Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

75
MÜELLİFİ Kasımpaşa’da Yahya Kethüda Dergâhi Postineşini Nakşiye-i Halvetiye-i Uşakıyye Ve Kadiriyeden Mağnisalı Kadızade Şeyh (Merhum) Abdurrahman Sami kaddesellâhü sırrahu’l âlî Hulasatan yeni yazılara iktibas eden (çeviren) Emekli Başkomiser Mustafa Şevket EROL Göztepe İstanbul 1971 AHMET SAİT MATBAASI

Upload: ismail-hakki-altuntas

Post on 22-Jul-2016

315 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

tasavvuf

TRANSCRIPT

Page 1: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

MÜELLİFİ

Kasımpaşa’da Yahya Kethüda Dergâhi Postineşini

Nakşiye-i Halvetiye-i Uşakıyye Ve Kadiriyeden Mağnisalı

Kadızade Şeyh (Merhum) Abdurrahman Sami

kaddesellâhü sırrahu’l âlî

Hulasatan yeni yazılara iktibas eden

(çeviren)

Emekli Başkomiser

Mustafa Şevket EROL

Göztepe

İstanbul 1971

AHMET SAİT MATBAASI

Page 2: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66
Page 3: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

İÇİNDEKİLER

ABDURRAHMAN SAMİ NİYAZİ (1879 1934) ............................. 7

HAYATI ................................................................................. 7

Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâi’l Hüsnâ 34

(ALLAH هللا هو ) ....................................................................... 36

(LAİLÂHE ILLÂHU – االهو الاله ) .................................................. 36

(RAHMÂN الرحمن) .............................................. 37

(ER RAHÎM الرحيم) ................................................ 37

(EL MELİK الملك) ................................................... 38

(EL KUDDUS القدوس ) ............................................................... 38

(ES SELAM السالم) .................................................................. 38

(EL MÜMİN — المؤمن ) ............................................................. 39

(EL MÜHEYMIN — المهيمن ) ...................................................... 39

(EL AZİZ العزيز ) ..................................................................... 39

(EL CEBBAR-الجبار) ................................................................. 40

(EL MUTEKEBBİR -المتكبر ) ....................................................... 40

(EL HALIK -الخالق ).................................................................. 41

(EL BARIU- البارى ) ................................................................. 41

(EL MUSAVVIR —المصور) ......................................................... 41

(EL GAFFAR —الغفار ) .............................................................. 42

(EL KAHHAR — القهار ) ............................................................ 42

(EL VEHHAB — الوهاب ) ........................................................... 43

(ER REZZAK-الرزاق) ............................................................... 43

(EL FETTAH- الفتاح ) ................................................................ 43

(EL ALİM –العليم ) ..................................................................... 44

(EL KABIDU القابض ) ................................................................ 44

(EL BASITU- الباسط) ................................................................. 44

(EL HAFIDÜ -الحافض ) ............................................................. 45

(ER RAFIU- الرافع ) ................................................................. 45

(EL MUlZ -المعز) ..................................................................... 46

(EL MÜZIL- المزل ) .................................................................. 46

Page 4: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

4 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(ES SEMIU -السمع ) ................................................................. 46

(EL BASIR- البصير ) ................................................................. 47

(EL HAKEMÜ- الحكم ) .............................................................. 47

(EL ADLÜ— العدل) ................................................................... 47

(EL LATIF- الطيف ) .................................................................. 48

(EL HABİR- الخير) ................................................................... 48

(EL HALIM —الحليم ) ................................................................ 49

(EL ÂZIM- العظيم ) ................................................................... 49

(EL GAFUR- الغفور ) ................................................................ 49

(EŞŞEKÜR -الشكور ) ................................................................. 50

(EL ALIYYU — العلي ) ............................................................... 50

(EL KEBIR- الكبير ) ................................................................... 51

(EL HAFIZ- الحفيظ ) ................................................................. 51

(EL MUKIT- المقيت ) ................................................................. 52

(EL HASİB- الحسيب ) ................................................................ 52

(EL CELİL- الجليل ) ................................................................... 52

(EL KERİM -الكريم ) .................................................................. 53

(ER RAKIB- الرقيب ) ................................................................ 53

(EL MUCIB — المجيب ).............................................................. 54

(EL VASlU- الواسع ) ................................................................. 54

(EL HAKIM- الحكيم ) ................................................................. 54

(EL VEDUD- الودود ) ................................................................ 55

(EL MECID- المجيد ) ................................................................. 55

(EL BAİSÜ- الباعث ) ................................................................. 55

(EŞŞEHİDÜ — الشهيد ) .............................................................. 56

(EL HAK -الحق ) ..................................................................... 56

(EL VEKİL – الوكيل ) ................................................................ 57

(EL KAVIYYU- القوى ) .............................................................. 57

(EL METIN- المتين) .................................................................. 58

(EL VELIYYÜ- الولى ) ............................................................... 58

(EL HAMIDÜ- الحميد ) .............................................................. 58

(EL MUHSI — المحصى ) ............................................................ 59

Page 5: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

(EL MUBDlU- المبدى ) .............................................................. 59

(EL MUID — المعيد ) ................................................................. 60

(EL MUHYI -المحي ) ................................................................. 60

(EL MUMlT — المميت ) ............................................................. 60

(EL HAYYÜ- الحى ) ................................................................. 61

(EL KAYYUM — الفيوم ) ............................................................ 61

(EL VACIDÜ — الواجد ) ............................................................. 62

(EL MACIDU — الماجد ) ............................................................ 62

(EL VAHlDU- الواحد ) ............................................................... 62

(EL EHADU- االحد ) ................................................................. 63

(ES SAMED - الصمد ) .............................................................. 63

(EL KADİR- القدير ) .................................................................. 63

(EL MUKTEDIR -المقتدر ) .......................................................... 64

(EL MUKADDIMU — المقدم ) ..................................................... 64

(EL MÜEHHlR- المؤخر ) ............................................................ 64

(EL EVVELÜ — االول ) .............................................................. 64

(EL'AHIRÜ- اآلخر ) .................................................................. 65

(EZZAHIRU -الظاهر ) ............................................................... 65

(EL BATINU —الباطن ) .............................................................. 66

(EL VALİ- الوالى ) .................................................................... 66

(EL MUTEALl — المتعال ) .......................................................... 67

(EL BERRU- البر ).................................................................... 67

(ETTEVVABU- التواب ) ............................................................. 67

(EL MÜNTEKIMU —المنتقم) ........................................................ 68

(EL'AFUVVÜ - العفو ) ............................................................... 68

(ER RAUF- الرؤف ) .................................................................. 68

(MALİK EL MÜLK — الملك مالك ) ................................................... 69

(ZÜLCELÂLÎ VE-L’İKRÂM — واإلكرام الجالل ذو ) .............................. 69

(EL MUKSÎTÜ —المقسط) ............................................................ 69

(EL CAMIU- الجامع ) ................................................................ 70

(EL GANIYYÜ- الغني ) .............................................................. 70

(EL MUGNI- المغني ) ................................................................ 70

Page 6: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

6 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MANIU — المانع ) ............................................................... 71

(ED DAR الضار ) ..................................................................... 71

(EN NAFIÜ- النافع ) .................................................................. 71

(EN NURU النور ) .................................................................... 72

(EL HADI الهادى ) ..................................................................... 72

(EL BEDIU- اابديع ) ................................................................... 72

(EL BAKI- الباقي ) .................................................................... 73

(EL VARISÜ- الوارث ) ............................................................... 73

(ER REŞÎDÜ — الرشيد ) ............................................................ 73

(ES SABUR- الصبور ) ............................................................... 74

Page 7: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

ABDURRAHMAN SAMİ NİYAZİ (1879 1934)

Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî

HAYATI

a-İsmi ve Nisbesi

Sefîne-i Evliyâ’nın bize verdiği bilgiye göre müellifimizin

dünyaya gelişini tebrik için babasını ziyarete gelen Çöplü

Dede adlı bir zat “Efendim bu bebeğin adı Abdurrahman

olsun” demiş babasıda buna Sâmi ismini ilâve ederek

oğluna Abdurraman Sâmi ismini koymuştur. 1

Page 8: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

8 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Kendi kitablarında nisbesini “Manisevî” “Sarûhânî” olarak

belirtmiştir. “Evrâd-ı Mukarrebîn” adlı eserinin

mukaddimesinde “Mevliden Saruhanlı. Mevtinen

İstanbullu’yum” demektedir. Böylece tam ismi

Abdurrahman Sâmi Sarûhânî. Islambolî ibn Muhammed

Âsim ibn Şeyh Ahmed Fevzi ibn hüseyn ibn el-Hâc

el-Hâfız olmaktadır. Abdurrahman Sâmi ‘nin tarikat

nisbesi oldukça zengindir. Kendisi birçok tarikattan

hilâfet almıştır.

b-Doğum Yeri ve Yılı

Abdurrahman Sâmi, 12 Rebîulevvel 1296 /1876 m.

yılında, Saruhan’da dünyaya gelmiştir. 1934’de vefât

etmesi hasebiyle 58 yıl yaşamıştır. 2

c-Ailesi:

Babası Kadı Muhammed Âsim Efendi olup Mekke ve

Medine valiliklerinde bulunmuş âlim bir zâttır. Onun da

babası Şeyh Ahmed Nûrî’dir. Baba tarafından soyu Hz.

Ömer radiyallâhü anhe ulaşır. 3

Sefine ve diğer kaynaklarda annesinin ismi

geçmemektedir, Anne tarafından soyunun Hz. Zeyneb

aleyhisselâma ulaştığı Sefîne’de görüyoruz.

Page 9: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 9

d-Gençliği

Tahsili ve Yetişmesi: Abdurrahman Sâmi ilk tahsilini

Manisa’da tamamladıktan sonra İstanbul Fâtih Çifte Ayak

Bahr-ı Sefîd Medresesi’ne gelerek zamanın allâmesi olan

Hüseyin Necmeddin Pürzetî’den ilim tahsil etmiştir.

1 Hüseyin Necmeddin Puruzeti

Ebû Bekir Edirnevî’den (kaddesellâhü sırrahu’l âlî),

Gelibolulu Ahmed Şücâeddin Efendi’den (kaddesellâhü

Page 10: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

10 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

sırrahu’l âlî) hal eğitimi almıştır. Nakşi ve Kâdirî

tarikatlarının büyüklerinden vazife alıp istidatlarının

büyüklüğü sebebiyle her iki tarikatten de hilâfet tâcını

giymiştir.*4

Kendi ifâdesine göre Abdurrahman Sâmi küçük yaştan

beri zikre devam ederdi. Bir gece rüyasında Hz. Rasûlullâh

sallallâhü aleyhi ve sellemi görmüş ve onun verdiği

Nalin-i giymiştir. Bundan sonra aşk ve cezbeye tutularak

bir şeyh aramaya başlar ve yine Rasûlullâh sallallâhü

Page 11: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 11

aleyhi ve sellemin işaretiyle Çanakkale’de bulunan Uşşâkî

Şeyhi Ahmed Şücâeddin Efendi’nin (kaddesellâhü sırrahu’l

âlî) halkasına girer. İlk karşılaşmaları şöyle olmuştur:

Ahmed Şücâeddin Efendi (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) vaaz

ediyormuş, vaazdan sonra gidip elini öpmüş:

-Oğlum Sâmi, malumatım var, nasibinizi vermeye manen

memurum, deyip ona biat vermiş. Dört sene sonra da

icazet vermiştir, Sâmi Efendi bir gün şeyhine:

-Diğer tarikatlardan da icazet almama müsaade olunur

mu, diye sorunca Şeyh Efendi cevaben:

-Hz. Salahi de toplamış idi. Sülük esnasında bu olmaz.

Ancak şimdi icazet aldığına göre serbestsin, demiştir.

Sâmi Efendi bunun üzerine diğer tarikatlerden de ayrı ayrı

icazet almıştır.*5

e-Resmi Görevi:

Kaynakların bize verdiği bilgiye göre Kasımpaşa Kethüda

Derğahı postnişinliği haricinde resmi bir görev alıp

almadığını bilmiyoruz. Ne var ki buradan aldığı ücreti

kendine harcamayıp, Şeyhi Ahmed Şücâeddin Efendi’ye

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî) göndermekteymiş. Kendisi

misk ve koku imal edip bunları satarak rızkını temin

edmekte imiş. Kimya ile ilgili bir eser vermesi kendisinin

aynı zamanda iyi bir kimyager olduğunu göstermektedir .

*6

Page 12: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

12 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Abdurrahman Sâmi’nin tek çocuğu olan oğlu

Muhyiddin’in İzmir’de bir trafik kazasında ölmesi

sebebiyle kendisi hakkında aldığımız rivayetler sözel

kaynaklara dayanmaktadır. Aile efradından günümüze

kimse ulaşmamıştır.

İLMİ VE TASAVVUFİ KİŞİLİĞİ

a-İlmi kişiliği:

Abdurranman Sâmi ilk tahsilini memleketi Manisa’da

gördükten sonra İstanbul’a gelerek Fatih Çifte Ayak

Bahr-i Sefid medresesinde iyi bir medrese tahsili

görmüştür. Kendisi Arapça ve Farsçayı bu dillerde şiir

yazacak kadar iyi bilmektedir. Nitekim divanında bu

dillerle yazılmış şiirlere rastlamaktayız.*7

Medrese tahsili dışında Fransızca da öğrenerek Batı’dan

bigane kalmamıştır, Fransızca bildiği mevsuk olmayan

kaynaklardan bize ulaşmasına rağmen eserleri içinde bu

lisanı kullanmamıştır. Abdurrahman Sâmi (kaddesellâhü

sırrahu’l âlî) nin eserlerinden anlaşılacağı üzere kendisi

çift kanatlı bir âlimdir. Hem zahir hem bâtın ilimlerini

kendinde toplamıştır. Bunun en güzel örneğini tez

konusu olan Fatiha Suresi Tefsiri’dir. Bu eserinde,

özellikle besmeleyi batini olarak tefsir etmesine rağmen

en detaylı sarf ve nahiv tahlillerini yapmaktan geri

durmamıştır.

Page 13: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 13

Alıntı yaptığı kaynaklar

Beyzavi, Fahri Razi, Mürsi gibi zahiri tefsir ilminin, İbn

Arabî (kaddesellâhü sırrahu’l âlî), Sadreddin Konevi

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî), Abdülkerim Cilî (kaddesellâhü

sırrahu’l âlî) gibi batini tefsir ilminin zirvesi kişilerdir.

Abdurrahman Sâmi (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

eserlerinde görüşlerini paylaştığı âlimlerin fikirlerine

kısaca dokunmaktan ziyade onların bu risalelerini baştan

sona derc etme veya çok uzun nakillerde bulunma yoluna

gitmiştir. Mesela “Fatiha Suresi Tefsiri” nde Abdülkerim

Cili’nin (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) “el-Kehfü’rRakîm fî

şerh-i Bismillîâhîrrahmânirrahîm” adlı eserini,

Kuşeyri’nin “en-Nahvu’l-Müevvel” adlı eserlerini

tamamen terceme ederek tefsirine ilhak etmiştir.

Eserlerinde şema ve şekil çizimleriyle, anlatıma kolaylık

getirmiştir. Bu onun yeni yöntemlere açık bir ilmi kişiliğe

sahib olmasını göstermesi açısından önemlidir. Ne var ki

türkçe yazdığı eserlerin lisanı çağdaşlarına göre oldukça

ağırdır. Tefsir, tefsir usulü, hadis, fıkıh, ilmihal, kelam,

sarf, nahiv, mev’ıze, türünde eserler vermekle çok yönlü

bir âlim olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca Arapça’dan

tasavvuf ve tefsir sahasında tercemeleri vardır. Bu

konuda, eserleri bölümünde gerekli bilgi verilmiştir.

Eserlerinin birçoğu basılmış olması, onun kitaplarının

okunduğunu gösterir. Ne var ki harf devrimi sebebiyle

kendisini tanıma imkanı olmamıştır.

Page 14: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

14 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

b-Tasavvufî Kişiliği;

Abdurranman Sâmi (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) tasavvufi

neşve açısından da çok yönlü bir kişilik arzeder. Aşağıda

açıklandığı üzere yaklaşık onüç tarikattan icâzet almıştır.

Ne var ki o Uşşâki tarikatından irşad görevini sürdürmüş.

Şeyh Ahmed Şücâeddin yanında sülükunu tamamladıktan

sonra İstanbul Yahya Kethüda Derğahı postnişîni olarak

atanmış ve tekkelerin 1925 yılında kapatılışına kadar bu

görevini sürdürmüştür. (Postnîşinlik görevine ne zaman

başladığı tesbit edilememiştir.) Bu sebeble kendisi,

tasavvuf ilmini teori ve pratikte kendinde toplamıştır.

Tasavvuf sahasında verdiği eserlerle bu ilmin teorisini

yaparken, postnişinlik görevi ile de bu işin pratiğini

yapmıştır. Fatiha Suresi Tefsiri’nin tahlili bölümünde de

belirtildiği üzere kendisi vahdet-i vücud inancını

taşımaktaydı. Eserlerinde bu görüşü savunmuştur.

Nakilde bulunduğu sufiler genelde vahdet-i vücuda

inanan İbn Arabi (kaddesellâhü sırrahu’l âlî), Abdülkerim

Cili (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) gibi şahıslardır.

Abdurrahman Sâmi’nin (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) icâzet

aldığı tarikatlere gelince:

1-Nakşibendî’nin Mehmed Can Kolu: Hisar Şeyhi Mehmed

Nurullah Efendi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

2-Nakşibendi’nin Hâlidiyye Kolu: Eyüp’de Saferullah

Efendi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

3-Kâdiriyye’nin Karîbullah Kolu: Mısır şeyhlerinden

Ebu’lEnvar Feyzûddin’in halifesi, Şeyh Hilmi Efendi’den.

Page 15: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 15

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

4-Kâdiriyye’nin Muhyiddin İbn Arabi Kolu; Şeyh Hayrullah

Efendi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

5-Sa’diyye Tarikatı: Edirneli İsmail Rüştü’den.

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

6-Şa’bâniyye Tarikatı: İzmirli Şeyh Ahmed Efendi’den.

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

7-Rufai ve Bedeviyye Tarikatlarının: İzmirli Şeyh Mustafa

Hilmi Efendi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

8-Gülşeniyye Tarikatı: Edirneli Şeyh Şerafeddin

Efendi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

9-Şâzeliyye Tarikatı: Şeyh Hayrullah Efendi’den.

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

10-Düssûkiyye Tarikatı: Şeyh Abdurranman

Kalenderi’den. (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

11-Mevleviyye Tarikatı: Manisada medfun merhum İshak

Çelebi’nin (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) rûhaniyyetlerinden

almıştır.

Abdurrahman Sâmî’nin Halveti Hüsâmî ile Nakşi Bahâî

tarikatlarından aldığı silsile Sıddık Nâci Eren tarafından

belirtilmiştir.*8

Abdurrahman Sâmi verdiği eserlerle ilim âlemine,

yetiştirdiği mûrid ve halifeleriyle de müslümanlığa büyük

hizmetler vermiş âlim ve mutasavvıflardandır.

Ancak asıl irşadını Halvetiyyenin bir şubesi olan Hasan

Hüsâmeddîn Uşşâkî Hazretlerinin usulune göre yapar. Zor

Page 16: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

16 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

günlerde bile darb-ı esma meclislerini kapatmaz.

Camilerde yatsı namazından sonra el ayak çekildikten

sonra zikir meclislerine devam eder. Kendisine korkup

korkmadığı sorulduğunda, "Bize bu vazifeyi şahıslar

vermediler ki şahıslar istedi diye terk edelim" der.

Tefsirden hadise, akaidden edebiyata kadar pek çok eseri

olan Sâmî Efendinin en önemli eserlerinden birisi de

"Evradü'l Mukarrabîn" adını verdiği ve haftanın her

günü için hususi olarak tanzim ettiği evrâdıdır.

Tekkelerin ilgasından sonra Abdurrahman Sâmî Efendi

için zor günler başlamıştır. Yaşının genç olması, başta

İstanbul ve Ege olmak üzere bağlılarının ve sevenlerinin

çokluğu Şeyh Sâmî Efendinin takibi için yeterli bir sebep

olarak görülmüştür. Menemen hadisesinde serhalîfesi

Bekir Sıdkı Visâlî ile beraber tutuklanırlar. Altı ay hapisten

sonra beraat etmelerine rağmen artık bir kere

yaftalanmışladır. Hem Şeyh Sâmî Efendi hem de Bekir

Sıdkı Efendi hayatlarının sonuna kadar takip altında

tutulacaklardır. Osmanlı dersiamı olması hasebiyle

kayd-ı hayat şartıyla vaizlik yapabilmek hakkı varken, bu

hakkı da gasbedilir. 1934 yılında İstanbul'da dâr-ı bekâya

intikal etmiştir. Kabr-i şerîfi Edirnekapı Şehitliğinde Mısır

Tarlası olarak isimlendirilen bölümdedir. Ardında sayısız

gözüyaşlı seven ve gün yüzüne çıkartılmayı bekleyen

onlarca eser bırakmışdır.

İrtihâlinden birkaç gün önce kabri hakkında nasıl vasiyyet

ettiğini ve ne şekilde vâsıl-ı dîdâr olduklarını Muzaffer

Efendi Hazretleri Envârü'l Kulûb adlı kitabında anlatıyor...

Page 17: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 17

Bu ibretli hâtırâ:

Abdurrahman Sâmî Saruhânî Hazretlerinin Vasiyyeti

Muzaffer Efendi Hazretleri Envârü'l Kulûb adlı eserinde ilk

mürşidi Abdurrahman Sâmî Saruhânî Hazretlerinin

irtihâlinden birkaç gün önce kendisine nasıl vasiyyet

ettiğini şöyle anlatıyor :

Pek sevdiğim ve babam makamında saydığım üstâdım,

hocam, velîni'metim Sâmî-i Saruhânî Hazretleri ile cuma

namazlarından sonra hânelerinde otururduk. Birgün,

yemekten sonra fakîre şöyle buyurdu :

"Oğlum, öldüğün zaman nereye defnolunmak isterdin?"

Cevap verdim :

"Efendim, nasîb olursa Edirnekapı hâricinde Halebî

merhûmun civârında defn olunmağı arzu ederdim. Zîrâ

oraya İstanbul âlimlerinden pek çoğu defn olunmuşlardır"

dedim.

Merhûm hocam içini çekerek :

"Sakın beni oraya defn etmeyini" buyurdu. "Zîrâ ben hem

günâhkâr ve hem de ilmen zayıf bir insânım ve kendimi

oraya lâyık göremem. Beni Edirnekapı'da Mısır tarlasının

kenarına gömüverirsiniz, olur biter"

Meğer, Hazret bu sözleriyle bana vasiyyet ediyormuş. Üç

gün sonra, yatsı namazını kılarken ve namaz arasında

vâsıl-ı dîdâr oldular. Fakîr, o zaman Arapçayı yeni

Page 18: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

18 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

öğrenmeğe başladığımdan, okuduğum âyet-i kerîmelerin

ma'nâlarına vâkıf ve âşinâ değildim. Fakat nasıl olduysa

bilemiyorum cenâzesinde Sûre-i Fecr'in son âyetlerini

okuyuverdim.

Hattat Hâmid Efendi'nin hattıyla Sûre-i Fecr'in son âyetleri

Bilindiği gibi, bu âyet-i kerîme :

Page 19: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 19

"Yâ eyyetühen nefsül mutma'inne ircı'î ilâ rabbiki râdiyyeten merdiyyeh fedhulî fî ibâdî vedhulî cennetî"

"Ey emîn ve mutma'in olan nefs! Ondan râzı olarak ve

rızâsını kazanmış bulunarak Rabbine dön. Gir sâlih

kullarımın arasına, gir onlarla birlikte cennetime"

Bugün, ancak bu âyet-i celîlenin ma'nâsını ve Allah

teâlâ'nın hakkıyle îmân eden kullarını hitâb-ı izzetiyle

nasıl taltîf ve tatyîb buyurduğunu, denizlerden bir katre ve

güneşden bir zerre mikdarı idrâk ve ihâtâ

edebilmekdeyim. Rahmetullahi aleyhi ve rahmeten

vâsi'a...

Bu vesîle ile bu büyük velînin vuslatına Mehmet Demirhan

Bey tarafından düşürülen tarihi teberrüken buraya

kaydediyoruz :

Sâdiyâ sırrından Sübhân çıktı

"Abdurrahman Sâmî Saruhânî" 1353

Envârü'l Kulûb, Cild 3, sayfa 324-325

ESERLERİ

A-YAZMALARI

1-Kitâb-ı Sırrı’t-Tevhîd: Eser müellifin kendi hattı ile 1241

h. yılında kaleme alınmıştır. Dili Türkçedir. Risale 32

sayfalık orta boy bir defterden ibaret olup, 22 satırdır.

Page 20: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

20 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Fasıl başlarında “aziz ihvanlarım” diye hitabda

bulunmasından kitabın müridlerine hitâben kaleme

alındığı anlaşılmaktadır. Mukaddimede tevhidin tarifi

yapılmıştır. Daha sonra tasavvufla tarikatlar arasında fark

olup olmadığı, birbirlerine üstünlüğü olup olmadığı

işlenmiştir. Tevhidin mertebeleri, tevhid-i akval, tevhid-i

âsâr, tevhid-i sıfat ve tevhid-i zât haşyetullah ve

marifetullah, konuları çok geniş bir şekilde incelenmiştir.

Müellif müridlerine nasihatlarda bulunmuştur. Risalenin

hâtimesi dört bölümden müteşekkildir. Birinci hâtime “lâ

ilahe illallah”, ikinci hâtime “lâ ilâhe illâ hû”, üçüncü

hâtime peygamberlerin hakikatlerine göre tevhidi,

dördüncü hâtime insân-ı kâmil konularını incelemiştir.

Risalenin sonuna müellif, 25 beyitlik tasavvufi bir şiir ilave

etmiştir.

2Tefsîrul-Kur’ân Tenvîrül-Beyân: Abdurrahman Sâmi ‘nin

(kaddesellâhü sırrahu’l âlî) eserlerinden en hacimlisi olup

tefsir usulüne dairdir. Eser müellif hattı olup, 148 varak,

20 satırdır, 1342 tarihinde te’lif edilmiştir. Dili Türkçedir.

Genel olarak kitabın muhteviyatını şu şekilde ifâde etmek

mümkündür. Birinci mukaddimede , sûre ve âyetin

tarifleri yapılmıştır. İkinci mukaddimede “tefsir” ile “te’vîl”

ıstılahları arasındaki farklar dile getirilmiştir. Üçüncü

mukaddimede tefsir ilminin konusu, faydası ve gayesi

işlenmiştir. Bunlardan sonra sırasıyla müfessirlerin

tabakaları, tefsirve tevilin caiz oluş veya olmayış

sebebleri, Kur’an’ın icazı, Kur’an-ı Kerimde çeşitli ilim ve

sanatlara işaret olunduğu, Kur’an’ın cem’i ve tertibi ve

Page 21: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 21

yine tefsir usulü ve tarihine dair konular ele alınmıştır. Ele

alınan konular mufassal ve doyurucu bir tarzda

işlenmiştir.

3-Hadîs-i Erbain: Müellifin dört babdan müteşekkil kırk

hadis derlemesidir. Mukaddimede belirttiğine göre

müellif 24 yaşındayken bu derlemeyi yapmıştır.(1320

yılında yazmıştır) Hadislerin senedleri verilmemiş, ancak

her hadisin başında hangi kaynaktan alındığı

belirtilmiştir. Bablarının konularına göre isimleri

şunlardır.

Birinci Bab: Ezel ile ilgili hadisler, beş hadisden ibarettir.

İkinci Bab; Dünya hayatında ibadetlerle ilgili hadisler,

onaltı hadisden ibarettir.

Üçüncü Bab; Dünya hayatında muamelâtla ilgili hadisler

olup on hadisden ibarettir.

Dördüncü Bab: Lâ yezâl ile alâkalı hadisler olup dokuz

hadistir. Müellif risâlenin sonuna 17 beyitlik arapça bir

münâcât ilâve etmiştir. Münâcâtın başlığı “Münâcât-ı

Sâmiyye” dir.

4Tevcîhül-Âyâtil-Muhtelefî’z-Zâhir: Tefsirle alâkalı yedi

varaklık, onyedisatırlık kısa bir risâledir. İsminden de

anlaşılacağı üzere Kur’ân’da zahiren birbirleriyle çelişen

âyetlerin nasıl anlaşılması gerektiğini açıklamakta ve

Page 22: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

22 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

gerçekte Kur’ân âyetleri arasında bir ihtilâfın olmadığını

isbâta çalışmaktadır.

Müellif nüshası olan bu risâle 1320 yılında kaleme

alınmıştır.

5-Kitâbü’d-Düsdûril-Bedî: Tefsirle alâkalı bu eser onaltı

varak, onyedi satırlık, arapça bir risâle olup müellif

hattıdır. Risale oldukça yıpranmış olup içinde birçok

silintiler vardır. İki fasıldan ibâret olan eserin birinci faslı

müellifin yukarıda tanıttığımız “Tevcîhü’lÂyâti’l

Muhtelifi’zZâhir” adlı eserinin biraz daha mufassal

biçimde kaleme alınmasından ibarettir. îkinci fasılda

birbirleriyle çelişkili gibi görünen ayet ve hadislerin

uyuşturulmasına çalışılmıştır. Bu fasıl birinci fasla göre

gayet kısa olup sadece ikibuçuk varak yert utmaktadır.

6-Kitâbü’s-Sırril-Kadîr fî ilmil-İksîr: Müellifin kimya ilmi ile

ilgili bir eseridir. 1364 yılında kaleme alınmıştır. 58 varak,

22 satır olup eser tam değildir. Kitab 14 babdır, bir de

hatime vardır. Bu eserde kimya ilmi islami bir açıdan

incelenmiştir. Müellif istifade ettiği 42 kaynağı kitabının

başında tek tek zikretmiştir. Birinci babda kimya, simya ve

iksirin tanımları ve Kur’an’dan delilleri zikdedilir. Bu ilmi

inkar edenlere bir fasl altında cevap verilmiştir. Diğer

bablarda çeşitli karışım ve alaşımların yapılışı bunlar için

gerekli olan miktarlar anlatılmıştır.

Page 23: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 23

7Kenzül-Âşıkîn: Manzum bir eser olan Kenzü’l-Âşıkîn 73

varak, 16 satırdır. Hz. Peygamberin (sallallâhü aleyhi ve

sellem) hadislerini manzum bir şekilde açıklar. Arapça

olarak önce hadisin metni verilir daha sonra şiir manzum

bir şekilde açıklanır. Ayrıca hadislerin aralarına

münâcâtlar, nâtlar, Esmâ-i Hüsnâ’nın faziletini, Hz.

Peygamberin (sallallâhü aleyhi ve sellem) şemailini, Hz.

Peygamber sallallâhü aleyhi ve sellemi sevmenin

gerekliliğini, Nûr-i Muhammedîyi terennüm eden

kasideler serpiştirilmiştir. Müellif nüshası olan eser 1324

h.4 zilhiccede tamamlanmıştır.

8-Şerhu’l-Emâlî: Kelam ile ilgili 32 varaklık kısa bir

risaledir. Küçük boy kareli deftere arapça olarak kaleme

alınmıştır. Müellif hattıdır. Risalenin devamında 13

varaklık Casiye suresinin ilk yedi ayetinin tefsiri vardır.

Yedinci ayette tefsir yarım bırakılmış olup tasavvufi bir

tefsir denemesi mahiyetindedir.Nüsha müellif hattı olup

çok silintilidir. Bu sebeble içeriği tam olarak tesbit

edilememiştir.

9-Şerhul-Kâfiye: İbn Hacîb’in Kafiye’sinin şerhidir. Nahivle

alakalıdır. Elimize ulaşmamıştır.

10-Fâtiha Sûresi Tefsiri: Tez konusu olan bu risale Fatiha

Suresi Tefsirinin tahlilil bölümünde geniş olarak

anlatılmıştır.

Page 24: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

24 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

11 -Müteferrik Risâleler:

aRisâletün fî mâ Yasnauhu Teâlâ Kable Halkı’l-Eşyâi, (Bir

varak)

b-Risâletün fî enne’l-Abde keyfe Yülâhizu Teâlâ

hîne’t-Tevhîdi, (Bir varak)

c-Risâletün alâ Kavlihî Sallallâhu Teâlâ aleyhi ve Sellem:

“mâ Vesiatnî Erdî velâ Semâî ve Vesiatnî Kalbu

Abdi’l-Mü’minî, (Bir varak)

dRisâletün fî Beyâni Esrâril-İhrâkı Bi’n-Nâri, (Bir varak)

eRisâletün fî Tahkîki ta’yîni vaktil-Kıyâmetî, (Bir varak)

f-Risâletün alâ Kavlihî Teâlâ: “Ülâike alâ hüden min

rabbihim ve ülâike hümü’l-müflihûn”, (Bir varak)

g-Risâle-i Râbıta, (İki varak)

h-Risâletün fî Esrâri Tertîbi’l-Enbiyâi aleyhimü’s-Salâti

ve’sSelâm (Nâ-tamâm)

B-MATBÛ ESERLERİ:

1-Mi’yârulEvliyâ: Kitap dört ana babı içermektedir.

Birinci Bab: Şeriatla alakalıdır.Birinci fasılda Şeriat’ın tarifi

yapıldıktan sonra İslam Akaidi ele alınmış, ilâhiyyat

Page 25: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 25

konularına tasavvuf ve kelamın nasıl baktığı anlatılmıştır.

Allah Tealanın zâtı, sûbûtî ve fiilî sıfatları işlendikten

sonra nebeviyyât ve sem’ıyyât konulan işlenmiştir. Ayrıca

firak-i dâlle ele alınmıştır.

İkinci fasılda namaz, oruç, hac, zekat, taharet vb.

ibadetler sûrî ve mânevi yönden ele alınmıştır.

İkinci Bab: Tarikatlarla alakalıdır. Tarikatın tarifi, çeşitli

tarikatların ortaya çıkış sebebi, zikrullahın çeşitleri ve

fazileti, muhib, sâlik, mürid ve murâdın tarifleri, hicab

mertebeleri ve sûlûkun lüzumu, sûlûkun çeşitleri ve

sülûktaki menziller ele alınmıştır. Bundan sonra Kâdiriyye,

Rifâiyye, Sûhreverdiyye, Medîniyye, Ekberiyye, Şâzeliyye,

Bedeviyye, Mevleviyye, Dessûkıyye, Sa’diyye, Bektâşiyye,

Halvetiyye, Bayramiyye. Gûlşeniyye, Ahmediyye, Zeyniyye,

Şa’bâniyye, Uşşâkiyye, Mısriyye, Cerrâhıyye, Bekriyye,

Hâlidiyye tarikatları ile bunların silsile ve şubeleri

anlatılmıştır.

Üçüncü Bab: Hakikat hakkında olup tasavvuf ve sufiyye

ıstılahlarının tarif ve açıklamalarını içermektedir.

Dördüncü Bab: Ma’rifetullahı avam, havas ve

hassu’l-havâsa göre açıklamaktadır. Kitabın hâtimesi ise

vahdet-i vücûd hakkındaki yanlış anlamaları izâleye

yöneliktir. Kitabın sonunda haftanın yedi gününde

yapılması gereken virdler zikredilmiştir.

Page 26: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

26 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

2-Divân-ı Sâmi :

İsminden de anlaşılacağı üzere Abdurrahman Sâmi’ nin

basılmış olan ilk divanıdır. 1980 yılında Şahinler vakfı

tarafından basılmıştır. 215 şiirden müteşekkil olup

tamamen tasavvufi konuları terennüm etmektedir. İçinde

iki adet arapça şiir ile bir tane farsça şiir vardır. Genel

olarak, ilâhî aşk, Peygamber (sallallâhü aleyhi ve sellem)

sevgisi, dervişlerin özellikleri, zühd, ve tasavvuf büyükleri

ile Kerbelâ hadisesi gibi konular işlenmiştir.

3-Müntehabât-ı Sâmiyye: Bu kitap 64 sayfa orta hacimli

muhtelif konulardan derleme bir eserdir. 1338 yılında

Serbesti matbaasında basılmıştır. Kitap beş babdan

müteşekkildir.

Birinci Bab: Hastalıkların besmele ve Kur’an surelerinin

okunarak tedavi edilmesi ile ilgilidir. Hangi surenin hangi

hastalığa çare olduğu kaçkere okunması gerektiği

belirtilmiştir.

İkinci Bab: Kur’an’daki bazı ayetlerin özellikleri ve

faydaları anlatılmıştır.

Üçüncü Bab: Rüya tabirleri hakkındadır.

Dördüncü Bab: Hastalıkları esmâ-i Hüsnâ ile tedavi

edilmesi hakkındadır. Muhtelif hastalıklann tedavisinde

hangi isimlerin kaç kere okunacağını ve sıralamasını

açıklamaktadır.

Page 27: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 27

Beşinci Bab: Kur’an ile tefe’ülün çeşitleri ve şartlan

anlatılır.

4Evrâdü’l-Mukarrabîn: Kitab müellifin mukaddimede

belirttiği üzere 1327h. de kaleme alınmıştır. Dili arapça

olup 93 sayfadır. Eserin tam adı “Evrâdü’lMukarrabîn fî

Salavâti Seyyidi’l-Evvelîne ve’l-âhirîn” dir. Kitab Cuma

gününden başlamak üzere haftanın yedi gününde

müridlerce okunacak vird, dua ve salavât-ı şerîfeleri

açıklamaktadır. Müellif şartlarına riayet edilmesi koşulu

ile bu duaları okuyabilmeleri için bütün müslümanlara

icazet vermiştir. Kitapta yazann hayatı ve eserleri

hakkında kısa bilgiler vardır.

5-el-Meslekü’s-Sâmiyye fî sülûki’n-Nakşiyyetil-Behâiyye

ve’lHalvetiyyetil-Hüsâmiyye:

Nakşî ve Halvetî tarikatlarına göre sülükta başlangıçtan

itibaren nefsin katettiği makamlar ile bu makamların

anahtarları, ayet ve hadislerle anlatılmıştır. 13 sayfalık bu

eser arapça kaleme alınmakla birlikte, türkçe tercemesi ile

berâber basılmıştır. Tercemenin kimin tarafından

yapıldığına dair bir kayıt olmamakla beraber, tercemenin

de müellif tarafından yapılmış olması kuvvetli bir

ihtimâldir. Zira kitab basıldığında müellif hayattadır.

Kitapta açıklanan makamlar şunlardır:

Nefs-i emmâre, nefs-i levvâme, nefs-i mülhime, nefs-i

mutmeinne, nefs-i râziye, nefs-i mardiyye, nefs-i safiyye,

Page 28: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

28 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

nefs-i zekiyye, nefs-i fâniye, nefs-i bâkiye, makâm-ı

cem’ü’l-cem’, makâm-ı el-verâsetü’l âdemiyye, makâm-ı

elverâsetü’nNûhıyye, makâm-ı el-verâsetü’l-İbrâhîmiyye,

makâm-ı verâsetü’l- Yûsifiyye, makâm el-verâsetü’l

-Mûseviyye, makâm-ı el-verâsetü’l-İseviyye, makâm-ı

el-verâsetü’l-Muhammediyye olmak üzere onsekiz

makamdan ibârettir.

Müellif kitabının tenbih bölümü İle sona erdirmektedir.

Burada Hak âşıklarına nasihatlerde bulunulmakta,

sâmimiyetle isteyenlere bu kitapdan istifade etmeleri için

icâzet verilmektedir.

6-Şerh-i Esrâr-i Esmâi’l-Hüsnâ:

Bu eserde esmâ-i hüsnâ’nın kısaca manaları, kulun bu

isimlerden alması gereken hisse, esmâ-i hüsnânm şifa

olduğu hastalıklar anlatılmaktadır. Risaleyi Mustafa

Şevket Erol latinize ederek yayınlamıştır.Basım yeri ve

tarihi hakkında bir kayıt konulmamıştır.

7-Binâ-yı İslâm:

“İslam beş şey üzerine bina edilmiştir” hadisinden yola

çıkarak, islamın beş rüknü tafsilatlıca incelenmiştir. Her

rükn için bir bab ayrılmıştır. Bilhassa birinci babda

kelime-i tevhidin tasavvufi açıdan bir tefsiri yapılmıştır.

Diğer bölümler daha ziyade ilmihal bilgileri ihtiva

etmektedir.

Page 29: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 29

8-Hediyyetül-Âşıkîn: Dört babdan müteşekkil 36 sayfalık

bir eserdir.

Birinci babda iman islam ve ehl-i sünnetin itikadı

incelenmiştir.

İkinci bab da İslam’ın beş rüknü tasavvufi bir üslubla

açıklanmış, bu rükünleri yerine getirmeme durumunda

insanın karşılaşacağı cezalar belirtilmiştir.

Üçüncü babda ahlakın menşei, tarifi ve çeşitleri

incelenmiştir.

Dördüncü bab; şeriat, tarikat, feyiz, ma’rifet, zikrullahın

fazileti, mürşid-i kâmilin alametleri, evlilikte karşılıklı hak

ve hukuktan bahseder.

9-Tuhfetül-Uşşâkiyye:

Uşşaki tarikatının Önde gelen meşayihinden Abdullah

Salahaddin Uşşaki’nin (kaddesellâhü sırrahu’l âlî) eseri

olup, Abdurrahman Sâmi (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

tarafından terceme edilmiştir. Tuhfetü’l-Uşşâkıyye iki

babdan ve bir hatimeden müteşekkildir.

Birinci babda tarikat sâliklerinin farz namazlarda

uyulması gereken kural ve edebler, ikinci babda ise nafile

namazlarda saliklerin gözetmesi gereken kurallar

anlatılmaktadır. Abdurrahman Sâmi (kaddesellâhü

sırrahu’l âlî) tercemenin sonuna icazet erkanı ile alakalı;

Page 30: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

30 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

tac, şeyh, mürşid, post ve ayinler hakkında bilgi veren bir

tetimme ilave etmiştir.

Halvetîyem kesretim vahdet ile pinhân olur

Celvetîyem vahdetim kesret ile ummân olur

Kâdirîyem sırr-ı kudret sırrıma eyler zuhûr

Nakşibendem nakş-ı kalbim külle yevmin şân olur

Şâzelîyem kim harîm-i hazretin seyyârıyem

Bedevîyem sırr-ı Hazret sırrıma feyzân olur (1)

Hem Rufâîyem bana semm-i nüfûs etmez eser

Sırr-ı Bektâşem dilimde on iki seyrân olur (2)

Câmi'-i na't-ı celâl vasf-ı cemâl Bayrâmîyem

Hem Düsûkîyem ki vahdet-i şems-i dil tâbân olur

Sünbülîyem sünbülistân-ı hakîkat nisbetim

Sırrı-ı Şa'bânem ki cezb-i Hakk'a dil mestân olur

Mevlevîyem kim külâh-ı istikâmet lâbisem

Ravza-ı hadrâ-yı dil dil-besteye atşân olur

Feth edip sırr-ı Sinân ile kal'a kâf-ı kesretden

Şems-i Nureddin'de dil şerefinde ufk-ı cân olur (3)

Hep tarîkat sırrını lâbis olur sırrım gehî

Gâh vahdet bahrına gark cümleden uryân olur

Page 31: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 31

Almışım bu nisbeti şeyhim Şücâaddîn'den

Nisbet-i kudsiyyesi mecmu'a-i pîrân olur

Cümle pîrân sırrını Sâmî Niyâzî bir bilüp

Pîr-i Uşşâkî'de bul aşkı bulan sultân olur

(1) Tuhfetü'l Uşşâkiyye'de "Bedevîyem feyz-i vahdet feyzime feyzân

olur" şeklindedir..

(2) Tuhfetü'l Uşşâkiyye'de "Sırrı-ı Sa'dîyem se'âdet rûh-i kalbe kân olur"

(3) Bu beyt matbu dîvânda bulunmuyor...

Not : Matbu dîvânda olmayıp "Tuhfet'l Uşşâkiyye" de bulunan iki beyit

daha var. Ancak kelimelerin tam olarak okunamamasından dolayı bu

beyitler buraya dercedilmedi...

Dîdemiz giryân sînemiz sûzân

Rûhumuz hayrân Halvetîleriz

Cismimiz büryân derdimiz dermân

Aşkımız burhân Celvetîleriz

Sırr ile seyrân şevk ile devrân

Ederiz her ân Kâdirîleriz

Mahremiz zâre bülbülüz yâre

Hârız ağyâre Rıfâîleriz

Bizdedir halvet yâr ile ülfet

Bulmuşuz vuslat Dussûkîleriz

Page 32: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

32 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Zikrimiz esmâ fikr-i müsemmâ

Seyr-i "ev ednâ" Bedevîleriz

Hakk'ı çün bulduk nûr ile dolduk

Aşkla yoğrulduk Şâzelîleriz

Ölmeden öldük sonra dirildik

Uçmağa girdik Mevlevîleriz

"Hayy" ü "Bâkî"yiz dost müştâkıyız

Aşka sâkîyiz Nakşîleriz biz

Bizdedir "Âdem" İse'bni Meryem

Hem "ism-i a'zam" Bayrâmîleriz

On iki seyrân ideriz her ân

Ma'nâda sultân Vefâîleriz

Âşık-ı cânân mahrem-i irfân

Fakr ile pinhân Bektâşîleriz

Vahdete vâkıf kesreti sârif

Kenz-i ma'ârif Şa'bânîleriz

SÂMÎ ko halkı ara bul Hakk'ı

Yoludur aşkı Uşşâkîleriz

Bu nutk-i şerîf Uşşak makâmında bir ilâhî olarak

bestelenmişdir.

https://soundcloud.com/www-muzafferozak-com/dide

miz-giryan-sinemiz-suzan-ussak-ilahi

Abdurrahman Sâmi ‘nin (kaddesellâhü sırrahu’l âlî)

eserleri bunlarla sınırlı değildir. Evrâd-ı Mukarrabîn isimli

Page 33: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 33

eserinin kapağında eserlerinin bir listesi verilmiştir. Buna

göre elimize ulaşmayan eserleri şunlardır:

1-Şerh-i Nûniyye ed-Dürretül-Meknûniyye; akaidle alakalı.

2-Kenzül-ârifin: Tasavvufla alakalı.

3-Risâle-i Hürriyyet

4-Mîhveri’l-ulûm,

5-el-Mecâlisü’s-Sâmiyye,

6-Cevâmiu’l-Kelim.

7-Zübdetü’l-ulûmül-Arabiyye.

8-Nâme-i Muharrem.

9-Medâricü’s-Sâlikîn ve meâricü’l-Vâsılîn.

1*Hüseyin Vassâf. Sefıne-i Evliya, c.4, v.299

2*Abdurrahman Sami. Dîvân-ı Sâmî, s.243, İzmir, 1980

3*Dîvân-ı Sâmî, s.243: Sıddık Naci Eren, Yüce Veliler ve

Anadolu Evliyaları, s.536, İstanbul, 1990

4*Sıddık Naci Eren, Yüce Veliler ve Anadolu Evliyaları

s.536

5*Sıddık Naci Eren, Yüce Veliler ve Anadolu Evliyaları

s.536

6*Bk. Abdurrahman Sâmi, Kitâb-ı Sırı’l Kadîr fî İlmi’l-İksîr,

M. Erol Kılıç özel ktp.

7*Bk. Abdurrahman Sâmi, Divân-ı Sâmî

8* Sıddık Naci Eren-Evrâd-ı Saâdet-i Ebediyye. s.

119-123, Balıkesir, 1987

Page 34: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

نسىىرشح ارسار امسآ ء ال وس يةل الكربى

حي ن الر ح بنســـم هللا الر

والنسالم عىل رسولنا محمد امحلد هلل رب العاملني والصالة

وعىل اهل وحصبه وسمل امجعني

وس. النس . القد حي. املل حن الر حن الر هل هو الر ى ل ا ال م. الهو الله

. اخلالق .املؤمن ر. .املهيمن. العزيز. اجلبار. املتكربه الغفار. البارئ. املصوه

اق ز اب. الر افع .القهار. الوه .الفتاح. العلي. القابض. الباسط. اخلافض. الر

. العدل ميع. البصري. الك . النس . املذل طيف. اخلبري. اللي. العظي. .املعز الل

كور . الكبري. الفيظ. املقيت. النسيب. اجلليل .الغفور. الش الكرمي. .العىل

قيب. املجيب. الواسع. الكي. الودود . .الر هيد. الق املجيد. الباعث. الش

. الميد. املحص. املبد .الوكيل. القوى املحي. .ئ. املعيد املتني. الول

. القيوم. الواجد. املاجد مد. القادر. املقتدر. ‘الواحد. ا .املميت. الى حد. الص

م ر. الا .املقده اهر. الباطن. الوال ‘املؤخه ل. الاخر. الظ . .و املتعال. الرب

اب. امل ءوف. مال املل .نتقم. العفو التو ذو اجلالل والاكرام: املقنسط. .الر

ار . املغن. املانع. الض النافع. النور الهادى. البديع الباق. الوارث. .اجلامع. الغن

بور يد. الص ش ول اهل غريه جلل جالهل الر

Page 35: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 35

ومل يفصل اسامء غري الرتمذى

عنه قال: وعن أ ىب هريرة رض الله : وسمله عليه هللا صىل قال رسول الله

ب وتر ي ن الله تنسعة وتنسعني اسام من حفظها دخل اجلنة، ا ن لله ا

أ خرجه البخارى هبذا اللفظ، ومنسمل )». أ حصاها(من «ويف رواية: .الوتر

:بدون ذكر الوتر، والرتمذى.وزاد فعدها

Cenâb-ı Allah’ın 99 Esmâ-i Hüsnâsını sıra ile ezberleyip, manasını da anlayarak okuyanlara cennetlikle tebşir edilmiştir.

اللهم اجران من النار وادخلنا اجلنه مع الابرار

Allahümme ecirnî minennar ve edhilnel Cennete" ‏maal ebrâr”

(Allahümme ecirna minen-nar) “Ya Rabbi, bizi cehennemden

kurtar, uzaklaştır! (Ve edhilnel-cennete meal-ebrar) Bizi salah

sahibi, birr ü takva sahibi kullarınla beraber cennetine

girdirmeni niyaz ederiz!”

Page 36: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

36 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

للاه

(ALLAH هوللا )

Esma-i hüsna’nın sultani mertebesinde (هللا ) İsm-i celilidir.

Bütün esma-i hüsna’nın camidir. Zât-i Azimüşşana

mahsus ve münferid ismi pâki kibriyadır. Şu veçhile (هللا )

yazılır.

Abdin, yani Kulun Hissesi: Ubudiyeti kâmile ile tecelli,

Uluhiyete tâzim, Kalıben (bedenen) taat. Kalben tevekkül

ve sâireye masruf olmaktır.

Hassası (Faideleri): İmam-ı Gazali’ye göre Cuma günü bin

kerre ya (هللا ) diye vird edenler, evliyalar zümresine lâhık

olur. Keza Cuma günü namazdan evvel yüz kerre ya (هللا

) dese istediği olur. Ve her gün bin defa ya (هللا ) dese ilmelyakm terakki ederek Kalbi selime erişir. Bir hastaya iki yüz kerre okunsa eceli gelmedikçe şifa olur.

(LAİLÂHE ILLÂHU – الالهاالهو )

Mabudu bilhak, cemi meratibi esma ve sıfat-ı camii olan

ancak künhi zati uluhiyyesidir.

Kulun, Kelime-i Tevkiften hissesi: Allah Azimüşşanı

kalben mabudi bilhak itikat etmek, mhen maksut matlubu

bilhak itikat etmek ve Sirren mahbubi bilhak itikat ve

künhi vücudı, taalluk akıldan münezzeh mevcudi bilhak

itikat edip, faili müessir mevsufi ezeli vücudi vacible,

mevcudiyetini ikan ederek kemal-i tevhid ef’al, Sıfat, zate

erişmektir.

Page 37: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 37

Hassası (Faideleri): Her namazdan sonra, Kelime-i

Tevhid’i yüz kerre okuyana gafletle ve nisyan ve kasveti

kalbden kurtulur.

(RAHMÂN الرحمن)

Dünyada cemi mahlukata İrade-i in’am manasiyle sıfat-ı

zatiyedendir. Veya nefis in’am manasına sıfat-ı

fiiliyedendir.

Abdin (kulun) hissesi: Fukaraya tasaddukla, ulemaya

hürmetle, ümeraya itaatle, büyüklere tazimle, cahillere

talimle, fasıklara dua ile merhamet etmektir.

Hassası: Günde yüz kerre zikreden kimsenin kalbinde, merhamet eseri zuhur eder, iki yüz doksan sekiz kerre yazıp taşısa, her türlü âfattan kurtulup, vücudu daire-i rahmette mes’ut olur. Ve zağferan ve misk ile yazıp bir haneye defnolunsa o hane sahibi şerden hayra tebdili ahlâk eder.

(ER RAHÎM الرحيم)

Ukbada cemi ehl-i tevhidi nimeti ihtisasiyeye nail kılıcı

demektir.

Abdin hazzı: Zakir ve hamilinde rikkati kalbin husuludur.

Hassası. 258 kerre zikreden her tehlikeden kurtulur. Yazılıp ağaç köküne dökülse meyvesi çok olur. Yazılıp suda imha ile bir kimseye içirilse yazan zata müştak olur.

Page 38: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

38 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MELİK الملك)

Cemi eşyada mutasarrıf, icade kadir, zat ve sıfatta cemi

eşyadan müstağni, sahip ve malik manasınadır.

Abdin hazzı: Hakkin, maliki hakikî olduğunu bilip her

umurunda haktan taleb etmektir.

Hassası: Zeval vaktinde yüz kerre devam edenin kederi zail olur. Fecirden sonra yüz yirmi adet okuyan zengin olur.

(EL KUDDUS القدوس )

Zati؛ hudustan (sonradan olmaktan münezzeh), sıfatı,

acizden, ef'âli abesten pak ve temiz ve münezzeh

demektir.

Abdin hissesi: Mââsiden tathiri ibadetle zatini tenvirdir.

Hassası: Günde 174 kerre zikreden ahlâk ve âmâli zemimeden kurtulup evsafi selimeye erişir. Nan azize (nan aziz ekmek veya başka bir nimet demektir) yazıp ekleden (yiyen), cismen sıhhat, kalben selâmet, ruhen kötü ahlâktan kurtulup zikre devam eden âlem kuddus melekûtun ahvaliyle muttasıf olur.

(ES SELAM السالم)

Her türlü hudustan (tagyir ve tebeddülden) sâlim ve kullan

âfet-i dünyeviye ve uhreviyeden kurtarıcı manasınadır.

Abdin hazzı: Dünya ve âhiret musibetlerini celbeden

CÜrüm ve isyandan sakınmaktır.

Hassası: Hergün 131 kerre zikredenin kalbi selim olur. Ve

Page 39: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 39

eceli gelmedikçe bir hastaya okunsa selâmet bulur.

Semavî ve dünya âfâtından da necat (selâmet) bulur.

(EL MÜMİN — المؤمن )

Alemeyni âfattan emin edici veya ebrari (ehl-i iman ve

cennet ehli) âhirette emin edici. Enbiyayi tekzibden emin

edici manasınadır.

Abdin hazzı: İmanını noksandan muhafaza ve ibadi

zararından vikayedir.

NOT: Vikaye; esirgeme ve muhafaza manasınadır.

Hassası: 136 defa zikreden her tehlikeden emin olup, yazıp götürse cin, şeytan şerrinden kurtulur. Zâkir olanı kemali tasdik ve ikane eriştirir.

(EL MÜHEYMIN — المهيمن )

Her zerreyi şuhut, murakabe ve himaye ile mualla

manasınadır.

Abdin hazzı: Ef'âli şeriâte vikaye, tarikiyle himaye,

hakikatle sayedar, marifetiyle payedar eylemek ve

ubadullaha (kullarına) rifkiyle muamele eylemektir.

Hassası : 135 kerre hâli bir makamda tahareti kâmile ile zikreden ulviyet kesbedip maksadına nail olur. Şeref ve izzeti artar.

(EL AZİZ العزيز )

Her şeye galip, «bi’nazir» (naziri yok), münferid

azimüşşan manasınadır.

Page 40: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

40 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Abdin hazzı: Mucibi mezellet, ahlâkı süfliyeden tecerrüt,

evsafi ruhaniye ile teferrüt ve haktan istiane (yardım) dır.

Hassası : 40 gün alessabah 94 kerre okuyan borçtan kurtulup gınaye (zenginliğe) erişir, izzet sahibi olur, kalbi ğılli-ğişten kurtulur.

(EL CEBBAR-الجبار)

Ef’al ve erzak ve ahlâk ibadi dilediği gibi İslâh edici ve

hükmünü infaz edici manasınadır.

Abdin hazzı: Her halde cebbariyeti İlâhiye karşı ihtiyacını

ve aczini itiraf ile tezellül ve teslimiyeti kâmiledir.

Hassası: Kırk gün 211 kerre okuyan zulme maruz olsa selâmet bulur. Mahpus ve esir ise kurtulur ve her muradı hasıl olur.

(EL MUTEKEBBİR -المتكبر )

Kibriya sahibi, cemii mâsiva nazari azametinde zerre-i

makhur nisbetinde demektir.

Abdin hazzı: isyan ve gafelati (gafilleri) nazari hakaretle

görüp, nefsini, kalbini, ruh ve sırrını azameti ilâhiyeye

karşı daima mahviyyette bulunmakbr.

Hassası: Zikredenlerin suret ve siretlerinde heybet ve maişederinde bereketin husulidir. Izdivaç gecesi zifaf ve cimadan evvel on kerre zikreden haluk (güzel) evlât sahibi olur.

Page 41: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 41

(EL HALIK -الخالق )

Mümkinatı ademden (yoktan) ihtira ve icad edici

manasınadır.

Abdin hazzı: MahlUkatın yedi kudretten zuhurunu

müşahede ederek marifet tahsildir.

Hassası: Nısfilleylde (gece yarısı) zikre devam edenlerin zahir ve batınları münevver ve mücellâ olup zulmetten ve kedurat (zahir ve batından) kurtulur.

(EL BARIU- البارى )

Mümkinatı nizami ekmel üzere muktezayi hikmetle bilâ

tefavüt halk olunmağa maddiyatiyle hazırlayıp var edici

manasınadır.

Abdin hazzı : Zerreyi hikmetten hali görmemektir.

Hassası: Yedi gün yüzer kerre okuyan âfâti cismani ve ruhaniyeden sâlim olup her gün devam eden kabrinde munis bir melâike halk olup vahşet ve havf, zulmetten kurtulur.

(EL MUSAVVIR —المصور)

Ademden (yoktan) icadle halik, vücudu ihtira ile ve ahseni

tertip ve yekdiğerinden temyizle tasvir ve hakimane

terbiye manasınadır.

Abdin hazzı: Sureti eşyadan manayi esmayi müşahede,

ef’âli keşf, evsafi maaniye ve mahviyeti zatına intikaldir.

Hassası: Zakiri tevhidde ilme’l yakına eriştirdiği gibi, zürriyeti olmayan kadın yedi gün oruç tutup iftar

Page 42: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

42 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

anında 21 kerre zikreylese zürriyet ihsan ve erkek üç gün oruç tutup yirmi bir kerre bu ismi şerifi okuyup suya üfleyip içse zürriyet sahibi olur.

(EL GAFFAR —الغفار )

Kullarının günahını dünyada ziyadesiyle örten ve

muahezeyi âhirette terk edici manasınadır.

Abdin hazzı: Nasın ayıplarını setirle (örtmekle) zalimeynin

muahezesini bağışlamaktır.

Hassası: Cuma namazı akabinde 100 kerre zikredenlere âsâri mağfiret zuhuridir. Bazı kimse; rızıkta bereket, mal ve evlâdında meymenet bulmak isteyen günde (70) kerre (estağfürullahe innehu kâne

gaffara) (استغفر هللا انه كان غفارا) diye virdi tavsiye olunmuştur.

(EL KAHHAR — القهار )

Mevcudatı zahir ve batın yedi kudretinde makhur

(kahrolmuş) ve mağlûp edici ve münkad (ram olmak) ve

müsahher (meftun) kılıcı manasınadır.

Abdin hazzı : Zayıfları vikaye, ızharı hak için cehd ve

galebedir.

Hassası: Günde 306 kerre virdedenlerin kalbinden hubbi dünya mahvolup masivallaha iltifattan geçer. Gece yarısında ve güneş doğarken zikreden hasmına galebe edip zulümden beri olur.

Page 43: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 43

(EL VEHHAB — الوهاب )

Bir şey karşılığı olmaksızın, sebepsiz kesirül’ata

bağışlayıcı manasınadır.

Abdin hazzı: Ebnayi cinsine ve mahlûkata bilâmukabele ve

iâğarez saha ve İ’sar etmektir.

Hassası: Günde 14 kerre zikreden çok mal ve cahi hatire erişir. Ve salâtı duha akabinde secde edip zikreden dünyevî murad ve menafiine nad olur. Şeriat, tarikat, hakikat ehlinin irfanı ziyade olur.

(ER REZZAK-الرزاق)

Rızkı ita eden manasına olup, rızkı suri cisim ve

maddiyatın inkıta ve nümasına denilir. Rızkı manevî, ruh

ve maneviyatın tekemmülüne bais olana denilir. (Akla

ilim, ruha müşahede, kalbe keşif, sırra muayene gibi.)

Abdin hazzı: Sureti mananm feyzi İmdadını haktan bilip

mevuduna itimat ve (makduruna (takdirine) rıza ve kanaat

etmektir.

Hassası: Evinin sağ tarafından başlayıp kablelfecir her köşesinde ya rezzak dese rızkı vasi (geniş) olur. Günde üç yüz on beşer kerre beş gün zikreylese dünyevi haceti reva olur. 21 gün kablet-team okusa zihni açık olup, fehim dekayık müyesser olur.

(EL FETTAH- الفتاح )

Ebvabi rahmete ve nasara ve berekete ve maişeti açıcı

manasınadır.

Page 44: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

44 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Abdin hazzı: ibadetle içtihat ederek her an mükâşefat

guna gün vusul ve ibadete muaveneti esirgenfemektir.

Hassası: Sabah namazının akabinde elini sadrına koyup 15 kerre okuyanın kalbi leman, işleri asan, rızkı bol olur.

(EL ALİM –العليم )

Mevcut ve madumu, cüzi, küllüyi, baki ve mütegayyiri,

lihatat ve hataratı cehd ve fikir sebkat etmeden ezelen

bilici manasınadır.

Abdin hazzı: Huzur ilmi ilâhide olduğunu bilip, haya ve

sabiri belâ ve şükrü naima ve tevbe-i hataya eylemektir.

Hassası: Günde 150 defa devam eden marifatullaha erişir, evham ve şekten ilmel yakina erişir.

(EL KABIDU القابض )

Rızkı kat’ veya ruhu ahz veya kalbi kedurete deyk (sıkıntı)

kılıcı manasınadır.

Abdin hazzı: Mail israftan, ilmi na- ehlinden, sırrı

nakıstan, hâli kadir naşinastan sakınmaktır.

Hassası: Dört gün 903 kerre virdeden düşmanından emin ve selâmet bulur. 40 lokma ekmek üzre yazıp 40 gün birer lokma yese açlıktan emin olur.

(EL BASITU- الباسط)

Kullan ihtiyaçlarım verici, rızkı bastedici, nefsi sefavetle,

kalbi hidayetle, ciddiyeti ruhla bastedici manasınadır.

Page 45: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 45

Abdin haizi : Hüsnü ahlâk, sahavet, maaşereti hasene ve

tevazudur.

Hassası: Salâtı duhadan sonra on kerre zikredenin rızk, ilmi ve şerefi artar ve ellerini göğe doğru kaldırıp 71 defa zikrederek yüzüne sürse idi, fakir olmaz, gına (zenginlik) teveccüh eder.

(EL HAFIDÜ -الحافض )

Düşman ve ehl-i şakaved tart ve tezlil edici demektir.

Abdin haizi: Batılı hakir ve mezellet itikadile hazer etmek

ve mekir İlâhiden emin olmamaktır.

Hassası : Üç gün bu isimle dua edip, dördüncü gün bir mecliste yetmiş bin kerre zikretse hasmına galebeye muvaffak olur ve harbde vasıta-i muzafferiyettir. Bir muradın husulü İçin 500 kerre okuyan naili meram olur.

(ER RAFIU- الرافع )

Ehibba ve etkıyasını tevfik ve takrip ile izaz ve refi edici

manasınadır.

Abdin hazzı: Hakki, âli itikat edip evliyaallahi İ'zaz

eylemektir.

Hassası: Zulmünden korktuğu bir kimsenin huzuruna girmezden 70 kene okuyan zulümden, taadiden (tecavüzden) ve hırsızdan emin olur. Gece yarısı 351 kerre okuyan safa-i kalbe erişip umurunda suhulet hissederek muradına nail ve gani (zengin) olur.

Page 46: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

46 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MUlZ -المعز)

Dilediği kulu, dünyevî ve uhrevî aziz ve mergub (güzel

beğenilir) sahibi edici manasınadır.

Abdin hissesi: izzeti dareyn olan taata i’tisam

(günahlardan çekinmek) ederek izzeti hakikiye vasıl

olmaktır.

Hassası: Cuma ve pazartesi gecesi akşam namazından sonra 140 kerre okuyan heybet ve ihtiram sahibi olur. Havf ve haşiyyeti hakka münhasır olur.

(EL MÜZIL- المزل )

Dilediği kulu dünyevî ve uhrevî esbabi zilletle

(li-hikmetin) zelil edici manasınadır.

Abdin hissesi: Zillete hakikiyeyi masiyyette bilip hazer

etmektir.

Hassası: Zalim ve hâsit (hasetli) şerrinden emin olmak isteyen 75 kerre zikredip secdeye varsa, secdede Siyanet ettiği emre muvaffak olur. Pazartesinden sonra üç gün oruçlu olup. Cuma gecesi iki rik'at namaz, her rik’atta Fatiha’dan sonra 100 kerre ya müzil deyip düşmanının zelil olmasını hatıra getirse muvaffak olur.

(ES SEMIU -السمع )

Herşeyden münezzeh olarak cemi asvat ve kelimatı işidici

manasınadır.

Abdin nasibi: Emri hakka muhalefetten hazer etmek ve

Page 47: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 47

hakkin murakabe ve çuhudunda olduğunu bilmektir.

Hassası: Perşembe günü Duha namazından sonra 500 kerre zikreden her ne vakit dua ederse müstecab olur.

(EL BASIR- البصير )

Her mevcudat! bilâvasıta görücü manasınadır.

Abdin hazzı: Hakkin gördüğünü murakabe ederek

zahirine şeriatla tezyin, batınına tarıkıle tahsin ederek

mertebe-i ihsane erişmektir.

Hassası: Cuma namazından evvel 302 defa zikredenin aynl basireti fetih olup tevfik olarak kavi ve ameli selâha muktedir olur. Pazartesi günü farz ile sünnet arasında itikadı sahih ile 100 kerre zikreden nazari inayeti ilâhiyeye mazhar olur.

(EL HAKEMÜ- الحكم )

Hükmünde aciz infazdan münezzeh hâkim manasınadır.

Abdin hazzı: Hakkin, hâkim ve müessir olduğu itikad

ederek emrine teslim, hükmüne münkad olmaktır ve

nefsine hâkim bulunmaktır.

Hassası: Cevfi leylde 68 defa okumağa devam edenin batim esrar-ı-hikemiyeye mazhar olur.

(EL ADLÜ— العدل)

Fiili İlâhisi hükmünde ziyadesiyle, adaletle lâyıkıyle zuhur

edici manasınadır.

Abdin hazzı: Bir melekei rasıhaya malik olmaktır ki,

Page 48: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

48 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

onunla nefsinde tagaddi, kalbinde zühüd, amelinde İhlâs,

ruhunda hüsnü ahlâk, insanlar arasındaki muamelede

sitem ve zulüm ifrat, tefritten muhafazaya muktedir olur.

Hassası: Cuma gecesi 20 lokma üzerine yazıp ekletse cemi mahlûkattan izzet ve hürmete nail olur.

(EL LATIF- الطيف )

Rifk ve lutufla muamele, umuru lâtifeye muhit velev sureti

kahir ile de olsa lutfi kesir manasınadır.

Abdin hazzı: Niyet ve harekâtında haktan hazer ve haika

rifk ile muameledir.

Hassası: Hergün 133 defa devam etse müşkülü hal ve âsan olup lutfi ilâhiyeye nail olur. Hergün 9 kerre zikretse ilâhî tecelli olur ve rızkı vâsı olur. Eğer günde 698 kerre (Bismillâhillâh) dese, her ne emeli varsa husuli mücerehdir.

(EL HABİR- الخير)

Gizli ve aşikâr olan, kalbi, ruhi, akli, dünyevi ve uhrevi

umurun küllisini alim ve muttali manasınadır.

Abdin hazzı: Batını nuri tarikatle İslâh ve tenvir, zahirini

sırrı şariatla mizan ve tathir etmektir.

Hassası: Günde 812 kerre devam eden ruhaniyet ve mükâşefata nail olur. Ve bir şahsın tasarruf zulmü altında olan kimse kurtulur. Uykuya varmadan yedi defa (Elâ’ya’lemü’ men Halak ve hüvellatif ül-habir)

dese, dilediğini ve istihâre اال‏يعلم‏من‏خلق‏وهو‏الطيف‏الخبير ettiğini rüyada görür.

Page 49: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 49

(EL HALIM —الحليم )

Ukubeti müstahakayne kudreti kâmilesiyle beraber

intikami lihikmetin terk veya tehir edici manasınadır.

Abdin bu İsimden hissesi: Gadab ve intikamı hazin ve

mahvederek rahmeti rahmana nail olmaktır.

Hassası: Günde 88 kerre reisi umur olan kimse devam ederse riyasete ve rahatı devam eder. Gülsuyu ile yazıp dükkân ve sanat altına, ya mezruata serpse bereket olur. Eğer gemiye serpse garktan emin olur. Eve serpse her türlü şerden emin olur.

(EL ÂZIM- العظيم )

Kemal zatide kemaliyle münezzeh, kemali sıfatta, künhile

mukaddes, uluvvi kadir've refi, menzileti cihetiyle azameti

mutlaka sahibi demektir.

Abdin hazzı: Azameti ilâhiyeye karşı mahviyyet ve

istihİâkle emir ve nehye riayet ve, nefsini başkaları

üzerine tercihle kibir ve münazaa etmemektir.

Hassası: Müdavim olanın emsâli beyninde izzeti artar ve hastaya 1010 kerre okusa eceli gelmedikçe şifayap olur.

(EL GAFUR- الغفور )

Abdini müstahak olduğu intikamdan siyanet edici,

günahların setir ve hatasını yargılayıcı manasınadır. Bir

çoğu affetse ona gafur, affı çok olsa ona gaffar denir.

Abdin hissesi: intikamı mücrimi terk ve ihsan ile

Page 50: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

50 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

muameledir.

Hassası: Humma için yazılıp içmek mücerrebdir. Seyyidil istiğfar yazılıp ölüm halinde dili tutulan kimseye içirilse konuşur ve fevti âsan olur. Salatı Cuma’dan sonra 100 kerre zikredenler mağfur olur. Derdi olan kimse bir kâğıda üç satir ya gafur, ya gafur, ya gafur, diye yazıp boynuna talik etse veyahut ol kâğıdı yutsa derdinden, ağrı ve sızıdan kurtulur.

(EŞŞEKÜR -الشكور )

Emrine itaat, nehyinden siyanet eden kullarım sena ve

cezil (bol, çok verici) âta ile mükâfat edici manasınadır.

Abdin hissesi: Nimeti mevcudiyete şükür, taatle müdavim

olup, muhtaçlara vermeyi de itiyat etmektir.

Hassası: Yevmiye 526 defa devam edenin vücudu sihhatte devam edip vusatı male sahip olur. Ağır cüsseli ve nefes darlığı çeken kimse 41 defa yazıp su ile meshedip bir miktarını İçse şifa bulur. Za’fi basar sahibinin de gözüne meshedilse nuru artar.

(EL ALIYYU — العلي )

Künhü kemalâtiye ve Sifatıyye ve ef’aliyyesi akliların

idrakinden muallâ mekân ve cihâttan münezzeh

manasınadır.

Abdin hissesi: Ulviyeti diniyesine muhalif olan süfliyet ve

masiyetten hazer etmektir.

Hassası: 110 defa yazıp başında götürse kadri artar. Garibüddiyar götürse salimen vatanına avdet eder.

Page 51: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 51

Fakir olanın üzerinde bulunsa ginayi celbeder.

(EL KEBIR- الكبير )

Zat, Sifat, ef’âli; derece-i keıaalâtı binihaye (nihayetsiz) de

ezeliyet, ebediyetle ulu manasınadır.

Abdin hissesi: Meratibi nefsaniye ve emmare, mülhime

sınıflarından tathir ile kalbini itminan, ruhunu safiyet,

sırrını kemâlât, tevhidi efal, sifat, zatına mütehallık,

kulubi ulviyet hakıkayı kesbetmektir.

Hassası : 232 kerre virdedenin ilim marifetullahı artar. Bir taama okunup, zevc ve zevce o taamdan yeseler, muvafakat ve musalaha ederler. Borçlu zikretse borcundan kurtulur. Mazul zikretse rütbesine nail olur.

(EL HAFIZ- الحفيظ )

Mevcudatı, murad ettigi zevaldan hıfzında mübalâğa edip

hıfzedici ve kullarının âmâlini ihsa ile hıfzedici

manasınadır.

Abdin hissesi: Azasını muhalefetten, emaneti hıyanetten,

hukuku ihvan dini şerrine hedef etmekten hıfzdır.

Hassası : Tehlikede zikreden emin olur. Hayvanatı vahşiyenin zararı dokunmaz. Her gün on kerre zikredene kimse zarar getirmez. Ateş, su, cin, ins fezai batin (karin sıkıntısı) ve hayvanatı muzırradan emin olur.

Page 52: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

52 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MUKIT- المقيت )

Ecsam ve ervaha, cismani ve ruhani gıda ihsan edici

manasınadır.

Abdın hazzı: Ebnayi cinsine sehavet, nefsini hayre irşad ve

gâfile nasihattir.

Hassası: Yazılıp, suda ezilip tarlaya dökülse, oruçtan mü'teezzi olan şem eylese (koklasa) açlık hissi ve zafiyet gelmez. 550 defa bir testi suya okunup üzerine mukıt yazılsa, seferinde bu sudan İçse her türlü tehlikeden emin olur, çok ağlayan çocuk içse ağlaması kesilir.

(EL HASİB- الحسيب )

Kemalâtma nihayet olmayıp kullarının her mesalihini

verici ve amellerini muhasip manasınadır.

Abdin hazzı : Suy'i amelden hazer etmek İçin nefsini

muhasebe ve ihtiyaç sahihlerinin hacetini gidermeye

gayret ve haktan havfi haşiyyettir.

Hassası: Akrabasından korkan bir kimse gün dogmadan ve gurup etmeden yetmiş kerre okusa, akraba beyninde emni ünsiyet peydah olur. Aduv ve hâsit ve isabeti ayin ve sirkat gibi mazarratlardan biiznillahi taala emin olur.

(EL CELİL- الجليل )

Emri müessir, künhi celâl ve tenzihi tamla kâmilil sıfat

manasına, kebiri zatta kâmil, celili sıfatta kâmil, kebiri

azim zatle sıfatta kâmil, aliyyi zati sıfat efalinde kâmildir

Page 53: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 53

diye tefrik olunmuştur.

Abdin hissesi: Ahlâkı zemimeden selâmet ve ahlâkı selime

de kesbi izzet etmektir.

Hassası: 78 kerre zikredenin, kadir ve meziyyeti artar, sözü nâfiz olur. 'Misk ile yazıp götüren süfliyeti ahlâkı nefsaniyeden kurtulur.

(EL KERİM -الكريم )

Bilâ sual âta (verici) ve bilâ sebeb hataları affedici

refidkadir, azimüşşan manasınadır.

Abdin hissesi: Ahseni ahval olan ve kasti rizai hak ile

hakikati takvaya ve güzel ahlâk bi’hemta ile muttasıf,

hakka zata itimat, sıfata istimdat, file dua mutad etmektir.

Hassası: Kablelnevm (uykudan evvel) 270 kerre zikreden vasıtai halk de ikrami hakka erişir.

(ER RAKIB- الرقيب )

Her âni zamanda, her ahvalde, her şeyi hıfz ve hıraset

(koruyucu) edici manasınadır.

Abdin hazzı: Murakabe-i ahval ile günahtan sakınmak,

murakabei zatle mahviyet ve hizb ve kemâli mahabbeti

İlâhiyeye nâil olmaktjr.

Hassası: 312 kerre okuyan mali mesrukunu bulur. Hamile okusa doğumda zahmetten kurtulur; misafir okusa, ehli, evlâdı tarafından emin olur.

Page 54: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

54 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MUCIB — المجيب )

Hacat ve dâvâti icabet ve zarureti muztareyni kifayet ve

kablessual matlubuna yardım edici manasınadır.

Abdin hazzı: Emri İlâhi ve sünneti nebeviyeye icabet ve

mahlûkata menfaatle hayri esirgememektir.

Hassası: 60 defa zikredenin duası kabul olup emâni ilâhide olur.

(EL VASlU- الواسع )

BUrhanma nihayet, sultanına gayet, ihsanına had ve hasır

(hudut ve sıkışması yok) olmayıp, külli, cüz’i mevcut

madumu, ezelen, ebeden, İlmen muhit ihsani kâfi

manasınadır.

Abdin hissesi: Malı ve, hali ile, akvali ile halkı tevsi ve taltif

ile muameledir.

Hassası: 137 kerre zikreden, kin, haset ve gılli-giştan selâmeti vus’a, sadır ve inçirahi derun hasıl olup vus’ati maişete nail olur.

(EL HAKIM- الحكيم )

Takdirat ve İradât ve halk ve kudretinin âsârmı maslahata

ve hükmiyle izhar eder. Acizden müberra zevil-hikme

manasınadir.

Abdin hissesi: Kavil ve amelde hakka ve hulusa isabetle

mucibi âfâti seyyiâttan sakınmaktır ve tedbirati ilâhiyeye

karşı herhalde ruyi riza ile mukabeledir.

Hassası: 78 kerre zikre devam edip mucibi havf,

Page 55: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 55

devayı azimeden ku'rtulup babi hikmete fetih olur (açılır).

(EL VEDUD- الودود )

İbadete nimeti isal ve defi azab ve muzırra ve nikâlar ve

bimetalar ile mahabet edici manasınadır.

Abdin hissesi: ibadetullahi ve sünneti resulullâhi ve

evliyaullahi sevip ve ibadullahi hakkında hayrı sevmektir.

Hassası: Taam üzerine bin kerre okuyup zevcesiyle ekleylese zevcesinin mahabbeti ziyade olur. Günde 20 defa okuyan beynennas (insanlar arasında) teveccüh ve mahabbete nâil olur.

(EL MECID- المجيد )

Zat, Sifat, ef’alinde, künhi şeref nâmütenâhi ihsani kesir,

atası cemil vâsülmülk velkerem manasınadır.

Abdin hissesi: Nas beyninde hüsnü muameleye bezli

keremle tahsili şereftir.

Hassası: Ayin birinde, on beşinde, otuzunda kameri ayİardır.) Oruç tutup, iftarda -ya mecid diye zikrederek iftar etse illeti berastan kurtulur. Günde 62 kerre zikreden şan ye şeref, zahiri ve batıniye nail olur.

(EL BAİSÜ- الباعث )

Mevtayı dirilmeye, mürsaleyni ümeme, erzakı ibade,

esrarı müride, etvan müşahede, envari muayene ba'si

mutlakla basedici (diriltici) manasınadır.

Page 56: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

56 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Abdin hazzı: iman edip' külliyetle yevmi nuşur (haşir) İçin

bezli himmet, gayret ve istikamete devamdır.

Hassası: Uykuya yakın elini göğsüne koyup 100 kerre ya baıs, dese kalbi müevver olup, ilim ve hikeme ilham olur.

(EŞŞEHİDÜ — الشهيد )

Zevahir eşyanın küllisi mer’i ve mesmu huzurunda

muayyen ve cümlesini müşahede ve mutasarrıf demektir.

Abdin hissesi: Hakka, mertebei şuhudda görür gibi ibadet

ve hareket etmektir.

Hassası: İtaatsiz evlâd ve zevcinin alnından bir saç alıp bin kerre okunsa tebdili ahlâk ederek ıslâh olur.

(EL HAK -الحق )

Vücudu zeval, tağyiri ademden (yokluktan) müberra

olarak ezelen, ebeden sabit manasınadır (eşyayı izhar

edici manasındadır).

Abdin hissesi: Efali, filullâhta, Sifatını sıfatullahta, zatinı

tecelliyati -azamete tıllı zâil ad ederek vucudi hakikinin

hazde olduğunu kesb ve terakki tevhit sıfatlıyla tekmili

meratip etmektir.

Hassası: Murabba kâğıdın erkânı erbaasına yazıp seher vakti göğe refi etse (kaldırsa) matlubu hasıl olur. Lâilâhe illallahül melikül hakkulmübîn (ال‏اله‏اال‏هللا‏

‏المبين ‏الحق ‏ zikri yüz defa vird edinse gani (الملك(zenginlik) teveccüh eder. Bin kerre ya hak diyen kötü akıbet ve amelden kurtulur.

Page 57: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 57

Bir nesnesi zail olan kimse dört kâğıda yazıp ortasına zayi olan şeyi ortasına yazıp gece yarışında ellerini açıp ve Semaya nazar ederek hacetini haktan talep etse zayi olan şeyi iade olur, iade olunmazsa hak daha ziyade hayırlısını ihsan eder.

(EL VEKİL – الوكيل )

İstiane, umuri ibade kudreti kâmilesi ile her emirde

mütekeffil demektir.

Abdin hissesi: Esbabı meczume ve gayri meczumeye

tevessülü ile beraber hakka müessiri hakikiye tevekkül ve

havayici ibadi nehci (usul minval) matlup üzere sa’yi

gayret etmektir.

Hassası: Hacetlerin husuli ve musibetlerin defidir. 76 defa okuyan yangından ve garktan (boğulmaktan), zelzeleden ve saikadan ve şiddetli rüzgârdan zarar görmez, hayır ve rızkı ziyadelenir.

(EL KAVIYYU- القوى )

Zat Sifat ef'alinde berveçhile aciz ve zaaf ve yorgunluktan

ve kusur ve füturdan münezzeh derecede zatilkuvvedir.

Abdin hissesi: Her yüzden cümlenin aczini bilip hakka her

hususta rücu ve tefvizi umur eylemektir.

Hassası: Vücudda kuvvetin zuhur himmeti zaika veya cismi zaif sahibi günde 114 kerre devam etse kavi olur. Mazlumüzaif okusa zalimden emin olur.

Page 58: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

58 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL METIN- المتين)

Madde ve sebebe muhtaç olmayıp zaaf ve mağlûbiyetten

beri kuvvei kâmile ile fail manasınadır.

Abdin hissesi: Hakkin kemal kudretini bilip gayriye itimat

ve istinat etmeyip ancak haktan korkup hakka himmeti

kalbiyesi masruf olmaktır.

Hassası: 500 kerre okuyanın ibadetinde metaneti kalbiye hasıl olur. Eğer Euzu billahi tealâ diye facir, facireye okusa fucur ve fuhşiyattan geçer.

(EL VELIYYÜ- الولى )

Abdi (kulu) zat, Sifat, ef'aline takrib ve tecib eyleyici ve

mahlukatımn umurunda mütevelli ve nazır manasınadır.

Abdin hissesi: Zaman kabzına kudreti itminan ederek

dilücani gayriden masruf hakka matuf olmaktır.

Hassası: Kurbet (yakınlık) ve maiyyetten kurbiyyeti zatiyenin husulidir ki Cuma günü bin kerre ya Allâh dese matlubu hasıl olur. Zevcine itaat etmeyenin islâhı İçin hanesine girip çıktıkça ya veli dese ıslâhı hale muvaffak olarak itaate müyesser olur.

(EL HAMIDÜ- الحميد )

Her nevalin mevlâsı, her kemalin mevsuf mııallası ve her

senanın minküllil vucuh elyak ve ihrasi (ziyade lâyık,

şayan ve seza olan) ile hamdolunan zati ecelli âlâdır.

Abdin hissesi: Niami rabbaniyenin gayri mütenahi

olmasıyla şükrüne aczini itiraf etmeğe ve lisanı hal ve kal

Page 59: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 59

ile hamdedip evamire ve nevâhiye itaate riayet etmektir.

Hassası: Günde 62 defa zikreden sıfat ahlâk ve efalinde memduh olur. Kelâmında çok fena söz bulunan kimsenin, su içtiği kâseye yazılsa fena söz söylemekten kurtulur.

(EL MUHSI — المحصى )

Malûmat namütenahiyeyi ihatei ilim ile muhit ve

mukadderattan bir ferd hariç olmadığı halde ihsa edici

demektir.

Abdin hazzı: Azîmüşşanın sıfatı İhsasını bilip her

harekâtını muradi İlâhi'üzre icra ile saadeti du saraya

erişmektir.

Hassası: Teshiri kuluptur. Yirmi lokma ekmeğe, yirmişer kerre okuyup dilediğine yedirse emrine musahher olur. Cuma gecesi 1000 kerre okuyanlara kıyamette hesap ve kitabi asan olur.

(EL MUBDlU- المبدى )

Her şeyi mümkini ademden vucuda nümunesiz icad ve

halk edici manasınadır.

Abdin hazzı: Suveri esma olan eşyada künhi kudretin

müşahede ederek istihlâki İrfanı müstehlik ve hakkal

yakıne erişmektir.

Hassası: Hamile hatunun batnına zevci şehadet parmağıyla daire çevirip 20 defa yazsa ve okusa çocuk düşürmekten emin olur.

Page 60: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

60 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MUID — المعيد )

Mevcudatı idamdan sonra iadeten halk edici (mevcudatı

yani varlığı yok ettikten sonra tekrar yaratmak)

manasınadır.

Abdin bu isimden hazzı: Hakka her umurda rucu ve hini

iadede kıyamet gününde ahseni takvim siretiyle haşrin

esbabı olan fehamelehel insan Sirrıyle siretini hamile

emaneti huda ede insani kâmil mertebesine vasıl

olmaktır.

Hassası : Ya mübdii, ya muid, defi nisyane nafidir. Günde 124 kerre ya muid dese haşri ecsadı kalbinde takarrür ederek gafletle imrari hayat etmekten kurtulur.

(EL MUHYI -المحي )

Murad ettiğine hayatlar bahşedici ve kalbi nuri marifetle,

nihi nuri mükâşefe ile sırrı nuri müşahede ile ihya edici

manasınadır.

Abdin hissesi: Bahşayış İlâhi olan hayatını rızası yolunda

imrar (geçirmek) ederek hayati ebediyeye nâil olmaktır. Ve

hayatin muvakkat ârız olduğunu bilip mahvi enâniyetle

taate sürattir.

Hassası: 68 kerre okuyan mahbus kurtulur ve matlubundan müfarekat etmez (ayrılmaz).

(EL MUMlT — المميت )

Sıfatı vucudiye olan mevti halk edici manasınadır. Ecsami

ervahtan, kulubi nuri imandan, ervahi mükâşefeden, sırrı

Page 61: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 61

müşahede ve muayeneden mahrum ederek emate edici

(öldürücü) manasınadır.

Abdin hazzı: Mevti tezekkürle masuvallaha muhabbetten,

muhabbetullaha İnkıta, tariki istikamette müdavemettir.

Hassası: Taati bâride nefsini muti etmektir. Kalbi üzerine elini koyup nefsi emmarenin İslâhına 490 adet zikreden kimse nefsi emmaresi muti olup mutmainneye rücu ve münkalib olur.

(EL HAYYÜ- الحى )

Hayati ebedi ve ezeliî zâti ile hay olup tenahi (sonu) ve

fühırdan münezzeh faal ve idrak manasınadır.

Abdin hissesi: Hayati hayvaniyeden, hayati hakkaniyeye

vesilei uruç olan taat ve ezkâri bi’gayetle (nihayetsiz)

iştigaldir.

Hassası: Üçyüz bin kerre zikreden ebedi mariz (hasta) olmaz. Kabak İçine misk ve gül suyu ile yazıp üç gün İçse marazdan kurtulur. Seher vakti tilâvet eden tasarrufü kulube nail olur.

(EL KAYYUM — الفيوم )

Binefsihi kaim, gayrisini mukavvim (kavame getirici

tesviye eden — tanzim eden) olup cemi mahlûkatı

müdebbiri dâim ve bâki manasınadır.

Abdin hissesi: Âsârın 'esbabe tertibini zahir görerek

hakiki müsebbibi ayni kadere kayyumiyetten kasti

sudurini müşadedir.

Page 62: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

62 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Hassası : 156 kerre zikreden az uyku uyur ve gafletten kurtulur. Yediği taamın her lokmasında ya kayyum dese midesine nur olur. Gıdayı ruhani olur. (Ya hayyü ya kayyum lâilâhe illa ente) yi 40 defa zikreden azim fevaidi dünyeviye ve uhreviyeye nail olur.

(EL VACIDÜ — الواجد )

Bir şeyi ifate (zayi, fevt) etmeyip dilediğini mevcut kılıp

hazır bulan ihtiyaçtan beri gani manasınadır.

Abdin hissesi: Hak ile istigna ve hakka itimat ve ilticadır.

Hassası: Taamın her lokmasına tahrir eden tevhidi baride kuvveti kalbiyeye nail olup kalbi münevver olur.

(EL MACIDU — الماجد )

Kerem ve İn'ami vâsi manasınadır.

Abdin hazzı : Himmeti hakka masruf ederek kesbi gayret

eylemektir.

Hassası: Hâli yerde hissi gaib oluncaya kadar zikretse menamda [uykuda] maksudunu müşahede eder.

(EL VAHlDU- الواحد )

Zatında münferid olup akşamı kabul etmez. Sıfatında

münferid olup şüpheden münezzeh' ef'alinda vahit olup

şerik ve nazirden müberra, mualla manasınadır.

Abdin hissesi: Kalbi muhabbetullaha hasır ve tefrit

ubudiyeti tezyiddir.

Page 63: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 63

Hassası: Hergün bin defa okuyanın kalbinden masuvallah (Allah’tan gayrisi) çıkar.

(EL EHADU- االحد )

Künhi zâti şirket kabul etmez manasınadır.

Abdin hissesi: Tevhidi zata erişmektir.

Hassası: Seferde münferid olan zikretse refika nail olur.

(ES SAMED - الصمد )

Dergâhı ullhiyeti havayici kâinata meftuh (açık)

mevcudatm, muhtacı İlâhi cümleden müstağni

manasınadır.

Abdin hissesi : Zati ,barlye vücud ve bekada her an

ihtiyacını bilip tevcih ve itimadını hakka hasretmektir.

Hassası: Seher vaktinde 150 defa okuyan salâhi hal kesbedip haramdan mahfuz olur. Cezbei zatullahta istigrak ahvale erişir.

(EL KADİR- القدير )

irade; tercihe, kudrete, takribe halk, vucudla tavsife,

taalluk etmekle kadir, murad olan şeyi vücude takrib

etmeğe bilâvasıta velâ âciz mütemekkin ve icad ihtirai

bizatihi kadir manasınadır.

Abdin hissesi: üçyüz beş defa devam eden cismani, ruhani

kuvvete mazhar olup ibadette kesaletten kurtulur.

Hassası : Abdest esnasında zikreden düşman şerrinden vikaye olur.

Page 64: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

64 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL MUKTEDIR -المقتدر )

Kudreti her kudretin fevkinde müstevli (İstilâ eden, bir

yeri kaplayan) ve gâlip manasınadır.

Abdin hazzı: Herşeyin kudreti hakla zuhurunu müşahede

ederek yakın tevhide vasıl olmaktır.

Hassası: Vird edenler nisyandan ve acizden kurtulup uyanık olarak zikredenler hayrı kesire nail olurlar.

(EL MUKADDIMU — المقدم )

Mükâfatta, asfiyayi (temiz kimseleri) tacil, takdim veya

bazı eşyayı ve esbabı hilkate takdim edici manasınadır.

Abdin hissesi: Emri İlâhiyi herşeye takdim ve tâzimdir.

Hassası: Harbe vusulda 188 defa zikredilse muzafferiyet hasıl olur.

(EL MÜEHHlR- المؤخر )

Günahlara -azabı te'hir, bazı ,eşyayı hilkate tertip ve te’hir

edici manasınadır.

Abdin hissesi: Mugayiri riza amal ve harekât‏ ،te’hir ve

terktir.

Hassası: Zikredenlere tevbe-i nasuha ve takvayi sahiha

kapısı açılır.

(EL EVVELÜ — االول )

Vücudu vacibine ibtida yok. Evveli yok. Yani kendisinden

evvel ve beraber birşey yok demektir.

Page 65: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 65

Abdin hissesi: Rızayı kibriyaya tââta ihtimam, evvel

vakitte namazı edâ ve istikâmettir.

Hassası: Misafir olan kimse Cumaları bin defa zikreylese vatanına ve akrabasına kavuşur. Evlâdı olmayan kimse dört Cuma ya evvel diye zikreylese haceti indallâh edâ olup kudreti hakla zürriyet sahibi olur.

(EL'AHIRÜ- اآلخر )

Vücudu vacibine intiha yok. Yok olması da mahal.

Mahlukat fani olduktan sonra bâki, ezelen ve ebeden

tagayyür ve tebeddülden münezzehtir.

Abdin hazzı: Mercii ezelisi ve ebedisi huzuru celil kibriya

olduğunu bilip amelen ibadet ve masiyetten Siyanet ve

güzel ahlâk kazanarak müştak cemal olup, gölge edecek

bütün masivadan çıkarak aşk kibriyaya uruç etmektir.

Hassası: Her gün yüz kerre okuyan kimsenin kalbinden masivallâh çıkar ve hayırlı ameli olmayan kimse günde 77 defa okusa Allah o kimsenin amelini sâlih ve âkibetini hayır eyler.

(EZZAHIRU -الظاهر )

Âyâti bâhire, delâili asâri kahiresiyle mevcudiyeti aşikâr

valıdaniyeti bedidar manasınadır.

Abdin hissesi: Eşyayı kevniye ve mezahiri ulviyeye bakıp

ibret nazariyle esmaya ve esmadan ef’ale ve efa'lden

evsafa ve dolayısıyla künhü zati ilâhiyeye intikal istidlâl ve

şuhudü basireti halle muvahhidi hakiki olup taklitten

Page 66: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

66 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

kurtulmaktır.

Hassası : Virdedenin kalbinde nuri vilâyet zuhur etmektir. İşrak namazından sonra 900 defa okuyan âdemin dideleri (gözleri) münevver olur.

(EL BATINU —الباطن )

Hicabi kibriyasıyla evham ve efhamdan ve nazari hissi

enamdan perdeli ve gizli muhit manasınadır.

Abdin hissesi: Esrari kalbiyenin hakka aşikâr olduğunu

bilerek riya (kendini beğenmek), ucub ve ahlâkı

zemimeden, gizli ve aşikâr günahtan hazer etmektir.

Hassası : Yâ zâhir, yâ bâtın diye zikreden havatırı şeytaniyeden kurtulur ve günde üç vakit devam eden ibadetullâhla ünsiyet eder ve her gün 33 defa zikreden esrari ilâhiyeye mahrem olur.

(EL VALİ- الوالى )

Mahlukatın cemi umuruna müstevli ve tedbir edici ve her

zerreyi kudretiyle muhit ve hakimi mutlak ve malik

manasınadır.

Abdin hissesi: Tedbirini te’sirden iskat ederek vilâyeti

ilâhiyeye sükûneti kalbiye ile itimat ve iktifa etmektir.

Hassası: 47 defa zikreden her âfetten kurtulur. Cuma günü 1000 defa okuyan her umurunda müyesser olur. Bu ismi şerifi yazıp suda mahvedip, o suyu haneye yahut tarlaya dökse âfattan emin olur.

Page 67: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 67

(EL MUTEALl — المتعال )

Ulviyeti nâ mütenâhi nekaisten mürtefi (noksanlardan

yüksek) manasınadır.

Abdin hazzı: Taatle kesbi ulviyyet, istikâmetle

kudsiyyettir.

Hassası: 551 kerre virdedenler masiyetle ibtilâdan kurtulur. 600 defa virdedenler cemi âfattan kurtulur.

(EL BERRU- البر )

Hayırları mahlûkata isâl eden muhsin, kerim, atuf, azim,

reuf, rahim manasınadır.

Abdin hissesi: Akraba ve valideyne, komşu ve din

kardeşlerine ve cemi mahlûkata iyilik etmeyi mutad

edinmektir.

Hassası: Felç illetine mübtelâ olan zikreylese kurtulur. Sabiya yedi kerre okunsa güzel ahlâk sahibi olur.

(ETTEVVABU- التواب )

Müznebinin (günahkârın) tevbesini kabul edici ve tevfik ve

İn’am ile mukabele edici manasınadır.

Abdin hissesi: Rahmeti rahmandan kesreti zünup (çok

günah) sebebiyle me’yus olmayıp tevbe ile rücu eylemek,

ebnayi cinsinin hatasını bağışlamak ve özrü kabul

etmektir.

Hassası: Duha namazından sonra 300 defa okuyan tevbe edenlerin zümresine lâhık olup, tevbesi kabul olur. Düşmana, tecavüz etmiş kimseye karşı on kerre

Page 68: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

68 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

okusa zulümden rücu eder.

(EL MÜNTEKIMU —المنتقم)

Tevbekâr olmıyanları mühlet vererek (vadiyle) âzâb edici,

âhirette adliyle ve şiddetle âzâb edici manasınadır.

Abdin hissesi: Nefsi müaheze ve levm edip ibadet ve

hayırda tekâsül ve kusurdan vikaye ve Allah İçin buğz

etmektir.

Hassası: 630 defa zikreden hakkına tecavüz eden kimseden Cenab-ı Hakk intikam alır.

(EL'AFUVVÜ - العفو )

Mü’minlerin isyanlarından müahezeyi terk edip

günahlarını yok edici manasınadır.

Abdin hissesi: Ebnai cinsinden müahezeyi terk Seyyieyi

hasene ile mukabeledir (fenayı iyilige çevirmektir). Yani

kötülüğe karşı iyi muamele etmektir.

Hassası: 156 kerre zikredenlere rıza kapısı açılır. Vesveseye mübtelâ olan devam etse salim olur.

(ER RAUF- الرؤف )

Ziyadesiyle Iutuf ve rifk ve rahmet edici manasınadır.

Abdin hissesi: Mü’mine şefekat, müznibeyne (günahkâra)

istiğfar etmektir.

Hassası: Şiddetli gadab sahibi on kerre okusa, gadab ve tehevvürü söner. Matlubunu tahsil murad eden kimse 277 kerre okusa ricası makbul olur.

Page 69: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 69

(MALİK EL MÜLK —مالكالملك)

Her mülkün mâliki hakikisi ve mülkünde dilediği gibi

tasarruf edip, dilediği gibi icad, ifna ve ibka, irade-i

aliyesine asla mani ve muakıp yoktur manasınadır.

Abdin hissesi: Herşeyi elinde emanet ve muvakkat bilip

ittika etmek ve maliki hakikiye karşı huşu, huzu ve

tevekküldür.

Hassası: Devam edenlerin malı helâl ile zenginliğe nail olması ve kederlerden selâmet bulması mukarrerdir.

(ZÜLCELÂLÎ VE-L’İKRÂM — ذوالجاللواإلكرام)

Azemete, kibriya ve ihsanı tam sahibi, her şeref ve kemâl

zâtiyle kaim, her ihsan ve ikram zatından mümbaistir.

Abdin hissesi: Buğuz, zillet ve isyandan nefsini muhafaza

edip keramete nail olmak ve madununa taltif ve tekrim

etmektir.

Hassası: Zâkire, aziz ve nas beyninde ikram sahibi muhterem olup keramete nail olur.

(EL MUKSÎTÜ —المقسط)

Adil ve insafla hükmi hakimanesine hâkim ve ef’ali

müstafisin demektir.

Abdin hissesi: Muamelât ve işlerinde mizanı, insafı elden

bırakmamaktır. Hakkın adlinden havf (korkmak),

fazlından ricadır.

Hassası: 208 defa devam edenler ibadette müvevislikten kurtulur.

Page 70: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

70 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

(EL CAMIU- الجامع )

Evsafı kemaliyenin küllisini câmidir.

Abdin hazzı: Şeriatla, tarikatla, hakikat ve marifetle:

nefsini tezkiye, tasfiye, tahliye ile kemalâti insaniyeyi

cem’idir.

Hassası: 118 defa devam eden ahbablan ve matlubunun esbablar cemi olur (toplanır). Birşeyi zayi eden kimse (Allahümme Ya Camiannası Li Yevmin La Raybe Fih İnnellahe La Yuhlifül Miad Ürdüd Aleyye Dalleti Allahüm Mecma .) diye dua etse, kaybettiğini bulur. Seferde zikreden evlâdına kavuşur.

(EL GANIYYÜ- الغني )

Zat, Sifat, efâlinde birşeyi muhtaç olmayıp herşeyin, her

an, ona muhtaç manasınadır.

Abdin hissesi: Hakka, dâimi ihtiyaçta bilip tâzim ve

tezellül ile tââttır.

Hassası Maraz veya musibette 1060 kerre okunsa defolur ve gınayi dareyn (iki cihanda zenginlik) tılsımıdır.

(EL MUGNI- المغني )

Herşeyin muhtaç olduğu şeyleri hikmetle, takdiri iktizası

üzere itâ (verici) manasınadır.

Abdin hissesi: Mahlukattan ziyade hakka itimat ve kanaati

itiyattır.

Hassası; Mahlûkattan me’yus olan on cuma gecesi her

Page 71: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 71

gece onbin kerre okusa-eseri gina zuhur eder. Ehliyle cima halinde kalbiyle zikreylese ehlinin muhabbeti ziyade olur.

(EL MANIU — المانع )

Beden ve dinde esbabı helâki def ve men’e ve tahrimi

müstahak olanı adalete men’edici ve fesadi müeddi

olandan hıfzedici demektir.

Abdin hissesi: Hayrı, ehlinin gayrından men ve kendini

menhiyattan muhafaza edecektir.

Hassası: Günde 161 kerre okuyan her mazarrat ‏dini ve dünyeviden selâmet bulur. Ve murad ‏hasıl olur.

(ED DAR الضار )

Mazarrat‏،ve esbabın‏،halk etmeğe yedi kudretinden Sudur

edici.

Abdin hissesi: Sabr İptilâ ile nâili istifa (birşeyin halis ve

pakini seçip almak manasınadır) olmaktır.

Hassası: Her Cuma gecesi ya (dar) yüz kerre zikreden Cenab-ı Hakka yakm olup, her mazarrattan kurtulur.

(EN NAFIÜ- نافعال )

Menfaat ve faideli şeyleri ve esbabım yedi kudretinden

lütfen ve keremle zuhur'edici manasınadır.

Abdin hissesi: Halk ve te’siri yedi kudretinde bilerek

haktan rica, taâtâ devam ve mââsiden muhafazaya

ihtimamdır.

Page 72: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

72 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Hassası: Seferde okuyan mazarrattan kurtulur. Gemide bulunan kimse yüz kerre okusa selâmet bulur.

(EN NURU النور )

Binefsihi zahir ve gayriyi mazhar edici ve münevver

manasma ki: gerek nurı hissi ile münevver olsun. Şems,

kamer ve saire gibi ve manevi nur ile münevver olsun,

Nuri Kur’an, nurı hidayet, nuri akıl, nurı din gibi.

Abdin hissesi: Sa’yi Cemil ile envari bâtıniye eylemek ve

hakki izhar etmektir.

Hassası: Günde 256 kerre zikredenin kalbi ve basireti münevver olur ve maraza mübtelâ olan ekli taamda her lokmasında ya (nur) dese eceli gelmedikçe şifa bulur.

(EL HADI الهادى )

Ahassı havassı marifete zatma, havassı marifete sıfatına,

avami marifete ef'al ve esmasına İrşad edici manasına.

Abdin hissesi: Esbabi hidayete riyazet ve telkinine tertibi

esmaye muvazebet ve hulusi bal ile ibadete teşebbüs

eylemektir.

Hassası: Günde 21 kerre zikreden meratibi hidayete mazhar olur.

(EL BEDIU- اابديع )

Zatında misli, sıfatında naziri olmadığı gibi misli sebkat

etmeyen mahlukat! icad edici manasınadır.

Abdin hissesi: Bid'atlardan ihtiraz (sakınmak) kudreti

Page 73: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 73

kemal, merhamet ve tevalü nimeti kibriyaya isnaddır.

Hassası: 70 bin kerre okusa her haceti hasıl olur.

(EL BAKI- الباقي )

Fena ve yok olmaktan ve tağyir ve tebeddülden âri dâimil

vucud manasınadır.

Abdin hissesi: ibadet ve tâât ve istikamette Allah’ta kaim

olmaktır.

Hassası: Bin kerre zikreden her türlü gam ve endişeden kurtulur. Bir emirde mütehayyır olan akşamla yatsı arasında bin kerre okusa hayırlısına delâlet olunur. Bir nesneden havf eden kimse günde yüz kerre okusa emin olur.

(EL VARISÜ- الوارث )

Mâliki ezelî ve ebedî olduğu halde cemi eşyanın halen

sahibi ve yok oluşunda da mercii ilâhi manasınadır.

Abdin hissesi: Suleha, ulema, halleriyle varis olunup

hüsnü ahlâk ve amel ile bakiyi fâniye tercihtir.

Hassası: Günde 707 kerre zikreden hayretten kurtulur. Gün doğmadan evvel zikreden kimsenin vücuduna bir türlü elem isabet etmez.

(ER REŞÎDÜ — الرشيد )

istişare ve İrşada muhtaç olmayıp, hükmüne bi’payan

üzre tedbiri aitsen te’sirle vücut bulucu ve ibadeti doğru

yola, hâdi meratip sülük ve tecelliyati tevhidi İra’e edici ve

halkt mesalihine İrşat edicidir.

Page 74: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

74 Vesiletül Kübrâ Şerhi Esrârı Esmâil Hüsnâ

Abdin hissesi: Dini, dünyevî makastdında sevabe ittiba ve

râhi sââdeti talim ve telkindir.

Hassası: Yatsı namazından sonra 100 kerre zikredenin ameli makbul olur. Günde 514 kerre zikreden tarikat istikamet ve rızada raşit ve mürşit olur. Tedbirinde daima kusur eden bin kerre okusa hüsnü tedbire muvaffak olur.

(ES SABUR- الصبور )

Usâtın muvahezesi ve muâkabesini tâcil etmez. Kadir

olduğu halde filinde sur’attan hali müteenni manasınadır.

Abdin hissesi: Taate, masiyete ziyadei dünyânın terkine

ve musibete sabretmektir.

Hassası: Gün dogmadan evvel yüz kerre zikredene musibete gelmez. 296 defa zikredene sabri cemil ihsan ve derecei sabireyne vuslatla saadeti iki cihana nail olur. Vücudunda marazı olan şahıs 33 kerre zikreylese afiyet bulur.

Allahümmerzüknalgafur, velâfiyete fiddini veddünya vel

âhire, rizâeke bi hürmeti âzami esmâike ve hâtemi

enbiyâike ve ekremi evliyâike yâ azimi yâ gani yâ Allah.

Sübhane rabbike rabbilizzeti ammayasıfun ve selamün

alelmürselin velhamdülillâhi rabbilâlemin.

اس تغفر العظي من لك زنب اي رحي

Estağfrullahelazim

Min külli zenbin ya rahim

Page 75: Şerh i esrâr i esmâü'l husnâ abdurrahmân sâmî 66

Abdurrahman Sami Niyazi Kaddesallahû Sırrahû’l Âlî 75

عليك صالة هللا اي اكرم خلق هللا

عليك سالم هللا بعدد عمل هللا

Âleyke salâtullah yâ ekreme halkıllah

Âleyke selâmullah biadedi ilmüllah

هللا ريب جلحنس يب

ما يف قليب غري هللا

نور محمد صىل هللا

ل اهل الا هللا

محمد رسول هللا

Hasbi rabbi cellellah

Ma fî kalbi gayrullah

Nuri Muhammed sallallah

Lâ İlâhe illallâh

Muhammedurresulullâh

*********************

Ücreti:

(iyi muhafaza etmek ve okumaktır.)

HEDİYEDİR.