ECTS: 2Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: BRAKWymagania wstępne: znajomość podstaw informatyki

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwaadres: pl. Łódzki 3, pok. 410, 10-727 Olsztyntel./fax 523-48-80Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. inż. Janusz Gołaszewski, prof.zw.e-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:


TECHNOLOGIE INFORMACYJNEECTS: 2 INFORMATION TECHNOLOGIES




- udział w ćwiczeniach/zajęciacj labolatoryjnych 15,0 godz.



30,0 godz.







01659-11-B TRANSPORT LEŚNYECTS: 3 FOREST TRANSPORTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWiadomości ogólne. Warunki techniczne planowania sieci dróg leśnych i szlaków operacyjnych. Tradycyjne formy transportu leśnego. Transportmotorowy. Zrywka drewna. Wywóz drewna. Składnice drewna. Ogólne zasady eksploatacji taboru i organizacji prac transportowych. Wskaźnikitechniczno ekonomiczne w transporcie drewna. Zasady BHP przy tranporcie drewna.TREŚCI ĆWICZEŃOkreślanie zwięzłości gleb na szlakach operacyjnych i w ich sąsiedztwie. Projektowanie dróg leśnych i szlaków operacyjnych. Wyznaczanierodzaju i liczby niezbędnych środków transportowych. Ciagnikowe urządzenia do zrywki drewna. Zasady obsługi i pracy wysokowydajnychmaszyn do zrywki drewna. Niekonwencjonalne metody zrywki drewna.CEL KSZTAŁCENIAPrzedstawienie wymagań stawianych poszczególnym grupom maszyn oraz zaprezentowanie budowy, zasady działania, regulacji ifunkcjonowania wybranych środków technicznych stosowanych w transporcie leśnym. Zdobycie wiedzy na temat planowania i organizacjiprocesów transportowych w leśnictwie.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W05++; InzA_W01+; InzA_W02++; InzA_W05+; InzA_W07++; R1A_U02+; R1A_U06++; R1A_U07++;InzA_U06++; Inz_U08++; R1A_K02+; R1A_K06++; InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W12++; K1A_W14+; K1A_U05+; K1A_U14++; K1A_K03+;

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01: dysponuje aktualną wiedzą na temat środków technicznych wykorzystywanych w transporcie leśnym (K1A_W14). W02: zna zasadywykorzystywania środków technicznych przeznaczonych do prac tranportowych wykonywanych w leśnictwie (K1A_W12, K1A_W14).UmiejętnościU01: umie użytkować środki techniczne stosowane w transporcie leśnym (K1A_U14). U02: potrafi dobrać wyposażenie techniczne do specyfikiprzewozu danych materiałów (K1A_U05, K1A_U14). U03: umie wyznaczać drogi leśne i szlaki operacyjne (K1A_U14).Kompetencje społeczneK01: ma świadomość wpływu środków technicznych używanych w transprcie leśnym na kształtowanie i stan środowiska naturalnego (K1A_K11).K02: jest zdolny do pracy samodzielnej i zespołowej (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Kubiak M., 1990r., "Transport leśny", wyd. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2) Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2006r.,"Drogi leśne Poradnik techniczny", wyd. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych, 3) Laurow Z., 1999r., "Pozyskiwanie drewna ipodstawowe wiadomości o jego przerobie", wyd. Wydawnictwo SGGW, 4) Sztyber J.F., 2007r., "Narzędzia i maszyny do głównych operacjipozyskiwania drewna: notatki autoryzowane", wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 5) Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych,2008r., "Poradnik dla operatorów maszyn leśnych agregatowanych na ciągnikach", wyd. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy LasówPaństwowych, 6) Jabłoński K., 2006r., "Optymalizacja sposobów realizacji procesu technologicznego pozyskiwania i zrywki drewnanaokreślonym obszarze leśnym", wyd. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 7) Hoffman L., 2006r., "Zasady i techniki pracy leśnymimaszynami wielooperacyjnymi", wyd. Ośrodek Szkolenia Operatorów Maszyn Leśnych, 8) Szumicki D., Urbaniak W., 2006r., "Budowa i obsługatechniczna forwarderów i harwesterów", wyd. Ośrodek Szkolenia Operatorów Maszyn Leśnych, 9) Suwała M. (red.), 2000r., "Poradnikużytkowania lasu", wyd. Oficyna Edytorska "Wydawnictwo Świat", 10) Pismo Przedsiębiorców Leśnych, "Czasopismo "Drwal"".

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Kapral J., Wiśniewski J., Krzypkowski A., Cudak K., 2006r., "Maszynowe technologie pozyskiwania drewna", wyd. Ośrodek SzkoleniaOperatorów Maszyn Leśnych, 2) Koczwański S., 1995r., "Inżynieria i budownictwo leśne", wyd. Wydawnictwo AR w Krakowie, 3) Moskalik T.,2004r., "Model maszynowego pozyskiwania drewna w zrównoważonym leśnictwie polskim", wyd. Wydawnictwo SGGW, 4) Glazar K.,Wojtkowiak R., 2009r., "Koszty pracy maszyn leśnych", wyd. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych, 5) Ważyński B. (red.), 2005r., "Poradnikurządzania lasu", wyd. Oficyna Edytorska "Wydawnictwo Świat".

Przedmiot/moduł:TRANSPORT LEŚNYObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III / 6

Rodzaje zajęć: wykłady i ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjny z użyciem technik multimedialnych (W01, W02, K01)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne z użyciem technik mullimedialnych (W02, U01, U02, U03, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęNależy przygotować sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych (W02, U01, U02, U03, K01, K02), a przedmiot kończy się pisemnym zaliczeniem ćwiczeń (W02, U02, K01, K02) oraz piemnym zaliczeniem treści wykładowych (W01, W02, K01)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: gleboznawstwo leśne, inżynieria leśna, produkcyjność lasu, maszynoznawstwo leśneWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Maszyn Roboczych i Procesów Separacjiadres: ul. Michała Oczapowskiego 11, pok. 106, 10-719 Olsztyntel./fax 523-48-18Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Zdzisław KaliniewiczOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:Dopuszczalna nieobecność na 2 godzinach zajęć z ćwiczeń laboratoryjnych


TRANSPORT LEŚNYECTS: 3 FOREST TRANSPORT


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- Udział w konsultacjach 1,0 godz.


- Udział w ćwiczeniach (laboratoryjnych) 15,0 godz.

31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Przygotowanie do pisemnego zaliczenia wykładów 6,0 godz.

- Przygotowanie do pisemnego zaliczenia ćwiczeń 6,0 godz.

- Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 20,0 godz.

- Sporządzenie sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych 12,0 godz.

44,0 godz.







01659-11-C TURYSTYCZNE I REKREACYJNE UŻYTKOWANIE LASUECTS: 2,5 TOURISTIC AND RECREATIONAL FOREST UTILISATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOchrona zasobów leśnych w świetle uwarunkowań prawnych a kierunki wykorzystania turystyczno-rekreacyjnego. Potencjał turystyczny terenówleśnych – walory wypoczynkowe, specjalistyczne krajoznawcze. Możliwości realizacji różnych rodzajów i form turystyki w lesie. Klasyfikacja ianaliza form rekreacji. Teoria dobrego wypoczynku. Możliwości zagospodarowania turystycznego w zależności od statusu terenów leśnych(obszary chronione, lasy ochronne, leśne kompleksy promocyjne, tereny pozostałe). Ekonomiczny, ekologiczny i społeczny wpływ rozwojuturystyki na stan zachowania zasobów leśnych. Pojemność i chłonność turystyczna, chłonność naturalna zbiorowisk leśnych. Bioklimat obszarówleśnych i jego znaczenie w rozwoju turystyki uzdrowiskowej.TREŚCI ĆWICZEŃKartografia turystyczna i możliwości jej wykorzystania. Podstawowe sposoby orientacji w terenie. GPS jako metoda lokalizacji przestrzennej.Metodyka prowadzenia wycieczek różnych form turystyki kwalifikowanej w obszarach leśnych (nizinnej: pieszej, rowerowej, kajakowej,narciarskiej oraz pieszej górskiej). Zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne lasu – zasady wyznaczania szlaków turystyki kwalifikowanej,lokalizacji obiektów noclegowych, żywieniowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Wykonanie projektów tras.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy z zakresu prawnych uwarunkowań ochrony lasów i możliwości ich wykorzystywania w zrównoważonym rozwoju turystyki irekreacji. Nabycie umiejętności oceny elementów atrakcyjności turystycznej zasobów leśnych. Poznanie zasad zagospodarowania terenówleśnych i sąsiadujących na potrzeby turystyki i wypoczynku. Opanowanie technik i metod realizacji różnych rodzajów i form turystyki naobszarach leśnych.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03+, R1A_W05+++, R1A_W06+++, R1A_W07++, R1A_W09++, InzA_W04++, R1A_U01++, R1A_U02++, R1A_U06++, R1A_U07++, R1A_U08++, InzA_U05+, InzA_U06+ R1A_K01+, R1A_K02++, R1A_K03+++, R1A_K04++, R1A_K06++,R1A_K07++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W05++, K1A_W09++, K1A_W14+, K1A_W15+, K1A_W16++, K1A_W17++, K1A_W18++, K1A_W19++,K1A_U04++, K1A_U05++, K1A_U13++, K1A_U14++, K1A_U15++, K1A_U17+, K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K04+++, K1A_K06++,K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student nabywa wiedzę na temat potencjału turystycznego obszarów leśnych, wyjaśnia konieczność i opisuje formy ich ochrony(K1A_W05, K1A_W14, K1A_W15, K1A_W17). W02 Opisuje elementy atrakcyjności turystycznej zbiorowisk leśnych (K1A_W05, K1A_W16).W03 Charakteryzuje możliwości oraz dozwolone kierunki racjonalnego zagospodarowania i wykorzystywania lasu w turystyce oraz rekreacji(K1A_W09, K1A_W18, K1A_W19).UmiejętnościU01 Posiada umiejętność oceny wpływu wykorzystywania turystyczno-rekreacyjnego na stan zasobów leśnych (K1A_U04, K1A_U15). U02Potrafi reżyserować leśną przestrzeń rekreacyjną i opracowuje tematyczne szlaki turystyczne (K1A_U05, K1A_U13). U03 Wykazuje umiejętnośćwykorzystania potencjału terenów leśnych w tworzeniu specyficznych produktów turystycznych (K1A_U13, K1A_U14, K1A_U17).Kompetencje społeczneK01 Wykazuje odpowiedzialność za ochronę i racjonalne użytkowanie lasów (K1A_K01, K1A_K04, K1A_K06, K1A_K12). K02 Doceniawszechstronne znaczenie rozwoju turystyczno-rekreacyjnego terenów leśnych w zrównoważonym rozwoju o gospodarczym (K1A_K04). K03Jest sprawny w zakresie komunikacji społecznej i pracy zespołowej (K1A_K03).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Ważyński B. , 1977r., "Urządzanie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji.", wyd. Wyd. AR w Poznaniu, s.244, 2) WażyńskiB. (red. nauk.), 2005r., "Poradnik urządzania lasu", wyd. Of. Edytorska „Wydawnictwo Świat”, Warszawa, s.186, 3) Krzymowska–KostrowickaA. , 1997r., "Geoekologia turystyki i wypoczynku", wyd. PWN Warszawa, s.238.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J. , 2008r., "Geografia turystyki Polski", wyd. PWE Warszawa, s.340, 2) Kurek W. (red.), 2007r.,"Turystyka", wyd. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s.540.

Przedmiot/moduł:TURYSTYCZNE I REKREACYJNE UŻYTKOWANIE LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: audytoryjne z prezentacjami multimedialnymi (W01, W02, W03)ćwiczenia: laboratoryjne i projektowe (U01, U02, U03, K01, K02, K03)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady - sprawdzian teoretyczny (W01, W02, W03). Ćwiczenia - opracowanie wybranych tras turystycznych i ścieżki edukacyjnej na podstawie analizy dostępnych materiałów i zdobytej wiedzy (U01, U02, U03, K01, K02).Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Architektury Krajobrazu i Agroturystykiadres: ul. Romana Prawocheńskiego 17, pok. 207, 10-720 Olsztyntel. 523-35-29, fax 523-45-49Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr inż. Emilia MarksOsoby prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:realizacja ćwiczeń w małych grupach, maksymalnie 14 osób


TURYSTYCZNE I REKREACYJNE UŻYTKOWANIE LASUECTS: 2,5 TOURISTIC AND RECREATIONAL FOREST UTILISATION





31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Opracowywanie koncepcji projektowych tras i ścieżki edukacyjnej 6,0 godz.

- Przygotowanie do zaliczenia końcowego 8,0 godz.


20,0 godz.







01659-11-B TYPOLOGIA LEŚNAECTS: 3 FOREST TYPOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWHistoria typologii leśnej, przedmiot i zakres typologii leśnej. Aktualnie stosowane systemy typologiczne. Wpływ warunków makroklimatycznychna zróżnicowanie warunków siedliskowych. Siedlisko a naturalne i ekologiczne zasięgi występowania ważniejszych gatunków drzew leśnych.Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski. Podstawy metodyczne diagnostyki warunków siedliskowych. Rola warunków glebowych wkształtowaniu się różnych typów siedlisk. Bonitacja drzewostanu jako podstawa oceny zdolności produkcyjnych siedliska. Wykorzystanienaturalnego zróżnicowania roślinności w diagnostyce typologicznej. Siedlisko przyrodnicze w ochronie środowiska oraz jako podstawanowoczesnego zagospodarowania przestrzeni publicznej.TREŚCI ĆWICZEŃCharakterystyka typów siedliskowych lasu w Polsce. Diagnostyka siedlisk terenów nizinnych, wyżynnych, podgórskich i górskich. Zasadykartowania siedlisk leśnych. Organizacja i technologia prowadzenia terenowych prac siedliskowych. Operat glebowo-siedliskowy dlanadleśnictwa. Wykorzystanie wyników prac siedliskowych w planowaniu hodowlanym.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z podstawowymi związkami pomiędzy siedliskami a typami zbiorowisk leśnych oraz zróżnicowaniem przyrodniczymPolski i jego wpływem na drzewostany. Poznanie zasad kartografii siedlisk leśnych oraz sporządzania i korzystania z dokumentacji siedliskowej.Rozpoznawanie siedliskowych typów lasu oraz umiejętność doboru odpowiedniego składu gatunkowego drzewostanu dla poszczególnych typówlasu w różnych dzielnicach przyrodniczo-leśnych Polski.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W03+++, R1A_W04++, R1A_W05++, InżA_W02, InżA_W05++, R1A_U01+, R1A_U04+++, R1A_U06+++, InżA_U01++, InżA_U03++, R1A_K01+, R1A_K02++, R1A_K06++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++, K1A_W03+++, K1A_W06++, K1A_W09++, K1A_W10++, K1A_U01+, K1A_U08+++,K1A_U13+++, K1A_K01+, K1A_K03++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Ma podstawową wiedzę dotyczącą typologii siedlisk leśnych Polski [K1A_W01, InżA_W02]. W02. Ma ogólną wiedzę o roli i znaczeniuczynników kształtujących warunki siedliskowe oraz ich wpływ na prowadzenie gospodarki leśnej (K1A_W03, K1A_W05, K1A_W06). W03Wykazuje znajomość podstawowych metod, technik i technologii stosowanych w typologii leśnej oraz posiada wiedzę o roli i znaczeniu siedliskaw użytkowaniu i ochronie środowiska przyrodniczego [K1A_W09,K1A_W09, InżA_W05].UmiejętnościU01. Posiada umiejętność wyszukiwania i analizy potrzebnych informacji z różnych źródeł w diagnostyce warunków siedliskowych [K1A_U04].U02 Wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego zadania diagnostyczne i projektowe w zakresie określania warunków siedliskowych orazplanowania hodowlanego [K1A_U08, InżA_U01]. U03. Posiada umiejętność stosowania zabiegów hodowlanych z uwzględnieniem warunkówsiedliskowych [K1A_U13, InZA_U03].Kompetencje społeczneK01. Rozumie potrzebę stałego rozwijania i uzupełniania wiedzy wynikającą z nieustannego rozwoju badań naukowych w dziedziniesiedliskoznawstwa [K1A_K01]. K02 Potrafi przy realizacji prac typologicznych osiągnąć zaplanowany cel współdziałając i pracując w grupie orazprzyjmując do wykonania zróżnicowane zadania [K1A_K03]. K03. Ma świadomość odpowiedzialności za za podejmowane decyzje w dziedziniezagospodarowania lasu i konieczność uwzględnienia warunków siedliskowych [K1A_K12, InżA_K01]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Mroczkiewicz L., Trampler T., 1964r., "Typy siedliskowe lasu w Polsce", wyd. PWRiL, 2) Trampler t., Kliczkowska A., Dmyterko E., SierpińskaA., 1990r., "Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych", wyd. PWRiL, 3) Bańkowski J., Cieśla A., CzerepkoJ., Czępińska-Kamińska D., Kliczkowska A., Kowalkowski A., Krzyżan, 2004r., "Siedliskowe podstawy hodowli lasu", wyd. ORW LP w Bedoniu,4) Pr. zbior., 2003r., "Instrukcja Urządzania Lasu cz. 2. Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk.", wyd. CILP.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Biały K., et all., 2000r., "Klasyfikacja gleb leśnych Polski", wyd. CILP, 2) Matuszkiewicz W., 2001r., "Przewodnik do oznaczania zbiorowiskleśnych Polski", wyd. PWN SA, 3) Scamoni A., 1967r., "Wstęp do fitosocjologii praktycznej", wyd. PWRiL, 4) Pod red. Czępińska-Kamińska D.,2011r., "Systematyka gleb polski", wyd. Wydawnictwo „Wieś Jutra”, t.Tom LXII, 5) Pod red. Brożek S., Zwydak M., 2003r., "Atlas gleb leśnychPolski", wyd. CILP .

Przedmiot/moduł:TYPOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/3

Rodzaje zajęć: Wykłady / Ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne[U01-U03, K01-K03], seminaria studentów i dyskusja [U-1-U03, K01-K03]inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady – test, odpowiedź ustna [W01-W03]. Ćwiczenia – test[U01-U03, K01-K03], ocena za projekt [U01-U03, K01-K03]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Gleboznawstwo leśne, fitosocjologia, produkcyjność lasuWymagania wstępne: Podstawowa wiedza z zakresugleboznawstwa leśnego, fitosocjologii i produkcyjnościlasu




TYPOLOGIA LEŚNAECTS: 3 FOREST TYPOLOGY






- przygotowanie do zaliczenia 15,0 godz.


30,0 godz.







01659-11-B UBOCZNE UŻYTKOWANIE LASUECTS: 2,5 NON-WOOD FOREST PRODUCTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWKoncepcja i zakres ubocznego użytkowania lasu. Znaczenie produktów niedrzewnych w gospodarce leśnej. Koncepcja ubocznego użytkowanialasu w Polsce. Historia, aktualnie zachodzące zmiany oraz tendencje w użytkowaniu surowców niedrzewnych. Regulacje prawne i organizacjaużytkowania leśnych surowców niedrzewnych. Aktualne problemy i możliwości użytkowania ubocznych surowców leśnych w obliczu trwałej izrównoważonej gospodarki leśnej. Charakterystyka bazy leśnych surowców niedrzewnych w kraju i za granicą. Metody inwentaryzacji, zasadyubocznego użytkowania lasu. Uprawa plantacyjna leśnych roślin użytkowych i grzybów, znaczenie w produkcji leśnej. Ochrona zasobów runaleśnego. Żywicowanie i przemysł żywiczny, przemysłowe wykorzystanie produktów żywicznych. Grzyby wielkoowocnikowe charakterystyka,występowanie, znaczenie. Surowce zielarskie i owoce runa leśnego. Pozagospodarcze i społeczne funkcje lasu jako forma ubocznegoużytkowania lasu.TREŚCI ĆWICZEŃBudowa grzybów wielkoowocnikowych. Podstawy oznaczania i rozpoznawania leśnych grzybów wielkoowocnikowych. Przegląd wybranychgatunków leśnych grzybów jadalnych i trujących. Handel i przetwórstwo owocnikami grzybów leśnych. Użytkowanie wybranych ubocznychproduktów leśnych – kauczuku, soku brzozowego i klonowego. Bartnictwo i pszczelarstwo leśne. Surowce i produkty otrzymywane z igliwia ikory drzew leśnych. Węgiel drzewny – produkcja, kontrola jakości, przemysłowe wykorzystanie. Uprawa, użytkowanie i przetwórstwo wybranychgatunków leśnych roślin owocodajnych. Zasady zbioru surowca zielarskiego. Określenie terminów zbioru i podstawy oznaczania roślinleczniczych. Podstawy użytkowania wybranych gatunków leśnych roślin leczniczych i przemysłowych. Metody określania wartości leśnychproduktów niedrzewnych.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: użytkowania, wyceny i handlu leśnymi produktami niedrzewnymi. Poznanie prawnychuwarunkowań związanych z ubocznym użytkowaniem lasu. Poznanie gospodarczego znaczenia ubocznego użytkowania lasu. Poznaniepodstawowych niedrzewnych produktów leśnych oraz możliwości ich pozyskania i wykorzystania. Określenie możliwości ochrony czynnej ibiernej i regulacji intensywności ubocznego użytkowania lasu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03+, R1A_W05++, R1A_W06++, R1A_W07++, InzA_W02++, R1A_U01++, R1A_U05++, InzA_U03++,InzA_U04++, R1A_K04+, R1A_K05+, R1A_K06++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W05+, K1A_W14++, K1A_W16+++, K1A_W17++, K1A_W19++, K1A_U04++, K1A_U14++, K1A_U15++, K1A_U17++, K1A_K07+, K1A_K09+, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student wymienia podstawowe produkty ubocznego użytkowania lasu, określa ich zastosowanie [K1A_W05]. W02. Zna podstawowesposoby pozyskania ubocznej produkcji leśnej [K1A_W14, InzA_W02]. W03. Charakteryzuje gospodarczą rolę i znaczenie ubocznegoużytkowania lasu [K1A_W16, K1A_W17]. W04. Określa możliwości pielęgnacji i ochrony zasobów ubocznego użytkowania lasu [K1A_W19].UmiejętnościU01. Student dokonuję poprawnej interpretacji danych dotyczących ubocznego użytkowania lasu [K1A_U04, InzA_U03]. U02. Zna podstawowemetody pozyskania ubocznej produkcji leśnej [K1A_U14, K1A_U15]. U03. Dokonuje wstępnej oceny wartości ubocznej produkcji leśnej imożliwości jej wykorzystania [K1A_U17, InzA_U04].Kompetencje społeczneK01. Student dostrzega i poprawnie interpretuje relację pomiędzy intensywnością użytkowania niedrzewnych produktów leśnych a stanemekosystemu leśnego i zasobności bazy surowcowej [K1A_K07, K1A_K09]. K02. Ma świadomość odpowiedzialności za racjonalne wykorzystanieubocznej produkcji leśnej [K1A_K12, InzA_K01].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Grochowski W., 1990r., "Uboczna produkcja leśna", wyd. PWN, 2) Grochowski W., 1984r., "Uboczne użytkowanie lasu", wyd. Wyd. SGGW, 3)Staniszewski P. , 2007r., "Las to nie tylko drewno", wyd. Świat, 4) Pod red. Suwała M., 2007r., "Problematyka znaczenia gospodarczego leśnychsurowców i produktów niedrzewnych. Postępy techniki w leśnictwie", wyd. Świat, 5) Antkowiak L., 1997r., "Wykorzystanie kory niektórych drzew ikrzewów", wyd. AR Poznań, 6) Antkowiak L., 1998r., "Rośliny lecznicze", wyd. AR Poznań, 7) Głowacki S., 1995r., "Wybrane materiały doćwiczeń z ubocznego użytkowania lasu", wyd. Wyd. SGGW .

Przedmiot/moduł:UBOCZNE UŻYTKOWANIE LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: wykłady/ćwiczenia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W03, W05, W06, K01]ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne [U01, U02, U03, K02]inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: zaliczenie na ocenę [W01, W02, W03, K01]. Ćwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru [U01, U02, U03, K02].Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak




UBOCZNE UŻYTKOWANIE LASUECTS: 2,5 NON-WOOD FOREST PRODUCTS









31,0 godz.







01659-11-B URZĄDZANIE LASUECTS: 3,5 FOREST INVENTORYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWUrządzanie lasu (UL)jako dyscyplina naukowa. Cele urządzania lasu. Podstawy prawne funkcjonowania UL w Polsce. Instrukcja urządzanialasu. Stan zasobów leśnych w Polsce na tle krajów UE. Wielofunkcyjna rola lasów. Pojęcie trwałości lasu. Modele lasu normalnego.Kształtowanie ładu przestrzennego i czasowego. Budowa i struktura lasu. Metody inwentaryzacji zasobów drzewnych. Teoretyczne podstawymetody statystyczno-matematycznej. Stratyfikacja i warstwowanie drzewostanów. Opis taksacyjny lasu. Parametryzacja elementów opisutaksacyjnego. Plan urządzenia lasu-rodzaje i zakres opracowań. Gospodarczy podział lasu. Pojęcie gospodarstwa specjalnego, zrębowego,przerębowo-zrębowego, przerębowego, przebudowy. Regulacja rozmiaru użytkowania. Pojęcie etatu. Kategorie użytkowania. Plan cięć.Program ochrony przyrody w planie urządzania lasu. Zadania gospodarcze. Leśna mapa numeryczna. Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanulasu. Plan ochrony w PN. Urządzanie lasów prywatnych. Bank danych o lasach.TREŚCI ĆWICZEŃPlan urządzenia lasu. Taksacja drzewostanów, zakres i kryteria tworzenia opisu taksacyjnego, zasady tworzenia wyłączeń, korekta przebiegugranic wyłączeń drzewost., wstępna inwentaryzacja zasobów drzewnych, pomiar drzew i drzewostanów (teren). Potrzeby przebudowydrzewostanów w zależności od warunków siedliskowych, celów gospodarczych i funkcji lasu. Inwentaryzacja zasobów drzewnych – podstawyteoretyczne, zakres prac pomiarowych, przykładowe pomiary, wykonanie obliczeń, interpretacja wyników (teren).Opracowanie zadańgospodarczych na podstawie informacji o pełnionej funkcji, danych siedliskowych, taksacyjnych i inwentaryzacyjnych dla obrębu leśnego –podział na gospodarstwa, opracowanie tabel klas wieku, określenie kolei rębu oraz wieków dojrzałości naturalnej, ilościowej i technicznej,wyliczenie etatu. Program ochrony przyrody w planie UL. Opracowanie planów urządzeniowych-/ochronnych dla parków narodowych, lasówprywatnych, gminnych i innych Skarbu Państwa. Konsultacje społeczneCEL KSZTAŁCENIAPoznanie metod inwentaryzacji zasobów drzewnych i przyrodniczych, taksacji lasu i waloryzacji lasu. Umiejętność tworzenia planówgospodarczych wchodzących w skład planu urządzenia lasu. Umiejętność analizowania zapisów tego planu, w tym m.in. w aspekcie jegooddziaływania na środowisko oraz celowości planowanych do realizacji zadań z zakresu gospodarki leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_K01++, R1A_W03++, R1A_W04++, R1A_W05++, InżA_W02++, InżA_W05++, R1A_U04++, R1A_U6+++, R1A_U7++, InżA_U01++, InżA_U02++, InżA_U03++, InżA_U05++, InżA_U06++, InżA_U07++, InżA_U08++, R1A_K02++, R1A_K03++,R1A_K04+, R1A_K05++, R1A_K06++, InżA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W09++, K1A_W10++, K1A_W11++, K1A_W15++, K1A_U03++, K1A_U04+++, K1A_U08++, K1A_U09++, K1A_U12++, K1A_U14++, K1A_U17++, K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K05++, K1A_K12++, K1A_K14++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Student posiada wiedzę niezbędną do zrozumienia wielofunkcyjnej roli lasów i prowadzenia ekologicznej gospodarki leśnej opartej narozpoznaniu środowiska leśnego [K1A_W02]. W02 Posiada wiedzę o stanie zasobów leśnych i zna metody pomiaru (inwentaryzacja zasobówleśnych, taksacja, waloryzacja) i oceny lasu na potrzeby tworzenia planów urządzenia lasu [K1A_W10, K1A_W11, InżA_W02]. W03 Posiadawiedzę na temat metod regulacji rozmiaru użytkowania zasobów drzewnych [K1A_W09, K1A_W15, InżA_W05]UmiejętnościU01 potrafi pozyskiwać dane dla potrzeb planów urządzenia lasu, uproszczonych planów u.l. oraz planów ochrony w parkach narodowych[K1A_U04, K1A_U09, InżA_U01, InżA_U02]. U02 Zna procedury ich opracowywania, analizowania, i oceny działań gospodarczychpodejmowanych przez jednostki zarządzające lasami [K1A_U08, K1A_U12, K1A_U14, K1A_U17]. U03 Potrafi tworzyć i analizowaćurządzeniowe bazy danych oraz leśne mapy numeryczne [K1A_U03, InżA_U05, InżA_U06, InżA_U07, InżA_U08]Kompetencje społeczneK01 Potrafi organizować prace związane z inwentaryzacją zasobów leśnych, posiada zdolność współdziałania przy ich realizacji[K1A_K03,K1A_K04]. K02 Wykazuje odpowiedzialność za jakość wykonywanych prac oraz potrzeby stałego dokształcania się [K1A_K01,K1A_K05, InżA_K01]. K03 Potrafi podejmować działania wpływające na kształtowanie pozytywnych postaw społecznych w odniesieniu doleśnictwa i jego wielofunkcyjnej roli [K1A_K12, K1A_K14].


Przedmiot/moduł:URZĄDZANIE LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/7

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 30/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: kameralne[U01-U03, K01-K03], terenowe[U01-U03, K01-K03], seminaryjne [U01-U03, K01-K03]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminEgzamin - test[W01-W03]; Cwiczenia - testy cząstkowe[U01-U03, K01-K03], aktywność na seminariach studentów[U01-U03, K01-K03], ćwiczenia terenowe [U01-U03, K01-K03]Liczba punktów ECTS: 3,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-CFW URZĄDZENIA WODNO-MELIORACYJNE W LASACHECTS: 3 DRAINAGE TECHNOLOGY IN FORESTSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWAspekty regulacji stosunków wodnych w środowisku leśnym. Budownictwo wodne i melioracyjne w lasach. Leśne melioracje wodne. Rolamelioracji w regulacji zasobów wodnych siedlisk leśnych. Cele regulacji cieków, zasady planowania trasy regulacyjnej, profilu podłużnego iprzekrojów poprzecznych. Wytyczne do projektowania budowli piętrzących i upustowych, utrzymanie i konserwacja regulacji rzek i potoków. Celoraz sposoby regulacji stosunków powietrzno-wodnych w glebie, przyczyny i oznaki nadmiernego uwilgotnienia gleb – środki zaradcze, rodzaje iparametry rowów odwadniających, budowle na rowach melioracyjnych. Zasady projektowania rowów melioracyjnych. Adaptacja istniejącychurządzeń melioracyjnych do zwiększenia retencji obszarów leśnych. Melioracje nawadniające. Przyczyny i oznaki nadmiernego przesuszeniagleb, źródła i jakość wody używanej do nawodnień.TREŚCI ĆWICZEŃMetody określania potrzeb wodnych roślin. Obliczanie niedoborów wodnych roślin. Melioracje odwadniające obszarów leśnych. Pomiary irozpoznanie terenu pod kątem potrzeb melioracji w lasach. Projektowanie melioracji wodnych w lasach. Zasady projektowania i projektowanieurządzeń odwadniających – spadki dna i wymiary przekroju poprzecznego rowów. Przedmiary i kosztorysy robót – obliczanie kosztów inwestycjimelioracyjnych. Opis techniczny projektu melioracji wodnych na obszarach leśnych. Założenia teoretyczne i metodologia stosowania nawodnieńw lasach. Szczegółowe rozpoznanie funkcjonowania systemów nawodnień podsiąkowych, deszczownianych i kroplowych. Elementy składowesystemów deszczownianych. Ujęcia i jakość wody do nawodnień. Obliczanie dawki nawodnieniowej. Częstotliwość i czas wykonanianawodnienia. Eksploatacja i konserwacja urządzeń wodnomelioracyjnych w lasach.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów: z zakresem i specyfiką działań związanych z melioracjami wodnymi na terenach leśnych, z zagadnieniami związanymi zpotrzebami i możliwościami regulowania zasobów wody w środowisku, z wpływem różnych zabiegów melioracyjnych na przekształceniaśrodowiska leśnego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych RA1_W05+++; RA1_W06++; RA1_W07+; InzA_W01+++; R1A_U01++; RA1_U08+; InzA_U01++; R1A_U03++; InzA_U02; R1A_U05++; R1A_U06++; R1A_U07+++; Inz_U12+++; R1A_K01++; R1A_K06++; R1A_K07+++; R1A_K06+++; InzA_K06+++;InzA_K01; InzA_K02Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++; C++; KInz_W01+; KInz_W3++; K1A_U04++; K1A_U15++; KInzA_U01++; KInzA_U08++;K1A_K01+++; K1A_K13++; K1A_K14++; KInzA_K02++; KinzA_K02

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - Wykazuje znajomość podstawowych metod, technik i narzędzi potrzebnych przy wykonywaniu zabiegów związanych z regulacją zasobówwodnych w lasach (K1A_W01) . W02 - Ma wiedzę na temat wpływu melioracji na przekształcenie szaty roślinnej i bioróżnorodność w lasach(K1A_W04). W03 - Posiada podstawową wiedzę dotyczącą regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb zapewniających prawidłowefunkcjonowanie i rozwój obszarów leśnych (K1A_W16).UmiejętnościU01 - Posiada umiejętność wyszukiwania i wykorzystania informacji z różnych źródeł, niezbędnych do sporządzenia ewidencji systemówmelioracyjnych na obszarach leśnych. U02 - Posiada zdolność do określenia stanu, funkcjonowania i potrzeb melioracji na obszarach leśnych(K1A_U15).Kompetencje społeczneK01 - Rozumie potrzebę ciągłego poszerzania i uzupełniania wiedzy dotyczących środowiska naturalnego (K1A_U04). K02 - Ma świadomośćodpowiedzialności za podejmowane decyzje w ramach ingerencji w stosunki powietrzno wodne w lasach (K1A_K12). K03 - Wplanowaniugospodarki wodnej w lasach potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy (K1AK_K14).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bac S.,Ostrowski S., 1969r., "Podstawy leśnych melioracji wodnych", wyd. PWRiL Warszawa, s.436, 2) Barański S. , 1987r., "Melioracjewodne w lasach", wyd. Wyd. SGGW Warszawa, s.235, 3) Marcilonek S., 1994r., "Eksploatacja urządzeń melioracyjnych", wyd. AR Wrocław, s.294.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Prochal P., 1986r., "Podstawy melioracji wodnych", wyd. SPWRiL Warszawa, t.T. 1, s.620, 2) Prochal P., 1987r., "Podstawy melioracjiwodnych", wyd. PWRiL Warszawa, t.T. 2, s.419, 3) Tabaszewski J., 1980r., "Elementy inżynierii wodnej", wyd. ART Olsztyn, s.189, 4) TrybałaM. , 1996r., "Gospodarka wodna w rolnictwie", wyd. PWRiL Warszawa, s.256.

Przedmiot/moduł:URZĄDZENIA WODNO-MELIORACYJNE W LASACHObszar kształcenia: nauki przyrodnicze, nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFW


Rodzaje zajęć: wykład, ćwiczenia projektowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialnąćwiczenia: wykonanie obliczeń oraz sporządzenie projektu z zakresu melioracjiForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za określone Wykłady - pisemne zaliczenie materiału wykładowego (W01, W02, K01) Ćwiczenia: kolokwium z części teoretycznej ćwiczen (W_02), przygotowanie projektu (U01, U02)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Meteorologia, hydrologia, gleboznawstwoWymagania wstępne: Ogólne wiadomości z zakresuobiegu wody w środowisku, znajomość podstawdziałań matematycznych oraz geometrii

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiskaadres: pl. Łódzki 2, , 10-727 Olsztyntel. 523-39-92, 523-38-97Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. inż. Sławomir Szymczyke-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:

Uwagi dodatkowe:liczebność grupy do 14 osób


URZĄDZENIA WODNO-MELIORACYJNE W LASACHECTS: 3 DRAINAGE TECHNOLOGY IN FORESTS




- Udział w ćwiczeniach 30,0 godz.

46,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- Opracowanie projektu 10,0 godz.


- Przygotowanie się do kolokwium 5,0 godz.

- Przygotowanie się do pisemnego zaliczenia treści wykładowych 5,0 godz.

30,0 godz.







01659-11-B UŻYTKOWANIE LASUECTS: 4,5 FOREST UTILIZATIONTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWOrganizacja powierzchni cięć i proces technologiczny pozyskiwania drewna w różnych etapach rozwoju drzewostanu. Podstawowe operacjetechnologiczne i operacje pomocnicze w procesie pozyskiwania. Planowanie prac pozyskaniowych, formy organizacji pracy. Poziomy techniki,systemy i metody pozyskiwania drewna. Użytkowanie lasu w drzewostanach poklęskowych lub znajdujących się w strefach szkodliwegooddziaływania przemysłu. Udostępnienie drzewostanów – jego rola w organizacji procesu pozyskania drewna. Składnice leśne – ich rola,znaczenie, podział i tendencje w procesie pozyskiwania drewna. Pozostałości pozrębowe – sposoby ich zagospodarowania, organizacjaprocesów technologicznych w aspekcie trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej. Jakość surowca drzewnego – zasady klasyfikacji jakościowowymiarowej. Cykl życia. Sektor leśno-drzewny Negatywne oddziaływanie użytkowania lasu na ekosystem leśny i sposoby minimalizowania tegowpływu. Innowacje i trendy w użytkowaniu lasu.TREŚCI ĆWICZEŃPodstawy projektowania procesów technologicznych w leśnictwie. Dobór procesów technologicznych, narzędzi, urządzeń i maszyn w różnychsposobach zagospodarowania i warunkach produkcji z uwzględnieniem przepisów oraz zasad obowiązujących przy pozyskiwaniu i manipulacjisurowca drzewnego. Projektowanie udostępnienia drzewostanu, planowanie niezbędnych elementów systemu (szlaki technologiczne, składnice,miejsca składowania). Kalkulacja kosztów stałych, zmiennych i jednostkowych przyjętych procesów technologicznych. Określenie podstawowychparametrów przyjętych procesów technologicznych takich jak czasochłonność, wydajność, emisja gazów cieplarnianych, wskaźnik uszkodzeniadrzewostanu. Zmiany w środowisku glebowym powodowane procesami użytkowania lasu. Ocena scenariuszy struktury dnia roboczego, metodypomiaru.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: procesu technologicznego pozyskiwania, stosowanych poziomów techniki, zasadorganizacji prac, wyboru i oceny właściwej metody do realizacji cyklu produkcyjnego surowca, struktury organizacyjnej sektora leśno-drzewnego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01++, R1A_W02++, R1A_W03+++, R1A_W05++, R1A_W06+++, R1A_U01++, R1A_U06++,R1A_U07++, R1A_K06++Symbole efektów kierunkowych K1A_W01++, K1A_W02++, K1A_W04+++, K1A_W05+++, K1A_W12++, K1A_W14+++, K1A_W16+++,K1A_U04++, K1A_U14++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01- zna podstawowe techniki organizacji pracy[K1A_W01], W02- zna strukturę rynku drzewnego [K1A_W02]. W03- rozumie zależnościpozyskania od sposobu zagospodarowania powierzchni, zna podstawową charakterystykę maszyn i urządzeń stosowanych w procesieprodukcyjnym [K1A_W04, K1A_W05]. W05- właściwie interpretuje materiał empiryczny [K1A_W12, K1A_W14]. W06- posiada informacje oudostępnieniu lasu oraz szkodach powodowanych w ekosystemie leśnym [K1A_W16, K1A_W14]UmiejętnościU01- dokonuje wyboru właściwych metod, maszyn i narzędzi do zrealizowania zamierzonego celu produkcyjnego [K1A_U04]. U02- w oparciu odane empiryczne definiuje założenia konieczne do zrealizowania procesu produkcji. U03 - dokonuje charakterystyki procesu pozyskiwaniadrewna [K1A_U14]. U04- ocenia wpływ stosowanych działań na środowisko leśne [K1A_U14, K1A_U04].Kompetencje społeczneK01 - jest świadomy w jaki sposób stosowane techniki wpływają na osiągane efekty produkcyjne oraz stopień przekształcenia ekosystemuleśnego[K1A_K12]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Laurow Z. Pozyskiwanie drewna i podstawowe wiadomości o jego przerobie. , 1999r., "Pozyskiwanie drewna i podstawowe wiadomości o jegoprzerobie", wyd. Wydawnictwo SGGW, 2) Ratajczak E., 2001r., "Rynek drzewny Analiza Struktur Przedmiotowych", wyd. Wydawnictwo InstytutuTechnologii Drewna, 3) Giefing D. F. , 1997r., "Ergonomiczne i ekologiczne aspekty pozyskiwania drewna w drzewostanach poklęskowych.",wyd. Wyd. Fundacja ROZWÓJ SGGW, t.Problemy techniki Rolniczej i leśnej , s.365-368, 4) Ślęzak G., 2006r., "Klasyfikacje surowca drzewnegow Polsce", wyd. PWRiL.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Adamowicz K., 2007r., "Tradycyjne i nowoczesne metody zabezpieczeń terminowych transakcji w nadleśnictwie", wyd. Centrum InformacyjneLasów Państwowych, 2) Błuszkowska U., Nurek T., 2010r., "Badanie sezonowości prac leśnych. Technika Rolnicza Ogrodnicza i Leśna 5", t.5, s.26-28, 3) Botwin M., 1993r., "Podstawy użytkowania maszyn leśnych", wyd. wyd. SGGW, 4) Suwała M. red., 2000r., "Poradnik użytkowania lasudla leśników praktyków, ,", wyd. Wydawnictwo Świat.

Przedmiot/moduł:UŻYTKOWANIE LASUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/6

Rodzaje zajęć: wykłady/ćwiczenia laboratoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 30/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01-W06]ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne [U01-U04, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęegzamin pisemny z pytaniami otwartymi [W01-W06] zaliczenie ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru oraz sprawozdań [U01-U04, K01]Liczba punktów ECTS: 4,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01159-11-C UŻYTKOWANIE ŁĄK ŚRÓDLEŚNYCHECTS: 2,5 USING THE MID-FOREST MEADOWSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWGeneza zbiorowisk trawiastych. Rozmieszczenie trwałych użytków zielonych w Polsce i na świecie. Funkcjonowanie ekosystemu trawiastego.Przyrodnicze znaczenie zbiorowisk trawiastych – funkcja ochronna, retencyjna, biocenotyczna i krajobrazowa. Zróżnicowanie florystycznezbiorowisk łąkowych. Czynniki siedliskowe zbiorowisk trawiastych – klimatyczne, edaficzne, biotyczne i orograficzne. Typologiczny podziałużytków zielonych. Metody określania składu florystycznego zbiorowisk trawiastych. Charakterystyka pasz z użytków zielonych. Metodyzagospodarowania łąk. Użytkowanie łąk – produkcja siana i sianokiszonki. Użytkowanie pastwisk – metody wypasu.TREŚCI ĆWICZEŃBudowa morfologiczna traw. Charakterystyka najważniejszych gospodarczo gatunków traw i motylkowatych – budowa morfologiczna,wymagania siedliskowe i znaczenie gospodarcze. Pospolite zioła łąkowo-pastwiskowe. Chwasty użytków zielonych – podział, najważniejszegatunki. Rozpoznawanie gatunków w zbiorowiskach łąkowych.CEL KSZTAŁCENIAPoznanie przyrodniczych i gospodarczych funkcji użytków zielonych. Poznanie najważniejszych gatunków traw, roślin motylkowatych,turzycowatych i sitowatych oraz ziół i chwastów.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W03++, R1A_W06++, R1A_U01++, R1A_U07+, R1A_K01++, R1A_K07++, InzA_W04++, InzA_U05+,InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W05+++, K1A_W16+++, K1A_U04+++, K1A_U05+++, K1A_K01+++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 - wymienia i opisuje przyrodnicze oraz gospodarcze funkcje ekosystemów trawiastych (K1A_W16). W02 - wymienia zasady racjonalnegoużytkowania łąk i pastwisk (K1A_W05, InzA_W04). W03 - charakteryzuje najważniejsze grupy roślin zbiorowisk trawiastych (K1A_W05,K1A_W16).UmiejętnościU01 - dokonuje identyfikacji warunków siedliskowych użytków zielonych na podstawie roślinności (K1A_U04, K1A_U05, InzA_U05). U02 -klasyfikuje rośliny zbiorowisk trawiastych pod względem wartości gospodarczej i przyrodniczej (K1A_U04, K1A_U05, InzA_U05).Kompetencje społeczneK01 - jest wrażliwy na walory przyrodnicze ekosystemów trawiastych (K1A_K01, InzA_K01). K02 - jest zorientowany na konieczność ochronybioróżnorodności (K1A_K01, InzA_K01).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Grzegorczyk S., Benedycki S., 2001r., "Łąkoznawstwo", wyd. Wyd. UWM, Olsztyn, s.ss. 201, 2) Grzegorczyk S. (red.), 2010r., "Roślinyzbiorowisk trawiastych", wyd. Wyd. UWM, Olsztyn, s.ss. 145, 3) Rogalski M. (red.), 2004r., "Łąkarstwo", wyd. Kurpisz, Poznań, s.ss. 272.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Nawara Z., 2006r., "Rośliny łąkowe", wyd. MULTICO, Warszawa, s.ss. 272.

Przedmiot/moduł:UŻYTKOWANIE ŁĄK ŚRÓDLEŚNYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01159-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: III/5

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02, K01, K02)ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne (W03, U01, U02, K01, K02) i terenowe (W03, U01, U02, K01, K02)Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęTest wielokrotnego wyboru sprawdzający wiedzę (W01, W02). Praktyczne zaliczenie ćwiczeń (W03, U01, U02, K01, K02)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Łąkarstwaadres: pl. Łódzki 1, pok. 10, 10-727 Olsztyntel. 523-34-93, fax 523-43-81Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Stefan Grzegorczyk, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:


UŻYTKOWANIE ŁĄK ŚRÓDLEŚNYCHECTS: 2,5 USING THE MID-FOREST MEADOWS


1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:- - konsultacje 1,0 godz.

- - udział w wykładach 15,0 godz.

- - udział w ćwiczeniach 15,0 godz.

31,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- - przygotowanie do testu sprawdzającego wiedzę 15,0 godz.

- - przygotowanie do ćwiczeń 15,0 godz.

30,0 godz.







01659-11-CF ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE EKOSYSTEMÓW LEŚNYCHECTS: 2,5 CIVILIZATION THREATS OF FOREST ECOSYSTEMSTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWZmienione przez człowieka globalne krążenie materii a lasy: pierwiastki i formy przyswajalne, charakterystyka, cykle globalne węgla, azotu,fosforu, siarki. Charakterystyka oddziaływania metali i mikroelementów. Zagrożenia ekosystemów leśnych: zanieczyszczenia atmosfery ieksploatacja. Ekosystem lasu a stres. Efekty wycięcia drzewostanu. Wpływ kwaśnych deszczów, ozonu, gazów cieplarnianych, zwiększonegodopływu azotu, metali toksycznych i toksykantów organicznych.TREŚCI ĆWICZEŃAnaliza przykładów degradacji ekosystemów leśnych z powodu oddziaływania zanieczyszczeń atmosfery i nadmiernej eksploatacji orazprezentacja technik rekultywacji.CEL KSZTAŁCENIACelem nauczania jest zdobycie przez studenta: świadomości zagrożeń lasów ze strony czynników cywilizacyjnych, znajomości i rozumieniakompleksowego i interakcyjnego charakteru oddziaływania zanieczyszczeń na ekosystemy leśne.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04++, R1A_W06+, R1A_U01+, R1A_U07++, R1A_U02+, R1A_U06+, R1A_K01+, R1A_K07+,R1A_K04+, R1A_K05+Symbole efektów kierunkowych K1A_W06++, K1A_W15++, K1A_U04++, K1A_U05+, K1A_U12+, K1A_K01+, K1A_K06+, K1A_K07+,K1A_K09+

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedza1. K1A_W06++ charakteryzuje podstawowe zjawiska i procesy zachodzące w środowisku leśnym, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeńekosystemów leśnych pochodzących ze źródeł antropogenicznych i związanych z globalnymi zmianami środowiska (W01), 2.K1A_W15++wymienia zagrożenia środowiska leśnego (biotyczne, abiotyczne i antropogeniczne) i opisuje metody zapobiegania oraz ograniczania ich, atakże metody rekultywacji (W02).Umiejętności1. K1A_U04++ wykorzystuje i krytycznie ocenia uzyskane z różnych źródeł informacje związane z szeroko pojętą tematyką leśną i ochronyprzyrody poprzez nabycie umiejętności wykorzystania wiedzy o zagrożeniach lasów w praktyce leśnictwa i umiejętności diagnozowaniazagrożeń i przewidywania ich skutków(U01), 2.K1A_U05+ przekazuje zdobytą wiedzę w sposób logiczny i uporządkowany (U02), 3. K1A_U12+potrafi zabiegać i przeciwdziałać podstawowym zagrożeniom zbiorowisk leśnych (U03).Kompetencje społeczne1. K1A_K01+ jest gotowy do pogłębiania wiedzy z zakresu nauk o środowisku, w tym specjalistycznych (K01), 2. K1A_K06+ identyfikujepodstawowe zagrożenia zbiorowisk leśnych oraz potrzebę wykonania odpowiednich zabiegów (K02), 3. K1A_K07+ wykazuje krytycyzm wprzyjmowaniu informacji z literatury naukowej, internetu, szczególnie dostępnej w masowych mediach, mających odniesienie do leśnictwa iochrony (K03), 4. K1A_K09+ przejawia wrażliwość związaną z ochroną i zachowaniem zasobów leśnych (K04).

LITERATURA PODSTAWOWA1) Bell J.N.B,, M. Treshow , 2004r., "Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin", wyd. Wyd. Naukowo-Techniczne, t.1, s.526, 2) Szymański S.,2000r., "Ekologiczne podstawy hodowli lasu", wyd. PWRiL, t.1, s.167-205.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Waring R.H., Running S.W. , 1998r., "Forest Ecosystems. Analysis at multiple scales", wyd. Academic Press , t.1, s.624, 2) Bormann F.J.,Likens G.E. , 1994r., "Pattern and Process in a Forested Ecosystem", wyd. Springer-Verlag , t.1, s.306.

Przedmiot/moduł:ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE EKOSYSTEMÓW LEŚNYCHObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CF-przedmiot specjalnościowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CF


Rodzaje zajęć: wykład (W01, W02) , ćwiczenia audytoryjne (U01, U02, U03, K01, K02, K03, K04)Liczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład informacyjnyćwiczenia: ćwiczenia audytoryjne, prezentacje referatów, dyskusjainne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęzdanie kolokwium (W01, W02), przedstawienie prezentacji (U01, U02, U03, K01, K02, K03, K04) , raporty z ćwiczeń (U01, U02, U03, K01, K02, K03, K04)Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: brakWymagania wstępne: brak

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Ekologii Stosowanejadres: ul. Michała Oczapowskiego 5, pok. 316, 10-719 Olsztyntel. 523-35-17, fax 523-41-16Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:dr hab. Marek Czesław Kruk, prof. UWMe-mail: [email protected] prowadzące przedmiot:



ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE EKOSYSTEMÓW LEŚNYCHECTS: 2,5 CIVILIZATION THREATS OF FOREST ECOSYSTEMS




- udział w ćwiczeniach audytoryjnych 15,0 godz.


- przygotowanie do ćwiczeń audytoryjnych 26,0 godz.

32,0 godz.







01659-11-B ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM LEŚNYMECTS: 3 FOREST MANAGEMENTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPrawo zamówień publicznych - zakłady usług leśnych. Organizacja i zarządzanie gospodarstwem leśnym - rozwiązania w wybranych państwachUE. System finansowy PGL LP. SILP jako narzędzie zarządzania gospodarstwem leśnym. Zarządzanie ochroną przyrody w PGL LP (edukacja).Hierarchiczność organizacji PGL LP - zakres obowiązków, odpowiedzialność. System wynagrodzeń w PGL LP. Zarządzanie i organizacjasprzedażą drewna. Organizacja i funkcjonowanie nadleśnictwa jako podstawowej jednostki PGL LP. Charakterystyka prywatnych gospodarstwleśnych.TREŚCI ĆWICZEŃSIWZ (specyfikacja istotnych warunków zamówienia - sposób przygotowania). Charakterystyka dominujących forma organizacyjnych lasówpaństwowych. Plan kont (charakterystyka, znaczenie, podział). Praktyczne aspekty SILP i zakres wykorzystania w gospodarstwie leśnym(nadleśnictwie). Edukacja leśna - opracowanie przykładów programów edukacji dzieci i młodzieży oraz dorosłych (seniorów). Zakresobowiązków pracowników PGL LP - zakres zadań, odpowiedzialność służbowa. Etapy przygotowania oferty nadleśnictwa w zakresie sprzedażydrewna Wskaźniki trudności leśnictw oraz nadleśnictw jako narzędzie oceny efektywności pracy. Komórki organizacyjne nadleśnictwa, RDLPoraz DGLP – zadania. Kalkulacja kosztów i przychodówCEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie podstawowej wiedzy z zakresu działalności gospodarczej nadleśnictw oraz przedsiębiorczości leśnej. Przygotowanie absolwentówdo współpracy z sektorem usług leśnych .

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W04++, R1A_W05++, R1A_W06++, Inż_W02++, InzA_W03++, InżA_W05+++, R1A_U02++, R1A_U04++, R1A_U06++, R1A_U07++, InżA_U01++, InżA_U05++, InżA_U06++, InżA_U07++, R1A_K02++, R1A_K03++, R1A_K04++,R1A_K05++, R1A_K06, R1A_K08++, InżA_K01Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W03++, K1A_W06++, K1A_W09++, K1A_W10++, K1A_W12++, K1A_W14+, K1A_U05,K1A_U07++, K1A_U08++, K1A_U12++, K1A_U13++, K1A_U14++, K1A_U17, K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K05, K1A_K09++, K1A_K11++,K1A_K13++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna zasady funkcjonowania gospodarstwa leśnego (K1A_W02, K1A_W03, K1A_W06). W02 Zdobywa wiedzę dotyczącą praktycznychaspektów zarządzania gospodarstwem leśnym (K1A_W09, InżA_W02). W03 Zna ekonomiczną i finansową stronę funkcjonowania gospodarstwaleśnego (K1A_W10,K1A_W12, InżA_W05.UmiejętnościU01 Posiada umiejętności z zakresu współpracy jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych K1A_U05++, InżA_U01++, InżA_U05++). U02Posiada wystarczającą wiedzę dotyczącą organizacji i zarządzania gospodarstwem leśnym (K1A_U08++, K1A_U12++, K1A_U13++, K1A_U14++, InżA_U06++, InżA_U07++).Kompetencje społeczneWykazuje zdolność samodzielnego i zespołowego wykorzystania wiedzy z zakresu organizacji i zarządzania gospodarstwem leśnym,opracowywania projektów i prostych zadań gospodarczych, a także kształtowania postaw społecznych funkcjonowania gospodarstwa leśnego(K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K09++, K1A_K11++, K1A_K13++, K1A_K12++, InżA_K01).


Przedmiot/moduł:ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM LEŚNYMObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykłady - test (W01-W03)ćwiczenia: Ćwiczenia - test(U01, U02, K01), zaliczenia czastkowe(U01, U02, K01), aktywnośc (U01-U02, K01)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminEgzamin (test) (W01-W03); ćwiczenia - test(U01, U02, K01), zaliczenia cząstkowe (U01, U02, K01)i aktywność (U01, U02, K01)Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:




01659-11-CFW ZNACZENIE LASÓW DLA ROZWOJU REGIONUECTS: 3 FOREST IN REGIONAL DEVELOPMENTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWCharakterystyka lasów jako elementu środowiska geograficznego, społecznego i przyrodniczego. Znaczenie gospodarki leśnej jako działugospodarki narodowej. Charakterystyka metody przepływów międzygałęziowych (input-output analysis). Ogólna charakterystyka znaczeniaekonomicznego i społecznego łańcucha leśno-drzewnego. Miejsca pracy, wartość dodana, podatki i opłaty związane z sektorem leśno-drzewnym. Cechy gospodarki leśnej decydujące o jej znaczeniu ekonomicznym i społecznym. Wartość gruntu leśnego i zasobów drzewnych.TREŚCI ĆWICZEŃCharakterystyka najważniejszych makrowskaźników możliwych do ustalenia na podstawie wyników przepływów międzygałęziowych.Ekonomiczne i społeczne znaczenie wybranych publicznych świadczeń gospodarki leśnej – metody wyceny wartości oraz oceny preferencjispołecznych. Rodzaje i znaczenie podatków i opłat ponoszonych przez sektor leśno-drzewny. Znaczenie surowca drzewnego jakopodstawowego produktu gospodarki leśnej. Wartość płodów runa leśnego i zwierzyny w rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. Znaczeniezakładów usług leśnych jako ważnego pracodawcy na obszarach wiejskich. Znaczenie ekonomiczne i społeczne gospodarki leśnej PGL LP orazlasów innych form własności, w tym lasów prywatnych.CEL KSZTAŁCENIAUmiejętność wskazania najważniejszych cech gospodarki leśnej oraz oceny jej znaczenia ekonomicznego i społecznego. Poznanie definicji, roli iznaczenia wartości dodanej, jako kategorii ekonomicznej w rozwoju regionów. Umiejętność zdefiniowania różnych rodzajów podatków. Zdobycieogólnej wiedzy o analizie makroekonomicznej – metoda przepływów międzygałęziowych. Zdobycie wiedzy o znaczeniu ekonomicznym ispołecznym pozadrzewnych dóbr lasu oraz sektora usług dla rozwoju regionu.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W02++, R1A_W07++, R1A_W09++, R1A_U01++, R1A_U04++, R1A_U05, R1A_U06++, R1A_U07++,R1A_U09++, R1A_K01++, R1A_K02++, R1A_K03, R1A_K04++, R1A_K05++, R1A_K06++, R1A_K08Symbole efektów kierunkowych K1A_W02++, K1A_W03+, K1A_W05+, K1A_W06++, K1A_W09+, K1A_W16++, K1A_W17++, K1A_W18++,K1A_W19++, K1A_U01+, K1A_U02, K1A_U04+, K1A_U06, K1A_U07, K1A_U10, K1A_U12+, K1A_U13++, K1A_U17+, K1A_K01, K1A_K03,K1A_K04, K1A_K06, K1A_K10+, K1A_K12++, K1A_K13

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Zna podstawowe cechy procesu produkcji leśnej z punktu widzenia ich wpływu na rozwój regionu [K1A_W02]. W02 Sprawnie identyfikujeróżne rodzaje zależności makroekonomicznych, w tym rolę i znaczenie wartości dodanej oraz systemu podatkowego [K1A_W16]. W03 Zdobywawiedzę o znaczeniu ekonomicznym i społecznym pozadrzewnych dóbr lasu oraz sektora usług dla rozwoju regionu. [K1A_W05].UmiejętnościU01 Posiada umiejętności w zakresie Interpretacji wpływu danych makroekonomicznych gospodarki leśnej na rozwój regionu [K1A_U02]. U02Potrafi wykorzystać opracowania statystyczne, raporty i prognozy do analizy makroekonomicznej znaczenia sektora lesnego dla rozwoju regionu[K1A_U10].Kompetencje społeczneK01 Wykazuje zdolność samodzielnego i zespołowego wykorzystania wiedzy z zakresu ekonomiki i gospodarowania w lasach doopracowywania projektów i prostych zadań badawczych, a także analizy podstaw ekonomicznych i społecznych funkcjonowania gospodarstwaleśnego [K1A_K01, K1A_K04].


Przedmiot/moduł:ZNACZENIE LASÓW DLA ROZWOJU REGIONUObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: CFW-elektyw wydziałowy do wyboruKod ECTS: 01659-11-CFW


Rodzaje zajęć: Wykłady i ćwiczeniaLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/2ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykłady z prezentacją multimedialną [W01-W03]ćwiczenia: ćwiczenia kameralne[U01, U02, K01] ; seminaria studentów i dyskusja [U01, U02, K01]Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęEgzamin - test [W01-W03]; ćwiczenia - test[U01, U02, K01], aktywność na seminariach [U01, U02, K01], oceny cząstkowe [U01, U02, K01]Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Ekonomika leśnictwaWymagania wstępne:




01659-11-C ZNACZENIE ZADRZEWIEŃ W KRAJOBRAZIEECTS: 2,5 IMPORTANCE OF AFFORESTATION IN THE LANDSCAPETREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWPojęcie zadrzewień. Definicja zadrzewień. Uwarunkowania prawne. Związek zadrzewień z krajobrazem rolniczym i znaczenie zadrzewień dlaprodukcji rolnej. Rola zadrzewień w krajobrazie wiejskim. Środowiskowa funkcja zadrzewień. Funkcja mikroklimatyczna, biocenotyczna iprodukcyjna zadrzewień. Zadrzewienia miejscem produkcji drewna i użytków niedrzewnych. Klasyfikafcja zadrzewień (podział zadrzewień)według: formy występowania, usytuowania w krajobrazie, oraz spełnianych funkcji. Zasady kształtowania zadrzewień w krajobrazie wiejskim.Planowanie zadrzewień w krajobrazie. Wybór formy i budowy zadrzewień. Dobór drzew i krzewów. Zakładanie (sadzenie) zadrzewień.Pielęgnowanie i ochrona zadrzewień. Użytkowanie zadrzewień.TREŚCI ĆWICZEŃProjekt zadrzewień. Opis ogólny terenu objętego projektem. Inwentaryzacja istniejących zadrzewień. Projekt założenia zadrzewień. Częśćkartograficzna. Rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: ekologicznego, ekonomicznego (produkcyjnego) i kulturowo-społecznego znaczeniazadrzewień, identyfikacji podstawowych typów zadrzewień w krajobrazie, określania ich funkcji w ekosystemie, oceny możliwości wykorzystaniazadrzewień przez człowieka w kształtowaniu środowiska przyrodniczego.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W04+++, R1A_W05++, R1A_W06++, R1A_W07+++, InzA_W02++ R1A_U01+, R1A_U04+++,R1A_U06+++, InzA_U01+++, InzA_U03+, InzA_U05+++, R1A_K03+++, R1A_K05++, R1A_K06++, InzA_K01++Symbole efektów kierunkowych K1A_W03++, K1A_W06++, K1A_W07++, K1A_W09++, K1A_W10++, K1A_W16++ K1A_W17+++,K1A_U04+, K1A_U08+++, K1A_U13+++, K1A_K04+++, K1A_K09++, K1A_K012++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Student posiada bazową wiedzę w zakresie funkcji zadrzewień, ich klasyfikacji, ich roli w agroekosystemach [K1A_W03, K1A_W06,K1A_W07]. W02. Zna metody zakładania, pielęgnacji i ochrony zadrzewień, wymagania do ich budowy i struktury [K1A_W09, K1A_W10,InzA_W02]. W03. Rozumie znaczenie zadrzewień w kształtowaniu środowiska i krajobrazu, zachowaniu różnorodności biologicznej[K1A_W16,K1A_W17].UmiejętnościU01. Student stale uzupełnia wiedzę w zakresie znaczenia zadrzewień i potrzeb zadrzewieniowych [K1A_U04, InzA_U03]. U02. Wyznaczapotrzeby zadrzewieniowe konkretnego krajobrazu, posiada umiejętność prawidłowego projektowania zadrzewień [K1A_U08, InzA_U01]. U03.Umie wybrać odpowiednią formę i budowę, skład gatunkowy zadrzewień [K1A_U13, InzA_U05].Kompetencje społeczneK01. Student zna funkcje zadrzewień, ich rolę w kształtowaniu krajobrazu [K1A_K04]. K02. Ma świadomość ryzyka upraszczania krajobrazurolniczego i likwidacji marginesów ekologicznych, rozumie konieczność ochrony istniejących zadrzewień [K1A_K09, K1A_K012, InzA_K01]

LITERATURA PODSTAWOWA1) Zajączkowski K. , 2005r., "Regionalizacja potrzeb zadrzewieniowych w Polsce", wyd. Wyd. IBL, s.127, 2) Karg J. Karlik B., 1993r.,"Zadrzewienia na obszarach wiejskich", wyd. ZBŚRiL, s.46, 3) KARG J., 2003r., "Zadrzewienia śródpolne, strefy buforowe i miedze", wyd.MRiRW, s.128.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Pr. zbior., 1990r., "Changing landscapes an ecological perspective", wyd. : Springer Verl, s.286, 2) Paramonov E., Simonenko A., 2007r.,"Osnovy agrolesomelioratsii", wyd. Wyd. AGAU, s.224, 3) Forman R., Godron M., 1986r., "Landscape ecology", wyd. John Wiley & Sons , s.619.

Przedmiot/moduł:ZNACZENIE ZADRZEWIEŃ W KRAJOBRAZIEObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: FakultatywnyGrupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowyKod ECTS: 01659-11-CKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: IV/7

Rodzaje zajęć: wykłady/ćwiczenia praktyczneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 15/1Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną [W01, W02, W03, K01]ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne [U01, U02, U03, K02]inne: brakForma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenęWykłady: zaliczenie [W01, W02, W03, K01]. Ćwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych otrzymanych w trakcie trwania semestru [U01, U02, U03, K02]Liczba punktów ECTS: 2,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: ekologia, dendrologiaWymagania wstępne: ekologia, dendrologia




ZNACZENIE ZADRZEWIEŃ W KRAJOBRAZIEECTS: 2,5 IMPORTANCE OF AFFORESTATION IN THE LANDSCAPE






- przygotowanie do zaliczenia 15,0 godz.


27,0 godz.







01659-11-A ZOOLOGIA LEŚNAECTS: 4,5 FOREST ZOOLOGYTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWprowadzenie do zoologii, zarys historyczny, bogactwo świata zwierząt. Rola ekologiczna zwierząt w lesie, podstawowe taksony i zasadysystematyki. Ich znaczenie w leśnych biocenozach. Bezkręgowce. Systematyczny przegląd świata zwierząt ze szczególnym uwzględnieniemtaksonów i gatunków ważnych w funkcjonowaniu leśnych ekosystemów. Rola saprofagów i bezkręgowców drapieżnych ważnych dla przyrody iczłowieka. Kręgowce: systematyka i charakterystyka ważniejszych taksonów. Ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Najważniejsze gatunki chronionew środowisku leśnym i innych biotopach.TREŚCI ĆWICZEŃCechy taksonomiczne i rozpoznawanie wybranych grup i gatunków zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem krajowych zwierząt leśnych.Wybrane grupy bezkręgowców leśnych: bezkręgowce pasożytnicze, mięczaki, stawonogi. Fauna gleb leśnych i ściółki. Ryby słodkowodne –cechy taksonomiczne. Krajowe płazy i gady – cechy taksonomiczne, rozpoznawanie gatunków. Ptaki – rozpoznawanie gatunków na podstawiecech morfologicznych. Ssaki – oznaczanie na podstawie zewnętrznych cech charakterystycznych. Bogactwo i zróżnicowanie świata zwierzęcegoterenu Warmii i Mazur. Wybrane zwierzęta z obszarów Natura 2000. Zajęcia terenowe w siedliskach leśnych i nadwodnych. Zwierzęta i ślady ichbytowania w terenie. Wyszukiwanie i identyfikacja zwierząt.CEL KSZTAŁCENIAZapoznanie studentów z budową i biologią wybranych gatunków zwierząt związanych ze środowiskiem leśnym. Wypracowanie umiejętnościrozpoznawania gatunków.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W04+++, R1A_U02+++, R1A_U04++, R1A_U05++, InzA_U01, InzA_U08, R1A_K05+++,R1A_K06++, InzA_K01Symbole efektów kierunkowych K1A_W01+++, K1A_W07+++, K1A_W08+++, K1A_U05+++, K1A_U08++, K1A_U11++, K1A_K09+++,K1A_K12++,

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01 Absolwent ma podstawową wiedzę z zakresu biologii i nauk pokrewnych dostosowaną do kierunku leśnictwo (K1A_W01) W02 Absolwentzna gatunki zwierząt występujących w Polsce, posiada wiedzę dotyczącą biologii, ekologii i funkcjonowania zwierząt w środowisku leśnym(K1A_W07, K1A_W08).UmiejętnościU01 Absolwent potrafi w sposób spójny i logiczny przekazać zdobytą wiedzę (K1A_U05) U02 Potrafi rozpoznawać gatunki zwierząt wśrodowisku leśnym (K1A_U08) U03 Potrafi zidentyfikować i przeanalizować zjawiska wpływające na stan siedlisk leśnych i zwierząt jezamieszkujących (K1A_U11)Kompetencje społeczneK01 Absolwent rozumie potrzebę ochrony zwierząt w środowisku leśnym (K1A_K09) K02 Ma świadomość odpowiedzialności za tworzenieróżnorakich rozwiązań dotyczących funkcjonowania zwierząt w środowisku leśnym (K1A_K12)

LITERATURA PODSTAWOWA1) Jamrozy G., Tomek A., 1990r., "Zoologia dla leśników, skrypt do ćwiczeń.", wyd. Wyd. AR w Krakowie, 2) Hempel-Zawitkowska J., 2006r.,"Zoologia dla uczelni rolniczych", wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 3) Jamrozy G., 1990r., "Klucze do oznaczania kręgowców iniektórych oznak ich bytowania. Materiały do ćwiczeń z zoologii leśnej", wyd. Wyd. AR w Krakowie.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Jura R.D., 1996r., "Bezkręgowce", wyd. WPWN, 2) Głowaciński Z., 2001r., "Polska czerwona księga zwierząt – kręgowce", wyd. PWRiL, 3)Hołdyński Cz., 2010r., "Siedliska i gatunki Natura 2000", wyd. Wydawnictwo Mantis.

Przedmiot/moduł:ZOOLOGIA LEŚNAObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: A-przedmiot podstawowyKod ECTS: 01659-11-AKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: I/1

Rodzaje zajęć: wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i terenoweLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 45/3Formy i metody dydaktycznewykłady: wykład z prezentacją multimedialną (W01, W02)ćwiczenia: laboratoryjne (U01, U03, K01) i terenowe ( U02, K02)Forma i warunki zaliczenia: EgzaminEgzamin/ćwiczenia: cotygodniowe, pisemne sprawdzanie przygotowania do ćwiczeń (U02, U03, K01, K02). Zaliczenie pisemne ćwiczeń (U01). Wykłady: Egzamin pisemny (W01, W02).Liczba punktów ECTS: 4,5Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Wymagania wstępne:

Nazwa jednostki organizacyjnej realizującej przedmiot: Katedra Fitopatologii i Entomologiiadres: ul. Romana Prawocheńskiego 17, , 10-720 Olsztyntel. 523-35-97, fax 523-36-72Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:prof. dr hab. Dolores Marta Ciepielewska, prof.zw.Osoby prowadzące przedmiot:


ZOOLOGIA LEŚNAECTS: 4,5 FOREST ZOOLOGY





62,0 godz.2. Samodzielna praca studenta:- przygotowanie do ćwiczeń 40,0 godz.


- przygotowanie do pisemnego zaliczernia ćwiczeń 5,0 godz.

55,0 godz.







01659-11-B ŁOWIECTWOECTS: 3 GAME MANAGEMENTTREŚCI MERYTORYCZNETREŚCI WYKŁADÓWWprowadzenie do przedmiotu: definicje, akty prawne, organizacja łowiectwa w Polsce. Biologia wybranych gatunków zwierzyny drobnej(kuropatwa, cietrzew, głuszec, zając, lis, kuny). Inwazyjne i obce gatunki ssaków. Biologia gatunków zwierzyny grubej (jeleniowate, dzik).Biologia dużych ssaków drapieżnych Polski. Łowiectwo na świecie. Relacje między łowiectwem a ochroną przyrody. Łowiectwo jako ekologiastosowana.TREŚCI ĆWICZEŃRozpoznawanie gatunku, płci i wieku zwierzyny . Ślady bytowania i tropy zwierząt. Metody oceny liczebności zwierzyny. Poroże jeleniowatych.Konstruowanie planu pozyskania zwierzyny. Sposoby i terminy polowań. Gwara łowiecka.CEL KSZTAŁCENIAPrzekazanie wiedzy na temat biologii zwierząt łownych, a także ssaków obcych i inwazyjnych. Wykształcenie umiejętności rozpoznawaniagatunków zwierzyny oraz tropów i śladów pozostawianych przez nie w terenie. Zapoznanie studentów z celami oraz metodami prowadzeniagospodarki łowieckiej. Przedstawienie łowiectwa jako ekologii stosowanej. Zaprezentowanie studentom miejsca łowiectwa w gospodarce leśnej.

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTU W ODNIESIENIU DO OBSZAROWYCH I KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbole efektów obszarowych R1A_W01+++, R1A_W03+++, R1A_W04+++, R1A_W05+, R1A_W06+++; R1A_U03+, R1A_U05++,R1A_U06++, R1A_U09+; R1K02++, R1K05+++, R1K06+.Symbole efektów kierunkowych K1A_W05+++, K1A_W06+++, K1A_W07+++, K1A_W08+++, K1A_W15++: K1A_U04+, K1A_U09+++,K1A_U10++, K1A_U11++, K1A_U14++, K1A_U15+, K1A_K01++, K1A_K03++, K1A_K04++, K1A_K06+, K1A_K07+, K1A_K09+++, K1A_K12++

EFEKTY KSZTAŁCENIAWiedzaW01. Zna biologię zwierząt łownych, dużych drapieżników oraz obcych i inwazyjnych gatunków ssaków [K1A_W05]. W02. Rozumie zależnościmiędzy biologią zwierzyny a rozmiarem pozyskania łowieckiego oraz terminami i sposobami polowań [K1A_W08]. W03. Zna metody ocenyliczebności zwierzyny [K1A_W08]. W04. Rozumie rolę łowiectwa jako ekologii stosowanej [K1A_W08, [K1A_W15]. W05. Dostrzega relacjemiędzy łowiectwem a ochroną przyrody [K1A_W08].UmiejętnościU01. Rozpoznaje gatunki zwierzyny występujące w Polsce oraz ich tropy i ślady bytowania [K1A_U09]. U02. Konstruuje i weryfikuje opracowanyplan pozyskania zwierzyny [K1A_U10; K1A_U14]. U03. Organizuje ocenę liczebności zwierzyny. U04. Dostosowuje sposób prowadzeniagospodarki łowieckiej do konkretnych celów i warunków środowiska [K1A_U11].Kompetencje społeczneK01. Potrafi pracować samodzielnie i w grupie przy realizacji projektów kameralnych i prac terenowych [K1A_K03]. K02. Wykazujeodpowiedzialność za trwałość zasobów przyrodniczych, w zarządzaniu którymi uczestniczy [K1A_K09; K1A_K12].

LITERATURA PODSTAWOWA1) Krupka J., Dzieciołowski R. i Pielowski Z. (red). , 1989r., "Łowiectwo", wyd. PWRiL, Warszawa., 2) Okarma H. i Tomek A. , 2008r.,"Łowiectwo", wyd. Wydawnictwo Edukacyjno-Naukowe H20.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1) Appolonio M., Andersen R. i Putman R. , 2010r., "European ungulates and their management in the 21st century", wyd. Cambridge UniversityPress, 2) Jędrzejewski W. i Sidarowicz W. , 2010r., "Sztuka tropienia zwierząt", wyd. ZBS, Białowieża.

Przedmiot/moduł:ŁOWIECTWOObszar kształcenia: nauki rolnicze, leśne i weterynaryjneStatus przedmiotu: ObligatoryjnyGrupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowyKod ECTS: 01659-11-BKierunek studiów: LeśnictwoSpecjalność: Ochrona zasobów leśnychProfil kształcenia: OgólnoakademickiForma studiów: StacjonarnePoziom studiów/Forma kształcenia: Studia pierwszego stopniaRok/semestr: II/4

Rodzaje zajęć: Wykłady, ćwiczenia praktyczne, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia audytoryjneLiczba godzin w semestrze/tygodniu:wykłady: 15/1ćwiczenia: 30/2Formy i metody dydaktycznewykłady: Wykład z prezentacją multimedialną [W01-W05, K02]ćwiczenia: Ćwiczenia praktyczne [U01, U02, U04, K02], terenowe [U03, K01], audytoryjne (prezentacje studentów i dyskusja nad nimi) [U04, K01]Forma i warunki zaliczenia: EgzaminĆwiczenia zaliczane na ocenę na podstawie kolokwium [U01, U02, U04, K02], oceny z prezentacji [U04, K01], sprawozdania z ćwiczeń terenowych [U03, K01] i aktywności studenta [U01, U02, U03, U04, K01, K05]. Wykłady - egzamin pisemny [W01, W02, W03, W04, W02, K02].Liczba punktów ECTS: 3Język wykładowy: polskiPrzedmioty wprowadzające: Zoologia leśnaWymagania wstępne:


sylabus - uwm.edu.pl · wykłady: wykład z prezentacja multimedialną [w01-w03, k01] ćwiczenia:...

Documents