InhoudRedaksioneel .

Fokus op .

'n Kwarteeu gelede .

Botaniese tuin 60 jaar oud .

Seldsame 1521 geskrif : .

Langenhoven en Stellenbosch .

Sy 'jonge vriende' se erfenis .

Fonds bereik R9 miljoen kerf .

Van 005 donateurs .

Hulle het US onthou .

Skoling vir studenteleiers .

Soeklig op begaafde kinders .

Kweekskool vier 125-jarige bestaan .

'Unieke' bronnesentrum .

Huis ten Bosch herleef .

Jan Pierewieters hou retinie .

Orkesleier se nagedagtenis geeer .

Lydianers vier verjaardag .

Saamtrek op Potchefstroom .

Studentetoer na Pole .

,n Vertraagde dankie .

Herinneringe aan die twintigerjare .

Onkunde oor maatskaplike werk .

Nuwe kursus in versekering .

Interessante vakkursusse by buitemuurs .

In Memoriam .

Koor na die buiteland .

Atletiekklub beplan gedenkblad .

Helderberg kry sportlokaal .

Sportvrou van 1983 .

3

3

4

4

5

6

8

9

10

12

14

15

16

16

18

20222223

24

26

27

292930

31

34

35

3636

Voorblad: Die Kweekskool-gebol/ in Dorpstraat, een van dieillteressalltste gebol/e op Srellettboscl., wat moonrlik gerestoureergaan word om te Iyk soos dit in 1905 daar I/itgesien her.It. 1984 vier die Kweekskool sy 125-jarige bestaan. Lees berigop bl. 16.(Foto: Alltettie Carstetts, BI/ro vir UniversiteitsorulerUJYs, US).

Matieland word drie keer perjaar I/itgegee vir Ol/d-swdellteell donarems vall dieUlliversireir Vatl Srellmbosch.

Redakteur: Hans Oosthuizen

Redaksiekantoor:Deparrcment OntwikkelingUniversiteit van Stellenbosch7600 Stell enboschTel. (02231) 77633; 77639Teleks: 5720383

Websen Design. Unifoto. ABC Press

Advertensiekantoor, Johannesburg:Mediamark (Edms) Bpk.Be VerdiepingNoswal HallSticmensstraat 3BraamfonteinPosbus 528962132 SaxonwoldTel. (011) 39-3913; 39-3136; 39-2332

Advertensiekantoor, Kaapstad:Fred Kruger (Edms) BpkMonte Carlo-gebou 309Heerengracht8001 KaapstadTel. (021) 21-5266; 21-1962Teleks: 0254

'N STELLENBOSCH

Oorweeg die Voordele en NadeleVoordeleTWEETALIGE PROGRAMDie Universiteit van Stellenbosch Bestuurskool in Bellvillebied jou 'n volkome tweetalige MBA-kursus, wat 'nbesondere voordeel in vandag se snel-veranderendesakewereld is,

INTERNASIONALE ERKENNINGDie MBA van die Universiteit van StellenboschBestuurskool geniet internasionale erkenning, Die Skool segebruik van mod erne onderrigmetodes sowel as klassiekeopleiding rus jou toe met 'n unieke en buigsamebenadering tot hedendaagse bestuur.

BAANBREKER-AANSLAGStellenbosch beklee vanwee sy gevorderdeonderrigtegnieke 'n unieke posisie onder Suid-AfrikaanseBestuurskole. Die Bestuurskool is 'n baanbreker op gebiedvan modulere onderrig. Aktuele kursusse soos o.a.strategiese bestuur, omgewingsverkenning,arbeidsbetrekkinge, praktiese kommunikasie enentrepreneurskap rus die student toe vir die uitvoering vansy/haar leierskapstaak.

BUIGSAAMHEIDDie Stellenbosch MBA-program is beplan om aan diebehoeftes van potensiele studente in 'n versKeidenheid vanomstandighede te voldoen.

Heeltydse MBA-Program: Intensiewe klasbywoning ooreen jaar vir die wat dit verkies.

Deeltydse MBA-Program: Aandklasse oor twee jaar virdie werkende persoon in die Wes-Kaap.

MBA vir Uitvoerende Bestuur: Beperkteblokklasbywoning oor drie jaar vir bestuurders van oor diehele land wat nie heeltyds kan studeer of aandklasse kanbywoonnie.

MBA vir Mannekragpraktisyns: Beperkteblokklasbywoning oor drie jaar vir die mannekragpraktisynwat verder wil studeer,

DESKUNDIGE OPLEIDINGErvare en bekwame dosente sal die grondslag vir joutoekoms help daarstel. Terselfdertyd word jy ook diegeleentheid gebied om die stimulerende insette vanbesoekende oorsese spesialiste en plaaslike sakeleiers teervaar.

S\. UNIVER'SITEIT.t~!~~VAN STELLENBOSCH.~J):~ BESTUURSKOOL' .."--....~.•.~.

Omskep bekwaamheidin winsgewendheid

NadeleBEPERKTE TOELATINGSkryf betyds in om 'n plek te verseker.

Redal<sioneel

HULLE BLYWENDE BYDRAE"N iks kan die plek vul wat Stellen-

bosch in my Iewe gevul het nie. "So het oud-Kanselier dr. John Vorstervroeer vanjaar in 'n brief aan die Rektoren Vise-Kanselier, prof. Mike de Vries,sy gevoel vir sy Alma Mater uitge-spreek. As knap Matie-student, as stu-denteleier, later as US-raadslid en uit-eindelik vir byna sestien jaar as Kanse-Iier het B.J. Vorster diep spore by sy ouuniversiteit getrap.

Sy dood, skaars nege maande nadat syuittrede as US-Kanselier ook die eindevan sy lang loopbaan in die openbarelewe was, laat dus by die Universiteiten sy oud-studente 'n leemte.

Waar dr. Vorster se terrnyn as Kanse-Iier die tweede langste in die Universi-teit se geskiedenis was, was sy opvolger,prof. H.B. Thorn, s'n die kortste nog.Sy skielike dooo, twee maande na dr.Vorster, was minder as nege maandenadat die korps van Gud-Maties homeenparig tot die amp verkies het en

OUd-Matie Gert van der Veer hetvroeer vanjaar die Suid-Afrikaanse

Lugdiens se bestuurshoof geword - 25jaar nadat hy in die e1ektriese ingenieurs-wese op Stellenbosch afgestudeer het.

Gerrit Dirk van der Veer is in 1937 inSteenwyk, Nederland, gebore en het op12-jarige ouderdom na Suid-Afrika ge-emigreer. Nadat hy op Bethlehem indie Vrystaat gematrikuleer het, studeerhy gedurende 1954-1958op Stellenbosch,waar hy onder meer voorsitter van dieAfrikaanse Studentebond was. Hy wasook in die ASB-hoofbestuur.

Sy ingenieursgraad verwerfhy cum laudeen verower 'n beurs vir nagraadse studieaan Cambridge. Daarna studeer hy ookaan Wits.

Sedert Gert van der Veer in April 1959as junior ingenieur by die SA Vervoer-dienste in Kaapstad begin werk het, hethy groot opgang gernaak. Hy is ondermeer in 1961 tot assistent-ingenieur(e1ektries) bevorder, het in 1967 e1ek-triese ingenieur (kommunikasie) geword

slegs ses maande nadat hy amptelik inge-huldig is. Maar die kortstondige kanse-liersterrnyn was slegs die kroon op syleeftyd-lange verbintenis met Stellen-bosch.

Vroeg in 1984 is dit sestigjaar sedertH.B. Thorn as eerstejaarstudent

met sy studies op Stellenbosch beginhet. Hy het horn onderskei as student,as dosent, as geskiedkundige van for-maat, as Afrikaner-kultuurleier en asonderwysman wat twee eredoktors-grade in die opvoedkunde ontvang het.Na sy aftrede as Rektor het hy ge-durende 1969-1981 ook op die breeruniversiteitswese in Suid-Afrika sy stem-pel deeglik afgedruk.

Maar dit is waarskynlik as US-Rektordat hy sy blywendste bydrae gelewerhet. Sy rektorstermyn was die langstenog by US en een van die voorspoedig-ste tydperke in die Universiteit se ge-skiedenis. Die studentetal het byvoor-beeld in die tyd van 2253 tot 7 600 meer

Fol{us Op ...

A4nr. Van der Veer

en is 'n jaar later as bestuurder (data-verwerking) aangestel.

In1977 word hy SAL se hoofsuper-intendent (bedryfskoordinering), in

1979 direkteur van bedryfsbeheer en

as verdriedubbel, 'n derde van dietwaalf fakulteite het ontstaan en bynahelfte van die 24 universiteitskoshuise isgebou. Hy was ook onder rneer dievader van die gedagte dat die Universi-teit 'n planmatige en ornvattende fonds-insarnelingsveldtog rnoes he, en so is dieEeufeestrustfonds in 1960geskep.

Prof. Thorn wou die Universiteit veralaan die Afrikaner, maar ook aan Suid-Afrika in die algerneen diensbaar rnaak.Gesonde dissipline in studentegelederewas een van die dinge wat vir die onbe-rispelike man swaar geweeg het. Ditalles het van die "Thorn-era" 'n beson-derse tydperk gemaak.

Soos vir dr. Vorster het US ook virprof. Thorn 'n unieke plek in sy lewegevul. Hulle het e1keen deur sy langverbintenis met sy Alma Mater egternie net ontvang nie, maar ook ryklikteruggeploeg. Sonder hulle sou Stellen-bosch soos ons dit ken nie heeltemaldieselfde gewees het nie. D

later die jaar afdelingsbestuurder inDurban. Sedert 1981 was hy assistent-hoofbestuurder (bedryf).

Mm. Van der Veer se vrou, Elsie, isook 'n Gud-Matie - 'n oud-Sonopperen oud-student van die Konservatoriurn.Sy was 'n nooi De Kock van George.Albei hulle kinders is Maties. Die oudste,Ari, studeer soos sy pa ook in die in-genieurswese en bly ook in sy pa se oukoshuis, Dagbreek. Hy was vanjaartweedejaar en sy suster, Marianne; eer-stejaar. Sy volg 'n vierjaar-graadkursusin opvoedkundige biblioteekkunde.

Suid-Afrikaanse Lugdiens se bestuurs-hoof is verantwoordelik vir 'n organi-sasie wat jaarliks vier rniljoen mense enderduisende tonne lugvrag wereldwydvervoer, met 'n uitgebreide roete-net-werk na Europa, Noord- en Suid-Amerika, Australie, Hong-Kong en dieRepubliek van Sjina. Saarn. met Suid-Afrika staan die land se nasionale lug-diens en SAL se bestuurshoof, Gert vander Veer, dus ook midde in die inter-nasionale politieke strominge. 0

4'N KWARTEEU GELEDE

- Berig wat in die Desember 1958-uitgawe van Matieland verskyn het

PROF. H. E. Brink, hoogleraar indie Fisiologie aan die Universiteit

van Stellenbosch, het aan die begin vanAugustus na Stellenbosch teruggekeernadat hy 'n besonder interessante enuitgebreide reis deur Midde-Afrikaonderneem het. Hy het per motor gerejsen sowat 14 000 my I afgele.

Prof. Brink het op 15 April vertrek enlangs die kus tot by Durban gereis. Daar-vandaan is hy na die Kruger-Park, dieRhodesies, Tanganjika, Uganda en dieBelgiese Kongo. Sy hoofdoel was om :nsekere soort padda wat hy tot dusvernie op die koue Marion-Eiland kon vindnie, in die tropiese gebiede op te spoor.Hierdie keer was hy suksesvol. Prof.Brink stel veral belang in die skildklierevan hierdie paddas. Indien hy daarin

slaag om 'n aantal van hierdie paddas opMarion-Eiland te vind, sal hy 'n interes-sante studie kan maak van die rol wattemperatuur i.v.m. die skildklier speel.

Behalwe die Kruger-Park het prof.Brink oor die volgende reservate besoek:die Namanga- Wildreservaat naby Nai-robi, die Ngorongoro-Krater nabyArusha in Tanganjika, die Murchison-Valle-Reservaat in Uganda en dieKoningin Elizabeth-Park wat van diesuide van Uganda tot in die BelgieseKongo strek.

Prof. Brink het ook die Pigmiee in dieIturi- Woud gaan besigtig en die verlorestad Gedi aan die kus van Kenia besoek.Hy het 'n hele aantal oud-Maties byEldoret in Kenia ontmoet. 0

Botaniese tuin 60 jaar oudDie Universiteit se botaniese tuin het onlangs sysestigste verjaardaggevier. Dit is die oudste universi.teitstuin in die land. Me}. Jacqueline Breugem, 'neerstejaarswdent in verpleegkunde wat vanjaarMaties se sjampanjenooienifie met die intervarsityteen die [keys was, was onder die gaste by dieverjaardagviering. Sy staan hier by van die pragtigeorgideewat in die tuin te sien is.

Drie buitelandse plantkundiges wat gaste van die Departement Plantkunde by die Universiteit was, het diesestigste verjaardagviering van die Universiteit se botaniese tuin bygewoon. Hulle is prof Focke Albers(links), professor in plantkunde by die Christian Albrechts-universiteit in Kiel, Wes-Duitsland, dr. MaryGibby (middel), hoof van die sitogenetiese afdeling van die Britse museum in Londen, en dr. Ove Almborn(tweede van regs), afgetrede dosent en kurator van die herbarium by die Universiteit van Lund, Swede. Byhulle is prof J. J. A. van der Walt (tweede van links), professor in plantkunde by die Universiteit en profJ. H. Visser (regs), voorsitter van die Departement Plantkunde.

Seldsame t 52 t -geskrif gel{oopMartin Luther was die geestelikevader van 'n waardevolle spotskrifwat nou op Stellenbosch bewaarword.

Die Universiteit het 'n waardevolleen uiters seldsame geskrif wat uit

1521 dateer en waaraan die hervormerMartin Luther 'n aandeel gehad het,gekoop.

Daar bestaan slegs drie ander eksemplarevan die geskrif. Al drie word in biblio-teke in Wes-Duitsland bewaar.

Dit is veral betekenisvol dat die Uni-versiteit die seldsame geskrif in dieMartin Luther-feesjaar kon bekom.

Die satiriese geskrif of vlugskrif is eenvan die eerstes wat die Pous as die Anti-chris uitgebeeld het. Die titel daarvan isPassional Christi und Antichristi. Dit be-staan uit 26 litografiee, wat aan die eenkant tonele uit die lewe van Christusuitbee!d en op elke teenoorgestelde blad'n toneel wat met die Pous se lewe diespot dryf. Onder die houtsnee-afdrukkeverskyn gedrukte beskrywings daarvan.

Hoewel Martin Luther as geestelikevader van die geskrifbeskou word, wastwee ander hervormers, PhilippusMelanchton en Johann Schwertfeger,waarskynlik die opstellers daarvan. Diehoutsneewerke waarvan die afdrukkegemaak is, is voorheen beskou as diewerk van Lucas Cranach (1472-1553),maar word nou aan Hans Cranach (oor-lede in 1537) toegeskryf. Die twee kuns-tenaars was albei groot vriende en lojalebewonderaars van Luther.

Die vlugskrif is intensief in Lutherse hervormingstryd gebruik. So-

ver bekend het vyftig eksemplare vandie Pasional Christi lind Antichristi verskyn,waarvan nege in 1521. Altesaam 49eksemplare van die spotskrif wordwereldwyd in biblioteke bewaar. Dieweergawe op Stellenbosch is die enigstedaarvan buite Wes-Duitsland. Die anderdrie is in biblioteke in Gottingen, Mun-chen en Zwickau.

Mnr. F. du Plessis, wat vanjaar as US sehoofbibliotekaris aftree, het self oor diegeskrif bronne geraadpleeg om vas te

Die Universireit se hoojbibliotekaris, mnr. F. duPlessis, met die spotskrif Passional Christi "ndAntichristi. Links is 'n toneel uit die lewe vanChristus en regs 'n tonee! wat met die Pous se lewedie spot dryf Onder elke toneel uit Christus se leweword 'n Bybelvers aangehaal en onderdie tonele watmet die Pous se lewe spot, is aanhalings uit diekanomeke reg.

Foto: CaJW Timu

stel dat dit eg is. Hy se die geskrifvoldoen in elke opsig aan die kenmerke

Pres. Viljoenby Bybelfees

Die Staatspresident, mnr. Marais Viijoen (middel),en mev. Viijoen kyk saam met prof Eddie Brownvan US se Departement Ekklesiologie na 'n uitstal.ling ter viering van die vyftigste bestaansjaar van dieAfrikaanse Bybel. Pres. Viijoen het die uitstalling,wat in Kerkhuis digby die Kweekskool gehou is,geopen en het ook by die Kweekskool opgetree,waar hy 'n rede oor die Bybel in Afrikaans gelewerhet.

wat eie is aan die heel eerste, 1521-weergawe van die geskrif. Die BritseMuseum het hom verseker dat hy dieregte bronne geraadpleeg het.

Die besondere aankoop gaan in dieUniversiteit se nuwe J. S. Gericke-biblioteek bewaar word, maar sal vantyd tot tyd op uitstallings te sien wees.Dit was in November dee! van die uit-stalling ter viering van die MartinLuther-feesjaar in die Kweekskool-biblioteek.

Deur die eeue het die geskrif so goedbewaar gebly dat geen restourasiewerkdaaraan nodig was nie. Die Universiteitse restourateur, mnr. H. Wirth, moesdit slegs herbind, maar hy se die titel-enbinneblaaie is beslis oorspronklik. Ditword bewaar in 'n glaskas wat spesiaaldaarvoor gemaak is.

'n Kaapstadse antikwaar het by mnr.Wirth oor die bewaring van die spotskrifnavraag gedoen en so het die Universi-teitsowerheid daarvan te hore gekom.Dit is vermoedelik dem 'n Duitse familiena Suid-Afrika gebring.

Die geskiedkundige waarde daarvan istweeledig. Dit het die aanvang van dieHervorming en van Protestantisme in-gelui, terwyl die illustrasies 'n belang-rike era in die geskiedenis van die boek-drukkuns ingelui het, naamlik die oor-wegende gebruik van houtsneewerke virboekillustrasies. D

6Lang~nhovenen 5tellenbosch

DIT is vanjaar 110 jaar na die ge-boorte van C.]. Langenhoven. Prof.H. B. THOM het enkele weke voorsy skielike dood hierdie artikel oorsy herinneringe aan Langenhoven virMatieland geskryf.

Die Redakteur vra dat ek iets moetskryf oor Langenhoven en Stellen-

bosch - by voorkeur iets van 'n per-soonlike aard, veral uit my eie herin-nering. Ek doen dit graag, want ons hetLangenhoven liefgehad, en vir hom wasStellenbosch die enigste universiteit.

Hy het 'n keer van homself gese:"stroom-op en 'n ketter", en hy hetseker gelyk gehad, want hy kon metgevestigde opvattinge soms kwaai diedraak steek. Maar in die soort gees Iedaar meermale iets van die genie ver-skuil, en Stellenbosch het geweet datdit met reg van Langenhoven gese konword.

Oat hy van Stellenbosch gehou het, iseintlik enigsins 'n teenspraak, want vir"geleerde" mense, universiteitsmense,het hy in die reel nie veel trek gehadnie: Hulle is almal doktore - "hoe weetnugter"; hulle soek gewoonlik angli-sismes; en hulle is amper almal - netsoos koerantskrywers - "Fariseers" en"Filistyne." Baie is "Iympot-eksperte ":hulle sny gedigte en sketse met 'n skeruitmekaar, hulle Iym dit weer aan-mekaar en noem die resultaat 'n "bloem-lesing". Maar desonkanks het hy Stel-lenbosch liefehad. Waarom? - kan 'nmens vra.

Na a£1oop van sy skooljare op Ladi-smith en Riversdal is hy Stellen-

bosch toe. Hy was 'n middelmatige stu-dent, volgens die destydse eksamen-norme miskien selfs aan die swak kant.In sy Intermediere BA-eksamen het hymaar skaars die paal gehaal; met leed-vermaak ten koste van homself, het hylater verwys na sy "onvrugbare studie-jare" en sy "tugtelose gewoonte om teleer soos ek lekker kry en nie verdernie." Maar wat vir hom van grootwaarde was en hom teenoor Stellen-bosch dankbaar gestem het, was veraldit wat hy buite sy eintlike kursusse

Die bronsbeeld vall "doktor" C. j. Langenhoven,in akademiese drag, wat in 'n nis in die voorportaall'an die Universiteit se hoof-administrasiegeboustaan. Die kunstelzaar was Herbert VladimirMeyerowitz (1900-1945).

geleer het, t. w. filosofiese vakke enLatyn en Grieks.

Aan die studentelewe het hy aktiefdeelgeneem, by uitstek aan die Unie-Debatsvereniging waar hy geesdriftigejoenaalskrywer was. Hy het die studen-telewe geniet, en dit het ook 'n bete-kenisvolle bydrae gelewer om sy geesindringend en skerp te maak. Hy hethom egter nooit as 'n intellek van bete-kenis voorgedoen nie, daarvoor het sysprankelende humorsin te veel oorheers.Hy het miskien aan hom self gedink toehy sy limeriek oor Die veelbelowendeJongeling geskryf het:

Daar was eenmaal 'n jong Stellenboster;Sy pa't hom laat leer vir ',I kosterlvlaar hy't sy swdie gestaakVir ydele vermaak,En 'n diploma gekry vir ',I droster.

Maar ek moet meer bepaald tot myeie herinnering en ervaring kom.

Langenhoven het hom gaandeweg al hoemeer bewus geword van wat Stellen-bosch vir horn beteken het, en geleidelikhet daar 'n band tussen horn en Stellen-bosch - meer bepaald die Stellenbossestudente - gegroei. In my later jare asstudent het ons hom soms op Stellen-bosch gesien. Ek moet se, hy was virons eers 'n effense rariteit; ietwat ten-gerig van persoon, met hare wat altydtaamlik wild gestaan het, en 'n krake-rige stem wat seer seker nie die sternvan 'n orator was nie. Hy het stil be-weeg en hier en daar besoek afgele,veral by wyle prof. E. C. Pienaar,'volksman-akademikus, een van die wei-nige professore tot wie hy hom spontaanaangetrokke gevoel het. Die moeilik-heid was, volgens hom, dat professore'n mens gewoonlik wou "leer", ook virhom, Kerneels Langenhoven; en hy wasreeds uit sy studentedae nie die man omhorn te laat "leer" nie. Maar vir onswas hy 'n interessante, prikkelendemens.

Nii 'n paar jaar in die buiteland het ekaan die begin .van 1931 op Stellenboschteruggekeer en met my werk in dieDepartement van Geskiedenis begin. Ekwas bly om Langenhoven gou weer tesien. Hy was nog maar dieselfde, noumiskie~, net nog meer "stroom-op en 'nketter.

Indieselfde jaar het die Universiteit naaanleiding van sy halfeeufees besluit

om ere grade aan 'n aantal bekenderna nne toe te ken, ook aan Langen-hoven. Ons jong dosente het maar hartvasgehou: Hy sal dit nooit aanneem nie- het sommige gese; ons het immersgoed geweet hoe hy oor die doktore en"lympot-eksperte" gevoel het, en onshet ons afgevra of hy dan nou bereid salwees om self ook "doktor" te word.Hy het die eregraad egter aanvaar, enbowendien met soveel trots dat, toe diebeeldhouer Meyerowi tz kort daarnagevra is om 'n beeld van hom te maak,hy daarop gestaan het dat hy sy dok-torstoga moet aanhe - en s6 het onshom dan ook gekry, in brons, met syStellenbosse toga. Terloops, ek ag mygelukkig dat ek in besit is van een vandie vier beelde wat destyds gegiet is.Die doktorsgraad het ook 'n ander na-

j

Die lIlanuskrip (links) van Langenhoven en prof E. C. Pienaar se werk Hoe om Ie skrywe en (oluier) 'nekselllplaar van die werk. Regs is die ker-gebondeekselllplaar van Langenhoven se referaarDie letterkundigeskoonheid van die Bybel, wat hy in Apri/1932 voor die Klveekskoo/-vereniging Po/ulIlnia aangebied het.

7draai gehad. Kort na die eregrade-pleg-tigheid stap ek met 'n paar vriende inVan Riebeeckstraat en ons ontmoetLangenhoven, wat van die ander kantaf kom. Ons het ons kans gesien: hy ismos nou ook doktor. Ek groet hom ewedeftig: "Goeiemiddag, Doktor!" Maarhy het nie op hom laat wag nie; dadelikkom die antwoord: "Doktor, ja, maarluister my jonge vriende, net Doktorvan Stellenbosch, hoor!"

I angenhoven het met verloop vanL tyd heelwat meer vriende onderdie dosente van Stellenbosch gevind,maar prof. E. C. Pienaar het steeds diegunsteling gebly. Pienaar was, net sooshy, 'n man wat sy yolk - insonderheiddie jeug van sy yolk - opreg liefgehadhet; en hy was ook, weer net soos Lan-genhoven, 'n man met besondere waar-dering vir humor, veral humor uit diemidde van ongekunstelde Afrikaner-mense. Dat hulle mekaar so maklik ge-vind het, is nie vreemd nie, maar dit hetnie beteken dat hulle heeldag hand-om-die-nek gesit het nie.

Vanwee hul belangstelling in die jeug,het hulle saamgewerk aan 'n baie nut-tige boek, Hoe om te skrywe. Prof. Pie-naar het weldra gekla dat hy nie sovinnig soos Langenhoven kon werk nie,maar laasgenoemde het bemoedigend in'n brief geantwoord: "Nee, Professor,ek sal jou glad nie haastig maak nie;neem jou eie tyd (of is dit alweer 'nanglisisme?); ek weet baie goed dat jy'n werker is en nie 'n dilettante-oomsoos ek wat kan werk soos hy lekkerkry nie." Die skryfwerk het nietemingevorder, en die boek is klaargemaak.Elke skrywer het verklaar dat hy veelgeleer het, en Langenhoven het Pienaar'n eksemplaar aangebied met 'n byskrifvoor-in: "Met toegeneentheid wat diestrenge toets van medewerking weer-staan het. "

As dit by die studente kom, was Lan-genhoven, soos hy self gese het, vir hulle"Ouboet" of "Neels ou-Matriek"; hulongedwonge belangstelling het hy altydstimulerend en besielend gevind. Wan-neer hy gepraat het, was die saal gepaktot die laaste sitplek en selfs tot dievensterbanke toe. En hoe het hy diestudente nie geboei nie! Hy kon kinder-lik gevoelvol wees, dan weer aangry-pend realisties, en dan ook besielendhe roi:e s, met 'n oorspronklike styl enwoordgebruik, wat geen twyfel gelaat

het oor wat hy wou se nie. Hy wasLangenhoven, en daar was niemand sooshy nie.

Hy het graag voor die Unie-Debats-vereniging, sy ou vereniging, opge-

tree. Een aand het die Voorsitter homaan die woord gestel. Hy verskyn agterdie kateder, bly doodstil staan, kyk stipna die deur agter in die saal, en vra dan

Imet klem: "Wat is daar om die draai?"Almal is gaande en kyk om. Dit was

egter flguurlik bedoel, 'n verwysing nadie toekoms; maar nou kon hy praatwant hy het almal se aandag vasgevang,en hy het dit gehou, 'n uur lank, tot bydie oorweldigende applous aan dieeinde.

Op 14 April 1932 het hy die laaste keervoor sy 'Jonge vriende" opgetree. Ditwas voor Polumnia van die Kweek-skool. Ofskoon ek toe reeds Iektor was,het ek nog verskeie goeie vriende onderKweekskoolstudente gehad. Sy onder-werp was: Die Letterktmdige Skoonheid vandie Bybel, en hy het weggeval met diewoorde: "Miskien sou dit gewaagdwees om te raai wie by hierdie geleent-heid meer gewaag het - die studentevan die Kweekskool of die spreker watop hulle uitnodiging hier voor u staan"- onnodig om te se dat hy die gehoor

weer intens geboei het. Daarna het daariets gebeur wat sprekend aantoon hoeLangenhoven teenoor studente van Stel-lenbosch gevoel het.

'n Paar weke la ter ontvang die bestuurvan Polumnia die volle manuskrip vandie lesing, saam met uitknipsels uit DieHuisgelloot, waarin Langenhoven dielesing laat verskyn het. Die manuskripwas keurig in leer gebind, en het dielakonieke byskrif gehad: "Met vriende-

like groete aan Polumnia. C. J. Langen-hoven." My ou vriend, destyds sekre-taris van Polumnia en later bekende manin ons Kerk, Gerrit Bruwer, het diegoeie insig gehad om hierdie kostelikekleinood vir die nageslag te beskerm ente behou. Voor-in het hy geskryf:"Hierdie Ms. sal bewaar word in dieBiblioteek van die Teologiese Semina-rium, en mag onder g'n omstandighededaaruit verwyder word nie. Volgensbesluit van 'Polumnia '. Gerrit E.Bruwer, Sekretaris." En daar, in diebiblioteek van die Kweekskool, is hier-die stukkie Langenhoviana tot vandagtoe te sien, pragtig en ongeskonde - 'nmens kan nie dink dat dit al meer as 'nhalfeeu daar rus nie.

Gesien die besonder noue, intiemebetrekking tussen Langenhoven en

Stellenbosch, voel ek van harte spyt dat'n voorneme wat daar destyds bestaanhet en in vertroulike kring ernstig be-spreek is, nooit ten uitvoer gebring konword nie. In die loop van 1931 het dieplan o"ntstaan dat Langenhoven die stig-ting en groei van die Universiteit vanStellenbosch sou beskryf; nie 'n gewonegeskiedenis met datums en relevanteverklarings nie, maar 'n lewende ver-loop, 'n soort van vie romancee SODS van'n persoon, met groot Iyne en sterk ak-sente, gekorreleer met die lotgevallevan die Afrikanervolk. Langenhoven het'n grootse werk in gedagte gehad,heroies en simbolies van aard, en ookdidakties en besielend.

My onvergeetlike ou leermeester, wyleprof. W. Blommaert, het my van dieplan vertel. Hy het ook gese dat hy dit

toe aI met twee ander van my oud-professore, genoemde prof. E. C. Pie-naar en prof. J. L. M. Franken, bespreekhet, en dat ek ook met hulle kon gesels.Ek het dit gedoen; ons het vervolgensgesprekke met Langenhoven gevoer, enhy was terdee geYnteresseerd. By diegradeplegtigheid op 24 Junie 1931, toedie ere grade toegeken is, het hy egter in'n gesprek met prof. Pienaar laat val dathy "voel dat sy tydjie kort word". Hywas toe juis ook met ander dringendewerk besig, o.a. met Hoe om te skrywe. 'nJaar later is hy oorlede. Die voornemeom 'n werk oor Stellenbosch te kry,deur Langenhoven, soos hy die Univer-siteit beskou het, soos hy die plek vandie Universiteit binne die groot maat-skappy van Suid-Afrika gesien het, enin sy ryke woorde en sy pakkende styl- daardie mooi voorneme kon nie ver-

8wesenlik word nie. 'n Mens kan maarnet bespiegel wat so 'n werk kon be-teken het.

Dis vir my verfrissend om my gedagtesna Langenhoven te laat teruggaan; disbesielend om weer sy woorde te hoor:"Dis 'n groot ding om te kan se dieUniversiteit van Stellenbosch is myne.Dis 'n groter ding om hom nie net teneem soos ek hom ontvang het nie, maarom hom meer myne te maak met Iief-debewyse van my kant af."

Ons is vandag dankbaar dat 'n treffendemonument soos die Langenhoven-Stu-dentesentrum, in die midde van sv"jonge vriende", sy nagedagtenis al tydsallaat lewe. 0

Sy 'jonge vriende' se erfenis

Hoe wesenlik deel die huidige Matiesin die erfenis wat C. J. Langen-

hoven vir sy Stellenbosse "jongevriende" nagelaat het? Dit was een aspekvan die verbintenis tussen Stellenboschen Langenhoven waarna prof. BunBooyens, afgetrede hoof van US seDepartement Afrikaanse KuItuur- enVolkskunde, verwys het in 'n Langen-hoven-gedenklesing wat in Oktober deurdie Matie-studenteraad aangebied is.

"In die Eikestad en op ons kampus wordons elke dag toegevou en toegespreekdeur heenwysings na Langenhoven setoegeneentheid tot sy Alma Mater, "hetprof. Booyens gese. Hy het na tallevoorbeelde hiervan verwys.

So is Sonde met die bure vanaf die eersteuitgawe daarvan die Universiteit se eien-dom. Dit is in 1921 aan US oorgedra.Die Universiteitsbiblioteek se Africana-afdeling het 'n kostelike versameling van.eerste of vroee uitgawes van Langen-hoven-werke. Die biblioteek besit ookdie gebonde, handgeskrewe manuskripvan Hoe om te skrywe, wat Langenhovenin 1931 saam met prof. E. C. Pienaarvoltooi het en in die Kweekskool worddie manuskrip van Langenhoven se pres-tige-voordrag Die letterkundige skoonheidvan die Bybel bewaar.

In April vanjaar het die Langenhoven-trust byna al Langenhoven se oorbly-

Prof Booyetls.

wende dokumente aan die Universiteitoorhandig.

Die outersreg van Die Stem vall Suid-Afrika is op 27 Junie 1957 met 'n forme!eondertekeningsplegtigheid in die des-tydse Rektor, prof. H. B. Thom, sekantoor deur die Letterkundige Nalaten-skap van C. J. Langenhoven aan dieRegering oorgedra.

Sonnewyser'n Bronsbeeld van Langenhoven, kom-pleet met akademiese toga - soos dit 'nStellenbosse "skrifgeleerde" betaam -staan in die voorportaal van die Universi-teit se hoof-administrasiegebou. In dieLangenhoven-studentesentrum is 'nrelief-afbeelding van Langenhoven deurdie ItaIiaanse kunstenaar Olgo Pieri.

Met die Langenhoven-eeufees in 1973het die Universiteit 'n sonnewyser, pre-sies volgens Langenhoven se voorskrif,op die Jannie Marais-plein opgerig. In1931 het Langenhoven in Aan stille watersgeskryf: "Ek wens ek had die tyd, endie uitnodiging, om so 'n datumwyserby my ou universiteit op te sit."

Die Langenhoven-studentesentrum(in die studentetaal bekend as

"Neelsie") is 'n lewende simbool vandie unieke verbintenis tussen Langen-hoven en die studente, het prof. Booyensgese. Na Langenhoven se doad in 1932het die studente spontaan besluit om synagedagtenis met die oprigting van 'n"Langenhoven-gedenksaal" te bestendig.Hiervoor het die Jan Pierewiet-gese!s-kap, Boere-orkes, jool, studenteraad,US-koor, juniorbesture en private kolIek-tante onder meer geld ingesamel. In1966 het iemand geskryf: "Nooit in diegeskiedenis van die Stellenbosse studente-lewe het hierdie gemeenskap hom metsovee! oorgawe en volgehoue geesdrif

aan 'n ideaal gewy 5005 aan die Langen-hoven-gedenksaal-projek nie."

AfrikaansProf. Booyens het gese die kosteliksteerfenis waarin US deel, is die Afrikaansetaal as onderrigmedium, waartoe Langen-hoven so 'n wesenlike bydrae gelewerhet. "Dit was Afrikaans wat Langen-hoven se innig met Stellenbosch verbindhet. Stellenbosch se verskuldigheid aanLangenhoven plaas op die Universiteitdie verantwoordelikheid om voort-durend na die belange van Afrikaansom te sien. "

Detail uit die reliefaJbeelJi'lg i,; wit marmer vanLangenhoven waama in meegaa,uie artikel verwysword. Die kunstenaar was 'n ltaliaanse immigrant,Olgo Pieri (1893-1965).

By verskillende geleenthede en in sygeskrifte was Langenhoven se uitsprakeoor Stellenbosch almal gloeiende getuie-nisse van sy verbondenheid en lojaliteitaan, sy liefde vir, sy vertroue in en syhoe verwagtings van "my ou universi-teit, my enigste kraal." Prof. Booyenshet gese soos in 1927 aan die studentebevestig Langenhoven steeds sy vertrouein die jongmense van vandag as hy se:"Hoe interessant sal die komende jarenie wees nie! Want wat is daar nie tedoen nie. Julie staan voor 'n onbewcrkteakker. En wat dit sal wees, hang vanjulie af. Die toekoms van ons nasie isdeur die Voorsienigheid in julie hande.Ek dink hy is in julie hande veilig."

D

FONDSINSAMELINGFonds bereik R9 miljoen-I<erf

D

Stellenbosch 2000, die Universiteitse fondsinsamelingsveldtog, het

einde September die kerf van R8,1 mil-joen bereik - 40,S persent van die mik-punt van R20 miljoen wat gestel is toedaar in Augustus 1980 met die insame-lingsveldtog begin is.

Sedert 1 Oktober vanjaar is meer asR600 000 van maatskappye ontvang. Inweerwil van die swak ekonomiese toe-

stande en die landwye droogte behoortdie fonds die R9 miljoen-kerf aan dieeinde van 1983te bereik.

Die veld tog is op 6 Augustus 1980deurdie Rektor en Vise-Kanselier, prof.Mike de Vries, op 'n nuuskonferensie inKaapstad aangekondig. Dit is 'n veldtogvan die Universiteit om in Suid-Afrikase hehoeftes aan mensekragte teen diejaar 2000 en daarna te help voorsien.

Van die R8,l miljoen wat reeds inge-samel is, is 69 persent van maatskappyeafkomstig. Die res is deur Oud-Matiesen ander individue geskenk en uit be-makings aan die Universiteit verkry.Hierdie bydraes bewys dat maatskappyeen individue die waarde van tersiereopleiding besef en gewillig is om steunte verleen aan die beskikbaarstelling vanopleidings- en navorsingsgeriewe opStellenbosch.

STELLENBOSCHZOOORZ.7mRZ.5m1- - -.

I', < I II II I

Rl. 9 m Rl. 9 m I •I I

VUc

Rl, 8 m~~ E

0\1980 1981 1982 1983

TOTAAL R9 m

--------------10

Van ons donateurs

Standard Bank het R17 000 vir die inrigting van 'II gesinseenheid by US se Kliniek vir Kiluler- enOuerleiding geskenk. Dr. Iatl Mackenzie (middel), voorsitter van die bank, het die ingebruikneming lIan dieStarrdard Bank-gesinseenheid bygewoon. By hom is prof Jan Malan, direkteur lIan die klitliek, en mnr. JackEsterhuizetl, streekhoofbeswurder lIan Standard Batik. Die gesinseenheid word lIir gesinsleiding in blanke enbruin gemeenskappe gebruik.

Alnr. Christo Wiese (links), voorsitter lIan Pepkor, het sy maatskappy se mobiele kombuis wat virwelsyndienste gebruik is, aan Uskor, die Universiteit se klinieke organisasie, geskenk. Prof Roux deVilliers, Vise-Rektor, olltvang hier die vragmotor se sleute/s. Regs is mnr. Daniel Ross, voorsitter vallUskor se Stellenbosch-tak.Met die skenking van hierdie mobiele kombuis kan baie varl Uskor se ideaIe en doelstellings vinnigerverwesenlik word. In drie van die vier gebiede waar Uskor funksiolleer - Cloetesville, Macassar enScottsdene - is begin met die verskaffing van etes aan bejaardes, liggaamlik en lIerstandelik gestremdes enminder bevoorregtes. In die Stellenbosch.distrik - die vierde gebied waar Uskor funksioneer - kan diemobiele komhuis veral by sporrbyeenkomste ell kursusse gebruik word vir die verkoop lIan verversings om diesportklubs se fondse aan te vul.Pepkor het ook ondemeem om driejaar lank RIO 000 perjaar tot die onderhoudskoste van die kombuis en diesalaris van 'n bestuurder by te dra.

Prof Jan de Villiers (links), hoof van die Departe-ment Maatskaplike Werk, oorhandig die jongstebydrae van R9 000 vir 'II beursfonds vir studente illsy departement aan prof Mike de Vries, Rektor enVise.Kanselier. By hulle is prof Narisscia BothalIan die Departement Maatskaplike Werk. Diebydrae is deur werksaamhede van die departement sepersoneel en studente byeengebring. A4et die vieringvan die departemellt se vyftigste bestaanjaar in 1981is besluit om die beursfonds te stig, omdat 'n grootbehoefie aan beurse vir studente in maatskaplikewerk bestaan. Meer as R25 000 is reeds vir diefonds ingesamel. 'n Beroep word op oud-stl/delltelIan die departement gedoen om diefonds te steun.

Hierdie foto's is geneem by ge-leemhede waar dona teurs self

huJle skenkings oorhandig het.

Mnr. Piet lIarl der Almve (regs), hoofbestuurdervan Distriksbarlk, het Ilamens sy bank 'n tweedepaaiement lIan R2 000 van 'n totale skenking lIanRIO 000 lIir die Unillersiteit se fondsinsamelillgs-lIeldtog STELLENBOSCH 2000 aan mnr.Henry Visser, assistellt-direkteur van Ontwikkelingby die Unillersiteit, oorharldig.

11

lHm. Willie Smit (regs), drukkerybestuurder byNasiollale Boekdrukkery, by 'II ou Vatl der Cook-proefpers wat sy drukkery aall die. DepartemelltBiblioteekku/lde by die Universiteit geskenk het. Byhom is prof Dirk Elziers, hoof van die DepartementBiblioteekkullde. 'II Vol/edige letterkas met hoof enkleillietters, galeie, wigstukke ell 'II blik dnlkkersillkis saam met die proefpers geskenk. Die departementse studente word geleer om die drukpers tegebruik.

Mm. Piet van Zyl (links), sellior streekbestuurder vall Salllam, het namens sy maatskappy R7 500 aallmnr. Piet Lombard, US se direkteur van Ontwikkeling, oorhandig vir die kursus in beleggingsbestuur vandie Fakulteit Handel en Administrasie by die Universiteit. Regs is mllr. Bell Finehauer, senior kantoor-bestuurder vall Sanlam.

Mm. Julian Liebman (lillks), streekbestuurder vall Nedfin Bank, het 'II boek wat die ontwikkeling vanSuid-Afrikaanse bankllote oor die eeue uiteensit, aan prof Helgaard Mul/er, direkteur vall die Ulliversiteit seNagraadse Bestuurskool ill Bel/vil/e, oorhandig.

A/m. Charlie Hoeflich (links), groepskakelbestuur-der by Stel/e"bosch-Boerewy"makery, oorhalldigR5 000 aall mm. Bart Crollje, koorbestuurder, asbydrae tot die US-koor se buitelandse toerfonds.

United BOllverenigillg het R5650 vir die Universi-teit se fo/ulsillSamelirlgsveldtog aall mnr. Piet Lom-bard, direktellr vall Ontwikkeling, oorhandig. Hieris mnr. Wil/em LlIbbe, voorsitter vall die direksievall Ullited BOllverelliging se plaaslike tak, wat dietjek aan mnr. Lombard oorhandig het.

Mnr. ROllaldRlIlldle, hoojbestuurder Vatl Nedfin illJohallnesburg, wat nametJs sy maatskappy 'n tjekaan mm. Piet Lombard, direkteur van Ontwik-'keling, op Stel/ellbosch oorhatldig het. Dit sillit 'II

bedrag vir die fondsillsamelingsveldtog Stel/enbosch2000 in, asook 'n skenkillg aall die U/tiversiteit seNagraadse Bestuurskool ill Bel/viI/e.

. Mnr.Jock McKenzie, streekbestullrder (Kaap) vanCaltex, wat namens sy maatskappy R5 000 virSTELLENBOSCH 2000 aall die direkteur vallOntwikkeling by die Ulliversiteit oorhandig het.

Mm. Vall Niekerk Lombard, Samamballk se area-bestullrder (geldmark m befolldsillg), wat mm. PietLombard it, sy kalltoor op Stellellboseh besoek hetom Salltamballk sejaarlikse bydrae vir STELLEN.BOSCH 2000 te oorhalldig.

Mm. Philip EIs, bestuurder vall Saambou Nasio-Ilale BOllvermigitlg op Stellmboseh, het Iwmms sybouvermigillg R2000 vir STELLENBOSCH2000 aatl prof A,like de Vries, Rektor ell Vise-Kallselier, oorhalldig.

12

Sellballk het R2 200 aatl prof Mike de Vriesoorhatldig. R1200 gaall aan die Ulliversiteit sefOlldsillsamelillgsveldtog ST ELLEN BOSCH2000 ell Rl 000 word aan die Ulliversiteit se Burovir Ekollomiese Olldersoek geskenk. Mllr. EdllaallPretonus (bo) besturmde direkteur vall 5mbank,het die skellkillg op Stellmboseh aall prof De Vriesoorhatldig. 0

Hulle het US onthou[EN van Suid-Afrika se beroemdste

dirigente, wyle dr. Anton Hart-man, se hele musiekversameling is aandie Universiteit nagelaat. Dit sluit waar-de volle versamelings plaatopnames, blad-musiek, vokale sakpartiture en boekeoor musiek in.

US het die nalatenskap vroeer vanjaarna die dood van dr. Hartman se wedu-

wee bekom. Sy het ook 'n groot kon-tantbedrag vir US se Konservatoriumnagelaat.

Die erf1ating is een van verskeie watdie Universiteit vanjaar verkry het, on-der meer uit die boedel van die genees-kundige prof. W. H. Craib, wat in 1976'n eredoktorsgraad van US ontvang het,en van twee afgetrede US-dosente.

Hulle was proff. Jan Neethling, dieeerste professor in erf1ikheidsleer, enHans Trumpelmann, bekende kunsken-ner en hoof van die Departement Duits.

'n Oud-Matie, die 84-jarige mej. Mar-guerite Murray, se kosbare versamelingvan 'n twingtigtal skilderye is ook nahaar dood bekom, terwyl iemand watgeen verbintenis met die Universiteit

Dr. Amoll Hartman (bo) en sy vrOII,die sopraallJossie Boshoff Toe sy vroeer vatifaar, sestie'll/wa,Jde luihom, oorlede is, het die Ulli versiteit dr. Hartmall se hele mllsiebersamelillg geeif.

Prof HailS TriimpelllUlIlIl, krmske'lIIer ell afgetredehoof vall die Departemmt Dllits, wat vall sywaardevolle Afneana-boeke ell allder pllblikasies aalldie U'liversiteit Iwgelaat het.

J

13gehad het nie, wyle mnr. N. J. H. Deanvan Somerset- Wes, geld nagelaat hetwat gebruik is om 'n studiebeursfondste stig.

Die Universiteit het die hoogstewaardering vir sulke nalatenskappe,

se mnr. Andries Esterhuyse, die adjunk-direkteur van ontwikkeling. Hy se dieUniversiteit dra kennis van testamenterebemakings ten bed rae van R19 miljoen.

"Geen bemarking is te klein of te on-belangrik nie. Uitgestelde skenkings,wat testamentere bemarkings insluit, isop die lang duur vir die Universiteit 'nbelangrike inkomstebron - want onder-rig word al hoe meer gespesialiseerd enduur hulpmiddels is nodig."

Baie nalatenskappe kom van Oud-Maties, wat uit dankbaarheid vir dieopleiding wat hulle op Stellenboschontvang het, iets in die jeug van dietoekoms terugploeg, se mnr. Esterhuyse.

Enkele maniere waarop Oud-Matiesen andere die Universiteit kan be-voordeel, is:

• 'n testamentere bemaking• 'n lewenspolis wat aan die Universi-

teit gesedeer word• aandele of ander beleggings wat aan

die Universiteit oorgedra word metdie verstandhouding dat die Univer-siteit solank die persoon leef aanhom/haar 'n bepaalde inkomste uitdie belegging betaal.

• lenings teen 'n lae rentekoers aan dieUniversiteit met die verstandhoudingdat die kapitaal na die afsterwe vandie persoon aan die Universiteitoorgedra word.

• 'n testamentere bemaking wat nienet kontant of realiseerbare batesverteenwoordig nie, maar ook kuns-werke en/of versamelings wat virdie nageslag van groot waarde kanwees.

'n Testamentere bemaking kan onge-bonde wees of spesiale voorwaardesbevat. Die Universiteit verkies onge-bonde bema kings, want die opbrengskan dan gebruik word waar dit dienodigste is.

Bemakings met spesiale voorwaardesis egter net so welkom, want dit is

dikwels vir behoeftes waaraan die Uni-

Die "hote/dokter", mnr. Jack Dean, - 'nJato watin 1942 gelleem is. A4et sy /Him bemaking is 'nstudiebeursJonds ingeste/.

Prof Jan Neethling met sy wit vo/baard, 'n Jatowat in 1963, sewe jaar voor sy doodgeneem is. Vitdie Neethling-na/atenskap isjaarliks sowat R40000vir beurse en /enitlgs by VS beskikbaar.

versiteit nie in die voorsienbare toekomskan voorsien nie. Die saak moet egterverkieslik vooraf met 'n amptenaar vandie Departement Ontwikkeling be-spreek word.

Bemakings aan die Universiteit is vanbedoelbelasting vrygestel.

Mev. Hartman se nalatenskap aandie Universiteit sluit 'n platever-

sameling van sowat 600 opnames in -wat wissel van primitiewe musiek totdie werke van twintigste-eeuse kompo-niste. 'n Belangrike deel van die ver-sameling is 'n aantal transkripsie-op-names deur die SAUK van werke vanonder ander Arnold van Wyk, Hubertdu Plessis, Stefans Grove en GideonFagan, asook die Afrikaanse vertalingdeur W. E. G. Louw en sy vrou, RosaNepgen, van Handel se Messias, uitge-voer onder leiding van Edgar Cree. Ditsluit ook 'n aantal kommersiele opnamesvan ligte en klassieke musiek in entranskripsie-opnames met dr. Hartmanas dirigent.

US het in 1968 'n eredoktorsgraad inmusiek aan dr. Hartman toegeken. Hyen mev. Hartman - sy was bekend asdie sopraan Jossie Boshoff - het jarelank noue bande met die Universiteitopgebou. Met die Ilalatenskap sal hullenagedagtenis in die lewe en werk vantalle jong mense voortleef.

US het ook onlangs voordeel getrekuit die boedels van:

• Prof. W. H. Craib, wat in Aprilvanjaar op Somerset-Oos ooriede is.Hy het 'n bed rag aan die Eeufees-trustfonds nagelaat. Dr. Craib - watin 1976 'n eregraad in die genees-kunde aan US ontvang het - is ondermeer in Amerika beskryf as "one ofthe great men of electrocardio-graphy .••

• Mej. M. I. (Marguerite) Murray,Afrikaanse skryfster en afgetredeopvoedkundige, wat in 1924 op Stel-lenbosch afgestudeer het (Lees ookberigte op bl. 00 en in Matieland2:83). Sy het haar waardevolle ver-sameling skilderye aan die Univer-siteit bemaak, sodat dit deur haarAlma Mater uitgestal kan word omook aan andere na haar dood vreugdete verskaf. Die versameling word indie voorportaal van die Carnegie-biblioteek uitgestal. Dit sluit onder

meer werke van Pierneef, GregoireBoonzaier en Jean Welz in.

• Mnr. N. J. H. Oack) Dean, wat inDesember 1892 op Banhoek nabyStellenbosch gebore is, is in Oktobervanjaar op Somerset- Wes oorlede.Hy was een van sewe kinders en wasvan jongs af die gesin se brood win-ner. Sy slag met syfers het hom 'nboekhouer laat word. Omdat hy dik-wels hotelle se boekhouding behartighet, is hy die "hoteldokter" genoem.Met sy aftrede in 1967 was hy bestuende direkteur en voorsitter van JohnDwyer en Kie. Met sy ruim bema-king is die N. J. Dean-studiebeurs-fonds ingestel.

• Mev. A. M. G. de Kock (gebore VanEeden), wat in Julie oorlede is, hetgeld vir die Fakulteit Teologie sebeursfonds nagelaat. Haar man was'n bekende boer van Tulbagh. Tot

met haardood het sy op Stellenboschby haar dogter, mev. Roleen Louw(vrou van prof. Hennie Louw, de-kaan van Landbouwetenskappe) ge-woon. Haar ander kinders is mnr.Johan de Kock van US se Departe-ment Soologie, mnr. Frede de Kockvan Brackenfell en mev. Susan vander Merwe van Bellville.

• Prof. J. H. O~n) Neethling, wat in1970 oorlede is. H y was die eersteprofessor in erflikheidsleer (g~netika)en 'n gewilde dosent. Talle Oud-Maties sal hom onthou, onder meervan wee sy pragtige, wit volbaard, sygeesdrif vir bofbal en sy lojali tei tteenoor Wilgenhof.

Naas 'n bema king wat met sy. doodaan US oorgedra is, het hy 'n trust-

fonds geskep waarvan die inkomste sevruggebruik aan sekere erfgename toe-

14gekom het. Na die dood van die laasteeen verlede jaar het die Universiteit dievruggebruiker geword - en so is nage-noeg R40000 uit prof. Neethling se na-latenskap nou jaarliks vir beurse enlenings by die Universi tei t beskikbaar.

• Prof. G. P. J. (Hans) Trumpelmann,kunskenner en dasent in Duits, hetUS nie met die opstel van sy testa-ment vergeet nie. Van sy boeke enander publikasies wat waardevolleAfricana is, is nou in die Universi-teitsbiblioteek. Vir die bevorderingvan kennis is bemakings 5005 die vanonskatbare waarde.

[emand wat iets aan die Universiteitwil nalaat, of 'n versameling of ietsdergeliks wil skenk, kan met mnre.Esterhuyse of Sunley Uys in verbindingtree. Die telefoonnommers is (02231)77645 of 77643. D

SI{oling vir studente-Ieiers

Die sllldenreraad se komiree vir ieierskapollrwikkeiillg, war ill die 1982/83-rermYIl vall die raad liegeprojekre aallgepak her om die Maries se ieiersporellsiaai re heip onrwikkel. Regs is IllIlr. Amoid SlIlir,komiree-voorsirrer ell die sllldenreraad se verreetlwoordiger.

Studenteleierskap word die afgelopetwee jaar intensief en op verskeie

terreine by die Universiteit ontwikkel.

Seminar~ is vir die studenteraad, diestudenteparlement, primariae en pri-marii, tweedejaarleiers, hoofredaksie-lede, eerstejaars, sportkapteins, voorsit-ters van die verenigings en hoofredaksie-lede van die studentekoerant, Die Matie,en die jaarblad, Die Stellenbosse Student,aangebied.

Die skoling van leiers het sy beslag ge-kry toe die Komitee insake Leierskap-ontwikkeling in Maart 1982 die eerstekeer vergader het - onder voorsitter-skap van die Vise-Rektor, prof. J. W.R. de Villiers. Die studenteraad se VOOf-sitter, onder-voorsitter en die lid virleierskapontwikkeling is ook lede vandie komitee. Die Universiteitsraad hetdit benoem om leierskapprojekte te be-plan, beleidsake wat die studente raak,te bepaal en finansiering te reel.

Die studenteraad se portefeulje vir leier-skapontwikkeling maak voorsiening vir'n werkkomitee van ses lede wat 'nbelangrike rol vervul deurdat dit saammet die Komitee vir Leierskapontwik-keling groepe studenteleiers identifiseersodat skolingsgeleenthede vir hulle ge-reel kan word. Die komi tee bepaal ookelke teikengroep se behoeftes en be planen reel die seminare.

Aan die begin van September 1982 isdie eerste seminaar vir die studente-

raad aangebied. Doelstellings 5005 omhulle kennis van leierskap te verwerf,het aandag gekry. Probleme is ook be~spreek en 'n jaarprogram is opgestel.

Die primariae en primarii kon aan dieeinde van daardie maand 'n seminaarbvwoon - om hulle meer van koshuis-b~stuur en -beheer te leer en hulle metkennis vir hulle optrede as koshuisleierstoe te rus. Hulle het vaardighede vir die

o

15doeltreffende bestuur en beheer van kos-huissake geleer en uitgevind hoe belang-rik beplanning en spanwerk is.

In Oktober het die studenteparlementaan die beurt gekom. Die oorkoepelendestudentegesagsliggaam van 60 lede, watgrootliks op 'n koshuisbasis deur diestudente-unie verkies word en waaruitdie studenteraad saamgestel word - be-staan sedert 1981. Op die seminaar virstudenteparlementslede het hulle die stelvan mosies behandel en geoefen, diedebatteerkuns en die studenteparlementse taak en terrein bespreek en die Par-lement in Kaapstad as gaste van SteIlen-bosch se LV besoek.

InMaart vanjaar is aspekte soos sport-manskap en -kapteinskap, motive ring

en spangees op 'n seminaar vir sport-leiers beklemtoon. In Julie het 54 eerste-jaarstudente vir 'n leierseminaar byeen-gekom, nadat tweedejaarleiers in Maarteen bygewoon het.

Op 'n belangrike studenteleierskonfe-rensie aan die einde van Julie kon stu-denteleiers uit verskillende sfere van diestudentegemeenskap aktuele sake vanlandsbelang bespreek. Kundiges uit dieprivate en openbare sektor het feitlikeinligting hieroor verskaf en die studente-leiers het dit bespreek. Die ondervoor-sitter van die RGN, dr. Flip Smit, en

proff. Willie Esterhuyse en Hennie Ros-souw - albei dosente in filosofie aanUS - het onder meer by die seminaaropgetree.

Die seminare het van 'n halfdag tot 'nnaweek geduur. Dit is onder meer deurOu Mutual, Pepkor, Price Forbes, Volks-kas, Nasionale Pers en die Rapportryersgeldelik gesteun.

Die uitgebreide projek bied vir SteIlen-bosch se leierskorps 'n buitengewonegeleentheid tot skoling. Dit is 'n belang-rike langtermynbelegging in studente-leierspotensiaai.

Soel<ligOp begaafde kinders

Die eerste internasionale onderwys-konferensie in die land sedert die

dertigerjare word aanstaande jaar van26 tot 29 Junie by die Universiteit gehouwanneer sewe wereldbekende deskun-diges oor die onderrig van die begaafdekind referate sal aanbied.

Die konferensie oor onderwys vir hoog-begaafdes word onder die beskermingvan die Universiteit, die Departementvan Nasionale Opvoeding en die Kaap-landse Onderwysdepartement in dieKonservatorium en die Langenhoven-studentesentrum by die Universiteit aan-gebied.

Die inisiatief vir die konferensie het vanprof. J. Cawood van die DepartementDidaktiek gekom. Hy is die voorsittervan die konferensie se reclingskomiteeen se die komi tee wou verseker dat nettop-deskllndiges genooi word.

Die komi tee beskik in die stadium oorgenoeg geld om sewe deskundiges naSllid-Afrika te bring. Hulle is dr. JimGallagher van die Universiteit vanNoord-Carolina, president van dieWorld Council for Gifted and TalentedChildren; dr. Joseph Renzulli van dieUniversiteit van Connecticut, 'n wereld-deskundige op die terrein van die leer-plan van metodologie van onderwys virhoogbegaafdes; dr. Harry Passow vandie Onderwyserskollege van die Univer-siteit van Columbia, 'n internasionaalbekende skrywer en pioniernavorser oor

onderwys aan hoogbegaafdes; dr. JohnFeldhusen van die Universiteit vanPurdue (werclddeskundige op die ter-rein van die identifisering van hoogbe-gaafdes); dr. Paul Torrance van die Un i-versiteit van Georgia (werelddeskundigeop die gebied van kreatiwiteit en be-gaafdheid); dr. E. Shmueli, direkteur-generaal van onderwys in Israel (kennervan multikulturele onderwys aan hoog-

Prof J. Cawood, "all wie dil' illisiarief "ir dieilltemasiolUl!e olulerwyskollferet1sie gekolll her.

begaafdes); en dr. Erika Landau van dieYpipas-museum Haaretz in Tel Aviv(deskundige op die terrein van universi-teite se betrokkenheid by die onderrigvan begaafde kinders.

Prof. Cawood se daar word gehoopdat die verslag van die RGN se

werkkomitee oor die onderrig van be-gaafdes teen Junie aanstaande jaar vol-tooi sal wees en dat die konferensie asforum sal dien waarop die nasionaleonderwysbeleid hieroor bekend gestelsal word.

Ander doeistellings van die konferensieis om verdere momentum aan die vormvan onderwysvoorsiening in die Re-publiek te gee, om groter perspektiefdaaroor te kry en om internasionaleskakeling op onderwysterrein te bewerk-stellig.

Verteenwoordigers van onafhanklike ennasionale Suider-Afrikaanse sta te,Afrika-buurstate en van aIle onderwys-departemente in Suider-Afrika word nadie konferensie genooi, asook doserendepersoneel van tersiere onderwysinstel-lings in die Republiek, lede van dieWorld Council for Gifted and TalentedChildren, belangstellendes op interna-sionale vlak, onderwysers van aIle onder-wysdepartemente en verteenwoordigersvan ollerverenigings. Ouers en anderbelangstellendes kan ook die konferensiebywoon. 0

16KWEEKSKOOL VIER 125-JARIGE BESTAAN

Die K weekskool vier in 1984 sy 125-jarige bestaan. As deel van die

herdenking - wat by verskeie geleent-hede deur die jaar gevier word - wordbeoog om met die omvattende restou-rasiewerk van die K weekskool-gebouin Dorpstraat te begin.

Die herdenkingsviering begin met dieFakulteit van Teologie se teologiese dagop 12 Februarie, wanneer Iesings oor"Die Kweekskool en die Bybel" gehouword. Deur die jaar sal onder meerspesiale gedenklesings gehou word engedenkgeskrifte uitgegee word. US sestudente-sendingweek in Augustus salook op die K weekskool se bydrae toe-gespits word.

Die K weekskool-gebou het 'n interes-sante geskiedenis. Dit is op die terreinwaar die dorp in 1679 deur Simon vander Stel aangele is en waar in 1685 beginis met die bou van Stellenbosch se eerstedrosdy, 'n ruim woonhuis waarin Vander Stel en sy gevolg dikwels tuisgegaanhet.

Van die eerste drosdy het slegs die fon-

damente, basiese vloerplan en 'n hekmet mooi pilare agter die K weekskoolbehoue gebly. Deur die eeue het diegebo~ sewe keer van gedaante verander- die eerste'twee keer nadat dit in 1710en weer in 1762 heeltemal afgebrandhet.

Nadat die Britse owerheid in 1827 diestelsel van landdros en heemrade afge--skaf het, het die sierlike, Kaaps-Hollandse gebou 'n private woonhuisgeword, maar in 1850 het 'n aantal voor-aanstaande Stellenbossers dit gekoop envir die oprigting van 'n Kweekskoolaan die NG Kerk aangebied.

Argitek Carl Otto Hager, wat ook USse sierlike Ou Hoofgebou en die Stellen-bosse NG Moederkerk ontwerp het, hetdie Kweekskool in 1868 in 'n dubbel-.verdieping omskep - en so die Kaaps-Hollandse gewel daarvan in die slaglaat bly. Teen 1905 het die argitek R. M.Robertson die gebou se voorkoms weeringrypend verander. Die nuwe on twerp,onder meer met rustiekwerk oor diehele fasade en steil dakke met plat bo-kante, het dit die voorkoms van 'n

Paryse "Tweede Ryk"-woning van die1860's gegee - so os by baie van dieTransvaalse Republiek se argitektuuraan die begin van die eeu. In 1953 is diedelikate traliewerk van die stoepe enbalkonne met lomp, onooglike pilare enmuurtjies vervang.

Nou moet die gebou weer gerestoureerword, en daar word beoog om dit telaat uitsien so os dit in 1905 gelyk het, seprof. Eddie Brown, hoof van die De-partement Ekklesiologie, wat met dieprojek belas is.

Die K weekskool-gebou behoort aan dieNG Kerk, onder wie se beheer dieK weekskool geval het tot 1963 toe ditas Fakulteit Teologie by die Universiteitingeskakel is. Hoewel die Universiteiten die Kweekskool lank langs mekaarbestaan het, was dit die ontstaan van dieK weekskool125 jaar gelede wat daartoeaanleiding gegee het dat die StellenboschGymnasium (voorloper van die Vic-toria-kollege en later die Universiteitvan Stellenbosch) in 1866 gestig is - endat Stellenbosch as opvoedkundige sen-trum ontwikkel het. 0

'Unieke' bronnesentrum

I(ARDOES- en handskoenpoppe, dui-sende prente oor aile onderwerpe,

wiskundige materiaal, figure van hout,boeke, landsvlae, wapens, aardbolle,strookfilms oor aile skoolvakke, skyfie-reekse oar honderde onderwerpe, trans-parante en uitstallings wat wissel van 'nles oor die poskantoor tot hoe 'n skoenaanmekaar gesit word, is van die interes-sante materiaal in die Universiteit semediasentrum in die G. G. Cillie-gebouvir opvoedkunde.

Die sentrum se geskiedenis strek terugtot in die vroee veertigerjare toe Stel-len bosch een van die eerste universiteitewas om 'n apparatekamer in te rig.Wyle prof. Ben Taute het dit ontwerpen studente en personeellede kon hierprogrammatuur leen vir gebruik by dieaanbieding van lesse en lesings. Aan diebegin het die materiaal hoofsaaklik uitprente, muurkaarte, landkaarte, opvoed-kundige lektuur en skoolhandboeke be-staan.

Me}. Josephine Summers, 'n vierdejaarstuJellt inbiblioteekkunde, by van die kIankskyfiereekse in diebronneselltrum.

Met die verskuiwing van die FakulteitOpvoedkunde na die G. G. Cillie-ge-bou, het die apparatekamer se boeke-afdeling 'n volwaardige biblioteek metsy eie lokaal geword. Onder leiding vanwyle prof. J. F. A. Swartz het die ap-paratekamer 'n gedaanteverwisselingondergaan en as bronnesentrum 'n uitge-breide diens aan studente en personeel-lede gel ewer. Die biblioteek en bronne-sentrum het nou as aparte dienste onderdie vJeuels van die Departement Didak-tiek gefunksioneer.

Sedert die begin van die jaar is hulleas 'n eenheid, met die be naming

mediasentrum, saamgesnoer.

Die funksie van die mediasentrum is omboeke en oudiovisuele hulpmiddels uitte reik, te help met materiaal wat nodigis vir die aanbieding van [esse, met diegebruik van programmatuur leiding tegee en apparatuur en materiaal vir diemaak van hulpmiddels te verskaf.

I

De Vos-aanstelling gedenl<

primere onderwys, in die mediasentrum se biblioteek.

by die ete na 'n geraamde foto waarop hulle oupa(met die lang, wit baard, tweede van regs) verskyn.Prof De Vas jnr. is afgetrede dekaan van US seFakulteit Krygskunde en heet na sy oupa. Mej.Hofmeyr, die oudste kleinkind van wyle prof DeVas, is na haar ouma De Vas vernoem. Sy is 'nbekende in bewaringskringe in die Eikestad en is dieskryfsur van Die Laan en sy mense, wat vroeervanjaar verskyn het.

van verskeie fakulteite gebruik die sen-trum. Verskeie groepe, 5005 onderwy-

Mejj. Carisan Kock (sittmde) enJeana Koegelen-berg, albei tweedejaarstudente vir die B-graad in

Prof P. J. G. de Vos, wat gedurende 1919-1931US-Katlselier was, het prof John Murray honderdjaar gelede as hoogleraar aan die Teologiese Semi-narium (Kweekskool) opgevolg. Ter he"rdenkingaandie geleentheid het die Universiteit saam met dieKuratorium van die Kweekskool 'n ete aangebiedwat deur verskeie van prof De Vos se nakomelingebygewoon is. Twee van sy kleinkinders, prof (brig.)P. J. G. de Vos en mej. Annie Hofmeyr, kyk hier

Hier is ook 'n uitstalkamer waar dieuitstallings gereeld afgewissel word, lig-tafels, 'n klankdigte kamer vir opnamesen kyk- en luisterhokkies.

Vir mev. L. Muller, hoof van die bron-nesentrum, is haar werk interessant enstimulerend en is dit heerlik om diestudente te help. Sy se die bronne-sent rum is uniek deurdat soveel kosbaremateriaal wat nie meer verkrygbaar isnie deur die jare versamel is. Die sen-trum se hulpmiddels bedien die laer enhoer skool asook die tersiere onderwysen die onder rig van verstandelik ge-stremdes.

Die sentrum is 'n ideale werkplck virdie onderwysstudent. Met die

moderne programmatuur en apparatuurwat hier beskikbaar is, kan die studentop 'n professionele wyse hulpmiddels5005 plakkate, transparante en klank-skyfiereekse vervaardig en vir homself'n reeks hulpmiddels versamel.

Hier is ook 'n uitstalplek waar studentevan die Departement Biblioteekkundeas deel van hulle kursus weekliks dieuitstallings afwissel. Van lappieskom-berse tot pottebakkersware is hier tesien.

Die bronnesentrum het verskeie appara-tuur 5005 epidiaskope, filmprojektors,kassetspelers, lusfilmprojektors, plate-spelers, skyfieprojektors, strookfilmpro-jektors en truprojektors; programma-tuur 5005 atlasse, prente, films, klankkas-sette, lusfilms, plate, skyfies, strookfilmsen transparante; en mod erne vervaardi-gingsmedia 5005 asetaatvelle, kleurfoe-lie, afdrukletters en transparantpenneen -raamples.

Studente van die Fakulteit Opvoedkundebesoek die mediasentrum aan die beginvan die jaar vir orientering en dosente

Mev.A. van Zyl, hoof van die biblio-teek in die mediasentrum, se die

biblioteek is hoofsaaklik didakties geo-rienteerd en bestaan uit twee dele - diejeugbiblioteek en die opvoedkundigebiblioteek. Eersgenoemde bestaan uitverhalende lektuur (Afrikaans en En-gels), vaklektuur en tydskrifte. Laasge-noemde bestaan uit hand boeke, vak-didaktiekboeke, algemene didaktiek-boeke, parate naslaanwerk, tydskrifte,pam£1ette en leerplanne.

17

18

HUISTEN80

So her die kosJlflis net lid die brandgelyk.

Op die boollste I'erdiepillg is deure, meubels, boeke, Here eI! persoor,[ike besittillgs alles I'ersll'elg deHr dievlamme, wat kilometers pergesien kon word. Selfs die pleister het ill die hitte van die mllre ai~e1'al. Hier staaneen van die meisies nadat die brand geblus is t'ISSel!die pleisterstukke, dakteels ell a"der romme! in die kanU!rwaarin sy die vorige tIlIggeslaap het.

Metdie.aanvang van die akadell1iesejaar In Februane betrek Huis ten

Bosch se inwoners hulle "nuwe" koshuis- wat teen sowat Rl,S ll1iljoen herbouen opgeknap moes word nadat 'n branddit in September gedeeltelik in puin gelehet. Die 46jaar oue koshuis se voorkomshet dieselfde gebly, behalwe dat die eet-saal na die agterkant van die gebou ver-groot is om vir 'n ontspanningsaal voor-siening te maak.

Enkele dae na die brand het die bouersmet opruimwerk begin en teen middelNovember het die dak - wat heeltemalverwoes is - weer gestaan. Daarna isheelwat afrondingswerk gedoen. 'nGroot gedeelte van die gebou moes nuwemeubels en toerusting kry. Met diebrand het kombuistoerusting ook in dieslag gebly.

Ongeveer vyftig meisies, byna 'n derdevan die inwoners, het al hulle boeke,aantekeninge. klere en persoonlike besit-tings wat in hulle kamers was, verloor.Die brand het op 9 September teen half-vyf die oggend begin nadat 'n ver-warmer in 'n student se kamer bedlinnelaat vlam vat het. 'n Sterk wind het diebrand vererger, maar gekeer dat dit niena die aangrensende koshuise, Lydia enHeemstede, versprei nie. Binne drie uurwas die brand in bed wang, maar dieboonste van die gebou se drie verdiepingsis heeltemal in puin gele.

Die !JerstelJeHllis tell Bosch, soos dit teell die einde;, brand die boonsle verdieping in puin gele het.

SCH HERLEEF19

Omdat die koshuis 'n ui tgewerktebrandplan gehad het, kon die hele geboubaie gou - en sonder paniek - ontruimword. 'n Gebreekte enkel was die ergstebesering.

Hulp van die Stellenbosse publiek hetingestroom vir die meisies, van wie baiemet net hulle slaapklere aan uit diebrandende gebou nwes vlug. Die wat alhulle geld verloor het, kon lenings bydie Universiteit aangaan. Hulle kon ookhulle notas gratis by die Universiteitlaat dupliseer en het uitstel gekry virtoetse wat kort na die brand geskryf is.Bybels en gesangeboeke van die NGKerk en gratis skryfbehoeftes van boek-winkels was onder die geskenke virhulle. Boek- en sportwinkels het ook 'ngroot afslag aangebied.

Foto'so: Dk Butg" cn Buro ••.ir Univcnit('itstmJerwys. us.

'n Fonds is deur die primariae- enprimarii-komitee gestig Olll die meisies,van wie baie se eiendom nie versekerwas nie. te help. Die Universiteit seeiendom was verseker.

Tot die einde van die jaar is al Huis tenBosch se inwoners in ander universiteits-koshuise en -huise gehuisves, maar hullehet elke week vir 'n huisvergaderingbymekaargekom. Die koshuisgees wasonblusbaar en in die nuwe jaar is diewat nie afgestudeer het nie, weer by-mekaar. D

Hoewel die l'lamme nie die ondersle lJerdiepings beskadig het nie, hel die waler wal die brandlJeergebmik heroor die vloere van die deel van die koshuis gesp(lf!l. 'n l'vfansrudent help hier rui die brand een van die meisies omIwar besirrings uir die beskadigde koshuis re /leem.

Jan Pierewieters hou reunie20

V yf en veertig jaar nadat die JanPierewiet-geselskap op Stellenbosch

gestig is, het 'n vyftigtal van hulle inSeptember bymekaargekom vir 'n relinie- die eerste sedert die groep in 1955ontbind het.

Die saamtrek was heel gepas in dieLangenhoven-gedenksentrum. Een vandie Jan Pierewiet-geselskap se oogmerkedestyds was om geld vir 'n Langen-hoven-gedenksaal in te same!. Baie vandie voormalige Jan Pierewieters het metdie saamtrek die eerste keer die gebougesien waarvoor hulle in die dertigerjareal geld gehelp insamel het.

'n Interessante kenmerk van die saam-trek was dat die oud-Iede hulle volks-danse van destyds vir dr. Edith Kat-zenellenbogen van US se DepartementLiggaamlike Opvoedkunde uitgevoerhet sodat sy dit op videoband kon vasil:as deel van 'n navorsingsprojek oorSuid-Afrikaanse volksdanse wat sy on-derneem.

Oud-leiers van diejan Pierewiet-geselskap: Agter: Mnr. J. R. Olivier (1952), Stellenbosch; ds. Cert Kruger(1948), Bloubergstrand; mnr. Con Hofmeyr (1947, 1949 en 1950), Wellington. Voor: Dr. john Pauw(1944), Durban; mllr. P. S. Kellennan (1940), Porterville; adv. D. P. de Villiers (1941 en 1942),Kaapstad; mnr. Norval Louw (1945), Paarl:

Die Jail Pierewiet-geselskap vall 1944. Die leierisjohll Pauw (sittellde in die middel voor), tans dirigent vall die Durballse Mannekoor.

21SA TV het ook televisie-opnames vandie oud-Jan Pierewieters se sang endanse gedoen vir 'n program wat inNovember gebeeldsend is.

In die 17 jaar wat die groep bestaan het,het hulle landwyd gesing en gedans -en met ritmiese bewegings, vrolike sangen kleurryke drag die platteland ver-ower. Van Wes-Kaapland tot Oos-Kaap-land tot in die verre Noord- Transvaalhet hulle terselfdertyd vir hulle AlmaMater geld gehelp bymekaarmaak.

By die saamtrek was mense 5005 adv.D. P. (Dawid) de Villiers, bestu-

rende direkteur van Nasionale Pers, dr.John Pauw, leier van die DurbanseMannekoor, dr. Theo Pauw, afgetredehoof van die Pionierskool op Worcester,prof. Izak van Heerden van die WNNRse Kerninstituut by Faure, mnr. DanBenade, raadslid van US, prof. Jan deVilliers van die Stellenbosse Kweek-skool, US se registrateur (akademies),mnr. R. P. (Topper) Conradie en mnr.Jannie Krige, afgetrede rugby-adminis-trateur by die Universiteit - om maarnet 'n paar te noem.

Lede van die eerste groep Jan Pierewieters, 1938: Agter: LOllwtjie LOllII', Malmesb'Jry; Alet Koorts(Conradie), Nigel; Theo Pal/IV, Strand; Rina van der Merwe (Hofmeyr), Wellington; en Siebert Wiid,Pretoria. Voor: Ena Bird (Gericke), Stellenbosch; JI/in dl/ Toit, Worcester; mnr. P. S. Kellerman (oomKellie), Porterville; Altna Henning (Van Wyk), Strand; Dawid de Villiers, Kaapstad; en Alta JOl/bert(Ortlepp), Stellenbosch.

Die groep olld.lede van die Jan Pierewiet.geselskap met die reiitiie op die Langenhoven-gedenksentrl/m setrappe. Die foto is geneelll toe 'n televisie-opname van hl/llegedoen is en hl/lle so Ilistig aan die sing geraak hetdat 'n groep stl/dente by die sentrum saamgedrom het om na die "stemme lIit die verlede" te II/ister.

Dit was" 'n saarntrek duisend" - 5005

mnr. P. S. Kellerman (Oom Kellie),oud-onderwyser van Porterville, dit nadie tyd uitgedruk het. "Vyf en veertigjaar - dis 'n lang tyd. Hoe merkwaardigwas dit vir my dat ens klomp, elkeen opsy ofhaar eie manier, ouer geword het.En vir my dubbe! merkwaardig - ek sittoe vir die eerste keer my voete indaardie gebou waarvoor ens inderdaadin 1938 reeds begin werk het. "

Mnr. Kellerman is die Jan Pierewiet-geselskap se oudste lewende lid. Hy washulle leier in 1940.

Ook mnr. Andries Esterhuyse, US seadjunk-direkteur van Ontwikkeling,wat die saarntrek gereel het, het ditbeskryf as "een van die wonderlikstereiinies wat ek nog op Stellenbosch be-leefhet. "

Mev. Alet Koorts (gebore Conradie)van Nige! - wat reeds 40 jaar aan dieWitwatersrand woon - het na diereiinie aan mnr. Esterhuyse geskryf datdie saamtrek haar om twee redes verrykhet. Eerstens kon sy na al die jare weer

sovee! van die ou vriende en bekendesraakloop, en tweedens "dat dit vir mygQed was om weer te ervaar waar ek

eintlik vandaan kom en wat die universi-teit van Stellenbosch tot my vormingbygedra het. " D

22Orl<esleier se nagedagtenis geeer

Op 17 Oktober vanjaar het 'n aantaloud-lede van die Stellenbosch-

Boere-orkes 'n kranslegging in die Stel-lenbosse begraafplaas by die graf vanhulle stigter en leier, mnr. Pietie IeRoux, gehou - op sy 101ste verjaardag.Die orkes is vyftigjaar gelede gestig enhet 25 jaar, tot in 1957, bestaan.

"Oom Pietie" was al die tyd die orkes-leier. Hy was 97 jaar oud toe hy vroegin 1980 oorlede is.

Sowat 300 mense het deur die jare indie orkes gespeel. Nie almal was Matiesof US-dosente nie. Die Boere-orkes het56 000 km afgele en in elke uithoek vandie land opgetree. Met die uitvoeringshet hulle groot bedrae geld ingesamelvir onder meer die Langenhoven-gedenk-saalfonds, beurse vir die Universiteit seKonservatoriumstudente en vir die stig-ting van US se Fakulteit Geneeskunde.Die orkes het R36 000 bygedra tot dieReddingsdaadbond-beursfonds, asook aldie geld (destyds was dit £6 000, dit wilse R12 000) vir die vrou- en kind-beeldvoor die Voortrekkermonument in Pre-toria.

Die oud-orkeslede het na die kransleg-ging in die Langenhoven-studentesen-trum na 'n foto-uitstalling oor die orkesgaan kyk. D

Van "Oom Pierie" se famiIieIede war die kransIeg-ging bygewoon het, is van links mev. Maritha enmnr. Burgert Ie Roux (hy is 'n kieinseun van wyIemnr. Le Roux), mev. Martha Fourie (dogrer),mev. Hester dll Raan (kieindogter), mnr. DanieFourie (skoonseun), dr. Willem Ie Roux (seun) ensy vrou, Mimie, en mev. Hannele de Beer (klein-dogter).

Van die Boere-orkes se laaste Iede wat daarin gespeel het voordat dit in 1954 onrbind het. Hulle is mnre.Willem Lubbe en Eugene Pretorius, prof Herman van Niekerk, mnr. Jan Swart, prof F. C. Fensham,mev. Ingrid Linde en drr. Con Kruger enJackie Bester. Die foto is na die kransiegging by die foro-uitsrallingin die Langenhoven-srudenresentrum geneem.

Lydianers vier verjaardag

Dit was 'n "fees van skoonhede" toeLydia - wat nog altyd as die kos-

IlUis met die mooi meisies bekend was- aan die einde van die derde kwartaalretinie gehou het om Lydia se dertigstebestaansjaar te vier. Die retinie was dieeerste in die koshuis se bestaan.

'n Hennedinee en 'n formele dans wasdeel van die saamtrek van oud-Lydianers. Daar was ook 'n modeparade

en 'n staptoer om te kyk hoe die kampusvan 1953 se dae af verander het.

Onder Lydia se voormalige Mej. Matie-land-finaliste wat die retinie bygewoonhet, was Karin Kruger, Ingrid Koningen Rika Sennet. Laasgenoemde was sere-

Lydia se huidige primaria, Mona van der West-huizen, saam mer oud-Lydianer Rika Sennet, watby die reunie onder meer as seremoniemeester op-getree het. .

23moniemeester by die dinee-dans wat indie Langenhoven-studemesentrum gehouis. D

Een van die reiiniegallgerswas mev. Regina Cilliers(middel) van Piketberg, wat in 1953 een van Lydiase eerste illwoners was en in 1956 in die IllIiskomiteegedim het. Sy was '" 1I00i Uys. By haar is haardoglers Dalma, wat nou in Lydia se huiskomitee isell die reunie georganiseer het, en HanrUlke, ook 'II

oud-Lydianer. Mev. Cilliers se derde dogter, Anrie,is vanjaar nUlrrieken is volgmJe jaar ook in Lydia.

Saamtrek Op Potchefstroom

Foto's: Porcht'fstroornst' Ht'Tout

lvfiddel: Onder die groot groep Olld-Maries by diesaamtrek was mew. Marietjie Nelson (BA, 1957)m Kiers GOIIWS (B.Sc., 1945) err prof NielNelsoll.

Regs: Van die vroue by die Porehefstroomse.saamtrek was mevv. E. de ~Vaal (war gedllrende1955-1958 op Stellenboseh was), Marie vallNiekerk (BA, 1948, en SOD, 1949) m mev. M.Hamersma.

Dvernoem.

Prof. De Vries het die PotchefstroomseOud-Maties verseker dat, hoewel baieby die Universiteit verander het, baiedinge ook dieselfde gebly het. Hy hetgese stude.me "wat hande uitruk" wordgou die deur gewys. Vanjaar is ses stu-dente geskors.

Regs bo: Porehefsrroom se olldsreOlld-AJarie, mev.,"lillie vall der Merwe (middel, voor), is hier bymllr. Fasie Versrer, war die ree/ings vir die reulliegerref her, mev. Versrer, mev. Truida Nel, profMike de Vries, die geleenrheidspreker, en mllr.NieoNel.

Byna elke Oud-Matie op Potchef-stroom was by die saamtrek wat in

Oktober daar gehou is. Die Rektor enVise-Kanselier, prof Mike de Vries, wasdie geleentheidspreker by die relinie,wat in 'n hotel op die dorp gehou is.

Die oudste Oud-Matie by die reliniewas mev. Millie van der Merwe, wat in1925 as die eerste heeltydse dosent indie plantkunde aan die PotchefstroomseUniversiteit aangestel is. Sy het in 1920op Stellenbosch begin studeer en in 1924M.Sc. verwerf. Die Radloff-Van derMerwe-museum vir plantkunde by diePotchefstroomse Universiteit is na haar

24Studentetoer na Pole

Pretoriase Oud-Matie en veteraan-koerantman GUS CLUVER vertel.van 'n besonderse studentetoer vyftigjaar gel cdc

P ROBEER maar die middelste knop-pie, dan kyk ons wat gebeur", was

Smittie se wysgierige raad. Langs dieswaar slaapkamerdeur was vyf knoppiesen op elkeen 'n Pooise woord wat virons Grieks was. Ek druk toe die middel-ste een. Ons wag.

Dit was op die aand van Dinsdag 9J anuarie 1934. Ons het ons bevind in 'nhotel - my indruk was dat dit op sy dag'n imposante agttiende-eeuse herehuismoes gewees het - in Warschau.

Ons het vroeer die aand, na 'n langtreinreis van Berlyn in die s~eeubedektePooise hoofs tad aangekom en ons wasdarem baie Ius vir 'n lekker, warmstortbad. Reg deur Europa moes indaardie dae baddens en stortbaddensteen ekstra betaling spesiaal bestel word.

Na sowat tien minute was daar 'n be-skeie geklop aan die deur en, omdat onsnie geweet het hoe 'n mens "kombinne" op Pools se nie, het ek haastigdie deur self oopgeruk.

'n Bejaarde kelner in 'n volle aandpak(wat stellig beter aande geken het) hetbyna skuifel-skuifel binnegekom envreemde tale begin praat. .

Ons was dit te wagte en het dadelik"plan A" in werking gestel deur

met gebare 'n voorstelling te gee vanhoe ons onder 'n stortbad staan en was.

Die kelner het ons aangestaar, die kopgeskud en die kamer verlaat. Met mis-plaaste optimisme het ons ons kamer-japonne en pantoffels aangetrek en ge-wag op sy aankondiging dat die stortbadgereed is.

Smittie het die keer die deur oopge-maak. Die kelner het binnegekom met'n silwer skinkbord waarop twee grootsodawater-spuitflesse gepryk het!

Ons wou uitbars van die lag, maar hetinstinkmatig besef ons is in 'n vreemdeland, baie ver van die huis af. Kalm bly."Plan B" is gevolglik toegepas: Ons het

op die vloer gaan Ie en 'n hopelik oor-tuigende demonstrasie gegee van hoe 'nmens bad.

Skielik het 'n nuwe lig in die ou oegekom. 'n Rukkie later het ons elkeen'n warm bad gekry.

Smittie en ek was lede van 'n studente-toer na Engeland en Europa. Dit het uittwee groepe bestaan. In die groot groepwas 57 studente van wie 50 vroue. Hullehet die suidelike lande van Europabesoek.

By Zakopane; met die sneeubedekte Karpate op dieagtergrond, "probeer" die skrywer (regs) en me}.Maclean ski.

In ons groep was nege vroue en vyfmans en ons het weer in die noorde-

like Europese lande gekuier. Onder onswas twee Maties en een Oud-Matie.Die Maties was Martsie van der Merwe,dogter van die bekende prof. Carel vander Merwe, destyds hoogleraar in an-organiese chemie aan US, en ekself.Martsie is later getroud met prof. P. S.

du Toit, hoogleraar in opvoedkunde aanUS. Sy is etlike jare gelede oorlede enhy vroeer vanjaar.

Smittie, soos ons hom destyds genoemhet, was N. (Klaas) 1. Smit, wat 'nklompie jare vantevore die graad B.Sc.-Agric aan US verwerf het. In 1983 washy Landbou-voorligtingsbeampte in dieNoord-Vrystaat. Hy is in die veertiger-jare oorlede.

Die ander lede van ons groep was T. D.Young (Ieier), H. J. Smuts (van dieUniversiteit van Kaapstad) en A. H.Sandison. Die dames was, afgesien vanMartsie, T. Elliott, C. P. P. Hoorn enP. E. Kay van Kaapstad, H. 1. Gall vandie Universiteitskollege Wellington enM. Betz en 1. S. Maclean van Johan-nesburg. (Mej. Maclean is glo latergetroud met 'n dr. Goodman wat ver-bonde was aan die SA Instituut virMediese Navorsing in Johannesburg).

Dan was daar ook my suster, IrmaCluver, destyds van Kaapstad (sy isvandag mev. De Kock van Oranjezicht,Kaapstad) en M. Domisse van die Uni-versiteit van Pretoria.

Die twee groepe, 71 in totaal, het opVrydag 8 Desember 1933 met die War-wick Castle uit Kaapstad gevaar en nasowat 17 dae, in die vroee oggendurevan Maandag 25 Desember, in South-ampton aangekom.

InLonden het ons in die spoggerigeSuid-Afrika-Huis wat pas ses maande

vantevore, op 22 Junie 1933, formeelingewy is met ons land se Hoekommis-saris, mnr. Charles te Water, gaan teedrink.

Op 30 Desember het ons ons bevind inStratford-on-Avon en ek kan goed ont-hou dat dit vir ons, wat as 't ware vandie wieg met Shakespeare grootgewordhet, aardig was om in sy kerk te staanen te kyk op die grafsteen van die manwat ons en miljoene ander jongmenseso baie sweet en studie gekos, maar ookso baie genot verskafhet.

Oujaarsaand het ons deurgebring aandie pragwoning van sir Archibald enLady Flower. Toe die kerkklokke dienuwe jaar, 1934, begin inbeier, het ons

Nfl die besoek aan die soutmyne van Wieliezka op 17Jalluarie 1934.Heel agter in die middel is H. Smuts,heellillks in die volgende ry staatl Irma Cluver, derde van Mar mej. A4aclean en langs haar Martsie van derAferwe. In die voorste ry is "Smittie" derde vall links, tweede vall hom die groepleier. T. D. }'oUlIg. elltwade vall regsGus Cluver. .

25almal op die terras uitgestap en gekykna die stad (of was dit toe nog 'n dorp?)wat benede ens onder 'n ligte wintermisgele het. Elke straatlig en elke venster-lig het sy eie stralekrans gehad.

Skielik het vuurpyle die hoogte inge-skiet en 'n reen van gekleurde sterre hetop Shakespeare se geboorteplek neer-gedaal.

Daardie dag op pad uit het ens vir dieeerste keer opgelet hoe baie advertensiesdaar was wat Flower-bier as Engelandse beste moutbier aanbeveel het. 'nAristokraat moet ook lewe.

Dieselfde aand is ons per boot vanHarwich na die Hoek van Holland.

Nii vyf dae van kaas,jenewer, ou mees-terstukke, middeleeuse kastele en toe-gevrieste gragte, maar warm Hollandsegasvryheid, het ens na Berlyn vertreken op 7 Januarie ens in die Hotel Domtuisgemaak.

Ons was skaars drie dae in die Duitsehoofs tad en die geleentheid wat ek diehelderste onthou was nie op die reis-agenda nie. Dit was 'n besoek aan Haus .Vaterland - 'n gebou waarin op drievlakke kleurvolle en baie realistiesevoorstellings van 'n aantal lande aan-gebied is. By elke uitstalling kon 'nmens van die land se kultuurskatte be-sigtig, sy musiek hoor, met sy mense inhul volksdrag gesels en hul kos en wynof bier bestel.

Dit was laat in die nag toe ons daar wegis en iemand het aan die hand gedoendat ens in 'n koets hotel toe gaan. Niiheelwat gesoek het ens tog daarin ge-slaag om 'n koets te kry, getrek deur 'neenoogperd - in elk geval die perd seeen oog was opsigtelik met 'n swartoogklep onder die gewone oogklap toe-gemaak.

Met die eenoog-perd vooraan is ons indie middel van die nag deur Berlyn sestrate, al singende aan Matie- en anderAfrikaanse liedjies dat die geboueweergalm en die verbygangers ensglimlaggend toewuif!

Pole is die land waar ons die langstevertoef het - sowat nege dae. Dit hetingesluit drie dae by Zakopane, diebekende Pooise wintersportoord nabydie Tsjeggo-Slowaakse grens in diesuide van die land.

Daar het ek - en ek neem aan diemeeste van die ander lede van die groep- vir die eerste en laaste keer geski, endit sonder 'n enkele enkel te breek.

Perde .met klokkies al tingelende hetens In slee oor sneeu en ys gesleep

en 'n karos van beervel het ens beneteen die koue beskerm. Nii 'n ski-poginghet ons gewoonlik na 'n soort berg-herberg gegaan vir suurlemoentee metof sonder Pooise vodka.

In die herberge, soos feitlik oral inEuropa, was daar destyds tee!stowe, watdie Duitsers Kaehelafell noem, wat metpragtige glasuurtee!s uitgevoer is. Dit

was die verwarmers van daardie tyd.

Ingedagte het ek op 'n dag my wol-handskoene op so 'n tee!stoof neergesit.Jy besef nie dadelik dat dit 'n stoof isnie. In elk geval toe my tee klaar was,was my handskoene natuurlik ook klaar.

Die meeste van daardie tee!stowe issedertdien uitgekap en die glasuurtee!shet intussen versamelstukke geword -seker ook die tee! waarop my hand-skoene geskroei is.

Voor ens Zakopane toe is het ons 'nstad met name Lwow aangedoen. Hier-die dertiende-eeuse stad is jammerlik

vandag nie meer in Pole nie, maar hetdeel geword van Sowjet-Rusland seOekraine.

Terwyl ens in Krakau was, is ens eenmiddag geneem na Wieliczka, bekendvir sy ondergrondse soutmyne. Die rots-sout word letterlik uitgekap en die myneis glo al 'n paar honderd jaar oud.

Met verloop van tyd het kunstenaar-mynwerkers ofbesoekende beeldhouersallerlei beelde uit die rotssout gehou.Ons was besig om alles te bewonder,toe Smittie aan my stamp en in my oor£1uister: "Moenie omkyk nie, maar ekdink Lot se vrou staan reg agter jou!"

Ons was drie dae in Wenen en het opens eie 'n kenmerkend Weense

kafee besoek om na egte Weense musiekte luister. Toe ons instap was die tipieseWeense orkesjuis besig om "My bonnielies over the ocean" lustig te speel!

Nii 'n verdere drie dae in Miinchen wasdie toerprogram amptelik afgehandel,maar ons het nog enkele dae gehadwaarin ons kon gaan waar ons wouvoor 1 Februarie, wanneer ens weeralmal in Londen moes byeenkom.My suster en ek het 'n reeling met ensbroer, Paul, gehad om horn in Parys teontmoet sodat ons ook die Franse hoof-stad kon besigtig.

Hy was destyds 'n psigiater verbonde .aan 'n hospitaal naby Londen. Vandagwoon hy op Stellenbosch en het vroeervanjaar 83 jaar oud geword..,In die Paryse hotel het ek weer eenstaalprobleme gehad, eintlik tot myskande aangesien ek Frans by prof.Franken geloop het. Dit was andermaalin verband met die bestel van 'n bad. Ekhet die keer die regte knoppie gedrukvir die, ek dink hulle het haar genoemfllle de chambre. Na 'n rukkie het sy my as't ware kom haal om my na die salle debain te vergesel.

Uit 'n swierige bottel het sy welrie-kende green kristalle in die badwatergegooi en die water begin roer terwylsy aanhoudend iets gemompel het watvir my na "erre satisfait" geklink het.

o •

Ek het skielik besef dat dit nie te lank

"Perde met kiokkies al tingelende het OilSill sIei'oorSllall ell ys gesleep ... " Lillks voor staall diesleedrywer ell op die slee is, vall lillks, "Smittie ",datI die skrywer, sy suster, Irma, ellH. Smuts. Diebeerkaros wat hulle belle tUIl die koue beskerm het,is duidelik sigbaar.

kon aanhou nie: ek net in my kamer-japon saam met 'n aantreklike jong flUede clzambre in 'n Paryse badkamer kon

26sowel deur my broer as my suster heelonjuis vertolk word.

Ek begin toe ook die water te reerterwyl ek aan prof. Franken se klassedink en uitroep wat in my kop kom:"Merci! Grand mercif" en toe: "Diellmercif"

Dit het gewerk. Sy het skielik opgekyk,duidelik geamuseer na die deur gestapen met 'n "all revoir monsieur" die bad-kamer verlaat.

My vriende het nooit hierdie storie ge':'glo nie - maar na vyftigjaar glo ek ditnog.

Ons is op Vrydag 2 Februarie in dieWinchester Castle uit Southampton enhet op Maandag 19 Februarie in Tafel-baai aangekom. Die wit kleed op dieberg het goed gelyk. 0

'n Vertraagde dankieDeur C. J. Swanepoel

Wat hier volg, moes na regte baiejare gelede al gese gewees het,

want dis eintlik bedoel as 'n dank-betui-ging aan ons Alma Mater vir 'n hoogsgewaardeerde diens wat hy reeds daarin die eerste paar jaar van sy bestaan asuniversiteit aan sy studente, ekstra ennagenoeg gratis, gelewer het. Ek praatvan die heuglike reeks uitvoerings watKaapstad se munisipale Orkes in opdragvan die Universiteitsowerheid op Stellen-bosch kom lewer het.

Die dirigent van die orkes, Theo Wendt,moes vooraf seker gewaarsku geweeshet dat sy gehore hier merendeels soubestaan het uit mense wat ten opsigtevan eersterangse orkesmusiek volslaeanalfabete was, want die aard van dieonderskeie programme sowel as diesamestelling van die reeks was te "nom-mer pas" vir 'n blote toevalligheid.

So het die eerste uitvoering byvoorbeeldbegin met 'n vindingryke en nogal lui-mige bekendstelling van die onderskeieinstrumente, waarby hulle uitgewys enby name genoem is en daar, ter uitken-ning van hul klankaard, 'n paar note opelk gespeel is. Daarna is 'n frase uit 'nalombekende volkswysie op een instru-

ment gespeel, gevolg deur dieselfde fraseverwerk vir twee instrumente, toe virdrie en uiteindelik vir die hele orkes.Dit alles het tot die pouse geduur en hetblykbaar niemand verveel nie.

N a pouse het die volle orkes 'n stukof wat korterige werke gespeel,

die een steeds 'n bietjie stywer van ge-halte as die vorige, maar geeneen bo die

Mllr. C. J. SwallepoeI, die skrywer vall meegaandeartikel. Hy het gedurende 1918.1922 op Stellell-bosch gestudur ell was die urste primarius vallMacDollaIdhuis (Lees ook Herinneringe aandie twintigerjare op bl. 27).

vuurmaakplek van die gehoor nie. Diespontane en geesdriftige applous na elkestuk was 'n duidelike bewys dat diegehoor deurgaans "by" was en dit tenvolle geniet het. Ook die volgende tweehet suksesvol verloop. In die derde kondie gehoor al met kennelike begrip enongeveinsde ingenomendheid luister naMozart se Eille kleille Nachtmlaik.

Maar toe slaan die griepepidemie van1918 toe en moes die res van die reekstot later oorstaan. Hulle is wei die vol-gende jaar, en wei met eweveel welslaeas die van die voriges, gelewer. In eendaarvan kon ons luister na 'n Peer Gynt-suite van Grieg en in 'n ander (die laaste)na Beethoven se Vyfde Simfonie - albeionvergeetlike belewenisse!

Die welslae met die onderneming hetdie betrokke instansie blykbaar so be-moedig dat daar besluit is om ook opdie gebied van die beeldende kunste uitte waag, want kort daarna is 'n begingemaak met 'n reeks voorlesings (toege-lig met skyfie-vertonings) oor die an-tieke Griekse beeldhoukuns. Die sprekerhier was die jong prof. Basson, toe pasterug van 'njaarlange studie in die buite-land. Ook hierdie reeks was 'n grootsukses, want die gehoor was honger nakennis en die spreker 'n besielde en be-sielende mens.

27Die daaropvolgende reeks oor die

skilderkuns, behartig deur 'n anderjong professor, Fransie Malherbe, hetsoveel belangsteIIing gewek dat sommigevan die voorlesings op versoek van omlig-gende dorpe daar herhaal moes word.

En so tussen die reekse deur was daar,ook deur bemoeiing van die Universiteit,'n aantal epogmakende voordragkon-serte, waaronder veral die deur dieVlaminge Louwerijs en Hullebroeck aan-gebied, van besondere belang was, om-dat hulle die oor van die Afrikaner virdie skoonheid van sy poesie en kunsliedgeopen het.

Individueel het die dinge miskien minof geen merkbare uitwerking op die

gees van die student gehad nie, maargesamentlik en ook saam met die akade-miese roetinewerk, die openbare voor-lesings (wa t baie gewild was), die hospi-teerklasse en onderlinge verkeer, het huIIetog 'n ontwikkelingsproses aan die ganggesit wat lewenslank voortgeduur heten by sommige uitgeloop het op diebereiking van die "hoogste sport" inwatter hoedanigheid hulle ook al werk-saam was; by andere op een of andernederiger prestasie wat egter ook 'n"mooi so, goeie en getroue dienskneg!"verdien het; en by almal op 'n verrui-ming van lewensuitkyk, 'n verhogingvan diensbevoegdheid en dienswiIIig-heid, en stellig ook op 'n versobering enverinniging van ons liefde vir land, volken taal - wat weer gelei het tot 'n

verstewiging van ons wil en vermoe omelke bedreiging teen ons land en volk,selfs 'n internasionale aanslag, die hoofte bied.

Daarom is dit vir my, en seker ook virdie ander paar oorgeblewe eerstejaarsvan 1918, 'n dwingende behoefte vandie hart om langs hierdie weg hulde tebring - weliswaar lank vertraag, maarmiskien juis daarom des te ryper in be-leenheid - aan daardie manne wat "dieidee waarvoor SteIIenbosch staan"(waarskynIik onbewustelik) suiwer uit-geleef het en dit daardeur oorgemaakhet aan die volgende geslag, wat dit niemag verontagsaam, vervals of besoedelme.

D

Herinneringe aan die twintigerjare

DIT was in die dae toe die stilfliekSaterdagaande in die Ou Rec in

Pleinstraat kort-kort gebreek het en diestudente dan in 'n koor met hoe, fynstemmetjies vir die operateur gespot-roep het, "Daantjie, draai die wiel!"Geld was skaars - beslis te skaars om te"kys" en die nooi moes vir haar eiekoffie in Die Uitspan betaal wanneer 'nkerel haar uitvra.

In die jare was dr. J. C. J. (Fire) vanVuuren, wat vandag onder die oudstesvan die Oud-Maties tel, 'n student opStellenbosch en twee keer (1926 en 1929)dirigent by die intervarsity.

Dr. Van Vuuren, oud-inspekteur vanonderwys, wat saam met sy vrou,Magda, in Dalsig op Stellenbosch woon,het in 1922 vanafOudtshoom na SteIIen-bosch gekom. Hy was een van die 32inwoners van MacDonaldhuis (op diehoek van Van Ryneveld- en Victoria-straat, waar die Wilcocks-gebou vandagstaan). Die eerste primarius (1918-1922)was mnr. C. J. SwanepoeI, later van dieredaksie van Die Afrikaanse Woorde-boek op Stellenbosch, en die matronewas "mrs" Johnson. Hier het dr. VanVuuren in dooptyd die bynaam "Fire"gekry.

prof. H. B. Thorn, Kanselier van dieUniversiteit, dr. S. Meiring Naude, oud-voorsitter van die WNNR, en dr. P. A.Weber, oud-hoofredakteur van DieBurger en oud-voorsitter van die direk-

sie van Nasionale Pers, was in hulstudentedae ook inwoners van die kos-huis.

Dr. Van Vuuren geseIs nog lekker .oor die jare toe die bagasie in 'n

"cab" vanaf die stasie vervoer is, diewaatlemoenfeeste nog gehou is en diedansmosie asook die togamosie elke jaarop die monstervergadering afgestem is.

Hy on thou die jare as baie eenvoudigeras vandag - en ook minder ingewikkeld."Die studente se uitkyk op die lewe

Dr. ell mev. Vall Vuurell ill die tuill vall hul huisop Stellellbosch. Dr. Vall Vuuren hou die Ilotebeursvas wat ill 1929 aall hom oorhalldig is toe hyillgewil/ig het om weer as dirigent op te tree. Syvoorletters is ill goud op die beursgedruk.

was in baie opsigte taamlik geIa teVictoriaans. "

In die twintigerjare is daar seide 'nmotor in die strate van SteIlenboschgesien. 'n Paar professore, onder anderproff. H. C. Notcutt, E. C. Pienaar enP. van Braam, het met fietse klas toegery. Origens het almal, veral die stu-dente, gestap - klas toe, kerk toe, stasietoe, waar hulle ook al moes heen.

Die studentetalle was laag en feitlik aldie dosente en studente het mekaargeken. In 1924 is seIfs 'n groepfoto vanalmal saam gene em.

Buiten die fliek, wat 'n student net somsin die naweek kon bekostig, en 'n koppiekoffie saam met 'n mooi nooi, was diebyeenkoms van die Universiteit sedebatsvereniging op 'n Vrydagaand 'nbelangrike deel van die sosiale lewe.Dr. Van Vuuren was ondervoorsittervan die vereniging. (Daar was ook dieUnie-debatsvereniging wat net mansledegehad het). Hy was ook redaksieIid vandie destydse kwartaalblad, Die StellenbosseStudent, in 1929 lid van die StudenteVerteenwoordigende Raad, en sekretarisvan die sprekersburo - 'n komi tee watbeheer uitgeoefen het oor sprekers watop GeIoftedag wou optree, en wat dekorvir opvoerings op die platteIand uitge-leen het.

\ A loensdagmiddae het almal rondomV Vdie hoofrugbyveId - op die terrein

waar die nuwe J. S. Gericke-biblioteekpas voltooi is - vergader om na dieoefenry te kyk en om die legendarieseafrigter "Mr Mark" in aksie te sien ente hoor.

So was intervarsity dan ook een van diehoogtepunte van die jaar. Vanaf sowatelfuur wanneer die vierde span opdraftot die middag teen sesuur na die eerste-span se wedstryd moes die dirigent -geklee in sy wit pak, plat strooihoed en'n roset in die Universiteitskleure - diestudente saam met sy orkes van viool-spelers en 'n pianis aan die sing hou. Dieuniversiteite het uit respek vir mekaarom die beurt gesing.

In 1926 het die Studente Verteenwoor-digende Raad dr. Van Vuuren genaderom as dirigent op te tree. Dit was dieeerste keer dat daar net een amptelikeintervarsity per jaar was. Wyle adv.Victor Potgieter, toe 'n inwoner vanWilgenhof, was sy pianis. "Maties sePeper", "Oompah" en "In Matielandthey say" was onder die gewilde liedjieswat die studente graag gesing het.

In 1929 het dr. Van Vuuren die laasteses maande van die jaar teruggekomStellenbosch toe om die studies vir syB. Ed.-graad te voltooi. By 'n sang-oefening is voorgestel dat hy as dirigent

optree en hy is weer gevra. Die keer -terloops die laaste intervarsity op die ouPaviljoenveld - was die pianis 'n land-boustudent, mnr. Jack Greenstein, watnou in Kaapstad woon.

Metdie "groot brag" voordie inter-varsity het die meisies gewoonlik

gelukbringers vir die eerstespanspelersaangesteek, maar in 1929 is besluit omeerder 'n geskenk vir die dirigent te gee- as erkentlikheid dat hy ingewillig hetom weer op te tree. Die bekende prof.Erika Theron was leidster van die meisie-studente en het 'n notabeurs met dr.Van Vuuren se voorletters in goud daar-op gedruk aan hom oorhandig.

Dr. Van Vuuren was in 1945 weer opStellenbosch om die proefskrif vir sydoktorsgraad te voltooi. Dit het ge-handel oor die onderrig van Engels astweede taal in die hoer skole van Kaap-land.

Sy onderwysloopbaan het op Dordrechtbegin. Hierna is hy na Villiersdorp enGeorge, voordat hy as hoof van diesekondere skool op Groot Brakrivieraangestel is. Hy is daarna as hoof vandie hoer skool op Dordrecht aangestelen later as inspekteur van onderwys inKaapland met die kring Vryburg en diedestydse Mafeking. Daarna volg die

kring Humansdorp en Knysna, die kringvan Malmesbury en Wellington en laas-tens Stellenbosch en Somerset- Wes.Hy het op Dordrecht onder andere virmnr. W. C. Dempsey, Suid-Afrika seambassadeur vir Belgie en Luxemburgin Brussel, en die regter-president vanKaapland, regter G. G. A. Munnik,onderwys gegee.

Dr. Van Vuuren, wat in Oktober sy81ste verjaardag gevier het, is met

'n Oud-Matie, mej. Magda Lotter, ge-troud. Sy was 'n inwoner van die meisies-koshuis Harmonie. Hulle het mekaardeur vriende ontmoet toe sy 'n weten-skap-onderwyseres op Malmesbury enhy die senior Engels-onderwyser opVilliersdorp was.

Die egpaar het twee kinders - dr.M. V. J. van Vuuren, verbonde aan diefakulteit van geneeskunde by die Vry-staatse Universiteit, en mev. H. de Vriesvan Pretoria, wat die graad B.Mus. aandie Universiteit van Stellenbosch ver-werf het. Die Van Vuurens het sewekleinkinders.

Ten spyte van hulle ouderdomme is dr.en mev. Van Vuuren steeds jonk vangees. Die geheim, se hy, is 'n gesondehumorsin, 'n ewewigtige lewensbeskou-ing en 'n veelsydige belangstelling. 0

Die foro van die au Paviljoenveld is in 1929 geneem, mer die laasre inrervarsiry war daargehou is - roe dr. Fire van Vuuren die dirigenr was en nlllr. Jack Greensreindie pianis.

29Onkunde oar maatsl<aplike werl<

DIE talle wanopvattings en wydver-spreide onkunde wat in Suid-Afrika

oor die beroep van die maatskaplikewerker bcstaan, is 'n aanduiding dat diesamelewing oningelig is. Mense wat dieloopbaan wil kies, word dikweis nega-ticfbeInvloed, sf: dr. G. J. Kotze, seniorlektor in maatskaplikc werk by dieUniversiteit.

Dr. Kotze het 'n omvangryke studieoor die keuse van maatskaplike werk asberoep gedocn en die voorligtingsme-todes oor maatskaplike werk in Suid-Afrika deeglik ondersoek.

Hy se daar bestaan baie onkunde oordie beroep. Maatskaplike werk worddikweis voorgehou as neerdrukkende,morbiede en ondankbare werk wat totafstomping lei. Mense beweer dat on-rcdelike fisieke eise gestel word en datdie maatskaplike werker dikwels inkrotte moet inkruip. Hulle kliente wordgesien as drankverslaafdes of mense wiese probleemsituasies so benard is datpogings tot behandeling as 'n vermor-

sing van tyd beskou word.

Die mecste mense wat belangstellendesinlig, beskik nie oor eerstehandse kennisnie. Dit laat die moontlikheid dat ver-keerde inligting oorgedra kan word.Ouers, vriende en naasbestaandes raaibelangstellendes ook dikwels af om dieberoep te volg.

Die meeste knelpunte in die beroepkan gekoppel word aan 'n manne-

kragvraagstuk - 'n kwantitatiewe en 'nkwalitatiewe tekort, in soverre daar niegenoeg mense is om die werk te doennie, veral senior maatskaplike werkerswat oor voldoende opleiding en erva-ring beskik. 'n Tekort aan mans veroor-saak dat die so noodsaaklike kontinui"teitin die werk verlore gaan.

Die geskiedkundige agtergrond van dieberoep is ook daarvoor verantwoordelikdat te min mense hierdie beroep as loop-baan kies. Hiermee saam word ver-keerde inligting ingewin wat nie belang-stelling stimuleer nie en veroorsaak dat

te min mense maatskaplike werk hulleloopbaan maak.

Hierdie verskynsels sal alleenlik teenge-werk kan word deur die beroep in dieregte perspektief aan die samelewingbekend te stel. Die bree publiek sal opge-voed moet word oor die aard en doel-stellings van die beroep.

Die feitelike besonderhede wat oor dieberoep verstrek word, is dikwels ontoe-reikend. Dit veroorsaak dat 'n algemeneof selfs oppervlakkige beeld verkryword, pleks van spesifieke besonderhedeoor bepaalde aspekte van die beroep.

Dr. Kotze sf: daadwerklike stappe salgedoen moet word om die beroep op 'nwetenskaplike wyse bekend te stel. Inhierdie verband word voornemende be-oefcnaars, ouers van voornemende stu-dente of ander mense wat belangstel ominligting te bekom, aangeraai om in aan-raking te kom met universiteite - soosSteIIenbosch - waar maatskaplikewerkers opgelei word. D

Nuwe l<ursusin versekering

SEKERE vakkursusse in aktuarieIewetenskap en 'n nuwe vakkursus in

korttermynversekering word vanaf aan-staande jaar by die Universiteit aange-bied.

Weens die beperkte geleenthede vir dieopleiding of gedeeltelike opleiding vanaktuarisse by Suid-Afrikaanse universi-teite het die Universiteit, nadat hy deur'n groot versekeringsmaatskappy ge-nader is, besluit om die kursusse inaktuarieIe wetenskap aan te bied.

Dit sal in die tweede en derde jaargangcvan die graadkursusse B.Sc. en B.Comm(wiskundige rigting) aangebied word.Studente moet saam met die kursusse inaktuariele wetenskap minstens reke-naarwetenskap I, wiskunde I en II enwiskundige statistiek II en III volg.

Renteleer, lewensgebeurlikhede en sterf-tcleer en aktuarieIc statistick is van dieonderafdelings waaraan veral in diekursusse aandag geskenk sal word. By-komende aandag sal aan die konstruksie

Prof D. E. W. Schumann

en gebruik van demografiese tabellegegee word. Die materiaal sluit aan by

die werk wat deur die Instituut vanAktuarisse in Londen en die Fakulteitvan Aktuarisse in Edinburg vir die op-leiding van aktuarisse voorgeskryf.word.

Die Unviersiteit gaan ook voort omvrystelling aan te vra ten opsigte

van verskeie eksamens van die Instituuten/of die Fakulteit vir studente wat diebetrokke vakkursusse in aktuarielewetenska p, asook die vakkursusse inwiskundige statistiek, op 'n voldoendehoe vlak geslaag het.

Die Departement Statistiek sal die kur-susse in medewerking met dosente vanander departemente en praktiserendeaktuarisse aanbied.Die opleiding word aanvanklik metgeldelike steun van buite vir 'n tydperkvan drie jaar aangebied. Die voortset-ting daarvan sal voor die eindc vanhierdie periode oorweeg word en salvan die vraag na die soort opleidingafhang.

Die nuwe vakkursus in korttermynver-sekering kan as keusevak in die derdejaar gevolg word deur studente wathulle vir die grade B.Comm. of B.Eeon.ingeskryf het - mits hulle bedryfseko-nomie en handelsreg as voorvereistevakke in die tweede jaar gevolg het.

Die inhoud van die kursus wat deurdie Departement Bedryfsekonomie

aangebied word, sluit onder meer in 'nkort bespreking van risiko en die reaksieop risiko, 'n bespreking van die struk-tuur van die Suid-Afrikaanse verseke-ringsmark en die rol van die verseke-ringsbedryf, algemene beginsels vanversekering en versekeringsreg, 'n oorsigvan verskillende soorte versekering enbeginsels van risikobestuur. Formelevoorlesings sal met gevallestudies enpraktiese werk afgelos word.

In Suid-Afrika word (korttermyn-) ver-sekeringsopleiding grootliks deur ver-sekeringsmaatskappye vir hul eie per-soneel aangebied. Die Versekeringsin-stituut van Suid-Afrika (V.I.S.A.) biedook kursusse aan en studente kan 'n"Assoeiateship"- en 'n "Fellowship"-diploma verwerf. Net een Afrikaanseuniversiteit bied versekeringswese as 'nvakkursus (byvak vir die B.Comm.-graad) aan.

prof. D. E. W. Schumann, dekaan vanUS se Fakulteit Handel en Administra-sie, se in die Jig van die geringe oplei-dingsgeleenthede wat by inrigtings virgevorderde onderrig bestaan in hierdieveld - wat in belangrikheid toeneem -het 'n buite-instansie gemeen daadwerk-like pogings moet aangewend word omopleiding in versekeringswese op ge-

30vorderde vlak te stimuleer. Geldelikesteun vir die instelling van die vakkursusis vir drie jaar verkry.

Hy se die behoefte aan opleiding in dierigting is groot en sy fakulteit sien dit as'n ui tdaging om hierin waardevollepionierswerk te verrig. Vir mense wathulle in die rigting wil bekwaam, be-staan daar uitdagende werksgeleent-hede ..

Enige verdere navrae oor die nuwe kur-sus in korttermynversekering kan gerigword aan prof. A. E. Seheurkogel, hoofvan die Departement Bedryfsekonomie,Kamer 304, C. G. W. Sehumann-gebou,Universiteit, Stellenboseh, 7600. Hy kanby (02231) 71140 geskakel word.

D

Interessante vakl{ursusse by Buitemuurs

MINmense weet dat die Universi-teit se Buitemuurse Afdeling in

Bellville nie net op die verwerwing van'n graad gerig is nie, maar dat afsonder-like vakkursusse na gelang van die stu-dent se belangstelling ook hier gevolgkan word. Wil 'n mens jou studiesvoortsit, word die afsonderlike vakkur-susse later wel as deel van 'n graad-kursus erken.

Die Buitemuurse Afdeling is in 1958deur die Fakulteit Handel en Admini-strasie gestig sodat werkende mensedaar buitemuurs kan studeer. In 1981 isdie kursusse uitgebrei sodat sekere rig-tings in die Lettere en Wysbegeerte ookgevolg kan word.

Die verskillende BA-kursusse is veraldaarop ingestel om aspekte van diemoderne samelewing vanuit 'n bepaaldevakperspektief te belig. Seksuele enhuweliksetiek, waaronder onderwerpesoos aborsie en ho noseksualiteit behan-del word, is byvoorbeeld deel van dieleerplan vir Bybelkunde I. In die klassal die student ook te doen kry met diepolitieke etiek waar die verband tussengodsdiens en politiek ter sprake kom enop die godsdienstige agtergronde vandie apartheidsbeleid ook ingegaan word.Geloof en wetenskap, waar die ver-skynsel van evolusie en die modernemense se wereldbeeld ter sprake kom, isander onderwerpe wat in die klas be-handel word.

Die student wat geografie volg, maakreeds aan die begin' kennis met aspektesoos die bevolkingsontploffing en eko--logiese kontroles ten opsigte van bevol-king, menslike druk op die omgewing,hulpbronne en bewaring, verstedelikingen die probleem van plakkery. In geo--grafie III word onder meer aandag ge-gee aan verkeersprobleme, die behui-singskrisis, die plakkersverskynsel, ste-delike vernuwing en verval en die mis-daadprobleem. Ekonomiese geografie,hulpbronstudie en gebiedstudie is ookdeel van die jaar se leerplan.

Die geskiedenisstudent het van diebegin af te doen met algemene en

Suid-Afrikaanse geskiedenis. In geskie-denis I word onder meer aandag gegeeaan die Romeinse Ryk, die opkoms vanmonargale state, die godsdienstige re-wolusie en temas uit die Suid-Afrikaan-se geskiedenis vanaf 1652 tot 1795 wordbehandel, nl. die vernaamste bevolkings-groepe, heersers en onderdane in dieKaapkolonie en die oosgrens se be-woners en kenmerke.

Die volgende jaar word gekyk nanasionalisme as historiese faktor, dieAmerikaanse geskiedenis tot 1914, diegeskiedenis van Rusland tot 1917, dieopkoms van Japan tot 1914 en die ge-skiedenis van Suidwes-Afrika tot 1915,asook temas uit die Suid-Afrikaansegeskiedenis vanaf 1795 tot 1902.

Die Suid-Afrikaanse geskiedenis tot1983 waaronder temas soos die politiekeposisie van die Kleurlinge en Indiers inSuid-Afrika tot 1977, die konstitusioneleveranderinge na 1977 en die uitwaartsebeleid van B. J. Vorster sedert 1966, isdeel van die leerplan vir geskiedenis III.Sionisme, nasionalisme sedert 1939 endie Koue Oorlog is ander tern as watbehandel word.

Die BA-student kan ook publieke ad-ministrasie, ekonomie en staatsleer I asdeel van sy kursus volg.

Die Buitemuurse Afdeling bied dieideale geleentheid vir mense om

hul eie belangstellingsveld te verbreeden om buitemuurs 'n graad te verwerf.Mense ouer as 23 jaar hoef nie oormatriekvrystelling te beskik nie.

Naas die BA-vakke, bied die FakulteitHandel en Administrasie ook die vol-gende vakke aan, wat tot die verwer-wing van B.Admin., B. Comm. ofB.Eeon. kan lei: Bedryfsekonomie, Ren-terekening, Rekeningkunde, Bedryf-sielkunde, Statistiese Metodes, Wis-kunde/statistiek, Handelsreg, Vervoer-ekonomie, Distribusiehandel, Kostebe-rekening, Afrikaans en Belasting.

Nagraads kan honneurs-B.Comm.,-B.Eeon. en -B.Rekeningkunde ook ge-studeer word. Die Universiteit bied diehonneursgraad in Publieke Administra-

sie en die Gevorderde Diploma in Pub-lieke Administrasie slegs by die Buite- .muurse Afdeling aan.

Voorlesings is in die afdeling se gebouin Mike Pienaar-rylaan, Bellville, ge-

durende 17h30 tot 21h30, Maandae totDonderdae.

Oor die BA-kursusse kan navrae gerigword aan mnr. D.D. Nel van die Regis-trateur (Akademies) se kantoor, tel.

(02231) 77835/77840. Aile ander navraekan gerig word aan die administratiewebeam pte van die Buitemuurse Afdeling.posbus 448, Bellville, 7530, tel. (021)975941/943590. [J

IN MEMORIAMMatieland het met leedwese ver-

neem van die afsterwe van dievolgende Oud-Maties en Maties:

Dr. B. J. Vorster (67), voormalige Eer-ste Minister en Staabpresident, wat totmet sy uittrede as US se Kanselier inDesember verlede jaar byna vyftien jaarlank die amp beklee het.

Wyle dr. Vorster

Dr. Vorster, wat in Desember 1915 opJamestown, Oos-Kaapland, gebore is,het in 1934 op Stellenbosch begin stu-deer. Hy het BA in 1936 en LL.B. in1938 verwerf. Op Stellenbosch het hylesings bygewoon van die uitstaande,jong professor in sosiologie, dr. H. F.Verwoerd, in wie se kabinet hy latersou dien en vir wie hy in 1966 as eersteminister sou opvolg. Dr. Vorster wasdie sesde Premier wat op Stellenboschgestudeer het.As Matie was dr. Vorster onder meerlid van die Studenteraad, 'n huiskomitee-

lid van Dagbreek en voorsitter van dieJunior Nasionale Party. Dit is ook opStellenbosch dat hy mej. Tini Malan, 'nstudent in maatskaplike werk. ontmoethet en met wie hy later getroud is.

Dr. Vorster het in Julie 1965 lid van dieUniversiteitsraad geword en in Mei 1968is hy as US se agste Kanselier ingehuldig.Behalwe vir dr. D. F. Malan, wat 18jaarKanselier was, het dr. Vorster die kansc-liersamp die langste beklee, naamlik eenen 'n half dekades. Hy het met US selaaste gradeplegtigheid in Desember ver-lede jaar aangekondig dat hy die ampneerle.

Die Universiteit het in 1966 'n eredok-torsgraad in die regsgeleerdheid aan dr.Vorster toegeken. In 1980 het sy AlmaMater hom ook vereer deur 'n nuwegebou, die vir Lettere en Wysbegeerte,na hom te vernoem.

Prof. H. B. Thorn (77), oud-Rektoren president van die Konvokasie, is op 4November op Stellenbosch oorlede, sesmaande nadat hy op 6 Mei as Kanselieringehuldig is.

Hy is op 13 Desember 1905 op Aliwal-Noord gcbore en het grootgeword opBurgersdorp, waar sy vader skoolhoofwas. Op Stellenbosch verwerf hy BAen MA albei cum laude, studeer daarnavir drie jaar in Berlyn en aan die Sor-bonne, Parys, en verwerf in 1930 'ndohorsgraad in die geskiedenis aan US.In 1931 word hy lektorin geskiedenis,in 1937 professor en in 1955 Rehor.

Gedurende sy sestien jaar as Rehor hetdie Universiteit een van sy voorspoe-digste tydperke beleef. Elf nuwe kos-huise en 'n aantal akademiese geboue isopgerig; die Bui temuurse Afdeling inBellville het tot stand gekom; dieKweekskool is as 'n volwaardige fakul-teit by US ingelyf; en nog vier van diehuidige twaalffakulteite (Geneeskunde,

Tandheelkunde, Bosbou en Krygskunde)is ingestel.

Met sy aftrede in 1969 het hy voorsittervan die Nasionale Onderwysraad ge-word en nadat die in 1974 met die Ad-viserende Raad op Universiteite ver-yang is, was hy tot 1981 voorsitterdaarvan.

Wyle prof Thain

As kultuurleier was hy onder meer ag-tien jaar voorsitter van die FAK se uit-voerende komi tee. Onder die talle eer-bewyse wat hy ontvang het, is eredok-torsgrade van sy Alma Mater en vanUOVS, 'n medalje vir volksdiens vandie SA Akademie en in 1980 die Staats-president se Dekorasie vir VoortreflikeDiens. Die Universiteit se dramateateris in 1966 na hom vernoem. In 1976 hethy president van die Konvokasie geworden na dr. Vorster se bedanking as Kan-seIier is hy in Februarie vanjaar onbe-strede tot die amp verkies.

Mej. Marguerite Murray (84), 'n stigter-lid enjarelange voorsitster van die Kaap-stadse Afrikaanse Toneelvereniging, isop Somerset-Wes oorlede. Mej. Murrayis in 1899 op Mosselbaai gebore, dieoudste van nege kinders van ds. JohnMurray. Sy het gedurende 1918-1920aan US gestudeer en was onderwyseresaan die hoer skole Bloemhof op Stellen-bosch en Jan van Riebeeck in Kaapstadvoordat sy lektrise in die opvoedkundeaan UK geword het.

Mej. Murray was 'n besonder bedrywigetoneelliefhebber en die skryfster vanverskeie toneelstukke. Sy het onder meerdie eerste Kersspel in Afrikaans geskryfen opgevoer en het 'n uitgebreide reisdeur Europa onderneem om die toneel- veral in staats- en stadsteaters - tebestudeer. Haar toneelstukke sluit in DieBron, Bhmehof en Witwater se mense, watsy tussen 1938 en 1974 geskryf het. Tweebundels kortverhale, Die gerf en Vit diedagboek van 'n predikantsvrou, het ook uithaar pen verskyn.

Sedert die twintigerjare het sy 'n kosbarekunsversameling opgebou, wat werkevan Pierneef, Irma Stern en MaggieLaubser ingesluit het en wat sy aan dieUniversiteit nagelaat het (Lees berighieroor in Matieland 2:83).

prof. P. S. du Toit (73), emeritus-professor en oud-dekaan van die Fakul-teit Opvoedkunde, is op Stellenboschoorlede. Nadat hy in die Paarl gematriku-leer het, het hy vanaf 1928 op Stellen-bosch gesmdeer. Hy het onder meerMA (1932), D.Phil (1936) en M.Ed. cumlaude (1942) verwerf.

Prof. Du Toit was onderwyser op Stel-lenbosch en in Kaapstad asook skoolhoofop Grabouw en in Retreat voordat hyin 1951 professor in die opvoedkundeaan US geword het. Hy was die eerstedosent in die land wat 'n leerstoel in dieonderwysadministrasie beklee het. Vansy 24 jaar as US-dosent was hy negejaar dekaan.

Hy was 'n stigterslid van die SA Ver-eniging vir die Bevordering van dieOpvoedkunde asook voorsitter van dieSA-Onderwysersunie en het vir meeras 20 jaar 'n rubriek in die unie se Iyfbladbehartig. Prof. Du Toit was ook meeras twee dekades voorsitter van die SA Taal-bond. In die sestiger- en sewentigerjarewas hy 'n lid van die eerste en tweedeNasionale Adviserende Ond.erwysraad

en sy opvolger, die Nasionale Onder-wysraad.

In 1956 is 'n Carnegie-beurs vir studiein Amerika en Kanada aan hom toegekenen hy het ook verskeie ander buitelandsestudiereise onderneem. Sy publikasiessluit in tien boeke, elf omvangryke by-draes tot boeke en meer as 100 artikelsoor sy vakgebied.

Mej. Sylvia Meneses (28), 'n prokureurvan Goodwood, was met vakansie toesy in 'n motorongeluk in St. Louis,Mauritius, oorlede is.

Sy het aan die HoerskoolJ. G. Meiring,Goodwood, gematrikuleer voordat syin 1977 BA en LL.B. aan US verwerfhet. Op 23-jarige ouderdom is sy tot diesybalie toegelaat.

Mej. Meneses was staatsaanklaer opVredenburg, ingeskrewe prokureurs-klerk in die Strand en daarna ook 'ngeruime tyd staatsaanklaer in die Dur-banse streekhof.

Mnr. S. D. ("Shortie") Naude (64)van Stellenbosch, 'n omgangsinspekteurvan skole, is aan 'n hartaanval oorlede.Hy het gedurende 1937-1942 op Stellen-bosch gestudeer en BA asook SOD ver-werf.

Mm. Naude was voorheen skoolhoofop Murraysburg, hoof van Gillkollege,Somerset-Oos, en daama omgangsinspek-teur in Transkei.

Mev. Suzette Lombard (41), eggenotevan ds. Ernst Lombard van die NGgemeente Stellenbosch-Sentraal, is na'n lang siekte oorlede. Mev. Lombardwas die dogter van 'n bekende Noorder-Paarlse wynboer, wyle mm. Jan Kirsten.Sy het gedurende 1959-1963 aan USgestudeer.

Os. G. W. Koomhof (85), vader vanminister Piet Koomhof, is op Kroonstad,waar hy gewoon het, oorlede. Hy hetin 1918 BA aan US behaal en in 1923 syproponenteksamen aan die Kweekskoolgeslaag. Ds. Koornhof was in sy tyd dieleraar wat die meeste beroepe, naamlik65, ontvang het.

Hy was predikant op Leeudoringstad,Ventersburg en Riversdal en in Durbanen Bloemfontein. In Natal was hy asses-sor van die provinsie se sinode. Hy hetdie Kerk in die proponenteksamenkom-

missie van die Stellenbosse Kweekskoolverteenwoordig, het lank in die sinodalesendingkommissie in die Vrystaat gedienen was ook hospitaalbearbeider inJohannesburg.

Sy eggenote, mev. Elizabeth Koornhof,met wie hy 30 jaar getroud was, is in1954oorlede.

Mev. Marie Malherbe (84), bekendeskryfster van Afrikaanse jeugliteratuur,is op Stellenbosch oorlede. Sy was dieweduwee van prof. F. E. J. (Fransie)Malherbe, in lewe hoogleraar in Afri-kaans en Nederlands aan US.

Mev. Malherbe was in 1917 eerstejaaraan die Victoria-kollege en het in 1919aan die Universiteit die graad BA ver-werf.

Die bekende jeugboeke wat sy geskryfhet, was die Innes-reeks - avontuurver-hale oor 'n meisieskoshuis. Sy was ookbekend vir haar reisjoernale, romans,v.ersameling van legendes van oor diehele wereld, asook radiopraatjies invroueprogramme. Pinocchio is deur haaruit die oorspronklike Italiaans vertaal.

Sy was 'n erelid van die SA Akademievir Wetenskap en Kuns, wat haar virhaar jeuglektuur bekroon het.

Dr. W.J. B. (Willie) Serfontein (57),wat as voorsitter van die inter-kerklikehersieningskommissie vir die Psalm- enGesangeboek 'n belangrike rol in diedaarstelling van die nuwe Psalm- enGesangeboek vervul het, is in Oktoberna 'n lang siekte op Stellenbosch oorlede.Hy was meer as 12 jaar predikant vandie Stellenbosse NG Moedergemeente.

As Matie het hy in die Kweekskoolkoorgesing en by sangfeeste as solis opgetree.Nadat hy in 1951 MA op Stellenboschbehaal het, is hy met 'n sangbeurs naNederland waar hy 'n doktorsgraad oorDie Psalm as kerklied verwerf het. Hywas die NG Kerk se eerste predikantwat in die himnologie gepromoveer het.

Deur die jare het hy 'n groot bydrae tot'n nuwe waardering vir die gerefor-meerde kerksang en liturgie in die alge-meen gelewer. Hy was voorsitter vandie Kaaplandse NG Kerk se kommissievir die erediens asook scriba van dieAigemene Sinode se kommissie vir dieerediens.

33Mnr. Eddie Roelofse (56), sakeman eneertydse burgemeester van die Strand,is vroeer vanjaar tydens 'n Europesereis in Italie skielik oorlede.

H Y is op George gebore en het in 1948die graad B.COl11l11.op Stellenboseh ver-werf. Voordat hy hom in 1953 as sake-man in die Strand gevestig het, was hyrekenmeester in die Paarl. Hy was ondermeer 'n lid van Saambou-Nasionaal sestreekdireksie.

Mnr. D.J. (Dan) Basson (53), 'n proku-reur van die Paarl, is in die Tygerberg-hospitaal se harteenheid dood. Hy hetna sy skoolloopbaan aan die Paarlse HoerJongenskool in 1948 op Stellenbosehbegin studeer en in 1952 LL. B. verwerf.

Mnr. Basson, seun van oud-senatorDanie Basson, was 'n broer van mnr.Japie Basson, lid van die Presidentsraad.

Prof. Suretha Bruwer (42); hoof vandie Departement Latyn by US, is eindeOktober na 'n lang siekbed oorlede. Syhet op Stellenboseh onder meer hon-neurs- en meestersgrade albei met lofbehaal en in 1974 'n doktorsgraad ver-werf. Met die bekende prof. Frans Smutsse aftrede het sy hom aan die begin vanverlede jaar as professor en hoof van dieDepartement Latyn opgevolg. Sy wasdie enigste kind van Oud-Matie mnr.Luther Bruwer, voormalige hoof vandie HoerskoolJan van Riebeeek en oud-rektor van die Paarlse Onderwysers-kollege.

Mnr. Timo Kriel (96), een van die

oudste Oud-Maties, is einde Oktoberop Robertson, waar hy gewoon het,oorlede. Hy het as penkop aan dieTweede Vryheidsoorlog deeigeneem enhet in 1907 aan die destydse Vietoria-kollege begin studeer. Mnr. Kriel wasdie seun van ds. Abraham KrieI, stigtervan die bekende kindertehuis in Lang-laagte, Johannesburg.

Tot 1980 was mnr. Kriel langer as tWln-tigjaar redakteur van die Johannesburg-se maandblad Die Kruisgesant, wat deurdie Christelike Uitgewersmaatskappyuitgegee word. Hy het meer as honderdboeke in Afrikaans vertaal. Vroeg in syloopbaan was hy Afrikaans-onderwyseraan die Stellenbosse Hoer Jongenskool,wat later die Paul Roos-gimnasium ge-word het.

Mnr. F. van Z. (Fla) Smit (72), wat in1970 as regsadviseur in Durbanville af-getree het. Hy het aan die Paarlse HoerJongenskool gematrikuleer en gedurende1929 tot 1933 gestudeer op Stellenboseh,waar hy BA en LL.B. verwerfhet. Van1934 tot met sy aftrede was hy aan dieDepartement J ustisie verbonde. In 1958het hy advokaat geword.

Mnr. S. P. Rautenbach van Potgieters-ruS. Hy het gedurende 1941 tot 1944 opStellenboseh gestudeer.

Mnr. J. J. Jurgens van Rondeboseh isvroeer vanjaar in Kaapstad oorlede. Hyhet B.Comm. in 1965 en 'n honneurs-graad in 1966 op Stellenboseh verwerf.Mnr. Jurgens was groepsekretaris vanSafmarine in Kaapstad.

Kapt. A. A. van Zyl (24), B.Mil.-student in sy derde jaar by die MilitereAkademie op Saldanha, is in 'n motor-ongeluk dood. Sy ouers is mnr. en mev.Hendrik van Zyl van Winburg.

Mnr. A. J. Fourie (21), eerstejaarstu-dent aan US, is in 'n motorongeluk nabyCitrusdal dood. Hy was die seun vanmnr. Kassie Fourie; 'n assistent-hoofbe-stuurder van die KWV in die Paarl.

Mej. Deona Wolfaardt (20), 'n genees-kunde-student in haar derde jaar, is nabyhaar tuisdorp, Robertson, in 'n motor-ongeluk dood. Sy was die dogter vanmnr. en mev. G. V. Z. Wolfaardt vanGoedemoed, Klaasvoogds.

Dr. Deon (Langes) de Villiers (27) hetgesterf nadat hy en sy vrou, Lizanne, inSeptember naby Ventersburg in 'nmotorongeluk was. Hy het M.B.Ch.B.in 1981 aan US verwerf en was 'n in-woner van Hippokrates. Hulle het inOos-Londen gewoon, waar hy dienspligverrig het. Mev. De Villiers, ook 'nOud-Matie en die oudste dogter vanmnr. Tex de Swardt van die Univer-siteit se Departement Ontwikkeling, hetherstel van die ernstige beserings wat syin die ongeluk opgedoen het.

Adv. P. J. Conradie (75), tot onlangshoof-staatsregsadviseur, is in Pretoriaoorlede. Hy was eerstejaar aan US in1928. Een van sy bydraes tot die wet-boeke was die sames telling van dieDeeltitel-wet, wat bepaal dat woon-stelle deur private eienaars gekoop magword. D

Oud-Maties: Adresse, assebliefDie Universiteit wil graag met aile Oud-Maties in verbinding bly. As u - of 'n ander Oud-Matie van

wie u weet - nie Alarie/and kry nie, salons dit waardeer as u hierdie vorm invul en stuur aan:Die Redakteur, Matieland, Universiteit, Stellenbosch, 7600

Titel en van: .

Voorname: .

Nooiensvan: .

Grade en/of diplomas aan die Universiteit van Stellenboschverwerf, met jaartalle:

Grade en/of diplomas van ander universiteite (meld universi-teit en jaartal):

My ou adres vir Marie/and: .

Marie/and moet aan my nuwe werkadres/woonadres gestuurword. (Haal deur wat nie van toe passing is nie).

My nuwe werkadres: .

My nuwe woonadres: .

. . . . . .. .. ...... .. . .. ... .. ... . .. .. .. .... ....... .. ....... .. .......... ........ .

... ... ... .......... ..... ...... ..... ..... .. . ......... .............. .. ... .... .

............................................................................

34I(oor na die buiteland.

o

Die dirigent, jollan de Villiers, is hier by ChristelRorhwell, sekretaresse "all die koor, en TheunisBorha, voorsiller.

~I---'

aalltal S'lid-.1frikamlse volkswysies hieropgealltwoord. Die salUllt is 'n rradisionelegebruik opdie Sondag van diejaar.

en die sestig koorlede was dit 'n onver-geetlike ondervinding, en baie vriend-skappe is vir die Universiteit en Suid-Afrika gesmee.

In Oktober is aangekondig dat die Universireirskoordie wem,ers is van 'n landwye TV.koorkompetisiese afdeling vir kollege- en universiteitskore. Diekoorlede her diegeleflltheid met sjampanje gevier.

It, Salzburg sing die koor tydens die oggendmis indie Maria Plai'l-katedraal en ontvang damna 'neresaluut van ses skote deur 'n groep boereskutters(regs). Die koor (links) het met die sing van 'n

het die koor hier op die oewer van dieRyn onthaal.

Op 16Julie keer die koor na Suid-Afrikaterug. Vir die dirigent Johan de Villiers,

Op pad na Graz het die koor in diegerestoureerde kasteel Taggenbrunn 'nkonsert in die dorpie St. Veit aangebied.Die konsert in Graz is in die Minoriten-saal gehou en is soos al die ander konsertedeur die vriende van die Suid-Afrika-kJub georganiseer.

Die konsert in Salzburg is in die Cara-binieri-saal in die Residenz aangebiedwaar vrouesenator Pieeh-Porsehe, hoofvan die wereldwye Porsehe-firma, diekoor na die uitvoering op 'n vingereteonthaal het. Die skilderagtige dorpKlagenfurt was die volgende dorp waardie koor oorweldigend deur die inwonersontvang is. Hier het die burgemeester,Hofrat Guggenberger, 'n bekende inkoorkringe, die koor by 'n skemeront-haal verwelkom en die koor 'n Oosten-rykse volksliedjie geleer.

H iervandaan reis die koor na Passauwaar hulle aan die Europaisehe

Woehen-konsertreeks deelneem. Stu-dente van die plaaslike universiteit wasonder die konsertgangers en tree laterdie aand as gashere vir die Maties op.

KlavierfabriekIn Wenen het die Bosendorfer-klavier-fabriek sy groot saal vir die koor beskik-baar gestel. Na afloop van die konserthet die Suid-Afrikaanse ambassadeur inWenen die koor onthaal en is met diesing van Die Stem afgesluit.

Die toer word afgesluit met 'n konsertin die ouditorium van die WohnstiftAugustinum in Bonn. 'n Oud-koorlid,mnr. Erik Blumer, werksaam by dieambassade, en dr. G. Muller Ballot vandie tak kulruurbevordering by die ambas-sade, het die konsert georganiseer. Dieambassadeur, mnr. Niel van Heerden,

Konserte is in Londen, Salzburg, Klagen-furt, Graz, Wenen, Passau en Bonn ge-hou. In Londen was die koor se konserteen van die hoogtepun te van Suid-Afrika-Huis se halfeeufeesvieringe. Diegeleentheid is veral deur uitgenooideBritse gaste bygewoon.

Die Universiteitskoor het gedurendedie wintervakansie 'n ideaal ver-

wesenlik toe hulle deur die buitelandkon toer.

35

SPORTAtletiel<I<lub beplan gedenl<blad

Naam; .

Adres; .

Ek was lid van die US-Netbalklub gedurende 19 tot 19 .

Enige materiaal vir die gedenkuitgawekan ook aan dr. Van der Merwe gestuurword. (Hy soek byvoorbeeld die Eiken-hof-groepfoto van 1883.) D

Die Matie-atletiekklub 50ek gretig na ou foto '5,5005dieWI van die Stelletlb055e at/eet Piner J. C.de V05,jnr. (1878-1937).

Dr. Van der Merwe se adres is: Depar-tement Liggaamlike Opvoedkunde, Uni-versiteit, Stellenbosch, 7600. Tel.77724/77715.

Vir die gedenkuitgawe soek dr. Florisvan der Merwe van US se DepartementLiggaamlike Opvoedkunde inligting oordie universiteit se atletiekklub. Die klubse oud-Iede wat daarmee in verbindingwil bly, kan hulle adresse stuur. Hullesal dan ook na die 1985-eeufeesvieringgenooi word.

'n Gedenkuitgawe wat vir 1985 beoogword, sal die historiese verloop van at-letiek op Stellenbosch dek in hoofstukkewat na gelang van die terrein ingedeelis. Dit sal ook 'n bondige biografieseregister van Matie-Atletiekspringbokkebevat, asook 'n register wat die deel-name aan die Dalrymple- en RogerDyason-kompetisies uitbeeld.

Na die geslaagde byeenkoms in 1885opdie Braak is jaarlikse byeenkoms,te totin 1887 op die plein voor die Kweek-skool en in die Laan gehou. Hiervandaanis dit na die ou Pawiljoenveld verskuiftotdat Coetzenburg die permanente ter-rein geword het.

me~ting") te beslui t. Die bestaandekomitee (SCAC) is vergroot en die ver-grootte komi tee moes in belang van atle-tiek optree.

Bydraes vir 1984se blad kan aan die Netbalklub gestuur word.

Netball<lub soel< nog oud-IedeTALLE oud-lede van die Matie- Netbalklub het by 'n vereniging vir die klub seoud-Iede aangesluit en onlangs die klub se eerste jaarblad ontvang.

Oud-Matie-netbalspeelsters wat nog nie by die vereniging aangesluit het nie, kandie vorm voltooi en stuur aan; Mev. S. Foulkes, Sportkantoor, Coetzenburg,Stellenbosch, 7600.

Sport en spel op Stellenbosch het indie vorige eeu sy ontstaan aan die

Britse invloed aan die Kaap te dankegehad. Met die stigting van die Kweek-skool in 1859en die Stellenbossche Gim-nasium 1966 het sportaktiwiteite spon-'taan sy beslag gekry.

Die spontane karakter van sport in die19de eeu en die feit dat dit nie deel vandie akademies~ verpligtinge uitgemaakhet nie, het ongelukkig meegebring datdokumente oor die stigtingsjare van dievroegste sportklubs op Stellenboschnooit bestaan het nie of nooit die nage-slag bereik het nie. Dit geld vir dieverskeie krieket-, rugby- en tennisklubswat sedert die middel van die 19de eeuop die dorp gestig is.

In 1884 is die klubs in een vereniginggeaffilieer. Die vereniging sou later opdie Universiteit se huidige Sport- enOntspanningskantoor uitloop. Die ge-skiedkundige stigting van die "Stellen-bosch College Athletic Club" ("athle-tic" beteken hier sport in die algemeen)het so verloop;

Op die stigtingsvergadering het diekomi tee die sekretaris versoek om al dieklubs op Stellenbosch te nooi om hulleby die SCAC in te skakel. Volgens SidHarvey, latere sekretaris van die klub,was die SCAC se stigting in werklikheid'n samesmelting van die bestaande krie-ket-, voetbal- en tennisklubs.

OP 2 Septemberl884 het die studenteen skoliere van die Stellenbosch

College en Public School vergader omoor die moontlike stigting van 'n kollege-klub vir sport te besin. Op die volgendevergadering, belc':vir Donderdag 9 Sep-tember 1884,moes 'n komi tee (bestaandeuit mnre. Charles Murray, G. Faustman,C. Snyman,j. B6hm, A. Grobbelaar, E.Badenhorst, W. Pistorius en C. Hof-meyr) die reels vir die stigting van so 'nliggaam neerlc':.Op die dag is die Stellen-bosch College Athletic Club gestig.

Vroeg in Maart 1885 is 'n komiteever-gadering byeengeroep om oor die me-riete van 'n atletiekbyeenkoms ("athletic

Spanne waarin ek gespeel het:

Aansluitingsgeld: R2,00

Helderberg I<rysportlol<aal.

36Mnr. Jack Wells (links), die urste Springbok IVatdeur Helderberg opgelelVeris, met die opening van'n sportgalery, die Jack Wells-sportlokaal, by diekoshuis vroee, vanjaar. By hom is mnre. JohanCronje, Helderberg se inIVonende hoof, Hans Zer-IVick, IVat die sportlokaal ingrog het, en EricBernardo, die primarius. Mnr. Wells, wat in 1952saam met die SA gimnastiekspan na Helsinki enMoskou is, woon inJohannesburg.

Die Jack Wells-sportlokaal is ingrog ter ere van aldie provinsiale en Springbok-sportmanne wat inHelderberg was. AksieJoto's van hulle pryk teen dielokaal se mure. Nog goeie Joto's word hiervoorgesoek en aile oud-Helderbergers wat provinsiale ojSpringbokkleure in enige sportsoort verwerJ het,word gevra om Joto's van hulle aan die primarius testuur.

Sportvrou van1983

Die Springbok-atleet Bermim Conradie met diebeker wat sy ontvang het as die Maties se Sport-vrou van dieJaar vir 1983. Joepie Loots, ook 'nSprin,~bok-atleet, is as Sportman van dieJaar aan-gewys.

Bermim het vanjaar dieJamlie Alomberg-troJee virdie beste mkele prestasie deur 'n WP-atleer in die1982/83-seisoen onwang. Sy het ook die LilianBard-gedmkrroJee I'ir die besle WP-atleet van diejaar ingepalm, die 400 m hekkies op die SA U-kampioenskap gewen, Springbok-kleure verwerf, dieDalrymple gewen en die emle I'rougeword om dieTarlan-troJeete verower.

Joepie Loots het in die 1982/83-seisoen drie SAtienkamprekords in vyJ weke geIVen, is as SuperC-sportman aangewys, her die Ivon van Damme-troJeeas WI' se beste atleet verower en het sy eieSA lienkamprekord van 7 446 na 7 726 punteverbeter.

de Vil/iers en Kie 78170/1

Volkskashet 'n voorspoeddiensvirelkeen van jou pa-

en-ma-en-kleindingdae.'n Nuwe kleinding. Groot doe. En groot

bekommemisse. Gelukkig is die Volkskos-bestuurderdoar. Met 'n spoorrekening vir die hy-moet-vroeg-leer-

spoar-doe. Versekering vir die se-nou-iets-gebeur-met-my-doe. Finonsiering vir die ons-het-'n-

tuimeldroer-nodig-skat-doe. Oortrekkings vir die sol-hy-regkom-dokter-doe. Kredietkoorte vir die hy't-ol-

weer-uit-sy-kleurboodjie-uitgegroei-doe.Toekomshulp vir die sorg-net-dat-jy-jou-grood-kry-

doe. Plus 'n mogdom onder finonsiele dienste vir01julie doe. Kom gesels met jou Volkskos-bestuurder.

Hy verstoon.

~IiiiiIJou bankgenoot deur dik en dun.

-

l.'I',II~'h;llkcus<\'IIICIIl'll'll)h:lhnK In ~

"OUJl' \l~,,,,""l~'rat JK:k1ttl'Ulwcwyn r...:krwn,

-'

I

Syndicat de la Distillerie Agricole,Frankryk.

"Absoluut volmaak ...in die praktyk is dit onInoontlikom 'n beter ontleding te verkry." *

f

• Distillaat v66r veroudering.