strateski plan razvoja opstine berane za period 2012 2017 nacrt
TRANSCRIPT
OPŠTINA BERANE
Strateški plan razvoja opštine Berane
za period 2012-2017. godine
N A C R TN A C R T
Berane, 2012. godine
S a d r ž a j
1. Uvodne napomene
1.1 Uvod
1.2 Metodologija planiranja
2.1 Sadržaj Strateškog plana2.2 Principi strateškog planiranja 2.3 Metode strateškog planiranja
2. Analiza postojećeg stanja
2.1 Pregled
2.2 Demografija, rad i socijalno staranje
2.3 Ekonomsko-proizvodni sistem 2.4 Saobraćaj i komunikacije i informacione i komunikacione tehnologije
2.5 Životna sredina
2.6 Administrativni kapaciteti – lokalna samouprava
3. SWOT analiza
4. Razvojni ciljevi opštine, prioriteti i mjere koje treba implementirati
1. Strateška vizija opštine Berane2. Strateški prioriteti razvoja3. Mjere za implementaciju strateških ciljeva i prioriteta4. Razvojni projekti u okviru mjera5. Procjena ulaganja6.Procjena efekata implementacije predloženih mjera Strateškog plana
5. Monitoring
Uvod1. Sistem prikupljanja informacija2. Monitoring indikatora3. Opšti izvori informacija i sintetički indikatori
4. Monitoring izvještaj
6. Proces i partnerstvo
2
7. Regulisanje rada opštinske konsultativne grupe
1. Opštinska konsultativna grupa2. Radni tim
3
1. Uvodne napomene
1.1 Uvod
Osnovni preduslov za razvoj neke države, regije ili opštine, povećanje konkurentnosti i poboljšanje uslova života građana je strateško planiranje. Ono je, takođe i uslov Evropske unije, kroz Evropsku regionalnu politiku, koja predstavlja zajedničku politiku zasnovanu na finansijskoj solidarnosti, kroz brojne fondove. Crna Gora je prepoznala potrebu definisanja sopstvene regionalne politike, radi izjednačavanja privredne razvijenosti pojedinih regiona i lakše implementacije u globalne procese koji se odvijaju na tržištu.
U tom cilju donešen je Zakon o regionalnom razvoju Crne Gore (2011), koji lokalnim samoupravama nameće obavezu izrade strateških planova razvoja, na osnovu Pravilnika o metodologiji za izradu strateškog plana razvoja jedinica lokalne samouprave (SPR), kao i Strategija regionalnog razvoja Crne Gore, 2010-2014.
Opština Berane je prepoznala značaj strateškog planiranja i prije, donošenjem Strateškog plana razvoja opštine Berane za period 2009 – 2014, ali i ostalih planskih dokumenata (Višegodišnji investicioni plan opštine Berane za period 2010 – 2014, Plan upravljanja otpadom za prostor opštine Berane za period 2010-2014, Lokalni plan akcije za djecu u opštini Berane, Lokalni plan akcije za mlade u opštini Berane i Lokalni plan akcije za osobe sa invaliditetom u opštini Berane), na osnovu kojih je usmjeravala društveno-ekonomski i socijalni razvoj.
Donošenjem prethodno navedenog Zakona stvorila se obaveza revizije Strateškog plana razvoja opštine Berane. Kako izrada/revizija strateškog dokumenta zahtijeva mobilizaciju svih relevantnih faktora i interesnih grupa, koji svojim radom, iskustvom i uticajem mogu doprinijeti identifikovanju problema, potencijala i razvojnih šansi, kao i njihovoj realizaciji, Predsjednik opštine Berane je 31.08.2011.godine donio Odluku o pristupanju reviziji Strategije, i na osnovu propisane Metodologije formirao Opštinsku konsultativnu grupu
U toku izrade Strateškog plana konsultansku pomoć su pružali Emil Durumbašić, konsultant firme Maxima consalting (kroz projekat Obrazovanje za održivi razvoj na Zapadnom Balkanu, koji implementira Regionalni centar za životnu sredinu, a finansira Ministarstvo spoljnih poslova Finske) i ex-evaluator, Sandra Tinaj.
1.2 METODOLOGIJA PLANIRANJA
Pravilnikom o metodologiji za izradu strateškog plana razvoja jedinice lokalne samouprave koji je donijelo Ministarstvo ekonomije, utvrđuje se postupak, način izrade, sadržina i sprovođenje Strateškog plana.
1.2.1 Sadržaj Strateškog plana
Strateški plan je podijeljen u 7 poglavlja i 3 priloga:
1. Analiza postojećeg stanja;2. SWOT analiza;3. Razvojni ciljevi opštine, prioriteti i mjere koje treba implementirati;4. Monitoring;5. Proces konsultacija sa glavnim akterima u opštini;
4
6. Definisanje rada konsultativne grupe;7. Ex ante evaluacija;8. Aneks Analize postojećeg stanja;9. Aneks SWOT analize;10. Opisi projekata („Project Fiches“).
1.2.2 Principi strateškog planiranja
Kooperativnost i otvorenost za saradnju - Ovaj princip podrazumijeva prihvatanje sugestija i mišljenja drugih, spremnost za saradnju, kao i potpuno jednak pristup svim zainteresovanim stranama. Saradnja, sa druge strane, mora biti usmjerena na dostizanje krajnjeg cilja, koji je u interesu svih koji učestvuju u radu. Takođe, veoma je važna saradnja između javnog i privatnog sektora.Transparentnost - Svi poslovi, u svim segmentima, vode se javno. Takođe, i nabavke se javno oglašavaju. Na taj način, javnost stiče uvid u rad institucija, reaguje ukoliko je potrebno, djeluje kao korektivni faktor, a time se i povećava povjerenje građana u rad organa lokalne samouprave.Profesionalnost - Ovaj princip podrazumijeva poštovanje obaveza, rokova, tačnost pri izvršavanju preuzetih obaveza, što sve vodi ka kvalitetno obavljenom poslu.Kreativnost - Ponašanje koje proističe iz ovog principa podrazumijeva kreativno riješavanje problema, plasiranje novih ideja i iniciranje noviteta u pristupu, tokom i nakon procesa planiranja.Objektivnost - Ovaj princip se karakteriše realnim sagledavanjem svih potencijala i mogućnosti koje su na raspolaganju zajednici. Time zajednica može uskladiti svoje planove sa mogućnostima, tako da ne može doći do raskoraka između ove dvije kategorije. Objektivnim pristupom, problemi se posmatraju sa realnih osnova i na isti način se pristupa njihovom rješavanju. Poštovanje zakonitosti i vladavine prava - Poslovi se obavljaju u skladu sa domaćim i evropskim propisima. Pored toga, neophodno je poštovati, a ujedno i implementirati postojeća planska dokumenta i Strateški plan. Na ovaj način povećava se produktivnost rada, a zajednica time jača u svim oblastima.
1.2.3 Metode strateškog planiranja
Prilikom revizije Strateškog plana, primjenjena je kombinacija više metoda, od kojih su najznačajnije sljedeće:
Analitička metoda - numerički i drugi pokazatelji su analizirani da bi mnoštvo numeričkih podataka bilo razumljivije korisnicima ovog projekta;
Statistička metoda – primjenjene su stope rasta/opadanja, izračunavanje indeksa, strukture i dr;
Komparativna metoda - reprezentativni pokazatelji razvoja su upoređivani sa uporedivim pokazateljima, u vremenu i prostoru;
Istorijska metoda - prikupljanje podataka iz sekundarnih izvora;
Kao osnovna informaciona osnova za potrebe ovog dokumenta korišćeni su:
- Statistički godišnjaci, Monstat;- Podaci prikupljeni empirijskim istraživanjima od relevantnih subjekata – nosilaca razvoja u privredi, društvenim djelatnostima, infrastrukturi, lokalnoj upravi, državnim organima, javnim preduzećima i ustanovama i dr.
5
2. OSNOVNA ANALIZA
2.1 Pregled
Slika1.Geografski položaj opštine Berane
Opština Berane se nalazi u istočnom dijelu Crne Gore i zahvata sjeverni dio regiona Gornjeg Polimlja. Skoro samom sredinom opštine teče kompozitna dolina rijeke Lim, smještena između planina Bjelasice, Smiljevice, Turjaka i Mokre planine. Beranska kotlina je kotlina raskošna ljepotom prirode i vrijednim kulturno-istorijskim spomenicima.
Postoje materijalni dokazi da čovjek prebiva na ovim prostorima od praistorijskih vremena. U prošlosti su se smjenjivale razne kulture, od starčevačke, vinčanske, ilirske, keltske, rimske, preko vizantijske, slovenske i orijentalne, pa do moderne evropske dvadesteprvog vijeka. JU Polimski muzej u Beranama posjeduje prekrasne eksponate koji svjedoče o svim ovim epohama. Slovenska plemena naselila su ove krajeve u VI i VII vijeku.
Na mjestu gdje se danas nalazi, do 1862. godine nije bilo ni jedne kuće. Tada je, poslije bitke na Rudešu, za potrebe turske vojske podignuto vojno uporište. Samo naselje se sporo širilo jer se pravoslavni živalj nerado odlučivao da podiže kuće pored turskog logora.
Na Jasikovcu je izgradjeno utvrđenje, potom most na Limu, a zatim vojne kasarne na njegovoj lijevoj obali, gdje je danas JU Opšta bolnica. Na Prosinama, ispod Jasikovca izgrađeno je naselje za oficire i službenike, po čemu je ovaj dio grada dobio ime Hareme.
Uskoro, varoš počinje da privlači poslovne ljude i brzo se širi. Pored vojničkog naselja niču hanovi, krčme, zanatske radionice i trgovačke radnje .
Tokom minulih vjekova Gornje Polimlje više puta je mijenjalo ime. U srednjem vijeku zvalo se Budimljanska župa, a od 1557. godine javlja se ime Has koje postepeno potiskuje raniji naziv. Sredinom XIX vijeka, Berane i njegova bliža okolina počinju se zvati Beranska nahija. Samo Berane dobilo je ime po Beran-selu, obližnjem naselju koje je danas uraslo u gradsko jezgro.
6
U znak sjećanja na revolucionara Ivana Milutinovuća, 21. jula 1949. godine, donijeta je odluka da se grad zove Ivangrad, a poslije referenduma građana u novembru 1991. godine vraćen je stari naziv Berane.
Površina opštine iznosi 717 km2 što čini 5,5% površine Crne Gore, a broj stanovnika po popisu iz 2011. godine iznosi 33.970 što predstavlja 5.48 % od ukupnog stanovništva države. Odnosno, Berane po površini zauzima osmo, a po broju stanovnika peto mjesto u državi. Od Od ukupne površine opštine Berane, na obradivo zemljište otpada 22 %, šume pokrivaju prostor od 37%, dok ostalog zemljišta ima 41 %. Prostor Berana karakteriše umjereno topla i umjereno vlažna klima, komponovana iz mozaika mikroklima pustinjskog, mediteranskog, submediteranskog, umjereno-kontinentalnog, kontinentalnog i arktičkog tipa. Raznovrsnost mikroklima u sadejstvu sa raznovrsnom geološkom podlogom i tipovima zemljišta omogućila je raznolikost bioloških sistema i njihovu evoluciju.
Geostrateški položaj Berana je veoma povoljan, sa udaljenošću od 143 km od Podgorice, 383 km od Beograda i 280 km od Sarajeva, što može da ima veoma važnu razvojnu ulogu u budućnosti.
2.2 Demografija, rad i socijalno staranje
2.2.1 Demografski trendovi
Broj stanovnika
Prema rezultatima popisa stanovništva Crne Gore (2011), opština Berane broji 33.970 stanovnika, što čini 5,48% ukupnog broja stanovnika Crne Gore. To znači da je opština Berane peta najveća opština u državi. Urbano stanovništvo broji 11.073 stanovnika (32,6%), a ruralno 22.897 (67,40%).
Etnička pripadnost
Prema popisu iz 2011. etnička pripadnost stanovništva u Beranama je sljedeća: 42.96 % Srbi, 26.02% Crnogorci, 17.72% Bošnjaci, 5.76% Muslimani i 7.54% ostali.
Gustina naseljenosti
Na osnovu rezultata popisa stanovništva Crne Gore (2011), opština Berane broji 33.970 stanovnika, pa gustina naseljenosti iznosi 47 stanovnika po km2 što je nešto manje u odnosu na popis iz 2003.godine, kada je gustina naseljenosti iznosila 49 stanovnika po km2.
Starosna struktura
Prema posljednjem popisu (2011) prosječna starost stanovnika Berana je 36.4 godina, po čemu se opština svrsta među 12 demografsko starih opština u Crnoj Gori. Stanovništvo u starosti od 15 do 64 godina broji 22.299 lica ili 65,64% ukupnog broja stanovnika.
Rodna struktura
Kada je riječ o rodnoj strukturi stanovništva, registrovano je 17.087 (50,30%) muškaraca i 16.883 (49,70%) žena.
7
Demografska kretanja
U periodu od 1948. do 1981. godine uočava se tendencija rasta broja stanovnika, dok je za period od 1981.godine prisutan pad broja stanovnika (Sl.2).
Slika 2. Stanovništvo prema popisima
Stanovništvo prema popisima
27655
30376
34280
40085
42285
38953
35068
33970
27000
28000
29000
30000
31000
32000
33000
34000
35000
36000
37000
38000
39000
40000
41000
42000
43000
1948 1953 1961 1971 1981 1991 2003 2011
Prema podacima MONSTAT-a uočava se da se broj stanovnika u opštini Berane smanjivao za 206 osoba godišnje, i to u periodu 2006-2008 godina (Sl. 3).
Slika 3. Migracije u Beranama
Izvor: MONSTAT, Statistički godišnjak 2009.
Zabilježeni demografski trendovi, a posebno migracije stanovništva, iako povoljniji u odnosu na nacionalni nivo, predstavljaju značajnu prijetnju za dalji razvoj Berana, posebno u pogledu razvoja tržišta rada i priliva novih investicija.
2.2.2 Zaposlenost i nezaposlenost
8
Zaposlenost
Registrovana zaposlenost u Beranama čini približno 3,5% ukupne zaposlenosti u Crnoj Gori. Na osnovu Popisa stanovništva (2011), struktura aktivnog stanovništva, 10.817 stanovnika, prema zaposlenosti je sljedeća: 6.353 je zaposleno i 4.464 je nezaposleno. Analizirajući stanovništvo prema ekonomskoj aktivnosti, od ukupnog broja stanovnika, 33.970, djece do 15 godina starosti ima 7.143, aktivnog stanovništva ima 10.817, neaktvinog stanovništva ima 15.965 i 45 ostalih. Ukoliko se prati broj zaposlenih prema polu,
Međutim, dugoročniji trendovi ukazuju da broj registrovanih zaposlenih u Beranama konstantno raste. U periodu od 10 godina (2001-2010. godine) registrovana zaposlenost u Beranama je porasla za 31,5%, što je viša stopa rasta u odnosu na nacionalni nivo (oko 25% rast na nacionalnom nivou).
Slika 4. Kretanje broja registrovanih zaposlenih osoba u Beranama
Izvor: MONSTAT, Statistički godišnjak 2009.
S druge strane, podaci iz popisa iz 2003. godine pokazuju da je broj zaposlenih u Beranama 2003. godine iznosio 7.560 osoba. Ukoliko posmatramo ovaj podatak i podatak o registrovanoj zaposlenosti koji je nešto niži od 5000 zaposlenih u 2003. godini, udio sive ekonomije u zaposlenosti bi bio približno 37%. Međutim, imajući u vidu nepotpun obuhvat registrovane zaposlenosti, kao i aktivnosti implementirane na nivou Crne Gore u pogledu registracije neformalno zaposlenih osoba, može se pretpostaviti da je obim sive ekonomije na tržištu rada u Beranama značajno manji. U ocjeni neformalne ekonomije na tržištu rada, prilikom definicije zaposlenosti se koristi definicija MOR-a, po kojoj rad od najmanje 2 sata u prethodnoj nedjelji za nadoknadu u novcu ili naturi, određuje osobu kao zaposlenu.
Na osnovu podataka Opštine Berane1 broj zaposlenih u opštini u 2008. godini je iznosio 9.701. U
strukturi zaposlenosti po djelatnostima, na osnovu istog izvora, najveće učešće su imali zaposleni u poljoprivredi (23,7%), trgovini (19,7%), industriji (10,8%) i obrazovanju (10,2%).Anketirajući privrednike u Beranama2 (2008), kvalitet radne snage je ocijenjen na sljedeći način: 2,63% privrednika smatra da je kvalitet radne snage loš, 23,68% da je zadovoljavajući, 23,68% dobar, 31,58% vrlo dobar, a 18,43% izuzetan (Sl. 5).
Slika 5. Ocjena kvaliteta radne snage
1 Broj zaposlenih osoba uključuje poljoprivrednike i samozaposlene, kao i zaposlene u sivoj ekonomiji. Strateški plan razvoja opštine Berane 2009-
2014
2 Rezultati istraživanja koje je sprovedeno u oktobru 2008. godine među privrednicima koji posluju u opštini Berane i koji zapošljavaju značajan dio aktivne radne snage.
9
2.63%
23.68%
23.68%31.58%
18.43%
Loše
Zadovoljavajuće
Dobro
Vrlo dobro
Izuzetno
Nezaposlenost
Na evidenciji Biroa rada Berane na dan 31.12.2011. nalazilo se 1740 nezaposlenih lica, od toga 762 žene.
Analizirajući obrazovnu strukturu nezaposlenih lica karakterističan je priliv lica sa VII SSS, kojih je na evidenciji 217 na dan 31.12.2011. godine, a u istom periodu 2010. godine na evidenciji Biroa rada Berane se nalazilo 145 lica za završenim VII SSS, a u 2009. godini 142 nezaposlena lica.
Tabela 1. Broj nezaposlenih lica prema stepenu stručne spreme, godinama života i polu, sa stanjem na dan 31.12.2011. godine
UKUPNO
do 18 god. 18 do 25 god.
25 do 30 god.
30 do 40 god.
40 do 50 god.
preko 50 god.
svega
žene
svega
žene
svega
žena
svega
žene
svega
žene
svega
žene
svega
žene
I STEPE
N
408 124
6 3 27 11 15 4 36 16
54 21
270 69
II STEPE
N
53 23
/ / 10 5 7 3 19 8 10 4 7 3
III STEPE
N
409 138
1 59 13 29 9 50 21
72 33
198 62
IV STEPE
N
601 343
/ / 202 124 49 32
75 48
95 60
180 79
V STEPE
N
6 1 / / / / 1 1 / / / / 5 /
VI-1 STEPE
N
46 21
/ / 2 / 11 6 6 2 14 6 13 7
VII-1 STEPE
N
212 109
/ / 61 37 86 38
38 20
5 3 22 11
VII - 2 STEPE
N
5 3 / / 2 1 2 2 1 / / / / /
UKUPN 1740 7 7 3 363 191 200 9 225 1 250 1 695 2
10
O 62
5 15
27
31
Stopa nezaposlenosti na nivou opštine Berane na dan 31.12.2011.godine je 13,25%.
Neaktivno stanovništvo u Beranama
Pored nezaposlenosti, neaktivnost radno sposobnog stanovništva, kako na nivou Crne Gore, tako i u Beranama, predstavlja poseban problem. Stopa neaktivnosti na nivou Crne Gore se kreće oko 40%, a na osnovu podataka ZZZCG, u Beranama je, od ukupnog stanovništva starog između 15 i 65 godina starosti, neaktivno 44,1% .Na osnovu baze podataka Ankete o radnoj snazi u Beranama,(MONSTAT), razlozi za neaktivnost stanovništva starijeg od 15 godina su sljedeći:
Bolest ili invalidnost 3,1%Lične ili porodične obaveze 1,0%Obrazovanje ili obuka 17,0%Penzioner 28,9%Ubijeđen da nema posla 14,9%Drugi razlozi 35,1%Ukupno 100,0%
Među razlozima za neaktivnost, posebnu pažnju treba posvetiti tzv. obeshrabrenim osobama, tj. onima koji su naveli da ne traže posao, budući da su ubijeđeni da posla nema (14,9%). Pored ove grupe, kao potencijalno socijalno isključena lica, mogu se navesti i lica koja su navela bolest ili invalidnost kao razlog, a to znači da je tim grupama potrebna posebna pomoć u aktivaciji.Ovakvi podaci su zabrinjavajući i posmatrano kroz prizmu demografskih trendova, koji se posebno ogledaju u negativnom migracionom saldu, opština Berane mora posvetiti posebnu pažnju aktivaciji radno sposobnog stanovništva.
2.2.3 Obrazovni sistem
Berane je sredina koja, kada govorimo o obrazovanju, ima veoma dugu tradiciju i u kojoj se, kroz istoriju, velika pažnja posvećivala prosvjećivanju stanovnika. Berane je, u sferi obrazovanja, bilo značajno ne samo za ljude sa ovog područja, već za sve stanovnike Gornjeg Polimlja, jer su ovdje znanja sticali mladi ljudi iz svih gradova koji gravitiraju slivu Lima, ali i šire.
Obrazovna struktura stanovni š tva
U strukturi radno sposobnog stanovništva Berana (15 godina i više) od 27.318, oko 15,5% osoba je bez škole ili sa nezavršenom osnovnom školom, 28,7% sa osnovnom školom, 44,1% sa srednjim obrazovanjem, dok broj više i visokoobrazovanih predstavlja 9,69 % stanovništva u toj starosnoj grupi.
Danas se, u skladu sa savremenim obrazovnim trendovima, u Beranama, vaspitno-obrazovni proces vrši od predškolskog nivoa, preko osnovne i srednje škole, pa do visokoobrazovnog nivoa.
Predškolsko obrazovanje i vaspitanje
Predškolsko vaspitanje i obrazovanje se odvija u Dječijem vrtiću Radmila Nedić koji je školske 2010/2011. godine, pohadjalo 505 djece, a školske 2011/2012. godine u vrtić je upisano 469 djece. I
11
pored toga što su kapaciteti vrtića u potpunosti popunjeni, što znači da ima veliki broj djece na prilično malom prostoru, kvalitetan kadar uspijeva da organizuje rad kojim se u potpunosti ostvaruje vaspitno-obrazovna funkcija.
Osnovno obrazovanje i vaspitanje
Osnovno obrazovanje i vaspitanje se u Crnoj Gori realizuje u skladu sa odredbama Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju i odredbama Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju. Prema planu reforme u obrazovanju od školske 2010/2011 godine sva djeca idu u školu sa šest godina starosti i po novom programu.
U Beranama postoji 13 osnovnih škola: 25. maj; Donja Ržanica; Lubnice; Mahmut Adrović; Polica; Radomir Mitrović; Savin Bor; Trpezi; Tucanje; Vladislav Rajko Korać; Vuk Karadžić; Vukajlo Kukalj i Vukašin Radunović.
Kada je riječ o broju učenika, kadrovskoj, prostornoj i tehničkoj situaciji u osnovnim školama, podaci su prikazani tabelarno (Tabela br. 2).
Tabela 2. Broj učenika, prostorna, tehnička i kadrovska opremljenost osnovnih škola
Redni broj
Naziv škole Brojučenika
Površina Nastavno osoblje Tehnička opremljenost
1. Radomir Mitrović 1 075 5 623 m2 65 ukupno-1 magistar,27 profesor VSS,32 nastavnika VŠS,5 profesora pripravnika VSS
50 računara
2. Vuk Karadžić 1 323 4 200 m2 69 ukupno-45 profesora VSS,21 nastavnik VŠS,2 defektologa
VSS,1 apsolvent muzičke akademije
45 računara
3. Vukašin Radunović
772 1 736 m2 52 ukupno-38 profesora VSS,14 nastavnika VŠS
22 računara
4. Mahmut Adrović-Petnjica
227 4 200 m2 26 ukupno-11 profesora VSS,11 nastavnika VŠS,4 nastavnika SSS
17 računara
5. Tucanje 70 500 m2 15 ukupno-8 profesora VSS,5 nastavnika VŠS,2 nastavnika SSS
12 računara
6. Lubnice 53 1 080 m2 14 ukupno-7 profesora VSS,7 nastavnika VŠS
4 računara
7. Donja Ržanica 119 584 m2 21 ukupno-11 profesora VSS,7 nastavnika VŠŠ,1 direktor VSS,1
sekretar VSS,1 pedagog VSS
14 računara
8. Trpezi 119 300 m2 16 ukupno-9 profesora VSS,5 nastavnika VŠS,2 učitelja VSS
10 računara
9. 25.maj 102 606 m2 11 ukupno-5 profesora VSS,5 nastavnika VŠS,1 učitelj VSS
16 računara
10. Savin Bor 105 1 000 m2 20 ukupno-4 profesora VSS,12 nastavnika VŠS,1 učitelj VSS,1 nastavnik SSS,1 direktor VSS,1
sekretar VSS
12 računara
11. Vukajlo Kukalj 26 700 m2 11 ukupno-5 profesora VSS,4 nastavnika VŠS,2 nastavnika SSS
8 računara
12. Polica 117 600 m2 19 ukupno-10 profesora VSS,6 nastavnika VŠS,1 bibliotekar
VSS,1 direktor VSS,1 sekretar SSS
17 računara
13. Vladisav Rajko Korać
40 6 12,96 m2 22 ukupno-7 profesora VSS,6 nastavnika VŠS,2 apsolventa,1
7 računara
12
direktor VSS,1 sekretar SSS,1 učitelj SSS,4 nastavnika SSS
Govoreći o stanju sportskih hala i poligona u navedenim školama, fiskulturne sale imaju četiri škole i to: JU Vuk Karadžić, JU Vukašin Radunović, JU Mahmut Adrović u Petnjici i JU Vukajlo Kukalj u Šekularu. ali su u veoma lošem stanju, osim sale OŠ Vukašin Radunović. Ostale osnovne škole posjeduju sportske terene, koja su u lošem stanju bez prateće opreme.
U okviru OŠ Vuk Karadžić već 35 godina postoji odjeljenje za djecu sa posebnim potrebama, i to za obrazovanje djece koja ne mogu po programima inkluzivnog obrazovanja da budu uključena u redovan školski proces. U toku je osnivanje Dnevnog centra za djecu i omladinu sa teškoćama i smetnjama u razvoju, koji će dalje unaprijediti odnos zajednice prema ovoj kategoriji stanovništva, što će predstavljati značajan korak njihovoj inkluziji u život zajednice.
Srednje školsko obrazovanje
U opštini postoje četiri srednje škole, Gimnazija Panto Mališić, Srednja stručna škola Vukadin Vukadinović (sa odjeljenjem u Petnjici), Srednja medicinska škola Dr Branko Zogović i Srednja stručna škola.
Kada je riječ o broju učenika, kadrovskoj, prostornoj i tehničkoj situaciji u srednjim školama, podaci su prikazani tabelarno (Tabela br. 3).
Tabela 3. Broj učenika, prostorna, tehnička i kadrovska opremljenost srednjih škola
Rednibroj
Naziv škole Broj učenika
Površina Nastavno osoblje Tehničkaopremljenost
1. Gimnazija Panto Mališić
620 5 000 m2 40-profesora VSS, 1 bibliotekar VSS, 1pedagog VSS, 1 direktor
VSS
32 računara
2. Srednja stručna škola Vukadin Vukadinović
818 3 300 m2 85 ukupno-81 profesora VSS, 4 turizmologa VŠS
50 računara
3. Srednja medicinska škola
Dr Branko Zogović
761 1 800 m2 37 ukupno-28 profesora VSS, 6 nastavnika VŠS, 3 nastavnika
SSS
16 računara
4. Srednja stručna škola
491 2000 m2 49 ukupno-44 profesora VSS, 2nastavnika VŠS, 3 nastavnika
SSS (5 srepen)
35 računara
Govoreći o stanju sportskih hala i poligona u navedenim školama, JU Gimnazija Panto Mališić, JU Srednja stručna škola i JU Srednja medicinska škola Dr Branko Zogović koriste jednu sportsku salu, koja je vlasništvo Gimnazije, izgrađenu 1979. godine, koja se nalazi u užoj gradskoj zoni, površine 600 m2. Osim sale, pomenute škole koriste i poligon malih sportova, takođe vlasništvo Gimnazije, na istoj lokaciji, površine 1.300 m2. JU Srednja škola Vukadin Vukadinović, raspolaže sa fiskulturnom salom, koja sa pratećim prostorijama ima 750 m2, koja je u vrlo lošem stanju, kao i sportski poligon veličine 1.500 m2, koji je neuslovan za rad.
Kako u ostalim djelovima Crne Gore, tako i u Beranama postoji veći interes mladih za upis u četvorogodišnje programe srednje škole, nego za trogodišnje programe. Na nivou trogodišnjih programa najmanja zainteresovanost postoji, prema podacima Ministarstva prosvjete i sporta, za upis u programe elektroinstalater/autoelektričar, stolar/operater, automehaničar, instalater
13
sanitarnih uredjenja, grijanja i klimatizacije, a na nivou četvorogodišnjih programa za upis u program šumarski tehničar/ tehničar drvoprerade. Mladi su najviše zainteresovani za upis u programe u oblasti zdravstva (zdravstveni tehničar, farmaceutski tehničar) i za programe u oblasti saobraćaja i transporta (tehničar drumskog saobraćaja i špeditersko-agencijski i carinski tehničar).
U cilju promocije i unaprijeđenja stručnog obrazovanja, naročito u oblasti poljoprivrede, urađena je i implementira se Strategija razvoja stručnog obrazovanja za sjever Crne Gore 2011-2014, čiji je cilj uspostavljanje sistema stručnog obrazovanja na sjeveru Crne Gore, koji će kroz međusobnu saradnju škola, lokalnih samouprava i socijalnih partnera proizvoditi kompetentan stručan kadar, spreman da odgovori zahtjevima tržišta i potpomogne razvoj opština u pravcu koji omogućavaju njihovi prirodni i ekonomski potencijali.
Visoko obrazovanje
Usvajanjem novog Zakona o visokom obrazovanju 2003. godine u Crnoj Gori je omogućeno usaglašavanje sistema sa evropskim tendencijama u visokom obrazovanju na principima Bolonjske deklaracije i Lisabonske konvencije. Primjena principa Bolonjske deklaracije je na prvoj godini studija na svim fakultetima započela akademske 2004/05 godine.
Visoko obrazovanje u Beranama je organizovano od strane sljedećih visokoškolskih ustanova: Fakultet za menadžment u saobraćaju i komunikacijama, Medicinski fakultet –Visoka medicinska škola, Filozofski fakultet - Odsjek za obrazovanje učitelja i Studijski program za engleski jezik, Elektrotehnički fakultet - Studije primijenjenog računarstva.
Kada je riječ o broju studenata, kadrovskoj, prostornoj i tehničkoj situaciji, podaci su prikazani tabelarno (Tabela br. 4).
Tabela 4. Broj studenata, prostorna, tehnička i kadrovska opremljenost visokoobrazovnih institucija
Redni broj
Naziv Broj studenata
Površina Nastavno osoblje Tehnička opremljenos
t1. Visoka medicinska
škola208 Nemaju svoje
prostorije, nalaze se u zgradi
Crvenog krsta.
50 profesora VSS 7 računara
2. Fakultet za menadžment u
saobraćaju i komunikacijama
166 1350 m2 38 profesora 30 računara i ostali
neophodni sadržaji
3. Odsjek za obrazovanje učitelja
68 100 m2, koriste iste prostorije sa
Studijskim programom za engleski jezik
40 profesora VSS-profesori sa Fakulteta
u Nikšiću
1 računar koji koriste zajedno
saStudijskim programom za engleski
jezik4. Studijski program
za engleski jezik35 100 m2 25 profesora VSS -
profesori sa Fakulteta u Nikšiću
1 računar
Visokoškolske ustanove na području opštine Berane ne posjeduju sportske objekte, već za svoje potrebe koriste sale i poligone u vlasništvu drugih ustanova ili JP Sportski centar.
14
Obrazovanje i osposobljavanje odraslih
U 2005. godini usvojena je Strategija obrazovanja odraslih 2005-2015, kojom se definišu prioritetni ciljevi, kojima će se stvoriti preduslovi da Crna Gora, u određenom periodu postane društvo koje uči, ciljevi koji podržavaju razvoj tržišne ekonomije (u skladu sa Agendom ekonomskih reformi za Crnu Goru) i povećavaju socijalno uključivanje, doprinoseći na taj način smanjenju nezaposlenosti i siromaštva. U posljednjih pet godina, u Crnoj Gori je vidljiv napredak u ovoj oblasti (npr. 74 usvojena programa za zanimanja i 35 akreditovanih programa). Međutim, još je nedovoljno razvijena svijest kako pojedinaca, tako i preduzeća, o potrebi ulaganja u znanje, vještine i kompetencije, a pri tom postoji i znatna razlika između pojedinih regiona Crne Gore.
Ipak, potrebno je naglasiti da u tom pogledu prednjači Srednja stručna škola Vukadin Vukadinović, koja ima tradiciju obrazovanja odraslih i licencu za rad sa odraslima, trenutno za sedam programa (pomoćni stolar, stolar za namještaj, građevinski stolar, tapetar, proizvođač rezane građe, pomoćnik u preradi drveta i hidrotermičar drveta), a namjeravaju da prošire licencu i za druge programe za koje imaju kadrovske i materijalne uslove. Gimnazija, uglavnom u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje Crne Gore (ZZZCG), Biro rada Berane, izvodi programe i kurseve za odrasle (kursevi engleskog jezika i kurs za poslovne sekretare), a u saradnji sa Turističkom organizacijom priprema Program za recepcionere i turistički vodiče.
U Beranama postoji i Centar za obuku, čiji je suosnivač ZZZCG. U okviru Centra nude se obuke u oblasti drvoprerade, tačnije obuke za zanimanja: pomoćni stolar, građevinski stolar, stolar za namještaj, tapetar, lakirer, izrađivač suvenira. Takođe, u Centru za obuku Berane nezaposleni se mogu obučiti za keramičara, zidara, tesara i postavljanje termoizolacije.
Osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih
Podaci o ulaganju preduzeća i zaposlenih u znanje, vještine – obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje na lokalnom nivou nijesu na razpolaganju. Za sada u tom pogledu određene informacije nudi samo ZZZCG kroz rezultate Ankete poslodavaca. U 2009. godini prema podacima ove ankete, u Beranama obuku i usavršavanje svojih zaposlenih organizovala su samo dva poslodavaca i to za rad na računaru i za engleski jezik. Broj zaposlenih lica obučenih od strane poslodavaca obuhvaćenih uzorkom za sticanje posebnih znanja i vještina predstavlja samo 0,46% ukupnog broja zaposlenih obuhvaćenih uzorkom3.
2.2.4 Zdravstveni sistem
U skladu sa Zakonom o zdravstvenoj zaštiti i Zakonom o zdravstvenom osiguranju, sistem zdravstva Crne Gore organizovan je na tri nivoa:
- primarni, kojeg čine domovi zdravlja, u kojima je nosilac zdravstvene zaštite izabrani doktor u ambulanti, odnosno timovi izabranih doktora,
- sekundarni, kojeg čine opšte i specijalne bolnice, gdje se zdravstvena zaštita obezbjeđuje preko specijalističkih ambulanti i bolničkih postelja,
- tercijarni, kojeg čine Klinički centar Crne Gore i Institut za javno zdravlje. Na području opštine Berane, zdravstvenu zaštitu građanima pružaju JZU Opšta bolnica Dr Branko Zogović i JZU Dom zdravlja Dr Nika Labović.
3 Anketa poslodavca, rezultati istraživanja 2009/2010, ZZZCG Biro rada Berane, februar 2010
15
Kada je riječ o kadrovskoj i prostornoj situaciji, JZU Opšta bolnica Dr Branko Zogović raspolaže sa osnovnom zgradom (7357 m2), Aneksom od 1550 m2, Infektivnim odjeljenjem od 420 m2 i objektom za potrebe zajedničke službe (420 m2). Od ukupno 346 zaposlenih, ljekara specijalista ima 41, specijalizanata 12, tehničara sa VII SSS 16, tehničara sa IV SSS 185 i 92 zaposlena kao nemedicinsko osoblje.
JZU Dom zdravlja Dr Nika Labović za obavljanje svoje djelatnosti koristi četiri objekta: glavni objekat (1438 m2), objekat Centra za reproduktivno zdravlje (250 m2), objekat Zdravstvene stanice Petnjica i stari objekat (170 m2) u kom funkcioniše više centara. Govoreći o kadrovskoj strukturi, od 119 stalno zaposlenih i 18 zaposlenih na određeno vrijeme, 40 je doktora medicine, 7 nemedicinskih radnika sa VII SSS, 4 tehničara sa VII SSS, 2 nemedicinska radnika sa VI SSS, 7 zdravstvenih radnika sa VI SSS, 69 zdravstvenih radnika sa IV SSS i 8 nemedicinskih radnika sa IV SSS.
Timovi izabranih doktora, centri i jedinice za podršku Doma zdravlja građanima opštine Berane, tokom 2011. godine, ukupno su pružili 576.677 usluga iz oblasti primarne zdravstvene zaštite. Programe u savjetovalištima prošlo je 1.686 polaznika. Značajan porast broja pruženih usluga ostvarili su Izabrani doktori za odrasle (37.32%), Jedinica za sanitetski prevoz (37.05%) i Izabrani doktori za djecu (23.65%). Prosječno, svakog dana 2011.godine, zaposleni Doma zdravlja građanima opštine Berane pružili su 1.580 usluga primarne zdravstvene zaštite.
U privatnom sektoru, djelatnošću iz domena primarne zdravstvene zaštite bavi se veći broj privatnih ordinacija, poliklinika, stomatoloških ordinacija i privatnih apoteka.
2.2.5 Socijalno staranje (zaštita)
Nacionalnom strategijom zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa Crne Gore za period 2008-2011. definisani su ciljevi u oblasti socijalne inkluzije i socijalne kohezije u skladu sa smjernicama politike zapošljavanja Evropske unije. U okviru nove Evropske strategije za pametan, održiv i inkluzivan rast (EVROPA 2020) jedna od smjernica zapošljavanja odnosi se na podsticanje socijalne inkluzije i suzbijanje siromaštva.
Da bi se spriječila socijalna isključenost, ojačali ljudski resursi i podstaklo učešće na tržištu rada, treba unaprijediti sisteme socijalne zaštite, cjeloživotno učenje i aktivne politike inkluzije u cilju otvaranja mogućnosti za ljude u različitim životnim dobima i zaštititi ih od rizika isključivanja.
Glavna ustanova u ovoj oblasti socijalne zaštite je JU Centar za socijalni rad za opštine Berane i Andrijevicu. Osnovne funkcije ove ustanove su: neposredno ostvarivanje socijalne zaštite, ostvarivanje funkcije starateljstva, praćenje i proučavanje socijalnih potreba i problema, prevencija, planiranje i programiranje socijalne zaštite i koordiniranje aktivnosti u ovoj oblasti.
Korisnici socijalnih davanja
Prema podacima JU Centar za socijalni rad za opštine Berane i Andrijevicu na dan 18.11.2011.god broj korisnika je bio sljedeći:
Broj korisnika MOP-a = 1.435 korisnikaBroj korisnika DD = 1.072 (broj djece 2.180)Broj korisnika t.njege i pomoći = 548 korisnikaBroj korisnika lične invalidnine = 102 korisnika
16
Broj porodilja sa Biroa rada = 217 porodiljaBroj porodilja iz radnog odnosa = 55 porodilja
Slika 6. Broj korisnika MOPa u Beranama za period 2006-2010
Izvor: Ministarstvo rada i socijalnog staranja
Ukoliko uzmemo obuhvat stanovništva materijalnim obezbjedjenjem porodice (MOP), kao jedan od bitnih indikatora siromaštva, onda podaci Ministarstva rada i socijalnog staranja (MRSS) pokazuju da u Beranama materijalno obezbjedjenje porodica prima oko 1.360 porodica (sa približno 4.450 članova). Korisnici MOP-a u Beranama čine 10,2% ukupnog broja korisnika na nivou Crne Gore.
Broj korisnika MOP-a u Beranama konstantno raste, pri čemu je u periodu od decembra 2009. godine do maja 2010. godine broj korisnika MOP-a porastao za 3,6%.Strategija zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa opštine Berane 2011-201Lica koja su duže vremena nezaposlena su visoko izložena riziku od siromaštva i društvene isključenosti. Naime, istraživanje pokazuje da se čak 89% domaćinstava čiji su članovi dugoročno nezaposleni suočava sa različitim stepenom poteškoća. Medju dugotrajno nezaposlenim licima često se nalaze lica starija od 50 godina i manje obrazovani.4
Na Birou rada Berane dugoročno nezaposleni čine 57,7 % svih registrovano nezaposlenih osoba i 52,8% svih nezaposlenih žena.
Romi, Aškalije i Egipćani (RAE)
RAE populacija je u Crnoj Gori prepoznata kao jedna od najugroženijih grupa po pitanju socijalne isključenosti i kao populacija koja živi u ekstremnom siromaštvu. Stopa siromaštva populacije RAE je 36%, a 14% domaćinstava RAE su društveno isključena.5
Prema podacima MONSTATA, u Beranama živi 669 pripadnika RAE populacije, što5predstavlja 6,7% od ukupne populacije RAE u Crnoj Gori (9.934)6.
Na drugoj strani, prema rezultatima ankete koju je sproveo Centar za socijalni rad, u opštini Berane živi 67 porodica sa 352 člana.7 Prema podacima Centra za socijalni rad oko 70% porodica RAE populacije bavi se neprijavljenim radom ili sivom ekonomijom. Takodje, 52 porodice su korisnici MOP-a, a 30 porodica su korisnici dječijih dodataka.
SPORT
4 Nacionalni izvještaj o razvoju po mjeri čovjeka – 2009.godina, Crna Gora društvo za svakoga, UNDP5 Nacionalni izvještaj o razvoju po mjeri čovjeka – 2009.godina, Crna Gora društvo za svakoga, UNDP6 MONSTAT, Baza podataka RAE populacije u Crnoj Gori, oktobar 2008 g7 Anketa sproveđena od strane stručnih radnika CSR Berana u 2009.godini
17
JP Sportski centar
Preduzeće čuva, gazduje i održava Halu sportova, Košarkaški stadion i Fudbalski stadion sa pratećim objektima. Pored navedenog, preduzeće pruža usluge svim sportskim organizacijama oko organizovanja sportskih manifestacija, trenažnog procesa i svih drugih programa rada u vezi bavljenja sportskom djelatnošću.
Svoju osnovnu javnu funkciju JP Sportski Centar sprovodi kroz: pružanje usluga u oblasti sporta i sportskih rekreacija, pružanje usluga takmičarskom sportu za organizovanje sportskih manifestacija, priredbi i treninga, pružanje usluga građanima i radnim kolektivima u obavljanju sportsko rekreativnih aktivnosti i organizovanju kulturnih i javnih priredbi.
Preduzeće gazduje sa sljedećim objektima:
1. Fudbalski stadion Vlasnik : Opština Berane – predat na upravljanje JP Sportski centar, Berane Godina izgradnje 1979. Lokacija : Uži centar grada neposredno uz JU OŠ Vuk Karadžić Površina : Glavni fudbalski teren 7,800 m2
Atletska staza 2,200 m2
Pod tribinski prostor 5,200 m2
Travnate površine sjever-jug 800 m2
Ukupno 16,000 m2
Stanje, struktura i kvalitet: Sem glavnog terena koji se nalazi u odličnom stanju, ostale strukture stadiona su u lošem stanju, tako da je potrebna rekonstrukcija tribina i podtribinskog prostora, da bi se mogli zadovoljiti standardi za održavanje sportskih takmičenja.
2. Hala sportova Vlasnik : Opština Berane – predat na upotrebu JP Sportski centar BeraneGodina izgradnje : 1979.Lokacija : Uži centar grada ispod Jasikovca.Površina : 3,500 m2
Stanje, struktura i kvalitet: Hala sportova trenutno nije u funkciji, tako da bez potrebne rekonstrukcije krovne konstrukcije ne može da obezbijedi ni minimum uslova za održavanje sportsko-rekreativnih i kulturnih manifestacija.
3. Košarkaški stadionVlasnik : Opština Berane – Predat na upotrebu JP Sportski centar BeraneGodina izgradnje : 1960.Lokacija : Centar gradaPovršina : 2,500 m2
Stanje, struktura i kvalitet: Stadion je u jako lošem stanju, tako da jedva zadovoljava minimum standarda za organizaciju sportsko rekreativnih aktivnosti.
4. Planinarski dom – Suvodo – Kurikuće
18
Vlasnik : Opština Berane Objekat rekonstruisan i stavljen u funkciju : 2011 godine Lokacija : Kurikuće Površina : Približno 200m2
Sportski objekti u izgradnji :
1. Nova sportska dvorana - Vlasnik Opština Berane Završetak radova planiran do 2013.godine Lokacija: Uži centar grada pored Fudbalskog stadiona Površina: 4.000 m2
2. Izgradnja dva nova fudbalska terena – od kojih je jedan sa vještačkom /sintetičkom/ travom završenUkupne površine: 7,500 m2
Drugi fudbalski teren sa prirodnom travom, završetak radova se planira2012.godini – površine 7,500 m2.Oba terena se nalaze u blizini gradskog fudbalskog stadiona.
Privatnom inicijativom izgradjena su :
1. Dva teniska terena Površine blizu 500 m2
Nalaze se pored gradske zaobilaznice. 2. Balon sala
Površine: 1.200 m2
Nalazi se u neposrednoj blizini gradskog fudbalskog stadiona.
Sportski kolektivi
Na teritoriji opštine Berane registrovan je 41 sportski klub koji obuhvata 17 sportskih grana (Tabela br. 5).
Od 41 sportske organizacije njih 7 svoju aktivnost realizuje povremeno ili sezonski, dok su ostale aktivne u svom radu i redovno se pojavljuju na takmičenjima koja organizuju nacionalni sportski savezi.
Tabela br. 5 Broj sportskih klubova po sportskim granama.
R.br. Sportska grana Brojklubova
1. Stoni tenis 2
2. Rukomet 4
3. Košarka 3
4. Odbojka 1
5. Fudbal 5
6. Streljaštvo 2
7. Ribolov 1
8. Tenis 3
19
9. Boks 2
10. Atletika 3
11. Biciklizam 1
12. Triatlon 1
13. Karate (sa izvedenim bor. disc.) 7
14. Šah 1
15. Džudo 1
16. Planinarenje 3
17. Body Building 1
U svim klubovima trenira 717 djece obuhvaćeno sportskim školama, 1.125 registrovanih takmičara kod nacionalnih sportskih saveza i 692 aktivna člana, od kojih će većina u bliskoj budućnosti takođe biti registrovani članovi što ukupno čini 2.534 djece i omladine koja su obuhvaćena aktivnim sportskim treningom. Sa njima radi 98 kvalifikovanih trenera od kojih 32 profesora ili nastavnika fizičke kulture i 64 trenera sa položenom trenerskom licencom kod nadležnog sportskog saveza.
KULTURA
JU Centar za kulturu
Dom kulture, osnovan je 1960. godine, a 1973. prerastao u JU Centar za kulturu. Osnivač JU Centra za kulturu je lokalna samouprava. U njegovom sastavu je više organizacionih jedinica, bibliotekarska, muzička, scensko-izvođačka, pozorišna. Govoreći o prostornim kapacitetima raspolaže sa 568 m².
Pored obavljanja osnovnih djelatnosti, u posljednjih pet godina, sa više od stotinu kulturnih programa u jednoj godini, u stalnoj službi svoje misije, predstavljajući različite vidove umjetničkog izraza, JU Centar za kulturu organizuje i nekoliko tradicionalnih manifestacija: Beransko kulturno ljeto, Polimske književne staze, Beransku liru, Smotru recitatora, Ljetnju diplomatsku školu Gavro Vuković, Dane dijaspore u Petnjici, Radijski festival Crne Gore. Centar je pokrenuo i izdavačku djelatnost, objavljujući više knjiga, kao i TOKOVE - časopis za društvena, naučna i književna pitanja.
JU Polimski muzej
Polimski muzej u Beranama osnovanje 1955. godine, kao regionalni muzej kompleksnog tipa za teritoriju Gornjeg Polimlja, sa opštinama: Berane, Plav, Andrijevicu,Rožaje i Bijelo Polje.
Zgrada u kojoj je danas smješten Muzej podignuta je početkom XX vijeka za potrebe Trezvenjačke omladine i Sokolskog društva. Muzej posjeduje sljedeće zbirke: arheološku, etnografsku, umjetničku, numizmatičku, heraldičku, prirodnjačku i zbirku fotografija. U navedenim zbirkama registrovano je, prema postojećoj dokumentaciji, više od 7500 muzejskih predmeta. Arheološka zbirka sadrži oružje, oruđe, keramiku i nakit iz neolitskog,ilirskog i rimskog perioda. U fondu se nalazi veoma vrijedni materijal sa neolitskog lokaliteta Beran-krša. Figurine i keramika različitih oblika i načina ukrašavanja, pokazuje da je kultura sa ovog lokaliteta srodna sa Vinčanskom kulturom. Takođe se mogu zapaziti i elementi sa Primorja, što neolitu Polimlja daje
20
posebno obilježje. Interesantne su i ranohrišćanske ploče iz crkve u Budimlju. Ilirska epoha je zastupljena raznovrsnim primjercima oružja i oruđa. Posebnu vrijednost arheološke zbirke čini trinaest eksponata od ćilibara sapredstavama lova iz Lisijevog polja.U Polimskom muzeju se nalazi pancir košulja, slučajno iskopana kod Berana,u mjestu zvanom Donja Ržanica. Teška je 18,5 kg, a pretpostavlja se da je iz vremena krstaških ratova.U muzeju je izloženo i nekoliko rimskih nadgrobnih spomenika sa očuvanim natpisima, ostaci srednjovjekovnog toplovoda, freske iz manastira Ćelije i Študikova.Vrijedna etnografska zbirka sadrži: nošnje, nakit, proizvodna sredstva i predmete za svakodnevnu upotrebu stanovnika ovog kraja. U postavci se nalaze i radovi istaknutih akademskih slikara iz Berana.
U muzeju radi 16 radnika: 6kustosa sa VII SSS, 4 muzejskih tehničara sa IV SSS i 8 radnika na obezbjeđenju i održavanju muzeja.Muzej se nalazi u zgradi Doma trezvenosti u Beranama, a raspolaže sa odgovarajućim prostornim kapacitetima sa tendencijom proširenja.
Tehnički je dosta dobro opremljen mada nedostaje nešto opreme i konzervatorska radionica. Bavi se sljedećim poslovima:
- sakupljanje, čuvanje, zaštita, istraživanje, stručna i naučna obrada, dokumentovanje, sistematizacija u zbirke, prezentacija, konzervacija i valorizacija muzejskog materijala i lokaliteta, kao i publikovanje rezultata ove djelatnosti:
- organizuje povremene i stalne izložbe, stručne skupove i druge aktivnosti iz domena svoje djelatnosti;
- vrši naučno-istraživački rad,- prikupla, obrađuje i čuva muzejsku grašu sa teritorije Gornjeg polimlja- vrši zaštitu pokretnih, nepokretnih i nematerijalnih kulturnih dobara na teritoriji polimlja,- vrši i druge poslove u skladu sa zakonom.
Glavne kulturne i sportske manifestacije
Prema podacima Turističke organizacije Berana, u glavne prirodne atrakcije mogu se ubrojati: zona Suvodo-Šiška, Župan pećina na Bjelasici, Revir na Limu, rijeka Popča i jezera: Pešića jezero, Veliko i Malo Ursulovačko jezero i Veliko i Malo Šiško jezero, sva na Bjelasici. Od manifestacija je vrijedno pomena Bogojavljansko kupanje i Limska regata.(vidi Anex).
2.3 Ekonomsko-proizvodni sistem
Procjenjuje se da beranska privreda čini oko 2-3% ukupnog crnogorskog bruto domaćeg proizvoda (BDP), odnosno oko 14% ukupnog BDP-a sjevernog regiona Crne Gore.8
2.3.1 Industrija i usluge
8 Institut za strateske studije i projekcije, Podgorica
21
U cijelom svijetu postoji opšti trend uključivanja lokalnih vlasti u programe planiranja i podsticaja ukupnog razvoja. Taj proces nije zaobišao ni Crnu Goru koja sve više daje prioriteta decentralizaciji i pitanjima razoja opština. Po Zakonu o lokalnoj samoupravi, opštine su dužne da donose razvojne planove i programe, kao i da se bave poslovima razvoja preduzetništva i ekonomske promocije. Pored zakonske regulative, očekivanja građana i lokalnih poslovnih ljudi na teritoriji opština su da se nešto korisno učini na poboljšanju ekonomskih prilika generalno, a posebno na povećanju zaposlenosti i privlačenju stranih investicija.
Opština Berane je jedna od najsiromašnijih opština u Crnoj Gori. Berane, bivši industrijski grad, bio je jedan od najrazvijenijih centara u regionu sa uspješnom proizvodnjom celuloze i papira, dok je danas industrijska proizvodnja veoma mala, jer su mnoga preduzeća u poslednjih 10 godina prestala da rade. U ranijem periodu mnoga poljoprivredna domaćinstva su preseljena sa sela u grad zbog industrijalizacije, tako da je poljoprivreda bila zanemarena, selo zapostavljeno, a industrija ugašena, pa većina stanovnika teško živi. U poslednje vrijeme otvoreno je mnogo privatnih preduzeća uglavnom na bazi trgovine i ugostiteljstva. Proizvodnih kapaciteta je veoma malo.
Prema Indeksu razvijenosti opština, opština Berane zauzima 15 mjesto od ukupno 21 opštine u Crnoj Gori. Vrijednost indeksa za opštinu Berane je 62,95, što znači da opština Berane za približno 37 poena (37,05%) zaostaje za prosjekom Crne Gore (Slika br. 7).Lokalni razvoj može biti definisan kao kreiranje uslova za ukupni razvoj privrede. Lokalni razvoj se takođe može odnositi na osnovu za stvaranje bogatstva i dobrobiti za stanovnike date lokalne zajednice, a time i za unaprijeđenje kvaliteta života kroz povećanje zaposlenosti, realnih zarada, vrijednosti lične imovine, obima i kvaliteta usluga lokalnih vlasti i javnih institucija.
Slika br. 7 Indeks razvijenosti opština (Crna Gora =100)
Izvor: Strategija regionalnog razvoja Crne Gore 2010-2015. godine
U Beranama funkcioniše nekoliko međunarodnih organizacija preko svojih predstavništava. Svaka od njih doprinosi razvoju društva i države u cjelini kroz projekte koje organizuju u tom cilju, što predstavlja značajan izvor finansiranja za lokalne samouprave.
Uočavajući privredne potrebe, kao i potrebu planiranja urbanog razvoja posebne namjene usmjerenih na privlačenje novih investicija, opština Berane je u saradnji sa Ministarstvom ekonomije uradila Program za
22
podsticanje preduzetništva kroz formiranje Biznis zone Rudeš. U biznis zoni će se obezbijediti prostor za mala i srednja preduzeća, skladišne kapacitete, biznis inkubatore i druge sadržaje.
Struktura preduzeća
U Beranama je u 2011. godini bilo registrovano 1.457 preduzeća (Tabela br. 6), što čini blizu 5.3% ukupnog broja preduzeća u Crnoj Gori (Centralni registar Privrednog suda, CRPS). U privredi Berana najznačajnije djelatnosti predstavljaju trgovina, prerađivačka industrija i saobraćaj.
Tabela br. 6 Podjela preduzeća prema djelatnostima
R.br Porijeklo kapitala Ukupno1. Poljuprivreda,stočarstvo,šumarstvo i vodoprivreda 292. Ribarstvo 23. Vađenje ruda i kamena 84. Proizvodnja i prerađivacka industrija 181 5. Proizvodnja el.energije,gasa i vode 26. Građevinarstvo 357. Trgovina na velikoi malo i opravka 5858. Hoteli,restorani,barovi 1699. Saobraćaj,skladištenje i veze 27210. Finansijsko posredovanje 211. Aktivnosti u vezi sa nekretninama,iznajmljivanje i posl.akt. 3112. Državna uprava i socijalno osiguranje 813. Obrazovanje 2314. Zdravstveni i socijalni rad 3115. Ostale komunalne,društvene i lične usluge 79
UKUPNO 1457
Izvor: Podaci Centralnog registra Privrednog suda Podgorica na dan 14.11.2011.god
Posmatrano po broju preduzeća, njihova struktura po sektorima pokazuje da je najveći broj registrovanih preduzeća angažovan u djelatnosti usluga - uključujući trgovinu (81,9%), zatim u industriji - 13,5% (u prerađivačkoj industriji je angažovano 12,7% ukupnog broja registrovanih preduzeća). U poljoprivredi je angažovano 1,9% , dok je u sektoru građevinarstva 2,8% od ukupnog broja preduzeća.
Slika br. 8 Porijeklo kapitala
Porijeklo kapitalaPoljuprivreda,stočarstvo,šumarstvo ivodoprivreda
Ribarstvo
Vađenje ruda i kamena
Proizvodnja i prerađivacka industrija
Proizvodnja el.energije,gasa i vode
Građevinarstvo
Trgovina na velikoi malo i opravka
Hoteli,restorani,barovi
Saobraćaj,skladištenje i veze
Finansijsko posredovanje
Aktivnosti u vezi sanekretninama,iznajmljivanje i posl.akt.
Državna uprava i socijalno osiguranje
Obrazovanje
Zdravstveni i socijalni rad
Ostale komunalne,društvene i lične usluge
23
Izvor: MONSTAT, Statistički godišnjak 2009.godine
Proces privatizacije i osnivanja novih preduzeća promijenio je u poslednjih 15 godina njihovu vlasničku strukturu.
Tabela br. 7 Preduzeća prema obliku organizacije (aktivna na dan 14.11.2011.)
R.br Oblik društva Ukupno Status1. PREDUZETNIK (P) 793 Aktivan2. DOO 526 Aktivan3. AD 20 Aktivan4. KD 0 Aktivan5. OD 29 Aktivan6. DIO STRANOG DRUŠTVA (DSD) 10 Aktivan7. NVO 5 Aktivan8. USTANOVA (UST) 65 Aktivan9. ZADRUGA (ZAD) 9 Aktivan10. INVESTICIONI FONDOVI (FONDOVI) 0 Aktivan11. OSTALI OBLICI OBAVLJANJA
PRIVREDNE DJELATNOSTI (OST)0 Aktivan
SVEGA 1457Izvor: Podaci Centralnog registra Privrednog suda Podgorica
U periodu od 2001. godine djelatnosti hoteli i restorani i aktivnosti vezane za nekretnine ostvaruju rast u pogledu broja registrovanih preduzeća. Ukupan broj registrovanih preduzeća u posmatranom periodu je porastao sa 250 na 1.457 preduzeća, što predstavlja rast od 403,6%. U posmatranom periodu, u prosjeku se registrovalo 126 preduzeća godišnje. Ukupan broj registrovanih preduzetnika u opštini Berane prema podacima CRPS-a je iznosio 783.
Na drugoj strani, prema podacima Poreske uprave, od ukupnog broja registrovanih preduzeća i preduzetnika u 2009. godini, 51,5% ukupnog broja registrovanih preduzeća je u zakonskom roku izmirivalo sve obaveze po osnovu poreza i doprinosa, dok je udio preduzetnika koji u zakonskom roku izmiruju poreze i doprinose 11,1%.
Tabela br.8 i Slika br.9 Broj malih i srednjih preduzeća u opštini Berane koja na vrijeme izmiruju obaveze po osnovu poreza i doprinosa u 2009.godini.
Preduzetnici 87Mikro preduzeća 225Mala preduzeća 40Srednja preduzeća 15
Izvor: Poreska uprava
24
2.3.2 Poljoprivreda
Ukupno raspoloživo poljoprivredno zemljište u opštini Berane iznosi 25.475 ha, a površina korišćenog zemljišta je 21.870 ha, što čini 85,8% raspoloživog poljoprivrednog zemljišta. U strukturi korišćenog zemljišta, dominantno mjesto zauzimaju pašnjaci 21.114 ha, oranice 328ha, okućnice 228 ha, rasadnici 121ha i voćnjaci 79ha.
Poljoprivredna proizvodnja u opštini Berane čini značajan dio ukupne poljoprivredne proizvodnje uCrnoj Gori. U poljoprivrednoj proizvodnji, relativno najveći prinos se ostvaruje u proizvodnji voća, krmnog bilja i žita, kako je prikazano na sl.
Prema podacima iz popisa poljoprivrede (2010), od 9991 domaćinstava u Beranama, broj poljoprivrednih domaćinstava u opštini Berane je 4509, što predstavlja 9,3% ukupnog broja poljoprivrednih domaćinstava u Crnoj Gori. Po broju poljoprivrednih domaćinstava Berane se nalazi na četvrtom mjestu. U periodu od 2003. godine do 2010. godine broj poljoprivrednih domaćinstava je porastao za 7,6%.
Slika br. 10. Doprinos poljoprivredne proizvodnje u Beranama ukupnoj poljoprivrednoj proizvodnjiCrne Gore
Izvor: MONSTAT –Statistički godišnjak 2009.
7 Izvor: Institut za strateske studije i projekcije, PodgoricaMonstat – Popis 2011.
Opština Berane raspolaže s kvalitetnim poljoprivrednim zemljištem, pa je proizvodnja usmjerena na uzgoj stoke, a dijelom i voćarstvo. Zastupljeno je gajenje kontinentalnog voća i povrća, kao i žitarica, silažnog kukuruza. Najzastupljenije vrste kontinentalonog voća su šljiva, jabuka, kruška. Na lokaciji Buče, nalazi se pogon za preradu voća i za proizvodnju voćnih sokova, međutim još nije pušten u rad, usljed neizmirenih obaveza prema EPCG. Plantažno voćarstvo je malo zastupljeno, a glavni problem predstavlja nedostatak otkupa. U dijelu šumskih plodova i ljekovitog bilja dominira borovnica, lincura, pečurke, šumska jagoda. Otkup borovnice je prilično dobro organizovan od strane lokalnih otkupljivača. Inače, opština planira izgradnju distributivnog centra koji će služiti za ogranizovaniji otkup i dalju preradu šumskih plodova. Trenutno su otkupne cijene relativno niske, a prerade i finalizacije proizvodnje nema, pa se glavna sirovina izvozi.
Kako u strukturi poljoprivrednih površina dominiraju prirodne livade i pašnjaci, stočarstvo predstavljanajvažniji vid poljoprivredne proizvodnje. Uglavnom je riječ o ovčarstvu i govedarstvu. Bitno je napomenuti da postoji mljekara Zora koja radi smanjenim kapacitetom. Privatizovanjem fabrike stvoriće se uslovi za podsticaj lokalnom stanovništvu da se bave stočarstvom. Međutim, daljem razvoju stočarstva prijeti migracija stanovništva sa sela u grad, kao i slaba finansijska podrška jačanju proizvodnje (Mapa resursa, 2011).
2.3.3 Turizam
Razvoj turizma na području opštine Berane je stagnirao u poslednje vrijeme. Jedan od razloga su dešavanja u okruženju posljednjih decenija. Berane je do tada bilo prepoznatljivo po tranzitnom turizmu, a turistička
25
kretanja su u tom periodu preusmjerena na druge turističke destinacije. Međutim, i nakon okončanja pomenutih dešavanja u okruženju, u Beranama se ugasilo HTP Berane koje je raspolagalo sa skoro 400 smještajnih jedinica. Taj nedostatak materijalne baze za razvoj turizma koji se odnosi na receptivne kapacitete, evidentan je i danas, mada se posljednjih godina poboljšao otvaranjem privatnih hotela (malih hotela), kao i jednog prenoćišta. Ukupan broj ležaja u svim oblicima smještaja je 125.
Naša opština, osim prirodnih turističkih motiva posjeduje i kulturne, koji su još uvijek nedovoljno valorizovani.
Tabele i Slika : Uporedni prikaz broja gostiju i ostvarenih noćenja za 2006.-2010.godinu.
BROJ GOSTIJU
2006. godina 2010. godina
Domaći Strani Ukupno Domaći Strani Ukupno Index
1.212 493 1.705 950 873 1.823 107
BROJ OSTVARENIH NOĆENJA
2006. godina 2010. godina
Domaći Strani Ukupno Domaći Strani Ukupno Index
1.631 696 2.327 1.307 1.207 2.514 109
Broj ostvarenih noćenja
0
200
400
600
800
1,000
1,200
1,400
1,600
1,800
2,000
2,200
2,400
2,600
Domaći Strani Ukupno Domaći Strani Ukupno
2006. godina 2010. godina
Analize turističkog prometa ukazuju da u strukturi gostiju dominiraju domaći gosti, prosječno zadržavanje gostiju je 1,3 dana, a iskorišćenost smještajnog kapaciteta na godišnjem nivou je 10%.
Opština Berane ima uslova za razvoj različitih vidova turizma, među kojima su i oni za kojima je potražnja na turističkom tržištu, kao npr. eko-turizam u svim njegovim oblicima (seoski, agroturizam, turizam u
26
nacionalnim parkovima). Eko-turizam je podkomponenta u oblasti održivog turizma. Vlada Crne Gore je definisala razvoj održivog turizma kao jedan od prioriteta u ukupnom razvoju privrede. Shodno strateškim dokumentima, Crna Gora će razvijati održivi turizam na čitavom svom prostoru. Ali, Sjeverna regija, gdje se nalazi i naša opština, nudi posebne uslove i mogućnosti: očuvane i pristupačne planine, starinska sela, šume, pećine, jezera, domaće proizvode, folklor. Iako područje beranske opštine ima uslova za razvoj planinskog turizma, koji je najtipičniji i najmasovniji oblik kontinentalnog turizma, akcenat treba staviti na razvoj planinskog turizma u ljetnjem periodu godine. Tu bi poljoprivreda mogla da bude elementarna baza budućeg razvoja turizma ove oblasti.
Opština Berane treba da bude prepoznata na turističkom tržištu po svojoj sačuvanoj prirodi, zdravoj hrani, odnosno po turističkim proizvodima koji se mogu razvijati u skladu sa tim, i zadovoljavati specifične potrebe određenih segmenata tražnje (subtržišta: eko-turizam, izletnički turizam, kulturni, razne vrste sportskog turizma poput hikinga, bikinga itd.)
2.4 Saobraćaj i komunikacije i informacione i komunikacione tehnologije (ICT)
Razvijena infrastruktura je jedan od osnovnih preduslova kvalitetnog poslovnog okruženja. Stanje infrastrukture može da bude odlučujući faktor koji će opredeliti privrednika da investira ili odustane od planiranog ulaganja na određenoj teritoriji.
Putevi i saobraćaj
Postojeća mreža saobraćajnica u centru Berana nastala je spontano prateći razvoj grada. Aktuelna mreža saobraćajnica relativno zadovoljava potrebe Berana kao gradskog naselja. Veliki broj gradskih saobraćajnica je u potpunosti rekonstruisan i zadovoljava potrebe u skladu sa projektno tehničkom dokumentacijom i standardima za ovu vrstu saobraćajnica.
Međutim, i dalje je izražen problem parkiranja kao posledica nedostatka parking prostora, što dovodi do toga da vozači parkiraju svoja vozila na svim raspoloživim površinama u gradu i tako smanjuju bezbjednost učesnika u saobraćaju.
U narednom periodu potrebno je rekonstruisati pojedine saobraćajnice i urediti ih horizontalnom i vertikalnom signalizacijom.
Na području Opštine postoji 377 km kategorisanih lokalnih puteva, od čega je 205 km asfaltiranih puteva, a 172 km neasfaltiranih. Na području naše opštine je 600 km šumskih nekategorisanih puteva.Jedan dio ovih puteva je neophodno rekonstruisati i asfaltirati u narednom periodu.
Tabela br. 11 Lista magistralnih i regionalnih puteva
Br.Naziv sekcije Naziv puta
Oznaka puta
Magistralni (m)
Regionalni (m)
Ukupna dužina
(m)
1
BERANE
Ribarevina-Berane-Rožaje-Špiljani M-2 80.2
2 Barski most-Ribarevina M-21 22.25
3Kolašin-Mateševo- Andrijevica-Murino-Bjeluha M-9 96.523
4 Berane-Andrijevica R-2 15.978
5 Most Zeleni-Vuča R-7 28.4
6 Rožaje-Kula-Stubica R-8 23
27
7 Murino-Plav-Gusinje R-9 20.165
8 Berane-Stjenica-Kalače R-20 36.08
Dužina (m) 198.973 123.623 322.596
Elektro mreža, telekomunikacije, TV signal
Prostor opštine Berane je u potpunosti pokriven elektro mrežom. Kvalitet elektro mreže je relativno dobar, mada se na pojedinim seoskim područjima osjeća potreba za dodatnim investicijama u ovoj oblasti, a u cilju kvalitetnijeg napajanja električnom energijom.
Govoreći o stanju elektro preže, dužini vodova, broju i stanju trafostanica, navedi se sljedeće.
Dužina distributivnih 35 kV mreža
- vazdušne - 6.7 km- kablovski - 2.8 km35 kV vodovi, kako vazdušni, tako i kablovski, su u dobrom stanju.
Dužina distributivne 10 kV mreže
- vazdušne - 230 km- kablovske - 25 km
Dužina distributivne 0.4 kV mreže
- vazdušne - 1710 km- kablovske - 24 km
10 kV i 0.4 kV vodovi su u dosta lošem stanju. 70% 10 kV kablovskih vodova su u eksplotaciji više od 27 godina. Ograničena sredstva za investicione zahvate omogućavaju samo sanaciju potencijalnih kvarova.
Broj trafostanica 35/10 Kv
Opština Berane napaja se preko tri TS 35/10 kV: Berane I/Rudeš/ Berane II/Centar/Polica/Jaštak/.
TS Berane I je novo postrojenje, TS Berane II je postrojenje sa kojeg se napaja značajan broj potrošača gradskog područja. Kako ovo postrojenje radi pod maksimalnim opterećenjem, potrebno je izvršiti zamjenu jednog transformatora snage 4 MVA sa drugim, snage 8 MVA. Nakon toga bi se rasteretila postojeća trafostanica i stvorili uslovi za priključenje novih potrošača na ovaj objekat.
Broj trafostanica 10/04 Kv
Na području opštine Berane, Elektrodistribucija Berane napaja potrošače sa 192 trafostanica.
Obzirom da se prema sadašnjim potrbama za isporuku kvalitetne električne energije potrošačima ovaj broj trafostanica pokazao kao nedovoljan, postoji potreba za izgradnjom novih, prije svega radi poboljšanja naponskih prilika starih potrošača, a kasnije i mogućnosti priključenja novih potrošača.
28
Prostor Opštine je kvalitetno pokriven telefonskom mrežom gdje je registrovano 5967 korisnika fiksnih tel. brojeva. Kompletno područje Opštine je pokriveno signalom za mobilnu telefoniju i kvalitetnim radio i TV signalom.
Korišćenje interneta U 2010.godini registrovano je 1.315 korisnika ADSL, što čini 2,29 % ukupnog broja korisnika u Crnoj Gori (Mapa resursa 2011)
Slika br. 12 Broj korisnika ADSL u Crnoj Gori
Broj korisnika ADSL-a u 2010. godini
1,315
57,370
Berane Crna Gora
Broj korisnika interneta u opštini je u značajnom porastu, ali i dalje, zbog visokih cijena ovih usluga, internet nije dostupan mnogim građanima. U okviru Projekta ekonomskog razvoja koji se realizuje u saradnji sa USAID-om, u centru grada je omogućen besplatan pristup bežičnom internetu.
2.5 Životna sredina
2.5.1 Zemljište
Prema katastarskim podacima opština Berane, od ukupno raspoložive površine zemljišta, 65.518 ha, na obradivo zemljište otpada 22%, ostalog zemljišta ima 41%, dok šume pokrivaju prostor od 37%.
2.5.2 Mineralne sirovine
Bogatstvo u mineralnim resursima moglo bi da bude jedan od preduslova za razvoj privrede beranske opštine. U Mapi resursa su upravo mrki ugalj, opekarske gline, tehničko-građevinski kamen i šljunak i pijesak prepoznati kao glavni resursi/potencijali opštine Berane.
Ležišta i eksploatacija mineralnih sirovina:
Mrki ugaljJavlja se u beranskom i poličkom ugljenosnom i jezerskom basenu površine oko 30 i 12 km2, podijeljenog na četiri revira: Budimlja, Petnjik, Zagorje i Berane. Ukupne rezerve po dokumentaciji koja prati rudnik mrkog uglja Ivangrad – Berane su: geološke 157.933.410 t, a eksploatacione 18.511.870 t.Rude olova i cinka
29
Rudni reon planine Sjekirice (Strmošne bare) koja se nalazi 15 km južno od Berana po geološkim istraživanjima 1973-93. godine je jedno od najperspektivnijih ležišta rude olova i cinka, čije su procijenjene rezerve oko 16.500.000 t.Opekarske glinePoznati i istraženi lokaliteti opekarskih glina odgovarajućeg kvaliteta za proizvodnju opekarskih proizvoda su: Budimlja (Rosulj, Dublje i Dojkovice), Jasikovac i Jaštak-Polica površine 10+10+10 ha procijenjenih rezervi preko 6 000 000 m3 koje prati ugalj.Arhitektonsko-građevinski, ukrasni kamen i granitKanjon-korito rijeke Bistrice u dužini više od 15 km raspolaže sa granitnim kamenom sivo-zelenkasto tamne boje koja se može obrađivati kao mermer odnosno granit. Ispitivanja i istraživanja nijesu dovoljno izvršena.Šljunak i pijesakU koritu rijeke Lima, na većem broju lokaliteta, vrši se eksploatacija riječnog šljunka i pijeska od kojih su poznatija: Donja Ržanica, Pešca, Poda i Brzava, koja nijesu dovoljno definisana u dosadašnjem periodu, a za očekivati je da će buduća privatna inicijativa promijeniti postojeći odnos i valorizovati ga u funkciju održivog razvoja ovog kraja. Tokom 2009. godine iz korita rijeke Lim ukupno je eksploatisano 16.700 m³ šljunka i pijeska.
2.5.3 Upravljanje otpadom
Nastajanje otpada zavisi od stepena industrijskog razvoja, životnog standarda i načina života građana, socijalnog okruženja, potrošnje i ostalih parametara jedne lokalne zajednice. U Crnoj Gori, upravljanje otpadom je u nadležnosti jedinica lokalne samouprave, a svi poslovi sakupljanja, transporta i odlaganja otpada organizovani su u okviru javnih komunalnih preduzeca.
Usluge odlaganja čvrstog otpada u Beranama obezbjeđuje JP Komunalno. Dnevno se odloži oko 150 m3 čvrstog otpada. Čvrstim otpadom u opštini Berane se ne upravlja na adekvatan način, već se čvrsti komunalni otpad i dalje odlaže na postojećem gradskom smetlištu, Vasov do, na udaljenosti 3km od grada, na kojoj je predviđena izgradnja regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra.
Međutim, možemo konstatovati da se aktivnosti na pripremi projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije privode kraju, tako da su stvoreni preduslovi za izgradnju iste.
Strateškim master planom za upravljanje otpadom na republičkom nivou (2005), definisano je da se regionalna sanitarna deponija za opštine Plav, Andrijevicu, Berane i Rožaje nalazi u Beranama.
Izgradnjom regionalne sanitarne deponije, upravljanje otpadom u opštini Berane biće u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom, direktivama i standardima EU.
JP Komunalno
Kao što je već rečeno, poslovima upravljanja čvrstim otpadom se bavi JP Komunalno, Berane. U preduzeću je zaposleno 125 radnika, od čega 9 sa VSS, 15 sa VŠS, 33 SSS, 14 KV i 64 NK. Kada je riječ o prostornim kapacitetima, preduzeće raspolaže sa upravnom zgradom (148 m2), koja se sastoji iz osam kancelarija, i servisnim prostorom (radionice, kancelarije) sa 663 m2 ukupne površine. Govoreći o tehničkoj opremljenosti, preduzeće raspolaže sa tri smećara, tri autopodizača i još šest različitih vozila, koja su sva, iako funkcionalna, uglavnom dosta izraubovana, jer je riječ o vozilima starijeg datuma. Govoreći o sudovima za odlaganje otpada, JP Komunalno posjeduje 130 kanti različite zapremine, 248 kontejnera zapremine 1.1 m3, 100 kontejnera zapremine 5 m3, 350 metalnih buradi zapremine 0.2 m3 i osam betonskih kanti od 80 l.
30
2.5.4 Upravljanje vodama
Kroz područje opštine Berane protiče rijeka Lim sa svojim pritokama, u dužini od oko 20 km, od mjesta Rijeka Marsenića do mjesta Bioče ( desna obala ) i od mjesta Rijeka Marsenića do mosta na Brzavi ( lijeva obala ). Lim izvire iz Plavskog jezera. Sa desne strane u rijeku Lim ulijevaju se Šekularska rijeka, Kaludarska rijeka, Dapsićka rijeka i Lješnica, a sa lijeve strane Bistrica i Manastirska rijeka. Osim pomenutih rijeka, u Lim se ulijeva i veći broj potoka i sušica. Rijeka Lim sa svojim pritokama pripada Crnomorskom slivu, i odvodi oko 98 % vode sa teritorije opštine Berane.
Zbog velikih nagiba u koritima, Lim i njegove pritoke imaju karakter bujičastih rijeka, kod kojih je zastupljeno turbulentno kretanje i prenos velikih količina neorganskog i organskog materijala, kao što su šljunak, pijesak, kamenje, drveće i dr. Iz tih razloga, Lim i njegove pritoke karakterišu pojave čestih poplava, kada se Lim usled visokog vodostaja razlijeva po svojoj aluvijalnoj ravni, plavi je, potkopava obale, nanosi mnogo materijala i taloži ga po neregulisanom koritu. Potkopavanjem obala pravi velike štete na poljoprivrednim zemljištima, počev od Trepče do ulaza u Tifransku klisuru i u selu Lukavica, nizvodno od Tifranske klisure. Na tim područjima korito Lima je nestabilno, jer se račva i teče u nekoliko rukavaca. Poplave se dešavaju gotovo svake godine u proljeće, u vrijeme otapanja snijega sa okolnih planina i u jesen, usled pojačanih količina padavina.
Pored pobrojanih vodotoka, na području planine Bjelasice nalaze se i Veliko Šiško jezero, Malo Šiško jezero, Pešića jezero, Veliko Ursulovačko jezero i Malo Ursulovačko jezero.
Količina vode u sistemu vodosnabdevanja
Usluge vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda vrši JP Vodovod i kanalizacija. Danas se vodosnabdijevanje grada i prigradskih naselja, uglavnom, vrši iz Merića vrela kod Lubnica, koje je kaptirano i magistralnim vodom spojeno sa pumpnom stanicom u Beranama.Distributivna mreža (primarna i sekundarna) je oko 161 km i koristi je nešto preko 70% od ukupnog broja stanovnika Berana, koliki je i prosjek na nivou cijele države (Mapa resursa, 2011). Izrađena je od cijevi različitog materijala – liveno-željeznih, pocinčanih, azbestno-cementnih, polietilenskih i PVC. Ispitivanja i analize Instituta za javno zdravlje su pokazale da voda iz gradskog vodovoda u potpunosti odgovara uslovima iz Pravilnika o higijenskoj ispravnosti vode.
Tabela br. 12 Količina vode u sistemu vodosnadbijevanja
2010. godinaKoličina vode (1000 m³)*Podzemna voda -Površinska voda 5.519Ukupno 5.519Količina isporučene vode (1000 m³)Domaćinstva 1.269Industrija 0.240Ukupno 1.509Oprema za ispuštanjeBroj 4Ukupan kapacitet (l/sec) 200RezervoariBroj 1Kapacitet (m³) 1.200Dužina glavnog cjevovoda (m) 9.000Dužina distributivne mreže (m) 155.000
31
Broj priključaka na sistem 7925
Izvor: JP Vodovod i kanalizacija
Oprema za ispuštanje
Kanalizacioni sistem, ukupne dužine 19,8 km, pokriva grad i delimično okolna naselja Beranselo, Dolac, Donje Luge i Pešca. Navedenim sistemom obuhvaćeno je 34% stanovništva opštine, tj. 56% stanovništva koje je priključeno na vodovodnu mrežu. Većina domaćinstava koja nijesu priključena na kanalizacionu mrežu imaju svoje septičke jame. Kako u opštini Berane ne postoji uređaj za prečišćavanje otpadnih voda, sva kanalizacija se bez ikakvog tretmana ispušta direktno u Lim ili u druge, manje vodotoke.
JP Vodovod i kanalizacija
Kao što je naprijed navedeno, poslovima vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda bavi se JP Vodovod i kanalizacija. Vodosnabdijevanje grada i prigradskih naselja, uglavnom se vrši iz Merića vrela kod Lubnica, koje je spojeno sa pumpnom stanicom u Beranama. Kao rezervni izvor se koristi Manastirsko vrelo. U nadležnosti preduzeća je i Dapsićko-Polički vodovodni sistem sa kojeg se vodom snabdijeva ruralni dio Berana - Polica, Gornja Budimlja, Dapsiće i Petnjik.
Sa Merića vrela se u kontinuitetu zahvata 175 lit/sek, sa Manastirskog vrela, kada je to potrebno, 85 lit/sek. i sa Dapsićkog vrela 45 lit/sek.
Ukupan broj registrovanih potrošača je 8718, od čega je u privatnim kućama registrovano 6150 potrošača, stambenim zgradama 1825 i 743 pravna lica. Potrošnja se evidentira i očitava na 5101 vodomjeru. Registrovano je 5094 priključaka na kanalizacionoj mreži.
Od imovine preduzeće posjeduje i prekidnu komoru na Banjevcu, pumpne stanice u Beranama, na Polici i Lušcu i bazene na Jasikovcu, Dapsićima i Polici. Govoreći o opremi, preduzeće raspolaže sa hidro-mašinskom opremom u pumpnim stanicama i na cjevovodima i uređajem za hlorisanje u prekidnoj komori na Banjevcu i u pumpnoj stanici u Beranama. Preduzeće posjeduje i dva vozila sa opremom koja služe za održavanje kanalizacije, a od nedavno i rovokopač tzv. damper kapaciteta 1m³. Preduzeće zapošljava 52 radnika, povoljne kvalifikacione i starosne strukture.
2.5.5 Sanitarna kontrola kvaliteta vazduha
Na osnovu Zakona o zaštiti vazduha Crne Gore, jedinica lokalne samouprave može, u skladu sa Zakonom, uspostaviti mrežu za praćenje kvaliteta vazduha na svom području.
Opština Berane nije uspostavila navedenu mrežu za monitoring vazduha.
2.5.6 Prirodna baština, upravljanje i očuvanje prirodnih resursa
Prirodna baštinaNP Biogradska gora koja se nalazi u centru Bjelasice obuhvata površinu od 5650 ha, od koje
1800 ha pripada opštini Berane. Na području opštine Berane nema parkova prirode i rezervata.
Prirodni resursiSvim prirodnim resursima, koji mogu biti značajni potencijal opštine, upravlja Crna Gora
preko nadležnih ministarstava. Iako je uloga opštine ograničena, postoji veliki interes lokalne
32
samouprave da učestvuje u stvaranju uslova za korišćenje prirodnih resursa koji se nalaze na njenoj teritoriji.
Kao što je već navedeno, opština Berane je bogata mineralnim sirovinama: mrki ugalj, rude olova i cinka, opekarska glina, arhitektonsko-građevinski, ukrasni kamen i granit, kao i šljunak i pijesak.
Pored mineralnih sirovina, i šume predstavljaju veoma značajan prirodni resurs za razvoj ovoga kraja, a čine ga: četinari (smrča, jela, bor itd.) i lišćari (uglavnom bukove šume). U državnoj svojini godišnji sječivi je etat bruto mase je:
- za četinarske šume 25.000 m3
- za lišćarske šume (bukove) 15.000 m3.
Drvna zapremina privrednih šuma iznosi 4.371.954m3.
2.5.6.1 Parkovi, lov i ribolov, upravljanje šumama i zaštita biodiverzieta (flora i fauna)
Parkovi
Ukupna površina gradskih parkova u Beranama iznosi 45 ha, površina zelenila za rekreaciju 14,5 ha i površina blokovskih zelenila 6 ha.
Lov i ribolov
Teritorija opštine Berane je podijeljena na lovište Berane i lovište Petnjica, u kojima je dozvoljen lov na sledeće vrste lovne divljači: divlja svinja, vuk, lisica, zec, fazan, jarebica, prepelica, tetrijeb, dok su mrki medved i srna stavljeni pod zaštitu. Međutim, i pored zaštite, ove vrste divljači se ubijaju i od strane samih lovaca.
U rijekama koje raspolažu znatnom energetskom snagom i u jezerima živi nekoliko vrsta riba ( mladica, pastrmka, lipljen, mrena, skobalj, jegulja i dr. ), što predstavlja povoljne uslove za razvitak sportskog ribolova.
Upravljanje šumama
Šume imaju ne samo veliki ekološki značaj, kroz održavanje prirodne ravnoteže, očuvanje biodiverziteta i kvaliteta životne sredine, već su od velikog značaja, naročito za sjeverni region Crne Gore, kom pripada i opština Berane.
Šume su najznačajniji prirodni resursi ove opštine. Ukupna površina šuma i šumskih zemljišta, u nadležnosti Uprave za šume Crne Gore, u Beranama iznosi 27.856,50 ha, sa šumskom masom od oko 5.000.000 m³. Prema namjeni i uzgojnom obliku, struktura šumskih površina je sledeća:
- privredne šume: 21.167,32 hektara,- šume za ostale namjene: 4.916,50 hektara,- neobrasle površine: 1.772,76 hektara.
U 2009. godini bruto masa drveta koje je sječeno iznosila je 30.208m³. Prema podacima Uprave za šume Crne Gore, godišnji etat iznosi 41.754,00 m3, od čega na prorede 8.829,00 m3. Na korišćenje (industrijske sječe), daje se 30.606,17 m3, odnosno 74% od etata. Za potrebe seoskog stanovništva daje se 7.350,00 m3, očekivani sanitar na godišnjem nivou se procjenjuje na oko 3.000,00 m3, što
33
sve ukupno iznosi 40.956,00 m3, odnosno 98% od etata. Šume na ovom području su date na dugoročno korišćenje (7 i 15 godina) privrednim društvima iz oblasti šumarstva i drvoprerade.
Biodiverzitet
Za opštinu Berane je karakterističan veliki biodiverzitet, gdje na malom prostoru žive različite vrste organizama obrazujući zajednice raznih nivoa. Taj biodiverzitet je uslovljen razlikama u sastavu tla, reljefu, klimi i drugim ekološkim faktorima.
Po raznovrsnosti flore ovo područje spada u najinteresantnije u Crnoj Gori, što je posljedica raznolikosti geografsko-klimatskih uslova i ekološkog okruženja, kao i dodira na ovom području mediteranskog i prokletijskog sektora. Na planinama i rječnim kanjonima raste preko 1000 vrsta biljaka, što je skoro trećina flore Crne Gore. U prostranim šumskim kompleksima raste veliki broj vrsta drveća, čiji je raspored uslovljen visinskom razlikom. U nižim predjelima rastu hrast, jasen, brijest, grab, klen, lipa, drijen, lijeska. U višim predjelima prisutni su četinari smrča, jela i bor, a od listopadnog drveća bukva, breza, jasen i javor. Od rijetkih vrsta rastu molika, munika, tisa, bor krivulj i planinska kleka. Brojne su i raznovrsne vaskularne biljke koje prekrivaju cvjetne livade, pukotine stijena i planinske vrleti, među kojima je veliki broj endemičnih i ljekovitih biljaka.
Raznovrsnost biljnih zajednica i raznovrsni ekološki faktori uslovili su raznovrsnost, dinamiku i razmještaj faune ovog područja. Po bogatstvu i raznovrsnosti prvo mjesto pripada fauni beskičmenjaka, a pogotovo insekata. Kada je reč o fauni kičmenjaka, uočava se veliki broj vrsta.
2.5.6.2 Kontaminirana mjesta i zagađenje zemljišta, prirodne opasnosti i tehnološki rizici
Na osnovu podataka Agencije za zaštitu životne sredine Crne Gore, jedino područje koje je izloženo tehnološkom riziku jeste okolina velike trafostanice u sklopu Industrijske zone Rudeš, dok zagađanih područja nema.
2.6 Administrativni kapaciteti – lokalna samouprava
U skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi, uspostavljena je funkcionalna struktura lokalne samouprave za područje opštine Berane. Zakonodavnu vlast na lokalnom nivou čini Skupština. Na čelu izvršne vlasti nalazi se Predsjednik opštine koji imenuje potpredsjednike, menadžera i glavnog administratora. Slijedi struktura lokalne samouprave, sa javnim preduzećima:
34
SkupštinaSkupštinaPredsjednik
opštinePredsjednik
opštine
PotpredsjednikPotpredsjednikGlavni administrator
Glavni administrator
MenadžerMenadžer
Organi lokalne uprave
Organi lokalne uprave
Javna preduzeća i javne ustanove
Javna preduzeća i javne ustanove
Slika br. 13 Organizaciona šema lokalne samoupraveTabela br. 13. Budžet opštine Berane
Budžet 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Planirani Ukupni
9.042,357,00 6,858,070.00 9,625,145.00 7,162,644.00 6.704.010,34 6.880.649,05
Planirani Operativni
6,342,357.00 5,578,070.00 7,552,045.00 5,053,664.00
Planirani Kapitalni
2,700,000.00 1,280,000.00 2,073,100.00 2,109,000.00
Ostvareni Operativni
4,634,230.59 3,930,514.11
Ostvareni Kapitalni
1,741,430.54 851,870.91
Ostvareni Ukupni
6,375,661.13 4,782,385.02
Izvor: Trezor opštine Berane
Broj zaposlenih u organima lokalne uprave i javnih ustanova je 280. Od toga 112 zaposlenih je sa VII SSS, 37 sa VI, 103 sa IV i 29 sa III SSS.
Internet prezentacija
Opština Berane ima svoju zvaničnu internet prezentaciju na adresi http://www.berane.me/. Na njoj se mogu naći osnovni podaci o samoj opštini, lokalnoj samoupravi, turizmu, strateškim planovima razvoja u opštini i dr. Na prezentaciji se mogu pročitati i najnovije vesti od značaja za opštinu, preuzeti relevantni dokumenti, fotografije i video zapisi u elektronskoj formi, a omogućen je i kontakt putem elektronske pošte sa nadležnima u Opštini.
Međunarodne organizacije
U Beranama funkcioniše nekoliko medjunarodnih organizacija preko svojih predstavništava. Svaka od njih doprinosi razvoju društva i države u cjelini kroz projekte koje organizuju u tom cilju, što predstavlja značajan izvor finansiranja za lokalne samouprave. Međunarodne organizacije sa kancelarijom u Beranama su:
1. FONDATION Caritas Luxembourg2. HELP – Hilfe zur Selbsthilfe e.V3. Crnogorsko–austrijska saradnja Bjelasica i Komovi 4. CHF International5. UN FAO
Medjunarodne organizacije koje sprovode projekte u Beranama, bez predstavništva u Beranama
35
Međunarodna sredstva dostupna su kroz bilateralnu pomoć i pomoć međunarodnih organizacija. Bilateralna pomoć obuhvata organizacije zemalja koji imaju svoje ambasade u Crnoj Gori, kao i same ambasade u pojedinim slučajevima. Medu najznačajnim se ubrajaju:Ambasada Sjedinjenih Americkih Država, USAID Crna Gora, Norveška ambasada iz Beograda, GIZ Crna Gora, EU delegacija u Podgorici, Svjetska banka, Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD), UNDP i druge UN Agencije u Crnoj Gori.
3. SWOT ANALIZA
3.1 SWOT analiza demografije, rada i socijalnog staranja
Identifikovani atributi u donjoj tabeli rezultat su rada učesnika radionica, prestavnika relevantnih institucija i kompetentnih pojedinaca u opštini, i to predstavlja zbirni iskaz njihovog viđenja postojećeg stanja.
SNAGE SLABOSTI
36
- Raspoloživi ljudski resursi
- Dostupnost programa aktivne politike zapošljavanja koje sprovodi ZZZ CG (obuke, krediti za samozapošljavanje, javni radovi).
- Razvijena mreža obrazovnih ustanova (osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja).
- Dobra prosvjetna tradicija
- Veliki broj učenika u osnovnim i srednjim školama
- Veliki broj studenata
- Razvijena mreža zdravstvenih ustanova
- Dobra opremljenost zdravstvenih ustanova i stručan kadar
- Relativno razvijena mreža institucija kulture
- Dobra kulturna tradicija
- Relativno razvijena sportska infrastruktura
- Besplatne usluge JP “Sportski centar”
- Postojanje velikog broja sportskih klubova
- Postojanje velikog broja NVO
- Neuskladjenost ponude i potražnje na tržištu rada
- Nizak procenat stanovništva sa visokim obrazovanjem
- Nemogućnost naplate lokalnih prihoda
- Neadekvatni uslovi za inkluziju u obrazovanju osoba sa smetnjama u razvoju
- Nedovoljna zainteresovanost za socijalnu inkluziju marginalizovanih grupa
- Nedovoljna briga o starima
- Malo inicijativa za aktivnosti koje bi sprovodili mladi u gradu
- Nezainteresovanost socijalno ugroženih grupa za obrazovanje
- Slaba posjeta kulturnim dešavanjima
- Slaba uključenost mladih u kreiranju kulturno obrazovnog ambijenta
- Nedostatak volje za unapredjenje kulturnog i sportskog ambijenta
- Neadekvatni uslovi u sportskim objektima
ŠANSE PRIJETNJE
- Mogućnost obrazovanja
- Šansa mladim ljudima da u svojoj sredini stiču visoka stručna znanja
- Dijaspora
- Dostupnost fondova EU
- Mogućnost za jačanje partnerstva na lokalnom nivou
- Hiperprodukcija kadra
- Iseljavanje stanovništva
- Migracije mladih ljudi
- Male šanse za zapošljavanje mladih i starijih od 40 godina
- Depopulacija i nepovoljna starosna struktura na selu
- Rast procenata lica u stanju socijalne potrebe
Na osnovu SWOT analize demografije, rada i socijalnog staranja, može se zaključiti sljedeće:
- Raspoloživi ljudski resursi, uz dobro razvijenu mrežu obrazovnih institucija, i dostupnost EU fondova predstavlju dobar osnov za privredni razvoj ;
- Relativno dobra mreža zdravstvenih, kulturnih i sportskih ustanova i nevladinih organizacija obezbijediće porast kvaliteta života građana opštine Berane u narednom periodu;
37
- Iseljavanje stanovištva, posebno odlazak sa sela, neusklađenost ponude i potražnje na tržištu rada i male šanse za zapošljavanje mladih, ali i starijih od 40 godina su neki od problema koje treba otklanjati u narednom periodu.
3.2 SWOT analiza ekonomsko-proizvodnog sistema Identifikovani atributi u donjoj tabeli rezultat su rada učesnika radionica, prestavnika relevantnih institucija i kompetentnih pojedinaca u opštini, i to predstavlja zbirni iskaz njihovog viđenja postojećeg stanja.
38
Na osnovu SWOT analize ekonomsko-proizvodnog sistema, može se zaključiti sljedeće:
- Urađena planska dokumentacija i detaljni urbanistički planovi, dobra poreska politika, takse na lokalnom nivou svedene na minimum i definisana Biznis zona Rudeš dobar su preduslov za razvoj poslovnog ambijenta u opštini Berane.
SNAGE SLABOSTI
- Postojanje malih i srednjih preduzeća
- Rezerve mrkog uglja i ostalih mineralnih sirovina
- Hidropotencijal- Šumsko bogastvo
- Uređena planska dokumentacija, urbanistički planovi DUP
- Prirodni potencijali za razvoj turizma
- Poslovna zona Rudeš (definisana industrijsaka zona)
- Dobar poslovni ambijent (dobra poreska politika, takse na lokalnom nivou svedene na minimum).
- Odliv radne snage
- Nedovoljno ulaganje u poljoprivredu i turizam
- Nezadovoljavajuća saradnja zainteresovanih strana u sektoru turizma i poljoprivrede -
- Nepostojanje prerađivačkih kapaciteta (finalizacija proizvoda)
- Nedovoljna iskorišćenost prirodnog bogatstva
- Nedostatak veze između proizvođača i potrošača (mali broj aktivnosti u ovom pogledu)
- Nepostojanje biznis inkubatora
- Nepostojanje otkupnog centra
- Nedostatak strateških investitora
- Visoke koncesione naknade
- Visoke dažbine u drvnoj industriji
- Nedovoljno obučen kadar, niski administrativni kapaciteti
- Nedostatak turističke infrastukture
- Nekonkurentnost preduzeća za izlazak na tržište
ŠANSE PRIJETNJE
- Postojanje uslova za razvoj planinskog turizma
- Namjere i projekti koje sprovode Regionalne razvojne agencije
- Mogućnost uspostavljanja privatno – javnog partnerstva
- Dobra poreska politika
- Povoljan geografski položaj
- Bogato kulturno – istorijsko nasljeđe (turistički potencijal)
- Bogatstvo prirodnih turističkih motiva
- Neiskorišćeni potencijali ruralnog područja za bavljenje poljoprivredom.
- Neujednačena razvijenost između regiona u Crnoj Gori
- Neracionalno eksploatisanje prirodnog bogatstva (šume, rijeke…)
- Pretjerano centralizovan sistem
- Nelikvidnost preduzeća
- Neuspješna privatizacija društvene imovine
- Loša kreditna podrška (visoke kamate)
- Loša socijalna politika
- Neiskorištenost postojećih smještajnih kapaciteta (hoteli koji su privatizovani sada ne rade)
39
- Neiskorišćeni potencijali ruralnog područja za bavljenje poljoprivredom, bogatstvo prirodnih turističkih motiva i kulturno – istorijsko nasljeđe predstavljaju osnov za razvoj osnovnih strateških grana opštine, poljoprivrede i turizma.
- Sprovođenjem akcionog plana za realizaciju Strategije razvoja malih i srednjih preduzeća za period 2011-2015 i uz podršku Vlade Crne Gore u cilju podsticanja poslovnog ambijenta, očekujemo povećanje investicija u narednom periodu.
3.3 SWOT analiza saobraćaja i komunikacije ICTa
SNAGE SLABOSTI
- Razvijena putna infrastruktura na lokalnom nivou (kategorisani i nekategorisani putevi)
- Dobra povezanost lokalnih puteva koji se vezuju za gradsko jezgro
- Postojanje visokoobrazovnih institucija u oblasti saobraćaja i ICT komunikacija
- Postojanje odgovarajuće infrastrukture za bežični internet i ADSL
- Dostupnost operatera za fiksnu i mobilnu telekomunikaciju
- Nedovoljno vođenje računa oko održavanja puteva i saniranja kritičnih tačaka
- Loš kvalitet nekategorisaanih puteva
- Ograničenost budžetskih sredstava za unapređenje putne i ICT infrastrukture
- Nedovoljna IT pismenost stanovništva
- Nedovoljno razvijen sektor IT tehnologija
ŠANSE PRIJETNJE
- Povoljan geografski položaj
- Započeta izgradnja puta Berane-Jelovica-Kolašin
- Planirana izgradnja autoputa
- Planirana rekonstrukcija aerodroma
- Razvoj informacionih tehnologija
- Obuke ZZZ CG korisnicima u cilju IT opismenjavanja
- nekontrolisano korišćenje lokalnih puteva (transport drvne građe)
- Nepronalaženje investitora za unapredjenje infrastrukture
Na osnovu SWOT analize saobraćaja i ICT komunikacija, može se zaključiti sljedeće:
- Povoljan geografski položaj, relativno dobro razvijena mreža lokalnih puteva, započeta izgradnja puta Berane-Jelovica-Kolašin, planirana izgradnja autoputa i rekonstrukcija aerodrom, kao i postojanje odgovarajuće ICT infrastrukture predstavljaju dobru bazu za unapređenje poslovnog ambijenta, ali i kvaliteta života građana.
40
3.4 SWOT analiza životne sredine Identifikovani atributi u donjoj tabeli rezultat su rada učesnika radionica, prestavnika relevantnih institucija i kompetentnih pojedinaca u opštini, i to predstavlja zbirni iskaz njihovog viđenja
postojećeg stanja.
Na
osnovu SWOT analize životne sredine, može se zaključiti sljedeće:
- Bogatstvo prirodnih resursa, postojeća prostorno-planska dokumentacija i dostupnost EU fondova predstavljaju mogućnost za racionalno korišćenje istih, uz primjenu principa održivog razvoja na lokalnom nivou.
- Nedovoljno razvijena ekološka svijest građana, predstavlja izazov za preduzimanje aktivnosti u narednom periodu.
- Nedostatak nadležnosti na lokalnom nivou u cilju adekvatnog upravljanja šumskim i vodenim resursima predstavljaju neke od problema o kojima treba razmišljati u sljedećem periodu.
SNAGE SLABOSTI- Prostor (nije urbanistički devastiran)- Geografski položaj (mogućnost
širenja)- Postojeća prostorno-planska
dokumentacija- Pripremljena projektno-tehnička
dokumentacija za izgradnju sanitarne deponije
- Poljoprivredno zemljište- Bogat biodiverzitet- Biomasa kao energent
- Neadekvatno upravljanje čvrstim otpadom
- Neadekvatno upravljanje otpadnim vodama
- Nepostojanje potrebne infrastrukture za upravljanje čvrstim otpadom i otpadnim vodama
- Gubici u vodovodnoj mreži- Usitnjenost i neobrađenost
poljoprivrednih površina- Nepostojanje strateških dokumenata u
oblasti životne sredine- Nedovoljno razvijena ekološka svijest
građana
ŠANSE PRIJETNJE- Fondovi EU- Korišćenje obnovljivih izvora
energije- Unapređenje upravljanja šumskim
resursima- Donošenje planova posebne namjene
za pojedine lokacije
- Nedovoljno kontrolisana sječa šuma- Nedovoljno kontrolisana eksploatacija
šljunka i pijeska - Neregulisano korito rijeke Lim- Elementarne nepogode- Nedostatak finansijskih sredstava
41
3.5 SWOT analiza administrativnih kapacitetaIdentifikovani atributi u donjoj tabeli rezultat su rada učesnika radionica, prestavnika relevantnih institucija i kompetentnih pojedinaca u opštini, i to predstavlja zbirni iskaz njihovog viđenja postojećeg stanja.
SNAGE SLABOSTI
- Postojanje visokoobrazovnih institucija- Postojanje bižičnog interneta u široj gradskoj
zoni- Postojanje tehnologije za unapređenje pružanja
usluga građanima(SMS modul, web sajt Opštine) - Postojanje Građanskog biroa u cilju unapređenja
pružanja usluga građanima- Postojanje više strateških dokumenata - Donešene odluke u cilju podsticanja
preduzetništva
- Slabi kapaciteti za pripremu EU projekata- Inertnost zaposlenih za usvajanje novih znanja i
vještina- Nizak nivo efikasnosti rada organa lokalne
samouprave- Nizak nivo ubiranja lokalnih prihoda- Nedovoljna transparentnost- Nedovoljna uključenost građana u procesu
donošenja odluka
ŠANSE PRIJETNJE
- Usavršavanje kadrova u raznim oblastima iz nadležnosti lokalne samouprave
- Podsticanje uključivanja građana u procesu donošenja odluka
- Jačanje saradnje sa NVO- Podsticanje međuopštinske i prekogranične
saradnje
- Nizak fiskalni kapacitet- ekonomska kriza- nepovoljna starosna struktura zaposlenih
Na osnovu SWOT analize administrativnih kapaciteta, može se zaključiti sljedeće:
- Postojanje visokoobrazovnih institucija, uz unapređenje administrativnih kapaciteta i nivoa kvaliteta pružanja usluga građanima, povećaće nivo efikasnosti rada nadležnih službi lokalne samouprave.
- Jačanje saradnje sa nevladinim sektorom, kao i međuopštinske i prekogranične saradnje, takođe će unaprijediti rad organa lokalne samouprave.
4. STRATEŠKI CILJ (VIZIJA)
Opštinu Berane vidimo kao opštinu multietničkog sklada, brzog i dinamičnog privrednog rasta koji se ostvaruje kroz valorizaciju prirodnih resursa, u skladu sa principima održivog razvoja.
Opština Berane će nastaviti da ulaže u razvoj ljudskih resursa u cilju jačanja administrativnih kapaciteta i povećanja efikasnosti rada nadležnih službi lokalne uprave.
42
Donošenjem paketa olakšica na lokalnom nivou, određenih planskih dokumenata i unapređenjem administrativnih procedura stvorićemo povoljan poslovni ambijent interesantan investitorima.
Revitalizacijom postojeće i izgradnjom nove infrastrukture u skladu sa principima održivog razvoja, nastojat ćemo da valorizujemo značajne prirodne resurse.
Održivim upravljanjem prirodnim dobrima i kontinuiranim radom na unaprijeđenju nivoa ekološke svijesti građana doprinijeti ćemo boljem stanju životne sredine u opštini Berane.
Strateški prioriteti:
1. Jačanje administrativnih kapaciteta i razvoj ljudskih resursa
Prioritet obuhvata projekte povećanja efikasnosti rada nadležnih službi lokalne uprave, kao i izradu plana edukacije službenika lokalne uprave uz kontinuirano usklađivanje rada lokalne uprave saglasno zakonski usvojenim standardima.Ovim prioritetom se želi unaprijediti saradnja civilnog i javnog sektora preduzimanjem niza aktivnosti a koje su u skladu sa međuopštinskom saradnjom i regionalnim razvojem.
2. Ubrzani ekonomski razvoj kroz unaprijeđenje poslovnog ambijenta, čime će se stvoriti pozitivna klima za privlačenje direktnih investicija
Opština Berane će do kraja 2017. godine, kroz uklanjanje administrativnih barijera, jačanje institucionalne i finansijske podrške razvoju malih i srednjih preduzeća i promociju preduzetništva, kreirati povoljnije okruženje za osnivanje, rast i razvoj istih. Do kraja tog perioda, uslovi poslovanja za razvoj industrije, saobraćaja, turizma i poljoprivrede će biti značajno bolji.U tom cilju u narednom priodu preduzeće se niz aktivnosti koje će biti razrađene u okviru definisanih mjera.
3. Razvoj javne infrastrukture uz poštovanje principa održivosti, energetske efikasnosti i očuvanja životne sredine
Prioritet obuhvata kapitalne projekte razvoja komunalne infrastrukture, rješavanje problema vezanih za čvrsti otpad, vodosnabdijevanje, zaštitu izvorišta, tretman otpadnih voda, instalaciju kolektora, sve u skladu sa mjerama predloženim u usklađenim prostornim planovima opštine Berane. Razvoj komunalne infrastrukture će omogućiti dalji privredni, ruralni i turistički razvoj u opštini Berane. Cilj takođe obuhvata projekte razvoja i unapređenja infrastrukture (putevi, elektrifikacija, vodovod, kanalizacija, telekomunikacija) u urbanim i ruralnim područjima opštine Berane.
4. Unaprijeđenje kvaliteta života i zaštita životne sredine
Ovim strateškim ciljem želi se unaprijediti kvalitet života građana i stvoriti uslovi za razvoj civilnog društva. Najuopštenije poimanje kvaliteta života može se svesti na razvoj kulture, obrazovanja i sporta.
Razvoj opštine Berane, koja je poznata po bogatstvu prirodnih resursa, mora biti zasnovan na principima održivog razvoja. To znači da se mora raditi na usklađivanju ljudskih aktivnosti,
43
ekonomskih i društvenih razvojnih planova, programa, osnova i projekata, sa održivim korišćenjem obnovljivih, i racionalnim korišćenjem neobnovljivih prirodnih vrijednosti i resursa, radi njihovog trajnog očuvanja, ali i unapređenja kvaliteta života građana.
MJERE ZA IMPLEMENTACIJU STRATEŠKIH CILJEVA I PRIORITETA
Mjere su definisane po prioritetima, a detaljnije razrađene po projektima predstavljenim u Akcionom planu.
STRATEŠKI PRIORITET 1.
Jačanje administrativnih kapaciteta i razvoj ljudskih resursa
1.1 Mjera: Jačanje administrativnih kapaciteta u javnom, privatnom i civilnom sektoru
Iz gore navedenih SWOT analiza zaključuje se da na nivou zajednice imamo potrebu za određenim znanjima i vještinama. Na primjer, nedostaju nam ljudi koji su obučeni za pisanje projekata iz fondova EU i sl.
1.2.Mjera: Unaprijeđenje saradnje između lokalne samouprave i civilnog sektora
Lokalni ekonomski razvoj nemoguće je ostvariti bez aktivnog učešća svih aktera u jednom društvu.Unapređenjem saradnje između javnog i civilnog sektora stvaramao preduslove za partnerski pristup rješavanju problema.
1.3 Mjera: Jačanje međuopštinske saradnje
Međuopštinska saradnja je vid partnerstva koje podrazumijeva jedan broj lokalnih vlasti ili susjednih opština, koje udružuju snage da bi zajedno vršili poslove i radile na razvoju i upravljanju javnim službama, infrastrukturi ili pružanju usluga, kako bi kvalitetnije odgovorili na potrebe njihovih korisnika i radi razvoja lokalne zajednice. Ona predstavlja formu saradnje u kojima jedinice lokalne samouprave preuzimaju aktivnu ulogu u zajedničkom obavljanju poslova i razvojnim procesima.(Strategija razvoja međuopštinske saradnje za period 2011-2015 sa Akcionim planom sprovođenja za 2011-2013.)
1.4 Mjera: Jačanje prekogranične saradnje
Mjera obuhvata izradu projekata koji se odnose na prekograničnu saradnju i u skladu sa predpristupnim EU fondovima gdje je opština Berane jedna od crnogorskih opština koja ispunjava uslove za korišćenje tih fondova. Kroz realizaciju prethodne dvije mjere stvoriće se uslovi za jačanje kapaciteta za bolje korišćenje sredstava iz EU fondova, ne samo CBC već i drugih fondova kojima idemo u susret kao zemlja kandidat za ulazak u EU.
STRATEŠKI PRIORITET 2.
Ubrzani ekonomski razvoj kroz unaprijeđenje poslovnog ambijenta, čime će se stvoriti pozitivna klima za privlačenje direktnih investicija
44
2.1 Mjera: Stvaranje stimulativnog ambijenta za razvoj preduzetništva, malih i srednjih preduzeća
Mjera obuhvata aktivnosti usmjerene ka izradi planske dokumentacije u cilju održivog upravljanja prostorom. Planirano je sprovođenje aktivnosti u cilju smanjivanja barijera, podsticanja razvoja preduzetništva i donošenja olakšica za podsticaj biznisu.
2.2 Mjera: Podsticanje razvoja poljoprivrede Budžetom opštine se svake godine opredjeljuju sredstva za subvencije u poljoprivredi. Preduzimanjem aktivnosti na donošenju olakšica za bavljenje poljoprivrednom proizvodnjom stvaraju se preduslovi za razvoj u navedenoj oblasti. Lokalna samouprava će preduzimati aktivnosti na unaprijeđenju konkurentnosti u oblasi poljoprivrede kroz modernizaciju infrastrukture i pružanju nefinansijske podrške preduzetnicima.
2.3 Mjera: Stvaranje preduslova za valorizaciju turističkih potencijala
Cilj će se realizovati kroz programe razvoja planinskog, seoskog i sportsko rekreativnog turizma, kao i svih propratnih elemenata.Unapređenjem stanja na planinskim stazama u saradnji sa nacionalnom turističkom organizacijom, nevladinim sektorom, lokalnom turističkom organizacijom stvorićemo preduslove za valorizaciju prirodnih potencijala ovog kraja.
STRATEŠKI PRIORITET 3.
Razvoj javne infrastrukture uz poštovanje principa održivosti, energetske efikasnosti i očuvanja životne sredine
3.1 Mjera: Unaprijeđenje gradske infrastrukture
U skladu sa donešenim i usvojenim planskim dokumentima, opština je u obavezi da obebijedi i adektvatnu infrastrukturu. Ona to čini kroz realizaciju jednogodišnjih programa i to je dio tekućih aktivnosti. U okviru ove mjere predviđaju se aktivnosti koje se odnose na uređenje gradskog jezgra, izgradnju i modernizaciju objekata od od šireg društvenog interesa ( javne ustanove, objekti kulture, obrazovanja i sporta).
3.2 Mjera: Unaprijeđenje komunalne infrastrukture
Cilj obuhvata kapitalne projekte razvoja komunalne infrastrukture, rješavanje problema vezanih za čvrsti otpad, vodosnabdijevanje, zaštitu izvorišta, tretman otpadnih voda, instalacija kolektora, sve u skladu sa mjerama predloženim u usklađenim prostornim planovima opštine Berane. Razvoj komunalne infrastrukture će omogućiti dalji privredni, ruralni i turistički razvoj u opštini Berane
3.3 Mjera: Razvoj saobraćajne infrastrukture
Cilj podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih elemenata: izrada studije izvodljivosti i projekta aktiviranja aerodroma. Cilj se takođe odnosi na izradu projektne dokumentacije za izgradnju novih kapaciteta saobraćajnica, rekonstrukciju postojećih, izgradnja i
45
adaptacija parking prostora, instalacaija kompletnog saobraćajnog mobilijara, kao i izgradnja i adaptacija infrastrukture za nesmetano odvijanje pješačko-biciklističkog saobraćaja.
3.4 Mjera: Podsticanje korišćenja obnovljivih izvora energije
Evropska unija je 2007. godine definisala kombinovani cilj kojim se državama članicama nameće da do 2020. godine 20% ukupne potrošnje energije mora poticati iz obnovljivih izvora (biomasa, energija vjetra, Sunca, vode). Kako je strateški cilj Crne Gore ulazak u zajednicu evropskih naroda, jedna od obaveza će upravo biti i ispunjenje tog kombinovanog cilja. Prvi korak na tom putu je podizanje nivoa ekološke svijesti građana kada je riječ o korišćenju obnovljivih izvora energije.
STRATEŠKI PRIORITET 4.
Unaprijeđenje kvaliteta života i zaštita životne sredine
4.1 Mjera: Unapređenje razvoja kulture, obrazovanja i sporta
S obzirom na već izgrađene sportske objekte te aktivne klubove, u raznim oblastima sporta i ranga takmičenja, Berane sve više postaje prepoznatljiva sportska sredina. Završetak započetih objekata će još više pospješiti razvoj fizičke kulture, omasovljavanje postojećih i stvaranje novih klubova, te rađanje vrhunskih sportista koji će učestvovati i na raznim međunarodnim takmičenjima i osvajati medalje.
4.2 Mjera: Donošenje planskih dokumenata iz oblasti zaštite životne sredine
Na putu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, nametnula se i obaveza decentralizacije pojedinih pitanja zaštite životne sredine, koja predstavljanju jedan od stubova razvoja lokalne zajednice. Donošenjem relevantnih planskih dokumenata, doći će do uspostavljanja okvira za utvrđivanje prioriteta i razvoj realnih, efikasnih i ekonomski racionalnih rješenja u cilju očuvanja i unapređenja životne sredine i održivog razvoja.
4.3 Mjera: Uspostavljanje sistema monitoringa komponenti životne sredine
U cilju zaštite i unapređenja stanja životne sredine u opštini Berane, a samim tim i kvaliteta života građana, neophodno je da lokalna samouprava uspostavi sistem monitoringa, a zatim i redovno prati stanje svih segmenata životne sredine.
4.4 Mjera: Zaštita i korišćenje prirodnih resursa u skladu sa principima održivog razvoja
Priroda predstavlja jedinstvo geosfere i biosfere, uključujući i prirodna dobra, koja se odlikuju biološkom, geološkom, geomorfološkom i predionom raznovrsnošću. Razvoj opštine Berane, koja je poznata po bogatstvu prirodnih resursa, mora biti zasnovan na principima održivog razvoja. To znači da se mora raditi na usklađivanju ljudskih aktivnosti, ekonomskih i društvenih razvojnih planova, programa, osnova i projekata, sa održivim korišćenjem obnovljivih, i racionalnim korišćenjem neobnovljivih prirodnih vrijednosti i resursa, radi njihovog trajnog očuvanja.
4.5 Mjera: Podizanje nivoa ekološke svijesti građana
46
Bitna pretpostavka održivog razvoja jedne lokalne zajednice jeste ekološki način razmišljanja i etički odnos čovjeka prema životnoj sredini. Primjenom širokog spektra aktivnosti kao što su medijske kampanje, izrada biltena i informatora, te organizovanje edukativnih programa/predavanja o zaštiti životne sredine u školama, mjesnima zajednicama i sl., mogu se postići odgovarajući rezultati u podizanju svijesti i informisanosti građana i njihovog većeg uključivanja u efikasno rješavanje zajedničkih problema na ovom polju.
AKCIONI PLAN
Prioritet 1 Jačanje administrativnih kapaciteta i razvoj ljudskih resursaMjera 1.1 Jačanje administrativnih kapaciteta u javnom, privatnom i civilnom
sektoruProjekat 1.1.1 Izrada Studije kadrovskih potencijala i potrebnih kadrova u odnosu na
definisane prioritete opštineProjekat 1.1.2 Izrada Plana i realizacija obuke kadrovaProjekat 1.1.3 Unaprijeđenje instituta javnih rasprava na lokalnom nivouProjekat 1.1.4 Edukacija građana o pravima koja imaju u procesu donošenja odluka na
lokalnom nivou (unapređenje dijaloga između odbornika i građana, on-line glasanje, on-line upitnici, web diskusije, ankete)
Mjera 1.2 Unaprijeđenje saradnje između lokalne samouprave i civilnog sektoraProjekat 1.2.1 Izrada Studije o civilnom sektoru u opštini Berane sa prijedlozima za
saradnju (Formiranje Radnog tima)Projekat 1.2.2 Promocija volonterizmaMjera 1.3 Jačanje međuopštinske saradnjeProjekat 1.3.1 Formiranje Tima za međuopštinsku saradnju i definisanje prioritetaMjera 1.4 Jačanje prekogranične saradnjeProjekat 1.4.1 Plan obuka za pisanje i upravljanje projektnim ciklusomPrioritet 2 Ubrzani ekonomski razvoj kroz unaprijeđenje poslovnog ambijenta,
čime će se stvoriti pozitivna klima za privlačenje direktnih investicijaMjera 2.1 Stvaranje stimulativnog ambijenta za razvoj preduzetništva, malih i
srednjih preduzećaProjekat 2.1.1 Izrada Prostornog urbanističkog planaProjekat 2.1.2 Izrada preostalih planskih dokumenata (3, Novo naselje, Petnjica i
Jasikovac 2)Projekat 2.1.3 Izrada Lokalne studije lokacije BIZNIS ZONAProjekat 2.1.4 Izrada Plana privremenih objekataProjekat 2.1.5 Definisanje i promocija industrijskih zonaProjekat 2.1.6 Izrada Plana podsticajnih mjera za razvoj preduzetništvaProjekat 2.1.7 Izgradnja i osnivanje Biznis inkubatoraMjera 2.2 Podsticanje razvoja poljoprivredeProjekat 2.2.1 Izgradnja Regionalne stočne pijaceProjekat 2.2.2 Izrada plana podsticajnih mjera za razvoj poljoprivredeMjera 2.3 Stvaranje preduslova za valorizaciju turističkih potencijala
47
Projekat 2.3.1 Izgradnja jedinstvene turističke signalizacije na području opštine Projekat 2.3.2 Razvoj seoskog turizmaProjekat 2.3.3 Razvoj planinskog turizmaProjekat 2.3.4 Razvoj raftingaProjekat 2.3.5 Razvoj i unaprijeđenje kulturnog turizmaPrioritet 3 Razvoj javne infrastrukture uz poštovanje principa održivosti,
energetske efikasnosti i očuvanja životne sredineMjera 3.1 Unaprijeđenje gradske infrastruktureProjekat 3.1.1 Rekonstrukcija trga 21.julProjekat 3.1.2 Adaptacije zgrade OpštineProjekat 3.1.3 Rekonstrukcija fasada u užem gradskom jezgruProjekat 3.1.4 Izgradnja Vatrogasnog domaProjekat 3.1.5 Izgradnja Doma za stara i iznemogla licaProjekat 3.1.6 Rekonstrukcija Kuće Mićovića (Kamena zgrada) za potrebe organa lokalne
upraveMjera 3.2 Unaprijeđenje komunalne infrastruktureProjekat 3.2.1 Izgradnja regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centraProjekat 3.2.2 Izgradnja Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i proširenja primarne
i sekundarne kanalizacione mrežeProjekat 3.2.3 Obezbjeđenje dodatnih količina vode (za izvorišta Mečija ravan, Ržani
potok,Goraško vrelo, Javorovsko vrelo i dr.) i izgradnja novih i dogradnja postojećih vodovodnih sistema prema ovim projektima
Projekat 3.2.4 Izgradnja cjevovoda trasom zaobilaznice Most na Limu - Gradinsko polje i dogradnja postojeće primarne i sekundarne vodovodne mreže u naseljima koja gravitiraju ovom putu
Projekat 3.2.5 Modernizacija opreme javnog preduzeća u čijoj je nadležnosti vodosnabdijevanje i upravljanje otpadnim vodama
Projekat 3.2.6 Modernizacija opreme za tehnološki tretman vodeProjekat 3.2.7 Sanacija i zaštita izvora Manastirsko vrelo i rezervoara na Jasikovcu Projekat 3.2.8 Rekonstrukcija vodovodnog sistema Dapsiće-PolicaProjekat 3.2.9 Ugradnja opreme za tehnološki tretman vode na vodovodu PetnjicaProjekat 3.2.10 Modernizacija opreme javnog preduzeća u čijoj je nadležnosti
vodosnabdijevanje
Projekat 3.2.11 Izgradnja vodovoda Javorovsko vrelo – Pod grede - Johovica (Kosački Krš) u dužini od 16 km
Projekat 3.2.12 Izgradnja parking prostoraMjera 3.3 Razvoj saobraćajne infrastruktureProjekat 3.3.1 Reaktivacija aerodromaProjekat 3.3.2 Unaprijeđenje mreže regionalnih puteva (Berane-Jelovica-Kolašin i
Berane-Trpezi-Rožaje)Projekat 3.3.3 Izgradnja zaobilaznice (druga faza)Projekat 3.3.4 Izgradnja i rekonstrukcija gradskih ulicaProjekat 3.3.5 Radovi na izgradnji, rekonstrukciji i održavanju elektro-mreže za potrebe
ulične rasvjeteProjekat 3.3.6 Rekonstrukcija lokalnih putevaProjekat 3.3.7 Sanacija puteva na seoskom i prigradskom područjuProjekat 3.3.8 Izgradnja mosta na Limu (Hareme)Projekat 3.3.9 Izgradnja mosta preko Lima na zaobilaznici u Beranama
48
Projekat 3.3.10 Sanacija mostova na seoskom i prigradskom područjuProjekat 3.3.11 Izgradnja tri pasarele (pješački prelazi Pešca, Beranselo i HaremeMjera 3.4 Podsticanje korišćenja obnovljivih izvora energijeProjekat 3.4.1 Promotivna kampanja u cilju podsticanja korišćenja obnovljivih izvora
energijeProjekat 3.4.2 Izgradnja toplaneProjekat 3.4.3 Toplifikacija gradaPrioritet 4 Unapredjenje kvaliteta života i zaštita životne sredineMjera 4.1 Unapređenje razvoja kulture, obrazovanja i sportaProjekat 4.1.1 Rekonstrukcija zgrade JU Centar za kulturuProjekat 4.1.2 Osnivanje TV studija BeraneProjekat 4.1.3 Pokretanje lista SlobodaProjekat 4.1.4 Izrada nove i savremene dokumentacije postojećih fondovaProjekat 4.1.5 Formiranje Centra za konzervaciju pri Polimskom muzejuProjekat 4.1.6 Program zaštite i očuvanja kulturnih dobaraProjekat 4.1.7 Web prezentacija , izrada kataloga i vodiča u JU Polimski muzejProjekat 4.1.8 Izgradnja Sportske dvoraneProjekat 4.1.9 Sanacija postojeće Sportske haleProjekat 4.1.10 Rekonstrukcija Stadiona malih sportovaProjekat 4.1.11 Rekonstrukcija gradskog stadiona i pomoćnih terenaProjekat 4.1.12 Izgradnja teniskih terenaProjekat 4.1.13 Izgradnja sportskih terena i dječijih igrališta u okviru mjesnih zajednicaProjekat 4.1.14 Izgradnja poligona za male sportove u gradskim školamaProjekat 4.1.15 Rekonstrukcija fudbalskog terena u PetnjiciProjekat 4.1.16 Izgradnja biciklističkih stazaProjekat 4.1.17 Izgradnja portala za razvoj kajakaškog sporta i raftingaMjera 4.2 Donošenje planskih dokumenata iz oblasti zaštite životne sredineProjekat 4.2.1 Izrada i donošenje Lokalnog plana zaštite životne sredineProjekat 4.2.2 Izrada i donošenje Lokalnog akcionog plana za biodiverzitetMjera 4.3 Uspostavljanje sistema monitoringa komponenti životne sredineProjekat 4.3.1 Uspostavljanje sistema monitoringa segmenata životne sredineProjekat 4.3.2 Vođenje evidencije emisija i drugih izvora zagađivanja od strane pravnih
lica i preduzetnika koji su korisnici postrojenja koja zagađuju životnu sredinu – Katastar zagađivača
Mjera 4.4 Zaštita i korišćenje prirodnih resursa u skladu sa principima održivog razvoja
Projekat 4.4.1 Ustanovljavanje zaštićenih prirodnih dobara na lokalitetima sa jedinstvenim prirodnim odlikama
Projekat 4.4.2 Uspostavljanje sistema upravljanja čvrstim otpadomProjekat 4.4.3 Regulacija korita rijeke Lim (Vinicka-kanjon Tifran-desna obalaProjekat 4.4.4 Održivo upravljanje šumamaMjera 4.5 Podizanje nivoa ekološke svijesti građanaProjekat 4.5.1 Izrada i realizacija Plana edukacije građana u cilju podizanja nivoa
ekološke svijesti
STRATEŠKI PRIORITET 1.
49
Jačanje administrativnih kapaciteta i razvoj ljudskih resursa
1.1 Mjera: Jačanje administrativnih kapaciteta u javnom, privatnom i civilnom sektoru
Projekat1.1.1: Izrada Studije kadrovskih potencijala i potrebnih kadrova u odnosu na definisane prioritete opštine
Projekat 1.1.2: Izrada Plana i realizacija obuke kadrova
Projekat1.1.3: Unaprijeđenje instituta javnih rasprava na lokalnom nivou
Projekat1.1.4: Edukacija građana o pravima koja imaju u procesu donošenja odluka na lokalnom nivou (unapređenje dijaloga između odbornika i građana, on-line glasanje, on-line upitnici, web diskusije, ankete)
Ove aktivnosti je Opštinska konsultativna grupa prepoznala kao mogućnost za saradnju NVO sektora i loklane samouprave u narednom periodu.
1.2 Mjera : Unaprijeđenje saradnje između lokalne samouprave i civilnog sektora
Projekat 1.2.1: Izrada Studije o civilnom sektoru u opštini Berane sa prijedlozima za saradnju
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Unaprijeđenje saradnje sa nevladinim organizacijama na lokalnom nivou.
Opis projekta: U cilju unaprijeđenja saradnje lokalne samouprave sa nevladinim sektorom, kao jednim od važnih činilaca društva, sagledaće se mogućnost partnerstva i redovne razmjene informacija.
Planirane aktivnosti: Formiranje Radnog tima, u kojem će biti zastupljeni predstavnici nevladinog sektora i lokalne samouprave, izrada Studije sa akcionim planom za svaku godinu.
Očekivani rezutati: Urađena Studija, unaprijeđena saradnja nevladinog sektora i lokalne samouprave, kvalitetno i ravnopravno informisane nevladine organizacije.
Ciljna grupa: Nevladine organizacije, sa sjedištem u Beranama.
Nosilac aktivnosti: Sekrtarijat za društvene djelatnosti Opštine Berane.
Partneri: Lokalne nevladine organizacije.
Vrijednost projekta: 2000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatori.
50
Rizici: Nezainteresovanost NVO za saradnju
Rok: 2013. -2014
Projekat 1.2.2: Promocija volonterizma
Status projekta: Do sada nijesu postojale forme volonterskih servisa čijom organizacijom upravlja lokalna samouprava, ali jesu u okviru djelovanja nekih nevladinih organizacija.
Cilj: Podizanje nivoa svijesti o značaju volonterizma, kao vrijednosti u društvenom razvoju. Pored toga, cilj je da se promoviše volonterizam na lokalnom nivou i da se što bolje iskoristi potencijal koji volonterizam posjeduje.
Opis projekta: Promovisanjem volonterizma podržavaju se osnovne vrijednosti inkluzije i aktivnog učešća građana. Projektom se namjerava definisati polje, obim i odlike volontiranja, mogućnosti koje volonterizam pruža, kao i efektivno korišćenje volontera. Afirmisaće se prepoznavanje kompetencija i vještina stečenih kroz volontiranje, što je važan motivacioni faktor za volontere, kao i davanje podrške razvoju organizacija civilnog društva, koje predstavljaju ključne promotere volonterskih aktivnosti.
Planirane aktivnosti:
- postavljanje pravnog okvira, u cilju podsticanja razvoja volonterizma na lokalnom nivou;- organizovanje tribina u cilju promocije volonterizma;- organizovanje radijskih emisija o primjerima volonterizma;- stvaranje kadrovskih i materijalnih preduslova za razvoj volonterizma;- uspostavljanje saradnje sa partnerima na lokalnom i državnom nivou, koji se bave volonterizmom.
Očekivani rezultati: Kroz dostupnost podataka o volonterskom radu dokumentovaće se obim jedne od najvažnijih komponenti neformalog tržišta rada, postaće vidljiviji dio radne snage koji trenutno, zvanično, ne postoji u statistikama rada. Kroz uključivanje civilnog sektora u lokalnu zajednicu, volonterskim servisom, unaprijediće se valorizacija volonterskog rada i tako ohrabriti napori volontera, objediniće se interesi organizacija civilnog društva, lokalnih samouprava i građana i povećati zaposlenost, ekonomska i socijalna kohezija.
Ciljna grupa: Volonteri i korisnici volonterske velikodušnosti (civilno društvo, privatni i javni sektor)
Nosilac aktivnosti: Opština sa svojim institucijama koja upravlja socijalnim potrebama i nevladine organizacije koje upravljaju volonterskim kapacitetima.
Partneri: NVO, Vlada Crne Gore
Vrijednost projekta: 5000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/međunarodni fondovi.
Rizici: Nezainteresovanost subjekata u lokalnoj zajednici za volonterizam.
51
Rok: 2013.- 2016
1.3 Mjera : Jačanje međuopštinske saradnje
Projekat 1.3.1: Formiranje Tima za međuopštinsku saradnju i definisanje prioriteta
Status projekta: Nije započeta aktivnost
Cilj: Realizovanje akcionog plana za sprovođenje strategije razvoja međuopštinske saradnje za period 2011-2015.
Opis projekta: Strategijom razvoja međuopštinske saradnje za period 2011-2015 god. dati su modeli uspostavljanja različitih institucionalnih oblika međuopštinske saradnje u cilju realizacije akcionog plana. Potrebno je definisati medjuopštinsku radnu grupu koja bi prepoznavala prioritetne potrebe i koja bi usmjerila resurse ka rješavanju definisanih prioriteta.
Planirane aktivnosti: Pripremanje sporazuma/odluke o međuopštinskoj saradnji , Formiranje međuopštinske radne grupe,identifikacija potreba, zajedničko nastupanje u rešavanju prioriteta, izvještavanje.
Očekivani rezultati: Unaprijeđeno stanje u prioritnim oblastima regiona, Zajedničko nastupanje u cilju rješavanja zajedničkih potreba, unaprijeđena saradnja medju opštinama po prioritetnim oblastima.
Ciljna grupa: Gradjani
Nosilac aktivnosti: Jedinica loklane samouprave
Partneri: Zajednica opština i Ministarstvo unutrašnjih poslova .
Izvor finansiranja: Budžet opština.
Rizici: Pasivan odnos opština za unapredjenjem saradnje
Rok: 2013-2014
1.4 Mjera : Jačanje prekogranične saradnje
Projekat 1.4.1: Plan obuka za pisanje i upravljanje projektnim ciklusom
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj obuke predstavnika institucija sa lokalnog nivoa, kao i civilnog sektora, je jačanje kapaciteta za aktivno učešće na domaćim i međunarodnim konkursima za dodjelu grantova.
Opis projekta: Ovim projektom lokalna uprava će pružiti stručnu podršku za obuku zaposlenih u lokalnoj upravi, drugim lokalnim institucijama i civilnom sektoru. Programom
52
se predviđa održavanje većeg broja obuka, sa optimalnim brojem zaposlenih lokalne samouprave, neposredno angažovanih na planiranju, programiranju i razvoju projekata. Obukom će biti obuhvaćen i određeni broj predstavnika civilnog sektora.
Planirane aktivnosti: Održavanje treninga za pisanje prijedloga projekata (priprema projekta, popunjavanje aplikacionog obrasca i prateće dokumentacije), pružanje konsultantskih usluga u pisanju prijedloga projekata, sprovođenje kurseva za učenje engleskog jezika, napredni stepen znanja.
Očekivani rezultati: Stvoreni kapaciteti za pripremu projekta u lokalnim institucijama, privatnom i civilnom sektoru, odobren određeni broj projekata u lokalnoj zajednici, implementiran određeni broj projekata od EU sredstava.Ciljna grupa: Zaposleni u lokalnoj samoupravi, javnim preduzećima i ustanovama, predstavnici NVO.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstvo vanjskih poslova, Uprava za kadrove, Nevladine organizacije koje posjeduju odgovarajuća znanja i vještine.
Vrijednost projekta: 5000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatori.
Rizici: Nedovoljna zainteresovanost subjekata u lokalnoj zajednici.
Rok: 2013-2015
STRATEŠKI PRIORITET 2.
Ubrzani ekonomski razvoj kroz unaprijeđenje poslovnog ambijenta, čime će se stvoriti pozitivna klima za privlačenje direktnih investicija
2.1 Mjera: Stvaranje stimulativnog ambijenta za razvoj preduzetništva, malih i srednjih preduzeća
Projekat 2.1.1: Izrada Prostornog urbanističkog plana
Status projekta: Donešena je Odluka o izradi i projektni zadatak, sproveden je tenderski postupak i izabran obrađivač. PUP je u fazi izrade Nacrta.
Cilj: Obezbeđivanje uslova zaštite, unaprijeđenja, korišćenja i upravljanja prostorom.
Opis projekta: Izrada PUP-a opštine Berane obuhvata prostor u površini od 717 km² sa administrativnim opštinskim granicama. Novi Zakon o planiranju i uređenju prostora podrazumijeva izradu novog prostorno-urbanističkog plana sa jasnim smjernicama ukupnog prostornog, ekonomskog i privrednog razvoja teritorije opštine, sa definicijom pojedinačnih razvojnih zona i smjernicama za njihovu primjenu na terenu. Sastavni dio ovog plana su i pojedinačne studije lokacije koje će se raditi prema potrebi.
53
Planirane aktivnosti: Izrada predmetnog planskog dokumenta, pripremni poslovi na donošenju planskog dokumenta, usvajanje planskog dokumenta sa sledecim aktivnostima
1 Nacrt PUP-a2 Prikupljanje mišljenja na Nacrt od lokalnih javnih preduzeca3 Dostavljanje Nacrta nadležnom Ministarstvu na mišljenje4 Odluka o utvrđivanju Nacrta planskog dokumenta5 Stavljanje planskog dokumenta na javnu raspravu6 Dorada Plana po primedbama sa javne rasprave i sugestijama organa uprave7 Dostavljanje Predloga Plana Ministarstvu na saglasnost8 Usvajanje planskog dokumenta
Očekivani rezultati: Usvojen PUP kao polazna urbanistička osnova za razvoj grada u celini gde će biti definisani prioritetirazvoja .
Ciljna grupa: Lokalna samouprava, potencijalni investitori i građani.
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine.
Partneri: UNDP
Vrijednost projekta: 120,000.00 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine /donator (UNDP).
Rizici: Kašnjenje usvajanja plana
Rok: 2012.
Projekat 2.1.2: Izrada preostalih planskih dokumenata (Novo naselje, Petnjica i Jasikovac 2 )
Status projekta: Donesena Odluka o pristupanju izradi izmena i dopuna,odabran ponuđač,uradjen Nacrt,sprovedena javna rasprava i prosleđeno obrađiovaču na izradu Predloga planskog dokumenta.
Cilj: Obezbeđivanje uslova zaštite, unaprijeđenja, korišćenja i upravljanja prostorom.Takođe je cilj da se omogući zainteresovanim korisnicima prostora da investiraju u zahvatu plana ,bilo u cilju poslovanja bilo u rešavanju stambenih pitanja ali sve to pod adekvatnim urbanističkim uslovima pri čemu bi seobavezno vodilo računa o zaštiti javnog interesa.
Opis projekta: Predmetni planovi se nalaze u zahvatu Prostornog urbanističkog plana i predstavljaju zone mešovite namene gde je moguće u zavisnosti od potrebe zainteresovanih korisnika prostora,uz primenu važećih parametara iz ove oblasti rekonstruisati postojeća naselja u urbane uređene celine.
54
Planirane aktivnosti:Nakon dobijanja Predloga planova isti se dostavljaaju nadležnim službama na saglasnost a potom Skupštini lokalne urave na usavjanje posle čega se mogu sprovoditi,
Očekivani rezutati: Usvajanjem planskih dokumenata se očekuje uređeniji i moderniji razvoj predmetnih zona.
Ciljna grupa:Loaklna samouprava,građani I ostali zainteresovani korisnici prostora
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine.
Partneri:Lokalna urava, i UNDP
Vrijednost projekta: 45000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine I donatori
Rizici:Potencijalni rizici su ne sprovođenje usvojenih planskih dokumenata na adekvatan i zakonom predviđen način.
Rok: 2012
Projekat 2.1.3: Izrada Lokalne studije lokacije BIZNIS ZONA RUDEŠ
Status projekta: Donesena Odluka i projektni zadatak o pristupanju izradi predmetnog planskog dokumenta
Cilj: U zahvatu PUP-a je postojeća industrijska zona koja nije u funkciji za koju je predviđena i cilj je da se preduzmu aktivnosti da se ,na društvenom zemljištu,oživi zona za poslovanje i proizvodnju.Takođe je cilj da se stvore planski preduslovi i definišu površine,izvrši parcelacija i planira način restauracije dela postojeće industrijske zone.
Opis projekta: Zahvat LSL BIZNIS ZONA RUDEŠ je u okviru PUP-a,industrijska zona gde postoji kompletna infrastruktura koju je potrebno rekonstruisati I prilagoditi novim granama poslovanja.
Planirane aktivnosti: Nakon donošenja Odluke o pristupanju izrade planskog dokumenta potrebno je preduzeti sledeće aktivnosti
1 Raspisivanje javnog poziva za odabir obrađivača lokalnog planskog dokumenta
2 Ustupanje izrade planskog dokumenta3 Izrada NacrtaLSL2 Prikupljanje mišljenja na Nacrt od lokalnih javnih preduzeca3 Dostavljanje Nacrta nadležnom Ministarstvu na mišljenje4 Odluka o utvrđivanju Nacrta planskog dokumenta5 Stavljanje planskog dokumenta na javnu raspravu6 Dorada Plana po primedbama sa javne rasprave i sugestijama organa uprave7 Dostavljanje Predloga Plana Ministarstvu na saglasnost
55
8 Usvajanje planskog dokumenta
Očekivani rezutati: Usvajanjem planskih dokumenata se očekuje uređeniji i moderniji razvoj predmetne zone,parcelacija u cilju fazne realizacije,finansijska opravdanost planskog dokumenta,ustupanje lokacija zainteresovanim korisnicima prostora pod povoljnijim uslovima.Usvajanjem predmetnog planskog dokumenta će biti izdefinisane potencijalne lokacije za razvoj lake industrije a prioritet bi bile informacione tehnologije.
Ciljna grupa: Lokalna samouprava, građani i ostali zainteresovani korisnici prostora.
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat uređenja prostora i zaštite životne sredine.
Partneri: Lokalna samouprava i donatori (CHF).
Vrijednost projekta: 13000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine, sredstva donatora (USAID).
Rizici: Potencijalni rizici su ne sprovođenje usvojenih planskih dokumenata na adekvatan i zakonom predviđen način.
Rok: 2012
Projekat 2.1.4: Izrada Plana privremenih objekata
Status projekta: Poslednji plan privremenih i montažnih objekata je donešen 2005.
Cilj: U zahvatu grada se nalazi veliki broj privremenih objekata koji nisu u funkciji a koji zauzimaju javnu povrsinu koju nije moguće urediti.Cilj izrade novog Plana je da se preispitaju sve dosadašnje lokacije,sagleda dalja potreba za ovakvim objektima i svede im se broj na ona koji će funkcionisati a da ne ugrožavaju javnu površinu
Opis projekta: Zahvat Plana privremenih objekata je I zahvat Detaljnih urbanističkih planova i radi se o društvenom zemljištu koje je ustupljeno do privođenja planova višeg reda nameni.Mnoge lokacije u zahvatu ovog plana nisu zaživele ali vlasnici istih nikada nisu uklonili objekte kako su bili u obavezi.Iz tog razloga je potrebno napraviti novu analizu istih.
Planirane aktivnosti: Nakon donošenja Odluke o pristupanju izrade Plana privremenih objekata potrebno je preduzeti sledeće aktivnosti
1 Raspisivanje javnog poziva za odabir obrađivača Plana privremenih objekat
2 Ustupanje izrade planskog dokumenta3 Izrada NacrtaLSL4 Prikupljanje mišljenja na Nacrt od lokalnih javnih preduzeca5 Stavljanje planskog dokumenta na javnu raspravu6 Dorada Plana po primedbama sa javne rasprave i sugestijama organa
uprave7 Usvajanje planskog dokumenta
56
Očekivani rezutati: Usvajanjem Plana privremenih objekata se očekuje uređeniji i moderniji razvoj javnih površina, finansijska opravdanost predmetnog planskog dokumenta,ustupanje lokacija zainteresovanim korisnicima prostora pod povoljnijim uslovima.,
Ciljna grupa: Lokalna samouprava, građani i ostali zainteresovani korisnici prostora
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat uređenja prostora i zaštite životne sredine.
Partneri: Uprava za nekretnine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma.
Vrijednost projekta: 5 000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine.
Rizici: Potencijalni rizici su ne sprovođenje Plana privremenih objekata na adekvatan i zakonom predviđen način. Takođe je jedan od rizika i nesagledavanje statusa zidanih privremenih objekata kojih ima dosta u gradu.
Rok: 2012.-2013.
Projekat 2.1.5: Definisanje i promocija biznis zona
Status projekta: Vlada Crne Gore je usvojila Plan razvoja biznis zona.Ministarstvo ekonomije, u saradnji sa lokalnim samoupravama definisalo je lokacije za razvoj biznis zona i trenutno su u procesu razrade.
Cilj: Projektom se želi podstaći razvoj mikro i malih preduzeća na infrastrukturno opremljenom zemljištu, povećanje zaposlenosti, kao i aktiviranje kapitala domaćih i inostranih investitora.
Opis projekta: Lokalna samouprava je urbanističko-prostornim planom definisala biznis zonu Rudeš, koja, osim industrijske zone, uključuje i zelene površine i saobraćajnice. Taj prostor je nekada koristila Fabrika celuloze i papira. Biznis zona je smještena u zahvatu Generalnog urbanističkog plana i obuhvata površinu od 548.355,398 m² od kojih je jedan dio u privatnoj svojini. U zahvatu tri katastarske cjeline u okviru ove zone postoje prilazni putevi, definisana kanalizacija i vodovod. Vlada je donijela zaključke kojima se nalaže resornim ministarstvima i preporučuje lokalnim samoupravama da usvoje paket olakšica za ulazak investitora u biznis zonu.Planirano je definisanje i biznis zone Gradinsko polje.
Planirane aktivnosti:
1. Ministarstvo rada i socijalnog staranja i Ministarstvo ekonomije Uredbom o subvencijama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica za 2012. godinu implementirat će mjere olakšica za zaposlena lica u biznis zoni.
2. Ministarstvo finansija će razmotriti mogućnost definisanja oslobađanja od poreza na nepokretnosti objekte u biznis zonama za prvih 5 godina.
57
3. Ministarstvo finansija i Ministarstvo ekonomije će definisati precizan model olakšica u dijelu zakupa, korišćenja ili kupovine nekretnina u biznis zonama.4. Lokalne samouprave će utvrditi paket povoljnosti za ulaganje u biznis zone u dijelu korišćenja, iznosa komunalnih naknada i drugih predviđenih dažbina.5. Ministarstvo održivog razvoja i turizma će u saradnji sa lokalnim samoupravama stvori preduslove za efikasno sprovođenje procedura neophodnih za dobijanje građevinskih dozvola u biznis zonama.6. Ministarstvo ekonomije i Ministarstvo finansija, će u saradnji sa lokalnim samoupravama, nastaviti aktivnosti na unapređenju ambijenta i podsticaju razvoja biznis zona.
Očekivani rezultati: Povećanje preduzetničke aktivnosti kroz otvaranje novih preduzeća , povećanje investicionog ulaganja, otvaranje novih radnih mjesta.
Ciljna grupa: Domaći i strani investitori.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava, Ministarstvo ekonomije, Ministarstvo finansija, Ministarstvo rada i socijalnog staranja.
Partneri: Investiciono razvojni fond, Ministrstvo ekonomije, NVO.
Vrijednost projekta: 30.000,00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatori.
Rizici: Ekonomska kriza, nepovjerenje investitora u sigurnost investicije.
Rok: 2013.- 2017.
Projekat 2.1.6: Izrada Plana podsticajnih mjera za razvoj preduzetništva
Status projekta: Projekat je započet. Lokalne samouprave će utvrditi paket povoljnosti za ulaganje u biznis zone u dijelu korišćenja, iznosa komunalnih naknada i drugih predviđenih dažbina.
Cilj: Projektom se želi unaprijediti poslovni ambijent, podstaći razvoj mikro i malih preduzeća, povećati zaposlenost.
Opis projekta: Opština je započela aktivnosti na donošenju Odluka kojima će se obuhvatiti olakšice u dijelu zakupa, korišćenja ili kupovine zemljišta i objekata za pokretanje biznisa. Planirano je o oslobađanje ili umanjenje plaćanja komunalnih naknada, organizovanje u okviru lokalnih samouprava one stop shop tijela radi bržih i efikasnijih procedura. Aktivnosti lokalne samouprave trebaju da budu usmjerene i na realizaciju Strategije za održivi ekonomski rast Crne Gore kroz uvođenje klastera (2012-2016)
Planirane aktivnosti: Pripremanje i usvajanje Odluka kojima se unapredjuje poslovni ambijent, primjena donešenih odluka, promotivne aktivnosti za unapređenje poslovnog ambijenta, aktivnosti na podsticanju razvoja klastera, sprovođenje obuka za poslodavce i zaposlene.
58
Očekivani rezutati: Povećan broj malih i srednjih preduzeća koji su započeli biznis,Povećan broj zaposlenih lica.
Ciljna grupa: Preduzetnici (domaći i strani), nezaposleni koji se nalaze na evidenciji Zavoda za zapošljavanje.
Nosilac aktivnosti: Opština
Partneri: Ministarstvo ekonomije, Investiciono razvojni fond.
Vrijednost projekta: 10000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine, budžet države.
Rizici: Ne prepoznavanje značaja za donošenje ovakvih Odluka.
Rok: 2012-2016
Projekat 2.1.7: Izgradnja i osnivanje Biznis inkubatora
Status projekta: Urađena je projektna dokumentacija na nivou glavnog projekta, kao i biznis plan za osnivanje Biznis inkubatora.
Cilj: Projekat će omogućiti otvaranje novih radnih mjesta i obezbijediti poslovni prostor po subvencionisanim cijenama, stručnu pomoć, usluge savjetovanja i mentorstva. Cilj otvaranja Biznis inkubatora je proizvesti uspješna preduzeća koja će po izlasku iz inkubatora biti samoodrživa i finansijski nezavisna.
Opis projekta: Biznis inkubator u Beranama će biti proizvodno-uslužnog tipa, gdje će početnici u biznisu tj. stanari, pod povoljnim uslovima dobiti pravo stanovanja u navedenom, na period od 3 do 5 godina, a za to vrijeme bi bila obezbijeđena tehnička, stručna pomoć i organizovanje specijalističkih treninga u cilju unapređenja znanja stanara.Dugoročno posmatrano, Biznis inkubator će biti najadekvatniji instrument za kontinuiranu promociju biznis zone, razvoj malih preduzeća, kao i kreiranje novih radnih mjesta. Skupština opštine Berane je avgusta 2009. godine donijela Odluku o pristupanju Opštine Berane osnivanju Biznis inkubatora, d.o.o Berane. Vlada Crne Gore je na sjednici održanoj 12. novembra 2009. godine donijela Odluku o učešću u osnivanju privrednog društva Biznis inkubator d.o.o. Berane. Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća je obezbijedila iz IPA sredstava ekspertsku pomoć za formiranje biznis inkubatora na sjeveru Crne Gore iz koje je finansirana izrada Biznis plana za izgradnju biznis inkubatora u Beranama.
Planirane aktivnosti:
1. Promotivne aktivnosti koje se tiču osnivanja Biznis inkubatora.2. Aplikacioni formulari popunjeni i predati nezavisnoj komisiji za odobravanje, aplikanti izabrani.3. Obuka za sve zainteresovane i za same aplikante.4. Uradjena projektna dokumentacija za izgradnju Biznis inkubatora.
59
5. Tehnički dizajn, gradjevinska dozvola i ostala dokumentacija predate Caritas Luxembourgu od strane lokalne samouprave. Uradjena revizija projekta od strane Caritasa.6. Registrovano preduzeće, d.o.o. Biznis inkubator.7. Završena tenderska procedura koja se tiče izbora izvodjača.8. Početak gradjevinskih radova.9. Završetak gradjevinskih radova.10. Useljavanje izabranih stanara.
Očekivani rezultati: Stvoren povoljan ambijent za početnike u biznisu, povećan broj novoosnovanih privrednih subjekata, povećan broj zaposlenih.
Ciljna grupa: Novoosnovana preduzeća, preduzeća do dvije godine starosti, fizička lica (koja 3 mjeseca po ulasku u inkubator moraju da registruju preduzeće)
Nosilac aktivnosti: lokalna samouprava
Partneri: Caritas Luksemburg, Investiciono razvojni fond, Zavod za zapošljavanje Crne Gore.
Vrijednost projekta: 480,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet Opštine, donatori, kreditna podrška Investiciono razvojnog fonda.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za izgradnju Biznis inkubatora
Rok: 2013-2015
2.2 Mjera: Podsticanje razvoja poljoprivrede
Projekat 2.2.1: Izgradnja Regionalne stočne pijace
Status projekta: Obezbijeđena projektna dokumentacija do nivoa glavnog projekta i prostornim planom opštine opredijeljena lokacija za izgradnju pijace.
Cilj: Unaprijeđenje konkurentnosti u oblasi poljoprivrede kroz modernizaciju infrastrukture.
Opis projekta: Beranska stočna pijaca je najveća pijaca na sjeveru Crne Gora. Ovoj pijaci gravitiraju (ponuda i potražnja) i opštine Plav, Andrijevica, Rožaje, Bijelo Polje. Kupci, prodavci, kao i nakupci, dolaze iz gore pomenutih opština, kao i iz Pljevalja, Mojkovca, Kolašina, Podgorice, Tutina, Novog Pazara i Prijepolja. Podaci su uzeti iz Službe za selekciju stoke AMIS Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja. Najveća ponuda stoke za prodaju je kada stočari zdignu sa katuna, tj. u periodu od septembra do kraja novembra. Od Božića do maja je najveća ponuda jagnjetine. Ponuda prasadi na pijaci je uglavnom iz uvoza. Uvozom se bave trgovci koji imaju sertifikat iz Crne Gore, ali i iz Srbije ( Kraljevo, Raška, Valjevo). Ponuda telećeg i junećeg mesa je najvećim dijelom sa ovog područja ali i sa Kosova, a ovlašćeni prodavci dovoze grla kako sa naše teritorije tako i sa područja Kosova ( Peć, Mitrovica, Zubin Potok). Na stočnoj pijaci u Beranama kupci su Gradina company, Franca i ostale kompanije koje se bave proizvodnjom hrane u Crnoj Gori kao i pojedinačni kupci. Prostor dosadašnje stočne pijace je potpuno neuređen i ne zadovoljava standarde koji su propisani u ovoj oblasti.
60
Beranska Stočna pijaca treba da se ogradi, da se asfaltira podloga, naprave boksovi sa nadstrešnicama i vage za mjerenje kako bi se stvorili bolji uslovi za kupce i prodavce.
Planirane aktivnosti: Revizija glavnog projekta, obezbjeđivanje finansijskih sredstava, raspisivanje tendera i izbor najpovoljnijeg izvođača, građenje po fazama, nabavka opreme, upotrebna dozvola i stavljanje u funkciju.
Očekivani rezutati: Uređen i opremljen prostor za kupoprodaju stoke, povećan nivo prometa stoke na pijaci, unaprijeđena stočarska proizvodnja regiona, kao i proizvodnja hrane.
Ciljna grupa: Stočari u regionu, stanovnici Berana i okolnih opština.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstvo poljoprivrede, donatori.
Vrijednost projekta: 400,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/ Agro budžet/ donatorska sredstva.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2013-2014.
Projekat 2.2.2 : Izrada Plana podsticajnih mjera za razvoj poljoprivrede
Status projekta: Projekat nije započet
Cilj: Unapređenje razvoja poljoprivredne proizvodnje i povećanje konkurentnosti domaćih proizvoda.
Opis projekta: Biznis centar koji posluje u okviru Sekretarijata za finansije pruža podršku farmerima kroz besplatnu izradu biznis planova za konkurisanje u okviru MIDAS programa.Donošenjem niza olakšica na lokalnom nivou unaprijediće se uslovi poslovanja u oblasti poljoprivredne proizvodnje. Lokalna samouprava svake godine budžetom planira sredstva za subvencije u poljoprivredi. Aktivnosti lokalne samouprave trebaju da budu usmjerene i na realizaciju Strategije za održivi ekonomski rast Crne Gore kroz uvođenje klastera (2012-2016).
Planirane aktivnosti: Pripremanje i usvajanje Odluka kojima se podstiče razvoj poljoprivrede, primjena donešenih odluka, promotivne aktivnosti za podsticanje razvoja poljoprivrede i podsticanje konkurentske proizvodnje, aktivnosti na podsticanju razvoja klastera, aktivnosti na obukama zainteresovanih poljoprivrednih proizvođača.
Očekivani rezultati: Povećan broj registrovanih poljoprivrednih proizvođača, povećan broj zasada, uvećan stočni fond.
Ciljna grupa: Registrovani poljoprivredni proizvođači. Nosilac aktivnosti: Opština
61
Partneri: Ministarstvo poljoprivrede, Ministarstvo ekonomije, Nevladin sektor.
Vrijednost projekta: 10000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine, Agro budžet države.
Rizici: Nedostatak znanja poljoprivrednih proizvođača za korišćenjem podsticajnih mjera.
Rok: 2012-2017
2.3 Mjera : Stvaranje preduslova za valorizaciju turističkih potencijala
Projekat 2.3.1: Izgradnja jedinstvene turističke signalizacije na području opštine
Status projekta: Realizacija projekta je u toku (u okviru projekta prekogranične saradnje STEC).
Cilj: Unapređenje uslova boravka turista i promocija turističkih potencijala opštine Berane.
Opis projekta: Postavljanje turističke signalizacije na 30 lokacija u gradu i ruralnom dijelu (dio Bjelasice koji pripada Beranama).
Planirane aktivnosti: Nakon što su definisane lokacije za turističku signalizaciju i podaci unijeti na GIS mapu, utvrđeno je da se predložene lokacije nalaze uz različite kategorije puteva. Shodno tome, slijedi upućivanje zahtjeva za postavljanje signalizacije (Direkciji za saobraćaj, ako je u pitanju signalizacija uz magistralne puteve, odnosno lokalnoj samoupravi kada se radi o lokalnim putevima)
Očekivani rezultati: Turistima će biti pružene osnovne informacije o određenim turističkim lokalitetima i njihovo nesmetano pronalaženje.
Ciljna grupa: Turisti koji dolaze u Berane, kao i oni koji su u regionu Bjelasice i Komova.
Nosilac aktivnosti: Opština
Partneri: LTO Berane/UNDP.
Vrijednost projekta: 4,800.00€
Izvor finansiranja: Sredstva iz EU fondova
Rizici: Kašnjenje aktivnosti usled vremenskih prilika
Rok: 2013
Projekat 2.3.2: Razvoj seoskog turizma
Status projekta: Nije započet
62
Cilj: Unapređenje turističke ponude opštine Berane i Crne Gore; stvaranje društveno- ekonomskih i tržišnih uslova za ubrzani ekonomski i socijalni razvoj sela; zaustavljanje depopulacije i pogoršanja demografske i socijalne strukture seoskih područja; aktiviranje lokalnih potencijala i podizanje motivacije seoskog stanovništva da razvija i uređuje seosko područje, kao dugoročnu perspektivu i izbor za život i privređivanje; poboljšanje komunalnog i socijalnog standarda i kvaliteta življenja na selu; obezbjeđivanje ekonomske i socijalne sigurnosti seoskih domaćinstava; očuvanje i unapređenje ekoloških, kulturoloških i drugih vrijednosti u seoskim naseljima.
Opis projekta: Uz pomoć i savjetovanje sa seoskim gazdinstvima, ali i drugima koji u seoskom turizmu vide budućnost, treba ponuditi tehničke i servisne standarde, nekoliko tipova autohtonih arhitekturnih rješenja i modela opreme, koji treba da odgovaraju turističkim standardima, kako bi se izbjegao, neuređeni i nefunkcionalni razvoj seoskog turizma.
Planirane aktivnosti: Izgradnja eko sela, izgradnja eko koliba, obnavljanje postojećih i izgradnja novih katuna, razvijanje obrazovne radionice.
Očekivani rezultati: Domaćinstva koja nude domaću hranu, planinarenje i alpinizam, skijanje, snow board, te klasično skijanje, organizovane šetnji, pješačke staze, kao i mountian biking, aktivnosti na vodi – rafting, sportske aktivnosti u zatvorenim sportskim objektima, učestvovanje u raznim seoskim aktivnostima itd.
Ciljna grupa: Stanovnici ruralnih područja, turističke agencije, turisti, nevladine organizacije/udruženja građana (ribari, lovci, planinari, ekolozi, ljubitelji raftinga, splavarenja, kulturno-umjetnička društva itd.).
Nosilac aktivnosti: LTO Berane.
Partneri: Lokalna samouprava, donator.
Izvor finansiranja: Donatorska sredstva, budžet opštine
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta; nedovoljna razvijenost sela kao mjesta ugošćavanja; nerazvijena infrastruktura, posebno saobraćajna i komunalna; neizgrađenost smještajnih kapaciteta u seoskom području; neinformisanost seoskog stanovništva o mogućnostima i ekonomskoj isplativosti seoskog turizma.
Rok: 2015.
Projekat 2.3.3: Razvoj planinskog turizma
Status projekta: Nije započet.
63
Cilj: Unapredjenje turističke ponude kroz razvoj planinskog turizma.
Opis projekta: Trendovi u razvoju planinskog turizma upućuju na rastuću tražnju za resortima u očuvanoj prirodi, u okruženju koje nudi raznovrsna iskustva, proizvode i aktivnosti u toku cijele godine. Planirani razvoj planinskog turizma u skladu je sa lokalnim i državnim propisima i zakonima.Planiran je razvoj planinskog turizma u dva pravca:- Aktivan odmor ( aktivnosti u prirodi tokom cijele godine )- Program unapredjenja proizvodnje i ponude zdrave hrane, autentične arhitekture i tradicije ( proizvodnja zdrave hrane i za potrebe ugostiteljsko – turističkih preduzeća u opštini i šire)
Planirane aktivnosti: Unapredjenje putne infrastrukture, unapređenje sistema pješačkih i biciklističkih staza, stvaranje uslova za uključivanje seoskih domaćinstava u ponudu, revitalizacija katuna.
Očekivani rezultati: Produžen boravak gostiju, unapređen nivo ekološke svijesti građana, doprinos povećanju kvaliteta turističke ponude i zaposlenosti.
Ciljna grupa: Zaljubljenici u prirodu, gosti koji već borave u regionu Bjelasice i Komova, kao i oni koji u letnjim mjesecima odmaraju u primorskim gradovima CG.
Nosilac aktivnosti: Turistička organizcija Berane.
Partneri: Opština Berane, Ministarstvo održivog razvoja i turizma.
Izvor finansiranja: Sredstava TO, budžet lokalne samouprave, NVO, donatori, javno- privatno partnerstvo.
Rizici: Ekonomska kriza, loši uslovi za investiranje u turizam.
Rok: 2017.
Projekat 2.3.4 : Razvoj raftinga
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Unapređenje raftinga, kao segmenta avanturističkog turizma u Beranama.
Opis projekta: Novi trendovi na tržištu su uticali na pojavu specifičnih oblika turizma kreiranog za klijentelu koja preferira aktivan odmor. Uz bazu koja podrazumijeva barem jedan aktivan rafting klub, uredjen kamping prostor stvorili bi se preduslovi za intezivniji razvoj raftinga, njegova popularizacija i promocija, kao dopunskog elementa turističke ponude grada. Razvojem infrastrukture i zakonskom regulativom (Zakon o raftingu, Službeni list Crne Gore, broj 53/2011 od 11.11.2011.god), stvaraju se uslovi za maksimalnu bezbjednost svih ljubitelja raftinga. Uz podršku rafting klubova (saranja postoji kroz realizacije Limske regate) iz okruženja postoji mogućnost organizovanja Euro kupa u raftingu.
64
Planirane aktivnosti: Formiranje rafting kluba, izbor lokacije za rafting kampove i njihovo uredjenje, uključivanje raftinga u turisticku ponudu, njegova promocija kao zasebne aktivnosti ali i kao dio paketa „aktivan odmor“.
Očekivani rezultati: Povećanje broja turista, podizanje svijesti o zaštiti životne sredine i zdravim stilovima života
Ciljna grupa: Zaljubljenici u aktivan odmor, članovi rafting klubova iz zemlje i okruženja (organizovanjem takmičenja i rafting revija), domicilno stanovnistvo...
Nosilac aktivnosti: LTO Berane, Opština Berane, JU Sportski centar
Partneri: Ribolovni klub "Lim“,donatorske organizacije (USAID, UNDP...)
Izvor finansiranja: Javno privatno partnerstvo, strane donacije.
Rizici: Neriješen problem oko uklanjanja fizičkog otpada i nepostojanje kolektora za prečišćavanje otpadnih voda.
Rok: 2017.
Projekat 2.3.5: Razvoj i unaprijeđenje kulturnog turizma
Status projekta: Nije započet
Cilj: Od kulturnih resursa grada napraviti kulturno-turistički proizvod, na taj način obogatiti turističku ponudu grada i privući što veći broj turista.
Opis projekta: Saradnja kulturnog i turističkog sektora Opštine, jer kulturni turizam postaje područje gdje treba da se povežu dva sektora u cilju razvoja, odnosno da se omogući odgovor turizma novim zahtjevima i uključi kultura u jednom novom svijetlu. Obogatiti manifestaciju „Beransko kulturno ljeto“ i osmisliti još neke kulturne manifestacije koje bi bile atraktivne i zanimljive kako turistima iz regiona, tako i stranim a postojeće podržati.. Potrebno je osmisliti promotivne aktivnosti koje bi popularizovale te manifestacije i objekte kulture u opštini Berane.
Planirane aktivnosti: Nabavka infrastrukture za podršku manifestacijama, unaprijediti znanja i iskustva potrebna za održivost manifestacija u cilju postizanja tradicionalnih i prepoznatljivih, razmjena iskustava i jačanja saradnje u oblasti kulture (regionalne, prekogranične).
Očekivani rezultati: Realizacijom ovog projekta može se postići to da Berane postane jedan od centara kulturnog turizma na sjeveru Crne Gore. Valorizacijom kulturnih resursa, organizovanjem većeg broja kulturnih manifestacija i njihovom popularizacijom doći će do povećanja broja turista i stvaranja društveno-ekonomskih i tržišnih uslova za ubrzani ekonomski i socijalni razvoj grada.
65
Ciljna grupa: Građani Berana, koji će na aktivan način učestvovati u stvaranju kulturno-turističkog proizvoda i turisti koji će koristiti taj turistički proizvod.
Nosilac aktivnosti: Turistička organizacija Berane.
Partneri: Centar za kulturu Berane, Polimski muzej
Vrijednost projekta: 15000€
Izvor finansiranja: Sredstav za realizaciju aktivnosti treba tražiti od partnerskih institucija, donatora i sopstvenog budžeta nosioca aktivnosti.
Rizici: Nedovoljna zainteresovanost privatnog i javnog sektora za podršku programima kulture, nedovoljno inovativni programi i projekti, neadekvatni postojeći modeli finansiranja i nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2014.
STRATEŠKI PRIORITET 3.
3.1 Mjera : Unaprijeđenje gradske infrastrukture
3.1.1 Projekat: Rekonstrukcija trga 21.jul
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Unaprijeđeno korišćenje i upravljanja prostorom na teritoriji opštine Berane u skladu sa planskom dokumentacijom.
Opis projekta: Da bi se postigao efikasniji, uređeniji i kontrolisaniji prostor u skladu sa urbanističkim pravilima razvoja centralnog dijela grada koji je u ovom slučaju šetalište i trg i koje bi trebalo da bude centralno mjesto za realizovanje raznih sadražaja(kulturnih...) potrebno je rekonstruisati postojeći prostor, povezati ga sa parkom i izolovati od svih potencijalnih uticaja saobraćaja. Riješiti saobraćaj na drugi način.Neophodno je izvršiti rekonstrukciju Trga 21. Jul, pri čemu je potrebno izvršiti nivelaciju terena i novo asfaltiranje, postavljanje novih ivičnjaka, klupa, korpa za otpatke i česmi sa pijaćom vodom. Na odgovarajućim mjestima iscrtat će se parking mjesta, a zelene površine urediti i ograditi.
Planirane aktivnosti: Raspisivanje nagradnog konkursa za izradu idejnog rješenja. Donošenje odluke o rekonstrukciji, izrada projektne dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, raspisivanje tendera i izbor najpovoljnijeg izvođača, rekonstrukcija i dobijanje upotrebne dozvole.
Očekivani rezultati: Uređen Trg.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana, privrednici.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
66
Partneri: Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta: 700.000,00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2013.
Projekat 3.1.2 : Adaptacije zgrade Opštine
Status projekta: Potrebno je uraditi projektnu dokumentaciju.
Cilj: Stvaranje boljih tehničkih, organizacionih i drugih uslova za pružanje usluga građanima.
Opis projekta: Zgrada Opštine je stara i nefunkcionalna.Potrebno je izvršiti kompletnu adaptaciju zgrade kako spolja (krovni pokrivač, stolarija i fasada) tako i unutrašnjost zgrade (npr. mokri čvorovi, podovi, plafoni i td.)
Planirane aktivnosti: Pripremiti projekat adaptacije, raspisati tender za projekat, administrativne aktivnosti, obezbjediti sredstava, raspisivanje tendera za adaptaciju, izvođenje radova, nabavka opreme.
Očekivani rezultati: Moderan i funkcionalan prostor za rad zaposlenih i efikasnije pružanje usluga građanima. Ciljna grupa: Zaposleni u lokalnoj samoupravi, stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Direkcija javnih radova, potencijalni donatori
Vrijednost projekta: 700.000,00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2013-2014.
Projekat 3.1.3 : Rekonstrukcija fasada u užem gradskom jezgru
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Obezbjeđivanje uslova zaštite, unaprijeđenja, korišćenja i upravljanja prostorom na teritoriji opštine Berane, kao posebne vrijednosti, u skladu sa planskom dokumentacijom.
67
Opis projekta: Fasade na stambenim zgradama u centru grada su ispucale, zapuštene i u lošem stanju što narušava ambijent i ljepotu grada. Projekat rekonstrukcije fasada predviđa renoviranje, postavljanje termo-izolacije i farbanje fasada na stambenim zgradama u centru grada.
Planirane aktivnosti: Donošenje odluke o rekonstrukciji, izrada projektne dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, raspisivanje tendera i izbor najpovoljnijeg izvođača, izvođenje radova.
Očekivani rezutati: Rekonstruisane fasade u užem gradskom jezgru.
Ciljna grupa: Stanari stambenih zgrada obuhvaćenih projektom, privrednici, stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Vlasnici stanova u zgradama
Vrijednost projekta: 400.000,00€
Izvor finansiranja: Finansijska sredstva etažnih vlasnika, Budžet opštine/donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredatava etažnih vlasnika. Rok: 2012.-2017.
Projekat 3.1.4 : Izgradnja Vatrogasnog doma
Status projekta: Projekat je u fazi implementacije, započet u februaru 2011.godine. Sredstva za realizaciju projekta obezbijeđena su prijedlogom projekta u okviru grant šeme za podršku manjim infrastrukturnim projektima Delegacije Evropske Unije u Crnoj Gori.
Cilj: Poboljšano funkcionisanje službi zaštite opština Berane, Plava i Rožaja kroz izgradnju objekta za Službu zaštite i spasavanja, sa pratećim uslugama.
Opis projekta: Projektom je planirana izgradnja objekta za Službu zaštite i spasavanja, opremanje potrebnim inventarom, nabavka opreme za spasioce, obavljanje trening obuka za spasioce iz Berana i okolnih opština, kao i sprovođenje kampanje u cilju podizanja nivoa svijesti gradjana o preventivnim mjerama u situcijama hazarda. Projekat se realizuje u skladu sa IPA regulativama i pravilima PRAG-a.
Planirane aktivnosti: Izgradnja zgrade za Službu zaštite i spasavanja u Beranama, nabavka kancelarijskog inventara, nabavka zaštitne opreme za Službu, realizacija treninga za zaposlene u službama u Beranama, Rožajama, Plavu i Andrijevici, radijske i TV emisije u cilju upoznavanja sa preventivnim mjerama.
Očekivani rezutati: Unaprijeđena infrastruktura za službu zaštite i spasavanja u Beranama, podignut nivo znanja i sposobnosti spasilaca službe zaštite i spasavanja, unaprijeđen nivo znanja gradjana o preventivnim mjerama.
68
Ciljna grupa: Služba zaštite i spasavanja Berana, osnovne škole u Beranama i Andrijevici, stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: N-A
Vrijednost projekta: 636.321,13 eura.
Izvor finansiranja: Delegacija EU, Vlada Crne Gore- Uslovne dotacije, Opština Berane.
Rizici: Nepoštovanje rokova, procedura donatora.
Rok: Februar 2013.
Projekat 3.1.5 : Izgradnja Doma za stara i iznemogla lica
Status projekta: Ne postoji projektna dokumentacija, projekat nije započet.
Cilj: Cilj izgradnje Doma je obezbjeđivanje pružanja visokokvalitetnih usluga starim licima, koje se tiču smještaja, ishrane, njege i higijene, medicinskih usluga i društvenog života, kako bi njima i njihovim porodicama učinili lakšim, ljepšim i zanimljivijim život.
Opis projekta: Sve je veći broj starih i iznemoglih lica koja svoje utočište nalaze u Domovima u drugim opštinama. Izgradnja doma za stara i iznemogla lica sa pratećim sadržajima unaprijedio bi se kvalitet života ovim licima i njihovim porodicama.
Planirane aktivnosti: Donošenje odluke o gradnji objekta, izrada projektne dokumentacije, određivanje lokacije i dobijanje saglasnosti, obezbjeđenje finansijskih sredstava, raspisivanje tendera i izbor izvodjača, izgradnja objekta i stavljanje u funkciju.
Očekivani rezultati: Izgrađen Dom i zbrinut odredjen dio starijih osoba.
Ciljna grupa: Stara i iznemogla lica.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta: 1 milion.
Izvor finansiranja: Budžet države.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017.
Projekat 3.1.6: Rekonstrukcija Kuće Mićovića ( Kamena zgrada ) za potrebe organa lokalne uprave
69
Status projekta: Potrebno je uraditi projektnu dokumentaciju, projekat nije započet.
Cilj: Obezbjeđivanje uslova zaštite, unaprijeđenja, korišćenja i upravljanja prostorom na teritoriji opštine Berane, kao posebne vrijednosti, u skladu sa planskom dokumentacijom.
Opis projekta: Postojeća zgrada je u dosta lošem stanju, pa je rekonstrukcija neophodna. Prostorije zgrade se koriste za potrebe lokalne samouprave, Udruženja voćara, stočara i drugih nevladinih organizacija.
Planirane aktivnosti: Izrada projektne dokumentacije, rekonstrucija zgrade.
Očekivani rezultati: Urađena projektna dokumentacija i rekonstruisana zgrada.
Ciljna grupa: Zaposleni u organima lokalne samouprave i nevladine organizacije.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta: 100.000,00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/države/donatori.
Rizici: Neriješeni imovinski odnosi.
Rok: 2016.
3.2 Mjera : Unapređenje komunalne infrastrukture
Projekat 3.2 1: Izgradnja regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra
Status projekta: Urađen je i revidovan glavni projekat. Objavljen je javni poziv za izbor strateškog parnera za izgradnju Regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra za opštine Berane, Andrijevica, Plav i Rožaje.
Cilj: Osnovni cilj projekta je sanacija odlagališta i izgradnja savremene regionalne sanitarne deponije čvrstog komunalnog otpada i reciklažnog centra, čime bi se stvorili uslovi za primjenu Zakona o upravljanju otpadom.
Opis projekta: Na realizaciji projekta izgradnje Regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra za opštine Berane, Andrijevica, Plav i Rožaje, na lokaciji Vasov Do, do sada je realizovano sljedeće:
- Prostornim planom opštine Berane definisana je lokacija za sanitarnu deponiju i reciklažni centar;- Na sjednicama lokalnih parlamenata Berana, Rožaja, Plava i Andrijevice usvojene su odluke o pristupanju sistemu zajedničkog regionalnog upravljanja čvrstim komunalnim otpadom;- Urađena je Studija o izboru lokacije za SD i RC;- Urađena je Studija izvodljivosti;
70
- Urađena je Studija ekonomske opravdanosti;- Urađen je Elaborat procjene uticaja izgradnje deponije i reciklažnog centra na životnu sredinu;- Obavljena je eksproprijacija nepokretnosti na kojima je predviđena izgradnja SD i RC- Utvrđeno je Nulto stanje na prostoru buduće deponije i RC;- Obavljeno je geodetsko snimanje i mjerenje prostora gdje je predviđena izgradnja SD i RC;- Urađena su geotehnička ispitivanja ukupnog prostora lokacije SD i RC;- Urađen je Plana upravljanja otpadom za prostor opštine Berane, za period 2010-2014;- Urađen je Urbanistički projekat sa strateškom procjenom uticaja deponije na životnu sredinu;- Za predhodno navedednu dokumentaciju obavljene su revizije, javne rasprave i sva dokumenta su usvojena na sjednicama Skupštine;- Urađen je i revidovan Glavni projekat;- Raspisan je Tender za izbor Strateškog partnera za finansiranje, sanaciju postojećeg smetlišta, izgradnju, upravljanje i prikupljanje otpada.
U cilju primjene Zakona o upravljanju otpadom i Direktive EU predviđene su reciklažna dvorišta, predselekcija na mjestu nastanka, organizacija nastanka i transport, nabavka savremenih kontejnera za neselektivni komunalni otpad, nabavka savremenih vozila i druge opreme za kvalitetno pražnjenje kontejnera svih vrsta, usklađivanje transporta sakupljenog komunalnog otpada, izbor lokacija za transfer stanice, izgradnja sanitarne deponije – sanitarnih kada u okviru deponije, gdje se vrši zbrinjavanje – odlaganje neselektiranog, djelimično selektiranog i selektiranog otpada i niz drugih potreba. Savremene tehnologije upravljanja otpadom predviđaju izgradnju-formiranje reciklažnih dvorišta, ekoloških i zelenih ostrva. Moderan način reciklaže i sakupljanja komunalnog otpada predviđaju postavljanje savremenih postrojenja za reciklažu i specijalnih kontejnera na određenim lokacijama u gradu za odvojeno sakupljanje otpada na izvoru nastajanja komunalnog otpada.
Planirane aktivnosti: Izbor strateškog partnera.
Očekivani rezutati: Poboljšan kvalitet komunalnih usluga za građane, unaprijeđeno upravljanje komunalnim otpadom, unaprijeđeno stanje životne sredine u regionu.
Ciljna grupa: Stanovnici opština u regionu, Berane, Rožaje, Plav i Andrijevica ( 85.000 stanovnika).
Nosilac aktivnosti: Opštine Berane, Rožaje, Plav i Andrijevica i Ministarstvo održivog razvoja i turizma.
Partneri: Opštine Berane, Rožaje, Plav i Andrijevica i Ministarstvo održivog razvoja i turizma, inostrani partneri.
Vrijednost projekta: cca 10.000.000, 00 €
Izvor finansiranja: Privatno- javno partnerstvo (koncesija).
Rizici: Nezainteresovanost kompanija za partnerstvo, ekonomska kriza.
Rok: 12 mjeseci od dana potpisivanja Ugovora.
71
Projekat 3.2.2: Izgradnja Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i proširenja primarne i sekundarne kanalizacione mreže
Status projekta: U toku je izrada Idejnog projekta.
Cilj: Glavni cilj projekta je da se eliminiše ozbiljno zagađenje u urbanoj sredini i obezbijedi prečišćavanje otpadnih voda. Pored toga, cilj je da se obezbijedi značajan pozitivan uticaj na javno zdravlje kroz poboljšanje obima i pouzdanosti vodosnadbijevanja i prikupljanja i prečišćavanja otpadnih voda u Beranama, kako bi se izašlo u susret budućim potrebama Crne Gore vezanim za usklađivanje sa propisima Evropske unije i nacionalnim zakonodavstvom iz oblasti životne sredine, kao i da bi se očuvali resursi pitke vode i životna sredina područja nizvodno od Berana.
Opis projekta: U prethodnom periodu uradjena je Studija izvodljivosti i pripremljen Nacrt Lokalne studije lokacije za izgradnju Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i proširenja primarne i sekundarne kanalizacione mreže. Trenutno se radi na izradi Idejnog projekta.
Planirane aktivnosti: Izrada i usvajanje Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu postrojenja i Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu proširenja kanalizacione mreže, rješavanje imovinsko-pravnih odnosa, izrada Glavnog projekta, izgradnja Postrojenja i puštanje u rad.
Očekivani rezultati: Izgrađeno Postrojenje, unaprijeđen kvalitet rijeke Lim, unaprijeđeno stanje životne sredine u regionu.
Ciljna grupa: Stanovnici opštine Berane.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija PROCON.
Vrijednost projekta: cca 15.000.000,00
Izvor finansiranja: Delegacija EU.
Rizici: Gubitak granta zbog nepoštovanja vremenskih rokova.
Rok: 2015.
Projekat 3.2.3: Obezbjeđenje dodatnih količina vode (za izvorišta Mečija ravan ,Ržani potok,Goraško vrelo, Javorovsko vrelo i dr.)i izgradnja novih i dogradnja postojećih vodovodnih sistema prema ovim projektima
Status projekta: Urađen dio projektne dokumnetacije.
Cilj: Obezbjeđena dodatna količina vode za ruralni dio opštine.
Opis projekta: Na nekim područjima u opštini Berane ne postoji organizovano snabdijevanje građana vodom a na nekim to se ne radi na adekvatan način. Izradom projektne dokumentacije o korišćenju izvora pitke vode na tim područjima dobio bi se
72
odgovor kako je najracionalnije organizovati snabdijevanje vodom, tamo gdje ga uopšte nema ili kako ga popraviti u područjima gdje je to nedovoljno. Korišćenjem izvora „Mečija ravan“ popravilo bi se snabdijevanje vodom mještana Dapsića, Petnjika, Gornje Budimlje i Police, izvora „Ržani potok“ – Kaludra, Donja Ržanica, Lisijevo polje i eventualno Zagorje i Gornji Petnjik. Kaptiranjem „Goraškog vrela“, Polica i Gornja Budimlja dobile bi dodatne količine vode a sa „Javorovskog vrela“ Javorovo bi trebalo da riješi problem vodosanbdijevanja.
Planirane aktivnosti: Da bi se kaptiranjem izvora i izgradnjom i dogradnjom vodovodnih sistema u pomenutim selima za sve stanovnike obezbijedile dovoljne količine pitke vode, potrebno je:-donijeti odluku o izradi projektne dokumentacije-izraditi projektnu dokumentaciju,-obezbijediti finansijska sredstva,-tender i izbor najpovoljnijeg izvođača,- izgradnja objekta,-tehnički prijem i dobijanje upotrebne dozvole.
Očekivani rezultati: Obezbijeđeno adekvatno snabdijevanje vodom mještana više mjesnih sela.
Ciljna grupa: Mještani Dapsića, Petnjika, Gornje Budimlje i Police, Kaludra, Donja Ržanica, Lisijevo polje, Zagorje i Gornji Petnjik, Javorovo.
Nosilac aktivnosti: Loklana samouprava, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja.
Partneri: Mjesne zajednice, donatori.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine, Kapitalni budžet države, donatorska sredstva.
Rizici:
Rok: 2013-2017.
Projekat 3.2.4: Izgradnja cjevovoda trasom zaobilaznice Most na Limu- Gradinsko polje i dogradnja postojeće primarne i sekundarne vodovodne mreže u naseljima koja gravitiraju ovom putu
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Obezbjedjenje dovoljne kolicine vode za postojece kao i za objekte koji ce se graditi uz ovu saobracajnicu.Takodje, neophodno je obezbijediti vodu i za postojece i buduce privredne subjekte na Gradinskom polju uz magistralni put za Andrijevicu.
Opis projekta: Izgradnju i prosirenje mjesnih zajednica Park i Pesca u dijelu prema obali Lima nije pratila izgradnja i prosirenje vodovodne mreze.Takodje, industrijska zona koja se vec formira na Gradinskom polju ( mjesna zajednica Buce ) nije obezbijedjena sa pitkom vodom.Smatra se, da bi izgradnjom novog primarnog voda, uz vec izgradjenu saobracajnicu,
73
na koji bi se prikljucili novi, sekundarni vodovi za ova naselja, u potpunosti rijesio problem vodosnabdijevanja vec izgradjenih objekata kao i onih koji bi se u buducnosti gradili u ovim mjesnim zajednicama
Planirane aktivnosti: Donošenje Odluke o gradnji, izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Stvaranje uslova za rad novih privrednih subjekata u ovoj industrijskoj zoni.
Ciljna grupa: Potrosaci vode u novosagradjenim kucama kao i kucama cije je gradjenje planirano uz ovu saobracajnicu. Postojeci i buduci privredni subjekti na Gradinskom polju.
Nosilac aktivnosti: ''Agencija za izgradnju i investicije '' i JP '' ViK''
Partneri: Gradjani i pravna lica sa ovih podrucja
Vrijednost projekta: 150.000,00 €
Izvor finansiranja: Budžet Opštine Berane
Rizici: Nedostatal finansiskih sredstava
Rok: 2015.
Projekat 3.2.5: Sanacija vodovodne mreže u gradu u cilju regulisanja gubitka vode u mreži
Status projekta: JP „Vodovod i kanalizacija“ u skladu sa svojim mogućnostima je započelo aktivnosti na sanaciji vodovodne mreže i samnjilo gubitke na mreži.
Cilj: Obezbjedjenje dodatnih kolicina (30-40 lit/sek)vode za korisnike gradskog vodovoda i smanjenje troskova poslovanja '' Vodovoda''
Opis projekta: Zbog visegodisnjeg neadekvatnog odrzavanja sistema procjenjuje se da su tehnicki gubici na vodovodnoj mrezi oko 40 % tj. 70 - 80 litara vode u sekundi.Implementacija ovog projekta podrazumijeva ugradnju odgovarujucih mjernih instrumenata i uredjaja za otkrivanje mjesta curenja kao i njihovu sanaciju cime bi se obezbijedile nove,dodatne kolicine vode u vodovodnom sistemu
Planirane aktivnosti: Detekcija i uklanjanje kvarova.
Očekivani rezultati: Smanjenje gubitaka vode u mreži i poboljšanje vodosnadbijevanja svih korisnika
Ciljna grupa: Svi korisnici usluga gradskog vodovoda – pravna i fizicka lica
Nosilac aktivnosti: JP '' Vodovod i kanalizacija ''
74
Partneri: Opština Berane/ Donatori
Vrijednost projekta: 250.000,00 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatorska sredstva EU
Rizici: Zbog kompleksnosti problema, aktivnosti se moraju sprovoditi fazno.
Rok: 2012-2017.
Projekat 3.2.6: Modernizacija opreme za tehnološki tretman vode
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Obezbjedjenje kvalitetne vode za pice.
Opis projekta: Radi bakterioloske ispravnosti voda za pice u vodovodnom sistemu Berana tretira se sa hlorom. U razvijenim zemljama ovo je davno napusten metod cak je i tretman vode sa fluorom, kao sljedece faza u tehnoloskom razvoju, prevazidjena metoda a sve vise se primjenjuje jonizacija, tretmani sa ozonom i slicno. Neophodno je i kod nas hlorisanje zamijeniti nekom od savremenijih metoda.Radi sprecavanja pojave necistoca u gradskom vodovodu ( mutnoca ) neophodno je ugraditi mehanicke, ugljene filtere u prekidnoj komori na Banjevcu. Ovo tim prije, sto se desava da se u samom vodozahvatu '' Merica vrelo '' pojavi mutna voda.
Planirane aktivnosti: odluka o nabavci opreme , obezbjeđenje finansijskih sredstava , tender za nabavku opreme , izbor najpovoljnijeg ponuđača , kupovina opreme
Očekivani rezultati: dobijanje bakteriološki apsolutno ispravne vode
Ciljna grupa: Svi potrosaci vode iz gradskog vodovoda
Nosilac aktivnosti: JP Vodovod i Kanalizacija
Partneri: Opština Berane i donatori
Vrijednost projekta: 1.0 – 1.2 miliona €
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatorska sredstva
Rizici: nedostatak finansiskih sredstava
Rok: 2014-2017.
Projekat 3.2.7: Sanacija i zaštita izvora Manastirsko vrelo i rezervoara na Jasikovcu
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Apsolutna zastita objekata i onemoguciti prodor povrsinskih voda u ove objekte
75
Opis projekta: Zbog visegodisnjeg neadekvatnog odrzavanja ovih objekata neophodno je izvrsiti sanaciju gradjevinskih objekata i opreme u njima. Takodje, neophodno je utvrditi i zone zastite oko ovih objekata
Planirane aktivnosti: Donošenje Odluke o sanaciji , izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Povećana sigurnost u snabdijevanju vedom odgovarajućeg kvaliteta.
Ciljna grupa: Sva pravna i fizicka lica korisnici usluga gradskog vodovoda.
Nosilac aktivnosti: JP Vodovod i kanalizacija i Agencija za investicije i razvoj Berana.
Partneri: Opština Berane i donatori .
Vrijednost projekta: 50.000,00 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatorska sredstva.
Rizici: Nedostatak finansiskih sredstava.
Rok: 2013.
Projekat3.2.8 : Rekonstrukcija vodovodnog sistema Dapsiće-Polica
Status projekta: Projekat je započet i u skladu sa mogućnostima JP“Vodovod i kanalizacija“ kontinuirano se sprovode aktivnosti na unapređenju vodovodnog sistema.
Cilj: Obezbjeđivanje dodatnih količina vode, smanjivanje gubitaka na mreži, održivo upravljanje vodnim resursima.
Opis projekta: Odluka o izgradnji ovog vodovoda donesena je na pogresnoj pretpostavci o izdasnosti izvora ''Dapsicka rijeka'' od 100 litara u sekundi.Naknadna mjerenja su pokazala da se sa ovog izvora moze dobiti oko 50 litara u sekundi. O kvalitetu izgradnje najbolje govori cinjenica da vodovod nikada nije tehnicki primljen niti je ikada dobio upotrebnu dozvolu. Neadekvatno odrzavanje za sve vrijeme njegove upotrebe kao i nedomacinski odnos vecine korisnika dodatno pogorsava stanje u ovom sistemu.Neophodno je obezbijediti nove kolicine vode sa obliznjih izvora i rekonstruisati kompletnu mrezu i opremu u ovom vodovodnom sistemu.
Planirane aktivnosti: Donošenje Odluke o gradnji , izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Obezbijeđenje novih količina kvalitetne vode
Ciljna grupa: Oko 800 korisnika fizickih i pravnih lica u Dapsicu, Petnjiku, Gornjoj Budimlji i na Polici.
76
Nosilac aktivnosti: JP Vodovod i Agencija za investicije i razvoj Berana.
Partneri: Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja i donatori.
Vrijednost projekta: 400.000,00 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine, Kapitalni budžet države, donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava
Rok: 2012-2017.
Projekat3.2.9: Ugradnja opreme za tehnološki tretman vode na vodovodu Petnjica
Status projekta: Urađena je projektna dokumentacija za izgradnju vodovoda.
Cilj: Obezbijediti bakterioloski ispravnu vodu u skladu sa Pravilnikom o ispravnosti vode
Opis projekta: U ovom vodovodu sada se koristi tkz. sirova voda. Posto se radi o naselju ciji je razvoj ekstenzivan neophodno je na vodovodni sistem ugraditi opremu cijim radom se obezbjedjuje bakterioloski ispravna voda.
Planirane aktivnosti: odluka o nabavci opreme , obezbjeđenje finansijskih sredstava , tender za nabavku opreme , izbor dobavljača i kupovina opreme
Očekivani rezultati: dobijanje bakteriološki ispravne vode.
Ciljna grupa: Pravna i fizicka lica korisnici ovog vodovoda.
Nosilac aktivnosti: Opština Berane.
Partneri: MZ Petnjica, Ministstvo poljoprivrede, donatori.
Vrijednost projekta: od 20.000 – 100.000 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine, Agro budžet.
Rizici: Nedostatak finansiskih sredstava
Rok: 2016.
Projekat 3.2.10: Modernizacija opreme javnog preduzeća u čijoj je nadležnosti vodosnabdijevanje
Status projekta: Proekat je započet, u skaldu sa mogućnostima preduzeća
Cilj: obezbjedjenje kvalitetne vode, odrzivi razvoj u oblasti vodosnabdijevanja, smanjenje troskova poslovanja , kvalitetnije pruzanje usluga od strane Preduzeca
77
Opis projekta: Višegodisnji izostanak ozbiljnih ulaganaja u opremu uslovio je tehnicko i tehnolosko zaostajanje u funkcionisanju Preduzeca. Da bi se, u skladu sa Pravilnikom o ispravnosti vode i Direktivama Evropske komisije o kvalitetu vode za pice obezbijedila voda za sve korisnike neophodno je rekonstruisati hidro-masinsku opremu, na nekim pozicijama ugraditi novu, gdje je to god moguce zamijeniti azbestne cjevovode, nabaviti nedostajucu opremu za odrzavanje vodovodnog i kanalizacionog sistema i dr.
Planirane aktivnosti: Raspisivanje tendera za nabavku opreme, odabir najpovoljnijeg ponuđača i isporuka opreme.
Očekivani rezultati: Poboljšanje usluga
Ciljna grupa: Svi postojeci i buduci korisnici usluga Preduzeca – pravna i fizicka lica.
Nosilac aktivnosti: JP Vodovod i Agencija za investicije i razvoj Berana.
Partneri: Opstina Berane i donatori.
Vrijednost projekta: 300.000,00 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine/ donatorska sredstva.
Rizici: Nedostatak finansiskih sredstava
Rok: 2017.
Projekat 3.2.11: Izgradnja vodovoda Javorovsko vrelo – Pod grede- Johovica (Kosački Krš) u dužini od 16 km
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Da se kaptiranjem izvora i izgradnjom i dogradnjom vodovodnih sistema u pomenutim selima za sve stanovnike obezbijede dovoljne kolicine pitke vode
Opis projekta: Na nekim podrucjima u opstini Berane ne postoji organizovano snabdijevanje gradjana vodom a na nekim to se ne radi na adekvatan nacin. Izradom projektne dokumentacije o koristenju izvora pitke vode na tim podrucjima dobio bi se odgovor kako je najracionalnije organizovati snabdijevanje vodom, tamo gdje ga uopste nema ili kako ga popraviti u podrucjima gdje je to nedovoljno.Koristenjem izvora "Mecja ravan" popravilo bi se snabdijevanje vodom mjestana Dapsica, Petnjika, Gornje Budimlje i Police, izvora "Ržani potok" - Kaludra, D.Ržanica,Lisijevo polje i eventualno Zagorje i Gornji Petnjik. Kaptiranjem "Goraskog vrela" Polica i Gornja Budimlja dobile bi dodatne kolicine vode a "Javorovskog vrela" Javorovo bi trebalo da rijesi problem vodosnabdijevanja
Planirane aktivnosti: Donošenje Odluke o gradnji , izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
78
Očekivani rezultati: Uredno snadbijevanje 1.000 korisnika seoskih vodovoda sa trenutno neredovnim vodosnabdijevanjem i preko 500 novih korisnika.
Ciljna grupa: Preko 1.000 korisnika seoskih vodovoda sa trenutno neredovnim vodosnabdijevanjem i preko 500 novih korisnika.
Nosilac aktivnosti: JP Vodovod i Agencija za investicije i razvoj Berana.
Partneri: Opstina Berane, Ministarstvo poljoprivrede.
Vrijednost projekta: 1.600.000 €
Izvor finansiranja: Budžet opštine/države
Rizici: Nedostatak finansiskih sredstava
Rok: 2013-2017.
Projekat 3.2.12: Izgradnja parking prostora
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Obezbjeđivanje uslova zaštite, unaprijeđenja, korišćenja i upravljanja prostorom na teritoriji opštine Berane kao posebne vrijednosti, u skladu sa planskom dokumentacijom, kojom se određuju mjere i smjernice za uređenje, zaštitu i unaprijeđenje prostora.
Opis projekta: Povećanje broja učesnika u saobraćaju i veliki broj motornih vozila, sa tendencijom rasta, uslovljava sve veću potrebu za obezbjeđivanje prostora za parkinge, javne garaže i sl. Nedovoljno riješena saobraćajna infrastruktura i veliki broj motornih vozila predstavljaju sve veći problem za normalno odvijanje saobraćaja u gradskoj zoni, a posebno u saobraćajnim špicevima. Djelimično rješavanje ovog problema moguće je, uz izgradnju parking prostora, kako na dijelovima postojećih saobraćajnih površina i izgradnjom novih. Ovi objekti moraju biti stručno planirani, uz sagledavanje svih saobraćajnih problema i pravilnu projekciju budućeg rasta saobraćaja u Beranama.
Planirane aktivnosti: Donošenje Odluke o gradnji, izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finansijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Smanjenje saobraćajnih gužvi, povećanje sigurnosti i bezbjednosti svih učesnika u saobraćaju, povećanje opštinskih prihoda.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana, svi učesnici u saobraćaju.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Direkcija javnih radova, donatorske organizacije.
Vrijednost projekta: 300,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/ donatorska sredstva.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta
79
Rok: 2014.
3.3 Mjera: Razvoj saobraćajne infrastrukture
Projekat 3.3.1: Reaktivacija aerodroma
Status projekta: U toku je izrada Lokalne studije lokacije.
Cilj: Cilj projekta je reaktivacija aerodroma u cilju unaprijeđenja saobraćajne infrastrukture i podsticaja razvoju turizma na sjeveroistoku Crne Gore.
Opis projekta: U toku je definisanje strategije za reaktivaciju aerodroma u Beranama od strane osam opština sjevera Crne Gore (Berane, Rožaje, Plav, Andrijevica, Bijelo Polje, Mojkovac, Kolašin i Pljevlja). Nakon toga, planirana je izrada projektne dokumentacije, ukoliko se pokaže ekonomska opravdanost realizacije datog projekta.
Planirane aktivnosti: Izrada projektne dokumentacije, uspostavljanje avio saobraćaja.
Očekivani rezultati: Rekonstruisan aerodrom, uspostavljen avio saobraćaj.
Ciljna grupa: Aviotransportna preduzeća i drugi privredni subjekti, stanovnici Berana i nabrojanih opština na sjeveru Crne Gore, turisti i dijaspora iz neposrednog okruženja, zapadne Evrope i šire.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Opštine Rožaje, Plav, Andrijevica, Bijelo Polje, Mojkovac, Kolašin i Pljevlja, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva/kreditna sredstva.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017.
Projekat 3.3.2: Unapređenje mreže regionalnih puteva (Berane-Jelovica-Kolašin i Berane-Trpezi-Rožaje)
Status projekta: Urađen je i revidovan glavni projekat za regionalni put Berane-Jelovica . Objavljen je javni poziv za izbor izvođača radova za izgradnju regionalnog puta Berane –Jelovica i izabran Izvođač radova.
Cilj: Cilj projekta je pobolšanje i unaprijeđenja saobraćajne infrastrukture i podsticaja razvoju turizma na sjeveroistoku Crne Gore i odgovori zahtjevima za nesmetano odvijanje saobraćaja .
80
Opis projekta: : U cilju povećane bezbjednosti saobraćaja i poboljšanja kvaliteta usluga potrebno je izvesti radove na izgradnji regionalnog puta Berane – Jelovica
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Manje prepreka na kolovoznim trakama ,smanjenje zastoja, ušteda vremena putovanja, manje nesreća i povreda manje buke i bolji kvalitet vazduha i više turista .
Ciljna grupa: Građani kao i svi učesnici u saobraćaju .
Nosilac aktivnosti: Direkcija za saobraćaj.
Partneri: Ministarstvo saobraćaja, Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Kapitalni budžet države.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2012-2017
Projekat 3.3.3: Izgradnja zaobilaznice (druga faza)
Status projekta: Urađena projektna i planska dokumentacija.
Cilj: Izgradnjom ove saobraćajnice nastavlja se druga faza izgrađene saobraćajnice u dužini od 3.150,0 m, prateci korito rijeke Lim do mosta Nike Strugara. Cilj je da se postojeće stanje unaprijedi i odgovori zahtjevima za nesmetano odvijanje saobraćaja.
Opis projekta: U cilju uređenja gradskog područja, povećane bezbjednosti saobraćaja i poboljšanja kvaliteta usluga potrebno je izvesti radove na nastavku saobraćajnice, Obalskom ulicom (Park 6) do mosta Nika Strugara, u ukupnoj dužini od 349m. Glavnim projektom je obuhvaćena i izgradnja raskrsnice koja povezuje ul. Obalska sa ul. Mojsija Zečevića i ul. Svetosavska u vidu kružnog toka. Izgradnja projektovane saobraćajnice sa kružnim tokom je predviđena i postojećim Detaljnim urbanističkim planom.
Planirane aktivnosti: Izgradnja druge faze zaobilaznice, stavljanje u funkciju.
Očekivani rezultati: Postignuto saobraćajno rasterećenje u ovom dijelu grada i izmješten saobraćaj teških motornih vozila izvan užeg gradskog jezgra, manje prepreka na kolovoznim trakama, smanjenje zastoja, ušteda vremena putovanja, više parkiranja na parkinzima, a manje na ulicama, manje pješaka na kolovozu, manje nesreća i povreda, manje buke i bolji kvalitet vazduha, izgrađeno moderno šetalište.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana, vozači.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
81
Partneri: Direkcija javnih radova, TIKA (Turska agencija za međunarodni razvoj i saradnju).
Vrijednost projekta: 300,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/sredstva donatora.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2013.
Projekat 3.3.4: Izgradnja i rekonstrukcija gradskih ulica Status projekta: Izgradnja i rekonstrukcija gradskih ulica Todora Djeda Vojvodića i ulice od Dušana Vujoševića do OŠ Vuk Karadžić , ulice u MZ Luge (Hotela Berane- Lisijevo polje ) i ulica u MZ Novo Naselje nije započet. Realizovana je projekat izgradnje ulice Jasikovac- Strelište ( MZ Luge ) u potpunosti .
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih elemenata.Cilj se takođe odnosi na izradu projektne dokumentacije za izgradnju novih kapaciteta saobraćajnica, rekonstrukciju postojećih, izgradnja i adaptacija parking prostora, instalacaija kompletnog saobraćajnog mobilijara, kao i izgradnja i adaptacija infrastrukture za nesmetano odvijanje pješačko-biciklističkog saobraćaja. Direktan cilj je da se poboljša kretanje pješaka i motornog saobraćaja i urede parkinzi.
Opis projekta: Projekat sadrži studiju trenutnog stanja na ulicama, posmatranje saobraćaja, zahtjeve za određjenim načinom kretanja pješaka, bolji saobraćaj, parking, odvođenje površinskih voda, kao i realizaciju odabranih rješenja. Biće identifikovana mjesta na kojima su potebni radovi na podzemnim instalacijama, koje će odgovorno preduzeće izvoditi ili snositi troškove.Većina gradskih ulica ima oštećenja habajućeg sloja asfalta sa dok su prilazne ulice neuređene, bez trotoara sa obije strane ulice i bez predviđene saobraćajne signalizacije. Na ubrzano propadanje ulica dodatno utiču i oštri klimatski uslovi (u zimskom periodu) i upotreba soli, neredovno održavanje, povećana saobraćajna frekvencija, veća osovinska opterećenja u odnosu na vrijeme kada su ulice izvedene (projektovane). Takodje, na mnogim mjestima su brojni automobili parkirani na ulici, trotoaru ili ivicnjaku, što otežava saobraćaj, pa i kretanje pješaka. Mnogi od ovih automobila pripadaju ljudima koji žive u kraju koji ne mogu parkirati drugdje jer nema dovoljno mjesta na parkinzima pored ulica. Mnoge ulice su bez bilo kakve pješačke staze, dok postojeće nisu dovoljno široke da služe svim ljudima koji ih koriste. To uključuje i neke djelove magistrale koja prolazi kroz gradOvi problemi mogu biti posebno ozbiljni tokom sati povećanih aktivnosti u gradu
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Manje prepreka na kolovoznim trakama, smanjenje zastoja, ušteda vremena putovanja, više parkiranja na parkinzima, a manje na ulicama, manje pješaka na kolovozu, manje nesreća i povreda, manje buke i bolji kvalitet vazduha.
82
Ciljna grupa: Građani kao i svi učesnici u saobraćaju .
Nosilac aktivnosti: Opština Berane, Agencija za izgradnju i investicije
Partneri: Ministarstvo saobraćaja , Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva
Rizici:
Rok: 2017.
Projekat 3.3.5: Radovi na izgradnji, rekonstrukciji i održavanju elektro-mreže za potrebe ulične rasvjete
Status projekta: Realizovan je projekat izgradnja ulične rasvjete od mosta na Limu do platoa na Jasikovcu i izgradnja ulične rasvjete u Lužcu. Izgradnja ulične rasvjete na zaobilaznici (druga faza), izgradnja ulične rasvjete u ul.Jasikovačka, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete na Buču, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete u Beranselu, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete u Docu, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete u Budimlji, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete kod AMD – Berane, rekonstrukcija i izgradnja ulične rasvjete u Pešcima i izgradnja ulične rasvete u Petnjici nije započeta .
Cilj: Cilj obuhvata izradu projektne dokumentacije za rekonstrukciju postojećih i instalaciju novih postrojenja i opreme kako bi se eliminisali prekidi i problemi u napajanju električnom energijom na teritoriji cijele opštine. Stabilno napajanje energijom je veoma važno obezbijediti za nesmetan razvoj svih sektora, a neophodno je i za nesmetan ruralni razvoj. Ovaj cilj obuhvata i projekte koji bi omogućavali instalaciju i korišćenje novih izvora energije.
Opis projekta: Razvojem gradskih i prigradskih naselja sve se više stvaraju potrebe za izgradnju urbane infrastrukture i unapredjivanje života .
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Eliminisanje problema u napajanju električnom energijom na teritoriji opštine .
Ciljna grupa: Građani.
Nosilac aktivnosti: Opština Berane, Agencija za izgradnju i investicije
Partneri: Elektro distribucija Berane.
Vrijednost projekta:
83
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017
Projekat 3.3.6.: Rekonstrukcija lokalnih puteva
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih elemenata. Cilj se takođe odnosi na izradu projektne dokumentacije za izgradnju novih kapaciteta saobraćajnica, rekonstrukciju postojećih, izgradnja i adaptacija parking prostora, instalacaija kompletnog saobraćajnog mobilijara, kao i izgradnja i adaptacija infrastrukture za nesmetano odvijanje pješačko-biciklističkog saobraćaja. Direktan cilj je da se poboljša kretanje pješaka i motornog saobraćaja i urede parkinzi.
Opis projekta: Većina gradskih ulica ima oštećenja habajućeg sloja asfalta sa dok su prilazne ulice neuređene, bez trotoara sa obije strane ulice i bez predviđene saobraćajne signalizacije. Na ubrzano propadanje ulica dodatno utiču i oštri klimatski uslovi (u zimskom periodu) i upotreba soli, neredovno održavanje, povećana saobraćajna frekvencija, veća osovinska opterećenja u odnosu na vrijeme kada su ulice izvedene (projektovane). Takodje, na mnogim mjestima su brojni automobili parkirani na ulici, trotoaru ili ivicnjaku, što otežava saobraćaj, pa i kretanje pješaka. Mnogi od ovih automobila pripadaju ljudima koji žive u kraju koji ne mogu parkirati drugdje jer nema dovoljno mjesta na parkinzima pored ulica. Mnoge ulice su bez bilo kakve pješačke staze, dok postojeće nisu dovoljno široke da služe svim ljudima koji ih koriste. To uključuje i neke djelove magistrale koja prolazi kroz grad.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Manje prepreka na kolovoznim trakama, smanjenje zastoja, ušteda vremena putovanja, više parkiranja na parkinzima, a manje na ulicama, manje pješaka na kolovozu, manje nesreća i povreda, manje buke i bolji kvalitet vazduha.
Ciljna grupa: Građani kao i svi učesnici u saobraćaju .
Nosilac aktivnosti: Opština Berane, Agencija za izgradnju i investicije
Partneri: Ministarstvo saobraćaja , Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva
84
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017.
Projekat 3.3.7: Sanacija puteva na seoskom i prigradskom području
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju na seoskom i prigradskom području, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih elemenata.
Opis projekta: Projekat podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih elemenata.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Manje prepreka na kolovoznim trakama, smanjenje zastoja, ušteda vremena putovanja, manje nesreća i povreda, manje buke i bolji kvalitet vazduha.
Ciljna grupa: Građani i svi učesnici u saobraćaju
Nosilac aktivnosti: Opština Berane, Agencija za izgradnju i investicije
Partneri: Ministarstvo saobraćaja , Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017
Projekat 3.3.8: Izgradnja mosta na Limu ( Hareme )
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekta izgradnje mosta na Limu (Hareme), usmjerenog ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, kao i unaprijeđenju kvaliteta života u opštini Berane.
Opis projekta: Razvojem gradskog jezgra Berana, dio prigradskih naselja se intenzivno širi i zauzima prirodno pogodne djelove za izgradnju stambenih objekata sa lijeve i desne obale rijeke Lim, uzvodno od užeg gradskog jezgra. Razvojem ovih naselja sve više se ukazuje potreba za bržom komunikacijom i boljom saobraćajnom povezanošću izmedju naselja sa lijeve i desne obale rijeke Lim, kao i u samoj gradskoj zoni. Današnja saobraćajna komunikacija izmedju ovih naselja se odvija preko mosta u užoj gradskoj zoni (most Nika Strugara ). Izgradnjom
85
novog mosta na Limu (Hareme) dobila bi se bolja saobraćajna povezanost naselja Hareme sa gradskom zonom i izbjeglo saobraćajno opterećenje u užoj gradskoj zoni.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada prostorno-planske dokumentacije, elaborata o opravdanosti investicije i projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, izgradnja i dobijanje upotrebna dozvola.
Očekivani rezutati: Izgrađen most, smanjenje saobraćajne gužve.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstva saobraćaja i pomorstva, Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta: 300,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet Direkcije javnih radova.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2014.
Projekat 3.3.9: Izgradnja mosta preko Lima na zaobilaznici u Beranama
Status projekta: Budžetom države Crne Gore za 2012.godine predviđena je izrada projektne dokumentacije za izgradnju mosta na Limu. Lokalna samouprava je opredijelila lokaciju za izgradnju.
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekta izgradnje mosta na Limu (zaobilaznica) usmjerenog ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, kao i unaprijeđenju kvaliteta života u opštini Berane.
Opis projekta: Razvojem gradskog jezgra Berana dio prigradskih naselja se intenzivno širi i zauzima prirodno pogodne djelove za izgradnju stambenih objekata sa lijeve i desne obale rijeke Lim, uzvodno od užeg gradskog jezgra . Tako su nastala današnja naselja Pešca, Luge, Lisijevo Polje. Takodje, danas je izražena izgradnja stambenih i industrijskih objekata na lokaciji Gradinskog polje, čime se granica gradske zone pomjera još južnije od Berana. Razvojem ovih naselja sve više se ukazuje potreba za bržom komunikacijom i boljom saobraćajnom povezanošću izmedju naselja sa lijeve i desne obale rijeke Lim južno od grada. Današnja saobraćajna komunikacija izmedju ovih naselja se odvija preko mosta u užoj gradskoj zoni (most Nika Strugara). Izgradnjom novog mosta na Limu (lokacija Pešca ili Buče) dobila bi se bolja saobraćajna povezanost ovih naselja i izbjeglo saobraćajno opterećenje u užoj gradskoj zoni.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, priprema prostorno-planske dokumentacije, izrada elaborata o opravdanosti investicije, izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, izgradnja i dobijanje upotrebne dozvole.
Očekivani rezutati: Izgrađen most, rasterećen saobraćaj.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana.
86
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta: 300,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet Direkcije javnih radova.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2014.
Projekat 3.3.10: Sanacija mostova na seoskom i prigradskom području
Status projekta: Nije započet
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekata usmjerenih ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, ali i projekte izgradnje novih infrastrukturnih .Cilj se takođe odnosi na izradu projektne dokumentacije za izgradnju novih kapaciteta saobraćajnica kao i izgradnja i adaptacija infrastrukture za nesmetano odvijanje pješačko-biciklističkog saobraćaja.
Opis projekta: Razvojem saobraćaja i povećanjem saobraćajnih opterećenja postojeći mostovi na lokalnim putevima su u lošem stanju i neophodna je njihova rekonstrukcija ili nova izgradnja.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, građenje i upotrebna dozvola.
Očekivani rezutati: Eliminacija problema u saobraćaju.
Ciljna grupa: Građani i svi učesnici u saobraćaju
Nosilac aktivnosti: Opština Berane, Agencija za izgradnju i investicije
Partneri: Ministarstvo saobraćaja, Direkcija javnih radova
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatorska sredstva
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2017
Projekat 3.3.11: Izgradnja tri pasarele (pješački prelazi Pešca , Beranselo i Hareme)
Status projekta: Nije započet.
87
Cilj: Cilj podrazumijeva realizaciju projekta izgradnje tri pasarele na lokacijama Pešca, Beranselo i Hareme, usmjerenog ka eliminaciji problema u saobraćaju u urbanom i ruralnom dijelu, kao i unaprijeđenju kvaliteta života u opštini Berane.
Opis projekta: Postojeća obilaznica, kao glavna tranzitna saobraćajnica (regionalni put Berane-Andrijevica) prolazi kroz nekoliko gusto naseljenih prigradskih naselja (Beranselo, Pešca) i kroz dio gradske zone (Novo naselje). U ovim naseljima postoji nekoliko raskrsnica koje sada predstavljaju crne tačke i opasna mjesta za učesnike u saobraćaju, a naročito pješake . Ove raskrnice i prelazi su saobraćajno neadekvatno regulisani i predstavljaju potencijalna mjesta budućih nezgoda. Izgradnjom konstruktivnih objekata – pasarela, za bezbjedniji prelaz pješaka, trajno će se zaštititi svi učesnici u saobraćaju, a posebno pješaci. Predvidjena mjesta za ove objekte su Beranselo, Pešca i Hareme.
Planirane aktivnosti: Odluka o gradnji, izrada elaborata o opravdanosti investicije, izrada projektno-tehničke dokumentacije, prikupljanje finasijskih sredstava, tenderski postupak, izgradnja i dobijanje upotrebna dozvola.
Očekivani rezutati: Izgrađene tri pasarele, povećana bezbjednost pješaka.
Ciljna grupa: Pješaci, stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava.
Partneri: Direkcija za saobraćaj, donatori.
Vrijednost projekta: 250,000.00€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet Direkcije javnih radova/donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2015.
Mjera 3.4: Podsticanje korišćenja obnovljivih izvora energije
Projekat 3.4.1: Promotivna kampanja u cilju podsticanja korišćenja obnovljivih izvora energije
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj projekta je promocija korišćenja obnovljivih izvora energije.
Opis projekta: Organizovanje edukativne, medijske kampanje u cilju promocije korišćenja obnovljivih izvora energije, u koju bi se uključile relevantne nevladine organizacije i mediji.
Planirane aktivnosti: Organizovanje tribina, priprema i štampanje flajera, radio i TV gostovanja.
88
Očekivani rezultati: Podignut nivo svijest građana kada je riječ o korišćenju obnovljivih izvora energije
Ciljna grupa: Stanovnici Berana, privredni subjekti.
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine/Služba menadžera.
Partneri: Nevladine organizacije, mediji.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: kontinuirano
Projekat 3.4.2: Izgradnja toplane
Status projekta: U toku je izrada Studije izvodljivosti.
Cilj: Cilj ovog projekta je korišćenje drugih izvora energije (biomasa, komunalni otpad) u cilju energetske efikasnosti i korišćenja obnovljivih izvora energije. Time se očekuju pozitivni efekti na životnu sredinu, ušteda električne energije i njeno usmjeravanje u proizvodnu djelatnost, smanjena sječa šuma i poboljšanje kvaliteta života u opštini.
Opis projekta: U cilju energetske efikasnosti i korišćenja obnovljivih izvora energije lokalna samouprava je započela izradu projektne dokumentacije, kako bi nakon toga pristupila izgradnji toplane.
Planirane aktivnosti: Izrada kompletne projektne dokumentacije, izgradnja toplane.
Očekivani rezultati: Unaprijeđeno stanje životne sredine u opštini Berane i poboljšan kvalitet života građana.
Ciljna grupa: Stanovnici, privredni subjekti i javne institucije u Beranama.
Nosilac aktivnosti: Služba menadžera.
Partneri: Mašinski fakultet u Mariboru, Slovenija, Centar za međunarodnu saradnju i razvoj Republike Slovenije, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo ekonomije, Agencija za zaštitu životne sredine Crne Gore, EBRD.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donator/kreditna sredstva.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
89
Rok: 2015.
Projekat 3.4.3: Toplifikacija grada
Status projekta: U toku je izrada Studije izvodljivosti.
Cilj: Cilj projekta je stvaranje preduslova za korišćenje obnovljivih izvora energije uspostavljanjem sistema toplifikacije grada.
Opis projekta: U cilju energetske efikasnosti i korišćenja obnovljivih izvora energije lokalna samouprava je započela izradu projektne dokumentacije, kako bi nakon toga pristupila uspostavljanju sistema toplifikacije grada.
Planirane aktivnosti: Izrada kompletne projektne dokumentacije, postavljanje sistema za toplifikaciju.
Očekivani rezultati: Unaprijeđeno stanje životne sredine u opštini Berane i poboljšan kvalitet života građana.
Ciljna grupa: Stanovnici, privredni subjekti i javne institucije u Beranama.
Nosilac aktivnosti: Služba menadžera.
Partneri: Mašinski fakultet u Mariboru, Slovenija, Centar za međunarodnu saradnju i razvoj Republike Slovenije, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo ekonomije, Agencija za zaštitu životne sredine Crne Gore, EBRD.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donator/kreditna sredstva.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta
Rok: 2015.
STRATEŠKI PRIORITET 4.
Unaprijeđenje kvaliteta života i zaštita životne sredine
Mjera 4.1: Unapređenje razvoja kulture, obrazovanja i sporta
Projekat 4.1.1: Rekonstrukcija zgrade JU Centar za kulturu
Status projekta: Nije započet.
90
Cilj: Stvaranje uslova za razvoj novih i poboljšanje ostalih djelatnosti kojima se bavi JU Centar za kulturu.
Opis projekta: Projektom je predviđena rekonstrukcija zgrade Centra za kulturu, u cilju stvaranja boljih uslova za kulturni život u Beranama, i promociju kulture uopšte. U okviru projekta planirana je i Galerija, gradska čitaona, internet centar i elektronska čitaona.
Planirane aktivnosti: Pokretanje inicijative za rekonstrukciju zgrade JU Centar za kulturu, izrada projektne dokumentacije objekta, traženje saglasnosti i građevinske dozvole.
Očekivani rezultati: Rekonstruisana zgrada, unaprijeđeni uslovi za razvoj kulture u Beranama.
Ciljna grupa: Stanovnici opštine Berane.
Nosilac aktivnosti: JU Centar za kulturu i lokalna samouprava.
Partneri: Ministarstvo kulture, Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta: cca 2.000.000,00
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donatori.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta
Rok: 2014.
Projekat 4.1.2: Osnivanje TV studija Berane
Projekat 4.1.3: Pokretanje lista Sloboda
Projekat4.1.4: Izrada nove i savremene dokumentacije postojećih fondova
Status projekta: Realizacija projekta je u toku.
Cilj: U skladu sa Zakonom o zaštiti kulturnih dobara Crne Gore i pravilnika o načinu viđenja muzejske dokumentacije, obavezni smo:1. formiranje jedinstvenog sistema dokumentacije na prostoru Crne gore2. umrežavanje svih muzeja3. jedinstveni način korišćenja baze podataka i dostupnost zainteresovanim licima
Opis projekta: U cilju formiranja jedinstvenih podataka na prostoru Crne gore neophodno je obezbijediti adekvatnu opremu i Program vođenja adekvatne (zakonom propisane) dokumentacije. Umrešavanjem muzejskih ustanova formira se centralna baza podataka koja će biti dostupna strućnim licima i građanstvu.
Planirane aktivnosti: 1. Revizija postojećih fondova muzeja
91
2. Fotografisanje i stučni opis muzejskih predmeta u skladu sa prihvaćenom metodologiom.3. Obezbješenje adekvatne tehničke opreme ( računari, foto-aparati, kamere, elektronske
table za crtanje, skeneri )4. Nabavka programa za vođenje registra predmeta muzeja i umrežavanje (obuhvata
kupovinu programa i obezbjeđenje odrđavanja)5. Priprema i javna prezentacija programa.
Očekivani rezultati: 1. Formiranje jedinstvenog registra muzejskih premeta2. Javnost podataka i laka dostupnost fondovima muzeja što do sada nije bio slučaj.3. valorizacija pokretnih kulturnih dobara4. Afirmacija i poboljšanje turističke ponude Berana.
Ciljna grupa: Stručni i naučni radnici, Školske i obrazovne institucije, građanstvo.
Nosilac aktivnosti: JU Polimski muzej
Partneri: Opština Berane, Ministarsvo kulture Crne Gore.
Vrijednost projekta: 10. 000,00 Eura
Izvor finansiranja: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne Gore.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava
Rok: 2013.
Projekat 4.1.5.: Formiranje Centra za konzervaciju pri Polimskom muzeju
Status projekta: Projekat je u toku.
Cilj: Formiranje konzervatorske radionice u okviru JU Polimski muzej, zaštita kulturnih dobara.
Opis projekta: U dosadašnjem periodu bili smo prinuđeni da izdvajamo znatna sredstva radi konzervacije muzejskih premeta koji se nalaze u muzeju ili su otkupljeni i predmet istraživanja u poslednjim godinama. S obzirom da raspolažemo sa odgovarajućim kadrovima, a u skladu sa novol legislativom, u mogućnosti smo da formiramo svoju konzervatorsku radionicu koja bi se bavila preventivnom zaštitom. Na ovaj način smanjili bi odliv sredstava i umanjili rizike devastacije muzejskih predmeta.
Planirane aktivnosti:1. Izrada muzejske radionice (adaptacija kancelarijskog prostora2. Nabavka adekvatne opreme i potrebnog potrošnog materijala.
Očekivani rezultati: Adekvatna zaštita muzejskih fondova i muzejskih predmeta.
92
Ciljna grupa: Građani, turisti.
Nosilac aktivnosti: JU Polimski muzej
Partneri: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne gore.
Vrijednost projekta: 15. 000, 00 Eura
Izvor finansiranja: Opština Berane,Ministarstvo kulture Crne Gore.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava
Rok: Decembar 2012.
Projekat 4.1.6: Program zaštite i očuvanja kulturnih dobara
Status projekta: Nije započet
Cilj: U skladu sa Zakonom o zaštiti kulturnih dobara obavezni smo uraditi Strategiju zaštite kulturnih dobara .
Opis projekta: Neophodno je registrovati sva nepokretna kulturna dobra, (GIS) odrediti zaštitne zone i uz standardne opise dobra formirati odgovarajuću kartu kulturnih dobara.
Planirane aktivnosti:1. Rad na terenu radi snimanja i geo-pozicioniranja kulturnih dobara2. Tehnička obrada i obezbjeđenje svih podataka na terenu3. Obrada dobijenih podataka i kartiranje4. Objavljivanje dobijenih podataka i izrada strategije
Očekivani rezultati: Tačno definisana kulturna dobra Berana i polimlja.
Ciljna grupa: Domicilno stanovništvo,Stručni radnici,Turističke organizacije, gosti.
Nosilac aktivnosti: JU Polimski muzej.
Partneri: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne Gore.
Vrijednost projekta:12. 000, 00 Eura
Izvor finansiranja: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne Gore.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava
Rok: Decembar 2012.
Projekat 4.1 7: Web prezentacija , izrada kataloga i vodiča u JU Polimski muzej
Status projekta: Djelimično realizovan.
93
Cilj: Valorizacija pokretnih kulturnih dobara BeranaOpis projekta: Radi prezentacije kulturne baštine Polimlja neophodna je realizacija ovog projekta.Web prezentacija je djelimično završena a potrebna su sredstva za ažuriranje podataka kao i izrada štampanog vodiča kroz muzej. Svi fondovi muzeja nijesu dostupni zainteresovanim licima pa je vodič neophodno sredstvo prezentacije i valorizacije kulturenog nasleđa.
Planirane aktivnosti: Priprema fotografskog i tekstualnog materijala,
Likovno urešenje i štampanje kataloga,Promocija kataloga i fondova muzeja.Očekivani rezultati: Promocija i valorizacija kulturno nasleđa Berana.
Ciljna grupa: Domicilno stanovništvo, gosti, stručni radnici.
Nosilac aktivnosti: JU Polimski muzej.
Partneri: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne Gore.
Vrijednost projekta:18. 000, 00
Izvor finansiranja: Opština Berane, Ministarstvo kulture Crne Gore
Rizici:
Rok: Decembar 2013.
Projekat 4.1.18 : Izgradnja Sportske dvorane
Status projekta: Donešena je odluka o gradnji, Izrađena prostorno planska dokumentacija, izrađena projektna dokumentacija, urađen tenderski postupak, građevinski radovi u toku.
Cilj: Stvaranje optimalnih uslova za rad sportskih organizacija u skladu sa međunarodnim standardima.
Opis projekta: Pošto postoji potreba za prostorom za funkcionisanje sportskih klubova i organizacija, održavanja raznih takmičenja krenulo se sa izgradnjom nove sporske dvorane u Beranama..Ovaj objekat će zadovoljiti potrebe velikog broja sportskih organizacija i rekreativaca, sa jedne strane i sa druge, ispunjavaće standarde za organizaciju međunarodnih sportskih takmičenja. Tako da će se izbjeći praksa da naše sportske organizacije iako imaju kvalitet i učestvuju na međunarodnim sportskim takmičenjima, svoje utakmice kao domaćini igraju u drugim gradovima Crne Gore.
Planirane aktivnosti:
-Odluka o gradnji,
-Izrada prostorno planske dokumentacije,
-Izrada projektno tehničke dokumentacije,
-Tenderski postupak,
94
-Građenje,
-Upotrebna dozvola.
Očekivani rezutati: Unapreijeđeni uslovi za rad sportskih organizacija.
Ciljna grupa: Sportske organizacije u Beranama (30)
Nosilac aktivnosti: Direkcija javnih radova.
Partneri:
Vrijednost projekta: 3.000.000,00€
Izvor finansiranja: Direkcija javnih radova
Rizici:
Rok: 2013.
Projekat 4.1.19: Sanacija postojeće Sportske hale
Status projekta: Projekat nije započet.
Cilj: Stvaranje optimalnih uslova za rad sportskih organizacija.
Opis projekta: VIP-om 2010-2014 je bilo predviđena rekonstrukcija postojeće sportske hale, međutim realizacija ovog projekta je obustavljena jer je došlo do urušavanja krova na cijelom objektu, usled velikih sniježnih padavina i dotrajalosti objekta. Planirane aktivnosti: - pokretanje inicijative i formiranje tima;- Izrada Elaborata o opravdanost i inicijative; -Prezentacija i rasprava o Elaboratu sa pokretačem inicijative i zainteresovanim stranama;- Javna rasprava ; -Donošenje zaključaka; - Izrada projekta postojećeg stanja; - Revizija i izrada projektne dokumentacije; -Štampanje Elaborata i distribucija zainteresovanim stranama, -Upućivanje inicijative prema skupštini , Ministarstvu, Direkciji javnih radova ; -Lobiranje objekta sa mogučim rješenjima; -Uvodjenje u dnevni red skupštinskog zasijedanja; - Rasprava o Inicijativi; -Donošenje Zaključaka o rekonstrukciji objekta hale, -Donošenje odluke o Obezbjedjenju finansijskih sredstava za rekonstrukciju objekta iz mogućih izvora: sopstvena sredstva ; kreditno zaduženje; potraživanje sredstava prema budžetu Opštine, donacija stranih NVO , privatni preduzetnici, Javni radovi, Ministarstvo kulture I sporta ili davanju koncesije na upravljanje objektom; -Raspisivanje Tendera za izvodjenje radova; -izbor izvodjača. - nadzor nad izvođenjem radova.
Očekivani rezutati: Stvoreni uslovi za rad sportskih klubova
Ciljna grupa: -Sportisti i sportski klubovi koji koriste objekte za obavljanje treninga i takmičenja; -Rekreativci -Građani.
Nosilac aktivnosti: Opština Berane i JP Sportski centar
95
Partneri: Ministarstvo sporta, buđžet opštine/ države.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: iz mogućih izvora: sopstvena sredstva ; kreditno zaduženje; potraživanje sredstava prema budžetu Opštine, donacija stranih NVO , privatni preduzetnici, Javni radovi, Ministarstvo kulture I sporta ili davanju koncesije na upravljanje objektom.
Rizici:
Rok: 2017. godina
Projekat4.1.10: Rekonstrukcija Stadiona malih sportova
Status projekta: Pripremljena projektna dokumentacija.
Cilj: Unapređenje sportske infrastrukture.
Opis projekta: Stadion je izgrađen 1961. godine. Dugi vremenski period života stadiona je prouzrokovao narušavanje građevinske strukture objekta, tako su na svim nivoima: terenu, tribinama, ogradi, rasvjeti i unutrašnjim prostorijama nužna temeljita rekonstrukcija
Planirane aktivnosti: -Revizija postojećeg i izrada Elaborata o opravdanosti investicije. Prezentacija i rasprava o Elaboratu… -Revizije i izrade projektne dokumentacije. Obezbjeđivanje finansijskih sredstava.-Raspisivanje tendera za izvođača radova.-Izbor izvođača.Napominjemo da su ispunjeni uslovi iz članova 5,6,7 Odluke o izradi kapitalnog budžeta ( "Sl.list CG", br.57/10).
Očekivani rezultati: Poboljšani uslovi za rad sportskih klubova.
Ciljna grupa: Građani Opštine Berane.
Nosilac aktivnosti: Opština Berane i partneri.
Partneri: Direkcija javnih radova.
Vrijednost projekta: 50,000.00€
Izvor finansiranja: Kapitalni budžet države, budžet opštine. Rizici:
Rok: 2014
Projekat 4.1.11: Rekonstrukcija gradskog stadiona i pomoćnih terena
96
Status projekta: U toku je rekonstrukcija jednog pomoćnog terena i izgradnja novog.
Cilj: Unapređenje uslova za rad sportskih organizacija.
Opis projekta: Potrebno je izvršiti rekonstrukciju atletske staze na gradskom stadionu, i rekonstrukciju i izgradnju pomoćnih terena za veliki fudbal.
Planirane aktivnosti:- Formiranje stručnog tima za koordinaciju aktivnosti ; - Izrada elaborata o opravdanosti inicijative sa mogućim izvorima finansiranja; - Donošenje zaključaka upravnog odbora JP Sportski Centar i Predstavnika lokalne samouprave ; - Upućivanje zaključaka prema Predsjedniku opštine i dobijanje saglasnosti za rekonstrukciju ; -Štampanje elaborata i distribucija zainteresovanim stranama -Upučivanje inicijative prema lokalnoj skupštini i koncesionarima ; -Izrada I revizija projektne dokumentacije - Uvodjenje u dnevni red skupštinskog zasijedanja; -Rasprava o Inicijativi; -Donopšenje Zaključaka -Donošenje odluke o izdvajanju sredstava ; -Obezbjedjenje finansijskih sredstava za rekonstrukciju objekta, Raspisivanje tendera i izbor izvodjača.
Očekivani rezutati: Stvoreni uslovi za rad sportskih klubova
Ciljna grupa: Sportisti i sportski klubovi
Nosilac aktivnosti: Opština Berane i JP Sportski centar
Partneri: Direkcija Javnih radova, fudbalski savez Crne Gore.
Vrijednost projekta: 790,000.00€
Izvor finansiranja: Sopstvena sredstva; kreditno zaduženje; potraživanje sredstava prema budžetu Opštine, donacija stranih NVO , privatni preduzetnici, Javni radovi, Ministarstvo kulture i sporta.
Rizici:
Rok: 2014
Projekat 4.1.12: Izgradnja teniskih terena
Status projekta: Urađena projektna dokumentacija, obezbijeđena lokacija.
Cilj: Unapređenje uslova za rad sportskih organizacija.
Opis projekta: Obezbjeđivanje prostora za razvoj I funkcionisanje teniskih klubova kao i za rekreaciju građana u cilju poboljšanja sportske kulture.
Planirane aktivnosti:Izrada projektne dokumentacije, odredjivanje trase i dobijanje saglasnosti, Obezbjedjenje finansijskih sredstava, Obezbjedjenje finansijskih sredstava iz mogućih izvora : sopstvena sredstva; kreditno zaduženje; potraživanje sredstava prema budžetu Opštine, donacija stranih NVO , privatni preduzetnici, Javni radovi, Ministarstvo kulture I sporta .
97
Raspisivanje Tendera za izvodjenje radova i izbor najpovoljnijeg izvodjača, Izvođenje radova I Nadzor na izvodjenju radova, Stavljanje u funkciju, praćenje i održavanje objekata.
Očekivani rezutati: Izgrađeni i uređeni tereni za odvijanje sportskih aktivnosti.
Ciljna grupa: Teniski klubovi i građani
Nosilac aktivnosti: Lokalna uprava, JU Sportski centar. Partneri: Teniski savez Crne Gore, NVO, donatori.
Vrijednost projekta: 50000€
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donatori
Rizici:
Rok: 2012-2017.
Projekat 4.1.13: Izgradnja sportskih terena i dječijih igrališta u okviru mjesnih zajednica
Status projekta: Realizovan je već jedan projekat izgradnje dječijeg igrališta u MZ Pešca čije je radove izvelo JP”Komunalno” Berane, za šta je sredstva opredijelio Caritas Luksemburg, posredstvom Ministarstva inostranih poslova Luksemburga. Svoj doprinos projektu Opština Berane je obezbijedila kroz učešće u zemljištu i u novčanom iznos.
Cilj: Unaprijediti infrastrukturu i uredjenje prostora u mjesnim zajednicama u skladu sa potrebama gradjana u tim mjestima uz poštovanje svih zakonskih propisa.
Opis projekta:
Planirane aktivnosti: Odluka o izgradnji, Izrada dokumentacije , Prikupljanje finansijskih sredstava, Raspisivanje tendera i izbor najpovoljnijeg izvođača, Građenje, Upotrebna dozvola.
Očekivani rezultati: Izgradnjom dječijeg igrališta MZ Pešca postalo je znatno uređenije, djeca su dobila lijepo uređen prostor za igru, ograđen i siguran. Direktne koristi od ovog projekta su imala djeca i njihovi roditelji, kao i cjelokupno stanovništvo ove i susjednih mjesnih zajednica.
Ciljna grupa: Građani Opštine Berane
Nosilac aktivnosti: Opština Berane i JP „Komunalno“ Berane
Partneri:
Vrijednost projekta:
98
Izvor finansiranja: Opština Berane, Agencija za izgradnju i razvoj Berana, Direkcija javnih radova, Donacije
Rizici:
Rok: 5 godina
Projekat 4.1.14.: Izgradnja poligona za male sportove u gradskim školama
Status projekta: Ne postoje adekvatni sportski tereni pri školama na kojima bi serealizovao program izvođenja nastave,rekreacije i treninga školske omladine.U gradskim osnovnim i srednjim školama ne postoji ni jedan sportski teren na kojem bi se mogla izvoditi nastava fizičkog vaspitanja ,odnosno na kojem bi se realizovale sportske aktivnosti kod školske omladine. Postojeći sportski tereni su izgrađeni uporedo sa školskim objektima,čija je starost preko 30godina. Ovi objekti nisu adekvatno održavani i potrebno je izraditi nove sportske terene.Postoje zemljane podloge za izgradnju terena u osnovnim i srednjim školama.
Cilj: -Uklanjanje postojećeg asfalta; -Izvršiti provjeru kvaliteta tampona od šljunka -Izvršiti drenažu terena; -Asfaltiranje površine terena; -Obilježavanje i postajanje potrebne opreme (koševi,golovi); -Postavljnje reflektora; -Uklanjanje ostataka stare i postavljanje nove ograde Izgradnja sportskih poligona u 3 osnovne i 4 sradnje škole
Opis projekta: U opštini nema škole koja posjeduje sportske poligone i terene za bavljenje malim sportovima. Potrebno je rekonstruisati one objekte i sportske terene kojima podloga dozvoljava rekonstrukciju ili izgraditi nove poligone i sportske terene gdje rekonstrukcija nije moguća.Izgradnjom modernih sportskih terena stvaramo uslove za bavljenje sportom i rekreacijom djece i omladine školskog uzrasta,što će postići nivo sportske kulture i sportskog vaspitavanja mladih.Takođe,na ovakav način će se unaprijediti uslova za zdrav život mladih u zajednici.
Planirane aktivnosti: 1.Prva aktivnost -Izrada projektne dokumentacije i dobijanje saglasnosti; -Izvođenje radova 2.Paralelna aktivnost - Obezbjeđenje finansijskih sredstava iz mogućih izvora:potraživanje sredstava prema budžetu Opštine,donacija stranih
NVO,Ministarstvo obrazovanja i Ministarstvo kulture i sporta, -Raspisivanje Tendera za izvođenje radova i izbor najpovoljnijeg izvođača, -Izvođenje radova,nadzor na izvođenju radova, -Stavljanje u funkciju ,praćenje i održavanje objekata.
Očekivani rezutati:
99
Ciljna grupa: Učenici osnovnih i srednjih škola, nastavnici u osnovnim i srednjim Školama.
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava, JU osnovne škole i JU Srednje škole u opštini Berane.
Partneri: Lokalna samouprava, Ministarstvo prosvjete i nauke; Ministarstvo kulture i sporta, JU osnovne škole; JU srednje škole; Mjesne zajednice
Vrijednost projekta: 800.000,00
Izvor finansiranja:
Rizici:
Rok:
Projekat 4.1.15: Rekonstrukcija fudbalskog terena u Petnjici
Status projekta: Urađeno idejno rješenje.
Cilj: Stvaranje optimalnih uslova za rad sportskih organizacija.
Opis projekta:
Planirane aktivnosti: -Pokretanje inicijative i formiranje stručnog tima za koordinaciju aktivnosti, -Obavještavanje zainteresovanih strana o pokrenutoj inicijativi, Tribina gradjana u MZ ; - Donošenje zaključaka - Izrada Elaborata o opravdanosti inicijative; -Prezentacija i rasprava o Elaboratu sa
pokretačem inicijative i zainteresovanim stranama; -Donošenje zaključaka o opravdanosti Inicijative za izgradnju fudbalskog terena ; Izrada projekta postoječeg stanja objekta sa mogućim rješenjima; - Revizija i izrada projektne dokumentacije; -Štampanje Elaborata i distribucija zainteresovanim Stranama, -Upučćivanje inicijative prema predsjedniku opštine , skupštini i Ministarstvu; -Lobiranje ; - Rasprava o Inicijativi ; -Donošenje Zaključaka o izgradnji stadiona , -Donošenje odluke o izdvajanju sredstava ili za izgradnju objekta ili davanju koncesije na objekte;
-Raspisivanje Tendera za izvodjenje radova; -Izbor najpovoljnijeg izvodjača, - nadzor nad izvođenjem radova i prijem objekta.
Očekivani rezutati: Stvoreni uslovi za rad sportskih klubova
Ciljna grupa: Građani mjesne zajednice
Nosilac aktivnosti: Lokalna samouprava
Partneri: Mjesna zajednica, donatori.
Vrijednost projekta: 50000€
100
Izvor finansiranja: Budžet lokalne samouprave, donatori.
Rizici:
Rok: 2013.
Projekat 4.1.16: Izgradnja biciklističkih staza
Status projekta: Još uvijek nije realizovana nijedna aktivnost projekta.
Cilj: Unapređenje turističke ponude opštine, kao i obezbjeđivanje prostora za funkcionisanje biciklističkih klubova i rekreaciju građana.
Opis projekta:
Planirane aktivnosti: Određivanje lokacije, Izrada projektne dokumentacije, i dobijanje saglasnosti na utvrdjenu trasu staze ; Obezbjedjenje finansijskih sredstava, Raspisivanje Tendera za izvodjenje radova i izbor najpovoljnijeg izvodjača, Izvođenje radova I Nadzor na izvodjenju radova, Stavljanje u funkciju, praćenje i održavanje objekata, Lokalna uprava, JU Sportski centar,
Očekivani rezutati:
Ciljna grupa: Turisti, Biciklistički klubovi, građani
Nosilac aktivnosti: Lokalna uprava, JU Sportski centar.
Partneri:
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja:
Rizici:
Rok: 5 godina
Projekat4,1,17: Izgradnja portala za razvoj kajakaškog sporta i raftinga
Status projekta:Veliko interesovanje rafting klubova za rijeku Lim i tradicionalno održavanje (predhodnih 10. godina) Limske regate.
Cilj: Stvaranje osnovne infrastrukute za razvoj raftinga, registraciju rafting klubovašto se u konačnom odražava na kreiranje bogatije i kvalitetnije turističke ponude.
Opis projekta: Iz interesovanja rafting klubova za Lim u dosadašnjem periodu imperativno proističe potreba za njegovom tržnom valorizacijom i mogućnost daljeg razvoja. Nepostojanje infrastrukture za učesnike raftinga nameće potrebu i obavezu njene izgradnje. Valorizacija Lima
101
pored nepostojeće infrastrukrure bila je onemogućena i značajno narušenim eko ambijentom prvenstveno od strane koncesionara šljunka a takođe i naselja u priobalnom dijelu Lima. Uređenje rečne obale i toka Lima u znatnoj mjeri bi se i odrazilo na zaštitu priobalnih područja i od poplava, nanosa čime se efekat projekta povećava.
Planirane aktivnosti: Čišćenje i uređenjie korita Lima, podsticanje i registrovanje rafting klubova, definisanje lokacije za kamp za raftere i njegovo uređenje, promocija rafting i ostalih sportova na vodi, održavanje manifestacija i štampanje promotivnog materijala.
Očekivani rezutati:
Ciljne grupe: Stanovnici priobalnih naselja, koncesionari šljunka i rafting klubovi.
Nosioci aktivnosti: Sekreterijat za stmbene poslove i ekologiju, Sportski centar, LTO.
Partneri : Lokalna uprava, Ribolovno društvo i donatori
Vrijednost projekta: 50.000,00 €
Izvor finansiranja:
Rizici:
Rok: 5 godina
Mjera 4.2: Donošenje planskih dokumenata iz oblasti zaštite životne sredine
Projekat4.2.1: Izrada i donošenje Lokalnog plana zaštite životne sredine
Status projekta: Kandidovan u saradnji sa FORS Montenegrom za IPA MNE BIH
Cilj: Opšti cilj Lokalnog plana za zaštitu životne sredine je unapređenje procesa planiranja i upravljanja životnom sredinom. Osnovni zadatak ovog dokumenta jeste uspostavljanje okvira za utvrđivanje prioriteta i razvoj realnih, efikasnih i ekonomski racionalnih rješenja u cilju očuvanja i unapređenja životne sredine i primjene principa održivog razvoja na lokalnom nivou.
Opis projekta: Odredbama čl. 17 Zakona o životnoj sredini, definisana je obaveza izrade Lokalnog plana zaštite životne sredine, koji se donosi za period od četiri godine. Planom se jasno utvrđuje stanje životne sredine, kao i načini i odgovornost za unapređenje i zaštitu životne sredine. Obaveza lokalne samouprave je da formira Radni tim koji će raditi na izradi datog Plana, koji će se potom podnijeti Skupštini opštine na usvajanje.
Planirane aktivnosti: Formiranje Radnog tima za izradu Plana, rad na izradi Plana, javna rasprava, usvajanje.
102
Očekivani rezutati: Usvojen Plan.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana.
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera.
Partneri: Nevladine organizacije.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator.
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2012
Projekat4.2.2: Izrada i donošenje Lokalnog akcionog plana za biodiverzitet
Status projekta: Započet projekat formiranjem Komisije za izradu Plana.
Cilj: U cilju zaštite i unapređivanja prirode, očuvanja biološke i predione raznovrsnosti i opšte korisnih funkcija prirode i prirodne ravnoteže neophodna je izrada Lokalnog akcionog plana za biodiverzitet za opštinu Berane. Navedeni Plan mora biti usklađen sa Zakonom o zaštiti prirode i Nacionalnom strategijom biodiverziteta sa Akcionim planom za period 2009 – 2014. godine.
Opis projekta: Kako je opština Berane već formirala Komisiju za izradu navedenog plana, predstoji rad na prikupljanju podataka, analizi postojećeg stanja, a potom i utvrđivanju prioriteta u cilju zaštite biodiverziteta, što će se realizovati kroz implementaciju konkretnih akcija.
Planirane aktivnosti: Formiranje Radnog tima za izradu Plana, rad na izradi Plana, javna rasprava, usvajanje.
Očekivani rezutati: Usvojen Plan
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: Nevladine organizacije
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta
103
Rok: 2012
Mjera 4.3: Uspostavljanje sistema monitoringa komponenti životne sredine
Projekat4.3.1: Uspostavljanje sistema monitoringa segmenata životne sredine
Status projekta: Nije započet.
Cilj: U cilju zaštite i poboljšanja kvaliteta pojedinih segmenata životne sredine, primjenom principa i instrumenata zaštite životne sredine propisanih Zakonom o životnoj sredini, lokalne samouprave mogu uspostaviti sistem monitoringa istih. Monitoring predstavlja sistematsko i redovno osmatranje, mjerenje i procjenjivanje parametara životne sredine (voda, vazduh, zemljište, biodiverzitet i sl.) i promjena kvaliteta i kvantiteta životne sredine, emisije zagađujućih materija i korišćenja prirodnih resursa.
Opis projekta: Praćenje stanja svih segmenata životne sredine predstavlja mjerenje, ispitivanje i ocjenjivanje indikatora stanja i zagađenja životne sredine, odnosno promjena karakteristika vazduha, voda, zemljišta i biodiverziteta na području opštine Berane, a na pokazateljima istih će se bazirati buduće aktivnosti u cilju njihovog očuvanja. Prema zakonskoj regulativi monitoring realizuju ovlašćene institucije.
Planirane aktivnosti: Nabavka odgovarajuće opreme za monitoring, uspostavljanje sistema monitoringa za pojedine segmente životne sredine, redovan rad na sistemu osmatranja.
Očekivani rezutati: Uspostavljen sistem monitoringa vazduha, vode, zemljišta i biodiverziteta.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: Ovlašćene institucije za monitoring.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: kontinuirano
Projekat 4.3.2: Vođenje evidencije emisija i drugih izvora zagađivanja od strane pravnih lica i preduzetnika koji su korisnici postrojenja koja zagađuju životnu sredinu – Katastar zagađivača
Status projekta:
Cilj: U cilju sveobuhvatnijeg praćenja stanja svih segmenata životne sredine, Zakon o životnoj sredini, čl 40, navodi obavezu izrade Katastra zagađivača koji sadrži podatke o
104
izvorima, vrsti, količini, načinu i mjestu ispuštanja, prenosa i odlaganja zagađujućih materija i otpada u životnu sredinu.
Opis projekta: Shodno zakonskoj obavezi, a sve sa potrebom očuvanja i unapređenja stanja životne sredine lokalna samouprava će raditi na prikupljanju podataka i izradi Katastra zagađivača, u skladu sa Pravilnikom o Katastru zagađivača životne sredine.
Planirane aktivnosti: Rad na prikupljanju podataka, izrada Katastra.
Očekivani rezutati: Urađen Katastar
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: Nevladine organizacije, institucije državne uprave.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2012
Mjera 4.4: Zaštita i korišćenje prirodnih resursa u skladu sa principima održivog razvoja
Projekat4.4.1: Ustanovljavanje zaštićenih prirodnih dobara na lokalitetima sa jedinstvenim prirodnim odlikama
Status projekta: Nije započet.
Cilj: Cilj projekta je utvrđivanje prirodnih dobara izuzetnih vrijednosti na teritoriji opštine Berane, koja se odlikuju biološkom, geološkom, ekosistemskom i predionom raznovrsnošću, te se stoga moraju staviti pod zaštitu, kako je i definisano Zakonom o zaštiti prirode.
Opis projekta: Opštinu Berane karakteriše nekoliko vrlo atraktivnih prirodnih područja čije očuvanje nameće neophodnost uspostavljanja adekvatnog upravljanja tim prostorima. Proglašenje određenog prostora za zaštićeno podrazumjeva uspostavljanje upravljača, donošenje adekvatnog plana upravljanja, definisanje odgovarajućih mjera očuvanja i daje mogućnost valorizacije datog prostora uz poštovanje opšte prihvaćenih principa održivosti.
Planirane aktivnosti: Definisanje područja koje se stavlja pod zaštitu, uspostavljanje upravljača, donošenje Plana upravljanja datim područjem, sa utvrđenim mjerama očuvanja i mogućnostima za valorizaciju.
Očekivani rezultati: Zaštićeno ___% područja opštine Berane.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
105
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: Relevantne institucije.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
Rizici: Nedostatak stručnih kadrova i finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2015
Projekat4.4.2: Uspostavljanje sistema upravljanja čvrstim otpadom
Status projekta:
Cilj: Kako je lokalna samouprava privela kraju aktivnosti na izgradnji Regionalne sanitarne deponije reciklažnog centra za opštine Berane, Andrijevicu, Plav i Rožaje, neophodno je i raditi na uspostavljanju sistema adekvatnog upravljanja čvrstim otpadom, pri čemu će fokus biti na edukaciji građana.
Opis projekta: Realizacijom projekta izgradnje Regionalne sanitarne deponije za opštine Berane, Andrijevicu, Plav i Rožaje predviđeno je i opremanje i modernizacija komunalnih preduzeća u navedenim opštinama. Međutim, problem nedovoljno razvijene svijesti građana kada je riječ o adekvatnom upravljanju čvrstim otpadom je prisutan, kao i samom odlaganju otpada, tako da je odgovarajuća edukativna i medijska kampanja na tu temu neophodna.
Planirane aktivnosti: Nabavka opreme za komunalno preduzeće, organizovanje tribina i okruglih stolova, medijska kampanja, priprema, štampa i dijeljenje edukativnog materijala.
Očekivani rezutati: Unapređen nivo svijesti građana kada je riječ o adekvatnom upravljanju čvrstim otpadom, što će se ogledati kroz poboljšanje stanja životne sredine u opštini Berane.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: JP Komunalno, Berane, mediji, nevladine organizacije.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta
Rok: kontinuirano
106
Projekat4.4.3: Regulacija korita rijeke Lim (Vinicka-kanjon Tifran-desna obala)
Status projekta:
Cilj: Kako je upravljanje vodnim resursima, a naročito rijekom Lim, od presudnog značaja za razvoj opštine Berane, naročito kada se govori o riziku od poplava, projekat regulacije korita navedene rijeke je prepoznat od strane lokalne samouprave, kao jedan od prioriteta.
Opis projekta: Upravljanje rijekom Lim je u nadležnosti državne uprave, te je stoga neophodna saradnja lokalne samouprave sa nadležnim institucijama kada je riječ o regulaciji korita na određenoj dionici.
Planirane aktivnosti: Izrada projektne dokumentacije, izvođenje tehničkih radova.
Očekivani rezultati: Postavljeno ___ m obaloutvrde.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine/Služba menadžera
Partneri: Uprava za vode Crne Gore
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/budžet države/donator
Rizici: Nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2013
Projekat4.4.4: Održivo upravljanje šumama
Status projekta: nije započet
Cilj: Šume, pored voda, predstavljaju najveći prirodni resurs opštine Berane. Kako je problem neadekvatnog upravljanja šumama poznat, naročito kada je riječ o neplanskoj sječi, projekat u kom bi se promovisalo održivo upravljanje tim resursom je jedan od preduslova za primjenu principa održivog razvoja na lokalnom nivou.
Opis projekta: Lokalna samouprava, u saradnji sa Upravom za šume Crne Gore, obrazovnim institucijama, nevladinim sektorom i istaknutim pojedincima će pripremiti adekvatnu medijsku kampanju i odgovarajući edukativni program, kojim bi se stanovnici opštine i relevantni privredni subjekti upoznali sa politikom održivog upravljanja šumskim resursom.
Planirane aktivnosti: Formiranje multidisciplinarnog Tma za pripremu kampanje, sprovođenje predviđenih medijskih i edukativnih aktivnosti.
107
Očekivani rezutati: Sprovedena kampanja.
Ciljna grupa: Stanovnici Berana, relevantni privredni subjekti.
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: Uprava za šume Crne Gore, obrazovne institucije, nevladine organizacije i istaknuti pojedinci.
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
Rizici: Nezainteresovanost partnera za kampanju i nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: kontinuirano
Mjera 4.5 : Podizanje nivoa ekološke svijesti građana
Projekat4.5.1: Izrada i realizacija Plana edukacije građana u cilju podizanja nivoa ekološke svijesti
Status projekta: Nije započet.
Cilj: U cilju unapređenja kvaliteta života, ali i stanja životne sredine u opštini Berane nephodno je i podizanje nivoa ekološke svijesti građana.
Opis projekta: Nadležni organi lokalne samouprave će pripremiti jednogodišnji Plan edukacije građana u cilju podizanja nivoa ekološke svijesti građana, koji će predvidjeti odgovarajući edukativni program i medijsku kampanju.
Planirane aktivnosti: Formiranje Tima za izradu Plana, izrada i donošenje Plana, realizacija aktivnosti predviđenih datim Planom.
Očekivani rezutati: Usvojen Plan
Ciljna grupa: Stanovnici Berana
Nosilac aktivnosti: Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine / Služba menadžera
Partneri: mjesne zajednice, škole, mediji, nevladine organizacije
Vrijednost projekta:
Izvor finansiranja: Budžet opštine/donator
108
Rizici: Nezainteresovanost pojedinaca i nedostatak finansijskih sredstava za realizaciju projekta.
Rok: 2012
IV – MONITORING
Monitoring predstavlja vrlo značajnu komponentu strateškog, ali i planiranja uopšte. Podrazumijeva uključivanje svih subjekata u svim fazama počev od prikupljanja informacija pa sve do davanja informacija o realizaciji plana odnosno pojedinih mjera i projekata. U prevodu riječ Monitoring znači nadgledanje – praćenje i u fazi izrade i u fazi realizacije.
Glavni akteri monitoring sistema su jedinice lokalne samouprave. U tom cilju opština je formirala Opštinsku konsultantivnu grupu za izradu, reviziju i implementaciju strateškog plana razvoja.
Komponente monitoringa su:- Sakupljanje informacija po izvorima;- Definisanje indikatora ulaznih (autput) i rezultirajućih;- Monitoring izvještavanje.
Za svaku planiranu mjeru formira se Tim za implementaciju sastavljen od ljudi iz subjekata koji su nosioci realizacije i predstavnika lokalne uprave, a zavisno od projekta u Tim se po potrebi uključuju odgovarajući profili stručnjaka i institucije specializovane za vrstu projekta. Zavisno od projekta u Tim se uključuju predstavnici državnih i međunarodnih institucija.
1. Sistem za prikupljanje informacija
Sistem za prikupljanje informacija se sastoji od razmjene informacija lokalne samouprave i drugih subjekata koji su uključeni u realizaciju strategije razvoja. Osnovni alat je monitoring izvještaj koji će opština slati drugim subjektima. Taj izvještaj sadrži sledeće komponente:
1. Vrste projekta2. Mjere;--------. Projekat;---------, Tip investicije; -------------- .3. Korisnik; ---------- .4. Broj projekta ---------- , Lokacija; ---------- Kontakt osoba; ------------ .5. Budžet projekta; ----------, Stvarni troškovi ----------- .6. Output indikator; -----------, Završeno DA ; NE.7. Završetak radova8. Odluka o finanasiranju
Tip izvještaja se prilagođava vrsti projekta. Izvještaj će se periodično slati subjektima koji međusobno treba da sarađuju i daju savjete opštini kada intervencija bude operativna.
2. Monitoring indikatora
109
Ovaj segment monitoringa sastoji se od finansijskih, fizičkih i procesnih indikatora. Finansijski indikatori se koriste za praćenje napretka u pogledu obaveza i isplata raspoloživih sredstava za bilo koju operaciju, mjeru ili program u odnosu na dozvoljene troškove saglasno važećim propisima i odgovarajućim računovodstvenim dokaznim dokumentima.Fizički pokazatelji proizvodnje i rezultata su pokazatelji koji ostvaruju Strateški plan. Oni pružaju informacije o ponašanjima, sposobnosti i učinku direktnih korisnika.Procesni pokazatelji pokazuju proces izrade programa i projekata. To su postupni koraci koje jedan projekat ostvaruje. To se posebno odnosi na infrastrukturu ili uslužne projektne ugovore i na grantove.
Slijedi pregled monitoringa saglasno akcionom planu.
Prioritet 1 Jačanje administrativnih kapaciteta i razvoj ljudskih resursa
Izvor informacija
Finansijskiindikatori
Fizički indikatori
Mjera 1.1 Jačanje administrativnih kapaciteta u javnom, privatnom i civilnom sektoru
Projekat 1.1.1 Izrada Studije kadrovskih potencijala i potrebnih kadrova u odnosu na definisane prioritete opštine
Sekretarijat za društvene djelatnosti
Budžet Studije
Realizovana Studija
Projekat 1.1.2 Izrada Plana i realizacija obuke kadrova Sekretarijat za društvene djelatnosti
Budžet Plana
Broj obučenih kadrova
Projekat 1.1.3 Unaprijeđenje instituta javnih rasprava na lokalnom nivou
Sekretarijat za društvene djelatnosti
Troškovi rada
Broj prisutnih na javnim raspravama
Projekat 1.1.4 Edukacija građana o pravima koja imaju u procesu donošenja odluka na lokalnom nivou (unapređenje dijaloga između odbornika i građana, on-line glasanje, on-line upitnici, web diskusije, ankete)
Sekretarijat za društvene djelatnosti
Budžet Programa edukacije
Broj edukovanih građana
Mjera 1.2 Unaprijeđenje saradnje između lokalne samouprave i civilnog sektora
Projekat 1.2.1 Izrada Studije o civilnom sektoru u opštini Berane sa prijedlozima za saradnju (Formiranje Radnog tima)
Sekretarijat za društvene djelatnosti
Budžet Studije
Realizovana Studija
Projekat 1.2.2 Promocija volonterizma Lokalna samouprava, NVO-i
Budžet Programa promocije volonterizma
Broj volontera, broj volonterskih akcija
Mjera 1.3 Jačanje međuopštinske saradnjeProjekat 1.3.1 Formiranje Tima za međuopštinsku saradnju i
definisanje prioritetaLokalna samouprava
Budžet rada Tima
Formiran Tim
Mjera 1.4 Jačanje prekogranične saradnjeProjekat 1.4.1 Plan obuka za pisanje i upravljanje projektnim
ciklusomLokalna samouprava
Budžet Plana
Broj obuka, broj obučenih zaposlenih
Prioritet 2 Ubrzani ekonomski razvoj kroz unaprijeđenje poslovnog ambijenta, čime će se stvoriti pozitivna klima za privlačenje direktnih investicija
Mjera 2.1 Stvaranje stimulativnog ambijenta za razvoj preduzetništva, malih i srednjih preduzeća
Projekat 2.1.1 Izrada Prostornog urbanističkog plana Sekretarijat za uređenje prostora i
Budžet Plana
Usvojen PUP
110
zaštitu životne sredine
Projekat 2.1.2 Izrada preostalih planskih dokumenata (3, Novo naselje, Petnjica i Jasikovac 2)
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Budžet DUPova
Usvojeni DUPovi
Projekat 2.1.3 Izrada Lokalne studije lokacije BIZNIS ZONA Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Budžet LSL Usvojena LSL
Projekat 2.1.4 Izrada Plana privremenih objekata Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Budžet Plana
Usvojen Plan
Projekat 2.1.5 Definisanje i promocija industrijskih zona Lokalna samouprava, Ministarstvo ekonomije, Ministarstvo finansija, Ministarstvo rada i socijalnog staranja.
Budžet Programa promocije
Broj novoosnovanih preduzeća, broj novozaposlenih
Projekat 2.1.6 Izrada Plana podsticajnih mjera za razvoj preduzetništva
Lokalna samouprava
Budžet Plana
Usvojen Plan
Projekat 2.1.7 Izgradnja i osnivanje Biznis inkubatora Lokalna samouprava
Visina ulaganja
Broj novoosnovanih preduzeća, broj novozaposlenih
Mjera 2.2 Podsticanje razvoja poljoprivredeProjekat 2.2.1 Izgradnja Regionalne stočne pijace Lokalna
samoupravaVisina ulaganja
Promet stoke na pijaci
Projekat 2.2.2 Izrada plana podsticajnih mjera za razvoj poljoprivrede
Lokalna samouprava
Budžet Plana
Broj registrovanih poljoprivrednih proizvođača, broj zasada, broj stoke.
Mjera 2.3 Stvaranje preduslova za valorizaciju turističkih potencijala
Projekat 2.3.1 Izgradnja jedinstvene turističke signalizacije na području opštine
Lokalna samouprava
Visina ulaganja
Postavljena turistička signalizacija
Projekat 2.3.2 Razvoj seoskog turizma LTO Berane Visina ulaganja
Izgrađeno eko-selo
Projekat 2.3.3 Razvoj planinskog turizma Potencijalni investitori
Visina ulaganja
Broj planinskih staza, broj seoskih domaćinstava, broj katuna.
Projekat 2.3.4 Razvoj raftinga LTO Berane Visina ulaganja partnera na projektu
Onovan rafting klub, broj članova kluba
Projekat 2.3.5 Razvoj i unaprijeđenje kulturnog turizma LTO Berane Visina ulaganja partnera na projektu
Broj registrovanih turista posjetilaca
Prioritet 3 Razvoj javne infrastrukture uz poštovanje principa održivosti, energetske efikasnosti i
111
očuvanja životne sredineMjera 3.1 Unaprijeđenje gradske infrastruktureProjekat 3.1.1 Rekonstrukcija trga 21.jul Sekretarijat za
uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Agencija za izgradnju
Visina ulaganja.
Uređen trg
Projekat 3.1.2 Adaptacije zgrade Opštine Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, služba menadžera.
Visina ulaganja.
Adaptirana zgrada opštine
Projekat 3.1.3 Rekonstrukcija fasada u užem gradskom jezgru
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Agencija za izgradnju
Visina ulaganja.
Obnovljene i rekonstruisane fasade
Projekat 3.1.4 Izgradnja Vatrogasnog doma Služba menadžera, Služba zaštite i spasavanja.
Visina ulaganja.
Sagrađen vatrogasni dom, sprovedene obuke.
Projekat 3.1.5 Izgradnja Doma za stara i iznemogla lica Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Agencija za izgradnju
Visina ulaganja.
Sagrađen dom
Projekat 3.1.6 Rekonstrukcija Kuće Mićovića (Kamena zgrada) za potrebe organa lokalne uprave
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Agencija za izgradnju
Visina ulaganja.
Rekonstruisana zgrada.
Mjera 3.2 Unaprijeđenje komunalne infrastruktureProjekat 3.2.1 Izgradnja regionalne sanitarne deponije i
reciklažnog centraSekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Sagrađena deponija i reciklažnog centra.
Projekat 3.2.2 Izgradnja Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i proširenja primarne i sekundarne kanalizacione mreže
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Sagrađeno postrojenje
Projekat 3.2.3 Obezbjeđenje dodatnih količina vode (za izvorišta Mečija ravan, Ržani potok,Goraško vrelo, Javorovsko vrelo i dr.) i izgradnja novih i dogradnja postojećih vodovodnih sistema prema ovim projektima
Agencija za investicije i razvoj,JP „Vodovod i kanalizacija“
Visina ulaganja
Sagrađena kaptaža, postavljeno vodovodne mreže u km
Projekat 3.2.4 Izgradnja cjevovoda trasom zaobilaznice Most na Limu - Gradinsko polje i dogradnja postojeće primarne i sekundarne vodovodne mreže u naseljima koja gravitiraju ovom putu
Agencija za investicije i razvoj,JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Postavljeno vodovodne mreže u km
Projekat 3.2.5 Modernizacija opreme javnog preduzeća u čijoj je nadležnosti vodosnabdijevanje i upravljanje otpadnim vodama
JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Nabavljena oprema
Projekat 3.2.6 Modernizacija opreme za tehnološki tretman vode
JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Nabavljena oprema
Projekat 3.2.7 Sanacija i zaštita izvora Manastirsko vrelo i rezervoara na Jasikovcu
JP „Vodovod i kanalizacija“
Visina ulaganja
Nabavljena i postavljena oprema
112
Projekat 3.2.8 Rekonstrukcija vodovodnog sistema Dapsiće-Polica
Agencija za investicije i razvoj,JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Nabavljena i postavljena oprema
Projekat 3.2.9 Ugradnja opreme za tehnološki tretman vode na vodovodu Petnjica
Agencija za investicije i razvoj, JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Nabavljena i postavljena oprema
Projekat 3.2.10 Modernizacija opreme javnog preduzeća u čijoj je nadležnosti vodosnabdijevanje
JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Nabavljena i postavljena oprema
Projekat 3.2.11 Izgradnja vodovoda Javorovsko vrelo – Pod grede - Johovica (Kosački Krš) u dužini od 16 km
Agencija za investicije i razvoj, JP „Vodovod i kanalizacija
Visina ulaganja
Postavljena vodovodna mreža u dužini od 16 km
Projekat 3.2.12 Izgradnja parking prostora Sekretarijat za uređenje prostora i zaštituživotne sredine, Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
sagrađen parking
Mjera 3.3 Razvoj saobraćajne infrastruktureProjekat 3.3.1 Reaktivacija aerodroma Direkcija za
saobraćajVisina ulaganja
unaprijeđena planska dokumnetacija i saobraćajna infrastruktura
Projekat 3.3.2 Unaprijeđenje mreže regionalnih puteva (Berane-Jelovica-Kolašin i Berane-Trpezi-Rožaje)
Direkcija za saobraćaj
Visina ulaganja
Dužina sagrađenog puta u km
Projekat 3.3.3 Izgradnja zaobilaznice (druga faza) Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
Izgrađena zaobilaznica
Projekat 3.3.4 Izgradnja i rekonstrukcija gradskih ulica Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
unaprijeđena saobraćajna infrastruktura u km
Projekat 3.3.5 Radovi na izgradnji, rekonstrukciji i održavanju elektro-mreže za potrebe ulične rasvjete
Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
unaprijeđena saobraćajna infrastruktura u km
Projekat 3.3.6 Rekonstrukcija lokalnih puteva Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
unaprijeđena saobraćajna infrastruktura u km
Projekat 3.3.7 Sanacija puteva na seoskom i prigradskom području
Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
unaprijeđena saobraćajna infrastruktura u km
Projekat 3.3.8 Izgradnja mosta na Limu (Hareme) Direkcija za saobraćaj
Visina ulaganja
Izgrađen most
Projekat 3.3.9 Izgradnja mosta preko Lima na zaobilaznici u Beranama
Direkcija za saobraćaj
Visina ulaganja
Izgrađen most
Projekat 3.3.10 Sanacija mostova na seoskom i prigradskom području
Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
Broj saniranih mostova u MZ
Projekat 3.3.11 Izgradnja tri pasarele (pješački prelazi Pešca, Beranselo i Hareme
Direkcija za saobraćaj
Visina ulaganja
Izgrađene pasarele za pješake
Mjera 3.4 Podsticanje korišćenja obnovljivih izvora
113
energijeProjekat 3.4.1 Promotivna kampanja u cilju podsticanja
korišćenja obnovljivih izvora energijeSekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Visina ulaganja
Sprovedena kampanja
Projekat 3.4.2 Izgradnja toplane Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Visina ulaganja
% izgrađenosti obekta
Projekat 3.4.3 Toplifikacija grada Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Visina ulaganja
% izgrađenosti odgovarajuće infrastrukture
Prioritet 4 Unapredjenje kvaliteta života i zaštita životne sredine
Mjera 4.1 Unapređenje razvoja kulture, obrazovanja i sporta
Projekat 4.1.1 Rekonstrukcija zgrade JU Centar za kulturu Direkcija javnih radova
Visina ulaganja
Rekonstruisan objekat
Projekat 4.1.2 Osnivanje TV studija Berane JU Centar za kulturu
Visina ulaganja
Osnovan TV studio
Projekat 4.1.3 Pokretanje lista Sloboda JU Centar za kulturu
Visina ulaganja
Osnovan list
Projekat 4.1.4 Izrada nove i savremene dokumentacije postojećih fondova
JU Polimski Muzej Visina ulaganja
Izrađena dokumentacija
Projekat 4.1.5 Formiranje Centra za konzervaciju pri Polimskom muzeju
JU Polimski Muzej Visina ulaganja
Formiran centar
Projekat 4.1.6 Program zaštite i očuvanja kulturnih dobara JU Polimski Muzej budžet programa
Usvojen program
Projekat 4.1.7 Web prezentacija , izrada kataloga i vodiča u JU Polimski muzej
JU Polimski Muzej Visina ulaganja
Urađena prezentacija, katalog i vodič.
Projekat 4.1.8 Izgradnja Sportske dvorane JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Izgrađena dvorana.
Projekat 4.1.9 Sanacija postojeće Sportske hale JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Sanirana sportska hala.
Projekat 4.1.10 Rekonstrukcija Stadiona malih sportova JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Rekonstruisan stadion.
Projekat 4.1.11 Rekonstrukcija gradskog stadiona i pomoćnih terena
JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Rekonstruisani objekti.
Projekat 4.1.12 Izgradnja teniskih terena JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne
Visina ulaganja
Izgrađeni tereni.
114
sredineProjekat 4.1.13 Izgradnja sportskih terena i dječijih igrališta u
okviru mjesnih zajednicaAgencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
Izgrađeni tereni i igrališta.
Projekat 4.1.14 Izgradnja poligona za male sportove u gradskim školama
JU Sportski centar, Agencija za investicije i razvoj
Visina ulaganja
Izgrađeni poligoni.
Projekat 4.1.15 Rekonstrukcija fudbalskog terena u Petnjici Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Rekonstruisan teren.
Projekat 4.1.16 Izgradnja biciklističkih staza JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Izgrađene staze.
Projekat 4.1.17 Izgradnja portala za razvoj kajakaškog sporta i raftinga
JU Sportski centar, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine
Visina ulaganja
Izgrađen portal.
Mjera 4.2 Donošenje planskih dokumenata iz oblasti zaštite životne sredine
Projekat Izrada i donošenje Lokalnog plana zaštite životne sredine
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet Plana
Rezultati Akcionog plana
Projekat Izrada i donošenje Lokalnog akcionog plana za biodiverzitet
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet Plana
Rezultati Akcionog plana
Mjera 4.3 Uspostavljanje sistema monitoringa komponenti životne sredine
Projekat Uspostavljanje sistema monitoringa segmenata životne sredine
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet uspostavljenog sistema
Uspostavljen sistem monitoringa
Projekat Vođenje evidencije emisija i drugih izvora zagađivanja od strane pravnih lica i preduzetnika koji su korisnici postrojenja koja zagađuju životnu sredinu – Katastar zagađivača
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet Katastra
Uspostavljen Katastar zagađivača
Mjera 4.4 Zaštita i korišćenje prirodnih resursa u skladu sa principima održivog razvoja
Projekat Ustanovljavanje zaštićenih prirodnih dobara na lokalitetima sa jedinstvenim prirodnim odlikama
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Visina troškova
Ustanovljen sistem zaštićenih prirodnih dobara
Projekat Uspostavljanje sistema upravljanja čvrstim otpadom
Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Visina troškova
Uspostavljen sistem
Projekat Regulacija korita rijeke Lim (Vinicka-kanjon Sekretarijat za Visina Regulisan tok
115
Tifran-desna obala uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
troškova na datoj dionici
Projekat Održivo upravljanje šumama Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet Programa
Realizovan Program
Mjera 4.5 Podizanje nivoa ekološke svijesti građanaProjekat 4.5.1 Izrada i realizacija Plana edukacije građana u
cilju podizanja nivoa ekološke svijestiSekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Služba menadžera
Budžet Plana
Rezultati Plana
3. Opšti izvori informacija i sintetički indikatoriPored izvora informacija i indikatora koji su naznačeni u prethodnom pregledu, a koji se pretežno odnose na lokalne izvore i indikatore, tokom revizije Strateškog plana razvoja opštine korišćeni su:
a) Opšti izvori informacija
1. Nacionalna strategija razvoja Crne Gore;2. Strategija regionalnog razvoja Crne Gore 2011-2014;3. Mapa resursa;4. Pojedinačne strategije razvoja na nacionalnom nivou;5. Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine;6. Statistički godišnjaci Monstata za period 2003-2011;7. Informacije iz Popisa poljoprivrede 2010. godine;8. Relevantne informacije i publikacije nadležnih ministarstava i nacionalnih javnihustanova i javnih preduzeća;9. Postojeća planska dokumenta na lokalnom nivou;- Generalni urbanistički plan opštine Berane;- Višegodišnji investicioni plan 2010-2014. i druga prostorno planska i razvojna dokumenta.
b) Sintetički indikatori za opštinu Berane saglasno opštim ciljevima kako slijedi:
STRATEŠKI PRIORITETI INDIKATORI
4. Monitoring izvještaj
Konačan proizvod monitoring sistema je monitoring izvještaj kojeg priprema lokalna samouprava u saradnji sa Opštinskom konsultativnom grupom. Svrha izvještaja je analiziranje i verifikovanje prikupljenih podataka od strane monitoring tijela. Fizički, finansijski i procesni indikatori moraju biti prikazani na mjerljivom nivou kako bi se sagledao i prikazao cjelokupan proces implementacije
116
Strateškog plana razvoja. Sakupljanje podataka vrši se po svakoj mjeri u monitoring tabeli koja se daje u prilogu.
Monitoring izvještaj se sačinjava godišnje u skladu sa pravilnikom Opštinske konsultativne grupe koji je sastavni dio Strateškog plana (poglavlje VI). Izvještaj treba da prikaže cjelokupno implementaciono stanje za proteklu godinu i podnosi se u maju tekuće godine.
Izvještaj sadrži:1) Izvršni rezime, kao sintezu trenutnog stanja;2) Monitoring tabelu;3) Finansijsku implementaciju;4) Fizičku implementaciju;5) Procesnu implementaciju;6) Zaključke, predloge i sugestije za dalje korake u implementaciji strateškog plana.
MONITORING TABELA
MJERA:OPIS MJERA:
FINANSIJSKA IMPLEMENTACIJAa) Ukupni budžet b) Tekući troškovi c) Nivo implementacijeKomentar:
FIZIČKA IMPLEMENTACIJARezultat a) Početak realizacije b) Realizovano (A/B)Komentar:
PROCESNA IMPLEMENTACIJA (popunjava radna grupa)1. Broj projekata sa završenim radovima2. Broj projekata sa započetim radovima3. Broj projekata sa donošenom odlukom o finansiranjuKomentar:Zaključak o mjerama implementacije:
V – PROCES I PARTNERSTVO
(Razvoj i konsultacije zainteresovanih strana)
Reviziji Strateškog plana razvoja opštine Berane 2009 – 2014, pristupilo se sredinom 2011. godine. Donošenjem Zakona o regionalnom razvoju Crne Gore stvorila se obaveza revizije Strateškog plana. Kako izrada/revizija strateškog dokumenta zahtijeva mobilizaciju svih relevantnih faktora i interesnih grupa, koji svojim radom, iskustvom i uticajem mogu doprinijeti identifikovanju problema, potencijala i razvojnih šansi, kao i njihovoj realizaciji, Predsjednik opštine Berane je 31.08.2011.godine donio Odluku o pristupanju reviziji Strategije, i na osnovu propisane Metodologije (Pravilnika o metodologiji za izradu strateškog plana razvoja jedinica lokalne samouprave (SPR)), formirao Opštinsku konsultativnu grupu. Grupu su sačinili predstavnici svih
117
struktura u opštini Berane (lokalna samouprava, javne ustanove i javna preduzeća, državne institucije, privredna i poslovna udruženja, predstavnici malih i srednjih preduzeća, sindikata i nevladinog sektora). Svi predstavnici Grupe tokom rada su upoznati sa zaduženjima, obavezama i metodologijom planiranja.
AKCIONI PLAN ZA IZRADU REVIZIJE STRATEGIJE RAZVOJA OPŠTINE BERANE
Datum Aktivnost Odgovor-an/na Rezultat31.08.2011. Formiranje radnog
timaPredsjednik Opštine Formira Radni tim
15.09.2011. Prezentacija timskog rada
30.09.2011. Sastanak sa konsultantom Maxima consaltinga
12.10.2011. Prvi sastanak Radnog tima (prezentacija strateških dokumenata i metodologije rada)
Koordinator Tima-Ranko Raičević
21.10.2011. Drugi sastanak Radnog tima (usvojen Nacrt akcionog plana i formiranje Radne grupe)
Radni tim
01.11.2011. Treći sastanak Radnog tima (Analiza i prikupljanje podataka od strane Radne grupe)
Radni tim
07.11.2011. Izrada Nacrta Upitnika za anketiranje gradjana i privrednog sektora; izrada uputstava za anketare i dostavljanje ovih dokumenata Radnom timu
Radni tim
11.11.2011. Četvrti sastanak Radnog tima (Odredjivanje anketara, mjesta i vremena za gradjane da mogu neposredno podnijeti predloge za strategiju ekonomskog razvoja kao i lica koje će bilježiti predloge gradjana, dogovor o načinu informisanja javnosti i analiza uradjenog)
Radni tim
22.-27.11.2011. Rad po grupama na Radne grupe
118
pripremi radne verzije djelova strategije, poslednjeg dana roka dostavljanje radne verzije grupi za koordinaciju
10.01.2012. Sastanak radnog tima Radni tim20.01.2012. Sastanak radnog tima Radni tim20.04.2012. Priprema Nacrta
strategijeRadni tim
05.05.2012. Utvrdjivanje Nacrta strategije
Radni tim
10.-25.05.2012. Javna rasprava26.-31-05.2012. Sumiranje Javne
rasprave; Izrada predloga strategije
Radni tim
15.06.2012. Dostavljanje Skupštini predloga strategije
Radni tim
Tokom izrade Nacrta Plana ostvarena je puna saradnja sa Ministarstvom ekonomije preko radionica koje su organizovane u više navrata i preko evaluatora koji su se maksimalno uključili u oblikovanje ovoga dokumenta.
VI REGULISANJE RADA OPŠTINSKE KONSULTANTSKE GRUPE
Predsjednik opštine Berane je 31.08.2011.godine donio Odluku o pristupanju reviziji Strategije, i na osnovu propisane Metodologije (Pravilnika o metodologiji za izradu strateškog plana razvoja jedinica lokalne samouprave (SPR)), formirao Opštinsku konsultativnu grupu, u sastavu:
1. Ranko Raičević, koordinator Opština Berane - Potpredsjednik
2. Tatjana Mališić-Delević, član Opština Berane - Menadžer
3. Rita Barjaktarović, član Opština Berane - Savjetnik
4. Dragana Delević, član Opština Berane – Sekretar Sekretarijata za finansije i razvoj
5. Mira Božović, član Turistička organizacija, Berane
6. Sreto Lutovac, član JU Gimnazija Panto Mališić, Berane
7. Bojana Arsović, član Zavod za zapošljavanje Crne Gore, Biro rada Berane
8. Milan Milović, član Opštinsko sindikalno povjereništvo, Berane
9. Momir Babić, član Privatni preduzetnik
10. Nebojša Stanković, član Privatni preduzetnik
11. Branko Femić, član Privatni preduzetnik
12. Hakija Ramdedović, član Privatni preduzetnik
13. Momo Jokić, član Privatni preduzetnik
119
14. Ervin Mandžukić, član Fondation Caritas Luxembourg
15. Snežana Maslovarić, član Regionalna razvojna agencija Bjelasica, Komovi i Prokletije
16. Enver Rastoder, član NVO Turizam – Centar za seoski razvoj Petnjica
Grupa za reviziju Strateškog plana je radila u saradnji sa četiri radne grupe u sljedećem sastavu:
I Radna grupa za privredu:
1. Radivoje Merdović, predsjednik
2. Tatjana Mališić-Delević, član
3. Dragana Delević, član
4. Mira Božović, član
5. Snežana Maslovarić, član
6. Momir Babić, član
7. Momo Jokić, član
8. Nebojša Stanković, član
9. Hakija Ramdedović, član
10. Branko Femić, član
11. Savo Vučetić, član
II Radna grupa za uređenje prostora i životnu sredinu:
1. Rita Barjaktarović, predsjednik
2. Brano Lutovac, član
3. Milijana Vučeljić, član
4. Faruk Pačariz, član
5. Miloš Raičević, član
6. Danko Orović, član
7. Sonja Vuković, član
8. Jovica Zečević, član
9. Enver Rastoder, član
III Radna grupa za socio-obrazovnu oblast:
1. Braho Adrović, predsjednik
2. Vesna Novović, član
3. Predrag Lutovac, član
4. Vojin Vujović, član
5. Sabaheta Cikotić, član
6. Olja Stojanović, član
7. Sreto Lutovac, član
8. Milan Milović, član
9. Miodrag Lutovac, član
120
10. Jovan Mališić, član
11. Bojana Arsović, član
12. Ervin Mandžukić, član
IV Radna grupa za koordinaciju rada, izradu materijala i logistiku:
1. Ranko Raičević, predsjednik
2. Vukadin Babović, član
3. Mirza Šahinović, član
4. Radosava Barjaktarović, član
5. Srđan Stijović, član
6. Dragana Mitrović, član
Tokom procesa planiranja obezbijeđeno je da svaki učesnik:
- bude upoznat sa svojim zaduženjima;- zna željeni rezultat;- prihvati obaveze i odgovornost za rezultate;- zna vremenski okvir u kojem je potrebno izraditi i implementirati strategije;- bude posvećen ostvarivanju željenih rezultata.
121