Odrivo upravljanje resursima u poljoprivredi

Odrivo upravljanje resursima u poljoprivrediSaa Roen 52/14

Opte stanje poljoprivrede u svijetuU svijetu postoji veliko interesovanje za skladnije razvijanje i poveanje proizvodnje hrane, kao i interesovanje za brzo, racionalno i organizovano kretanje poljoprivrednih proizvoda u sve krajeve svijeta.Hrana i voda postaju resursi budunosti za kojima e biti velika potranja.Zbog razliitih prirodnih, privrednih i politikih uslova za razvoj poljoprivrede u raznim zemljama, neophodna je organizovana i svjetska trgovinska razmjena poljoprivrednih proizvoda.Skoro svaka zemlja na svijetu u svom spoljnotrgovinskom bilansu ima stavke koje se odnose na izvoz ili uvoz poljoprivrednih proizvoda.

Vee uee izvoza poljoprivrednih proizvoda u ukupnom izvozu jedne zemlje, ukazuje na njen nii stepen privrednog razvoja.

To je sluaj i u Crnoj Gori, meutim, to se deava i u mnogo veim zemljama, u najveoj mjeri afrikim i junoamerikim.Sredstva za poljoprivredu su strogo izdefinisana u granicama i limitima.to se tie Crne Gore, stanje u poljoprivredi je danas tee nego ikad.

Pored sua i poplava, koje donose sve izrazitije klimatske promjene na Zemlji, domau privredu razaraju neznanje i nebriga gradskog stanovnitva.

Stanovnitvo u Crnoj Gori troi skoro polovinu prosjene zarade na hranu, ali seljaci, njeni proizvoai, ne uestvuju u definisanju domae poljoprivredne politike.Viegodinja politika nestabilnost prouzrokovala je zapostavljanje Sjevernog regiona kao najvanijeg za poljoprivrednu proizvodnju.Stanje u Evropi je drugaije.Npr. u poljoprivredi Italije, ija gazdinstva imaju u prosjeku oko 8 hektara, prosjean prihod po hektaru je dvaput vei od prihoda sa poljoprivrednog zemljita u Francuskoj, gdje su gazdinstva prosjene veliine oko 54 hektara.U sklopu Evropske zajednice, ITALIJA, FRANCUSKA i NJEMAKA daju vie od polovine evropske poljoprivredne proizvodnje.Uticaj ovjeka na priroduivotna sredina predstavlja sve ono to nas okruuje, odnosno sve ono sa ime je direktno ili indirektno povezana ovjekova ivotna i proizvodna aktivnost.

Prirodna sredina predstavlja blizak pojam ivotnoj sredini pri emu ovdje ne moraju biti prisutne aktivnosti ovjeka niti ovjek mora imati direktnog uticaja.Svojim aktivnostima, kao to su urbanizacija ili eksploatacija, ovjek mijenja prirodno okruenje i tako naruava prirodnu okolinu.

ovjek utie na promjenu itavih podruja:1. izgradnjom hidrocentrala i akumulacija,2. sjeom uma, 3. poumljavanjem, 4. eksploatacijom mineralnih sirovina,5. stvaranjem deponija, 6. emisijom gasova, 7. nuklearnim probama i sl.

Kao rezultat ovjekovih aktivnosti, dolazi do promjena ili naruavanja ekosistema i klimatskih promjena na lokalnom i globalnom nivou! IVOTNA SREDINA SE MOE POSMATRATI KAO SISTEM KOJI SE SASTOJI OD 5 KOMPONENTI I TO:

ATMOSFERAHIDROSFERALITOSFERAZEMLJITEORGANIZMIZagaivanje vode,vazduha i zemljita, pa samim tim i hrane, izaziva dramatine posledice, ne samo na lokalnom, ve i na globalnom nivou.NAJIZRAENIJI OBLICI UGROAVANJA PRIRODE SU:

Zagaivanje atmosfere koje dovodi do promjene klime, podizanja svjetskog nivoa mora i oteenja ozonskog omotaaZagaivanje kopnenih voda i svjetskog moraZagaivanje zemljitaUnitavanje prirodnih ekosistemaUnitavanje pojedinanih vrsta

Promjene koje su prouzrokovane ovjekovim djelovanjem deavaju se toliko brzo da priroda ne moe sama da se obnovi i oporavi.

Opustoeni i erodirani tereni nastali prekomjernim unitavanjem uma i stoarenjem, ogromne povrine poljoprivrednog zemljita, razliita industrijska postrojenja i deponije danas karakteriu izgled biosfere.Primjeri tetnog uticaja industrijskih postrijenja i sjea uma

Do promjena fizikih i hemijskih karakteristika ivotne sredine dolazi zbog prekomjernog zagaivanja vode, vazduha i zemljita,Zagaivanje ivotne sredine po prirodi moe biti:HemijskoFizikoBiolokoRadioaktivnoNeki od naina zagaenja prirode:

CILJEVI ODRIVOG RAZVOJAOdrivi razvoj predstavlja usaglaavanje proizvodnje sa granicama u prirodi ali na taj nain da ne doe do njene devastacije, tj ugroavanjaTo znai da se mora ograniiti eksploatacija prirodnih resursa, uma, minerala, vode, ruda na taj nain da ne ide na tetu ljudske budunosti.Poljoprivredna proizvodnja je odriva samo ukoliko je profitabilna, odnosno korisna za porodice i zajednice, kojima obezbeuje odgovarajui prihod i kvalitet ivota, uz OUVANJE IVOTNE SREDINE. U sladu sa tim, odriva poljoprivreda podrazumijeva postizanje sledeih ciljeva:

Ekonomsku odrivost

Socijalnu odrivost

Odrivost ivotne sredineKodeks dobre poljoprivredne prakse ini minimum standarda za upravljanje farmom i oni ukljuuju:

Zatitu prirodnih resursaUpravljanje okolinomBezbijednost radne snageZdravlje i dobrobit ivotinjaBezbijednost hrane i hranivaZdravstvenu zatitu

DOBRA POLJOPRIVREDNA PRAKSA PREDSTAVLJA NUNOST I IMPERATIV MODERNE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE.Koristi od primjene dobre poljoprivredne prakse nemaju i ne treba da imaju samo poljoprivredni proizvoai.

Korist treba da imaju:poljoprivredni proizvoai, koji e ostvariti dodatnu vrijednost i bolji pristup tritu;

potroai, koji e dobti kvalitetniju i zdravstveno-bezbjedniju hranu proizvedenu na odrivi nain;

privreda, jer se putem kvalitetnijih proizvoda stvara vei profit i ovjeanstvo koji e uivato u boljoj ivotnoj sredini.

Menadment resursima:UPRAVLJANJE ZEMLJITEM:Upravljanje zemljitem moe biti definisano kao proces upravljanja korienja i razvoja zemljinih resursa na principima odrivog razvoja.Oni se koriste u razliite svrhe koji su u meusobnoj zavisnosti, a takoe mogu da imaju i sukobljene ciljeve.NACIONALNA STRATEGIJA ODRIVOG RAZVOJA ( NSOR ) ovaj dokument utie na kvalitetno upravljanje zemljitem u Crnoj Gori.Jedan od njegovih zadataka je i unapreenje upravljanja zemljinim resursom i prevencija uzoraka degradacije i oteenja zemljita.UPRAVLJANJE VODNIM RESURSIMA podrazumijeva:Spreavanje dalje degradacije, zatite i unapreenja statusa akvatinih ekosistema;Promovisanje odrivog korienja voda koje se bazira na dugoronoj politici zatite raspoloivih vodnih resursaProgresivno smanjenje zagaenja povrinskih i podzemnih vodaSmanjenje efekata poplava, sua i sl.

SAUVAJMO PLANETU !!!