shpimet minerare

8/16/2019 Shpimet Minerare

1/41

I


2/41

Per perga titjen e kollonave dhe te permendoceve blloku i mermerit _

perpunohe t vazhdirnis ht me makina te fuqishme te prerjes dhe e t o d me

dare

.

·

Blloku., ne varesi nga shka lla .e perpunimit parap;rak ne kariera.

round

te perdoret dre jtpersedrejti i pagdhendur

ose

duke e sharruar.

Devijimi i an

ev

e nga kendi i

drejt

e duhet te arrije jo

me

shume

se

too

per blloqe

me

forme katerkende

sh

i.

1

Blloku zakonis ht synohet qe te marri forme

paral

elpipedi me zhven

dos je maksima le jo me shume se 2 em ne lm.

1

B lloqet e mermerit duhet te pl

otesojne

edhe

dis

a kushte te t jera . '

a) T e jene te pergatitura nga mer:meri qe nuk

duhet

te kete muhdesi

ajrimi te mevons hme. '

b)

Te

mos perrnbajne ne brendes i shkembin j te bute os e te shkrifet,

te e ilet

mund

te shkaktojne skarcitete gj

ate

prerjes se tyre dhe gjate perpuni

.mit te metej s

hem te

pllakave. '

Nderthurjet damarore. te

min

era l

eve

( kuarc ite.,

si li

kate ) ne bren

desi

te

shkembinjve

te

forte lejohen ve teP' kur

ato

jane bashkudhetare te ketyre

shkembinjve dhe gjate shfrytezirnit nuk mund te

rn

e njanohen.

1

e

Nuk duhet te kene ne

si

pe

rf

aqen e tyre c arje te qarta e te drejta

os

e

c

arje jo te dre jta.

1

d

Prerja

( drejtimi i sharrimit) te jete e rregullt, farje e shtrember e

bllokut

si

rregull

nuk

le johe t; ne r

astet

kur

c

arjet

ndodhe n

ne

m

as

iv a to nuk

rnund te; menjanohen .

Pennasat minimale te blloqeve jane . 0,5 x 0,4 x { ,3 m. ·

Permasat maksimale te blloqeve jane : 2x 1 6 x L5 m«

Blloqet

mund

te nxirren edhe me pe

rm

asa me te medha sipas kerkesa

ve

spe

c iale per konsum dhe

mund

es is

e

se

trans

poflilmi

t.

1

Perhapje kane fabrikat e s harrimit sharra qe kryen prerjen e blloqeve

te rne rmerit deri 6 m3

.

·

2

·

erdorim i i m reve

r m r i

perdoret ne

nd

e

rti

m per v

es

hj

e,

per

shkalle,per

parvaze dri

taresh, per kalona, per s htrim dyshemej

e,

per perga

tit

jen e tarraeave dhc ne


3/41

l


4/41

merit nga kariera, nga poz.icioni i horiz.ontit .te shfrytez.imit dhe vendosja

e pikave

te

shkarkimit te bllokut te mermerit ne s i p e r f a < f e ~ ·

Sistemi

i

transportit varet

nga format kryesoce.,

relievi

i vendit, the

llesia

makSimale

e

shfrytez.iinit,

lloji

i

transportit te

brendshem te karieres

dhe

'Permasat

e

bllokut,

te

cilat v e ~ o s e n

ne fund

te

fundi

nga

llogaritjet

tekniko-ekonomike.

1

Z bulimi i vendburimit

te

mermereve

duhet

te

kryhet

me

anen. e shpim

-rrezimit deri ne

ate

thellesi ku

efektii

lendes rplasese nuk ndihet

ne

bllo

qet

e mermerlt

sepse

mund

te

shkaktojne

c;

arje

suplementare.

1

Zbulimi i metejshem duhet te shoqerohet

me

perdorimin e prerjes

me

litar

preres

duke

perdorur

ngarkesa

te vogla eksploz.ive per shkaterrimin

e

masivit

. '

Sipas

poz.icionit

te

vendburimit nelidhje

me

siperfaqen., vendburimet

e rr.ermereve ndahen

ne

dy

tipa.

1

Ne tipin

e

pa.re futen vendburimet

qe

vendosen ne siperfaqen

e

tokes.

Ne tipin(e dyte furten vendburimet qe

shtrihen

ne

thellesi.

'

Ne p e r g j ~ t h e s i vendburimet

e

mermereve futen ne tipin

e

pare dhe nje

pjese e vogel

ne tipin e

dyte. ' ·

P ~ r hapjen

e

vendburiMeve te mermereve perdaren keto metoda kryeso-

re:

1-

Hap

r

ja

me

transhe

te pjerret ne qender 'dhe nekrahet. ·

2-

Hapja

me transhe

shume te pjerret

dhe speciale.

3-Hapja pa

transhe.

4 -Hapja e vendburimit me punime nent.Okesore.

Mund

te perdoren edhe metoda

te

kombinuara me transhe te pjerret

e

shume te

pjerret

dhe

pa

transhe.

'

Zgjedhja

e metodave

te hapjes

z.akonisht kryhet

me

llogaritje

t ~ k n i -

ko-ekonomike. ·

F aktoret baz.e

qe

ndikojne ne z.gjedhjen e rvarianteve

te hapjes

te

vendburimeve

jane:

1- ~ o b u l e s a e

mad

he dhe relievi

i vend

it.

2-

Kendi i

renies

dhe

shtriija e vendburimit·


5/41

Detyra kryes ore e punimeve te nXjerrjes qendron ne nxjerrjen maksi

, male te blloqeve monoli

te

ne permasa dhe forma qe vendo

se

n ne pershtatje

· rr,e karakterin e vendburimit dhe kerkesat e perdorimit.

Oe bllc:>qet

tc

nxiirP.n

me

permas :lt dhe format e siperpermendura duhet

qe ne vendburim

te

kryhen studime:jo vetem ne drejtim

te

cilesise se

gelqerorit

1 ·

persa i p

erket masivitetit

rezistences ne shtypje porozitetit

for

tes:se pe

s hes vellimore por edhe ne drej tim te c arshmerise

dhe

trashesise se gelqe

~ m i t ndem1jet rrafsheve te

shtresezimit

I

Lidhurome ~ r s h m e r i n duhet te merten te dhena persa i perket drej-

timit te c arjeve. sistemit te c arjeve qe mbizoterojne ne vendburim largesi

se ndermje t

c

arjeve

materialit

c

imentues ne

c

arje etj ·

Dre jtimi dbe inte

nsiteti

i c arjeve merren neperrnjet deshifrimit te tren

tdafilit te c arjeve.

1

Teknika e nxjerrjes

se

blloqeve te mermerit karakterizohet nga perdo-

rimi i s hpimit, i punimeve

rr.e

kupja pyka1 i litarit preres s i dhe i makin ave

spec

iale fig.

• 62 4

. 5·

Metodat

ndarje s se blloq eve me

dor

Metodat e

ndarjes

se blloqeve

me

ndihmen e kazmes., te qyly

ku

t,

te

q

ysqi

se

jane perdorur shume kohe me pare. •

.

. , ·


6/41


7/41

Fig l6J Nx jerrja e blloqeve te mermereveme

men Jen

mebjra.

6 Ndarja e blloqeve me ndihmen e shpimit

mekanik dhe

pe

rdorimi p.yka ve

Kjo metode qendron ne shpimin ebira ve

afer njera

tjetres

dhe

pjesa

qem be tee si pe.:de ndarese keputet duke perooru r pykat.

Per

ndarjen e blloqeve

nga

masi vi duhet

te

kryhen shpime

vertikale

honzontale dhe te pjerreti :

Fendesi

ka qe te percaktohet drejt vija e prerjes

se bllokut ne baze te drejti mit te ~ a r j e v e si dhe ktyerja e shpimeve paralele

s

ipa

s drejtimit

te

caktuar. ·

Kryer:ja e shpimit mund te behet:

1- e

~ e k i r shpues

te

dores


8/41

mennereve me


9/41

0

: ·.

... .

\

.

...

Fig, l6 .4, Shpimi i birave

me ~ e k i r ;

te

montuar

ne

kolone

·

o r i ~ o n

ta

e

.

OJ

b

Fig

165

Ndertimi

i

pykave

a) te

thjeshta

b te per

bera

,


10/41


11/41

prerjes se

bllokut qe tlo te price(.

Ne ta'St sene kariera kashume fille elikoidale ne funksionim te

nje

- -

kohshem dhe

jo s

hume

-

larg

njeti-tjetrit acehere perdoren impiante

te

cencrali

zuar.a

te perzi

·erjes

automatike

me transportimin e

mases

abrazive:nepermjet

tuba

ve

plastike.

Fig 66

Rrahja

e pykave me

c; ekic; e

te

rende

t

dores

Ne rasttin e

prerjes per gjatesi

mbi 16-18 m

keshillohet

perdorimi i

nje

ushqimi

tjeterte mases abrazive.

'Gati

ne

gjyc

smen

e

distances

duhet

te


12/41

fillin e

likoioal

dhe qe mbetet

e vendosur

midis fillit dhe

sh

kembit.

Prania

e

kokrrizave shume te

holla te

dermuara gjace

punes

se eyre

~ I shume :kapacitetin e m s e ~ abrazive

.

I

... ;

Fig l57

.-

Skema e ·impiantit

te

prerjes se

blloqeve

te

mermerit me per orimin e lillit elikoidal

Pervoja

parciale

ose totale e

perdorimit te karburund silicic ka dhe

ne rezultatet

e meposhcme :

Tabela Nr.l8

r a k i o n e g ~ r P ~ r q i ~ d j e

p o k o e f r c l e n c i

_

e ~

e s

i

abraz

i •

nulome

trike

nderua r e frak-

abrazi

vicetit vitetit


13/41

~ ~ g a cabela e mesiper.me duket qarte s

jellja

e paperfillshme e a bm

zivicecit ce

frak

sdoneve gtanulometrike ce gri.mcave te

reres

me ma dhesi me

te vogel ose

ce bam harte

me 351 mikr:on.

Perdorimi i fraksioneve nga 177 deri 351 mikron ka dhene

nje

rendi-

ment te prerjes rreth 20 per a:J.ind mete lane .

Perce

pasur m s e

abzazive

me fraksione

177 ?51

mikron

perdoren

klasifikacore volumecrike. ·

N

e

minierac

e menneric gjacesia e

fiiiic

mund ce shkoje ?5

6000

m:.

Gjatesia me e perdorshme eshte

500-1000 m

Filii . elikoidal pergacitet nga

~ l i k

special

me perzierje Si - 0.,88,

Mn

- 0,43. C 1. 77 dhe gjunne Ni

dhe

P

dhe

churet

nga

cri

fije me diameter 2 deri 3 mni.

Filii

elikoidal:ka t h u ~ e nga e majca ne ce djathce dhe nga e djathta

ne

ce maj

te

. •

Diametri

i

fillic

elikoidal

eshce

nga

3 6

mm,

adersa

diamecri i fi.jeve

qe churen

1,65

- 2, 8 mm ;

reziscenca

ne cerheqje

e fillic eshce

u

= 140

..

160

kg/ cm

7

zgja:rimi

i.lejuar

i

celit

2,?5

- 3.,5 per

qind.

Filli elikoidal kalon neper

karuklla.me diameter

450-600

mni. Karuk-·

llat vendosen

ne

kollona

mecalike

qe shpemdahen gjace gjiche qarkut ~ d o 50-

70

m

Filli

vendosec

normalishc bllokuc qe

do

ce prite t duketg drejcuar ne·

pennjec mbajceseve

fig.

168)

Tabela Nr. ·19

--

-

Diametri i

Diametri i

Seksioni

Reziscenca

Pesha e lgjatja ne

pe .

filli ne mm

fijes n e

mm

ne

mm

2

ne

c e d t e ~ e

lOOm

ne qindje

kg/ em

kg

Tabela

2


14/41

Diam =tri i f i l i i ~ ne mm

5 - 4 6.

4,6 - 4,2

4,2 - 3.

8

6.

;8

- 3.,5

Konsumi

ne

perqindje

0

25

25

50

50 75

75 100

e n d i ~ e n i ne p.erqin

dje

.

100

8·4

67

50

.

-------4----------

I ;t3

Fir; 1

6R- Prerj

a e ·

bllokut

te ·metme rit

m ll

e l

ikoida

l


15/41

Rricja e

shpejcesise se

.

fillit

lidhet pervekurse

per

peshe

0.,5- 0 ,75 kg.


16/41

dne vertikalisht ngatmasivl. Bi rac perlargimin e fecesnga masivi behen

zakonisht

per

vendburime kompakce ce bara barca ~ c o ce

blloc

1

-:ve:. Kurka


17/41

/

f .

Fig.l70 rerj e f qeve te

bllokut te

menn er i t

me f i l l eliokidal.

1

Blloqet mund te largoheo

oga

feta me odihmen e

materialeve

plasese

(baruci z i

ose

duke perdorurmjete te thjeshta pykat qe jane edhe mete

perdorshme.

Sasia

e barutit

qe

hidhet ne

rastin

e largimit

te

blloqeve oga

ke-

to feta

eshte

40 -60 grame per bime. N € ~ d o 5 bira oje mbushet. Kur

hapja

be-

bet me pyka ne


18/41

p o s ~ e m

vertika[

Puset vertikale kryhen me

anen

e sondave te lehta te

shpimit me diameter 80 mm Zakonisht

behen

dy puse ne distance reciproke

rreth 10 mm , prej te cilave

njeri

perdoret per dergimin e mases a brazi ve dhe

tj e tri per kalimin e mbajteseve te

suportit

te pulexhosvetedepertuese prej

.yeliku, qc ka nj e

diameter

fillestar

rreth 40 em, me

spe

s

ot

rreth 8

mm

.

Pu·

lexhoja vetedepertuese komandohe

cm

e dore

ose eshte

automatike Filii pre-

res ka nje diameter rreth 2

mm

me

te

vogel se ai pulexhos

vetedepertuese

.

Nekrahun

tjeter

te pulexhos vendoset

mbeshtetese

e

thjeshte

.

Pulexhot vete

·

depertuese

jane kompletuar

me

elemente

prizmatike prej karbur duksteni te

fiksuar dhe te salduar ·

gjate

faqes se rrotes Disku duhet te

montohet

nor-

mal pasi round ce shkakcohen avari te medha (fig. ·l7:l,).,

Shpimec qe kryhen me

perdorimin

e diskut

vetedepercuese

round ce

eliminohen

me pecdorimin e sondes

shpuese hidraulike

.

Filii

elikoidal

round

te

perdoret edhe per

prerje

dytesore

riprerja)

·Fiprerja me fill .eshte e nevoj shme

per

raster kur blloku ka pennasa dhe for-

ma jo ce rregullca si dhe per rikuadrimin e tij ne kariere


19/41

Fig.i

72

Pe

r

dorimi

vincave s tacdonare pe r

nqar

kimin e

bll

oqerve te

m rmer i t

nem je tete

tran

sportdf

te

chjeshce ( diamecri i ja·shcem 4-5 mm

dhe

me p e e ~ e shume ce

perkul

shme.

P e rbehec

ng

a 7

fij

. e l e m ~ n

r t a r e

tc

perdredhura pamkl

mbi 7 1 s hcj ell

esa

.

r

b

Bokulla


20/41

8 P rer ja e l JJloq

eve

me flake

•i\p

at

a te t e pa ra

te

p r e ~ e s s e

bllo;.qe ve me fla ke ce temperature se

l a rte j

ane

p

erd

oru r

ne

shkalle ek

spe

rimentale ne karierat e shkembinj ve

erupti ve,

duke

rea lizua r prerje ne pl

a-

ne t e ~ r s h m e r i s e nacy rale te foanu-

ar gjate ftohjes se magme·s oe

batolite

t

granitike.

·

Parimi i funksionimit qendron t

:

ne ngrohjen incensi ve te shkembinj-

ve me

flake

te perqendruar te tempera

curave te lana deri ne 2

500°C

dhe me

ngritje

ce kaloiive ne njesine e

kohes

( m

bi

40 .000

kilokalo ri per

ore

)

ne

nje zone ce shkeml:ic ce fonnuar

oga

minemle

ce ndryshme qe kane koefi.

cie

nc

tendryshem t e shkrirje s dhe

en

e rgj i s pecifi.ke shume ceilife rencu

ar

.

Ne

shk

e

mbinjt

e e

ru

pti ve

ko

·mpo-

n en ce c kryeso re e gezojne kete veti

qe me rri tj en e cempetacur

es

n e shkemb

nen efe ktin mekanik ce hedhjes gazo -

re ce flakes qe sh

kto1

sl:perberjen

e min e ral

eve

ce

v e ~

n t

p

ara

se

ce

shkrihen dhe qe e n c o h e n gja ce

fcohjes

se

mevonshme ( fig. 174

' ·

Ne paji

sjen

e

flakes hyjne.

i

ci

173 Pa mja e d i ~ k u t ve

te

J

Pompa e ngjeshjes se aj ri c depertues

per te dergua r me presion lenden djegese ne llambe. •

- Bombula e

ok

s igjenit qe perdoret si iniciues vecem ~ j t e fazes

se


21/41


22/41

,

. I

'

·

I

-....

I ,

_

.

- -=---

.

9

Prerja

me ·

sharre me

zinxhir


23/41

· r

~ r r prerese

esbte ,nje ~ k i n e e pajisurmenje zinxhirspecial

••

dhem

bet

e ce cilit

jane

ce p ~ rbe re prej karbu r volframi WoC Zin xhi ri pun on

gjace faqeve

ce

njc

krahu mecalik

te

m

hJluar

i

cili vihet ne

levizje

nepermjet

nje

ingranazhi.

·

Levizja

e

inxhicic

bybee

nganje

motor

i posac;em

hidraulik

me shpejtesi t e ~ d r y s h u e s h m

prej

0

-7-

8

ml/

minute. : ;jacesia e krahuc

mund cendtyshoje ne pershr


24/41

Shpejl-esia e

a v a n c i m i ~ sharres esbce

6-7

m/

ore

per

shkak

te -ko

hes qe duhet ce zhvendnsec

ajo

nga

nje

vend ne tjecrin

:.

Shpejcesia reale e

prerjes eshte

.3,5- 4 m/

ore .

Dhembet mprihen

nje

here

ne jave dhe

perdoren

per

5-6.

muaf.Shpejtesia

rrotulluese

e

zinxhiri

t mund ce

jete

e ndryshueshme:.

Sharrar

prerese

mund

te

perdoren vec;anerishc

per

'prerjen e

mennere-

ve me

origjine

metamorfike ose

me

strukture kristalore

me

m u n g c ; ~ e pothu

ajse

kre

jcesisht

ce

kuarcit, ne karierat e

era

vertinave si

dhe te

gelqeroreve

me origjine sedimencare. ·

·

Makinat

pe

r prerjen e tuieve dhe per ·

nxjerrjen

e blloqeve

Ne

shkembinj

vec;anerisht te

l:uce plascike, per

te ficuar blloqe

shu

me

ce

vogla prizmacike ce

reduktoruara me

pennasa

per perforcim

drejtper

drejt

ne

udertim

perdoren me

sukses

makinat

prerese

me

disqe

.

Ne shkem binj

ce lehce futen tufec vullkanike dhe tufet gelqerore qe karakterizohennga

nje

punueshmeri emir me

nje peshe specifike

rwlativisht

1.,10-

2,

15

ton/m

2

c he

1.,? -

2.

00

ton

.

Vendburime

te till

jane ne

pergjithesi te fqtmes

shtresore

me nje

-trashe si

nga 10

deri

30 ml

nganjehere

me mbulese sterile

te

konsiderueshme

.

P ~ r o d h o h e n

makina

prerese

qe

kryejne

deri 6 p r e ~ e vercikale ose

nje

sere prerjesh paralele vertikale

(

deri

6

pterje)

ku

disqec preres

jane

.

ne

nje

aks te vecem . Nje makine e tiUe

perbehet

nga nje disk vertikal

dhe nga

nje

disk horizontal

qe

presin

njekohesisht

vertikalisht

dhe

h o r i z o n c a l i

h t

(fig. 176 )..

Ne

qofce

se

makina perdoret per te kryer prerje perpendikulare me

blloqet

e

prere

me pare

ne

nje drejcim mund

te

prodhohen blloqe'

shume te

vogla, ne

fonne

tulle

.,

te gatshme

per

t'p

vendosurne murature

.

·


25/41

me pennasa ce caktuara te blloqeve nga masi vi si dhe nga mjetet ceknike


26/41

qe do ce perdoren per ndarjen e blloqeve. ·

Klasifikimi i sistemeve

te

shfrycezimit ce vendburimeve temermereve

ne shfrytezimin nesiperfaqe ne grupe dhe nengrupe,

tregohet ne tabelen

e

meposhtme.. ·

'Grupi i

sistemeve

I Sistemi i shfrytezimit

me

ndarjen

direkte nga

masivi me pennasa p r ~

kacese

qe kerkojne ngri

tje

dhe

transport

mekanik.

II. Sistemi i sbfrytezimit me

ndarjen

eblloqeve

qe kerkoj

ne ndarje suplemencare te

bllokut

.

·

Tabela

Nr.21

Nengrupi i sistemeve

1

Sistemi me pecdocimin e puneve te shpi

mit

2.Sistemi me perdorimin e makina ve me ·

goditje

per

prerje me kombinimin e puni

meve me bira pyka

ose

pa

t

·

Sistemi me cperdotimin e fillit elikoidal

ne

kom

binim memetoden e pyka ve ose

pa tO: .

4. Si.stemi i ·shfrytezimit me perdorimin e

puneve te dores

dhe te

lende-s

plasese

.

5 ·

Sistemi

i shfrytezimit me perdorimin e

fillit

elikoidal

me ngarkesa jo te medha

te

lendeve

plasese.

6

.

Sistemi i sbfrytezimit me perdorimin e

sharrave prerese

. ·

---------------------

12

Faktoret qe

ndiko jne

ne

z

qjedhjen

s

ts

t

mi

t

te

s

hfryte

z m t

Zgjedhja

e

sistemit te

shfrytezimit

percaktohet nga

kater

grupe


27/41


28/41

r

Lartesia

e

shkalles perkece

·siscem percakcohet

nga vendosja

e

pla

·


29/41

neve te ndarjes dhe nga l a r g e ~ i a

midis

eyre, nga

kerkesat

per pennasac e

bllokut,nga mundesite ceknike

ce

mjeceve

te

shpimic dhe

nga

puna

efektive

epyka ve te pershca cshme,

Lartesia

e shkalles duhec

t i korrespondoje

shfryce

zimit

maksimal

te

c;arjeve,

pennasave kufizuese

te blloqeve dhe

discanca

midi-s si

perfaqes

seballit dheplan Khte

cij paralelr ce ndarjes

Pennasac maksimale

teblloqeve qe

u pergjigjen vellimit te puoes dhe

pergatitje

·s

jane

shume te medha. Shkalla

melartesi 10 em ndahet

ne di·

sa

ndershkalleme lartesi

1.

,5 · 2m:. Shkallet

ndertohen

te cilia

per shkak ce

prish

j eve

ce

ndry shme

qe

mund te cadcohen

ne

blloqe. •Lartesia normale e shkalles

kufizohet nganjehere nga mundesia e

kryerjes

se rrugeve ( per hapjen ecran

sheveLNganjehere

penna llivete punes te mekanizmave te

ngricjes,

si p..slt.

te

vin91ve te vegjel,. duhet

t'u p r ~ i g j n

lartesi te vogel te shkalles, dhe ana

sjelltas

acyre

ce

vinc;it te madh ( derik) duhec c u

pe

.rgjigjen

lartesi te

medha

te shkalles .Ndarja ne

neoshkalle

diktohet

vec;anerisht nga punimet e cranspor

t i c ~ c e n d e r t i m i c dhe

ce organizimit

ne front. •

•Larcesia e shkalles per kete lloj sistemi rekomandohec 6 ~ 1 m

Larce

··

sia minimale e s

hkalle

s

ne kete

rast

percak

.tohet nga domosdoshmeria e

nxjerrjes

se

b l l o q e v ~

vecem

nga

nj e lloj menneci.

dh

e shkon

0.

5 -1

m.

Per

chjesltrimin dhe organizimin epuneve n e

kariere nxjerrja

e bllo-

qeve dhe punimet duhet ce perqendrohen ne

nje

shkalle

ku:

Gjacesia

orientue

·

se L

e bailie

ce

punes percakcohet :

Obi

L =a _

Q

1

Q

1

- - - -

1 - n

Q

n

8

a .

koeficienti

q

kamkterizon

qenien e ooll:eve rezerve, i cili merret

1,5 2;

nbP2 ,n3,n4·numri i punetoreve. ·

ne

pune,

per

c;do l:alle;


30/41

Ne rase

se

,

ne

balle ka shcresa jashte kondicionit, gjatesia e tij duhet

ce rtitet. •Pennasac e sheshit

te

pune-s dhe gj:eresia e balli·t duhet ce siguroj

ne vendosjen e

pajisjeve

-

te

s h p i m ~ t te rrugeve ce transportit, teblloqeve

dhe

ce mekanizmave ce n d r y s h ~ e Gjeresia e sheshic te punes zakonisht me

net 15 - 25 m. •

rejcimi i pergatitjes se ballit

mund te

jete

i drejce , paralel me

shttirjen dhe sipas renies dhe patalel me nje nga

siscemet

kryesore te 9 ~

jes.

-

Per

ballet me vije ce drejte paralele me renien nuk shfrycezohen 9lr-

jet

nacyrale: .Per vi je ce drejte

paralele

me

< ; a ~ e n

shfrycezohet drejtimi i

< ; a ~ e v e por

nuk shfrycezohet kendi i

renies

. ·

Per balle me vije ce

drejte paralele

me shcrirjen qe ngjiten art sipas

renies

shfrytezohet

kendi

i

renies

per

d a ~ e n

e blloqeve.

Kenii i pjerresise

se

dyshemese se karieres percaktohec ne varesi

nga elemencet qe shcrihen nga

q a ~ e t ,

gjithashtu nga domosdoshmetia e ma

r ~ e s seblloqeve me foane te

percaktuara

K ~ n d i i pjerresise se dyshemese

eshte

mire

ce jete

jo

me i

larce

se

40

450 Perce pasur siguri ne

pune

duhet

te

ndertohen

shkalle

druri dhe


31/41

Sasia

e pun

eve te

njekohshme

ne shkalle

v

aret

nga prodhueshmeria

e karieres dhe nga operacionet e ngri cjes dhe ce transportit

Lartes

ia

e s

hkalles

percakcohet ne varesi

nga

vendosja

dhe

discan-

ca

midis

p1aneve

ce

ndatje

s

dhe

drej tim eve

ce

ndr.y

·

shme

, nga

distanca

midis

per pune per

shpimin

me dore merret 2m.,

gjatesia

e

pretjes

1 1 2

m.

Per

percaktimin

e

gjatesise se hallie

mund

ce 1e

johet qe per 1m3

d a ~ e

te ma-ses minera1e t kedcohen rreth

2

2,5 m

2

shesh

pre res

. Gjacesia e

vijes se

.ballit

~ : v a r e c nga shkalla

e

nxjerrjes

,

r e n d i m ~ n t i

i

makines, forma e karieres dhe gjatesia e prerjes.

Per

llogaricjen e

nje

vi-

i

e pre

rese

j

gjatesore ne shkalle

.,

gjatesia

e hallie percakcohet

si pa S formu ·

1e

s:

ku :

Obi

L

-

T

P

119)

a koefi.cienti qe mere patasysh ballin rezerve ne rase remonti ce ma

kines

ose

konservim

balli

qe vendose t ne gra fikun e

organizimit

te

punes

dhe pcanohet 1, 2 - 1. 5 ;

Q

rendimenti

i karieres

, ne m

3

bllok;

b

2

3 . .

sasta

e preqes ne m per m· mase mtnecare ,

p

1

dalja e bllokuc;

di

. . k d

7

ren men 1

1

ma

11nes

ne n errese , m

gjacesia

e

prerjes per

nje makine , m

te

pune·s

dhe varet n:ga

numri i

shkalleve

ne

pune numri

i makinave ne

pune

tipi

i

paji s j

e.;; ngritese

dhe

transportuese

dhe numri i mundshem i

vijave

pre-


32/41

rese.

Sasia

e

vijave prerese per se gjati percaktohet

nga

gjatesia

e

p r e r

~

jes

ne

drejtim

cenhor

dhe

nga permasac e bllokut etj •

ku :

n

1

gjatesia

e

prerjes

nedrejtim

terthor ne m;

c · distanca midis vijave

te

prerjes;

r

2

Per

te sigurua·r rendimentin

j e r c a ~ c u a r

maklina mund te vendo·

set

sipas

gjatesise

se

shkalles sipas

pjerresise

se

saj

ose

hapen

rruge

me

p u

~

nime te

njekohshme ne disa

shkalle.

·

Per

renie

te

forte

ose vertikale

mermeci perpunohet

zakonisht

ne

the-

llesi

te

karieres

me

shfr¥tezim

te njekohshem te disa shkalleve: ·

Per renie te bute .te shtresave dhe afer siperfaqes punimet kryhen

ne sheshe ce gjeta ce karieres Perpunimi

i shtresa

ve sipas sheri rjes se ka

r i ~ r e s

k iijon fonne te

gjate nxjerrjeje

_ :Rende

si

ka

zgjedhja

e formes

se

karieres per renie

te

kufizuar

te

blloqeve ne te

. Ne zgjedhjen e fonnes

se

karieres

rendesi

ka organizimi i transportit dhe

j ngricjes se

b l l o q ~ v e

nga

kariera

.Pennasat

e

sheshic

p u n s per

kete

sistem janei0

-20 m.

Per

zgje

-

dhjen

e drejtimit

te

prerjes ·e domosdoshme te

llogaritet mundesia

e cakimit

te prerjes nga

ndikimi

i presioneve.

Shkeputja

e bllokut nga masivi behet duke perdorur shpimin m k ~ n i k

dhe

keputj en e

zona

ve

ndennjet

birave me ndihmen e

lendeve

plasese

{

00

15

·

sistemet

e shf:r;ytez'imit me perdorimin e makinave


33/41

goditese e pr r s ne kombinim me metoden e ·p;ykave

• rn .,Makinat e ·

shpimit kryejne

·shpime

te

pjerreta

vertikale

.,preqe. gjace

sore

ose terthore.

P r e ~ a ne

dysheme kryhet me

~ e k i ~ shpues

te dore


34/41

dhe pa ~ a r j e

Larcesia e shkalles

per

kece siscem varec nga reziscenca e

sharri

mit, karakcerl i


35/41

ku:

dalja e blloqeve nga . Dasa minerare ;

1 -

gjacesia e

ballit

e pershcatshem

per

vepdosjen e nje impianci pre-

res;

q rendimenti i sharrimit

ne

nje balle., ne m

2

;

sipemfaqja e

shartuar

ne 1m

2

mase

minerare;

Numri i balleve

ne

veprim percaktohet sipas shprehjes:

p

N

=

·

TJ

q

Numri i impianceve ce pretjes:

N

124)

k =

125)

n

n

J

numri

i

baileve

per

nje impiant

Gjacesia e shkalles duhet te vendosec

nga

dalja dhe pozicioni i sek

totit ce

punes nga sekcoret

ne proceset

e zbulimit te pergacitjes,

te

pastlfi.

;

mit te

nxjerrjes dhe nga

koha e domosdoshme per kryerjen me rendiment te

punimeve pergatitore

Gjeresia e

sheshit

percaktohet nga permasat e ndarjes

se

blloqeve.,

nga gjeresia e sheshit ce nenshkalles nga paji·sjet e ngaddmit dhe nga pet-

masat

e hapesires

per

.vendosjen

e b l l o « ; ~ e v e

Zakonishc

gjeresia

e sheshit

eshte

25-35 m .


36/41


37/41

ne raste

te

ver;anta

30 35

ni

Ne klasen e

sistemeve

me hapesira te

hapura

hyjne sistemet ne ce


38/41

cHat

shkembin

jte

rrethues

ne kohen e shfrytezimic te bllokut mbahen me ko

lona m e r t n e r ~

ose me fonna thjeshta te annatures dhe hapesira e

h f r y e

zuar

midis kolonave

mbahec e li:re

Hap

esi

ra

pas

shfrytezimit

te

plote

ce

bllokut

mbushet me

material

mbushes

ose lihec e

hapur duke

u

ruajtur

me k o

lon-at. ·

Ne

chellesi

ce

medha., per shkak

ce

lenies se ~ a l o n a v e mund te

lindin goditje minerare, gje

qe


39/41

30 m.,

por ap.mund te ulet

deci 18-24 m. ·

- ·

Per llogaritjen e seksionit te kolonave

rekomandohec

ce

kryhen

llo-


40/41

garicje te plkta

per

te gjiche

shkembinj e

qe veprojne ne keto kolona.

Per

seksionin kuadratik

gjeresia e kolona ve mund

ce

percakcohec

sipas

fonnu-

les:

·

1

leu:

A

Q

=

126)

h H - h )

ll

1

•A

-gjeresia e dhomes, m;

·R-

reziscenca

e ped


41/41

parap

) me anen e min a

ve me koncakt

direktme

m e n n e r i n Thellesia dhe gjere s ia e prerjes

>

varecn nga mundesia e punes dhe pennasac e blloqeve qe duam

te

nxjerrim:.

Pasi mbaron ky punim C s. . lart bllokun e kufizojme permadhesine

qe

d u ~ m . m e ane tenje

kanali

T>> me gjacesi 40

em

., me thellesi sa arte

sia

e bllokut dhe gjacesi

sa

zgjerimi •

S>l

. •

Blloku mund te nxirret me shpime

mekanike

, me pyka metalike., me

barut

te

zi.,

ose

me

fill

elikoidal

te

p.rerjes, me shpim mekanik

dhe

pyka, si

dhe me sharra prerese .

Ballit te punes,

per siguri

ne pune i jepet fonna

me

shkalle

sipas

shcresezimit

ose

ne mungese ce tyre fo> ne ~ d o 6 .8 15 70

m dhe me thellesi prerjeje

1,5

2m

Terheqja

e

blloqeve

nga balli mund te

behec me

arganello

Transportimi ne punimec horizoncale

realizohet me anen

vagoneve

te

cilec

cemiqen

nga

lokomoti va

elektri

k

e, ndersa

ne

punimet ver

r.ikale e ce pjerreca me n i h m ~ e

licarit

ce t;elikut

Sistemet

e shfzycezimit mund te zgjidhen ne baze te analizes

se

faktoreve gjeolog

shpimet minerare

Documents