skripta prometnice 1

ZAVOD ZA ŠUMARSKE TEHNIKE I TEHNOLOGIJE

NASTAVNI PREDMET:Šumske prometnice

NASTAVNA CJELINA 1:

Šumske prometnice – uvod

Izv. prof. dr. sc. Tibor Pentek

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 2

SADRŽAJ:

• Općenito o nastavnom predmetu Šumske prometnice.

• Šumske prometnice – povijesni pregled.

• Uloga šumskih prometnica pri gospodarenju šumama.

• Primarne šumske prometnice.

• Sekundarne šumske prometnice.

• Podjela šumskih prometnica u Hrvatskoj (različiti kriteriji razdiobe).

• Podjela šumskih prometnica u Svijetu.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Akad. god. 2009/2010

Nastavni predmet: Šumske prometnice – obavezni predmet (3. godina,VI semestar, preddiplomski studij Šumarstvo) – 5 ECTS.

Zadatak nastavnog predmeta:• Prijenos temeljnih znanja o problematici šumskih prometnica,

njihovoj ulozi u šumskom ekosustavu, razredbi, postupcimaplaniranja, projektiranja, izgradnje i održavanja kao osnove zakasnije nastavne predmete u svezi predmetne problematike.

• Studenti putem predavanja, vježbi i terenske nastave dobivajuspecifična znanja primjenjiva u praksi ukoliko su se opredijelili zapreddiplomski studij.

NASTAVNI PLAN I POGRAM PREDDIPLOMSKOG STUDIJA ŠUMARSTVO - 3. god

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 4

Šifra ECTS Zimski semestar Ljetni semestar

Uzgajanje šuma 1 ŠP5001 7,0 3 + 2 + 5 -

Osnove uređivanja šuma ŠP5002 7,0 2 + 2 + 2 -

Pridobivanje drva 1 ŠP5003 7,0 2 + 2 + 4 -

Osnove mehanizacije šumarstva ŠP5004 5,0 2 + 2 + 2 -

Zaštita prirode i okoliša ŠP5005 4,0 2 + 1 + 0 -

Šumske prometnice ŠP6001 5,0 - 2 + 2 + 4

Osnove organizacije u šumarstvu ŠP6002 5,0 - 2 + 2 + 3

Sigurnost pri šumskom radu ŠP6003 3,0 - 2 + 1 + 1

Šumarska fitopatologija ŠP6004 5,0 - 2 + 2 + 2

Osnove zaštite šuma ŠP6005 3,0 - 1 + 1 + 0

Slobodni izborni predmet 1,0 - 1 + 0 + 0

Završni rad 6,0 - -

Načini lovljenja divljači (izborni) ŠP6006 1,0 - 1 + 0 + 0

Ukrasna dendroflora (izborni) ŠP5006 1,0 - 1 + 0 + 0

PREDAVANJA + VJEŽBE + TERENSKA


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

OBLIK NASTAVESATI/TJEDNO

DANA/SEMESTARUKUPNO

PREDAVANJA 15 x 2 sata 30 sati

VJEŽBE 15 x 2 sata 30 sati

TERENSKA NASTAVA4 dana stacionarne mjerneterenske nastave na NPŠO-imaŠF

4 dana

Satnica nastavnog predmeta:


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 6

Izvođači nastave:

• Izv. prof. dr. sc. Tibor Pentek

• Izv. prof. dr. sc. Dragutin Pičman

• Gost predavač: Izv. prof. dr. sc. Igor Potočnik (Sveučilište u Ljubljani)

• Gost predavač: Izv. prof. dr. sc. Karl Stampfer (Sveučilište BOKU – Beč)

• Kruno Lepoglavec, dipl. inž. šum.

• Hrvoje Nevečerel, dipl. inž. šum.

• Ivica Papa, dipl. inž. šum.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

PREDAVANJA


Izv. prof. dr. sc. Dragutin Pičman

Gost predavač: Izv. prof. dr. sc. Igor Potočnik (Sveučilište u Ljubljani)

Gost predavač: Izv. prof. dr. sc Karl Stampfer (Sveučilište BOKU – Beč)

VJEŽBE

Kruno Lepoglavec, dipl. inž. šum.

Hrvoje Nevečerel, dipl. inž. šum.

Ivica Papa, dipl. inž. šum.

TERENSKA NASTAVA


Izv. prof. dr. sc. Dragutin Pičman

Kruno Lepoglavec, dipl. inž. šum.

Hrvoje Nevečerel, dipl. inž. šum.

Ivica Papa, dipl. inž. šum.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 8

1. Šumske prometnice – uvod, značenje šumskih prometnica zacjelokupno gospodarenje šumama, razredbe i definicije šumskihprometnica. (2 sata)

2. Tehničke značajke primarnih i sekundarnih šumskih prometnica (uHrvatskoj i u svijetu). Faze uspostavljanja optimalne mrežešumskih prometnica (planiranje, projektiranje, izgradnja snadzorom i održavanje). (2 sata)

3. Planiranje šumskih prometnica. Nulta linija. Klasična otvorenostšuma. Relativna otvorenost šuma. Srednja udaljenost privlačenjadrva. Faktori korekcije. Optimalna otvorenost. (2 sata)

4. Primarno otvaranje šuma (različiti sustavi otvaranja). Sekundarnootvaranje šuma (različiti sustavi otvaranja). Studije primarnog isekundarnog otvaranja šuma. Položajno (horizontalno) i visinsko(vertikalno) razvijanje trase šumskih cesta. (2 sata)

Predavanja

NASTAVNI PLAN I PROGRAM

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

5. Projektiranje šumskih cesta. Prikupljanje općih podataka.Trasiranje šumskih cesta – metode i postupci. Izrada projektašumskih cesta – metode i postupci. Osnovne vrste projekata satemeljnim sastavnicama. (2 sata)

6. Konstruktivni elementi šumske ceste. Položajni nacrt. Detaljanpoložajni nacrt. Proširenje kolnika u krivinama. Zaokretnice(serpentine). (2 sata)

7. Nacrt (uzdužni presjek) šumske ceste (pisani i crtani).Nezaobljena niveleta. Zaobljena niveleta. Nagibi nivelete.Vertikalne krivine. (2 sata)

8. Poprečni presjeci šumske ceste. Poprečni nagib kolnika. Nasip.Usjek. Zasjek. Galerija. Okretaljka. Mimoilaznica. (2 sata)

9. Objekti za osiguranje i zaštitu donjeg ustroja. Objekti površinske ipodzemne odvodnje. (2 sata)

10.Osnovne metode iskolčavanja horizontalnih kružnih lukova.Metode iskolčavanja detaljnih točaka kružnih lukova. (2 sata)

Predavanja


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 10

11.Donji ustroj šumskih cesta. Klasifikacija tla. Predmjer zemljanihradova. Izračun površine poprečnih presjeka. Izračun kubaturezemljanih radova. Raspored zemljanih masa. (2 sata)

12.Izgradnja donjeg ustroja. Pripremni radovi za izgradnju donjegustroja. Projektiranje (izbor nagiba) i izgradnja pokosa nasipa iusjeka. Izgradnja usjeka i zasjeka. Izgradnja nasipa. (2 sata)

13.Tehnologija radova u stijeni (eksplozivi i bageri opremljenihidrauličnim čekićem). Stabilizacija tla. (2 sata)

14.Gornji ustroj šumskih cesta. Prometno opterećenje. Metodedimenzioniranja kolničkih konstrukcija. Vrste kolničkihkonstrukcija. (2 sata)

15.Oštećenja na šumskim cestama. Oštećenja i održavanje donjegustroja. Biološko-tehnička zaštita i osiguranje pokosa. Oštećenja iodržavanje gornjeg ustroja. Strojevi za izgradnju, održavanje ipopravak šumskih prometnica. (2 sata)

Predavanja


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Terenska nastava

Terenska izmjera i prikupljanje podataka potrebnih za izraduglavnog/izvedbenog projekta ŠC-e (4 dana):

• Projektiranje nulte linije.

• Uklapanje osovinskog (operativnog) poligona trase šumske ceste uodabranu nultu liniju.

• Iskolčenje horizontalnih kružnih lukova (glavnih i detaljnih točaka kružnihlukova).

• Iskolčenje međutočaka i detaljnih točaka.

• Nivelacija profila.

• Stacioniranje profila.

• Izmjera poprečnih presjeka.

• Utvrđivanje građevinskih kategorija materijala.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 12

Terenska izmjera i prikupljanje podataka potrebitih za izraduglavnog/izvedbenog projekta ŠC-e (4 dana):

• Definiranje položaja cestovnih objekata (propust, procjednica,preljevnica, odvodni jarak, mimoilaznica, potporni zid, obložni zid,okretaljka itd.).

• Prikupljanje ostalih podataka o trasi šumske ceste, terenu i sastojini.

• Snimanje trase šumske ceste GPS-om (poradi izrade položajnognacrta i utvrđivanja realnog koordinatnog sustava).

• Konačna obilježba i fiksiranje profila.

Terenska nastava


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Pentek, T., 2009: Šumske prometnice (pptx predavanja 1-15),Šumarski fakultet Sveučilišta u Zagrebu.

• Pičman, D., 2007: Šumske prometnice (sveučilišni udžbenik),Šumarski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, s. 1-460, odabrana poglavlja.

• Šikić, D. i dr., 1989: Tehnički uvjeti za gospodarske ceste, Znanstvenisavjet za promet JAZU, Zagreb, s. 1-40, odabrana poglavlja.

Obvezna literatura:


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 14

Dopunska literatura:

• Dobre, A., 1994: Gozdne prometnice (skripta), Univerza v Ljubljani,Biotehniška fakulteta, s. 1-71.

• Dvorščák, P., Hríb, M. 1994: Lesné cesty (Návody na cvičenia), Tehnickáuniverzita vo Zvolen, p. 1-128.

• Jeličić, V., 1983: Šumske ceste i putevi, SIZ odgoja i usmjerenogobrazovanja šumarstva i drvne industrije SRH, Zagreb, Palmotićeva 17a, s.1-193.

• Jurik, L. i drugi 1984: Lesni cesty, Priroda, Bratislava, p. 1-245.

• Trzesniowski, A., 1988: Forstliches bauingenieurwesen, Universität fürBodenkultur, p. 1-216.

• Znanstveni i stručni radovi o predmetnoj problematici domaćih i stranihautora objavljeni u časopisima i zbornicima savjetovanja (dostupni kodnastavnika).


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Obveze studenata:

REDOVITO POHAĐANJE PREDAVANJA UZ

AKTIVNO SUDJELOVANJE

NAJMANJE 60 % PRISUTNOSTI NA

PREDAVANJIMA ILI 18 SATI

REDOVITO POHAĐANJE VJEŽBI UZ AKTIVNO

SUDJELOVANJE

NAJMANJE 85 % PRISUTNOSTI NA

VJEŽBAMA ILI 26 SATI

ODRAĐIVANJE KOMPLETNE TERENSKE

NASTAVE100 % PRISUTNOSTI NA TERENSKOJ NASTAVI

NA VRIJEME PREDANE KOMPLETNE, TOČNE I UREDNE VJEŽBE

STJECANJE POTPISA IZ VJEŽBI, PREDAVANJA I TERENSKE NASTAVE

POLOŽEN KOLOKVIJ IZ VJEŽBI *

POLOŽEN PISMENI I USMENI DIO ISPITA ILI POLOŽEN ISPIT PUTEM 4 KOLOKVIJA


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 16

ISPIT

Cjelokupni ispit• Polaganje kolokvija iz

vježbi.• Pismeni dio ispita.• Usmeni dio ispita.

Putem 4 kolokvija• 3 kolokvija iz nastavnog

gradiva odslušanog tijekom semestra (pismeni + usmeni).

• 1 kolokvij iz vježbi.

1. kolokvij nakon 5 -og predavanja i terena - 2 roka

2. kolokvij nakon 10 -og predavanja - 2 roka

3. kolokvij iz vježbi nakon završetka nastave - 2 roka

4. kolokvij nakon položenog kolokvija iz vježbi - 2 roka

Sukladno prihvaćenom planu održavanja ispita, a točnovrijeme i mjesto oglašava se najmanje tri dana prijeispitnog roka.

POLAGANJE ISPITA

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• sastoji se od 3 do 5 pitanja uz odgovaranje pismenim ili usmenimputem,

• kolokvij nije potrebno prijaviti niti se za isti upisati,

• na kolokvij treba ponijeti pribor za pisanje i crtanje, te kalkulator,

• kolokvij iz vježbi polaže se prije cjelokupnog ispita za studente kojise ne odluče na polaganje kolegija preko kolokvija tijekomsemestra,

• studenti koji se odluče na polaganje ispita preko 4 kolokvija, polažukolokvij iz vježbi na kraju odslušanog semestra u obliku 3. kolokvija,te nakon toga pristupaju zadnjem (4.) kolokviju iz predavanja.

Kolokvij iz vježbi:

POLAGANJE ISPITA

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 18

Konzultacije:

• demonstratori iz nastavnog predmeta Šumske prometnice,

• završni radovi iz nastavnog predmeta Šumske prometnice.

Ostalo:

• svakog radnog dana od 10:00 do 12:00 sati (osim uterminima nastave, službenog putovanja ili zauzetostiprofesora i asistenata).

POLAGANJE ISPITA

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Najstarije prometnice (putovi) kroz povijest imale suslijedeće vrste kolnika:

• taraci (izgrađene od kamenih ploča),

• kaldrme (kamen vezan pijeskom i mortom),

• drvene talpe (drveni kolnici od hrastovih oblica).

Povijest gradnje cesta možemo pratiti od Babilonaca(prije 5000 godina) preko Egipćana, Feničana,Asiraca, Etruščana i drugih.

Prve ceste sa kolničkom konstrukcijom gradili sunajuspješniji graditelji cesta Rimljani (izgradili suviše od 90000 km različitih vrsta cesta).

Iz rimskog doba datira i prva podjela prometnicatemeljena na prometnoj važnosti:

• via publicae – javni državni putovi,

• via privatae – privatni i poljski putovi,

• iter – pješačke staze.

POVIJESNI PREGLED IZGRADNJE CESTA

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 20

Na prijelazu iz 17 u 18 stoljeće javljaju se, u Francuskoj pri gradnji tzv.kraljevskih cesta (spajale su provinciju s većim gradovima), počeciizgradnje cesta sličnih današnjim sa slijedećim značajkama:

• kolnik je izgrađen od zemlje i izdignut iznad temeljnog tla prosječno1,50 m,

• na vlažnim i slabo nosivim mjestima u zemlju se dodavao šljunak ikamen tučenac,

• planum kolnika ukošen je u obliku krova,

• uz kolnik se izvode dva odvodna jarka radi osiguranja odvodnje.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Od 1700 godine grade se usavršeni tzv. taracni kolnici. Tarac seizvodio tako da se na očišćeni planum donjeg ustroja nasipao slojpijeska visine 20 do 25 cm. Na sloj pijeska slagale su se manje ili višepravilne kamene kocke sa stranicama 18 – 20 cm koje su se zatimnabijale različitim ručnim nabijačima.

• Za vrijeme Ljudevita XV. grade se vrlo široke ceste, obilno nasipane, s10 m širokim kamenim taracnim kolnikom što je predstavljalo vrloskupu izgradnju.

• Krajem 18. stoljeća istovremeno se grade modernije i jeftinijeprometnice u Austriji, Francuskoj i Engleskoj. Pionir nove ere uizgradnji javnih cesta u Francuskoj bio je Piere Jerôme Trèsaguet.Ceste se grade s usponima do 5 %, a širina planuma iznosi od 5,2 do12 m, ovisno o važnosti prometa.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 22

• U vrijeme Karla VI. u Austro-Ugarskoj segradi puno carskih cesta velikih duljina.Zahvaljujući kvaliteti gradnje neke su opstalei do današnjih dana npr. Karolinska cesta

(Karlovac-Rijeka).

• Josip II. gradi važne državne ceste, a kodnas su najpoznatije Jozefinska cesta

(Karlovac-Kapela-Senj; Gospić-Oštarije-Karlobag) i Lujzinska cesta (Karlovac-Rijeka).

• U Engleskoj se u isto doba pojavljuju poznatigraditelji cesta Thomas Telford i John LondonMacAdam, po čijim su imenima neke vrstekamenih kolnika dobile ime.

• Daljnjim razvojem tehnologije građenja, aposebno razvojem kemijske industrije iindustrije strojeva, pojavljuju se novimaterijali (ugljikovodični materijali: katran,bitumen i asfalt) koji danas imajuprevladavajuću primjenu u gradnji modernihjavnih prometnica.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Šumske se ceste grade po principima koji vrijede za javne ceste uzrazumljiva ograničenja koja se, zbog karaktera šumskog prometa,odnose na tehničke značajke odnosno elemente trase u nacrtu, tlocrtu ipoprečnom presjeku.

• Zbog malog prometnog opterećenja smanjivali su se pojedini slojevikolničke konstrukcije. Sporedne su se šumske ceste gradile s kolnikomod oblica (talpe) koje su se polagale na sloj šljunka isplaniran uprethodno iskopani jarak.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 24

• Šumske prometnice predstavljaju neophodnu infrastrukturu pri današnjemintenzivnom, integralnom, racionalnom, ekološki osvještenom, te naprincipima potrajnosti prihoda, bioraznolikosti vrsta i prirodnosti šumazasnovanom gospodarenju šuma.

• Ukupna količina šumskih prometnica, njihov razmještaj u prostoru kao injihove propisane tehničke značajke, moraju biti dostatne za štokvalitetnije upravljanje šumištem uz što manja početna i naknadnafinancijska ulaganja.

• Dobro položena i pravilno raspoređena mreža šumskih prometnicaomogućuje izvođenje svih zadataka predviđenih gospodarskom osnovomna određenom šumskom području, uz minimalne troškove i uzmaksimalan učinak.

Nužnost šumske prometne infrastrukture

ŠUMSKE PROMETNICE –OPĆENITO

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Dobro položena mreža šumskih prometnica, na koncu daje puno višekoristi za čovjeka, šumu i šumarstvo, nego li što prouzrokuje štete.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 26

Glavne uloge mreže šumskih prometnica:

Pristup šumi (za šumare i ostale npr. policiju, vojsku, vatrogasce,medicinsko osoblje, privatne šumovlasnike, turiste i dr.).

Prijevoz strojeva, opreme i stvari (potrebnih za sve šumskeposlove sukladno planu gospodarenja).

Prijevoz šumskih proizvoda. Ostale uloge.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Šumska prometna infrastruktura se prema vrsti šumskihprometnica dijeli na primarnu, sekundarnu i posebnu budućirazlikujemo primarne šumske prometnice – šumske ceste,sekundarne šumske prometnice – traktorske putove, traktorskevlake i žične linije te posebne (specijalne) šumske prometnice.

• Šumske su prometnice građevinski objekti po kojima se odvijapromet. S obzirom na namjenu, položaj u sastojini, tehničkasvojstva i sl. postoje razne definicije i podjele prema različitimkriterijima.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 28

• U primarne šumske prometnice ubrajamo šumske ceste (ŠC).To su trajni građevinski objekti koji omogućavaju stalan prometmotornim vozilima radi izvršenja zadataka predviđenihgospodarskom osnovom (prijevoz drveta, lov, zaštita šuma,uzgoj, njega). Izgrađene su od donjeg i gornjeg stroja sa svimtehničkim obilježjima ceste, te šumi trajno oduzimaju plodno tlo(za širinu planuma, odnosno tijela ceste). drva forvarderima.

PRIMARNE ŠUMSKE PROMETNICE


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• U sekundarne šumske prometnice ubrajamo traktorske putove(TP), traktorske vlake (TV) i žične linije. Sekundarne šumskeprometnice su građevinski objekti koji povremeno služe zaizvršenje zadataka predviđenih gospodarskom osnovom.Prvenstveno su namijenjene za traktorsku vuču, izvoženje drvaforvarderima i iznošenje drva šumskim žičarama.

SEKUNDARNE ŠUMSKE PROMETNICE


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 30

PRIMARNE ŠUMSKE PROMETNICE – šumske ceste

Cijevni propust

Šumska cesta u bukovoj šumi

Šumska protupožarna cesta na otoku Rabu

Šumska protupožarna cesta na kršu


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

PRIMARNE ŠUMSKE PROMETNICE – šumske ceste

Drveni most (na betonskim potpornjima)

Šumska cesta u prebornoj šumi


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 32

Traktorski putovi su građevinski objekti kod kojih su prisutnizemljani radovi, znači sastoje se samo od donjeg stroja.



___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Traktorske vlake su privremeni građevinski objekti koje dobijemopresijecanjem kroz šumu i uzastopnim prolaskom traktora istim tragom.Nakon što izvrše svoju funkciju, šuma ih ponovno preuzme.



___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 34

ŠUMSKE PROMETNICE –OPĆENITOPodjela šumskih prometnica u Hrvatskoj

Mrežu gospodarskih cesta u šumarstvu prema Tehničkim

uvjetima za gospodarske ceste (1989) dijelimo:

prema značenju,

prema prometnom opterećenju,

s obzirom na konfiguraciju terena,

prema veličini i učestalosti transporta drvne mase.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

• Spojne ceste• Glavne šumske ceste• Sporedne šumske ceste• Prilazne šumske ceste

Prema značenju

• Ceste sa srednje teškim prometnim opterećenjem (500–2500)• Ceste s lakim prometnim opterećenjem (100-500)• Ceste s neznatnim prometnim opterećenjem (ispod 100)

Prema prometnom opterećenju (brutto tona / dan)

• Šumske ceste 1. reda• Šumske ceste 2. reda• Šumske ceste 3. reda

Prema veličini i učestalosti transporta drvne mase

• Ravničarske ceste• Prigorsko-brdske ceste• Planinske ceste

S obzirom na konfiguraciju terena

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 37

Podjela šumskih prometnica u Svijetu

Klasifikacija šumskih prometnica prema FAO-u (1976):

• transportne ceste:

• primarne ili glavne,

• sekundarne ili sporedne,

• pristupne ceste,

• traktorski putovi.


___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

U Njemačkoj prema Dietzu, Loffleru i Kniggeu (1984), šumske prometnicese dijele na pet razreda temeljem broja voznih trakova, širine kolnika,dozvoljenog opterećenja, minimalnog radijusa horizontalnih krivina idozvoljenog uzdužnog nagiba:

• glavne šumske ceste (1. razred),

• primarne šumske ceste (2. razred),

• sekundarne šumske ceste (3. razred),

• traktorski putovi (4. razred),

• traktorske vlake (5. razred).

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 39

U Austriji Trzesniowski (1988) dijeli šumskeprometnice prema standardu gradnje na:

• glavne šumske ceste,

• sporedne šumske ceste,

• uređene šumske putove,

• glavne i sporedne šumske vlake.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

U Sloveniji Potočnik (1996) razvrstava šumske ceste u tri kategorije,na temelju njihove višestruke uporabe. To su:

1. prva kategorija, s oznakom G I/1, u koju spadaju šumske ceste sdominantnom javnom uporabom i ne šumskim prometom, koje vodeka selima, farmama, planinskim kućama i turističkim objektima;

2. druga kategorija, s oznakom G I/2, u koju se ubrajaju šumskeceste s relativno visokom javnom uporabom (sportaši, rekreativci,vojska, policija, seljaci, izletnici ...), ali ta javna uporaba nijenaglašena kao u prvoj kategoriji;

3. treća kategorija, u koju spadaju šumske ceste namijenjenegospodarenju šumskim ekosustavom, koje su najbrojnije, te sedijele u dvije podskupine:

� G II - glavne izvozne ceste, dnevni broj vozila na spojušumske ceste i javne prometnice veći je od 12,

� G III - sporedne šumske ceste, dnevni broj vozila na spojušumske ceste i javne prometnice manji je od 12.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 41

Po preporukama FAO-a (1998), unutar mreže šumskihprometnica moguće je provesti razdiobu prema:

• prostornom razmještaju i konfiguraciji terena,

• konstrukciji i načinu gradnje,

• najčešćoj uporabi.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Prostorni razmještaj i

konfiguracija terena

Glavne dolinske šumske ceste

Sekundarne (sporedne) dolinske šumske ceste

Strme (brdske) šumske ceste

Spojne (sporedne) šumske ceste

Planinske grebenske (etažne) šumske ceste

Konstrukcija i način gradnje

Zemljane ceste (izrađene iz matičnog materijala)

Mehanički stabilizirane šumske ceste

Kemijski stabilizirane šumske ceste

Asfaltirane šumske ceste

Najčešća uporaba

Kamionske šumske ceste

Traktorske šumske ceste

Šumske ceste koje otvaraju određeno područje

Pristupne šumske ceste

Višefunkcionalne šumske ceste

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Slide 43

Uz navedenu razdiobu šumskih prometnica, prema istom izvoru (FAO,1998), provedena je i podjela šumskih prometnica na strmim terenima i tona:

• pristupne šumske ceste,

• glavne šumske ceste,

• sekundarne (sporedne), spojne šumske ceste,

• šumske ceste za privlačenje drva (traktorski putovi i traktorske vlake).

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

skripta prometnice 1

Documents