sosyal medya yoluyla kendiliĞinden reklam …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya...

12
1143 6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU 6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK 6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUM İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018 SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM UNSURUNA DÖNÜŞEN YARATICI KARTVIZIT TASARIMLARI CREATIVE BUSINESS CARDS THAT ARE AUTOMATICALLY TRANSFORMING INTO ADVERTISING ELEMENT THROUGH SOCIAL MEDIA Burak Erhan TARLAKAZAN 1 ABSTRACT In parallel with the technological possibilities of today, social media communication and advertising areas and applications have undergone a major change compared to the previous ones. As a result of social media sharing, promotional activities at one end of the world have become instantly noticeable in many parts of the world. This allows advertising activities that contribute (economic value) beyond the cost, at very low cost. Different and creative touches applied to the business cards containing position, activity and address information, in order to keep in mind or have access to the target customer, which is the building blocks of the corporate identity, are used in the company promotion, cause it to be an advertisement element reaching to the masses through the social media. In this study, social media applications, which spread far beyond the area where it is used, some functional, some on the table as an accessory, showable, and generally interact with the person who takes the hand, make a difference with their designs, and in this way, the business cards that are transformed into advertising elements were studied by Visual way. Key Word: Advertising, social media, brand, corporate identity, business card. ÖZET Günümüz teknolojik olanakları paralelinde zenginleşen sosyal medya iletişimi ile reklam alanları ve uygulamaları eskisine nazaran büyük bir değişime uğramıştır. Artık dünyanın bir ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir. Bu da çok düşük maliyetlerle, maliyetinin çok öte- sinde katkı (katma değer) sağlayan reklam çalışmalarına olanak sağlamaktadır. Kurumsal kimliğin yapı taşlarından olan, şahıs temelli olup firma tanıtımında kullanılan, asıl amacı hedef müşteri için, akılda kalması ya da erişebilir olması adına; pozisyon, faaliyet ve 1 DR. ÖĞR. ÜYESİ, Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, [email protected]

Upload: others

Post on 10-Oct-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1143

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM UNSURUNA DÖNÜŞEN YARATICI

KARTVIZIT TASARIMLARICREATIVE BUSINESS CARDS THAT ARE AUTOMATICALLY

TRANSFORMING INTO ADVERTISING ELEMENT THROUGH SOCIAL MEDIA

Burak Erhan TARLAKAZAN1

ABSTRACTIn parallel with the technological possibilities of today, social media communication and advertising areas and applications have undergone a major change compared to the previous ones. As a result of social media sharing, promotional activities at one end of the world have become instantly noticeable in many parts of the world. This allows advertising activities that contribute (economic value) beyond the cost, at very low cost.

Different and creative touches applied to the business cards containing position, activity and address information, in order to keep in mind or have access to the target customer, which is the building blocks of the corporate identity, are used in the company promotion, cause it to be an advertisement element reaching to the masses through the social media.

In this study, social media applications, which spread far beyond the area where it is used, some functional, some on the table as an accessory, showable, and generally interact with the person who takes the hand, make a difference with their designs, and in this way, the business cards that are transformed into advertising elements were studied by Visual way.

Key Word: Advertising, social media, brand, corporate identity, business card.

ÖZETGünümüz teknolojik olanakları paralelinde zenginleşen sosyal medya iletişimi ile reklam alanları ve uygulamaları eskisine nazaran büyük bir değişime uğramıştır. Artık dünyanın bir ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir. Bu da çok düşük maliyetlerle, maliyetinin çok öte-sinde katkı (katma değer) sağlayan reklam çalışmalarına olanak sağlamaktadır.

Kurumsal kimliğin yapı taşlarından olan, şahıs temelli olup firma tanıtımında kullanılan, asıl amacı hedef müşteri için, akılda kalması ya da erişebilir olması adına; pozisyon, faaliyet ve 1 DR. ÖĞR. ÜYESİ, Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, [email protected]

Page 2: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1144

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

adres bilgilerini içeren kartvizitlerde de uygulanan farklı ve yaratıcı dokunuşlar, onun sosyal medya yoluyla geniş kitlelere ulaşan bir reklam unsuru olmasına sebebiyet vermektedir.

Araştırmada sosyal medya uygulamalarıyla; kullanıldığı bölgenin çok ötesine yayılan, kimi işlevsel, kimi masa üzerinde aksesuar niteliğinde, sergilenebilir nitelikte ve genel olarak eline alan kişinin etkileşime girdiği, tasarımlarıyla fark yaratan ve bu yolla reklam unsuruna dönü-şen kartvizitler görsel yolla betimlenerek incelenmiştir.

Anahtar Kelime: Reklam, sosyal medya, marka, kurumsal kimlik, kartvizit.

GIRIŞ

Sanayi devrimi ile birlikte toplumsal yaşamı etkileyen yeni kavramlar ortaya çıkmıştır. Bu dönemde sadece bilim ve teknolojik gelişmeler, makineleşme, seri üretim ve fabrikasyon, ürün çeşitliliği vb. sağlanmamış, üretim çıktılarının pazarlanması kavramı ile birlikte, tanıtıcı işaret (amblem-logo), taşıma paketleme (ambalaj) ve tanıtma (reklam) olgularını da berabe-rinde getirmiştir.

Üretim çıktılarının nihai tüketiciye ulaştırılması adına, tanıtım, bilgilendirme, yol gösterme, edinim koşul ve yerlerini gösterme vb. faaliyetleri içeren reklam olgusu ticari sürecin en önemli aşamasıdır.

Reklamla ilgili literatürde çok çeşitli tanımlamalarla karşılaşmak mümkündür. Amerikan pa-zarlama birliği reklamı kısaca, reklam veren tarafından verilen bir ürünün, hizmetin veya fikrin, bedeli ödenerek, kişisel olmayan yollarla sunumu olarak tanımlar.

Daha genel bir tanımlamayla reklâm; gazete, dergi, radyo, televizyon, afiş; tabela gibi med-yalar aracılığıyla çeşitli mal ve hizmetlerin geniş halk kitlelerine tanıtımıdır. Bu mal ve hiz-metlerin nereden, nasıl, ne fiyata alınacağı ve nasıl kullanılacağı hakkında tüketiciye bilgi veren, ona parasını en iyi şekilde değerlendirme yolunu gösteren bir araçtır (Pektaş, 1987: 221). Burada bahsi geçen bir ticari faaliyettir.

Reklam bir ürün ya da hizmetin satışını artırmaya yönelik olmakla birlikte, satış amacı gütmeyen reklamlar da vardır. Piyasa ekonomisinin geçerli olduğu ülkelerde, bir kurumun prestijini artırmak ya da insanların siyasal toplumsal hatta biyolojik davranışlarını etkilemek amacıyla da reklam teknikleri kullanılmaktadır (Taş ve Şahım, 1996: 9). Reklam unsurunun daha çok sosyal buyutu ile ilgili bu tanımlamada herhangi bir kar amacı olmayıp daha çok duyurma, bilgilendirme, uyarma gibi konular ele alınır.

Pazarlama faaliyeti olarak kullanılan reklam içerisinde birçok etkinlik ve materyal barın-dırmaktadır. Mecra ve kitleye göre amaçlanan hedefler doğrultusunda yazılı, sözlü, görsel, müzikli, vb. çeşitli kullanımlar söz konusudur.

Bu çeşitlilik içerisinde ilk göze çarpan ve kurumun görsel yapısı ile ticari matbusunu oluştu-ran “kurumsal kimlik” olarak ifade edilen gruptur.

Bu çalışmada kurumsal kimlik içerisinde yer alan kartvizit tasarımları ele alınmıştır. Herkes-çe bilinen, kişi ve kurum hakkında bilgi verme amaçlı kullanılan bu küçük ölçekli tasarım ve

Page 3: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1145

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

baskı materyali, günümüz sosyal medya kavramıyla ve sunduğu uygulamalar yoluyla sahip olduğu anlamın çok ötesinde küresel bir reklam unsuru haline gelmiştir.

Günümüzde; farklı, işlevsel, ilgi çekici kartvizit tasarımlarıyla ve bunların sosyal medyada paylaşımları yoluyla, herhangi bir maliyeti olmadan önemli sayıda kişiye ulaşarak etkili bir reklam yapılması mümkün olmaktadır. Çalışmada bu kapsama giren, sosyal medyada çokça paylaşılarak dünyanın birçok yerini dolaşan çeşitli kartvizitler görsel betimleme yoluyla ta-nıtılmıştır.

Marka ve Kurumsal Kimlik

İnsanlar varoluşları ile birlikte ihtiyaçlarını karşılama durumuyla karşı karşıya kalmışlardır. Başlangıçta hayatta kalmak adına yapılan uğraşlar (avlanma, barınma, korunma vb.) zaman-la çeşitlenerek konfora dayalı hale gelmiştir. Bu süreç bireyin kendi kendine yetmesinden çıkıp, ürün, mal ve hizmetleri farklı koşullarda farklı tedarikçilerden edinmesi aşamasına ulaşmıştır.

Gelinen bu aşamada rekabet ön plana çıkmış ve ücret, kalite, edinim olanakları vb. belirleyi-cilerle ticari ortam gelişmiştir. Endüstri devrimiyle birlikte hızlı bir şekilde ivmelenen bu or-tamın doğal sonucu olarak, yerelden küresele “marka” kavramı ticari dünyada yerini almıştır.

Yerel, bölgesel, ülke çapında, ülkeler arası, kıtalar arası ve nihayetinde küresel anlamda kul-lanılan marka olgusu ile ilgili çeşitli tanımlamalarla karşılaşmak mümkündür.

Türk Dil Kurumu markayı; resim veya harfle yapılan işaret, bilet, para yerine kullanılan metal veya başka şeyden parça, bir ticari malı, herhangi bir nesneyi tanıtmaya, benzerinden ayırmaya yarayan özel ad veya işaret, tanınmış ürün, saygın kişi vb. olarak tanımlar (http 1, erişim tarihi: 06.08.2018).

Markaların korunması hakkında kanun hükmünde kararnamede Marka; bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması ko-şuluyla, kişi adları dâhil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir (http 2, erişim tarihi: 07.08.2018).

Keegan ve Green’ e göre marka; “müşterinin zihnindeki algısının ve deneyimlerinin karma-şık bir örgüsüdür” (Keegan ve Green, 2005:330). Ambrose & Harris’e göre ise; “bir ürüne, kuruluşa ya da hizmet türüne kimliğini veren ve onu rakiplerinden ayıran simge, işaret, keli-me ya da cümle” dir. (Ambrose&Harris, 2010:159).

Marka; benzer ürünleri ya da hizmetleri başkalarının ürün ya da hizmetlerinden ayırt etmek üzere kullanılan “ayırt edici işaret” olarak tanımlanmaktadır. Sözcükler, sayılar, harfler, şe-killer, ürünün biçimi veya ambalajı ile bunların birlikte sunuluşları marka olarak değerlendi-rilmektedir (Tarlakazan, 2016: 2151).

Literatürde konu ile ilgili çok sayıda tanımla karşılaşmak mümkündür, kültürlere ya da ül-kelere göre şekilsel anlamda farklılıklar olsa da marka tanımlarındaki ortak nokta, markanın üretici ve tüketici arasındaki bağı sağlayan karşılıklı faydaya dayalı önemli bir unsur olma-sıdır.

Page 4: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1146

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Markanın kalıcı ve tüketici karşısında sürdürülebilir olabilmesi onun kendi içerisinde de bel-li ölçüt ve özellikleri barındırması gerekliliğini doğurmuştur. Bu da günümüzde daha çok kurumsal kimlik olarak bilinen ve markanın kurumsallaşması adına sahip olması gereken özellikleri barındıran bir yapıdır.

Kurumsal kimlik (marka kimliği) firmanın görünen yüzüdür. Tüketicinin iletişim kurduğu ve etkileşimde bulunduğu önemli aşamalardan biridir. Ürün ya da hizmete erişmek adına akla ilk gelen sözel, görsel, biçimsel, sessel vb. bölümüdür.

Kurumsal kimlik, bir kurumun, bir markanın adını, görsel tasarımını, iç ve dış dizaynını, kurumsal davranışını ve vizyonunu göstermektedir (Meral, 2011: 2).

Reklam, iletişim, halkla ilişkiler vb. kapsamında marka kimliğinin belirleyicileri kullanılır. Bunlar, isim, amblem-logo-logotype, her türlü matbu materyal, mimari dizayn, görsel ta-sarımlar (giyim, araç giydirme, mobilya, vb.), üretim (ambalaj-paketleme), kalite, ulaşım, yönetim, çalışan özellikleri vb. geniş bir perspektiftedir.

Toplumlarda var olan bütün kurum ve kuruluşların kendilerine ait bir kimliği bulunmaktadır. Bir işletme birçok işletme arasından fark edilmek istiyorsa kurum kimliği oluşturması gerek-mektedir (Okay, 2000: 39).

Internet, Reklam ve Sosyal Medya

Günümüz dünyasında hayatın her alanında var olan internetin ortaya çıkışı savunma temelli bir askeri projeye dayanmaktadır. Amerika Savunma Bakanlığı ve bazı Amerikan Üniversi-teleri tarafından geliştirilen ve “Arpanet” adı altında hayata geçirilen sistem bugün hemen herkesin elinin altında olan sanal dünyanın temelini oluşturmuştur.

ARPANET (Amerikan Savunma Bakanlığı Araştırma Projesi), savunma kaynaklarını geliş-tirecek askeri bilgilerin depolanması ve bir saldırı karşısında sistemin bütününün çökmesini önleyecek bir tedbir sistemi olarak kurulmuştur (İçel, 1998:407).

Birbirine bağlı bilgisayarlar yoluyla veri alışveriş yapılması esasına dayanan bu sistemde amaç, ağ üzerindeki herhangi bir bilgisayarın devre dışı kalması durumunda, bilgi alış verişi-nin kaybolmaması ve bu şekilde savunma sistemlerinin ayakta kalmasıdır.

Bu sistem daha sonra gelişerek ticari ve sivil uygulamalarda kullanılır hale gelmiştir.

Başlangıçta internet, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bilgi aktarımı amacıyla kullanıl-mıştır. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak 1995’ten itibaren Türk girişimcileri de günden güne artan bir taleple interneti, e-posta ve diğer servisleriyle, özellikle tanıtım ve pazarlama için kullanmaya başlamışlardır (Güvenir, 2005:8-9).

Tanıtım ve pazarlama kapsamında internet üzerinde yapılan ilk reklam 1994 yılında Hotwi-red sitesinde banner reklamı2 olarak yayınlanmıştır (Resim 1).

2 Banner Reklam; tıklandığı zaman hedeflenen bağlantıya erişim sağlayan, tasarıma göre web sayfalarının çeşitli bölüm-lerinde dikey ya da yatay olarak konumlandırılan, günümüzde ayrıca video, ses vb. çoklu ortam seçenekleriyle zenginleşti-rilmiş, reklam bantları ya da kutucuklarıdır.

Page 5: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1147

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 1. İlk Banner Reklamı (*Daha önce farenizle tam buraya tıklamış mıydınız? Tıklayacak-sınız!), (Kaynak; https://wmaraci.com/blog/internetin-bilinmeyenleri-yayinlanan-ilk-rek-

lam-banner-i-800, Erişim T. 08.08.2018)

1994’te Hotwired.com’da ilk kez banner reklamların gösterilmesinin ardından, bannerlar, internette en sık rastlanan reklam formatı haline gelmiştir. İnternetin diğer tüm kitle iletişim araçlarıyla belli bir noktada birleştiğine inanılmaktadır. İnternet, televizyonun, radyonun, ga-zetelerin, dergilerin, bilboardların, postaların ve daha fazlasının bir melezidir (Miller 1996: 27). Hotwired.com’un banner reklamları göstermeye başlaması, internetin aynı zamanda ti-cari olarak kullanımına yönelik yapılan ilk işlerden biri olması açısından büyük önem taşı-maktadır (Altınbaşak ve Karaca 2009: 466).

İnternet teknolojilerinin gelişimi ve çeşitli sosyal platformların (Facebook, instagram, twit-ter, vb.) kullanılmaya başlaması, reklam uygulamaları noktasında firmaları da bu yöne kay-dırmış ve reklamcılık anlayışı bu şekilde değişmiş ve gelişmiştir (Resim 2).

Resim 2. (Sosyal Medya Platformu Twitter’de Algida Firmasına Ait Paylaşım), (Kay-nak; http://clickon.com.tr/basarili-sosyal-medya-real-time-marketing-ornekleri.html, Erişim T.

08.08.2018).

Reklam verenlerin, gazete, radyo, TV, vb. geleneksel medya yoluyla hedef kitleye ulaşma-sının yanı sıra yeni medya diye adlandırılan internet, dijital ortam uygulamalarını ve sosyal medyayı kullanmaları, daha geniş bir kitleye, daha hızlı bir biçimde ve daha ekonomik olarak ulaşmaları gibi birçok fayda sağlamaktadır.

Sosyal Medya, kullanıcılara enformasyon, düşünce, ilgi ve bilgi paylaşım imkânı tanıyarak karşılıklı etkileşim yaratan çevrimiçi araçlar ve web siteleri için ortak kullanılan bir terimdir (Sayımer, 2008:123).

Günümüzde sosyal medya; kullanıcısı çok fazla olan ve her türlü bilginin paylaşıldığı önemli bir kullanım alanıdır. Araştırma sonuçları ya da rakamsal veri analizlerinin dışında günlük

Page 6: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1148

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

yaşamda, toplu taşım araçlarına, park, kafe, restoran, avm, vb. alanlara bakıldığında kullanı-mın ne kadar yaygın olduğu gözle görülebilmektedir.

Sosyal ağlarda; tarifler, komik söz ve videolar, sonuçlar, politik görüş ve eleştiriler, gezi rota ve fotoları, yeme içme vb. en çok paylaşılan konulardan biri de reklam unsurlarıdır. Bu unsurlar sosyal medya yoluyla uygulandıkları firmanın bulunduğu coğrafyanın çok ötesine ulaşarak hedeflenen kitlenin de üzerinde çok fazla kullanıcıya ulaşabilmektedir. Bu unsurlar-dan biri de kartvizitlerdir.

Kurumsal kimliğin ilk akla gelen basılı materyallerinden olan kartvizitlerin birincil amacı kişi ya da firmayı tanıtmaktır. Kendi küçük ama işlevi çok önemli olan bu tasarım ürününün niteliği, biçimi, malzemesi, uygulaması vb. özellikleri ile dikkat çekmesi durumunda sosyal medya yoluyla paylaşılarak kendiliğinden reklam unsuru haline dönüşebilmektedir.

Bundan sonraki bölümde araştırmanın da konusunu teşkil eden ve bu paylaşımlar arasında yer alan farklı kartvizit tasarımlarına yer verilmiştir.

Sosyal Medya Yoluyla Kendiliğinden Reklam Unsuruna Dönüşen Ya-ratıcı Kartvizit TasarımlarıGenel olarak 8,5x5,5cm ölçülerinde olan kartvizitler, kişi ya da firmalar için hazırlanan ve üzerinde tanıtıcı kısa bilgilerin yer aldığı basılı kartlardır. Kartvizitte adı yazan kişi bir fir-mada çalışıyorsa kartın üzerinde tam adı, şirketteki pozisyonu, iletişim bilgileri ve şirketin iletişim bilgileri bulunur. Bu kartvizit sayesinde müşteriler, ihtiyaç anında kolaylıkla kartın sahibine ulaşabilirler.

Günümüzde sadece kâğıt üzerine basılı kartlar değil aynı zamanda dijital ya da farklı mal-zemeler kullanılarak ta kartvizit tasarımları kullanılmaktadır. Sosyal medyada da en çok ilgi çeken çalışmalar; geleneksel kullanımın ötesine çıkmış, görselliğe daha çok yer verilen ve biraz daha işlevsel olan kartvizit tasarımlarıdır. Bunlarla ilgili birkaç örnek aşağıdadır.

(Resim 3) Brezilya’da (Curutiba) bir şarküteri firması olan Bon Vivant için hazırlanan kartvizit, rende şeklinde tasarlanmış ve bu şekilde işlevsel hale getirilerek müşteri ile etkileşim sağlanması hedeflenmiştir.

Resim 3. (Kaynak: https://culturacolectiva.com/diseno/las-50-tarjetas-de-presentacion-mas-o-

riginales/), (Erişim T. 15.05.2018)

Page 7: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1149

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Kanada’da bisiklet tamircisi için uygulanan kartvizit tasarımı, iletişim bilgilerini vermenin yanı sıra aynı zamanda bisikletteki basit onarımları sağlayabilecek küçük bir el aleti olarak kullanılabilmektedir (Resim 4).

Resim 4. (Kaynak: http://www.vivircreativamente.com/tarjetas-de-visita-creativas-para-imp-

resionar/), (Erişim T. 15.05.2018)

Tok&Stok ünvanlı mobilya ve dekorasyon firmasına ait olan bu kartvizit, kesim yerlerinden ayrılarak firmanın çalışma alanına örnek olacak şekilde sandalye biçimine dönüşebilmektedir (Resim 5).

Resim 5. (Kaynak: http://www.upsocl.com/cultura-y-entretencion/22-de-las-tarjetas-de-pre-sentacion-mas-creativas-que-veras/), (Erişim T. 17.05.2018)

Benzer bir çalışma İngiltere kökenli mobilya ve dekorasyon firması olan Bentply için ya-pılmıştır. Ürün gamının büyük oranda koltuk olması hasebiyle bu özelliği kartvizitlerinde kullanmıştır. Firma ve çalışanlarının bilgilerinin yanı sıra basit bir talimatla kartın nasıl san-dalyeye dönüştürüldüğü gösterilmiştir (Resim 6).

Page 8: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1150

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 6. (Kaynak: https://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/), (Eri-şim T. 17.05.2018)

İtalya (Roma) MODhair, saç tasarım merkezi için hazırlanan kartvizit; salonun işlevi-ne uygun şekilde tarak biçiminde uygulanmıştır. Firma sahibi ve çalışanlarının Rock ‘n Roll müzikten hoşlanması nedeniyle bu tarak, bir müzik kutusunun melodi tarağı ile aynı prensibi kullanarak, tırnakla tarak uçlarına sürüldüğü zaman zaman klasik bir rock müzik melodisi duyulmaktadır. Çalışma aynı zamanda Ads of the World 2010 DM Bronze madalya kazananıdır (Resim 7).

Resim 7. (Kaynak: http://www.fabiomilito.com/#/musical-comb-businesscard/), (Erişim T. 17.05.2018)

Lego çalışanları için yapılan kartvizitler alışılmışın çok ötesinde bir uygulamadır. Burada çalışanların fiziksel özelliklerine göre (saç biçimi, rengi) Lego oyuncaklarından yapılmış kartvizitler bilgi vermenin çok ötesinde bir eğlence aracına dönüşmüştür (Resim 8).

Page 9: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1151

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 8. (Kaynak: https://culturacolectiva.com/diseno/las-50-tarjetas-de-presentacion-mas-o-

riginales/), (Erişim T. 19.05.2018)

Yunanistan’ın kültürel özelliklerinden birinin bir restoran için kullanıldığı tasarım; ipek baskı tekniği ile kırık tabak parçalarıyla ve ülkelerinin tasarım özelliği ve mavi ve beyaz bayrak renkleri kullanılarak oluşturulmuştur. Aynısından bir tane daha bulunmayan bu uygulama saklanabilecek bir hatıra eşyası niteliğine de kavuşmuştur (Resim 9).

Resim 9. (Kaynak: http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/) (Erişim T. 19.05.2018)

Grafik tasarımcı Anthony Cole kendi için yaptığı kartvizit tasarımında İsviçre çakısı formunu kullanmış ve her bir öğe üzerine bilgi ve özellikleri yerleştirmiştir. Yunan restoranı örneğinde olduğu gibi yine hatıra eşyası niteliğindedir (Resim 10).

6.ULUSLARARASIMATBAATEKNOLOJİLERİSEMPOZYUMU1-3Kasım2018İSTANBUL/TÜRKİYE

8

Resim9.(Kaynak:http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/)(ErişimT.19.05.2018)

Grafik tasarımcı Anthony Cole kendi için yaptığı kartvizit tasarımında İsviçre çakısı formunu kullanmış ve her bir öğe üzerine bilgi ve özellikleri yerleştirmiştir. Yunan restoranı örneğinde olduğu gibi yine hatıra eşyası niteliğindedir (Resim 10).

Resim10.(Kaynak:http://www.vivircreativamente.com/tarjetas-de-visita-creativas-para-impresionar/),(ErişimT.15.05.2018)

Makine Mühendisi Bryce Bell’ e ait kartvizit tasarımı da müşteriyi etkileşime sokabilecek bir nitelikte tasarlanmıştır. Bir talimat doğrultusunda kesme ve katlama işlemlerinin yapılması ile birlikte kartvizit sahibinin mesleğini niteleyen bir makina parçasının oluştuğu bu kartvizit örneği de yine amacının ötesinde bir dikkat çekiciliğe sahiptir (Resim 11).

Resim11.(Kaynak:http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/)(ErişimT.

19.05.2018)

Grafik tasarımcı Jose Antonio Contreras tarafından kendisi için yapılan kartvizit tasarımı küçük bir kelime bulmacası şeklinde uygulanmıştır. Bulmaca içerisindeki kişisel ve iletişim bilgileri, kartın arkasında yer almaktadır (Resim 12).

Resim12.(Kaynak:https://www.boredpanda.com/creative-business-cards-part3/),(ErişimT.19.05.2018)

Resim 10. (Kaynak: http://www.vivircreativamente.com/tarjetas-de-visita-creativas-para-imp-resionar/), (Erişim T. 15.05.2018)

Page 10: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1152

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Makine Mühendisi Bryce Bell’ e ait kartvizit tasarımı da müşteriyi etkileşime sokabilecek bir nitelikte tasarlanmıştır. Bir talimat doğrultusunda kesme ve katlama işlemlerinin yapılması ile birlikte kartvizit sahibinin mesleğini niteleyen bir makina parçasının oluştuğu bu kartvizit örneği de yine amacının ötesinde bir dikkat çekiciliğe sahiptir (Resim 11).

Resim 11. (Kaynak: http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/) (Eri-şim T. 19.05.2018)

Grafik tasarımcı Jose Antonio Contreras tarafından kendisi için yapılan kartvizit tasarımı küçük bir kelime bulmacası şeklinde uygulanmıştır. Bulmaca içerisindeki kişisel ve iletişim bilgileri, kartın arkasında yer almaktadır (Resim 12).

6.ULUSLARARASIMATBAATEKNOLOJİLERİSEMPOZYUMU1-3Kasım2018İSTANBUL/TÜRKİYE

8

Resim9.(Kaynak:http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/)(ErişimT.19.05.2018)

Grafik tasarımcı Anthony Cole kendi için yaptığı kartvizit tasarımında İsviçre çakısı formunu kullanmış ve her bir öğe üzerine bilgi ve özellikleri yerleştirmiştir. Yunan restoranı örneğinde olduğu gibi yine hatıra eşyası niteliğindedir (Resim 10).

Resim10.(Kaynak:http://www.vivircreativamente.com/tarjetas-de-visita-creativas-para-impresionar/),(ErişimT.15.05.2018)

Makine Mühendisi Bryce Bell’ e ait kartvizit tasarımı da müşteriyi etkileşime sokabilecek bir nitelikte tasarlanmıştır. Bir talimat doğrultusunda kesme ve katlama işlemlerinin yapılması ile birlikte kartvizit sahibinin mesleğini niteleyen bir makina parçasının oluştuğu bu kartvizit örneği de yine amacının ötesinde bir dikkat çekiciliğe sahiptir (Resim 11).

Resim11.(Kaynak:http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/)(ErişimT.

19.05.2018)

Grafik tasarımcı Jose Antonio Contreras tarafından kendisi için yapılan kartvizit tasarımı küçük bir kelime bulmacası şeklinde uygulanmıştır. Bulmaca içerisindeki kişisel ve iletişim bilgileri, kartın arkasında yer almaktadır (Resim 12).

Resim12.(Kaynak:https://www.boredpanda.com/creative-business-cards-part3/),(ErişimT.19.05.2018)

Resim 12. (Kaynak: https://www.boredpanda.com/creative-business-cards-part3/), (Erişim T. 19.05.2018)

Değerlendirme ve Sonuç

Endüstri devrimi toplumsal yaşantıda olduğu gibi birçok alanda yenilik ve gelişmelere yol açmıştır. Makinalaşma ile birlikte üretim çeşitliliği artmış, bu da beraberinde rekabeti oluş-turmuş ve sosyal hayatta yeni kavramların ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Reklam bu kavramlardan biridir. Rekabet ortamında ortaya çıkan ürünlerin pazarlanması ve hedef kitleye ulaştırılması açısından en önemli rol reklama aittir. Gelişen teknoloji ile birlikte reklam alanları da çeşitlenerek çoğalmıştır. Basılı reklamlar tarihsel süreç içerisinde sesli, görüntülü, dijital vb. olarak günümüze ulaşmıştır.

İnternetin hayatımıza girmesi ile birlikte yeni bir çağ başlamıştır. Bilgi çağı olarak adlandırılan bu dönem çok hızlı bir şekilde gelişmiş ve gelişmeye devam etmektedir.

Page 11: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1153

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Günümüz teknolojileri ile birlikte akıllı telefonlar marifetiyle artık herkesin elinde olan bu imkân sosyal yaşamı da derinden etkilemiştir.Artık tek bir tuşla birçok işlem yapılabilmektedir. Yapılan paylaşımlarla çok uzak coğrafya-larda meydana gelen hadiseler hızlı bir şekilde çok sayıda insana ulaşabilmektedir. Günümüz teknolojik olanakları paralelinde zenginleşen sosyal medya iletişimi ile reklam alanları ve uygulamaları eskisine nazaran büyük bir değişime uğramıştır. Artık dünyanın bir ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir. Bu da çok düşük maliyetlerle, maliyetinin çok öte-sinde katkı (katma değer) sağlayan reklam çalışmalarına olanak sağlamaktadır.Kurumsal kimliğin yapı taşlarından olan, şahıs temelli olup firma tanıtımında kullanılan, asıl amacı hedef müşteri için, akılda kalması ya da erişebilir olması adına; pozisyon, faaliyet ve adres bilgilerini içeren kartvizitlerde de uygulanan farklı ve yaratıcı dokunuşlar, onun sosyal medya yoluyla geniş kitlelere ulaşan bir reklam unsuru olmasına sebebiyet vermektedir.İnsanların çevrelerinde gördükleri dikkatlerini çeken farklı çalışmaları sosyal ortamda paylaşma dürtüsü, reklam ürünlerini de kapsamakta dolayısıyla alışılagelmiş tasarımların ötesinde düşünülerek ele alınan kartvizit tasarımları da bu ortamda paylaşılır hale gelmektedir. Bu sayede aslında kullanım alanı sınırlı olan bu kurumsal kimlik unsurunun kullanıldığı böl-genin çok ötesine yayıldığı görülmektedir.Araştırmada çeşitli internet sitelerinde yer alan ve özellikle sosyal medya uygulamalarıyla paylaşılan, çeşitli kartvizit tasarımları ele alınmıştır. Bu kartvizitlerin ortak özelliği sadece kâğıt üzerine baskı uygulamaları olmayıp; kimi işlevsel, kimi masa üzerinde aksesuar niteli-ğinde, sergilenebilir nitelikte ve genel olarak eline alan kişinin etkileşime girdiği, tasarımla-rıyla fark yaratan kartvizit çalışması olmalarıdır. Reklamın birincil amacı dikkat çekmektir. Bu anlamda paylaşılan görsellerin dikkat çekici özelliği ön plandadır. Bu da tasarımlarındaki farklılıklardan ileri gelmektedir. Tasarımlarda farklı materyallerin kullanılması (seramik, metal, ahşap, plastik vb.) bu etkiyi ayrıca kuvvet-lendirmektedir.Dönüşümlü kâğıt, tek renk + bıçak, uygulamaları maliyet açısından da uygun olup, bu şekilde az maliyetle çok etki sağlanması mümkün olabilmektedir.Çalışmada ele alınan çalışmaların bir özelliği de faaliyet alanı ile ilgili olarak tasarlanması-dır. Örneğin Lego firması çalışanları için yapılan tasarımlar, bire bir lego oyuncak figürleri kullanılarak yapılmıştır (Resim 8). Aynı şekilde mobilya ve dekorasyon firmaları için yapılan çalışmalarda firmanın ağırlıklı olarak satış ürününü gösteren sandalye (koltuk) biçimleri kul-lanılarak, dikkat çekilmiş, etkileşimli bir tasarım ortaya konmuştur (Resim 5-6).Etkileşim açısından içinde işlevsellik de barındıran bir çalışma da Kanada’da bisiklet tamir-cisi için uygulanan kartvizit tasarımıdır. Yapılan uygulama bisiklet üzerinde kullanılan bütün mekanik vida ve parçalara uyumlu bir küçük el aleti niteliğinde olup, aynı zamanda işlevsel olarak da kullanılabilmektedir (Resim 4).Kartvizitlerin amacı, reklam yapmak değildir. Kişi ve kurum hakkında bilgi vermeye yarayan bu küçük ölçekli iletişim materyali, günümüz teknoloji dünyasında sahip olduğu farklı tasa-rım ve baskı özellikleriyle kendiliğinden reklam unsuru haline dönüşebilmektedir.

Page 12: SOSYAL MEDYA YOLUYLA KENDILIĞINDEN REKLAM …ucunda yapılan tanıtım faaliyetleri, sosyal medya paylaşımları sonucunda anında dünyanın birçok yerinde fark edilir hale gelmiştir

1154

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Sosyal medya uygulamalarının çok yoğun kullanıldığı günümüzde reklam faaliyetleri de ar-tık bu alana uygun olarak düzenlenmektedir. Bunun dışında her şeyin paylaşılabildiği bu platformda amacı reklam olmasa da yaratıcı tasarım uygulamalarıyla sonuçlanan kartvizit çalışmaları kendiliğinden reklam unsuruna dönüşebilmektedir. Bunun da firmalara olumlu bir katma değer katacağı muhakkaktır.

KaynakçaAltınbaşak İ ve Karaca E S (2009) İnternet Reklamcılığı ve İnternet Reklamı Ölçümlenmesi

Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 9 (2), 463-487.Ambrose, Gavin & Harris, Paul (2010), Görsel Grafik Tasarım Sözlüğü. Literatür Yayınları: 611. Güvenir, Halil Altay (2005), “İnternetin Tarihi ve Türkiye” Dergi Bilkent, Sayı: 4, Aralık

2005, Ankara.İÇEL Kayıhan (1998), Kitle Haberleşme Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.Keegan, Warren J., Mark C. Green (2005), Global Marketing. (4th ed.) Upper Saddle River

New Jersey: Prentice Hall.Meral, Pınar Seden. (2011) Yeni Başlayanlar İçin Kurumsal Kimlik Ve Marka, Detay Yayın-

cılık, Ankara. Miller S. E. (1996) Civilizing Cyberspace: Policy, Power and the Information Superhighway,

ACM Press, Newyork.Okay, Ayla. (2000) Kurum Kimliği, Mediacat Yayınları, AnkaraOktay Taş ve Tarık Z. Şahım (1996), Reklam ve Siyasal Reklamcılık, Aydoğdu Ofset, AnkaraPektaş, Hasip (1987) Reklâm Nedir? İşlevi ve Etkileri Nelerdir? Ondokuz Mayıs Üniversite-

si, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2 (ss. 221.230)Tarlakazan, Elif (2016), Taşköprü İlçesinin Marka Değeri, Uluslararası Taşköprü Pompe-

ipolis Bilim Kültür Sanat Araştırmaları Sempozyumu Tam Metin Kitabı, ISBN: 978-605-4697-12-0

İnternet Kaynakları(http 1) TDK Güncel Türkçe Sözlük,http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.

5b69763a863625.77366388(http 2) Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.mevzu-

at.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=4.5.556&MevzuatIliski=0&sourceXmlSear-ch=556&Tur=4&Tertip=5&No=556

http://www.creadictos.com/tarjetas-de-visita-creativas-originales/http://www.vivircreativamente.com/tarjetas-de-visita-creativas-para-impresionar/https://culturacolectiva.com/diseno/las-50-tarjetas-de-presentacion-mas-originales/http://www.upsocl.com/cultura-y-entretencion/22-de-las-tarjetas-de-presentacion-mas-crea-

tivas-que-veras/https://www.boredpanda.com/creative-business-cards-part3/(İnternet kaynaklarına erişim; Mayıs-Ağustos 2018 tarihleri aralığında yapılmıştır)