2016

ÇELİK İHRACATÇILARI BİRLİĞİ

SEKTÖRE İLİŞKİN GÜNLÜK HABERLER

www.cib.org.tr

2

HABER BAŞLIKLARI

Günlük İhracat Rakamları. (TİM)

ABD HRC Soruşturmasında, Sübvansiyon Soruşturmasını Ülkemiz Adına Önlemsiz Kapattı; AD Soruşturmasında Marjları Revize Etti (TÇÜD)

'Tombul Parmak'ın Son Kurbanı Sterlin. (AA)

Türkiye ile Rusya Ortak Bildiri İmzaladı. (İHA)

Sanayi Üretimi Ağustosta Beklentiyi Aştı. (Dünya)

Uzmanlar Sanayi Üretim Verisini Değerlendirdi. (AA)

Türk Akımı İlk Kez Görücüye Çıktı. (Dünya)

‘Büyüme Son Çeyrekte Yeniden Hızlanacak’. (Dünya)

Kişi Başına Enerji Talebi 2030 Yılına Kadar Azalacak. (AA)

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Falih: Rusya'nın Da Yapıcı Bir Rol Oynamaya Devam Etmesini Bekliyoruz. (AA)

Dolar 3,07’yi Aştı. (Dünya)

OMV Petrol Ofisi Aliağa Terminali El Değiştirdi. (Dünya)

OPEC Endişeleri Petrolü Düşürdü. (Dünya)

Köşe Yazısı: İşte Ekonomide Önümüzdeki Üç Yılın Yol Haritası... (Dünya)

Başbakan'dan Sanayicilere Çağrı (Dünya/Hürriyet/Sabah)

Asya'yı Çin ve Hindistan Ayakta Tutuyor (Dünya)

JCR Türkiye'nin Kredi Notunu Teyit Etti (AA/Sabah/Dünya)

Yerli Kömür ve Güneşte İki Büyük İhale (Dünya)

Resesyondaki Gelişen Ülke Sayısı Rekor Seviyede (Fortune Turkey)

Sterlinin Kayıpları Yüzde 6.1'i Gördü (BloobergHT)

Petrol "Arz Fazlasının" Azalacağı Beklentisinden Güç Alıyor (BloombergHT)

Köşe Yazısı: Not İndirimi Etkilemedi, Yabancılar Alımlarını Sürdürdü (Dünya)

Mal Grubu Bazında Haftalık Çelik İhracatı İstatistikleri. (ÇİB)

ÇELİK İHRACATÇILARI BİRLİĞİ SEKTÖRE İLİŞKİN GÜNLÜK HABERLER 10.10.2016

3

Günlük İhracat Rakamları: (TİM 10.10.2016)

ABD HRC Soruşturmasında, Sübvansiyon Soruşturmasını Ülkemiz Adına Önlemsiz Kapattı; AD Soruşturmasında Marjları Revize Etti: (TÇÜD 07.05.2016)

ABD tarafından ülkemiz yanı sıra 6 ülkeden yapılan sıcak haddelenmiş sac ithalatına karşı yürütülmekte olan anti damping

ve sübvansiyon soruşturmalarına ilişkin nihai sonuçlar 4 Ağustos 2016 tarihinde açıklanmış ve buna göre sübvansiyon

soruşturması kapsamında, Çolakoğlu Dış Ticaret A.Ş. için % 0.34 (de minimis), Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları için ise %

6.01 ve diğerleri için % 6.01 oranlarında sübvansiyon marjı hesaplanmış; anti-damping soruşturması kapsamında ise,

Çolakoğlu Dış Ticaret için % 7.15; Erdemir için % 3.66 ve diğerleri için % 6.67 damping marjı belirlenmişti.

29 Eylül 2016 tarihinde ABD Resmi Gazetesi’nde yayımlanan bildirime göre, ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun (ITC),

nihai karar aşamasındaki zarar değerlendirmesinde ihmal edilebilir (negligible) ithalat analizini yürüttüğü ve bu çerçevede ‘de

4

minimis’ marj hesaplanan Çolakoğlu Dış Ticaret A.Ş. (Çolakoğlu) firmasından yapılan ithalatı zarar analizinin dışında tuttuğu

anlaşılıyor. Bildirimde, Çolakoğlu dışında Türkiye’den yapılan soruşturma konusu HRC ithalatının ABD’nin ilgili ürün

ithalatında % 3’ün altında kaldığına ve ihmal edilebilir olduğuna hükmedilerek sübvansiyon soruşturmasının ülkemiz adına

önlemsiz kapatılmasına karar verildiği belirtiliyor.

Bu arada, 3 Ekim 2016 tarihinde ABD Resmi Gazetesi’nde yayımlanan nihai karara göre ITA, anti-damping soruşturmasına

taraf firmaların yasal temsilcilerince damping marjı hesaplamalarının hatalı olduğuna yönelik yapılan başvurular neticesinde,

damping marjlarını Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları için % 4,15; Çolakoğlu için % 6,77 ve diğer ihracatçı kuruluşlar için

%6,41 olarak revize etmiş bulunuyor. Buna göre, 29 Eylül 2016 tarihi itibariyle yürürlüğe giren revize anti-damping

vergilerinin, 5 yıl süreyle yürürlükte kalması bekleniyor.

'Tombul Parmak'ın Son Kurbanı Sterlin: (AA 08.10.2016) Finans piyasalarında paniğe yol açarak birçok kişi, hatta kurum için, korkulu rüyaya dönüşen ve "Tombul parmak"

olarak adlandırılan hatalı emirlerin son kurbanı sterlin oldu.

Sterlin/dolar paritesi dün Asya piyasalarında 1,26 seviyelerinde işlem görürken, bir anda yüzde 5'in üzerinde değer

kaybederek 1,1964'e kadar düştü. Panik etkisinin dağılmasının ardından fiyat kademelerine girilen alımlarla toparlanan

sterlin/dolar paritesi, 10-15 dakika içinde kayıplarının büyük kısmını telafi etmiş halde tekrar 1,25 seviyelerine yükseldi.

Analistler, dün Türkiye saati ile (TSİ) 02.05'te gerçekleşen, sterlin/dolar paritesini 1,2610'dan 1,1964'e düşüren satış

emirlerinin, piyasaların düşük hacimle işlem gördüğü ve fiyat kademelerinin görece boş ya da az emirle beklediği bir zaman

5

diliminde olması nedeniyle "Tombul parmak" hatasıyla çok büyük bir satış emrinin zincirleme reaksiyonuyla meydana gelmiş

olabileceğini ifade ediyor.

"Tombul parmak" olarak nitelendirilen hatalı emirler, genellikle gönderilmek istenen alış ya da satış emrinin sehven çok daha

büyüğünün sisteme iletilmesi olarak tanımlanmakta.

Genellikle brokerların kullandıkları klavyelerde "sıfır" ile "3 sıfır" tuşlarının yan yana bulunmasının, çok hızlı şekilde em ir

girmeye çalışılması sırasında "sıfır" yerine "3 sıfır" tuşuna basılmasıyla yapılan bir hata olduğu biliniyor. Örneğin, sadece 100

adet satış emri gönderecek olan bir broker, iki kez "sıfır" tuşuna basacakken sehven "3 sıfır" tuşuna iki kez basması ile

milyon adetlik bir satış emrini sisteme iletmiş oluyor.

Türkiye ilk "Tombul parmak"la 1995'te tanıştı

Türkiye, ilk "Tombul parmak"la borsada elektronik sisteme geçişin hemen sonrasında 17 Şubat 1995 tarihinde Erdemir

hisselerinin işlemi sırasında yapılan hata ile tanışmıştı. Bir brokerın Erdemir hisselerine bin 900 lot emir yollamak isterken

190 bin lotluk alış emri yollaması ile hisse fiyatı tavan yapmıştı. Seansın kapanmasına 3 dakika kala yapılan bu hata ve

sonrasındaki işlemler o zamanki adıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) yönetimi tarafından iptal edilmişti.

Türkiye ile Rusya Ortak Bildiri İmzaladı: (İHA 10.10.2016) Türkiye ile Rusya arasında ticaretin önündeki engellerin tespiti ve ortadan kaldırılması amacıyla ortak bildiri

imzalandı.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev’in dün İstanbul’da

yaptıkları görüşmede, iki ülke arasındaki ticarete engel olan durumların tespiti ve çözümü için bildiri imzaladığı açıklandı.

Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Ortak Bildiri, iki ülke teknik heyetlerinin çalışmaları

ile oluşturulan ve Türkiye’ye yönelik ticari ver ekonomik yaptırımlar başta olmak üzere iki ülke ticaretinin önündeki engellerin

tespiti ve ortadan kaldırılması, iki ülke yatırımlarını destekleyecek bir ortak yatırım fonu oluşturulması, ulusal paralar la

ticaretin artırılması gibi önemli konuları içermektedir.

Bildiride; 5-8 Ekim 2016 tarihlerinde iki ülke teknik heyetleri arasında üçüncü tur müzakereleri gerçekleştirilen hizmet ticareti

ve yatırımlar anlaşması da yer almış ve bu anlaşmanın müzakerelerinin 2017 yılı sonuna kadar sonuçlandırılması

hususunda mutabık kalınmıştır. Aynı şekilde, iki ülke ticari ve ekonomik ilişkileri açısından son derece önemli olan ve bir

6

sonraki Üst Düzey İşbirliği Konseyi toplantısı sırasında imzalanması planlanan Orta Vadeli Programına ilişkin çalışmalar da

tamamlanmıştır.

'Meyve sebzeye yasak kalkmalı'

Ekonomi Bakanı Zeybekci bildirinin imzalanması vesilesiyle yaptığı konuşmada Rusya’nın Türkiye’ye karşı uygulamaya

koyduğu yaptırımlara da hatırlatarak, İki ülke ticari ilişkileri önünde önemli bir engel olan Yaş Meyve Sebze ithalatı yasağının

da bir an önce kaldırılmasının beklendiğini ifade etmiştir.

Bunun haricinde Türk firmalarının bazı sektörlerde faaliyet göstermesine ve Türk personel çalıştırmasına yönelik yasakların

da bir an önce kaldırılması gerektiğini özellikle vurgulamıştır.

Bakan Zeybekci 12 Ekim 2016 tarihinde de Rus Enerji Bakanı Aleksander Novak ile birlikte İstanbul’da Karma Ekonomik

Komisyon 14. Dönem Toplantısını gerçekleştirecektir. Rusya’ya yönelik ihracatımız 2015 yılında 3.59 milyar dolar iken 2016

yılının ilk 8 aylık döneminde ise 979 milyon dolar olmuştur. Rusya Federasyon’undan ithalatımız ise 2015 yılında 20.4 milyar

dolar iken 2016 yılının ilk 8 ayında 10.2 milyar dolar olmuştur."

Sanayi Üretimi Ağustosta Beklentiyi Aştı: (Dünya 10.10.2016) Bayram ve darbe girişimi ile temmuzda sert fren yapan sanayi üretimi, ağustos ayında olumlu sürpriz yaptı.

Sanayi üretimi temmuzdaki keskin düşüşün ardından ağustos ayında yeniden toparlandı. Takvim etkisinden arındırılmış

sanayi üretimi ağustos ayında yıllık bazda yüzde 2.2 artış gösterdi. Ekonomistler yüzde 0.8 artış öngörüyordu.

Arındırılmamış sanayi üretiminde ise yüzde 2,7 artış hesaplandı.

Yüzde 4.5 beklentisine karşın yüzde 9.4 artış

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 9,4 arttı. Ekonomistler yüzde 4.5 artış

öngörüyordu.

Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre madencilik ve

taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 5,1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme

üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 2,8 arttı.

7

Sanayi üretimi yıllık yüzde 2.2 artış gösterdi

Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 arttı. Beklenti yüzde 0.8 artış

şeklindeydi.

Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre

madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 4,3, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,5 ve elektrik, gaz, buhar ve

iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 5,3 arttı.

Uzmanlar Sanayi Üretim Verisini Değerlendirdi: (AA 10.10.2016) Ekonomistler, sanayi üretim endeksinin temmuzdaki sert daralmanın ardından ağustos ayında yüzde 9,4 artarak

ekonominin, esnek ve dış şoklara karşı güçlü olduğuna işaret ettiğini belirtti.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, arındırılmamış (ham) sanayi üretimi

endeksi ağustosta yıllık bazda yüzde 2,8 ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi endeksi ise yüzde 2,2 artış

gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya kıyasla sert yükselişle yüzde 9,4

arttı. Temmuz ayında ise yüzde 7 daralma yaşanmıştı.

Ekonomistler, Fetullahçı Terör Örgütü'nün darbe girişiminin meydana geldiği temmuzda sanayi üretimindeki sert düşüşün

ağustosta pozitife dönmesinin Türkiye ekonomisinin esnekliğine ve dış şoklara karşı olan sağlamlığına işaret ettiğini belirtti.

8

Bu yılın 3'üncü çeyreğinde büyümede aşağı yönlü riskler görülse de hükümetin aldığı kararlarla son çeyrekte büyümenin

tekrar ivme kazanması ve büyümenin bu yıl yüzde 3 olması bekleniyor.

- "Yılın son çeyreğinde ekonomideki toparlanmanın belirginleşmesini beklemekteyiz"

Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, sanayi üretiminin ağustosta dönemsel bazda yüzde 9,4 artış gösterdiğini ve

bir önceki ay demokrasi dışı gelişmelerle yüzde 7 daralan üretimin bir ay içerisinde kendisini toparladığını söyledi.

Yılmaz, bu sabahki verinin kendilerine Türkiye ekonomisinin esnekliğini ve dışsal şoklara dayanıklılığını gösterdiğini

kaydederek, şu görüşleri dile getirdi:

"Türkiye’de temmuz ayında yaşananların ardından milli beraberliğin güçlendiğini takip etmekteyiz. Son 5 yıllık ortalamasının

üzerine yükselen tüketici güveni, milli beraberlik duygusunun sayısal bazda ölçülebilir ve objektif yansımasıdır. Demokrasiye

sahip çıkan millet, ekonomiye de sahip çıkmaktadır ve Türkiye üretmeye devam etmektedir. Ekonomi yönetiminin devreye

aldığı kredi taksit düzenlemesi gibi makroihtiyati uygulamalar Türkiye’de iç talebi yılın son çeyreğinde canlandıracaktır. Bu

gelişmeler dahilinde tüketim talebini karşılayabilmek için üretimin de hız kazanmasını bekleyebiliriz."

Dünya genelinde de üretim koşullarında bir kıpırdanmanın söz konusu olduğunu vurgulayan Yılmaz, 2014'te başlayan petrol

fiyatlarındaki değer kaybetme sürecinin geride kalmasıyla üreticilerin kar marjlarının toparlanma eğilimine girdiğini anlattı.

Bu ay küresel üretim barometresi Singapur PMI verisinin 14 ay sonra ilk defa 50 eşiğinin üzerine çıktığını belirten Yılmaz,

benzer şekilde küresel bazda tüm PMI'ların nadir görülecek şekilde komple arttığını söyledi. Yılmaz, devamla şunları

kaydetti:

"Özellikle Almanya başta olmak üzere Avrupa’da işlerin Brexit şokunun sınırlı ve geçici kalmasının ardından toparlanma

eğilimine girmesi Türkiye'nin lehine çalışmakta. Çünkü Türkiye, Avrupa değer/tedarik zincirinin parçası ve Avrupa'daki

gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmekte. Avrupa’da temmuz ayında yüzde 0,3 artan fabrika siparişleri, ağustosta yüzde 1

artış gösterdi. İlaveten sınai üretim de yüzde 2,6 oranında yükseldi. Almanya’da iyi giden üretim koşulları Türkiye'nin de

toparlanmasını kuvvetlendirdi.

Yılın son çeyreğinde ekonomideki toparlanmanın belirginleşmesini beklemekteyiz. Temmuz ayındaki kayıp ve turizm

nedeniyle OVP'de öngörüldüğü şekilde yüzde 3 civarında görece ılımlı bir büyüme ile bu yıl tamamlanabilir. Ancak

önümüzdeki yıl bugünkü verinin ardından yüzde 4 üzeri büyümenin yeniden senaryolara girmesi gerektiği görüşündeyiz."

- "Sanayi üretimi temmuz ayındaki sert düşüşü telafi etti"

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı da ağustos ayında sanayi üretiminin temmuzdaki sert düşüşü telafi ettiğini

belirterek, "Bu sert toparlanmayı tüketim ve sermaye malları üretiminde belirgin biçimde görüyoruz. Taşıt hariç sermaye malı

üretimindeki artış ise özellikle dikkati çekici ve yatırım malı talebi için olumlu bir gösterge. İnşaat için önemli bir gösterge olan

'diğer metalik olmayan mineral maddeler' üretiminin ise temmuz ayındaki sert düşüşü telafi etmekle kalmayıp, bunun çok

üzerinde artış kaydetmesi inşaat sektörü için olumlu olarak yorumlanabilir." diye konuştu.

Kanlı, ağustos ayında üretim düzeylerindeki toparlanmaya karşın temmuz ayındaki zayıflığın 3'üncü çeyrek büyümesi

üzerinde önemli bir etkisi olacağını, bu çerçevede 3'üncü çeyrekte zayıf bir büyüme verisi görülebileceğini, 4'üncü çeyrekte

ise ekonomide, kamunun da desteği ile toparlanma olmasını bekleyebileceklerini kaydetti.

Bu projeksiyonun yıl geneli için yüzde 3 civarında bir büyümeye işaret ettiğini belirten Kanlı, "Önümüzdeki dönemde hem

maliye hem de para politikası büyümeyi destekleyici önlemler almaya devam edecektir. Bu çerçevede TCMB, hem faiz hem

de faiz dışı politika araçlarında gevşeme eğiliminde olacaktır. Üst bantta ve zorunlu karşılıklarda ek indirimler gündemde

olacaktır. Maliye politikalarında ise yatırımların artırılması kanalıyla kamu talebi oldukça güçlü olacaktır." ifadelerini kullandı.

Türk Akımı İlk Kez Görücüye Çıktı: (Dünya 10.10.2016) Rus tarafı, Türk Akımı projesini 23. Dünya Enerji Kongresi'nde açtığı stantta tanıtıyor.

Türk Akımı projesi için geri sayım sürüyor.

9

Rus tarafı 23. Dünya Enerji Kongresi'nde Türk Akımı projesini açtığı stantla somut olarak sergilemeye başladı. Ziyaretçilere

görsellerle projenin ayrıntıları anlatılıyor.

Rusya'da yayın yapan tek Türkçe gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Siyamend Kaçmaz, standın açılmış olmasının çok

önemli bir gelişme olduğunu belirterek, 'İki ülke arasındaki ilişkiler için çok önemli. Bu bir ilk gerçekten. Rus tarafıyla

konuştum. Bunu kim organize ediyor diye, Rus tarafı bu standı açmış burada. Erdoğan-Putin görüşmesinin ardından

hükümetler arası anlaşma yapılmasını bekliyorlar. Görüntülerde de görüyoruz, Türk Akımı artık başladı diyebiliriz' diye

konuştu.

"Hükümetler arası anlaşma neredeyse hazır"

Diğer taraftan, Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, Türk Akım doğal gaz boru hattı projesi için Rusya ile Türkiye

arasında hükümetler arası anlaşmanın neredeyse imzalanmaya hazır olduğunu söyledi.

İstanbul'da gazetecilere açıklama yapan Novak, "Pratikte anlaşma belgese şu anda hazır, ancak bazı detaylar üzerinde

çalışma sürüyor. Uluslararası Enerji Kongresi içinde anlaşmanın imzalanmasını umuyorum" diye konuştu.

Belgenin projenin ilk iki hattını kapsadığını belirten Novak, 'Hükümetlerarası sözleşme iki boru hattının inşa edilmesini ön

görüyor. Fakat ilk olarak Türk tüketicileri için ilk boru hattına başlayacağız' dedi.

'Belgenin Rusya Devlet Başkanı'nın İstanbul ziyareti sırasında imzalanması mümkün mü?' sorusuna Novak, 'Herşey

mümkün, sözleşmenin metni son olarak onaylanır onaylanmaz belge imzalanabilir' şeklinde yanıt verdi.

Novak, hükümetler arası anlaşmanın imzalanması ile Türkiye'ye doğal gaz satış fiyatı arasında bağlantı olmadığını da ifade

etti.

Novak açıklamasında, Türk Akım üzerinden Avrupa'ya gaz arzı konularında çalışmanın devam ettiğini de söyledi.

‘Büyüme Son Çeyrekte Yeniden Hızlanacak’: (Dünya 10.10.2016) Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, ağustos ayı sanayi üretim verilerini değerlendirdi.

10

Ağustos ayı sanayi üretimi verilerini değerlendiren Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, sanayinin 15 Temmuz gibi

ciddi bir olayın etkilerinden sadece bir ay içinde sıyrılmayı başardığını belirterek, verilerin ekonomik büyümenin OVP

öngörüleriyle uyumlu hareket ettiğini gösterdiğini söyledi.

Yılın son çeyreğinden büyümenin tekrar hız kazanacağını dile getiren Özlü, “Sanayi üretimi, Temmuz ayında yaşanan

düşüşün ardından tekrar normale dönmüştür. Aylık bazda değişimlere bakıldığında sanayi üretimindeki artış beklentilerin

üzerinde gerçekleşmiştir. Özellikle sermaye malları ve dayanıklı tüketim malları üretimindeki ciddi artış, ekonomiye olan

güvenin tekrar arttığının somut ve açık bir göstergesidir” dedi.

Özlü, dayanıklı tüketim mallarının üretimindeki artışın AB’ye olan ihracatta yaşanan gelişmelerden kaynaklandığını, son

çeyrekte üretim artışının süreceğini, ve sanayinin ülke büyümesine katkı sağlayacağını anlattı.

Türkiye’nin dinamik, güçlü ve yatırımcıya bir çok fırsat sunan bir ekonomik yapıya sahip olduğunu anlatan Faruk Özlü,

toparlanmaya başlayan ihracatın özel sektörün önünü açtığını, olumsuz haber ve not düşürmelerine rağmen, sermaye

girişindeki artışın önemine vurgu yaptı.

Kişi Başına Enerji Talebi 2030 Yılına Kadar Azalacak: (AA 10.10.2016)

Dünya Enerji Konseyi'nin yayınladığı "Büyük Dönüşüm" raporuna göre, kişi başına enerji talebi 2030 yılına kadar azalacak.

İstanbul'da düzenlenen 23. Dünya Enerji Kongresi kapsamında sunulan, Dünya Enerji Konseyi'nin Accenture Strategy ile

Paul Scherrer Enstitüsü'nün iş birliğiyle hazırladığı "Büyük Dönüşüm" raporunda, 2030 yılına kadar kişi başına enerji

talebinin düşeceğine dikkat çekildi.

Enerji talebinin 1970'ten sonra iki katına çıkacağına dair geleneksel öngörülerle çelişen bu tespite göre, teknolojik inovasyon,

ülke politikaları ve büyüme beklentilerinin azalması, gelecek 10 yıl içerisinde enerji sektöründe önemli değişikliklere yol

açacak.

"Doğalgazın istikrarlı yükselişi devam edecek"

Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan Dünya Enerji Konseyi Senaryolar Başkanı Ged Davis, enerji endüstrisi için önemli

sonuçları olacak bir dönüşüm sürecinden geçtiklerini belirtti.

11

Davis, eskiden petrol üretiminin zirveye ulaşmasından söz edilirken, uzmanların yeni trendlere bakarak talebin zirve

yapmasından bahsettiğini vurguladı.

Araştırmalarında, enerji sektörü için liderler tarafından ve yönetim katlarında dikkatle incelenmesi gereken 7 temel etkiye

işaret eden Davis, rapora göre ayrıca enerji tüketiminde de değişlik yaşanacağını ve 2060 itibarıyla elektrik talebinin

bugünkünün iki katı olacağını kaydetti.

Şu anda küresel elektrik üretiminde yaklaşık yüzde 4 kullanılan güneş ve rüzgar enerjisinin, en fazla büyümenin

kaydedileceği alanlar olduğunu aktaran Davis, şöyle devam etti:

"2060 yılında güneş ve rüzgar enerjisinin elektrik üretimindeki payı yüzde 20 ile yüzde 39 arasında seyredecek. Bir başka

senaryoya göre ise birincil enerji kaynakları arasında fosil yakıt kullanım oranı yüzde 50'ye kadar inebilir. Bu da kömür, petrol

ve doğalgaz için farklı sonuçlar doğurabilir. Bununla birlikte her üç senaryoda da önümüzdeki 30 ile 40 yıl arasında karbon

bütçesinin aşılacağı belirtiliyor. Petrol ise taşımacılıkta önemli bir rol oynamayı sürdürecek ve her üç senaryoya göre de

enerji kaynaklarının yüzde 60'ından fazlasını oluşturacak. Diğer yandan doğalgazın istikrarlı yükselişi devam edecek."

"Altında yatan sebepler, itici güçler enerji sektörünü değiştirecek" diyen Davis, sadece atıl enerji varlıklarının değil, atıl ener ji

kaynaklarının ve bunun ülkeler üzerinde yaptığı etkilerin de sorun teşkil ettiği bir dünya ile karşı karşıya olunduğunu kaydetti.

Accenture Strateji Yönetici Ortağı Nuri Demirdöven ise tüm senaryolarda 2060 yılında doğalgaz talebinde artış olacağına

işaret edildiğini söyledi.

Demirdöven, 2035-2045 yıllarında petrol talebinin zirve yaparak inişe geçmesinin beklendiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Yanlış harcama ve kaynak tahsisi enerji yönetimi için geçmişte önemli tehdit oluşturmuştur. Bu tehdit sektördeki yapısal

değişiklikler nedeniyle daha da artacak. Hangi senaryo olursa olsun, lider enerji kuruluşlarının, yeni koşullara en çabuk uyum

sağlayan ve şu iki belirleyici adımı atanlar olacağını öngörüyoruz; enerji portföylerinin dengesini yeniden yapılandıranlar i le

yönetim ve çalışma biçimlerini ve buna dair organizasyonlarını hem dijital hem iş teknolojilerinden yararlanarak yeniden

yapılandıranlar."

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Falih: Rusya'nın Da Yapıcı Bir Rol Oynamaya Devam Etmesini Bekliyoruz: (AA 10.10.2016)

Suudi Arabistan Enerji, Endüstri ve Doğal Kaynaklar Bakanı Al-Falih, Rusya ile yaptıkları enerji işbirliği anlaşmasına

ilişkin, Rusya'nın da yapıcı bir rol oynamaya devam etmesini beklediklerini söyledi.

12

Suudi Arabistan Enerji, Endüstri ve Doğal Kaynaklar Bakanı Halid Al-Falih, Rusya ile yaptıkları enerji işbirliği anlaşmasına

ilişkin, Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak'la İstanbul'da görüşeceğini belirterek, "Rusya'nın da yapıcı bir rol oynamaya

devam etmesini bekliyorum." dedi.

Al-Falih, Anadolu Ajansının (AA) Global İletişim Ortağı olduğu 23. Dünya Enerji Kongresi yaptığı konuşmada, petrol

fiyatlarını belirlemenin kendi işleri olmadığını bunu piyasanın tayin ettiğini söyledi.

Amaçlarının arz ve talebi dengelemek olduğunu vurgulayan Al-Falih, arz ve talebinin Kuzey Amerika'da çok hızlı geliştiğini

ve talepte bir daralma olduğunun altını çizdi.

Sadece fiyata odaklanmak istemediğini dile getiren Al-Falih, petrolün varil fiyatının 40 dolarlardan 50 dolarlara yükseldiğini

ve yıl sonunda da 60 doları bulacağını ifade etti.

Al-Falih, OPEC ve OPEC dışı üreticiler için kararlarının bütün paydaşların menfaatlerini dengeleyecek şekilde olduğunu dile

getirerek, şöyle konuştu:

"Hiçbir zaman arz talep dengesizliklerini ortalamak gibi bir amacımız olmadı. OPEC'in çok önemli bir rolü var. (Rusya ile

G20'de imzalanan üretimin sınırlanması dahil olmak üzere petrol piyasasında işbirliği anlaşması) Bu konu önce tartışılacak

meslektaşımla burada, önümüzdeki günlerde görüşeceğim. Onların görüşü nedir? Bir koordinasyon komitesi ile görüşeceğiz.

İki grup arasında arz-talep ve bu işbirliği anlaşmasının rolü tartışılacak. Rusyanın da yapıcı bir rol oynamaya devam etmesini

bekliyorum. Bir sonraki toplantı 20 Kasım'da Viyana'da ve komple bir paket oluşturmak için iyimserim."

"Dünyadaki en büyük devlet fonu haline geleceğiz"

Al-Falih, geleceğe geçmişle beraber bakmak gerektiğini belirterek, erken aşamada alternatif enerji ve depolamanın önemli

olduğunu kaydetti.

Saudi Aramco'nun kamuya açılmasının dünyadaki en büyük halka arz olacağını kaydeden Al-Falih, sözlerini şöyle

tamamladı:

"Gelecek birkaç yıl içinde 65 gigavatlık bir güç özelleştirilecek. Bunun yardımıyla bizim ülke içi fonumuz dünyadaki en büyük

devlet fonu haline gelecek. Ekonominin üç önemli petrol gaz ve madencilik. Biz petrol üretim kapasitemiz hala yatırım

yapmaya devam ediyoruz. Beklediğimiz talep artışı için bu gereklidir. Düzenli petrol arzının ne kadar önemli olduğunu

13

biliyoruz. Güneş enerjisini de ülkemizde 5 yıl içinde 10 gigavata çıkaracağız. Ayrıca nükleer enerjiyi de enerji üretimi

bağlamında geliştirmeye başlayacağız."

Dolar 3,07’yi Aştı: (Dünya 10.10.2016)

Güne 3,05 seviyelerinde başlayan dolar kuru, iyi gelen sanayi üretimi verilerine rağmen 3,07'nin üzerine çıktı.

Dolar kurunda yukarı yönlü eğilim devam ediyor.

Geçtiğimiz hafta boyunca 3 TL üzerinde hareket eden dolar, 3.0655'i test ettikten sonra 3.05'in hemen üzerinde 3.0507'den

haftayı kapatmıştı.

Bu sabah ise 3.05 üzerindeki fiyatlama ile yeni haftaya başlayan kur, yönünü yukarı çevirdi ve 3,07'nin üzerine çıktı.

Öğle saatlerinde 3,0750'yi gören dolar kurunda işlemler saat 13:42 itibariyle 3,0730 seviyelerinden gerçekleşiyor.

Sanayi üretimi verileri etkilemedi

Bugün açıklanan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi beklentilerin üzerinde gelerek, bir önceki aya göre

yüzde 9.4 artarken, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.2 arttı. Bu verilerle

temmuz ayındaki kötümser tablonun kısmen kaybolduğu ifade edilse de, iyi gelen sanayi üretimi verileri kura olumlu

yansımadı. Kurdaki yukarı yönlü eğilim devam ediyor.

Fed bekleniyor

Kur için belirleyici ise Fed beklentileri olmaya devam ediyor.

Analistlere göre, çarşamba günü açıklanacak FOMC toplantı tutanakları dolar üzerinde hareketliliğe neden olabilir.

OMV Petrol Ofisi Aliağa Terminali El Değiştirdi: (Dünya 10.10.2016) SOCAR’ın liderliğinde bir grup uluslararası yatırımcı, OMV Petrol Ofisi Aliağa Depolama Tesisleri’nin satın alınması

konusunda OMV Aktiengesellschaft ile mutabakat sağladı.

14

İzmir Aliağa’da Türkiye’nin ilk özel sektör rafinerisini inşa eden Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR, OMV Petrol Ofisi

A.Ş.’nin 200 bin metreküplük akaryakıt ve 45 bin metreküplük LPG depolama kapasitesine sahip Aliağa Terminali’nin

alınmasına ilişkin, SOCAR’ın liderliğinde bir grup uluslararası yatırımcı ile OMV Aktiengesellschaft arasında mutabakat

sağladı.

SOCAR'dan yapılan açıklamada, Petkim Yarımadası’nda inşası devam eden Star Rafineri’nin operasyonlarını daha da

etkinleştireceği düşünülen girişimin, SOCAR’ın bölgedeki depolama kapasitesini geliştireceğine ve aynı tesisi kullanan

dağıtım şirketleri ile işbirliklerini artıracağına dikkat çekildi.

SOCAR Türkiye CEO’su Zaur Gahramanov’un konuyla ilgili şu görüşlerine yer verildi:

“SOCAR olarak bütün projelerimizi verimlilik esasıyla yürütüyoruz. Bu satın alma da 2012 yılında Star Rafineri’nin temellerin i

attığımız dönemde projenin bir parçası olarak öngörülen tank tesislerinin hayata geçirilmesidir. Çalışmalarımızı, Star

Rafineri’nin 2018 yılında etkin bir şekilde faaliyete geçmesi hedefi üzerine sürdürüyoruz. Diğer taraftan, SOCAR olarak

tamamlandığında 18 milyar dolara ulaşacak olan yatırımlarımızla, Türkiye’de Cumhuriyet tarihinin en büyük doğrudan

yatırımını gerçekleştiren yabancı şirket olmaktan büyük gurur duyuyoruz. Star Rafineri kapsamındaki bu yatırım da

Türkiye’ye duyduğumuz güvenin bir diğer kanıtını oluşturuyor.”

OMV Petrol Ofisi A.Ş.’nin Aliağa Terminali’nin yaklaşık 200 bin metreküplük depolama kapasitesine sahip olduğunu

hatırlatan Zaur Gahramanov, kapasitenin 700 bin metreküpe kadar yükseltilebileceğine dikkat çekerek şunları söyledi:

“Terminalde ayrıca 45 bin metreküplük LPG depolama tesisi bulunuyor ve bu tesisin de kapasitesi artırılabiliyor.” Tüm hızıyla

devam eden Star Rafineri projesinin 2018 yılında faaliyete geçeceğini kaydeden Zaur Gahramanov, satın alma sürecinin

uluslararası yatırımcılarla ortak yürütüldüğünü sözlerine ekledi.

OMV Petrol Ofisi A.Ş., uzun vadeli depolama sözleşmesi kapsamında ve sözleşme süresince Aliağa’daki akaryakıt ve LPG

depolarının kullanımına devam edecek. Anlaşmayla birlikte, OMV Petrol Ofisi A.Ş. terminalden ürün ithal etme ve sevk etme

hakkına da sahip olacak. Anlaşma, rekabet kurumundan alınacak onay dahil, bazı şartların yerine gelmesi sonrasında 2016

yıl sonuna kadar tamamlanacak.

OPEC Endişeleri Petrolü Düşürdü: (Dünya 10.10.2016) OPEC ülkelerinin petrol üretimini azaltma uzlaşısının başarılı olamayacağı endişeleri ham petrol fiyatlarının haftaya

düşüşle başlamasına neden oldu.

15

Petrol fiyatları Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) sağladığı petrol üretimini azaltma uzlaşısının iki yıldır süren

küresel arz fazlasını ortadan kaldırmakta başarılı olamayacağı endişeleriyle geriledi.

Brent petrolü yüzde 1'e yakın kayıpla 51.46 dolara geriledi.

Günlük üretimi 33.6 milyon varile kadar yükselen OPEC, üretimi 32.5-33 milyon varile indirmek için uzlaştı. Uzlaşının Kasım

ayı olağan toplantısında ele alınarak resmi hale gelmesi planlanıyor.

Ancak bu anlaşmaya ulaşılması için aynı zamanda uluslararası siyasette iki rakip olan Suudi Arabistan ile İran arasında da

görüş birliği sağlanması gerekiyor.

OPEC yetkilileri tüm üyelerin ortak bir zeminde buluşması için İstanbul'da bugün başlayan enerji zirvesi sırasında bir dizi

görüşme gerçekleştirecek.

İstanbul’da OPEC ülkelerinin de katılımıyla 23. Dünya Enerji Zirvesi düzenleniyor.

Köşe Yazısı: İşte Ekonomide Önümüzdeki Üç Yılın Yol Haritası... (Dünya 10.10.2016)

Alaattin Aktaş

Geçen hafta içinde temel esasları Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanan 2017-2019 dönemine ilişkin orta vadeli

program Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı ve böylece tüm detayları görme olanağına kavuştuk. Öncelikle

hemen belirtelim, Başbakan'ın açıklamasından sonra bu köşede 5 Ekim'de yer alan yazımızdaki bazı rakamları, bazı

büyüklükleri kıyaslayarak biz hesaplamıştık, küsuratlar bu rakamların farklı çıkmasına yol açabilirdi, nitekim de öyle oldu.

Sözünü ettiğimiz, dolar cinsinden GSYH büyüklüğü ve bu büyüklükle bağlantılı olarak dolar kuru.

Biz 5 Ekim'de bu köşede 2016 yılının dolar kurunun yıllık ortalama olarak 2.95 olarak beklendiğini yazmıştık. İşte küsurattak i

oynama yüzünden bu rakam 2.96 çıktı. Aynı şekilde 2017 için 3.16 olarak bulduğumuz ortalama kur da 3.18 olarak

hesaplandı. 2018 için bulduğumuz 3.30'luk kurda bir değişiklik yok. 2019'un bizim 3.35 olarak hesapladığımız kurunun da

3.38 olarak varsayıldığını gördük.

Orta vadeli programlarda bir kur rakamına yer verilmediğinin altını bir kez daha çizelim. Ama GSYH'nin cari fiyatlara göre TL

ve dolar cinsinden büyüklüğünü bulduktan sonra ortalama kurun hangi düzeyde varsayıldığına ulaşmak yalnızca bir bölme

16

işlemi, o kadar basit. GSYH'yi cari fiyatlara göre TL cinsinden öngören hükümetler de bir dolar kuru varsaymak

durumundalar ki, GSYH'nin dolar cinsi büyüklüğünü tahmin edebilsinler.

Orta gelir tuzağına fena düştük!

Ekonomide temel amaç refahı artırmak, daha iyi yaşam koşulları oluşturabilmek. Bunu izlemenin temel yollarından biri de

büyüme hızı, bu hızın en önemli göstergesi de kişi başına gelirin nasıl seyrettiği. Her yıl örneğin yüzde 10 büyüseniz bile

nüfusunuz yüzde 11 artıyorsa yoksullaşıyorsunuz demektir. Ya da ulusal paranız, kişi başına gelirin ifade edildiği para

karşısında çok değer yitiriyorsa, uluslararası karşılaştırmalar yönüyle yine yoksullaşıyorsunuzdur.

Türkiye'de kişi başına gelir ilk kez 2008 yılında 10 bin dolar sınırın üstüne çıktı. Söz konusu yıl kişi başına gelir 10.444 dolar

oldu. 2009, kriz yılıydı ve kişi başına gelir hızla gerileyerek 8.561 dolara indi.

Sonra toparlanmaya başladık ve kişi başına geliri yeniden 10 bin doların üstüne çıkardık. 2010'da 10.003, 2011'de 10.428,

2012'de 10.459 dolar olan kişi başına gelir, 2013'te 10.822 dolarla şimdiye kadarki en yüksek düzeye ulaştı. 2014'te bir

miktar gerileyen kişi başına gelir, 10.395 dolarda kaldı.

Asıl düşüş, kur artışıyla birlikte 2015'te kendini gösterdi. Gelir, artık yeniden 10 bin dolar sınırın altındaydı. 2015'te 9.257

dolarda kalındı.

Bu yılı 9.243 dolarla kapatacağımızı hesaplıyoruz. 2017 için de öngörülen yine 10 bin doların altı, 9.529 dolarlık bir hedef

var. Kişi başına gelirde 10 bin doların üstünü ise 2018 için öngörmekteyiz, gerçekleştirebilirsek eğer.

17

"En hızlı büyümek" demek ki yetmiyor

Türkiye'nin yıllardır dünyada en hızlı büyüyen ekonomilerden biri olduğu dile getiriliyor. Bu doğru, Türkiye tam 27 çeyrektir

büyüyor, az ya da çok. Bu yılın üçüncü çeyreğinde çok az büyüme, hatta bir küçülmeyle karşı karşı kalabiliriz. Ama bu genel

eğilimi bozmaz, çünkü bu yılın üçüncü çeyreğinin kendine özgü ve bir daha pek görülmeyecek yönleri vardı. İki uzun bayram

tatili ve 15 Temmuz darbe girişimi üretimi ve dolayısıyla büyümeyi sekteye uğratmışa benziyor. Dolayısıyla üçüncü çeyrekte

çok az büyüsek, hatta bir miktar küçülsek bile büyüme devam edecek. Ama yetmiyor işte. Hem bakın bu yılın büyüme hızı

tahmini yüzde 3.2'ye çekildi, 2017 için daha önce yüzde 5 olarak öngörülen büyüme yüzde 4.4'e revize edildi.

Kaldı ki, bu büyüme hızlarıyla gelişmiş ülkeleri yakalama şansımız hiç ama hiç yok. 27 çeyrektir büyüyoruz da gelişmiş

ülkelere yaklaştık mı... İşte kişi başına gelirimiz ortada. 2007 yılındaki kişi başına gelir 9.247 dolar. Aradan dokuz yıl geçmiş,

bu yıl beklediğimiz gelir 9.243 dolar. Yani dokuz yıl öncesiyle aynı düzeydeyiz, hatta 4 dolar da altında...

İşsizlik yüzde 10'da kemikleşti

Büyüyemiyor olmanın bir ölçüsü de işsizlikte gösteriyor kendini. İşsizlik oranı yüzde 10'dan aşağı indirilemiyor. Eğer

varsayımlarımız gerçekleşirse işsizlik oranını ancak 2019'da tek haneye düşüreceğiz.

Kaldı ki işgücüne katılım oranı hala yüzde 50'lerin çok üstüne çıkmadığı halde bu düzeyde bir işsizliğimiz olacak. Ama şu da

bir gerçek ki, her geçen gün işgücüne katılmak isteyenlerin sayısı artacak, bu da işsizlik oranı üstünde bir baskı unsuru

oluşturacak.

Toz duman arasında harita okumak!

Hani dünya ekonomisindeki gelişmeler kolay öngörülebilir olsa, hani sürpriz gelişmeler pek yaşanmasa, biz de çizdiğimiz

haritada daha kolay yol alabileceğiz. Ama göz gözü görmeyen koşullarda yola devam etmeye çalışıyoruz.

Daha beteri, etrafımızda olan bitenler ve özellikle güney sınırımızda yaşadıklarımız. Ekonominin bir anda ikinci planda

kalmasına yol açabilecek olumsuzluklarla her an yüz yüze gelebiliyoruz. Bu koşullar da dikkate alındığında bırakınız 2018 ve

2019'un makro hedeflerini, 2017'nin hedefleri bile, hatta 2016'nın gerçekleşme tahmini bile bir anda anlamını yitirebiliyor.

TÜİK hatasından döndü

Türkiye İstatistik Kurumu her ay finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını hesaplar ve hangi yatırım aracı ne

kazandırmış, ne kaybettirmiş, açıklar. Okuyucularımız hatırlayacaklardır; bu köşede 15 Ağustos'ta TÜİK'in hesaplamasında

hata olduğunu yazdık. TÜİK, mevduat faizi olarak bankaların bildirdikleri, ama pratikte hiçbir geçerliliği olmayan mevduat

faizini esas alıyor, bu faiz de uygulanan faizin çok altında kalıyordu. Örneğin, yıllık nominal faiz yüzde 4.91 olarak

görünüyordu. TÜİK'in uygulamada neredeyse hiçbir geçerliliği olmayan oranlar üstünden hesaplama yapmasının yanlışlığına

dikkat çekmiş ve işte bu konuyu "TÜİK'ten inanılmaz hata" başlığıyla 15 Ağustos'ta köşemize taşımıştık.

TÜİK, bu yazımız üzerine eylül ayında finansal yatırım araçlarının getiri oranlarını açıklarken, yine geçerliliği olmayan faiz

oranları üstünden hesap yapmakla birlikte, serinin düzeltileceği duyurmuştu. İşte o düzeltme işlemi yapıldı ve yanlış

hesaplamaya son verildi.

TÜİK 7 Ekim'de finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıkladı. Bu açıklamada, "Mevduat faizinin nominal ve reel

getiri oranları, eylül 2016 tarihinden itibaren bankalarda fiilen açılan tasarruf mevduatına uygulanan ağırlıklı ortalama faiz

oranları kullanılarak hesaplanmıştır" denildi. Açıklamada, nominal ve reel getiri oranlarına ilişkin güncellenmiş doğru oranlara

ulaşılabilecek adrese de yer verildi.

Böylece TÜİK, yıllardır süregelen hatasını düzeltmiş oldu. Hatayı kabullenmek ve bu hatadan dönmek de bir erdem.

Dolayısıyla hata yaptığı için eleştirdiğimiz TÜİK'i, bu kez de hatasından döndüğü için kutluyoruz.

Başbakan'dan Sanayicilere Çağrı: (Dünya/Hürriyet/Sabah 07.05.2016) Türkiye Ticaret ve Sanayi Şurası'nda konuşan Başbakan Yıldırım, sanayicilere seslenerek, "23 ilden oluşan bölgeye yönelik

bir hamle başlatmanızı istiyorum" dedi.

18

Başbakan Yıldırım "TOBB'dan, siz sanayicilerden özellikle bir ricam var, bir istirhamım var. Cazibe merkezi olarak

tanımladığımız 23 ilden oluşan bölgeye yönelik bir hamle başlatmanızı istiyorum. Hepimiz elimizi taşın altına koyacağız. 'El

eli yıkar, el de döner yüzü yıkar' diye bir tabir var. Dolayısıyla o bölgelerde mutlaka pozitif ayrımcılık yapacağız, yatırım

yapacağız, karşılığını biz vereceğiz, hiç merak etmeyin" dedi.

Zaman Kaybediliyor

Orta Vadeli Program (OVP) ile amaçlarınının 3 yıllık öngörüleri paylaşmak olduğunu kaydeden Yıldırım, “Bütçe açığının

artması pahasına yatırımlarda kısıntıya gitmiyoruz. Reformlar devam edecek, uygulamadan kaynaklı sorunlar teker teker

çözülecek. Burada anlatılanların yüzde 60’ı 70’i uygulamaydı. Yasalar var, ama uygulamaya gelince maalesef keyfilik

yüzünden vatandaşımız, yatırımcımız zaman kaybediyor, üzülüyor. Bunları da birlikte aşacağız” dedi.

Asya'yı Çin ve Hindistan Ayakta Tutuyor: (Dünya 07.05.2016) Küresel ekonomideki olumsuz unsurlardan etkilenmesine rağmen, Asya bölgesinde istikrarlı gelişme korundu.

Asya Kalkınma Bankası tarafından geçen hafta yayınlanan en son rapora göre, bu istikrar Çin ve Hindistan ekonomilerinin

normal yörüngeye oturmasından kaynaklanıyor.

Çin ekonomisinde geçen yıldan itibaren düşüş yaşanmasına rağmen, mali ve parasal teşvik önlemleri uygulanması

sayesinde büyüme devam etti. Çin ekonomisinin performansı, bu yılın başından beri Asya Kalkınma Bankası'nın

beklentisinin üzerinde bir seyir sergiliyor.

Banka, Çin ekonomisinin bu yıl yüzde 6.6 ve gelecek yıl ise yüzde 6.4 oranında büyüyeceği tahminlerinde bulundu.

Hindistan ekonomisinin yüzde 7.4 ve yüzde 7.8 büyüyeceği beklentisi ise korunmaya devam etti.

Asya Kalkınma Bankası'nın raporunda ayrıca, Asya'nın gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) yüzde 5.7'ye ulaşacağı tahmini

de yer aldı.

19

JCR Türkiye'nin Kredi Notunu Teyit Etti: (AA/Sabah/Dünya 07.05.2016) Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Japan Credit Rating Agency'den (JCR) yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'nin

uzun vadeli kredi notunun "BBB-" ve not görünümünün "durağan" olarak teyit edildiği bildirildi.

Asya ve Avrupa'nın arasında bulunan Türkiye'nin, Orta Doğu'da büyük bir güç ve nüfusunun neredeyse 80 milyon olduğu

belirtilen açıklamada, 2015 yılında ülkenin milli gelirinin 700 milyar dolar ve kişi başı milli gelirinin 9 bin doları aştığı ifade

edildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Türkiye'nin kredi notu, ülkenin AB ve İslam ülkelerine iyi ihracat yapabilmesini sağlayan Orta Doğu'daki geniş ekonomik

temelleri ile şoklara karşı sağlam kamu ve bankacılık sektörü tamponları tarafından destekleniyor. Diğer taraftan, Türkiye'nin

kredi notu, düşük tasarruf oranı, kronik cari açık, geniş dış finansman ihtiyacı ve uluslararası finansal piyasalara bağımlıl ık,

artan politik ve sosyal belirsizlik gibi makro ekonomik dengesizlikler tarafından kısıtlanıyor.

Türkiye, yükselen politik ve sosyal belirsizlik ortamında volatil (oynak) sınır ötesi sermaye akışlarına duyarlıdır. Bununla

birlikte yerli bankalar, gelişmiş ekonomilerdeki parasal gevşemeden faydalanabilir. Kamu ve bankacılık sektörünün, geçmişte

inşa ettiği şoklara karşı olan tamponlarını koruması bekleniyor."

"Kısa vadeli dış borç dengelerinde Türkiye'nin risk düzeyi düşmekte"

AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Japan Credit Rating (JCR) Eurasia Başkanı Orhan Ökmen,

Türkiye ekonomisinin ulaştığı yapısal sağlığının ve esneklik gücünün yatırım yapılabilir notlarının korunmasında ana faktörler

olduğunu ifade etti.

Ökmen, "Kısa vadeli dış borç dengelerinde Türkiye’nin risk düzeyi düşmektedir. Kısa vadeli dış borçların Haziran 2016 sonu

itibarıyla uluslararası rezervlerin altına düşmüş olması, potansiyelinin altında olmakla beraber ekonomik büyümenin pozitif

alanda devam ediyor olması Türkiye’nin yatırım yapılabilir notlarının korunmasına yardımcı olan diğer temel unsurlardır."

dedi.

Yerli Kömür ve Güneşte İki Büyük İhale: (Dünya 07.05.2016) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, her sene yüzde 4-5 büyüyerek önümüzdeki 10 yılda 50 bin megavat

yatırım ihtiyacının oluşacağını söyledi. Albayrak, yerli kömür ve güneş enerjisinde yıl sonuna kadar da 2 ihaleyi

20

gerçekleştireceklerini açıkladı. AYEDAŞ, Başkent ve Toroslar elektrik dağıtım bölgelerinde 14 ilde elektrik dağıtım hizmeti

sağlayan Enerjisa yeni çağrı merkezi kurdu. Toplam 300 kişinin istihdam edildiği merkezin açılışına, Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Avrupa Birliği Bakanı Ömer Çelik, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı

Mustafa Yılmaz, Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı ve Enerjisa Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Göçmen katıldı.

Enerji Bakanı Berat Albayrak, enerji sektöründe hem dağıtım hem de üretim tarafında yatırımların hız kesmeden devam

ettiğini belirterek, “Her sene yüzde 4-5 büyüyerek önümüzdeki 10 yılda 50 bin megavat yatırım ihtiyacının oluşacağı bir

sürece doğru gidiyoruz. Yerli kömür ve güneş enerjisinde bu yıl sonuna kadar iki ihaleyi gerçekleştireceğiz” dedi.

Enerji ihtiyacını karşılama noktasında yerli ve yenilenebilir enerjiye daha fazla odaklanılacağını vurgulayan Albayrak,

Türkiye’nin enerji ithalat faturasının petrol fiyatlarıyla paralel bir şekilde 30 ile 60 milyar dolar arasında değiştiğini kaydetti.

Yerli üretim ve Ar-Ge şartı Albayrak, önemli bir ihale altyapısı hazırladıklarını ve son kertede tüketiciye daha uygun maliyetli

enerjinin ve iyi hizmetin götürüleceğini dile getirerek, şöyle konuştu: “Güneşte ilk ihaleyi yıl sonunda öyle bir stratejiyle

yapacağız ki bu yatırımı ithalata ve istihdam noktasında dışarıya bağlı bir sistemde yapamayız, bugün itibarıyla ortaya

koyulan stratejik yatırım planlaması içerisinde çok önemli bir şart koyduk ki bu da yerli üretim ve yerli ArGe şartı. Bu konuda

oranlarıyla çok önemli bir yerlilik kriterini de getireceğimiz bu ihale ile güneş için ilk aşamadan son aşamaya kadar hepsinin

Türkiye’de üretileceği bir modelde olacak. Ar-Ge de olması lazım. Yetişkin işgücü çerçevesinde bölge coğrafyasında en

kaliteli nüfusa sahip ülkeyiz, bu iş gücünü ekonomimize kazandırmak için dikkat edeceğiz.”

Enerji sektöründe kurumsallaşmanın çok önemli olduğuna işaret eden Albayrak, Enerjisa’nın bu anlamda sektördeki diğer

şirketlere rol model teşkil ettiğini söyledi. Albayrak, şirketlerin Avrupa mükemmeliyet ödülüne aday olması gerektiğini belirtti.

Vatandaşı bekletme bitti Tüketici memnuniyetinin aşama aşama tüm dağıtım hizmeti zincirine yayılmasını hedeflediklerini

ifade eden EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz da şunları söyledi: “Düzenlememizde çağrı merkezini arayacak vatandaşlarımızın

en az yüzde 95’nin ulaşabilmesine imkan sağlayacak hat yapısı oluşturma yükümlülüğü getirdik. Çağrı merkezini arayan

abonelerin en geç 45 saniye içerisinde operatöre bağlanabilmesini karara bağladık.”

Resesyondaki Gelişen Ülke Sayısı Rekor Seviyede: (Fortune Turkey 07.05.2016)

Dünya Bankası Grubu Başkanı Jim Yong Kim, gelişen ülkelerin halen zor durumda olduğunu belirterek, "Şu anda

resesyonda olan gelişen ülke sayısı, 2009'dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı." dedi.

21

Kim, Washington'da düzenlenen IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantıları kapsamında basın toplantısı düzenledi.

Konuşmasına Karayipleri etkileyen Matthew Kasırgası'nın en sert vurduğu ülkelerden Haiti'ye birlik mesajı vererek başlayan

Kim, Dünya Bankasının ülkeye acilen bir heyet göndereceğini bildirdi.

Kim, son 10 yılın en güçlü kasırgasının iklim değişikliğiyle mücadelenin önemini bir kez daha gösterdiğini belirterek,

Birleşmiş Milletler üyelerinin Paris Anlaşması'nın 4 Kasım'da yürürlüğe girmesini sağlamasını bu açıdan çok önemli

bulduğunu dile getirdi.

Daha sonra ekonomik değerlendirmelere geçen Kim, gelişen ülkelerin halen zayıf küresel büyüme nedeniyle zorluk çektiğini

kaydederken, "Şu anda resesyonda olan gelişen ülke sayısı, 2009'dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı." dedi. Kim, düşen

emtia fiyatları ve yavaşlayan küresel ticaretin birçok ülkenin ekonomisini tehdit ettiğini ve Dünya Bankasının 2030 itibarıyle

"Aşırı Fakirliği Bitirme" hedefini sekteye uğratabileceğini ifade etti.

İklim değişikliği, mülteci krizi ve salgın hastalıklar gibi küresel şokların üst üste gelmesi nedeniyle uluslararası işbirliğine

daha fazla ihtiyaç duyulduğunu anlatan Kim, "Eğer, 2030 itibariyle aşırı fakirliği sonlandıracaksak, çabalarımızı artırmalı ve

her global zorluğa gereken aciliyet ve boyutta karşılık vermeliyiz." ifadelerini kullandı. Kim, bu hedeflere ulaşmak için Dünya

Bankası üyelerine gelir eşitsizliğini azaltacak, insan sermayesine yatırımı artıracak ve küresel şoklara karşı direnci

sağlamlaştıracak adımlar atmaları çağrısında bulundu.

Sterlinin Kayıpları Yüzde 6.1'i Gördü: (BloombergHT 07.05.2016)

İngiliz Sterlini'nin dolar karşısında Cuma günkü kaybı yüzde 6.1'i gördü. Traderlar, Brexit referandumunun sonuçlarının

açıklandığı günden bu yana görülen en sert düşüş için, paritedeki hareketin bilgisayar kaynaklı satış emirleri tarafından

arttığını düşünüyor.

Sterlin, Asya'daki erken işlemlerde, Bloomberg tarafından derlenen verilere göre 1.1841 seviyesine kadar gerileyerek Mart

1985'ten bu yana en düşük seviyesini gördü. Kısa süreli düşüşün ardından kayıplarının önemli kısmını geri alan sterlin, TSİ

08:06'da dolar karşısında yüzde 1.46 ekside 1.2431 seviyesinden işlem gördü. Bazı traderlar insan hatası olasılığı üzerinde

dururken, “şişman parmak” hatasına algoritmalardan kaynaklanan satış baskısının eklendiğini düşünüyor. Diğer bir kısım

ise, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'nin İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmanın sonuçlarına katlanması

gerektiğini belirttiği Financial Times makalesini işaret ediyor.

22

Syndey'e Rochford Capital Pty yöneticisi Derek Mumford, o ve çalışma arkadaşlarının sterlindeki düşüşün nedenlerini

araştırdıklarını, haberleri ve interneti taradıklarını belirtti.

Mumford, “Hareketin hızına bakılacak olursa hızlı bir çöküş gibi görünüyor” dedi. Sterlinni 1.28 seviyesinin üzerine

tırmanmadığı bir durumda, gelecek haftalarda 1.15'e gerilemeye hazırlandığını ekleyen Mumford, “Bunu doğrulamakta

zorluk çekiyorum. AB'nin sert bir Brexit'e yöneleceğine ilişkin bir şok olduğunu düşünmüyorum” şeklinde devam etti.

Petrol "Arz Fazlasının" Azalacağı Beklentisinden Güç Alıyor: (BloombergHT 07.05.2016)

Petrol, ABD'de stokların beşinci hafta üst üste düşüş göstermesi ve OPEC'in üretimi düşürme konusunda anlaşmaya

varmasının küresel arz fazlasının azalacağı beklentilerini güçlendirmesinin etkisiyle varil başına 50 doların üzerinde tutundu.

Vadeli petrol kontratları New York'ta, Perşembe günü % 1.2 yükselerek Haziran ayından bu yana ilk kez 50 doların üzerinde

kapatmasının ardından fazla değişmedi. ABD'de açıklanan resmi veriler, petrol stoklarının Ocak ayından bu yana ilk defa

geçen hafta 500 milyon varilin altına düştüğünü gösterdi. OPEC Cezayir'de geçen hafta, arz fazlasını daraltmak ve fiyatları

yükseltmek için üretimi günlük 32.6-33 milyon varil aralığına düşürme kararı aldı.

Petrol, Petrol İhraç Eden Ülkeler Topluluğu (OPEC) üyelerinin 28 Eylül'de sekiz yıl sonra üretimi ilk kez kısma kararı

almasının ardından yaklaşık % 13 değer kazandı. Eylül ayında rekor miktarda üretim yapan OPEC, ülke kotaları hakkındaki

kararını 30 Kasım'da Viyana'da yapılacak resmi toplantıda kararlaştıracak. Matthew Kasırgası ABD'nin Güneydoğu kıyılarına

yaklaşıyor ve Doğu Sahili petrol sevkiyatını olumsuz etkileyebilir.

Seul'de Samsung Futures Inc. emtia analisti Hong Sung Ki, "Ham petrolün yönü şimdilerde yukarı. OPEC'in üretim kısma

taahhüdü ve ABD'de stoklarının beklenenin altında kalmasından destek buldu," dedi ve "Ancak belirsizlikler halen sürüyor.

Zira piyasa, OPEC'in Kasım ayında nihai kararı verip vermeyeceği ve üyelerin bu kararı uygulayıp uygulamayacağı

konusunda şüphe duyuyor" şeklinde görüş bildirdi.

Kasım vadeli Batı Teksas petrolü (WTI), Nymex piyasasında 1 sent düşerek Singapur saati ile 11:19'da varil başına 50.43

dolara geldi. Kontrat Perşembe günü 61 sent yükselerek 50.44 dolardan kapandı. Toplam işlem hacmi 100 günlük

ortalamanın % 56 altındaydı.

23

Aralık vadeli Brent petrolü, Londra merkezli ICE Futures Europe piyasasında, 1 sent düşerek varil başına 52.50 dolara indi.

Kontrat Perşembe günü 65 sent ya da %1.3 yükselerek 52.51 dolardan kapandı. Küresel gösterge Brent petrolü, Aralık

vadeli WTI'a kıyasla 1.52 dolar primli işlem gördü.

Köşe Yazısı: Not İndirimi Etkilemedi, Yabancılar Alımlarını Sürdürdü: (Dünya 07.05.2016)

Alaattin Aktaş

Moody's'in Türkiye'yi yatırım yapılabilir ülke kategorisinden düşürmesi, bu kararın açıklandığı haftada yabancı yatırımcılar

üstünde hiçbir olumsuz etki doğurmadı. Yabancı yatırımcılar, Türkiye'deki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi

varlıklarını azaltmak bir yana, toplamda 619 milyon dolar daha artırdılar.

Merkez Bankası verilerine göre, yabancı yatırımcılar, eylülün son haftası içinde 128 milyon dolarlık hisse senedi ve 491

milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi aldılar. Böylece son haftada ilk üç haftadaki çıkıştan fazla giriş oldu ve eylül ayı

toplamı pozitife döndü. Yabancılar, eylül ayı toplamında 331 milyon doları hisse senedi ve 180 milyon doları devlet iç

borçlanma senedi olmak üzere 511 milyon dolarlık alım gerçekleştirdiler. Kur ilk işareti vermişti Dolar, TL karşısında

Türkiye'nin kredi notunun düşürüldüğüne ilişkin açıklamanın yapıldığı 24 Eylül'den hemen sonra 3 liranın üstüne tırmanmış,

ancak bu uzun soluklu olmamıştı. Daha sonra yeniden 3 liranın altına inen dolar, eylülün son haftasını 2.98 düzeyinden

kapattı.

Dolar, bir önceki hafta 2.97, daha önceki hafta da 2.96 düzeyinde bulunuyordu. Yani Moody's kararından ötürü dolarda öyle

korkulacak, kaygı duyulacak bir tırmanış yaşanmadı.

Doların içinde bulunduğumuz hafta gösterdiği artışın ise Moody's kararıyla bir bağlantısı yok. Bu hafta içinde yaşanan hızlı

artış, hemen hemen tümüyle dış gelişmelerle ilgili. İki temel kırılma yaşadık Yabancı yatırımcının bu yılki yatırım eğiliminde

belirleyici olan iki temel kırılma yaşadık. Gerçi bunlardan 15 Temmuz'u, hiçbir şeyle kıyaslamak mümkün değil.

15 Temmuz'dan önce, yani temmuzun ilk yarısında 1.3 milyar dolarlık alım yapan yabancılar, 15 Temmuz'dan sonra bu kez

ayın ikinci yarısında 907 milyon dolarlık satış gerçekleştirdiler.

Daha önce de değindiğimiz gibi, aslında, böylesine bir darbe girişiminden sonra satışın milyar doları bile bulmamış olması

şaşırtıcı sayılmalı. Her ne kadar darbe girişimi, o gece bastırılmış olsa da yine de çok kaotik bir durum. Bunu yabancıların

anlaması, sindirmesi doğrusu pek mümkün değil. İşte o yüzden darbe girişiminden sonraki dönemde gerçekleşen satış, az

bile sayılır.

24

Elbette 15 Temmuz'dan sonraki toparlanma da önemli. Ağustosta milyar dolara yakın alım yapılmış olması, yani bir anlamda

darbe girişimini izleyen iki haftada gerçekleştirilen satışın yerine konması önemli bir gelişme.

İkinci kırılma ise, ilkiyle kıyaslanmayacak ölçüde hafif olmakla birlikte, notun düşürülmesi durumu. Ama bu kez bu karar

adeta ters etki yaptı ve yabancıların Türkiye'ye olan ilgilerinin değişmediği görüldü. Eylülün ilk üç haftasındaki 108 milyon

dolarlık satıştan sonra, Moody's kararının açıklandığı hafta içinde girişte de vurguladığımız gibi 619 milyon dolarlık alım

yapıldı.

Yabancı yatırımcılar, böylece yılın ilk dokuz ayında 655 milyon doları hisse senedi, 4.2 milyar doları da devlet iç borçlanma

senedi olmak üzere 4.9 milyar dolarlık alım gerçekleştirmiş oldular. Stok 77.5 milyar dolar Yabancı yatırımcıların eylül sonu

itibariyle 77.5 milyar dolarlık hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi stoku bulunuyor.

Bu tutarın 41.1 milyar doları hisse senedi, 36.5 milyar doları ise devlet iç borçlanma senedinden oluşuyor.

Stok tutarındaki farktan yola çıkarak yabancıların alım ya da satım yaptığı sonucuna varılamayacağını belirtelim. Çünkü

stok, menkul kıymet tutarı değişmediği halde fiyat ve kura bağlı olarak artabiliyor ya da azalabiliyor.

Mal Grubu Bazında Haftalık Çelik İhracatı İstatistikleri: (ÇİB 10.10.2016)

2015 2016Değişim

(%)

Pay

(%)Fark 01-09 Eylül 2016

Değişim

(%)2015 2016

Değişim

(%)

Pay

(%)Fark*

FİLMAŞİN 3.830 23.864 523% 6,9% 20.034 61.208 -61,0% 591.708 772.114 30,5% 6,1% 180.406

YASSI SICAK 43.819 31.055 -29,1% 9,0% -12.763 124.435 -75,0% 1.315.989 1.438.041 9,3% 11,4% 122.052

YASSI SOĞUK 2.516 4.877 93,9% 1,4% 2.361 8.205 -40,6% 79.528 198.736 150% 1,6% 119.207

YASSI KAPLAMA 12.995 14.849 14,3% 4,3% 1.854 22.862 -35,1% 296.745 327.491 10,4% 2,6% 30.746

ALAŞIMLI FİLMAŞİN 1 0 0,0% -1 13 26.547 0,2% 26.534

ALAŞIMLI TEL 2.327 2.214 -4,9% 0,6% -113 3.823 -42,1% 57.132 73.404 28,5% 0,6% 16.272

DİĞER ÇUBUK 12.180 8.810 -27,7% 2,6% -3.370 16.012 -45,0% 223.774 236.932 5,9% 1,9% 13.158

YASSI DAR BANT 408 755 85,0% 0,2% 347 1.309 -42,3% 28.429 36.044 26,8% 0,3% 7.615

PİK 47 600 0,2% 553 262 129% 3.759 9.170 144% 0,1% 5.411

ALAŞIMLI YASSI 875 710 -18,8% 0,2% -165 968 -26,6% 28.001 30.647 9,5% 0,2% 2.647

VİDA,CİVATA,SOMUN 2.991 1.913 -36,0% 0,6% -1.078 3.594 -46,8% 70.065 72.170 3,0% 0,6% 2.105

SLAB 0,008 8 0,0% 8 24 -65,7% 495 227 -54,1% 0,0% -267

ZİNCİRLER 258 172 -33,1% 0,1% -85 317 -45,7% 6.050 5.300 -12,4% 0,0% -751

ALAŞIMLI ÇUBUK VE PROFİL 5.248 3.279,9 -37,5% 1,0% -1.968 5.753 -43,0% 184.944 182.943 -1,1% 1,5% -2.001

BORU BAĞLANTI PARÇALARI 615 306 -50,3% 0,1% -309 513 -40,3% 14.903 12.826 -13,9% 0,1% -2.077

ÇİVİ 1.360 1.162,0 -14,6% 0,3% -198 1.507 -22,9% 33.779 31.135 -7,8% 0,2% -2.644

DEMET,HALAT,TEL 1.491 1.104,9 -25,9% 0,3% -387 1.783 -38,0% 44.260 41.200 -6,9% 0,3% -3.060

HURDA 4.296 2.774 -35,4% 0,8% -1.522 4.979 -44,3% 112.969 108.564 -3,9% 0,9% -4.405

PASLANMAZ UZUN 141 67 -52,3% 0,0% -74 136 -50,4% 9.230 3.559 -61,4% 0,0% -5.671

PASLANMAZ YASSI 3.469 3.186 -8,2% 0,9% -283 3.596 -11,4% 86.771 77.164 -11,1% 0,6% -9.608

DİKİŞSİZ BORU 992 477 -51,9% 0,1% -515 1.079 -55,8% 31.854 19.736 -38,0% 0,2% -12.117

TEL 6.611 3.630 -45,1% 1,1% -2.981 4.977 -27,1% 145.389 132.853 -8,6% 1,1% -12.536

DİĞERLERİ 5.747 4.055 -29,4% 1,2% -1.692 8.009 -49,4% 197.576 182.261 -7,8% 1,4% -15.315

PROFİL 47.590 35.700 -25,0% 10,4% -11.890 41.489 -14,0% 1.161.308 1.123.500 -3,3% 8,9% -37.808

DİKİŞLİ BORU 52.134 31.128 -40,3% 9,0% -21.006 65.498 -52,5% 1.425.704 1.376.399 -3,5% 10,9% -49.305

İNŞAAT AKSAMI 20.896 10.181 -51,3% 3,0% -10.715 21.690 -53,1% 466.544 388.240 -16,8% 3,1% -78.305

KÜTÜK 33.797 10.967 -67,6% 3,2% -22.830 720 285.975 165.332 -42,2% 1,3% -120.643

İNŞAAT ÇELİĞİ 173.289 146.108 -15,7% 42,5% -27.181 222.194 -34,2% 5.673.534 5.523.460 -2,6% 43,9% -150.075

GENEL TOPLAM 439.925 343.956 -21,8% 100% -95.970 626.943 -45,1% 12.576.429 12.595.994 0,2% 100% 19.566

MAL GRUPLARI (ton)

01-09 Eylül - 01-09 Ekim 2016 01 Ocak-09 Ekim01-09 Ekim