sŁownik terminÓw/grlossary of terms...sŁownik terminÓw błąd spodziewany - błąd, jakiego...

SŁOWNIK TERMINÓW/GRLOSSARY OF TERMS

Akapit objaśniający - sprawozdanie biegłego rewidenta może być zmodyfikowane ze względu na zamieszczenie w nim akapitu objaśniającego zagadnienia wpływające na sprawozdanie finansowe, szerzej omówione w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Dodanie akapitu objaśniającego nie powoduje zmiany opinii biegłego rewidenta. Biegły rewident może zmodyfikować swoje sprawozdanie dodając także akapit(y) objaśniający zagadnienia inne niż te, które wpływają na sprawozdanie finan-sowe.

Anomalia - (zob. Badanie wyrywkowe)

Asystenci - osoby zaangażowane do wykonywania poszczególnych badań, nie będące biegłymi rewidentami.

Badania wiarygodności - procedury badania przeprowadzane w celu wykrycia istot-nych nieprawidłowści na poziomie stwierdzeń, obejmujące:

a) Szczegółowe badanie grup transakcji, sald i ujawnień oraz b) Analityczne procedury wiarygodności.

Badania zgodności - badania przeprowadzane w celu uzyskania dowodów badania o skuteczności działania kontroli służącej zapobieganiu lub wykrywaniu i korygowaniu istotnych nieprawidłowości na poziomie stwierdzeń.

Badanie przekrojowe - polega na prześledzeniu sposobu przetwarzania niewielu trans-akcji w całym systemie sprawozdawczości finansowej.

Badanie sprawozdania finansowego - celem badania sprawozdania finansowego jest umożliwienie biegłemu rewidentowi wyrażenia opinii o tym, czy sprawozdanie finan-sowe zostało, we wszystkich istotnych aspektach, sporządzone zgodnie z określonymi założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej. Badanie sprawozdań fi-nansowych stanowi usługę atestacyjną (zob. Usługa atestacyjna).

Badanie wyrywkowe - polega na stosowaniu procedur badania do mniej niż 100% pozycji składających się na saldo kont lub grupę transakcji, przy czym każda z jedno-stek próbki ma szanse zostać wybraną do próbki. Umożliwia to biegłemu rewidentowi uzyskanie i ocenę dowodów badania dotyczących niektórych cech wybranych pozycji pozwalających sformułować lub przyczynić się do sformułowania wniosku o zbiorze, z którego dana próbka została pobrana. Przy badaniu wyrywkowym (próbkowaniu) można stosować metody statystyczne lub niestatystyczne.

Anormalny błąd - błąd powstały w wyniku odosobnionego zdarzenia, które nie powtórzyło się później w innych okolicznościach, niż ściśle określone i dlatego nie jest reprezentatywny dla błędów w danym zbiorze.

SŁOWNIK TERMINÓW 134

SŁOWNIK TERMINÓW

Błąd spodziewany - błąd, jakiego biegły rewident spodziewa się w zbiorze. Całkowity błąd - wskaźnik odchylenia lub całkowita nieprawidłowość. Dopuszczalny błąd - maksymalny błąd w zbiorze, jaki biegły rewident skłonny jest zaakceptować.

Jednostka próbki - jest to indywidualna pozycja wchodząca w skład zbioru, na przykład czeki wykazywane na odcinkach depozytowych, zapisy kredytowe na wyciągu bankowym, faktury ze sprzedaży, salda należności od odbiorców lub jednostki pieniężne.

Poziomy pewności - matematyczne dopełnienie ryzyka próbkowania. Próbkowanie niestatystyczne - każda metoda próbkowania, która nie posiada cech charakterystycznych cech próbkowania statystycznego.

Próbkowanie statystyczne - każda metoda próbkowania wykazująca następujące cechy:

a) Wybór próbki następuje losowo oraz b) Stosowanie rachunku prawdopodobieństwa do oceny wyników badania

próbki, w tym do pomiaru ryzyka próbkowania.

Ryzyko nie związane z próbkowaniem - wynika z czynników powodujących, że biegły rewident formułuje błędne wnioski z jakiegokolwiek powodu niezależnego od wielkości próbki. Na przykład, zważywszy, że większość dowodów badania ma raczej charakter uprawdopodobniający a nie rozstrzygający, biegły rewident może zastosować nieodpowiednie procedury lub błędnie zinterpretować dowody lub nie rozpoznać błędu.

Ryzyko próbkowania - prawdopodobieństwo, że wniosek biegłego rewidenta wy-prowadzony na podstawie próbki może różnić się od wniosku, jaki sformułowałby, gdyby tej samej procedurze badania poddał cały zbiór. Stratyfikacja (warstwowanie) - proces dzielenia zbioru na podzbiory, z których każdy stanowi zespół jednostek próbki o podobnych cechach (często wartości pieniężne).

Zbiór - jest to pełny zestaw danych (pozycji), spośród których zostaje wybrana próbka, o którym biegły rewident zamierza sformułować wniosek. Zbiór może zostać podzielony na warstwy lub na podzbiory, z których każdy będzie spraw-dzany osobno. Zakres znaczeniowy pojęcia zbioru obejmuje pojęcie warstwy.

Badanie zewnętrzne - badanie przeprowadzone przez zewnętrznego biegłego rewi-denta.

Bariera ochronna (ang. firewall) - Kombinacja sprzętu i oprogramowania chroniąca sieć rozległą (WAN), lokalną (LAN) lub komputer osobisty (PC) przed nieautoryzowa-nym dostępem za pośrednictwem internetu oraz przed wprowadzeniem [do systemu] nieautoryzowanych lub szkodliwych programów, danych lub innych materiałów w for-mie elektronicznej.

135 SŁOWNIK TERMINÓW

SŁOWNIK TERMINÓW

Baza danych - baza danych jest zbiorem danych, które są współdzielne i wykorzys-tywane przez wielu różnych użytkowników do różnych celów.

Biegły rewident rozpoczynający pracę - (zob. Biegły rewident).

Biegły rewident zewnętrzny - (zob. Biegły rewident).

Biegły rewident - partner odpowiedzialny za zlecenie. Terminu ,,biegły rewident’’ używa się dla określenia partnera odpowiedzialnego za zlecenie lub firmy audytorskiej. Jeśli odnosi się on do partnera odpowiedzialnego za zlecenie, to określa obowiązki lub odpowiedzialność biegłego rewidenta. Takie obowiązki lub odpowiedzialność mogą spoczywać na partnerze odpowiedzialnym za zlecenia lub członku zespołu realizujące-go zlecenie. Jeśli wyraźnie oczekuje się, że obowiązek lub odpowiedzialność ma spoczywać na partnerze odpowiedzialnym za zlecenie, używa się raczej terminu ,,part-ner odpowiedzialny za zlecenie’’ a nie ,,biegły rewident’’. (Termin ,,biegły rewident’’ może być używany przy opisywaniu usług pokrewnych i zleceń atestacyjnych innych niż badania. Nie ma to jednak sugerować, że osoba świadcząca usługi pokrewne lub realizująca zlecenie atestacyjne musi koniecznie być biegłym rewidentem badającym sprawozdanie finansowe jednostki.)

Biegły rewident rozpoczynający pracę - biegły rewident badający sprawozdania finansowe za bieżący okres, w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe za poprze-dni okres było badane przez innego biegłego rewidenta (w tym przypadku ,,biegły rewident rozpoczynający pracę" może być określany jako „następujący biegły rewident’’) lub też badanie jest pierwszym zleceniem badania. Bieżący biegły rewident - biegły rewident badający sprawozdania finansowe za bieżący okres. Dotychczasowy biegły rewident - biegły rewident, który badał i sporządził spra-wozdanie z badania sprawozdania finansowego za poprzedni okres i w bieżącym okresie nadal pełni tę funkcję. Główny biegły rewident - biegły rewident odpowiedzialny za sporządzenie spra-wozdania biegłego rewidenta na temat sprawozdania finansowego jednostki, obej-mującego informacje finansowe dotyczące jednego lub więcej części (składników) zbadanych przez innego biegłego rewidenta. Inny biegły rewident - biegły rewident nie będący „głównym biegłym rewiden-tem’’, odpowiedzialny za sporządzenie sprawozdania biegłego rewidenta o infor-macjach finansowych pewnej części (składnika) objętej sprawozdaniem finan-sowym badanym przez głównego biegłego rewidenta. Określenie ,,inny biegły rewident’’ stosuje się do firm powiązanych, niezależnie od tego, czy posługują się tą samą nazwą czy nie, biegłych rewidentów współpracujących, jak również niepowiązanych. Następujący biegły rewident - biegły rewident zastępujący bieżącego biegłego rewidenta (również zwany ,,biegłym rewidentem rozpoczynającym pracę"). Poprzedni biegły rewident - biegły rewident, badający jednostkę za poprzedni okres, który został zastąpiony przez biegłego rewidenta rozpoczynającego prace na rzecz danej jednostki.


SŁOWNIK TERMINÓW

Proponowany biegły rewident - biegły rewident mający zastąpić bieżącego bieg-łego rewidenta. Wewnętrzny rewident - osoba przeprowadzająca audyt wewnętrzny (rewizja wew-nętrzna).

Błąd - niezamierzona nieprawidłowość sprawozdania finansowego, łącznie z niewpro-wadzeniem danych lub nieujawnieniem informacji.

Całkowity błąd - (zob. Badanie wyrywkowe).

Część (składników) kompletnego sprawozdania finansowego - wymagająca zastosowa-nia założeń koncepcyjnych sprawozdawczości finansowej, przyjęta do sporządzenia sprawozdania finansowego, określająca, co składa się na kompletne sprawozdanie finansowe. Części (składniki) kompletnego sprawozdania finansowego obejmują: poje-dyncze sprawozdanie finansowe, określone konta, elementy kont lub pozycje sprawo-zdania finansowego.

Dane dotyczące bieżącego okresu - kwoty i inne ujawnione informacje związane z bieżącym okresem.

Dane korespondujące - (zob. Dane porównawcze).

Dane porównawcze - Danymi porównawczymi w sprawozdaniach finansowych jedno-stek mogą być na przykład prezentowane kwoty (dotyczące sytuacji finansowej, wyni-ków działalności, przepływów środków pieniężnych), jak i odpowiednie ujawniane informacje za więcej niż jeden okres zależnie od założeń koncepcyjnych. Założenia koncepcyjne i metody prezentacji mogą przewidywać:

a) Dane korespondujące - są to kwoty oraz innego rodzaju ujawnione informacje dotyczące poprzedzający okres, stanowiące część sprawozdania finansowego za bieżący okres, które należy odczytywać w powiązaniu z kwotami i innymi ujawnianymi informacjami dotyczącymi bieżącego okresu (określanymi na potrzeby niniejszego standardu jako ,,dane bieżącego okresu’’). Dane kore-spondujące nie są prezentowane jako pełne sprawozdanie finansowe rozpatry-wane samodzielnie, ale stanowią integralną część sprawozdania finansowego za bieżący okres i należy odczytywać je wyłącznie w powiązaniu z danymi bieżącego okresu.

b) Porównawcze sprawozdania finansowe - gdy kwoty i inne ujawniane informa-cje dotyczące poprzedniego okresu są po to zamieszczane.

Data sprawozdania biegłego rewidenta - data pod którą biegł rewident wydaje sprawo-zdanie na temat sprawozdania finansowego. Sprawozdanie biegłego rewidenta powin-no nosić datę niewcześniejszą niż data otrzymania przez biegłego rewidenta wystar-czających i odpowiednich dowodów badania, na których podstawie może wydać opinię na temat sprawozdań finansowych. Wystarczające i odpowiednie dowody badania zawierają także dowody, że sprawozdanie finansowe zostało sporządzone kompletnie a uprawnione do tego osoby stwierdziły, że ponoszą za nie odpowiedzialność.


SŁOWNIK TERMINÓW

Data wydania sprawozdania finansowego - data, pod którą sprawozdanie biegłego rewidenta i zbadane sprawozdanie finansowe zostały udostępnione stronom trzecim; może nią być w wielu przypadkach data przedłożenia organom regulacyjnym.

Data zaakceptowania sprawozdania finansowego - dzień, na który uprawnione do tego osoby stwierdzają, że sporządziły kompletne sprawozdanie finansowe jednostki, w tym informacje dodatkowe oraz ponoszą za nie odpowiedzialność. W niektórych systemach prawnych przepisy lub regulacje identyfikują indywidualne osoby lub ciała ( na przy-kład kierowników) odpowiedzialne za stwierdzanie czy sporządzono kompletne spra-wozdanie finansowe i określają niezbędny proces jego akceptacji. W innych systemach prawnych, proces akceptacji nie wynika z przepisów prawa lub regulacji. Jednostka może stosować własne procedury sporządzania i finalizowania sprawozdań finanso-wych odpowiednie do struktury kierownictwa i zarządzania. Niektóre przepisy prawne wymagają aby zatwierdzenie przez udziałowców sprawozdań finansowych nastąpiło przed ich upublicznieniem. W tych systemach prawnych zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez udziałowców nie jest konieczne do tego, aby biegły rewident stwierdził, że uzyskano odpowiednie dowody badania. Dla celów MSRF data zaakcep-towania sprawozdania finansowego, to najwcześniejsza data, na którą osoby upraw-nione stwierdzają, że sporządzone zostało kompletne sprawozdanie finansowe.

Data sporządzenia sprawozdań finansowych - dzień zakończenia ostatniego okresu, który obejmują sprawozdania finansowe, zwykle przypadający na dzień sporządzenia ostatniego bilansu objętego sprawozdaniem finansowym będącym przedmiotem bada-nia.

Dokumentacja - Materiały (dokumentacja robocza) sporządzone przez lub dla bieg-łego rewidenta lub też otrzymane i zachowane przez biegłego rewidenta w związku z przeprowadzanym badaniem. Dokumentacja robocza może mieć formę danych zapi-sanych na papierze, kliszy, nośnikach elektronicznych lub innych nośnikach.

Dokumentacja księgowa jednostki - zawiera zwykle dokumenty uzasadniające wpro-wadzenie (ujęcie) danych do ksiąg, takie jak czeki i potwierdzenia elektronicznych przelewów pieniężnych, faktury, umowy; księgi główne i pomocnicze; zapisy księgo-we oraz korekty sprawozdania finansowego nieuwzgłędnione w formalnych zapisach księgowych: dane, takie jak arkusze robocze i kalkulacyjne wspomagające koszty, obliczenia, uzgodnienia i ujawnienia.

Dokumentacja robocza - materiały sporządzone przez lub dla biegłego rewidenta lub też otrzymane i zachowane przez biegłego rewidenta w związku z przeprowadzanym badaniem. Dokumentacja robocza może mieć formę danych zapisanych na papierze, kliszy, nośnikach elektronicznych lub innych nośnikach.

Dotychczasowy rewident - (zob. Biegły rewident).

Dotychczasowy biegły rewident - (zob. Biegły rewident).

Dowody badania - wszystkie informacje wykorzystane przez biegłego rewidenta dla dojścia do wniosków leżących u podstaw opinii z badania. Do dowodów badania zalicza się informacje zawarte w dokumentacji księgowej, na podstawie której sporzą-dzono sprawozdanie finansowe oraz inne informacje.


SŁOWNIK TERMINÓW

Działania kontrolne - zasady i procedury służące zapewnieniu stosowania się do zarządzeń kierownictwa. Działania kontrolne są elementem kontroli wewnętrznej. Elektroniczna wymiana danych (EWD) - elektroniczny przekaz dokumentów między firmami, umożliwiający odczyt maszynowy.

Firma - indywidualny przedstawiciel zawodu (praktyk), spółka, korporacja lub inna jednostka skupiająca zawodowych księgowych.

Firma audytorska - (zob. Firma).

Główny biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Informacja o zagadnieniu będącym przedmiotem usługi - wynik oceny lub wyceny zagadnienia będącego przedmiotem usługi. W związku z informacjami o zagadnieniu będącym przedmiotem usługi praktykujący gromadzi wystarczające i odpowiednie dowody dostarczające racjonalnych podstaw do wyrażenia wniosku w sprawozdaniu z usługi atestacyjnej. Informacje o segmentach działalności - informacje zawarte w sprawozdaniu finan-sowym dotyczące możliwych do odróżnienia części składowych lub branż i geograficz-nych sfer działania jednostki.

Informacje uzupełniające - informacje, zwykle prezentowane łącznie ze sprawozda-niami finansowymi, nie przewidziane w wymagających zastosowania założeniach koncepcyjnych sprawozdawczości finansowej stosowanych do sporządzenia sprawo-zdania finansowego, przeważnie prezentowane jako zestawienia uzupełniające lub informacje dodatkowe.

Inny biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Inspekcja (jako procedura badania) - sprawdzanie zapisów oraz wewnętrznej bądź zewnętrznej dokumentacji lub też środków rzeczowych.

Inspekcja (w odniesieniu do zakończonych zleceń) - procedury zaprojektowane w celu uzyskania dowodów przestrzegania przez zespoły realizujące zlecenie zasad i procedur kontroli jakości przyjętych w firmie.

Istotna niespójność - zachodzi, gdy inne informacje są sprzeczne z informacjami zawartymi w badanym sprawozdaniu finansowym. Istotna niespójność może rodzic wątpliwości co do wniosków z badania sformułowanych w oparciu o uprzednio uzys-kane dowody badania, a także ewentualnie co do podstaw opinii wyrażanej przez biegłego rewidenta o sprawozdaniu finansowym.

Istotna słabość - Słabość kontroli wewnętrznej, która może mieć istotny wpływ na sprawozdanie finansowe.

Istotne zniekształcenie faktów - dotyczy pozostałych informacji i zachodzi wtedy, gdy takie informacje, niepowiązane z elementami uwzględnionymi w zbadanym sprawo-zdaniu finansowym, są nieprawidłowo podane lub przedstawione.

Istotność - informacje są istotne, jeżeli ich pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane na podstawie sprawozdania finan-


SŁOWNIK TERMINÓW

sowego przez użytkowników. Istotność informacji zależy od kwoty pozycji lub błędu ocenianego w danych okolicznościach - spowodowanego pominięciem lub zniekształ-ceniem tej pozycji. Istotność stanowi zatem raczej próg czy granicę, nie zaś zasadniczą cechę, jaką muszą posiadać dane informacje, aby były użyteczne.

Jednostka notowana na giełdzie - jednostka, której udziały, papiery wartościowe lub instrumenty dłużne są notowane na uznawanej giełdzie lub znajdują się w obrocie zgodnie z przepisami uznawanej giełdy lub podobnego organu.

Jednostka podporządkowana (część jednostki) - jest to wydział, oddział, jednostka zależna, wspólne przedsięwzięcie, jednostka stowarzyszona lub inna jednostka, której informacje finansowe objęte są sprawozdaniem finansowym badanym przez głównego biegłego rewidenta.

Jednostka próbki - (zob. Badanie wyrywkowe).

Kierownictwo - obejmuje kluczowych pracowników i pozostałe osoby pełniące funk-cje kierownicze. Osoby sprawujące nadzór nad jednostką należą do kierownictwa tylko wtedy, gdy pełnią takie funkcje.

Kompleksowe zasady rachunkowości - stanowią teoretycznie podbudowany zbiór kry-teriów stosowanych do wszystkich istotnych pozycji sporządzanego sprawozdania finansowego.

Kontrola wewnętrzna - zaprojektowany i wdrożony przez osoby sprawujące nadzór, kierownictwo i innych pracowników proces, który ma dostarczyć wystarczającej pew-ności, że cele jednostki dotyczące wiarygodności sprawozdawczości finansowej, skute-czności i wydajności działalności oraz przestrzegania przepisów i regulacji są realizo-wane. Kontrola wewnętrzna obejmuje następujące elementy:

a) Środowisko kontroli. b) Proces szacowania ryzyka jednostki. c) System informacyjny w skład którego wchodzą procesy gospodarcze związane

ze sprawozdawczością finansową i komunikacją. d) Działania kontrolne oraz e) Nadzorowanie kontroli.

Kontrole programowania - procedury zaprojektowane w celu zapobiegania lub wy-krywania pożądanych zmian w programach komputerowych dostępnych za pośrednict-wem bezpośrednich terminali. Ograniczenie dostępu może następować dzięki takim kontrolom, jak stosowanie odrębnych bibliotek dla programów używanych i opracowy-wanych oraz stosowanie bibliotek programów specjalizowanych (pisanych na zamó-wienie). Ważne jest, by zmiany w programach wprowadzane w trybie bezpośrednim były odpowiednio udokumentowane, kontrolowane i nadzorowane.

Kontrole aplikacji w technologii informacyjnej - ręczne lub automatyczne procedury, które są zazwyczaj stosowane w procesie gospodarczym. Kontrole aplikacji mogą mieć charakter zapobiegawczy lub wykrywający, a ich celem jest zapewnienie uczciwości (rzetelności) zapisów księgowych. Odpowiednio, kontrole aplikacji dotyczą procedur


SŁOWNIK TERMINÓW

stosowanych do inicjowania, rejestrowania, przetwarzania i prezentowania transakcji lub innych danych finansowych.

Kontrole dostępu - procedury zaprojektowane w celu ograniczenia dostępu do bezpo-średnich terminali, programów i danych. Kontrola dostępu obejmuje ,,weryfikacje użytkownika" i ,,uprawnienia użytkownika". ,,Weryfikacja użytkownika" zazwyczaj zmierza do zidentyfikowania użytkownika poprzez podanie przez niego niepowtarzal-nych loginów (nazw użytkownika), haseł, kart dostępu lub danych biometrycznych. ,,Uprawnienia użytkownika" obejmują zasady dostępu określające zasoby komputero-we dostępne dla poszczególnych użytkowników. W szczególności procedury te są tak zaprojektowane, by zapobiegać lub wykrywać:

a) Nieautoryzowany dostęp do bezpośrednich terminali, programów i danych, b) Wprowadzanie nieautoryzowanych transakcji, c) Nieautoryzowane zmiany w plikach danych, d) Korzystanie z programów komputerowych przez nieuprawnionych pracow-

ników oraz e) Korzystanie z programów komputerowych, które nie uzyskały autoryzacji.

Kontrole jakości - zasady i procedury przyjęte przez firmę zaprojektowane w celu zapewnienia racjonalnej pewności, że firma i jej personel stosują zawodowe standardy, regulacje i wymogi prawne oraz że sprawozdania wydane przez firmę lub partnerów odpowiedzialnych za zlecenie są odpowiednie w danych okolicznościach.

Krajowa praktyka (rewizji finansowej) - zestaw nie posiadających rangi standardów, wytycznych ustanowionych na poziomie krajowym przez uprawnioną organizację i powszechnie stosowanych przez biegłych rewidentów podczas wykonywania bada-nia, przeglądu i innych usług atestacyjnych lub pokrewnych.

Krajowe standardy (rewizji finansowej) - zestaw standardów mających rangę prawa lub regulacji bądź wydanych przez uprawnioną organizację na poziomie krajowym, których stosownie jest obowiązkowe podczas wykonywania badania, przeglądu, usług atestacyjnych lub pokrewnych.

Kryteria - wzorce stosowane do oceny lub pomiaru zagadnienia będącego przed-miotem usługi atestacyjnej, z uwzględnieniem - gdzie to ma zastosowanie - wzorców prezentacji i ujawniania. Kryteria mogą być bardziej lub mniej formalne. Kryteria mogą być różne nawet w przypadku tego samego zagadnienia będącego przedmiotem usługi. Właściwe kryteria są wymagane dla przeprowadzenia wystarczająco spójnej oceny lub pomiaru danego zagadnienia przy wykorzystaniu zawodowego osądu.

Właściwe kryteria - wykazują następujące cechy: a) Przydatność: przydatne kryteria przyczyniają się do sformułowania wniosków

ułatwiających zamierzonym użytkownikom podejmowanie decyzji. b) Kompletność: kryteria są dostatecznie kompletne, jeżeli w świetle okoliczności

towarzyszących zleceniu nie zostały pominięte przydatne czynniki mogące wpływać na formułowane wnioski. Kompletne kryteria obejmują - gdzie ma to zastosowanie - wzorce prezentacji i ujawniania.

1 4 1 SŁOWNIK TERMINÓW

SŁOWNIK TERMINÓW

c) Wiarygodność: wiarygodne kryteria zapewniają racjonalną jednolitość oceny lub pomiaru danego zagadnienia z uwzględnieniem - gdzie ma to zastosowanie - prezentacji i ujawnień, jeżeli zostaną zastosowane przez praktyków posiada-jących podobne kwalifikacje, działających w podobnych warunkach.

d) Neutralność: neutralne kryteria przyczyniają się do formułowania bezstron-nych wniosków.

e) Zrozumiałość: zrozumiałe kryteria przyczyniają się do formułowania wnios-ków, które są jasne, wyczerpują dany temat i nie są przedmiotem znacząco różnych interpretacji.

Kwestie związane ze środowiskiem naturalnym a) Inicjatywy mające na celu zapobieganie, łagodzenie lub naprawę szkód wy

rządzonych środowisku naturalnemu albo działania służące zachowaniu od-nawialnych i nieodnawialnych zasobów (takie inicjatywy mogą stanowić obo-wiązek nadkładany przez przepisy i regulacje dotyczące środowiska natural-nego, mogą wynikać z warunków umowy albo być podejmowane dobrowol-nie).

b) Konsekwencje płynące z naruszenia przepisów i regulacji dotyczących środo-wiska naturalnego.

c) Konsekwencje szkód w środowisku naturalnym wyrządzonych stronom trze-cim lub wywołanych zniszczeniem zasobów naturalnych oraz

d) Konsekwencje odpowiedzialności zastępczej (za czyny innych osób) powstają-cej z mocy prawa (na przykład odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez poprzednich właścicieli).

List intencyjny - list intencyjny dokumentuje i potwierdza podjęcie się badania przez biegłego rewidenta, cel i zakres badania, zakres obowiązków biegłego rewidenta wobec zleceniodawcy oraz formę sprawozdań sporządzanych przez biegłego rewidenta.

Mała jednostka - Jednostka, w której: a) Następuje koncentracja funkcji właścicielskich i kierowniczych w ręku niewie-

lu osób (często jednej osoby) oraz b) Występuje jedno lub kilka poniższych zjawisk:

i) Nieliczne źródła dochodu, ii) Prosta ewidencja księgowa oraz

iii) Nieliczne kontrole wewnętrzne przy jednoczesnej możliwości obchodze-nia tych kontroli przez kierownictwo.

Małe jednostki zazwyczaj wykazują cechy podane w punkcie a) oraz jedną lub kilka cech wymienionych w punkcie b).

Nadzór - określa rolę osób, którym powierzono nadzór, kontrolę oraz kierowanie jednostką. Osoby sprawujące nadzór odpowiadają zazwyczaj za zapewnianie, że dana jednostka realizuje swoje cele, sprawozdawczość finansową oraz sprawozdawczość


SŁOWNIK TERMINÓW

przeznaczoną dla zainteresowanych stron. Kierownictwo zalicza się do osób sprawują-cych nadzór nad jednostką tylko wtedy, gdy pełni tego rodzaju funkcje.

Nadzór korporacyjny - (zob. Nadzór). Nadzorowanie (w odniesieniu do kontroli jakości) - ciągły proces analizy i oceny systemu kontroli jakości firmy, w tym także okresowych inspekcji wybranych zakoń-czonych zleceń, zaprojektowany w celu umożliwienia firmie uzyskania racjonalnej pewności, że jej system kontroli jakości działa skutecznie. Nadzorowanie kontroli - proces skuteczności działania kontroli wewnętrznej na prze-strzeni czasu. Obejmuje on ocenę koncepcji oraz bieżącego działania kontroli oraz podejmowanie niezbędnych działań naprawczych spowodowanych zmianami, jakie zaszły w danych warunkach. Nadzorowanie kontroli jest elementem kontroli wewnęt-rznej.

Najwyższy Organ Rewizji - organ państwowy, który niezależnie od tego jak jest umocowany, desygnowany lub zorganizowany, sprawuje z mocy prawa najwyższą w państwie funkcję rewizyjną.

Następujący biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Niepewność - stan, którego rozstrzygnięcie zależy od przyszłych działań lub zdarzeń pozostających poza bezpośrednią kontrolą jednostki lecz mogący wpłynąć na jej spra-wozdanie finansowe. Nieprawidłowości - nieprawidłowości sprawozdania finansowego mogą być spowodo-wane oszustwami lub błędami (zob. również Oszustwa i Błędy).

Niezależność - obejmuje: a) Niezależność wewnętrzną - i jest to stan umysłu umożliwiający wyrażenie

opinii bez pozostawania pod różnego rodzaju wpływami uniemożliwiającymi samodzielny osąd oraz pozwalający danej osobie na uczciwe, obiektywne i nacechowane zawodowym sceptycyzmem działanie oraz

b) Niezależność zewnętrzną - i jest to unikanie faktów i okoliczności na tyle znaczących, że racjonalna i dobrze poinformowana strona trzecia, zaznajomio-na ze wszystkimi mającymi znaczenie informacjami mogłaby zasadnie twier-dzić, że nastąpiło naruszenie uczciwości, obiektywizmu lub zawodowego scep-tycyzmu firmy audytorskiej lub członka zespołu realizującego zlecenie.

Niezgodność - akty świadomego lub nieświadomego zaniechania bądź podjęcia przez badaną jednostkę działań, niezgodnych z obowiązującym prawem lub innymi regula-cjami.

Obecność - uczestniczenie w całości lub części czynności wykonywanych przez osoby trzecie; na przykład, obecność podczas spisu z natury pozwala biegłemu rewidentowi na przeprowadzenie inspekcji zapasów, obserwację przestrzegania określonych przez kierownictwo procedur dokonywania i dokumentowania spisu oraz przeprowadzenie kontrolnych przeliczeń wybranych pozycji zapasów.

Obecny biegły rewident - (zob. Biegły rewident).


SŁOWNIK TERMINÓW

Obserwacja - przyglądanie się czynnościom lub procedurom wykonywanym przez innych; na przykład biegły rewident obserwuje przeprowadzany przez pracowników jednostki spis z natury lub dokonywane czynności kontrolne.

Oceniać - identyfikować i analizować znaczące zagadnienia, w tym przeprowadzać w miarę potrzeby dalsze procedury, w celu wyciągnięcia określonego wniosku ich dotyczącego. Termin ,,ocena’’, zgodnie z przyjętym zwyczajem, stosuje tylko jedynie do zagadnień obejmujących dokumentację, rezultaty procedur i skuteczność reakcji kierownictwa na ryzyko. (zob. również „szacować").

Odpowiednie kryteria - (zob. Kryteria).

Odpowiednio wykwalifikowana osoba z zewnątrz (dla celów MSKJ 1) - osoba spoza firmy audytorskiej posiadająca przygotowanie i umiejętności pozwalające jej na wy-stępowanie w charakterze partnera odpowiedzialnego za zlecenie; na przykład może nią być partner z innej firmy audytorskiej lub (odpowiednio wykwalifikowany) pra-cownik z organizacji zawodowych księgowych, której członkowie mogą przeprowa-dzać badania i przeglądy historycznych informacji finansowych bądź świadczyć inne usługi atestacyjne lub pokrewne, a także osoba z firmy świadczącej odpowiednie usługi kontroli jakości.

Odpowiedniość - miara jakości dowodów, to jest ich przydatności i wiarygodności dla potwierdzenia poprawności lub wykrycia nieprawidłowości w grupach transakcji, sal-dach kont oraz ujawnieniach i powiązanych stwierdzeniach.

Odstąpienie od wyrażenia opinii - (zob. Zmodyfikowane sprawozdanie biegłego rewi-denta).

Ogólna strategia badania - wyznacza zakres, czas wykonania i kierunek badania oraz stanowi podstawę opracowania bardziej szczegółowego planu badania.

Ogólne kontrole technologii informacji (IT) - zasady i procedury, dotyczące wielu aplikacji i wspomagające skuteczne działanie kontroli aplikacji, pomagając w zapew-nieniu należytego, nieprzerwanego działania systemów informacyjnych. Ogólne kon-trole technologii informacji (IT) obejmują kontrole nad centrum danych i operacjami sieciowymi, systemem nabywania oprogramowania, jego zmianami i utrzymywaniem, bezpieczeństwem dostępu, nabywaniem systemu aplikacji, jego rozwojem i utrzymy-waniem.

Ograniczenia zakresu - (zob. Ograniczenie zakresu). Ograniczenie zakresu - niekiedy jednostka może ograniczać zakres pracy biegłego rewidenta (na przykład, jeżeli warunki umowy określają, że biegły rewident nie będzie mógł przeprowadzić procedur badania, które uznaje za konieczne). Ograniczenia za-kresu mogą też wynikać z zaistniałych okoliczności (na przykład, biegły rewident otrzymał zlecenie badania w czasie uniemożliwiającym mu uczestniczenie w spisie z natury zapasów). Ograniczenia zakresu zachodzą także wówczas, gdy zdaniem biegłego rewidenta zapisy księgowe są nieodpowiednie lub nie może on przeprowadzić procedur badania uznanych za niezbędne. Ograniczone zlecenie atestacyjne - (zob. Zlecenie atestacyjne).


SŁOWNIK TERMINÓW

Opinia - sprawozdanie biegłego rewidenta zawierające jasną, sformułowaną na piśmie opinię o sprawozdaniu finansowym. Opinia bez zastrzeżeń jest wyrażana, jeśli biegły rewident stwierdzi, że sprawozdanie finansowe przekazuje rzetelny i jasny obraz (lub rzetelnie przedstawia we wszystkich istotnych aspektach) zgodnie z wymagającymi zastosowania założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej (zob. także Sprawozdanie biegłego rewidenta w wersji zmodyfikowanej).

Opinia bez zastrzeżeń - (zob. Opinia).

Opinia negatywna - (zob. Sprawozdanie biegłego rewidenta w wersji zmodyfikowa-nej).

Opinia z badania - (zob. Opinia).

Opinia z zastrzeżeniem - (zob. Sprawozdanie biegłego rewidenta w wersji zmody-fikowanej).

Osoba dokonująca przeglądu kontroli jakości zlecenia - partner, inna osoba w firmie, odpowiednio wykwalifikowana osoba z zewnątrz lub zespół złożony z takich osób, posiadający odpowiednie i dostateczne doświadczenie i uprawnienia, aby przed wyda-niem sprawozdania z badania, dokonać obiektywnej oceny znaczących osądów i wnio-sków wyciągniętych przez zespół realizujący zlecenie służących do sformułowania sprawozdania z badania.

Osoby sprawujące nadzór nad jednostką - (zob. Nadzór).

Oświadczenia kierownictwa - oświadczenia składane przez kierownictwo podczas badania biegłemu rewidentowi, zarówno z własnej inicjatywy, jak i w odpowiedzi na określone zapytania.

Oszukańcza sprawozdawczość finansowa - zawiera zamierzone nieprawidłowości, w tym spowodowane pominięciem kwot bądź nieujawnianie informacji w sprawo-zdaniach finansowych służące oszukaniu ich użytkowników.

Oszustwo pracownicze - oszustwo popełnione tylko przez pracowników jednostki będącej przedmiotem badania.

Oszustwo - zamierzone działanie podjęte przez jednego lub kilku członków kierow-nictwa, osoby sprawujące nadzór nad jednostką, pracowników lub stronę trzecią, przy wykorzystaniu kłamstwa, w celu uzyskania nieuzasadnionej lub niezgodnej z prawem korzyści. Dla biegłego rewidenta ważne są dwa rodzaje zamierzonych nieprawidłowo-ści: wynikające z oszukańczej sprawozdawczości finansowej i nieprawidłowości wyni-kające z zawłaszczenia majątku (zob. również Oszukańcza sprawozdawczość finan-sowa i zawłaszczenie majątku).

Oszustwo kierownictwa - oszustwo popełnione przez jednego bądź kilku członków kierownictwa lub osoby sprawujące nadzór nad jednostką.

Partner - osoba uprawniona do zaciągnięcia w imieniu firmy audytorskiej zobowiąza-nia do przyjęcia zlecenia na realizację usług zawodowych.


SŁOWNIK TERMINÓW

Partner odpowiedzialny za zlecenie - partner lub inna osoba odpowiedzialna w firmie za zlecenie i jego przeprowadzenie oraz za sprawozdanie, wydawane w imieniu firmy, która - jeżeli jest to wymagane - ma do tego odpowiednie upoważnienie organizacji zawodowej, prawnej lub regulacyjnej.

PC lub komputery osobiste (nazywane również mikrokomputerami) - tanie, choć posiadające znaczące możliwości obliczeniowe samodzielne komputery ogólnego za-stosowania składające się zazwyczaj z monitora (urządzenie wyświetlające), obudowy zawierającej elektronikę komputerową oraz klawiaturę (i mysz). Wszystko to może stanowić jedną całość w przypadku komputera przenośnego (laptopa). Programy i dane mogą być przechowywane wewnątrz [komputera] na twardym dysku lub na przenoś-nym nośniku danych takim, jak CD lub dyskietka. Komputery osobiste (PC) mogą być podłączone do bezpośrednich systemów, drukarek i innych urządzeń takich, jak skane-ry czy modemy.

Personel - partnerzy i pracownicy.

Pewność - (zob. ,,Racjonalna pewność").

Pewność (w przypadku zlecenia badania) - wysoki ale nieabsolutny poziom pewności, wyrażony w sposób pozytywny w sprawozdaniu biegłego rewidenta jako racjonalna pewność, że informacje będące przedmiotem badania nie zawierają istotnej nieprawid-łowości.

Pierwsze zlecenie badania - zlecenie badania, podczas którego sprawozdania finan-sowe są badane po raz pierwszy lub sprawozdania finansowe za poprzedni okres były zbadane przez innego biegłego rewidenta.

Plan badania - przekształca ogólną strategię badania na bardziej szczegółowy plan określając rodzaj, czas i zakres procedur badania wymagających przeprowadzenie przez członków zespołu realizującego zlecenie, w celu uzyskania wystarczających i odpowiednich dowodów badania pozwalających zmniejszyć ryzyko badania do moż-liwego do zaakceptowania niskiego poziomu.

Planowanie - obejmuje opracowanie ogólnej strategii oraz planu badania stosowanych podczas wykonywania zlecenia badania w celu zmniejszenia ryzyka do możliwego do zaakceptowania, niskiego poziomu.

a) Podmiot jest wspólnym przedsięwzięciem, w którym jednostka jest wspól-nikiem przedsięwzięcia (zob. MSR 31 ,,Udziały we wspólnych przedsięwzię-ciach’’).

b) Podmiot jest członkiem kluczowego kierownictwa jednostki lub jednostki do minującej.

c) Podmiot jest bliskim członkiem rodziny jednej z osób wymienionych w punk-tach (a) lub (d).

d) Podmiot jest jednostką kontrolowaną, wspólnie kontrolowaną lub na którą wywierany jest znaczący wpływ lub w której znaczące prawo głosu, bezpo-średnio lub pośrednio, ma jedna z osób wymienionych w punkcie (d) lub (e) lub


SŁOWNIK TERMINÓW

e) Podmiot stanowi program świadczeń po okresie zatrudnienia dla pracowników jednostki, lub jednostki która jest podmiotem powiązanym z jednostką.

Podmiot powiązany - podmiot jest powiązany z jednostką jeśli: a) Podmiot bezpośrednio lub pośrednio, przez jednego lub więcej pośredników:

i) Kontroluje, jest kontrolowany lub pozostaje pod wspólną kontrolą jedno-stki (w tym jednostki dominującej, jednostki zależnej oraz jednostki zależ-nej niższego szczebla),

ii) Posiada udziały w jednostce, które umożliwiają mu wywieranie znaczące-go wpływu na jednostkę lub

iii) Sprawuje wspólną kontrolę nad jednostką. b) Podmiot jest jednostką stowarzyszoną z daną jednostką (zgodnie z definicja

zawartą w MSR 28 ,,Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych’’).

Ponowne przeprowadzenie procedur - przeprowadzone przez biegłego rewidenta ręcz-nie lub przy zastosowaniu WKTB procedury lub kontrole, przeprowadzane w ramach pierwotnej kontroli wewnętrznej jednostki.

Populacja - (zob. Badanie wyrywkowe).

Porównawcze sprawozdania finansowe - (zob. Dane porównawcze).

Potwierdzenie zewnętrzne - sposób uzyskiwania i oceny dowodów badania droga bezpośrednich komunikatów przekazywanych przez stronę trzecią w odpowiedzi na zapytanie dotyczące określonej pozycji wpływającej na stwierdzenia kierownictwa zawarte w sprawozdaniu finansowym.

Potwierdzenie - określony rodzaj dochodzenia polegający na uzyskiwaniu odpowied-nich oświadczeń na temat informacji lub bieżących warunków bezpośrednio od strony trzeciej.

Powiązania - (zob. Powiązania biegłego rewidenta z informacjami finansowymi).

Poziomy pewności - (zob. Badanie wyrywkowe).

Późniejsze zdarzenia - Międzynarodowy Standard Rachunkowości (MSR) 10 ,,Zdarze-nia następujące po dniu bilansowym’’ określa sposób prezentacji w sprawozdaniu finansowym zdarzeń, zarówno korzystnych jak i niekorzystnych, następujących pomię-dzy dniem na który sporządza się sprawozdanie finansowe (określanym w MSR jako „dzień bilansowy") oraz dniem autoryzacji sprawozdania finansowego do publikacji i wyróżnia dwa typy zdarzeń:

a) Zdarzenia dostarczające dowodów o warunkach, jakie istniały na dzień sporzą-dzenia sprawozdania finansowego oraz

b) Zdarzenia wskazujące na warunki, jakie zaistniały po dniu sporządzenia spra-wozdania finansowego.


SŁOWNIK TERMINÓW

Pozostałe informacje - informacje finansowe i niefinansowe (inne niż sprawozdania finansowe lub sprawozdanie biegłego rewidenta na ich temat) zawarte - zgodnie z prawem lub zwyczajem - w sprawozdaniu rocznym.

Pracownicy - inni niż partnerzy, profesjonaliści w tym także eksperci zatrudnieni przez firmę.

Praktykujący - zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód.

Próbkowanie nie statystyczne - (zob. Badanie wyrywkowe). Próbkowanie statystyczne - (zob. Badanie wyrywkowe).

Procedury analityczne - oceny informacji finansowych drogą analizy prawdopodob-nych powiązań między danymi zarówno finansowymi jak i niefinansowymi. Przez ,,procedury analityczne’’ rozumie się również analizy zidentyfikowanych odchyleń i zależności, które są niespójne z innymi, odpowiednimi informacjami lub różnią się znacząco od przewidywanych wielkości.

Procedury przeglądu - procedury uznane za konieczne, by zrealizować cel zlecenia przeglądu, polegającego głównie na kierowaniu zapytań do personelu jednostki i stoso-waniu do danych finansowych procedur analitycznych.

Procedury szacowania ryzyka - procedury badania służące poznaniu jednostki i jej środowiska, w tym jej kontroli wewnętrznej, co umożliwia oszacowanie ryzyka istotnej nieprawidłowości na poziomie sprawozdania finansowego oraz na poziomie stwier-dzeń.

Proces szacowania ryzyka jednostki - stanowiący składnik kontroli wewnętrznej, przeprowadzany przez jednostkę, identyfkowania ryzyka gospodarczego jakie wiąże się z celami sprawozdawczości finansowej, podejmowaniu decyzji o działaniach zmniejszających ryzyko i skutkach przez nie wywołanych.

Prognoza - przewidywane informacje finansowe przygotowane przy założeniu, że nastąpią pewne oczekiwane przez kierownictwo zdarzenia oraz że kierownictwo podej-mie pewne działania zgodnie z zamierzeniami sformułowanymi na dzień sporządzenia przewidywanych informacji (założenia oparte na najlepszych szacunkach). Prognozowane informacje finansowe - informacje oparte na założeniach dotyczących zdarzeń, które mogą nastąpić w przyszłości i możliwych działaniach jednostki. Pro-gnozowane informacje finansowe mogą mieć formę planu lub projekcji bądź łączyć w sobie obydwie te formy (zob. Prognoza i projekcja).

Program badania - (zob. Plan badania).

Projekcja - prognozowane informacje finansowe przygotowane na podstawie: a) Hipotez dotyczących przyszłych zdarzeń i działań kierownictwa, które nieko-

niecznie muszą nastąpić: dotyczy to na przykład jednostek, które rozpoczynają działalność lub rozważają radykalną zmianę rodzaju swej działalności lub

b) Połączenia założeń opartych na najlepszych szacunkach oraz hipotezach. Proponowany biegły rewident - (zob. Biegły rewident).


SŁOWNIK TERMINÓW

Przedsiębiorstwa państwowe - przedsiębiorstwa sektora publicznego działające za-zwyczaj na rzecz realizacji celów politycznych lub społecznych. Zazwyczaj wymaga się, by działały one w sposób komercyjny, tj. przynosiły zyski lub poprzez pobieranie opłat od użytkowników pokrywały znaczną część kosztów swojej działalności.

Przegląd kontroli jakości zlecenia - następujący przed wydaniem sprawozdania z ba-dania proces, zaprojektowany w celu przeprowadzenia obiektywnej oceny znaczących osądów i wniosków wyciągniętych przez zespół realizujący zlecenie formułowania sprawozdania z badania.

Przegląd (w odniesieniu do kontroli jakości) - ocena jakości wykonanej pracy i wnio-ski, wyciągnięta przez osobę trzecią.

Przeliczenie - polega na sprawdzaniu arytmetycznej poprawności dokumentów lub zapisów rachunkowych.

Racjonalna pewność (w przypadku kontroli jakości) - wysoki ale nie absolutny poziom pewności.

Raport roczny - dokument wydawany przez jednostkę, zwykle corocznie, zawierający zbadane sprawozdanie finansowe jednostki wraz ze sprawozdaniem biegłego rewidenta dotyczącym tego sprawozdania finansowego.

Rejestry transakcji - raporty zaprojektowane w celu stworzenia ścieżki rewizyjnej dla każdej transakcji dokonanej w trybie bezpośrednim. Raporty takie dokumentują często źródło transakcji (terminal, czas i użytkownik), jak również szczegóły transakcji.

Rewizja wewnętrzna - mianem ,,rewizji wewnętrznej" określa się ustanowione w ra-mach jednostki i przeprowadzone na jej potrzeby odpowiednie działania. Rewizja wewnętrzna polega, między innymi, na sprawdzaniu, ocenie i nadzorze poprawności i skuteczności działania systemów księgowości i kontroli wewnętrznej.

Ryzyko badania - ryzyko wyrażenia przez biegłego rewidenta w wyniku badania niewłaściwej opinii w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe zawiera istotne nie-prawidłowości. Ryzyko badania jest funkcją ryzyka istotnej nieprawidłowości (lub po prostu ,,ryzyka istotnej nieprawidłowości" (tj. ryzyka polegającego na tym, że sprawo-zdanie finansowe zawiera istotne nieprawidłowości przed badaniem) i ryzyka, że biegły rewident nie wykryje takiej nieprawidłowości (,,ryzyko przeoczenia’’). Ryzyko istotnych nieprawidłowości składa się z dwóch elementów: ryzyka nieodłącznego i ryzyka kontroli (jak to określono na poziomie stwierdzeń poniżej). ,,Ryzyko prze-oczenia’’ oznacza ryzyko, że zastosowane przez biegłego rewidenta procedury nie doprowadzą do wykrycia nieprawidłowości stwierdzenia, która osobno lub w powiąza-niu z innymi nieprawidłowościami może być istotna.

Ryzyko kontroli - ryzyko wynikające z niemożności zapobiegnięcia, bądź wy-krycia i naprawienia w odpowiednim czasie przez kontrolę wewnętrzną jednostki nieprawidłowości mogącej wystąpić w stwierdzeniu, która osobno lub w powiąza-niu z innymi nieprawidłowościami może być istotna.


SŁOWNIK TERMINÓW

Ryzyko nieodłączne - ryzyko wynikające z podatności danego stwierdzenia na wystąpienie nieprawidłowości, która osobno lub w powiązaniu z innymi nieprawi-dłowościami może być istotna przy założeniu, że nie działa odpowiednia kontrola wewnętrzna.

Ryzyko istotnej nieprawidłowości - (zob. Ryzyko badania).

Ryzyko kontroli - (zob. Ryzyko badania).

Ryzyko niezwiązane z próbkowaniem - (zob. Badanie wyrywkowe).

Ryzyko próbkowania - (zob. Badanie wyrywkowe).

Ryzyko przeoczenia - (zob. Ryzyko badania).

Ryzyko przeoczenia - (zob. Ryzyko badania).

Ryzyko środowiska naturalnego - w pewnych okolicznościach czynniki mające zna-czenie dla szacunku ryzyka nieodłącznego przy opracowywaniu całościowego planu badania obejmują ryzyko istotnych nieprawidłowości sprawozdania finansowego wy-wołanych zagadnieniami środowiska naturalnego.

Ryzyko usługi atestacyjnej - ryzyko wyrażenia przez praktykującego niewłaściwego wniosku, gdy informacje o zagadnieniu będącym przedmiotem usługi zawierają istotne nieprawidłowości.

Rzeczoznawca - osoba fizyczna, jak i firma dysponująca specjalistycznymi umiejęt-nościami, wiedzą i doświadczeniem w określonej dziedzinie, innej niż rachunkowość i rewizja finansowa.

Salda początkowe - salda kont istniejące na początku okresu. Salda początkowe stanowią salda końcowe poprzedniego okresu i odzwierciedlają skutki transakcji doko-nanych w poprzednich okresach oraz stosowanych w poprzednim okresie zasad (poli-tyki) rachunkowości.

Sektor publiczny - centralna administracja państwowa, administracja regionalna (sta-nowa, prowincjonalna, terytorialna), administracja samorządowa, (miejska) oraz po-wiązane jednostki budżetowe (agencje, rady, komisje i przedsiębiorstwa).

Sieć lokalna (LAN) - sieć komunikacyjna służąca użytkownikom w geograficznie ograniczonej strefie. Sieci lokalne (LAN) zostały opracowane w celu umożliwienia wymiany i współdzielenia danych w ramach firmy z uwzględnieniem danych, oprog-ramowania, nośników, drukarek oraz sprzętu telekomunikacyjnego. Umożliwiają one zdecentralizowanie prac wykonywanych na komputerach. Podstawowymi składnikami sieci lokalnej (LAN) są: sprzęt umożliwiający przesył danych oraz oprogramowanie terminale użytkowników i współużytkowane urządzenia peryferyjne.

Sieć rozległa (WAN) - sieć komunikacyjna, która przesyła informacje w rozległej strefie, np. między fabrykami, miastami i państwami. Sieci rozległe (WAN) umoż-liwiają bezpośredni dostęp do programów użytkowych ze zdalnych terminali. W siec rozległą (WAN) może zostać połączonych kilka sieci lokalnych (LAN).


SŁOWNIK TERMINÓW

Sieciowa firma audytorska - jednostka znajdująca się pod wspólną kontrolą, będąca współwłasnością lub współkierowana przez firmę audytorską lub jednostka, którą racjonalna i poinformowana strona trzecia uznałaby za stanowiącą część firmy audy-torskiej w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym. Skrócone sprawozdanie finansowe - sprawozdanie finansowe, streszczające zbadane roczne sprawozdania finansowe. Dostarczają one informacji grupom użytkowników zainteresowanych jedynie węzłowymi danymi o wynikach działalności i sytuacji jed-nostki. Spodziewany błąd - (zob. Badanie wyrywkowe). Sprawdzanie - zapytania służące rozwiązaniu kwestii wynikłych z innych procedur. Sprawozdania finansowe ogólnego przeznaczenia - sprawozdania finansowe sporzą-dzone zgodnie z założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej, zaprojek-towanymi w celu zaspokojenia powszechnych potrzeb informacyjnych szerokiego grona użytkowników. Sprawozdania finansowe - uporządkowane przedstawienie wynikających z dokumen-tacji księgowej informacji finansowych, zwykle uzupełnione o informacje dodatkowe - których celem jest przekazanie informacji o zasobach gospodarczych jednostki lub jej zobowiązaniach w określonym momencie lub o ich zmianach w danym okresie zgodnie z założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej. Termin ten może dotyczyć kompletnego sprawozdania finansowego, jak również składnika sprawo-zdania finansowego, na przykład bilansu lub rachunku przychodów i kosztów oraz informacji objaśniających.

Sprawozdanie biegłego rewidenta w wersji zmodyfikowanej - sprawozdanie biegłego rewidenta uznaje się za zmodyfikowane, jeżeli dodano do niego akapit(y) objaśniający lub jeżeli wyrażono opinię inną niż bez zastrzeżeń.

Akapit objaśniający - (zob. Zmodyfikowane sprawozdanie biegłego rewidenta). Odstąpienie od wyrażenia opinii - odstąpienie od wyrażenia opinii następuje, jeżeli skutki ograniczenia zakresu badania są na tyle istotne i ważące, że uniemoż-liwiły biegłemu rewidentowi uzyskanie dostatecznych i odpowiednich dowodów badania, w następstwie czego nie mógł wyrazić opinii o sprawozdaniu finan-sowym. Opinia negatywna - opinię negatywną wyraża się, jeżeli skutki różnic poglądów biegłego rewidenta i kierownictwa wywierają na tyle istotny i ważący wpływ na sprawozdanie finansowe, że wyrażenie opinii z zastrzeżeniem nie wystarcza, aby podkreślić, iż sprawozdanie finansowe wprowadza w błąd lub jest niekompletne. Opinia z zastrzeżeniem - wyraża się ją, jeżeli biegły rewident stwierdzi, że nie może wyrazić opinii bez zastrzeżeń, ale skutki różnic poglądów biegłego rewidenta i kierownictwa lub ograniczenie zakresu badania nie są na tyle istotne i ważne, aby konieczne było wyrażenie opinii negatywnej lub odstąpienie od wyrażenia opinii. Zagadnienia nie wpływające na opinię biegłego rewidenta. Zagadnienia wpływające na opinię biegłego rewidenta.

1 5 1 SŁOWNIK TERMINÓW

SŁOWNIK TERMINÓW

Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania specjalnego przeznaczenia - sprawo-zdanie sporządzone w wyniku niezależnego badania informacji finansowych nie będą-ce sprawozdaniem biegłego rewidenta na temat sprawozdania finansowego, dotyczące:

a) Kompletnego sprawozdania finansowego sporządzonego zgodnie z innymi kompleksowymi zasadami rachunkowości.

b) Elementu pełnego sprawozdania finansowego o ogólnym lub specjalnym prze znaczeniu, takie jak jednostkowe sprawozdanie finansowe, określone konta, elementy kont lub pozycje w sprawozdaniu finansowym.

c) Przestrzegania ustaleń umownych oraz d) Skróconych sprawozdań finansowych.

Sprawozdanie o ochronie środowiska - sprawozdanie oddzielne od sprawozdań finan-sowych, w którym jednostka informuje strony trzecie o faktycznym stanie zobowiązań z tytułu tych aspektów działalności gospodarczej, które dotyczą środowiska natural-nego, prowadzonej w tym zakresie polityce i zadaniach, osiągnięciach w zarządzaniu powiązaniami między procesem gospodarczym a ryzykiem środowiska naturalnego, a także podaje informacje liczbowe dotyczące wyników działalności związanych ze środowiskiem naturalnym.

Środowisko komputerowych systemów informacyjnych (KSI) - istnieje, jeżeli komputer dowolnego typu i wielkości jest użytkowany do przetwarzania przez jednostkę infor-macji finansowych znaczących dla badania, niezależnie od tego, czy komputer ten obsługuje jednostka, czy strona trzecia.

Środowisko kontroli - obejmuje funkcje nadzoru i kierownicze oraz postawy, świado-mość i działania podejmowane przez osoby sprawujące nadzór nad jednostką i kierow-nictwo w zakresie systemu kontroli wewnętrznej, jak też znaczenie tych działań dla jednostki. Środowisko kontroli jest elementem kontroli wewnętrznej.

Środowisko technologii informacji (IT) - zasady i procedury wdrożone przez jednostkę oraz infrastruktura IT (sprzęt, systemy operacyjne, itp.) i programy użytkowe przez nią wykorzystywane przy prowadzeniu działalności gospodarczej i w celu zrealizowania strategii gospodarczej.

Śródroczne informacje lub sprawozdania finansowe - informacje finansowe (które mogą być mniej obszerne niż pełne sprawozdanie finansowe) sporządzane za okresy krótsze niż okres sprawozdawczy (najczęściej półroczne lub kwartalne).

Strona odpowiedzialna - osoba (lub osoby), która: a) W przypadku zlecenia sprawozdawczości bezpośredniej - jest odpowiedzialna

za zagadnienie będące przedmiotem usługi. b) W przypadku usługi opartej na stwierdzeniach - ponosi odpowiedzialność za

informacje na temat danego zagadnienia (stwierdzenie) i może odpowiadać za zagadnienie będące przedmiotem usługi.

Strona odpowiedzialna może, ale nie musi, być stroną zlecającą wykonanie usługi praktykowi (zleceniodawcą).


SŁOWNIK TERMINÓW

Stwierdzenia - wyrażone bezpośrednio lub pośrednio oświadczenia kierownictwa, zawarte w sprawozdaniu finansowym. System informacyjny dotyczący celów sprawozdawczości finansowej - składnik kon-troli wewnętrznej obejmujący system sprawozdawczości finansowej, składający się z procedur i zapisów stworzonych w celu inicjowania, rejestrowania, przetwarzania i informowania o transakcjach jednostki (a także o zdarzeniach i warunkach) oraz prowadzenia ewidencji odnośnych aktywów, zobowiązań i kapitału własnego.

Szacować - analizować zidentyfikowane ryzyko w celu ustalenia jego znaczenia. Zgodnie z przyjętym zwyczajem wyraz „szacować" stosuje się tylko ryzyka (zob. również „oceniać"). Szacunek księgowy - szacunek stanowi przybliżoną wartość danej pozycji, spowodo-waną niemożnością jej dokładnej wyceny. Szyfrowanie (kryptografia) - proces przekształcania programów lub informacji na postać, której nie można zrozumieć bez dostępu do określonych algorytmów dekodują-cych (kluczy kryptograficznych). Na przykład, poufne dane osobowe znajdujące się w systemie płacowym mogą być zaszyfrowane, by uniemożliwić ich nieautoryzowane ujawnienie lub zmianę. Szyfrowanie może stanowić skuteczny mechanizm kontroli służący ochronie poufnych lub wrażliwych programów i informacji przed ich nie-autoryzowanym ujawnieniem lub zmianą. Jednak skuteczny [system] bezpieczeństwa zależy od właściwych kontroli nad kluczami kryptograficznymi.

Test - zastosowanie procedur do niektórych lub wszystkich elementów zbioru. Tolerowany błąd - (zob. Badanie wyrywkowe). Transakcje z podmiotem powiązanym - przekazanie środków, usług lub obowiązków (zobowiązań) pomiędzy podmiotami powiązanymi, niezależnie od tego, czy ustalono cenę.

Usługa atestacyjna - usługa polegająca na sformatowaniu przez praktykującego1 wnio-sku, mającego zwiększyć zaufanie zamierzonych użytkowników, innych niż strona odpowiedzialna, do wyniku dokonanej - na podstawie kryteriów - oceny lub pomiaru zagadnienia będącego przedmiotem usługi. Wynikiem oceny lub pomiaru zagadnienia będącego przedmiotem usługi jest informacja będąca rezultatem zastosowania kryte-riów do danego zagadnienia (zobacz również Informacja o zagadnieniu będącym przedmiotem usługi). Zgodnie z założeniami koncepcyjnymi usług atestacyjnych do-puszcza się świadczenie przez praktykującego dwóch rodzajów usług atestacyjnych: usług atestacyjnych dających racjonalną pewność i usług atestacyjnych dających ogra-niczoną pewność.

Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność - celem tej usługi jest obniżenie ryzyka usługi atestacyjnej do poziomu możliwego do zaakceptowania w okolicz-nościach towarzyszących danej usłudze, (ale wyższego niż w przypadku usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność), co stanowi podstawę do wyrażenia przez praktyka wniosku w formie zaprzeczenia (przez negację).

1 Zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód.


SŁOWNIK TERMINÓW

Usługa atestacyjna dająca racjonalną pewność - celem tej usługi jest obniżenie ryzyka usługi atestacyjnej do możliwego do zaakceptowania niskiego poziomu w okolicznościach towarzyszących danej usłudze, co stanowi podstawę do wyra-żenia przez praktyka wniosku w formie pozytywnej (przez potwierdzenie).

Usługa kompilacji - zlecenie, podczas wykonywania którego wykorzystuje się wiedzę z zakresu rachunkowości (a nie z zakresu rewizji finansowej) w celu zebrania, sklasyfi-kowania i podsumowania informacji finansowych.

Usługi pokrewne - obejmują uzgodnione procedury oraz kompilacje.

Usługi polegające na przeprowadzeniu uzgodnionych procedur - zlecenie, w ramach którego biegły rewident, stosownie do uzgodnień jakie nastąpiły pomiędzy biegłym rewidentem, jednostką i odpowiednimi stronami trzecimi ma za zadanie przeprowadze-nie procedur mających cechy badania i przedstawienie sprawozdania z ustaleniami. Użytkownicy sprawozdania sami formułują wnioski na podstawie sprawozdania bieg-łego rewidenta. Sprawozdanie jest przeznaczone jedynie do użytku tych stron, które uzgodniły przeprowadzenie określonych procedur, ponieważ inni - nie znając powo-dów przeprowadzenia procedur - mogliby źle zinterpretować uzyskane wyniki.

Warstwowanie - (zob. Badanie wyrywkowe).

Wartość godziwa - kwota, za jaką na warunkach rynkowych składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, przez zainteresowane i dobrze poin-formowane, niepowiązane strony transakcji.

Wewnętrzny rewident - (zob. Biegły rewident).

Wspomagane komputerowo techniki badania - zastosowanie procedur badania wyko-rzystujących komputer jako narzędzie badania znane też wspomagane komputerowo techniki badania (WKTB).

Wymagające zastosowania założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej - za-łożenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej przyjęte przez kierownictwo do sporządzania sprawozdań finansowych, uznane przez biegłego rewidenta za możliwe do zaakceptowania z uwagi na rodzaj jednostki i cel sprawozdań finansowych lub tez wymogów prawa bądź regulacji.

Wystarczalność - wystarczalność miara ilości dowodów badania. Na ilość potrzebnych dowodów badania wpływa ryzyko istotnej nieprawidłowości a także jakość takich dowodów badania.

Zagadnienia badania znaczące z punktu widzenia nadzoru właścicielskiego - zagad-nienia pojawiające się podczas badania sprawozdania finansowego, które - w opinii biegłego rewidenta - są zarówno ważne, jak i odpowiednie z punktu widzenia osób sprawujących nadzór właścicielski nad sprawozdawczością finansową i ujawnianiem informacji. Do zagadnień badania znaczących z punktu widzenia nadzoru zalicza się tylko te zagadnienia, na które biegły rewident zwrócił uwagę podczas przeprowadzania badania.


SŁOWNIK TERMINÓW

Zakres badania - procedury badania, które wg osądu biegłego rewidenta i w myśl MSRF, są odpowiednie dla osiągnięcia celu badania w danych okoliczności.

Zakres przeglądu - procedury przeglądu, uznane w danych okolicznościach za nie-zbędne dla osiągnięcia celu przeglądu.

Założenie kontynuacji działalności - zgodnie z tym założeniem jednostka jest za-zwyczaj postrzegana jako zdolna do kontynuowania działalności gospodarczej w dają-cej się przewidzieć przyszłości i nie ma zamiaru ani konieczności likwidacji, zaniecha-nia działalności lub szukania ochrony przed wierzycielami działającymi zgodnie z przepisami prawa lub innymi regulacjami. W związku z tym aktywa i zobowiązania są wykazywane przy założeniu, że jednostka będzie mogła spieniężyć aktywa i spłacać zobowiązania w toku normalnej działalności.

Zamierzeni użytkownicy - osoba, osoby lub określona grupa osób, dla których praktyk sporządza sprawozdanie z usługi atestacyjnej. Strona odpowiedzialna może być jed-nym z zamierzonych użytkowników, ale nie jedynym.

Zapytania - zasięganie informacji zarówno finansowych jak i niefinansowych u dobrze poinformowanych osób pracujących w jednostce lub u źródeł zewnętrznych wobec jednostki.

Zawłaszczenie majątku - polega na kradzieży środków należących do jednostki i jest zwykle dokonywane przez pracowników w stosunkowo niewielkich i nieznaczących kwotach. Może ono również być spowodowane przez kierownictwo, zdolne zwykle w większym stopniu do ukrycia lub zatajenia zawłaszczenia w sposób trudny do wykrycia.

Zawodowe standardy - standardy IAASB dotyczące wykonywania zleceń, zdefiniowa-ne we ,,Wprowadzeniu do Międzynarodowych Standardów Kontroli Jakości, Rewizji Finansowej, Usług Atestacyjnych i Pokrewnych’’ wydanym przez IAASB, odnośne wymogi etyczne, zawarte w zasadzie w Części A i B Kodeksu Etyki Zawodowych Księgowych IF AC oraz odpowiednie krajowe wymogi etyczne.

Zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód - każdy partner lub osoba o pozycji analogicznej do pozycji partnera oraz każda osoba zaangażowana w wykonywanie zawodu i świadczenie usług zawodowych dla zleceniodawcy niezależnie od klasyfika-cji funkcjonalnej (np. badanie, podatki lub konsulting), a także pracujący w zawodzie zawodowi księgowi pełniący funkcje kierownicze. Termin ten stosuje się również do firm audytorskich skupiających zawodowych księgowych wykonujących wolny za-wód.

Zawodowy księgowy - osoba wykonująca wolny zawód (także praktykujący indywidu-alnie lub zrzeszony w spółkach bądź w korporacjach) zatrudniona w przemyśle, handlu, w sektorze publicznym lub szkolnictwie, należąca do organizacji będącej członkiem Międzynarodowej Federacji Księgowych IF AC.

Zawodowy sceptycyzm - postawa cechująca się dociekliwością i krytycyzmem przy ocenie dowodów.


SŁOWNIK TERMINÓW

Zdarzenia po dniu bilansowym - (zob. Późniejsze zdarzenia).

Zespół realizujący zlecenie - cały personel realizujący zlecenie, w tym także rzeczo-znawcy zatrudnieni przez firmę w związku z danym zleceniem.

Zewnętrzny biegły rewident - gdzie to odpowiednie, termin „zewnętrzny biegły rewi-dent’’ stosuje się dla odróżnienia go od wewnętrznego rewidenta.

Zlecenie polegające na uzyskaniu racjonalnej pewności - (zob. Zlecenie atestacyjne).

Zlecenie przeglądu - celem zlecenia przeglądu sprawozdania finansowego jest umoż-liwienie biegłemu rewidentowi stwierdzenia, czy - po przeprowadzeniu procedur, które nie zapewniają uzyskania tylu dowodów, ilu dostarcza przeprowadzenie badania - nie zauważył on czegokolwiek, co kazałoby mu sądzić, że sprawozdanie finansowe nie zostało, we wszystkich istotnych aspektach sporządzone zgodnie z wymagającymi zastosowania założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej.

Znaczące ryzyko - ryzyko wymagające szczególnej uwagi podczas badania.

Znaczenie - względna - w danych okolicznościach ważność kwestii. Praktykujący ocenia znaczenie danej kwestii w okolicznościach, w których jest ona rozpatrywana. Może to obejmować, na przykład, wiarygodną perspektywę skutków zmiany sprawo-zdania praktykującego lub jej wpływu na decyzje zamierzonych użytkowników, lub jako inny przykład, w przypadku gdy chodzi o osąd czy odpowiednie będzie sporządze-nie sprawozdania w danej kwestii dla osób sprawujących nadzór nad jednostką i czy sprawa ta zostanie przez nich potraktowana jako ważna z uwagi na ich obowiązek. Istotność może być oceniana przy uwzględnieniu czynników ilościowych i jakoś-ciowych takich, jak ich względna waga, rodzaj i zakres ich wpływu na dane zagad-nienie oraz przedmiot zainteresowań zamierzonych użytkowników.

Znajomość jednostki i jej środowiska - znajomość jednostki i jej środowiska przez biegłego rewidenta obejmuje następujące aspekty:

a) Branżowe, regulacyjne i inne czynniki zewnętrzne, w tym wymagające za stosowania założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej.

b) Rodzaj jednostki, w tym dobór i sposób stosowania zasad (polityki) rachun-kowości.

c) Cele i strategie oraz związane z nimi ryzyko działalności gospodarczej, które może wywołać istotne nieprawidłowości w sprawozdaniu finansowym.

d) Wycena i przegląd finansowych wyników działalności jednostki. e) Kontrola wewnętrzna.

Związek biegłego rewidenta z informacjami finansowymi - biegły rewident ma związek z informacjami finansowymi, o ile dołącza on do tych informacji sprawozdanie (opi-nię) lub wyraża zgodę na wykorzystanie swojego nazwiska w kontekście zawodowym.


sŁownik terminÓw/grlossary of terms...sŁownik terminÓw błąd spodziewany - błąd, jakiego...

Documents