1

Sosyal Etki Değerlendirmesi

Ekim, 2017

S360 ve ISE ortakl ığında Turkcel l iç in hazır lanmıştır

2

İç indeki ler

I. Yönetici Özeti..........................................................................................................3II. Giriş ve Arkaplan....................................................................................................4

2.1. ÖnyargılarıGerideBırakmakiçinTurkcellDiyalogMüzesi...............................................52.2. YatırımSosyalGetirisi(SocialReturnonInvestment,SROI)MetodolojisiHakkında.........6

2.2.1. SROINedir?...................................................................................................................62.2.2. SROIAşamaları.............................................................................................................72.2.3. SROIİlkeleri................................................................................................................10

III. Turkcell Diyalog Müzesi Sosyal Etki Analizi................................................113.1. KapsamvePaydaşlarınSeçimi.......................................................................................11

3.1.1. Kapsam.......................................................................................................................113.1.2. PaydaşlarınBelirlenmesiveDahilEdilmesi...............................................................12

3.2. DeğişimTeorisi..............................................................................................................133.3. AnketÇalışmasıveMüze’denİzlenimler.......................................................................18

AçıkUçluCevaplardanÖrnekler..................................................................................................273.4. EtkininSayısallaştırılmasıveSROI’ınHesaplanması.......................................................29

3.4.1. PaydaşlaraGöreYaratılanDeğer...............................................................................303.4.2. YatırımınSosyalGetirisi(SocialReturnonInvestment,SROI)..................................34

IV. Değerlendirme...................................................................................................36V. Ek-1: Turkcell Sponsorluk ve Bilinirlik Anket Sonuçları................................38

3

I. Yönetici Özeti Turkcell Diyalog Müzesi Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışmasının amacı, Turkcell’in ana sponsorluğunda hayata geçirilen Turkcell Diyalog Müzesi’nin yarattığı sosyal etkiyi ölçmektir. Bu çalışma kapsamında uygulanmış olan metodoloji Yatırımın Sosyal Getirisi (SROI) metodolojisidir. SROI, sosyal temelli projelerin yarattığı değerin hesaplanması ve bu değerin sayısallaştırılması için oluşturulmuş bir yöntemdir. SROI analizinde, saha çalışmaları yolu ile proje faydalanıcıları üzerinde yaratılan sosyal değişimi anlamak hedeflenir ve bu değişim, proje faydalanıcılarının gözünden ele alınır.

Bu çalışmanın kapsamı, Turkcell Diyalog Müzesi’nde aktif olarak faaliyet gösteren “Karanlıkta Diyalog” ve “Sessizlikte Diyalog” Sergilerinin Ağustos 2016 ve Ağustos 2017 arasındaki bir senelik dönem boyunca yarattığı sosyal etkiyi içermektedir. Çalışmada öncelikle, raporun ilerleyen bölümlerinde detaylarına yer verilen “Değişim Teorisi” oluşturulmuş ve bunun ardından sosyal etki değerlendirmesi çerçevesinde ele alınması planlanan paydaşlar olan ziyaretçiler, rehberler ve rehber aileleri ile görüşmeler ve kapsamlı anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Saha çalışması sonucunda toplanan verilerin analiz edilmesi ile elde edilen sonuçlara göre her iki sergide de rehberlerde yaratılan en büyük değişim grubunun “hayata ve geleceğe olumlu bakmada artış” olduğu görülmüştür (sırasıyla %23,3 ve %26). Bu değişim grubunu “rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında farkındalık artışı” ve “destekleyici ilişkiler kurmada artış” takip etmiştir. Turkcell diyalog müzesi rehberlerin hayata ve geleceğe daha umutla bakıyor oluşu müzenin çok değerli bir kazanımıdır. Etki değerlendirmesi ölçütleri teker teker ele alındığında ise rehberlerin dile getirdiği en büyük değişim kalemleri arasında “tanımadığı insanlarla rahatlıkla iletişim kurma”, “değişen koşullara kolayca adapte olabilme” ve “iş hayatına karşı özgüven ve motivasyon artışı” öne çıkmıştır. Bu kalemlerde gözlenen söz konusu değişimler, rehberlerin mesleki hayatlarında olduğu gibi günlük yaşantılarında da son derece önemli kazanımlar sağlamaktadır.

Ele alından ikinci paydaş grubu olan ziyaretçilerde yaratılan değişime bakıldığında her iki sergi ziyaretçilerinde de en yüksek değişim grubu arasında “körlüğe ve sağırlığa karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme” (sırasıyla %29,35 ve %19,05) yer almıştır. Etki değerlendirmesi ölçütleri teker teker ele alındığında ise en büyük değişimin yaratıldığı alan her iki sergide de “ziyaretçilerin kör/sağır bireylerin yerine kendilerini koyabilmesi” alanında olmuştur. Toplumda engelli bireylere karşı farkındalığın artmasını ve iletişim ve empati yoluyla engellerin ortadan kalkmasını amaçlayan müzenin ziyaretçilerinde yarattığı en büyük değişimin de bu alanda olması son derece önemlidir; ve müzenin bu anlamda hedefine uygun hareket ettiğinin de önemli bir göstergesidir.

4

Son paydaş grubu olan rehber ailelerinde yaratılan değişime bakıldığında ise en çok değişim yaratılan alanın her iki sergide de “ailelerin oğulları/kızlarının geleceğine karşı daha umutlu olması” şeklinde olduğu görülmüştür. Bu değişim grubunu “ailelerin kendi geleceklerine karşı daha umutlu olması” takip etmiştir. Dolayısıyla, müze sayesinde rehber yakınlarının da geleceğe daha umutla baktığı sonucu ortaya çıkmakta ve bu da müzenin yarattığı çarpan etki anlamında önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Söz konusu değişimlerin, SROI yöntemi kullanılarak parasal değere dönüştürülmesinin ardından Ağustos 2016 – Ağustos 2017 döneminde yaratılan toplam değerin müze genelinde 15.512.323 TL olduğu görülmüştür (Bu sonuç Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergilerinin ayrı ayrı SROI analizi çerçevesinde incelenmesi ve bunun ardından kümülatif etkinin hesaplanması yoluyla bulunmuştur). Müzeye aynı dönemde yapılan yatırım ise (ayni ve nakdi yatırımların parasal karşılığının hesaplanması ile elde edilen değer) 3.807.420 TL olmuştur. Bu doğrultuda, müzeye yapılan her 1 TL’lik yatırım için 4,07 TL değerinde sosyal değer elde edildiği ortaya çıkmaktadır.

Dünya geneline baktığımızda, projelerde elde edilen SROI değerleri birbirinde oldukça farklılık gösterebilirken, projelerin SROI değerlerine göre birbirleri ile karşılaştırılmaları tavsiye edilen bir yöntem olmamaktadır. Bunun yerine projeyi kendi içinde, hedeflenen etkilere ulaşılıp ulaşılmadığını ve gelişimini takip edebilmek ve proje planlamasını istenilen doğrultuda düzenleyebilmek için gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Diğer yandan, SROI değerinin 1:1 oranında oluşunun, projeye yatırılan her 1 TL’lik yatırımın 1 TL’lik sosyal değer yarattığı anlamına geldiği düşünüldüğünde, 1:1 üzerinde elde edilen SROI oranlarının projenin başarısına işaret ettiği vurgulanabilir. Literatürdeki SROI çalışmaları incelendiğinde 4,07 değerinin olumlu bir sonuç olduğu söylenebilmektedir. Ayrıca, analizin hem kalitatif hem de kantitatif sonuçları değerlendirildiğinde, yapılan yatırıma karşılık yarattığı değer açısından, Müze’ye yatırım yapılmaya devam edilmesi önemle önerilmektedir.

II. Giriş ve Arkaplan Turkcell Diyalog Müzesi Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışmasının amacı, Turkcell’in ana sponsorluğunda hayata geçirilen Turkcell Diyalog Müzesi’nin yarattığı sosyal etkiyi

TURKCELLDiyalogMüzesi–YatırımınSosyalGetirisi–KümülatifToplam

TurkcellDiyalogMüzesi’neyapılanher1TL’likyatırımın4,07TLdeğerindesosyalgetirisiolmaktadır.

5

Yatırımın Sosyal Getirisi (Social Return on Investment) metodolojisi kullanarak ölçmek ve çalışmanın sonuçları ışığında yorum ve önerilerde bulunmaktır. Çalışmanın yöntem ve sonuçlarına detaylı olarak yer veren bu rapor, S360 Sürdürülebilirlik ve İletişim Hizmetleri ve Istanbul Social Enterprise (ISE) ortaklığında hazırlanmıştır.

2.1. ÖnyargılarıGerideBırakmakiçinTurkcellDiyalogMüzesi Dünyada 27 yıl önce ilk defa Almanya’da hayata geçen Karanlıkta Diyalog ve devamındaki Sessizlikte Diyalog sergileri 2014 yılından beri Turkcell Diyalog Müzesi çatısı altında Türkiye’de de ziyaretçileri ile buluşmaktadır. Turkcell, İstanbul Social Enterprise, İBB ve Metro İstanbul A.Ş. ortaklığıyla hayata geçirilen “Karanlıkta Diyalog” ve “Sessizlikte Diyalog” Sergilerinin kalıcı bir müze haline getirilmesi ile hayata geçirilen “Turkcell Diyalog Müzesi” engelli bireylerin yaşamlarına değer katmak ve hayata aktif ve eşit katılımlarını sağlamak için farkındalık yaratmayı hedefliyor. Tamamen karanlık ve sesten izole olarak yaratılan ve hayatın farklı kesitlerinin deneyimlendiği Müze, insanların “ötekileştirme”, “birbiriyle iletişim kurma” ve “karşısındakini dinleme” gibi konularda düşünmelerini ve devamında ise aksiyon almalarını mümkün kılıyor. Gayrettepe Metro İstasyonu’nda bulunan Müze, ayrıca, engellilerin dünyasının deneyimlenmesi ve konulara ortak bakış ile yaklaşılabilmesi ile önyargı duvarlarını kırarak iletişim dili birbirinden farklı olan engelli ve engelsiz bireylerin arasındaki diyaloğun güçlendirilmesini amaçlıyor. 2014 yılı itibarıyla Turkcell desteğiyle “Karanlıkta Diyalog” sergisine ev sahipliği yapmaya başlayan müze, 2016 yılından itibaren “Sessizlikte Diyalog” sergisinin de dahil olmasıyla birlikte ziyaretçileri görme ve işitme engelli rehberler eşliğinde farklı bir dünyaya taşımayı hedeflemiştir. İstanbul’un ve Türkiye’nin en önemli sosyal deneyim alanlarından birine dönüştürülen müzeye önümüzdeki yıllarda empati, farkındalık temalı farklı bölümlerin de eklenmesi planlanmaktadır. Bugüne kadar 40’ın üzerinde engelliye iş olanağı sağlayan Müze’nin hedeflerinden bir diğeri ise empati, ayrımcılık ve duyuların keşfi gibi konularda küçük yaştan itibaren farkındalık yaratabilmek için tıpkı Avrupa’nın belli ülkelerinde olduğu gibi eğitim müfredatına dahil olabilmektir. Dünyada birçok ülkede başarısını kanıtlamış oldukça önemli birer sosyal girişim projesi olarak anılan Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog sergilerine Turkcell’in verdiği destek, dünyadaki diğer ülkeler tarafından örnek bir vaka olarak gösterilirken, Türkiye’deki diğer sosyal girişim modellerine örnek olması açısından da önem taşımaktadır.

6

2.2. YatırımSosyalGetirisi(SocialReturnonInvestment,SROI)MetodolojisiHakkında

2.2.1. SROINedir?

Bu çalışma kapsamında uygulanmış olan metodoloji Yatırımın Sosyal Getirisi (SROI) metodolojisidir. SROI, sosyal temelli projelerin yarattığı sosyal değerin hesaplanması için oluşturulmuş bir yöntemdir. Projelerin faydasının hesaplanmasına ekonomik olduğu gibi sosyal ve çevresel fayda ve maliyetleri de dâhil ederek, toplumda eşitsizliği ve çevresel bozulmayı azaltmak ve refah seviyesini arttırmayı hedefler.

SROI, bir proje başına ya da etkinlik başına hesaplanabildiği gibi, bütün bir kurumun tüm çalışmalarını kapsayacak şekilde de hesaplanabilir. Tüm şirketin yarattığı sosyal değeri hesaplarken de etkinlik/proje bazında hesaplanıp, sonradan tüm etkiler toplanır.

7

2.2.2. SROIAşamaları Yatırımın Sosyal Getirisi Yönteminin aşamalarına aşağıdaki yer verilmektedir.

2.2.2.1. Kapsamın ve “Ki l it” Paydaşların Belir lenmesi • Kapsamın belirlenmesi SROI analizinin sınırlarını net bir şekilde belirlemek açısından

önemlidir. Bu aşama, önerilen analizin uygulanabilirliğini göstermeye yardımcı olur. Değerlendirme kapsamında ele alınmakta olan projenin ne kadar sürelik bir zaman diliminin inceleneceği ve bu incelemenin hangi detayda yapılacağı, projenin bu aşamasında belirlenen önemli unsurlardır.

• Kapsamın belirlenmesinin ardından, projenin paydaşları belirlenir. Paydaşlar, yapılan çalışmayı etkileyen ve bu çalışmanın sonucundan olumlu ya da olumsuz bir şekilde etkilenen tüm kişi ve kuruluşlar olarak tanımlanır. Bu çerçevede önemli olan nokta, analize yalnızca proje sebebiyle “en çok etkilenen” paydaşların dahil edilmesidir. Projeden “en çok etkilenen” paydaşlar ise projenin faydalanıcıları olarak adlandırılmaktadır.

• Son adım ise tüm paydaşlardan çalışma ile ilgili bilgi toplanarak paydaşların analize dahil edilmesidir.

2.2.2.2. Değişim Teorisinin Oluşturulması

Değişim teorisi, bir kuruluşun ya da kuruluşun uyguladığı belirli bir proje veya programın, amaç ve hedeflerini ve değişimin hangi yol ile yaratıldığını ortaya koymayı hedefler. Projenin girdileri (ayni ve nakdi), çıktıları ve sonuçları ve bunların birbiri ile olan ilişkisini gösteren bir etki haritası (ya da değişim teorisi) hazırlanmaktadır.

8

• Girdiler, paydaşların çalışmanın gerçekleşebilmesi için yaptıkları katkıdır. • Çıktılar, çalışmanın nicel özetini verir. • Sonuçlar ise, paydaşlar için çalışmanın sonucunda oluşan değişimdir.

Değişim teorisi, ayrıca, çalışma için yapılan etkinlikleri ve uzun vadeli hedefleri birbiriyle ilişkilendirerek daha iyi bir planlama ve değerlendirme yapmayı sağlar. Bu sebepten, değişim teorisi SROI analizi için temel bir aşamadır.

2.2.2.3. Etki Saha Çalışmasının Gerçekleştir i lmesi

Değişim Teorisinin oluşturulmasının ardından, değişim teorisinde yer verilen sonuçların sayısallaştırılabilmesi için sahadan bilgi ve veri toplanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Sahadan toplanan bilgi, etkinin ölçülmek istendiği projenin kilit paydaşları ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmesini, ihtiyaç duyulduğu takdirde odak grup toplantılarının düzenlenmesini ve projenin temel faydalanıcıları üzerinde yaratılan değişimi anlamak amacıyla kapsamlı bir anket çalışması gerçekleştirilmesini kapsamaktadır.

2.2.2.4. Sonuçların Sayısal laştır ı lması ve Etkinin Belir lenmesi Bu aşamada, saha çalışması esnasında toplanan verilerin bir araya getirilmesi ve elde edilen değişime finansal bir değer biçilmesi amaçlanır. Toplanan verilere ve sonuçlara finansal değerin biçilmesinin ardından, bu proje olmasaydı da başka şekillerde “zaten” gerçekleşecek olan etkiler düşülür, böylelikle çalışmanın sonucu ile ilgili abartılı iddialarda bulunma riski de azaltılmış olur. Sonuç metrikleri (göstergeler) sonucun gerçekleştiğini gösterebilmek için toplanır ve incelenir. Metrikler süreç içinde iterasyona tabi tutulur. Bu metriklere bir değer verilerek önemleri incelenir.

Kapsamınvekilitpaydaşlarınbelirlenmesi Çıktılarınharitalandırılması

9

2.2.2.5. SROI’ ın Hesaplanması Bu aşamada önceki aşamalarda toplanan finansal bilgilerin özetlenmesi amaçlanır. Tüm nitel, nicel ve finansal bilgiler toplandıktan sonra, bu değer proje girdilerine bölünür. Böylelikle 1 TL’lik yatırım başına ne kadar sosyal etki yaratıldığı hesaplanmış olur. Özetle, SROI, yaratılan değerin hesaplanan parasal değerinin, yapılan yatırıma olan oranıdır.

SROI’ın tek başına bir oran olarak değerlendirilmesindense, bir stratejik planlama aracı olarak kullanılması, hedef belirlemede ve seneler arasındaki değişimleri ölçmekte bir referans noktası olarak değerlendirilmesi daha doğrudur.

10

2.2.2.6. Sonuçların Raporlanması Son aşama ise analiz sonuçlarının raporlanması ve tercihen sonuçların proje paydaşları ile paylaşılmasıdır. Analiz sonuçları, öncelikle projenin ilerideki yıllarının planlanabilmesi ve ihtiyaç duyulan değişikliklerin yapılabilmesi açısından son derece önemlidir. Sonuçlar bize, proje çerçevesinde hangi paydaşlar üzerinde ne gibi etkilerin yaratıldığı ve projenin bu şekilde devam edip etmeyeceği, bazı paydaşlara daha fazla yatırım yapılıp yapılmayacağı, proje tasarımında bazı değişikliklerin yapılması gerekip gerekmediğini ya da projenin hedefleri doğrultusunda ilerleyip ilerlemediğini söyleyebilmektedir.

2.2.3. SROIİlkeleri SROI yönteminin gerçekleştirilmesi esnasında öne çıkan ve dikkat edilmesi gereken hususlar SROI yönteminin 7 ilkesi olarak tanımlamıştır. Bu ilkeler yöntemin uygulanması esnasında bir kılavuz niteliği taşımakta ve analiz sonuçlarının güvenilir olduğunun kontrol edilmesi noktasında da yol gösterici olmaktadır. SROI’nın 7 ilkesi aşağıdaki gibidir: 1 – Paydaşları analize dâhil edin 2 – Neyin proje paydaşları için değiştiğini anlamaya çalışın 3 – Yalnızca proje açısından “önemli” olan şeylerin değerini hesaplayın 4 – Sadece “öncelikli” konuları hesaplamalarınıza katın 5 – Değerleri abartmayın 6 – Şeffaf olun 7 – Sonuçlarınızı doğrulayın

11

III. Turkcell Diyalog Müzesi Sosyal Etki Analizi

3.1. KapsamvePaydaşlarınSeçimi

3.1.1. Kapsam Bu çalışmanın kapsamı, Turkcell Diyalog Müzesi kapsamında aktif olarak faaliyet gösteren “Karanlıkta Diyalog” ve “Sessizlikte Diyalog” Sergilerinin Ağustos 2016 ve Ağustos 2017 arasındaki bir senelik dönem boyunca yarattığı sosyal etkiyi içermektedir. Bu dönemin belirlenmesinin sebeplerinden bir tanesi, Yatırımın Sosyal Getirisi metodolojisinin en güvenilir şekilde sonuç veren zaman aralığının bir sene olarak belirlenmiş olması; diğer bir sebep ise son bir sene süresince özellikle, Diyalog Müzesi’ne sonradan eklenen Sessizlikte Diyalog Sergisi’nin en kapsamlı haline ulaştığı sene olmasıdır. Bu sayede iki serginin Turkcell ana sponsorluğunda ulaştıkları en güncel hallerini değerlendirmek mümkün olmuştur.

12

3.1.2. PaydaşlarınBelirlenmesiveDahilEdilmesi Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışmasına dahil edilecek olan paydaşların kararlaştırılması aşamasında aşağıdaki yollara baş vurulmuştur.

1. Turkcell Diyalog Müzesi web sayfası ve sergiye ilişkin dokümanlarının incelenmesi 2. Turkcell Diyalog Müzesi kurucu ortakları ve müze yürütücü ekibi ile yüz yüze

görüşmeler gerçekleştirilmesi 3. Turkcell Diyalog Müzesi çalışanları ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmesi 4. Karanlıkta Diyalog Sergisi’nin açıldığı ilk yıldan bu yana tutulan ziyaretçi anı

defterlerinin incelenmesi 5. Rehberler ile gerçekleştirilen odak grup toplantısı (Karanlıkta Diyalog Sergisi) 6. Sergiye yönelik sosyal medya kanallarındaki yorum ve önerilerin derlenmesi ve

incelenmesi Söz konusu incelemelerin ve görüşmelerin ardından, hangi paydaşların sosyal etki değerlendirmesi hesaplamalarına dahil edileceği konusunda karara varılmış ve bir sonraki bölümde anlatılmakta olan Değişim Teorisi oluşturulmuştur. Aşağıdaki tabloda değerlendirme çalışmasına hangi paydaşların dahil edildiği ve dahil edilme sebeplerine yer verildiği gibi, dahil edilmeyen paydaşların da neden değerlendirmenin dışında tutulduğuna yönelik bilgi sunulmaktadır.

Tablo1:PaydaşlarınÇalışmayaDahilEdilmesi

Çalışmaya Dahil Edilen Paydaşlar

Dahil Edilme Sebepleri

Rehberler (Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergileri)

Turkcell Diyalog Müzesi kapsamında gerçekleştirilen Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergileri yolu ile en çok etki yaratılması hedeflenen ana faydalanıcı grubu arasında sergi rehberleri yer almaktadır. Her ne kadar serginin temel amacı rehberler ve ziyaretçiler arasında kurulan bağlar ve deneyimlenen eşsiz deneyim sayesinde ziyaretçilerde farkındalık yaratmak ve yaratılan bu farkındalık sonucu elde edilen çarpan etki sayesinde toplumda kalıcı bir değişime yol açmak olsa da somut olarak sergi sayesinde birey bazında en büyük değişime tanık olan paydaşlar rehberlerdir. Bu durum, gerçekleştirilen odak grup toplantısında olduğu, rehberlere uygulanan anket çalışmasında ve sosyal etki değerlendirmesi hesaplamalarında da ortaya çıkmıştır.

Ziyaretçiler (Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergileri)

Ziyaretçiler serginin temel amacı olan farkındalık artışı ve önyargıların azalmasına yönelik toplumda kalıcı bir değişimin yaratılması anlamında en kilit paydaşlardır. Her ne kadar birey bazında yaratılan etki sergi ziyaretçilerinde, rehberlere göre daha az olsa da sergi katılımcılarında yaratılan kümülatif etkinin, toplumda uzun-vadede yaratılmak istenen sosyal değişimin anahtarı olacağına inanılmaktadır. Dolayısıyla, sergi ziyaretçileri gerçekleştirilen sosyal etki

13

3.2. DeğişimTeorisi

Okumakta olduğunuz raporun ilk bölümünde de belirtildiği gibi, Değişim Teorisi, bir kuruluşun ya da kuruluşun uyguladığı belirli bir proje veya programın, amaç ve hedeflerini ve değişimin hangi yol ile yaratıldığını ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu çerçevede mevzu bahis programın girdileri (ayni ve nakdi), çıktıları ve sonuçları ve bunların birbiri ile olan ilişkisini gösteren bir etki haritası (ya da değişim teorisi) hazırlanmaktadır.

• Girdiler, paydaşların çalışmanın gerçekleşebilmesi için yaptıkları katkıdır. • Çıktılar, çalışmanın nicel özetini verir. • Sonuçlar ise, paydaşlar için çalışmanın sonucunda oluşan değişimdir.

Değişim teorisi, ayrıca, çalışma için yaratılan etkiyi ve uzun vadeli hedefleri birbiriyle ilişkilendirerek daha iyi bir planlama ve değerlendirme yapılabilmesine olanak sağlar. Bu sebepten, değişim teorisi SROI analizi için temel bir aşamadır.

değerlendirmesi çalışmasının en önemli paydaşları arasında yer almıştır.

Rehber Aileleri (Karanlıkta ve Sessizlikte Diyalog Sergileri)

Müzenin en önemli paydaşları arasında rehberler yer alırken, rehberlerde yaratılan değişim sebebiyle rehberlerin aileleri üzerinde de ihmal edilemeyecek bir değişim yaratılmakta olduğu düşünülmektedir. Bu sebeple rehberlerde yaratılan değişimin aile bazındaki yansımalarının da anlaşılması çalışma kapsamında değerli bulunmuştur.

Çalışmaya Dahil Edilmeyen Paydaşlar

Dahil Edilmeme Sebepleri

Turkcell Diyalog Müzesi Çalışanları

Müze çalışanlarının analize dahil edilip edilmemesi aşamasında bire bir sergi rehberleri ile sürekli temas halinde olan çalışanların analize dahil edilme ihtimali üzerinde durulmuştur. Her ne kadar söz konusu çalışanlarda yaratılan etkinin birey başına önemli olduğu düşünülse de bu çalışanların analiz kapsamında anlamlı bir sonuç yaratacak sayıda olmadığında karar kılınmıştır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB)

Müze sayesinde yaratılan etki sayesinde İBB üzerinde de belli bir etki yaratıldığı düşünülmektedir; ancak bu etkinin oldukça az sayıda insanı doğrudan etkilediği ve söz konusu kişilerin müzenin en önemli (material) paydaşları arasında yer almadığı düşünülmüştür.

Turkcell Proje ekibi Müze ile doğrudan ilgilenen Turkcell proje ekibinin de belli bir etkiye tanık olduğu söylenebilir; ancak bir önceki durumda olduğu gibi bu paydaşların ana faydalanıcı grubu arasında yer almadığı ve yaratılan etkinin şu aşamada ihmal edilebilir olduğu varsayılmıştır.

14

Aşağıda, Müzenin faydalanıcılarına, faaliyetlerine ve çıktılarına Tablo 2 altında yer verilirken, bu çıktıların her bir faydalanıcı grubunda ne gibi sonuçlara yol açtığı Tablo 3-5 altında bulunmaktadır.

Tablo2:MüzeninFaydalanıcıları,FaaliyetleriveÇıktıları

Faydalanıcılar Faaliyetler Çıktılar • • - Karanlıkta Diyalog Sergisi

rehberleri • - Sessizlikte Diyalog Sergisi

rehberleri • - Karanlıkta Diyalog Sergisi

ziyaretçileri • - Sessizlikte Diyalog Sergisi

Ziyaretçileri • - Karanlıkta Diyalog Sergisi

rehberlerinin aileleri • - Sessizlikte Diyalog Sergisi

rehberlerinin aileleri

- KaranlıktaDiyalogSergisi- SessizlikteDiyalogSergisi- Sergilerinyürütülmesiveaktifolarakziyaretçisiilebuluşmasınaolanaksağlayanaktivitelerintümü

- Karanlıkta Diyalog Sergisi’nde istihdam

edilen rehber sayısı - Sessizlikte Diyalog Sergisi’nde istihdam

edilen rehber sayısı - Karanlıkta Diyalog Sergisi ziyaretçi

sayısı - Sessizlikte Diyalog Ziyaretçi Sayısı

15

Tablo3:RehberlerdeYaratılanDeğişiminHaritalandırılması

Reh

berl

er

Kısa Vade (0-6 ay) Orta Vade (6-12) Uzun Vade (12+) Ölçülecek olan Değişim

İletişim

Arkadaşları ile daha fazla vakit geçirme

Ailelerle iletişimin olumlu olarak gelişmesi

İletişim becerilerinde artış

Destekleyici ilişkiler

geliştirmede artış Arkadaşları ile daha fazla sosyalleşme

Kendini daha iyi ifade etme

Tanımadığı kimselerle daha rahat iletişim kurabilme

Meslek ve gelecek

İş hayatına karşı motivasyon artışı Geleceğe ve hayata

yönelik mutluluk ve inanç artması Geleceğe karşı

umutlu olma/ mesleki gelişime karşı motive olma

Geleceğe dair

motivasyon

Kendini fark etme

Yalnız başına neler yapabileceğini fark etme

Potansiyellerini farkına varma Özsaygı

Rehberlerin kendi özelliklerini ve

yapabileceklerini fark etmesinde

artış

Kendine güvenin artması Özgüven

İş hayatında neler yapabileceğinin farkına varma

Özgüven

İş hayatında başarılı olabileceğini düşünme

İş hayatına karşı özgüven artışı

İş hayatında işe yarayacak önemli becerilere sahip olduğunu düşünme

Çevresindekileri etkileyecek önemli becerilere sahip olduğunu düşünme

16

Kişilik özellikleri

Daha bağımsız olabilme Pozitif bir insan olma

Kişilik özelliklerinde olumlu yönde değişim

Kişilik özelliklerinde olumlu yönde değişim

Değişen koşullara kolayca adapte olabilme

Kendiyle barışık olma

Gelir artışı

Rehberlerin gelirinde yaratılan net artış

Beceriler Takım çalışmasına daha yatkın olma Yeni becerilere

sahip olunması

Liderlik becerilerinde artış

Tablo4:ZiyaretçilerdeYaratılanDeğişiminHaritalandırılması

Ziy

aret

çile

r

Kısa Vade (0-6 ay) Orta Vade (6-12) Uzun vade (12+) Ölçülecek olan

Değişim

Farkındalık

Kör bireylerin yapabildikleri şeyleri fark etme

Kör bireylerin yapabileceklerine karşı farkındalık artışı

Kör bireylerin iş hayatında yer alabileceğini düşünme

Kör breylerin iş hayatında başarılı olabileceklerini düşünme

Davranış

Kör bireylere karşı kendi davranışlarında olumlu değişim olacağını düşünme

Kör bireylerin hayatını etkileyen zorluklara karşı dikkatli olma

Kör bireylere davranışlarda olumlu yönde değişim

Kör bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış

Kör bireyleri görmezden gelmeme

Kör bireylere yardıma ihtiyaç duydukları zaman yardımcı olma

17

Algı ve empati

Empati kurabilme Algı ve tutumda değişim

Önyargının kırılması

Körlüğe ve kör bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme

Acıma duygusundan kurtulma

İletişim

Kör bireyler ile iletişim kurma konusunda yeni şeyler öğrenme

Kör bireyler ile iletişim kurmayı isteme

Kör ya da görme bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış

Kör bireyler ile iletişim kurmaktan çekinmeme

Kendini farketme Görme dışında diğer duyuların önemini farketme

Körlükle ilgili korkuların azalması Kendi ve duyuları ile

ilgili algıda değişim

Tablo5:AilelerdeYaratılanDeğişiminHaritalandırılması

Aile

ler

Kısa Vade (0-6 ay) Orta Vade (6-12) Uzun vade (12+) Ölçülecek olan Değişim

İletişim Ailelerin kızları/oğulları ile ilişkilerinin gelişmesi

Ailelerin oğulları/kızları ile daha kuvvetli ilişkiler kurması

Ailelerin oğulları/kızları ile destekleyici ilişkiler kurmasında artış

Gelecek

Ailelerin geleceğe umutla bakması

Ailelerin kendi geleceklerine daha olumlu bakması

Ailelerin geleceğe karşı ve çocukları ile ilgili endişelerinde azalma

Ailelerin oğullarının/kızlarının geleceklerine daha olumlu bakması

Ailelerin kendilerine zaman ayırması

Ailelerin kendilerine daha çok zaman ayırması

Ailelerin kendilerine daha çok zaman ayırabilmesi

Gelir Haneye olan maddi/finansal getiri

18

3.3. AnketÇalışmasıveMüze’denİzlenimler

3.3.1.1. Anket Çalışması

Sosyal Etki Değerlendirmesi anket çalışması, Turkcell Diyalog Müzesi’nin yol açtığı değişimi anlamak ve anlatmak amacıyla bir araya getirilen ve Değişim Teorisi’nde saptanan etkiyi sayısallaştırmayı mümkün kılmak amacı ile hazırlanmış ve proje çerçevesinde etkinin yaratıldığı paydaşlara uygulanmıştır.

Saha çalışması çerçevesinde yukarıda değişim haritalarına yer verilen paydaşlar ile aşağıdaki şekillerde temasa geçilmiş ve bu yol ile veriler toplanmıştır:

1 – Karanlıkta Diyalog Sergisi Rehberleri: Yüz yüze anket çalışması (7 rehber katılım sağlamıştır). 2 – Sessizlikte Diyalog Sergisi Rehberleri: Yüz yüze anket çalışması (6 rehber katılım sağlamıştır). 3 – Karanlıkta Diyalog Sergisi Ziyaretçileri: Yüz yüze anket çalışması (346 ziyaretçi katılım sağlamıştır).

19

4 – Sessizlikte Diyalog Sergisi Ziyaretçileri: Yüz yüze anket çalışması (317 ziyaretçi katılım sağlamıştır). 5 – Karanlıkta Diyalog Sergisi Rehberlerinin aileleri: Anketler rehberler yolu ile ailelerine ulaştırılmış, ailelerin anketleri doldurmaları rica edilmiştir (10 aile bireyi katılım sağlamıştır). 6 - Sessizlikte Diyalog Sergisi Rehberlerinin aileleri: Anketler rehberler yolu ile ailelerine ulaştırılmış, ailelerin anketleri doldurmaları rica edilmiştir (5 aile bireyi katılım sağlamıştır).

a. KaranlıktaDiyalogSergisiRehberleri

Karanlıkta Diyalog Sergisi rehber anketi çalışması çerçevesinde rehberlerin 25 ölçüt kapsamında ne gibi değişimlere tanık olduğu araştırılmıştır. Bu 25 ölçüt ve rehberlerde yaratılan değişim kalemlerinden en çok değişimin gözlendiği 10 alana aşağıdaki şekilde yer verilmektedir.

Grafiğe göre, rehberlerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, rehberlerin tanımadığı insanlar ile rahatlıkla iletişim kurabilmesi konusunda olmuştur. Bu alanda rehberler %42,86 gibi yüksek bir artış deneyimlemişlerdir. Bu değişimi, insanlara körlükle ilgili farkındalık yaratabilecek bir işte çalışabileceğine inanma (%33,33) ve iş hayatında işe yarayacak önemli becerilere sahip olduğuna inanma (%26,19) alanlarında yaratılan değişim takip etmiştir.

Şekil 1: Karanlıkta Diyalog Rehberlerinde Yaratılan Değişimin Ölçütleri ve Sıralaması (%) – En Yüksek Değişimin Gözlendiği ilk 10 Alan

19.05%

19.05%

21.43%

21.43%

23.81%

23.81%

26.19%

26.19%

33.33%

42.86%

0.00% 5.00% 10.00%15.00%20.00%25.00%30.00%35.00%40.00%45.00%

İşhayatındafarkyaratabilecekbirşeyyapabileceğineinanma

Bağımsızbirinsanolmak

Geleceğekarşıgüvenilebakmak

Arkadaşlarilerahatçasosyalleşebilme

Güçlüliderlikbecerilerinesahipolma

Kuvvetlisunumbecerilerinesahipolma

Sesinikullanmayıbilme

İşhayatındaişeyarayacakönemlibecerileresahipolduğunainanma

İnsanlarakörlükleilgilifarkındalıkyaratacakbirgörevdeyeralabileceğineinanma

Tanımadığıinsanlarlarahatlıklailetişimkurabilme

20

Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile rehberler üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 7 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu 7 ana başlık, Müze Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında oluşturulan Değişim Teorisi’nin de sonuçlarını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, rehberler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Geleceğe ve hayata olumlu bakmada artış, rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında farkındalık artışı, destekleyici ilişkiler kurmada artış, rehberlerde özgüven artışı, yeni beceriler edinmede artış, kişilik özelliklerinde olumlu değişim ve gelir artışı1. Tablo 6: Karanlıkta Diyalog Rehberlerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Geleceğe/hayata olumlu bakmada artış 23,3% Rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında farkındalık artışı (self-realisation) 22,9%

Destekleyici ilişkiler kurmada artış 19,0%

Rehberlerde özgüven artışı 18,4%

Yeni beceriler edinme 18,3% Kişilik özelliklerinde olumlu değişim 18,2%

a. SessizlikteDiyalogSergisiRehberleri Sessizlikte Diyalog Sergisi rehber anketi çalışması çerçevesinde rehberlerin 24 ölçüt kapsamında ne gibi değişimlere tanık olduğu araştırılmıştır. Bu 24 ölçüt ve rehberlerde yaratılan değişim kalemlerinden en çok değişimin gözlendiği 10 alana aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Grafiğe göre, rehberlerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, rehberlerin değişen koşullara kolayca adapte olabilmesi alanında olmuştur (%38,9). Bu değişimi ise iş hayatında başarılı olabileceklerine inanma (%30,6), kolayca sosyal ilişkiler kurabilme (%27,8) ve iş hayatında fark yaratabilecek bir şey yapabileceğine inanma (%25) takip etmiştir.

1 Gelir artışının yüzdesel değişimi irdelenmemiş, net değişimi hesaplanmış ve analize bu şekilde dahil edilmiştir.

21

Şekil 2: Sessizlikte Diyalog Rehberlerinde Yaratılan Değişimin Ölçütleri ve Sıralaması (%) – En Yüksek Değişimin Gözlendiği ilk 10 Alan

Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile rehberler üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 7 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu çerçevede, rehberler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Geleceğe ve hayata olumlu bakmada artış, rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında farkındalık artışı, rehberlerde özgüven artışı, kişilik özelliklerinde olumlu değişim, destekleyici ilişkiler kurmada artış, yeni beceriler edinme ve gelir artışı2.

2 Gelir artışının yüzdesel değişimi irdelenmemiş, net değişimi hesaplanmış ve analize bu şekilde dahil edilmiştir.

19.4%

22.2%

22.2%

22.2%

22.2%

25.0%

25.0%

27.8%

30.6%

38.9%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0% 40.0% 45.0%

Tanımadığıinsanlarlakolaycailetişimkurabilme

İnsanlarasağırlıklavedilsizlikleilgilifarkındalıkyaratacakbirgörevdeyeralabileceğinidüşünme

Günlükhayattamotivasyonunyüksekolması

Kuvvetlikararvermebecerilerinesahipolma

Çevredekiinsanlarüzerindefarkındalıkyaratabileceközellikleresahipolduğunudüşünme

Geleceğekarşıumutluolma

İşhayatındafarkyaratabilecekbirşeyyapabileceğineinanma

Kolaycasosyalilişkilerkurabilme

İşhayatındabaşarılıolabileceğineinanma

Değişenkoşullarakolaycaadapteolabilme

22

Tablo 7: Sessizlikte Diyalog Rehberlerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Geleceğe/hayata olumlu bakış 26,0%

Rehberlerin kendilerinin ve kendi özelliklerinin farkına varması 22,1%

Rehberlerde özgüven artışı 21,0%

Kişilik özelliklerinde olumlu değişim 17,3%

Destekleyici ilişkiler kurmada artış 13,3%

Yeni beceriler edinme 8,3%

b. KaranlıktaDiyalogSergisiZiyaretçileriKaranlıkta Diyalog Sergisi ziyaretçi anketi çalışması çerçevesinde ziyaretçilerin 19 ölçüt kapsamında ne gibi değişimlere tanık olduğu araştırılmıştır. Bu 19 ölçüt ve ziyaretçilerde yaratılan değişim kalemlerinden en çok değişimin gözlendiği 10 alana aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Grafiğe göre, ziyaretçilerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, ziyaretçilerin kör bireylerin yerine kendini koyabilmesi alanında yaşanmıştır (%35,91). Bu değişimi, körlük ile bağdaştırılan en güçlü duygunun korku olmaması (%33,14) ve şehirde günlük hayatta kör bireylerin karşılaşabileceği zorluklara karşı gözünü açık tutmak ve bu anlamda davranışlarda değişim (%31,73) takip etmiştir. Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile ziyaretçiler üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 5 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu 5 ana başlık, Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında oluşturulan Değişim Teorisi’nin de sonuçlarını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, rehberler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Körlüğe ve kör bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilmede artış, ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında olumlu değişim, kör ya da görme bozukluğu olan bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı, kör ya da görme bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış ve kör ya da görme bozukluğu olan bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış.

23

Şekil 3: Karanlıkta Diyalog Ziyaretçilerinde Yaratılan Değişimin Ölçütleri ve Sıralaması (%) – En Yüksek Değişimin Gözlendiği ilk 10 Alan

Tablo 8: Karanlıkta Diyalog Ziyaretçilerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Körlüğe ve kör bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilmede artış 29,35%

Ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında olumlu değişim 29,20%

Kör ya da görme bozukluğu olan bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı 23,98%

Kör ya da görme bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış 19,44%

Kör ya da görme bozukluğu olan bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış

18,25%

24.64%

25.27%

25.75%

26.43%

27.50%

29.01%

29.45%

31.73%

33.14%

35.91%

0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00%

Körbireylerinsosyalhayatlarıolabileceğinidüşünmek

Gözlerdışındakidiğertümduyularımındanekadarönemliolduğununfarkındaolmak

Körbireylerinkendibaşlarınaevlerindendışarıçıkabileceklerinidüşünmek

Körbireylerileiletişimkurmakonusundarahatolmak

Körbireyleringünlükhayatlarındayardımaihtiyaçduyduklarınıdüşünmek

Körbireylerinyaşamlarınadairfikirsahibiolmak

Körbireylerintoplutaşımayıkendibaşlarınakullanabileceklerinidüşünmek

Şehirdekigünlükhayattakörbireylerinhayatınızorlaştırabilecektümengellerekarşıgözleriniaçıktutmak.

Körlükileilgilidüşününcehissedilentekduygununkorkuolmaması

Körbireylerinyerinekendinikoyabilmek.

24

a. SessizlikteDiyalogSergisiZiyaretçileriSessizlikte Diyalog Sergisi ziyaretçi anketi çalışması çerçevesinde ziyaretçilerin 17 ölçüt kapsamında ne gibi değişimlere tanık olduğu araştırılmıştır. Bu 17 ölçüt ve ziyaretçilerde yaratılan değişim kalemlerinden en çok değişimin gözlendiği 10 alana aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Grafiğe göre, ziyaretçilerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, sağır ve dilsiz bireylerin yerine kendilerini koyabilmek konusunda olmuştur. Bu değişimi, şehirdeki günlük hayatta sağır ve dilsiz bireylerin hayatlarını zorlaştırabilecek tüm engellere karşı gözlerini açık tutmak (%26,6) ve duymadan ve konuşmadan da iletişim kurulabileceğinin farkına varmak takip etmiştir.

Şekil 4: Sessizlikte Diyalog Ziyaretçilerinde Yaratılan Değişimin Ölçütleri ve Sıralaması (%) – En Yüksek Değişimin Gözlendiği ilk 10 Alan

Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile ziyaretçiler üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 5 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu 5 ana başlık, Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında oluşturulan Değişim Teorisi’nin de sonuçlarını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, ziyaretçiler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında farkındalık artışı, sağırlığa ve sağır bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme, sağır bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranışlar sergilemede artış, sağır ya da duyma bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış ve sağır bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı.

21.2%

21.2%

22.3%

22.3%

23.7%

23.7%

26.6%

30.2%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0%

Sağırvedilsizbireylerileiletişimkurmakonusundarahathissetmek

Sağırvedilsizbireylerileiletişimkurmakonusundarahathissetmek

Duymadannasıliletişimkurulabileceinedairfikirsahibiolmak

Duymadannasıliletişimkurulabileceinedairfikirsahibiolmak

Duymadan/konuşamadandailetişimkurabileceğininfarkınavarmak

Duymadan/konuşamadandailetişimkurabileceğininfarkınavarmak

Şehirdekigünlükhayattasağırvedilsizbireylerinhayatınızorlaştırabilecektümengellerekarşıgözleriniaçıktutmak

Sağırvedilsizbireylerinyerinekendinikoyabilmek

25

Tablo 9: Sessizlikte Diyalog Ziyaretçilerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında farkındalık

19,60%

Sağırlığa ve sağır bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme

19,05%

Sağır bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış

17,92%

Sağır ya da duyma bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış

16,17%

Sağır bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı

14,64%

a. KaranlıktaDiyalogSergisiAileBireyleriGrafiğe göre, ailelerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, oğullarının ya da kızlarının geleceklerine dair duydukları endişe duygusunda azalma olmuştur (%38,3). Bu değişimi, kendi geleceklerine dair duydukları endişede azalma ve oğulları/kızları ile sağlıklı ilişkiler kurabilmede artış takip etmiştir. Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile ailelerin üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 4 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu 4 ana başlık, Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında oluşturulan Değişim Teorisi’nin de sonuçlarını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, aileler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşunda artış, ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olmasında artış, ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kurmasında artış ve ailelerin kendilerine ayırdıkları zamanda artış.

26

Şekil5:KaranlıktaDiyalogSergisiAileBireylerindeYaratılanDeğişiminÖlçütleriveSıralaması(%)–EnYüksekDeğişiminGözlendiğiilk10Alan

Tablo 10: Karanlıkta Diyalog Sergisi Aile Bireylerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşunda artış 28,3%

Ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olmasında artış 20,0%

Ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kurmasında artış 14,2%

Ailelerin kendilerine ayırdıkları zamanda artış 6,7%

a. SessizlikteDiyalogSergisiAileBireyleri Grafiğe göre, ailelerin değerlendirmeye tabi tutulduğu ölçütler arasında en büyük değişimin görüldüğü alan, oğullarının/kızların iş hayatında başarılı olacağını düşünme konusunda artış olmuştur (%43,3). Bu değişimi, oğullarının/kızlarının geleceğini düşündüğünde endişe duyma konusunda azalma (%40) ve kendine daha çok zaman ayırabilme (%26,7) takip etmiştir. Anket aracılığı ile araştırılan her bir değişim kaleminin bir arada değerlendirilmesi yolu ile aileler üzerinde yaratılan temel değişimlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. Her bir ölçüt çerçevesinde yaratılan değişim, 5 ana başlık altında bir araya getirilmiştir. Bu 5 ana başlık, Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında oluşturulan Değişim Teorisi’nin de

1.7%

10.0%

11.7%

18.3%

18.3%

20.0%

38.3%

0.0% 5.0% 10.0%15.0%20.0%25.0%30.0%35.0%40.0%45.0%

Kendinedahaçokzamanayırabilme

Yakınıylailetişiminingüçlüolduğunainanma

Birişteçalışabilmefırsatı/çalışmazamanıbulabilme

Yakınınınişhayatındabaşarılıolacağınıdüşünme

Yakınıylasağlıklıilişkilerkurabilme

Kendigeleceğinidüşündüğündeendişeduymadadüşüş

Yakınınıngeleceğinidüşündüğündeendişeduymadadüşüş

27

sonuçlarını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, aileler üzerinde yaratılan temel değişimin, büyüklük sırasına göre şu ana başlıklar altında açıklanabileceğini söylemek mümkündür: Oğullarının/kızlarının iş hayatında başarılı olacağını düşünmede artış, ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşunda artış, ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olmasında artış, ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kurmasında artış ve ailelerin kendilerine daha çok zaman ayırabilmeleri.

Şekil6:SessizlikteDiyalogSergisiAileBireylerindeYaratılanDeğişiminÖlçütleriveSıralaması(%)–EnYüksekDeğişiminGözlendiğiilk10Alan

Tablo 11: Sessizlikte Diyalog Sergisi Aile Bireylerinde Yaratılan Ana Değişim Grupları (%) – Yatırımın Sosyal Getirisi Sonuçları

Değişim Teorisi Sonuçlar Her bir Sonuç için Değişim (%)

Ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşu 41,7%

Ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olması 23,3%

Ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kuması 21,7%

Ailelerin kendilerine daha çok zaman ayırabilmesi 13,3% AçıkUçluCevaplardanÖrnekler Anket katılımcılarının kendilerini özgürce ifade edebilmelerine olanak sağlayabilmek için anketin en sonunda açık uçlu bir soruya yer verilmiş ve rehberlerin, ziyaretçilerin ve ailelerin projeye yönelik hislerine yönelik ve kendilerinde oluşan değişim hakkında eklemek istedikleri bir görüşleri olup olmadığı sorulmuştur. Bu soru ile anket çalışmasında elde edilen kantitatif

0.0%

20.0%

23.3%

23.3%

26.7%

40.0%

43.3%

0.0% 5.0%10.0%15.0%20.0%25.0%30.0%35.0%40.0%45.0%50.0%

Birişteçalışabilmefırsatı/çalışmazamanıbulabilme

Yakınıylailetişiminingüçlüolduğunainanma

Yakınıylasağlıklıilişkilerkurabilme

Kendigeleceğinidüşündüğündeendişeduyma

Kendinedahaçokzamanayırabilme

Yakınınıngeleceğinidüşündüğündeendişeduyma

Yakınınınişhayatındabaşarılıolacağınıdüşünme

28

verilerin yanı sıra kalitatif veri toplanması hedeflenmiştir. Bu bölümde toplanan açık uçlu cevapların genel içeriği ve öne çıkan unsurlarına aşağıda yer verilmektedir. Toplanan açık uçlu cevapların çok büyük bir kısmı katılımcıların serginin kendilerinde yarattığı farkındalık ve toplumda yaratabileceği farkındalık üzerine yapılan yorumlardan oluşmuştur. Bu doğrultuda toplanan yorumlardan bazıları şu şekildedir:

- “Kör bireylerin hayatına bu kadar yakından tanıklık etmek onların bizden farklı olmadığını anlamamı sağladı”,

- “Sergi benim mesleki anlamda erişilebilir mekanlar tasarlama konusunda farkındalığımı arttırdı”,

- “Hayatın gördüklerimizle değil hayal ettiklerimiz ile güzelleştiğini bizlerin fark etmesini sağladığınız için çok teşekkür ederiz”,

- “Bugünden itibaren ne zaman engelli bir bireyin yardıma ihtiyacı olduğunu fark etsem, onlara destek olmak için elimden geleni yapacağım”,

- “Engelli bireylerin karşı karşıya kaldığı zorlukları bir miktar da olsa anlayabilmek çok değerliydi”,

- “Engelli bireyleri artık daha iyi anladığımı düşünüyorum”, - “Sergi bana birini sevmek için onları görmek zorunda olmadığımızı gösterdi”, - “Görme dışında diğer duyularımı fark etmeme sebep oldu”, - “Önyargılarımı fark ettim, bunların hepsini geride bırakmak için çaba sarf edeceğim”.

Buna ek olarak toplanan cevaplarda, müzenin daha fazla insanla tanışması gerektiğini ileri sürenler olmuştur:

- “Herkesin bu sergiden haberi olmalı, bu doğrultuda daha çok çalışma yapılsın isterdim”,

- “Nefes kesici bir deneyim; tanıtım aşamasının biraz daha yaygınlaştırılması iyi olurdu”,

- “Herkesin deneyimlemesi gereken bir organizasyon olduğunu düşünüyorum”, - “Sergi daha fazla kişiye ulaşabilse keşke”, - “Serginin ücret politikası halkın geneline hitap eden bir kamusal deneyime

dönüşebilmek adına değiştirilse çok daha faydalı olurdu”, - “Mükemmel bir deneyimdi. Kesinlikle daha fazla yaygınlaştırılıp insanların bu

konudaki duyarlılığını arttırmalıyız”, - “Halka doğrudan hizmet veren kamu kuruluşlarının yetkililerinin mutlaka müzeye

gelip deneyimlemesi gerekir; böylece engelli vatandaşların neler ile karşı karşıya olduklarını fark edip, buna uygun olarak davranabilirler”,

- “Fiyat halk arasında yaygınlaştırılabilmesi için düşürülebilir”, - “Öğrencilerin daha çok katılımı sağlanmalı; genç yaşlardan bu farkındalığın

yaratılması çok önemli”, - “Daha çok iş imkânı olsa ne kadar güzel olurdu”,

29

3.4. EtkininSayısallaştırılmasıveSROI’ınHesaplanması Etki Değerlendirmesi çalışması kapsamında okumakta olduğunuz raporun ilk bölümünde detaylarına yer verilen Yatırımın Sosyal Getirisi (Social Return on Investment, SROI) yöntemi kullanılarak, proje paydaşlarında yaratılan değişime finansal bir değer biçilmiş ve projeye yapılan her 1 TL’lik yatırımın kaç TL değerinde sosyal değer yarattığı hesaplanmıştır.

30

3.4.1. PaydaşlaraGöreYaratılanDeğer3

Tablo12:KaranlıktaDiyalogSergisi-PaydaşlaraGöreYaratılanToplamDeğer

Değ

işim

Te

oris

i So

nuçl

ar

Dea

d w

eigh

t

Attr

ibut

ion

Topl

am

Değ

işim

Topl

am

Yıll

ık D

eğer

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(NPV

)

ZİY

AR

ET

ÇİL

ER

Kör bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı

0,072 62,74%

13,96% 1.806.497 1.806.497 812.924 292.653

2.912.073

Kör bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış

0,286 61,95%

8,07% 783.186 783.186 352.434 126.876

1.262.495,17

Körlüğe ve kör bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilmede artış

0,117 62,34%

16,16% 2.091.007 2.091.007 940.953 338.743

3.370.703,38

Kör ya da görme bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış

0,397 61,91%

7,25% 1.165.704 1.165.704 524.567 188.844

1.879.115,17

Ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında olumlu değişim

0,277 63,48%

13,39% 1.299.501 1.299.500 584.775 210.519

2.094.794,93

Karanlıkta Diyalog Sergisi Ziyaretçiler Toplam: 11.519.181,88

Değ

işim

Te

oris

i So

nuçl

ar

Dea

dwei

ght

Attr

ibut

ion

Topl

am

Değ

işim

Topl

am

Yıll

ık

Değ

er

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(N

PV)

REH

BER

LER

Rehberlerde özgüven artışı 0,67 77%

4,74% 6.216,72 6.216,72 4.476,04 2.517 906 407 14.524,80

Rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında 0,71 70%

4,58% 830,42 830,42 597,90 336,32 121 54 1.940,21

3 Bu rapor kapsamında, yürütülmüş olan kapsamlı analizin hesaplama detaylarına yer verilmemiş; bu hesaplamalar sonucunda elde edilen en önemli sonuçlar paylaşılmıştır.

31

farkındalık artışı (self-realisation)

Kişilik özelliklerinde olumlu değişim 0,82 52%

1,70% 586,64 586,64 422,38 237,59 85 38 1.370,63

Geleceğe/hayata olumlu bakmada artış 0,14 67%

13,28% 3.346,64 3.346,64 2.409,58 1.355,39 487 219 7.819,13

Destekleyici ilişkiler kurmada artış 0,66 70%

4,58% 1.583,61 1.583,61 1.140,20 641,36 230 103 3.699,97

Yeni beceriler edinme 0,67 67%

4,05% 5.635,54 5.635,54 4.057,59 2.282,39 821 369 13.166,93

Ekonomik/finansal getiriler 36.528,17 40.180,99 44.199,09 48.619,00 202.734,67

Karanlıkta Diyalog Sergisi Rehberler Toplam: 245.256,33

Değ

işim

Te

oris

i So

nuçl

ar

Dea

dwei

ght

Attr

ibut

ion

Topl

am

Değ

işim

Topl

am

Yıll

ık D

eğer

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(NPV

)

AİL

EL

ER

/YA

KIN

LA

R

Ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kurmasında artış 0,400

46,1% 3,9%

1.354,99 1.354,99 975,59 548,77 197,56

88,90 3.165,81

Ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşunda artış 0,050

49,1%

13,2%

3.330,45 3.330,45 2.397,93 1.348,83 485,58

218,51 7.781,30

Ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olmasında artış 0,000

36,5% 7,3%

1.839,60 1.839,60 1.324,51 745,04 268,21

120,70 4.298,06

Ailelerin kendilerine ayırdıkları zamanda artış 0,500

33,6% 1,1%

264,08 264,08 190,14 106,95 38,50 17,33 616,99

Karanlıkta Diyalog Sergisi Aileler Toplam: 15.862,17

32

Tablo13:SessizlikteDiyalogSergisi-PaydaşlaraGöreYaratılanToplamDeğer

Değ

işim

Teo

risi

Sonu

çlar

Dea

dwei

ght

Attr

ibut

ion

Topl

am D

eğiş

im

Topl

am Y

ıllık

D

eğer

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(N

PV)

ZİY

AR

ET

ÇİL

ER

Sağır bireylerin yapabildikleri şeylere dair farkındalık artışı

0,080 51,11%

6,88% 346.970 346.970 156.136 56.209

559.315

Sağır bireylerin yaşamlarında karşı karşıya oldukları zorluklara dair destekleyici davranış sergilemede artış

0,114 55,56%

8,83% 333.683 333.683 150.157 54.056 537.897

Sağırlığa ve sağır bireylere karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme

0,331 55,56%

7,08% 356.764 356.763 160.543 57.795 575.103

Sağır ya da duyma bozukluğu olan bireyler ile destekleyici ilişkiler kurmada artış

0,479 56,27%

4,74% 296.919 296.919 133.613 48.100

478.634

Ziyaretçilerin kendileri ve duyuları ile ilgili algılarında değişim

0,289 57,82%

8,06% 304.764 304.764 137.143 49.371 491.280

Sessizlikte Diyalog Sergisi Ziyaretçiler Toplam: 2.642.230

Değ

işim

Te

oris

i So

nuçl

ar

Dea

dwei

ght

Attr

ibut

ion

Topl

am

Değ

işim

Topl

am

Yıll

ık D

eğer

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(N

PV)

REH

BER

LER

Rehberlerde özgüven artışı 0,11 68%

12,68% 33.263 33.263 23.949 13.471,62 4.849,78 2.182,40 77.716,59

Rehberlerin kendilerinin ve kendi özelliklerinin farkına varması 0,08 68%

14% 4.997 4.997 3.597 2.023,85 728,59 327,86 11.675,40

Kişilik özelliklerinde olumlu değişim 0,75 57%

2,46% 1.699 1.699 1.222 687,89 247,64 111,44 3.968,39

Geleceğe/hayata 0,25 33% 6,41 3.230 3.230 2.325 1.308,13 470,93 211,92 7.546,51

33

olumlu bakış %

Destekleyici ilişkiler kurmada artış 0,33 57%

5,04% 3.488 3.488 2.511 1.412,57 508,53 228,84 8.149,00

Yeni beceriler edinme 0,30 63%

3,68% 10.226 10.226 7.362 4.141,46 1.490,93 670,92 23.891,74

Ekonomik/finansal getiriler 136.000 149.600 164.560 181.016 199.118 219.029,36 913.322,96

Sessizlikte Diyalog Sergisi Rehberler Toplam: 1.046.270,59

Değ

işim

Teo

risi

Sonu

çlar

Dea

dwei

ght

Attr

ibut

ion

Topl

am

Değ

işim

Topl

am Y

ıllık

D

eğer

Yıl

1

Yıl

2

Yıl

3

Yıl

4

Yıl

5

Topl

am

Yar

atıla

n D

eğer

(N

PV)

AİL

EL

ER

/YA

KIN

LA

R

Ailelerin yakınları ile destekleyici ilişkiler kuması 0,800

63,0%

2,7%

1.887,58 1.887,58 1.359,06 764,47 275,21 123,84 4.410,15

Ailelerin yakınlarının geleceğine karşı umutlu oluşu 0,100

54,7%

20,5%

10.332,00

10.332,00

7.439,04 4.184,46 1.506,41 677,88 24.139,79

Ailelerin kendi geleceğine karşı umutlu olması 0,200

46,2%

8,6%

4.343,36 4.343,36 3.127,22 1.759,06 633,26 284,97 10.147,87

Ailelerin kendilerine daha çok zaman ayırabilmesi 0,400

54,7%

4,4%

2.065,04 2.065,04 1.486,83 836,34 301,08 135,49 4.824,79

Sessizlikte Diyalog Sergisi Aileler Toplam: 43.522,60

34

3.4.2. YatırımınSosyalGetirisi(SocialReturnonInvestment,SROI)

Çalışmanın bu aşamasında, sosyal etki değerlendirme çalışması kapsamında hesaplanan değerlerin özetlenmesi amaçlanmaktadır. SROI değeri, yaratılan değerin TL cinsinden miktarının, yapılan yatırım (TL) miktarına bölünmesi ile bulunur ve böylelikle 1 TL’lik yatırım başına ne kadar sosyal etki yaratıldığı hesaplanmış olur. Özetle, SROI, yaratılan değerin hesaplanan parasal değerinin, yapılan yatırıma olan oranıdır.

Bu çalışma kapsamında, Turkcell Diyalog Müzesi’nin yarattığı sosyal etkinin hesaplanabilmesi için Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergileri ayrı ayrı ele alınmış; ve yürütülen iki değerlendirme çalışmasının ardından Turkcell Diyalog Müzesi’nin toplumda yarattığı sosyal değer hesaplanmıştır. Aşağıda, Karanlıkta Diyalog ve Sessizlikte Diyalog Sergileri’nin SROI değerlerine ve Turkcell Diyalog Müzesi’nin kümülatif SROI değerine yer verilmektedir. Karanlıkta Diyalog Sergisi kapsamında Ağustos 2016 – Ağustos 2017 tarihleri arasındaki 1 yıllık dönemde yaratılan toplam değer 11.780.300 TL iken aynı dönemde sergiye yapılan yatırım ise 1.789.230 TL olmuştur. Söz konusu değerler sonucunda elde edilen Yatırımın Sosyal Getirisi miktarı ise 6,58 olmaktadır. Bir başka deyişle, sergiye yapılan her 1 TL’lik yatırım 6,58 TL’lik sosyal değer yaratmaktadır.

35

Sessizlikte Diyalog Sergisi kapsamında Ağustos 2016 – Ağustos 2017 tarihleri arasındaki 1 yıllık dönemde yaratılan toplam değer 3.732.023 TL iken aynı dönemde sergiye yapılan yatırım ise 2.018.190 TL olmuştur. Söz konusu değerler sonucunda elde edilen Yatırımın Sosyal Getirisi miktarı ise 1,85 olmaktadır. Bir başka deyişle, sergiye yapılan her 1 TL’lik yatırım 1,85 TL’lik sosyal değer yaratmaktadır.

TURKCELLDiyalogMüzesi–YatırımınSosyalGetirisi–KümülatifToplam

TurkcellDiyalogMüzesi’neyapılanher1TL’likyatırımın4,07TLdeğerindesosyalgetirisiolmaktadır.

36

IV. Değerlendirme

Gerçekleştirilen sosyal etki değerlendirmesi çalışması kapsamında elde edilen sonuçlara göre her iki sergide de rehberlerde yaratılan en büyük değişim grubunun “hayata ve geleceğe olumlu bakmada artış” olduğu görülmüştür (sırasıyla %23,3 ve %26). Bu değişim grubunu “rehberlerin kendileri ve kendi özellikleri hakkında farkındalık artışı” ve “destekleyici ilişkiler kurmada artış” takip etmiştir. Turkcell diyalog müzesi rehberlerin hayata ve geleceğe daha umutla bakıyor oluşu müzenin çok değerli bir kazanımıdır. Ölçütler teker teker ele alındığında ise rehberlerin dile getirdiği en büyük değişim kalemleri arasında “tanımadığı insanlarla rahatlıkla iletişim kurma,” “değişen koşullara kolayca adapte olabilme” ve “iş hayatına karşı özgüven ve motivasyon artışı” öne çıkmıştır. Bu kalemlerde gözlenen söz konusu değişimler, rehberlerin mesleki hayatlarında olduğu gibi günlük yaşantılarında da son derece önemli kazanımlar sağlamaktadır. Ziyaretçilerde yaratılan değişime bakıldığında ise her iki sergi ziyaretçilerinde de en yüksek değişim grubu arasında “körlüğe ve sağırlığa karşı algıda olumlu değişim ve empati kurabilme” (sırasıyla %29,35 ve %19,05) yer almıştır. Her bir değişim kaleminde yaratılan etkiye ayrı ayrı bakıldığında ise en büyük değişimin yaratıldığı alan her iki sergide de “ziyaretçilerin kör/sağır bireylerin yerine kendilerini koyabilmesi” alanında olmuştur. Toplumda engelli bireylere karşı farkındalığın artması ve iletişim ve empati yoluyla engellerin ortadan kalkacağını savunan müzenin ziyaretçilerinde yarattığı en büyük değişimin de bu alanda olması son derece önemlidir; ve müzenin bu anlamda hedefine uygun hareket ettiğinin de önemli bir göstergesidir.

37

Ailelerde yaratılan değişim gruplarına bakıldığında ise en çok değişim yaratılan alanın her iki sergide de “ailelerin oğulları/kızlarının geleceğine karşı daha umutlu olması” şeklinde olduğu görülmüştür. Bu değişim grubunu “ailelerin kendi geleceklerine karşı daha umutlu olması” takip etmiştir. Dolayısıyla, müze sayesinde rehber yakınlarının da geleceğe daha umutla baktığı sonucu ortaya çıkmakta ve bu da müzenin yarattığı çarpan etki anlamında önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Söz konusu değişimlerin, SROI yöntemi kullanılarak parasal değere dönüştürülmesinin ardından Ağustos 2016 – Ağustos 2017 döneminde yaratılan toplam değerin müze genelinde 15.512.323 TL olduğu görülmüştür. Müzeye aynı dönemde yapılan yatırım ise (ayni ve nakdi yatırımların parasal karşılığının hesaplanması ile elde edilen değer) 3.807.420 TL olmuştur. Bu doğrultuda, müzeye yapılan her 1 TL’lik yatırım için 4,07 TL değerinde sosyal değer elde edildiği ortaya çıkmaktadır. SROI oranları özellikle yürütücü kuruluşların ve sponsorların, gerçekleştirdikleri proje ya da programın paydaşları ile iletişim kurabilmesi açısından son derece önemlidir. Yürütülen bir programda yaratılan değişimi, yapılan etkinlikler üzerinden anlatabilmek yerine, projede yaratılan değişimi, paydaşların gözünden aktarmak ve bu değişime yönelik hesaplanmış olan SROI değeri üzerinden açıklamak hem daha kolay hem de daha etkili olmaktadır. Buna ek olarak bu çalışma, Turkcell Diyalog Müzesi yetkililerine hangi alanlarda gelişime ihtiyaç olduğunu anlatabilmekte, ziyaretçilerin, rehberlerin ya da ailelerin Müze hedefleri doğrultusunda arzu edilen değişimlere tanık olup olmadıklarını kontrol etmek açısından önemli olmaktadır. Hangi alanlarda daha çok veriye ve takibe ihtiyaç duyulduğu da yine analiz sonuçlarından anlaşılabilmektedir. Dünya geneline baktığımızda, projelerde elde edilen SROI değerleri birbirinde oldukça farklılık gösterebilirken, projelerin SROI değerlerine göre birbirleri ile karşılaştırılmaları tavsiye edilen bir yöntem olmamaktadır. Bunun yerine projeyi kendi içinde, hedeflenen etkilere ulaşılıp ulaşılmadığını ve gelişimini takip edebilmek ve proje planlamasını istenilen doğrultuda düzenleyebilmek için gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Diğer yandan, SROI değerinin 1:1 oranında oluşu, projeye yatırılan her 1 TL’lik yatırımın 1 TL’lik sosyal değer yarattığı anlamına geldiği düşünüldüğünde, 1:1 üzerinde elde edilen SROI oranlarının projenin başarısına işaret ettiği vurgulanabilir. Literatürdeki SROI çalışmaları incelendiğinde 4,07 değerinin olumlu bir sonuç olduğu söylenebilmektedir. Ayrıca, analizin hem kalitatif hem de kantitatif sonuçları değerlendirildiğinde, yapılan yatırıma karşılık yarattığı değer açısından, Müze’ye yatırım yapılmaya devam edilmesi önemle önerilmektedir.

38

V. Ek-1: Turkcell Sponsorluk ve Bilinirlik Anket Sonuçları Karanlıkta Diyalog Anket Sonuçları

1) Gerçekleştirilen anket çerçevesinde katılımcılara Diyalog müzesinin hangi firma veya firmalar tarafından desteklendiğini bilip bilmedikleri sorulmuştur. Bu soruya toplamda 303 kişi yanıt verirken, soruyu yanıtlayanların %69’u müzenin hangi firma ya da firmalar tarafından desteklendiğini bildiğini belirtmiş; %31’i ise bilmediğini söylemiştir.

2) Anket katılımcılarına yöneltilen bir diğer soru: “Turkcell’in Diyalog Müzesini desteklemesi Turkcell’e karşı olumlu düşünmemi sağlamıştır” ifadesine katılımcıların hangi ölçüde katıldığını anlamak amacı ile yöneltilmiştir. Bu soruya verilen cevapların yüzdelerine aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Şekle göre, anket katılımcılarının %32,2’si bu önermeye kesinlikle katılırken, %13,2’si önermeye katıldığını ve %13,9’u ise önermeye bir miktar katıldığını söylemiştir.

Turkcell’in Diyalog Müzesini desteklemesi Turkcell’e karşı olumlu düşünmemi sağlamıştır ifadesine ne derece katılıyorsunuz?

3) Anket çerçevesinde yöneltilen diğer bir soru şu şekildedir: Turkcell’in engelli bireyler için yaptığı veya desteklediği başka projeleri biliyor musunuz? Cevabınız evet ise, hangileri? Bu soruya toplamda 165 kişi yanıt verirken, soruya cevap verenlerin %84,8’I Turkcell’in engelli bireyler için yaptığı ve desteklediği diğer projeleri bilmediğini belirtmiştir.

13.6%

6.3%

9.5%

11.4%

13.9%

13.2%

32.2%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0%

Kesinliklekatılmıyorum

Katılmıyorum

Birmiktarkatılmıyorum

Nekatılıyorumnekatılmıyorum

Birmiktarkatılıyorum

Katılıyorum

Kesinliklekatılıyorum

39

Soruya “evet” şeklinde yanıt veren %15,2 oranındaki katılımcılardan ise 13’ü bildiği diğer projeler arasında Sessizlikte Diyalog Sergisi’ni, 3 kişi “haber aktar, kitap okuma ve sinemada film betimleme” etkinliklerini, 4 kişi ise Karanlıkta Futbol etkinliğini saymıştır. Katılımcılardan 4 kişi ise henüz başka bir proje bilmediğini ancak araştırmayı çok istediğini belirtmiştir.

4) Anket çerçevesinde sorulan son soru ise şu şekilde olmuştur: Turkcell’in, sosyal sorumluluk projeleri ile engelli bireylerin hayatına katkı sağladığını düşünüyorum ifadesine ne derece katılıyorsunuz? Söz konusu soruya verilen yanıtların yüzdesine aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Anket katılımcılarının %31,7’si bu önermeye kesinlikle katıldığını belirtirken, önermeye katılanların oranı %17,8 ve önermeye bir miktar katılanların oranı da yine %17,8 olmuştur. Önermeye katılmayanlar ve kesinlikle katılmayanların toplamı ise %11,1’dir.

Turkcell’in, sosyal sorumluluk projeleri ile engelli bireylerin hayatına katkı sağladığını düşünüyorum ifadesine ne derece katılıyorsunuz?

Sessizlikte Diyalog Anket Sonuçları

1) Gerçekleştirilen anket çerçevesinde katılımcılara Diyalog müzesinin hangi firma veya firmalar tarafından desteklendiğini bilip bilmedikleri sorulmuştur. Bu soruya toplamda 291 kişi yanıt verirken, soruyu yanıtlayanların %66,7’si müzenin hangi firma ya da firmalar tarafından desteklendiğini bildiğini belirtmiş; %33,3’ü ise bilmediğini söylemiştir.

5.7%

5.4%

9.8%

11.7%

17.8%

17.8%

31.7%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0%

Kesinliklekatılmıyorum

Katılmıyorum

Birmiktarkatılmıyorum

Nekatılıyorumnekatılmıyorum

Birmiktarkatılıyorum

Katılıyorum

Kesinliklekatılıyorum

40

2) Anket katılımcılarına yöneltilen bir diğer soru: “Turkcell’in Diyalog Müzesini desteklemesi Turkcell’e karşı olumlu düşünmemi sağlamıştır” ifadesine katılımcıların hangi ölçüde katıldığını anlamak amacı ile yöneltilmiştir. Bu soruya verilen cevapların yüzdelerine aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Şekle göre, anket katılımcılarının %29,1’i bu önermeye kesinlikle katılırken, %14,5’i önermeye katıldığını ve %18,6’sı ise önermeye bir miktar katıldığını söylemiştir. Turkcell’in Diyalog Müzesini desteklemesi Turkcell’e karşı olumlu düşünmemi sağlamıştır ifadesine ne derece katılıyorsunuz?

3) Anket çerçevesinde yöneltilen diğer bir soru şu şekildedir: Turkcell’in engelli bireyler için yaptığı veya desteklediği başka projeleri biliyor musunuz? Cevabınız evet ise, hangileri? Bu soruya toplamda 175 kişi yanıt verirken, soruya cevap verenlerin %81,1’i Turkcell’in engelli bireyler için yaptığı ve desteklediği diğer projeleri bilmediğini belirtmiştir. Soruya “evet” şeklinde yanıt veren %18,9 oranındaki katılımcılardan ise 19 kişi Karanlıkta Diyalog sergisini bildiğini, 4 kişi “sesli haber, kitap okuma ve sinemada betimleme” etkinliklerinden haberdar olduğunu, 2 kişi “yürüyemeyen bireyler için destekleyici projelerden” haberdar olduğu ve 3 kişi ise “hayal ortağım” projesini bildiğini belirtmiştir.

4) Anket çerçevesinde sorulan son soru ise şu şekilde olmuştur: Turkcell’in, sosyal

sorumluluk projeleri ile engelli bireylerin hayatına katkı sağladığını düşünüyorum ifadesine ne derece katılıyorsunuz? Söz konusu soruya verilen yanıtların yüzdesine aşağıdaki şekilde yer verilmektedir. Anket katılımcılarının %34’ü bu önermeye kesinlikle katıldığını belirtirken, önermeye katılanların oranı %16,7 ve önermeye bir miktar katılanların oranı da yine %17,7 olmuştur. Önermeye katılmayanlar ve kesinlikle katılmayanların toplamı ise %11,2’dir.

10.8%

4.7%

8.8%

13.5%

18.6%

14.5%

29.1%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0%

Kesinliklekatılmıyorum

Katılmıyorum

Birmiktarkatılmıyorum

Nekatılıyorumnedekatılmıyorum

Birmiktarkatılıyorum

Katılıyorum

Kesinliklekatılıyorum

41

Turkcell’in, sosyal sorumluluk projeleri ile engelli bireylerin hayatına katkı sağladığını düşünüyorum ifadesine ne derece katılıyorsunuz?

5.6%

5.6%

6.6%

13.9%

17.7%

16.7%

34.0%

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0% 40.0%

Kesinliklekatılmıyorum

Katılmıyorum

Birmiktarkatılmıyorum

Nekatılıyorumnedekatılmıyorum

Birmiktarkatılıyorum

Katılıyorum

Kesinliklekatılıyorum