sanat tarİhİ araŞtirmalariisamveri.org/pdfdrg/d170007/2007/2007_safaky.pdf · 2019. 10. 24. ·...

8
SANAT KARPUZ'A ARMAGAN Editör Mustafa Osman ERA

Upload: others

Post on 13-Sep-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARI

PROF.DR.HAŞİ~ KARPUZ'A ARMAGAN

Editör Mustafa DENKTAŞ Osman ERA VŞAR

Page 2: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

Sanal Tarihi ı\r:ışıımıalan

Prof.Dr. Haşim Karpuz'a ı\nııağan

Ediıör:

Musı:ıfa Dcnkıaş-Osman ERAVŞAR

Baskı Enııan Ofscı

Kıvılcım Kitapevi Kayseri

Konya, Şubat 2007

ISBN 975-6667-05·7

1111111 11 9 789756 667057

Kitaptaki makalelerin bilimsel sonımluklan yaı:arlanna aittir.

Page 3: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

VELED ÇELEBİ'NİN MENAKlB'INA GÖRE 1912'DE FAAL OLAN MEVLEVİHANELER VE ŞEYHLERİ

Yakup ŞAFAK•

Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde bulunmuş olan, gerek Mevle\rilik gerekse Türk dili ve edebiyatı üzerine birçok değerli eser kaleme almış bulunan Veled Çelebi (İzbudal<, öl. ı 953) 1, Mevlana ve etrafındakileri anlatan bir men~bname de yazmış ve neşretmiştir.

Çelebi'nin Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Merkezi (SÜSAM) Uzluk Ar&ivi'ndeki bazı notlarından (Y95, s.300) Vali Hüsnü Bey zamanında, 1912 yılında kaleme alındığı anlaşılan ve Birinci Dünya Savaşı yıllannda basımı yanda kalan Konya Salnamesi içindeki bu mena.kıbnarnenin sonuna (s.822-824) o, mezkür tarihte faal olan Mevlevihanelerle şeyhlerinin isimlerini içeren bir liste eklemiştir.

Söz konusu matbü Menakıb'ın Veled Çelebi tarafından tashih edilmiş bir nüshası SÜSAM'da bulunmal<tadır (No: 2206). Aynca bu nüshadaki -mai<alemize konu olan- listenin üzerinde, Veled Çelebi'nin en yalanında bulunan kişilerden Üsküdar Mevlevihanesi son postnişini değerli alim ve şair Ahmed Remzi Dede'nin (Akyürek, öl. 1944), mevlevihanelerin kuruluşlarıyla ilgili bazı ilaveleri ve birkaç şeyhin isimleri üzerinde tashihleri de vardır. Nüshanın kapağına F. Nafiz Bey tarafından şu not yazılmıştır: "Konya Vilayeti Salnamesi, Menakıb-ı Hazret-ii Mevlana, Mehmed Bahaeddin Veled Çelebi İzbudai<, 1330 / 1914, İstanbul. "2

Bilindiği üzere ünlü tıp tarihçilerimizden Prof. Dr. Feridun Nafız Uzluk (1902-1974), anne tarafından Mevlana'nın soyundan biri olup, ömrünü meslek! çalışmalarının yarusıra Türk kültür ve tarihine, özellikle Mevlana ve mevlevilik araştırmalarına ve faaliyetlerine adamıştı. Veled Çelebi vefat ettiğinde ailesinden kalan çeşitli resmi ve özel evrak, müsveddeler, bazı mecmua ve defterler -Veled Çelebi'nin kızı Devlet İzbudak tarafından­_Çelebi'ye gönülden bağlananlardan biri olan Uzluk'a verilmiştir.3 F. Nafiz Uzluk'un binlerce matbu ve yazma eserden oluşan kütüphanesi, onun 1974'te vefatından sonra ağabeyi Şahabettin Uzluk (1900-1989) tarafından -kardeşinin vasiyeti doğrultusunda- Konya İl Halk Kütüphanesi, Mevlana Dokümantasyon Merkezi'ne verilmiş; ailenin elinde kalan çeşitli fotoğraf, mektup, doküman, müsvedde ve defterlerden oluşan arşiv de Şahabettin Bey'in vefatından sonra eşi Nimet Uzluk ( 1914-2000) tarafından aynı yere verilmek istenmiş; fai<at ailenin varisleri arasında çıkan bir anlaşmazlık sonucu bu kıymetli arşiv, bir süre ortalıkta kalmış, daha sonra SÜSAM başkanı Prof. Dr. Haşim Karpuz Bey'in gayretleri, fedai<arane çalışmaları ve bazı arkadaşlarının işbirliğiyle -bağış olarai<- Selçuk Üniversitesine kazandınlmıştır.4

F. Nafiz Bey'in mezkür arşivdeki notlarına göre, "Konya Valisi Hüsnü Bey'in zamanında Konya hakkında büyük bir Vilayet Salnamesi hazırlanmasına karar verilmiş, bunun başkanlığına da Veled Çelebi İzbudai< getirilmişti. İstanbul'da Cihan Kütüphanesi sahibi Hacı Mihran'ın basmakta olduğu Salname 780 (?) sayfa halinde tab edilmiş, klişeleri Viyana'da yaptınlarai< İstanbul'da Kuşe kağıdı üstüne pek nefis bir tarzda bastırılmıştır. 1914(te) Birinci Dünya Savaşı'nın patla!< vermesi üzerine baskısı yarım kalmıştır. Veled Çelebi İzbudai< Salname için hazırladığı muhtasar Menakıb'ı kitabın 748-825

-341-

Page 4: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

sayfaları arasında yayınlamıştı." (BY2 , s. 123-124)

Mevlevilik tarihi araştırmaları için büyük önem arzeden bu listeyi, üzerindeki tashih ve ilavelerle birlikte yeni harflere aktararal< sunuyoruz. Liste, istifade imkanını artırmak için tarafımızdarı alfabetik sırayla sunulmuş; her mevlevihanenin -ki toplam sayısı 74'tür- karşısına, o zamarıki şeyhlerinin adları yazLlmıştır. Normal pararıtez içinde, mevlevihanelerin eski isimlerinin yanına bugünkü isimleri, varsa diğer isimleri veya gerekli görülenlerde şehirleri kaydedilmiş; Türkiye dışındal<ilerin, bugün için ait oldukları ülkeler belirtilmiştir. Asitaneler büyük harflerle ayırt edilmiştir. Köşeli parantez içinde ise o mevlevihanenin banisi veya türbede yatan zatın ismi, mczkür listeye göre yazılmıştır. Gerekli izahlar, kaynal<lara göre, d ipnotlarda verilmiştir.5

1912 YILINDAKİ MEVLEVİHANELER, ŞEYHLERİ, BANİLERİ YAHUT TÜRBELERİNDE YATAN ZATLAR

Amasya: Ahmed Cemfileddin [Kara şeyh DedeJ

Ankara: Nüreddin Dede [Hasan DedeJ

Antakya: Mehmed şah Dede [-J

Antalya: Mehmed Said Hemdem Dede (Zincirkırarı Dede Sultan]

Aydın: Sakıb Efendi [Horasani Ali DedeJ

Ayıntab6 (=Gaziantep): Mehmed Münib Dede [şaban Dede k.s.J

Bağdad: Abdülkadir Dede [Dede Efendi k.s.J

BAHARİYE (İST.): Nazif Dede7 (şeyh Nazif Dede Efendi]

Beyşehir (Konya): Mehmed Arif Dede [Seyyid Cemfileddin k.s.J

Burdur: Fehmi Dede [Fedayi Dede k.s.]

BURSA8 : Mehmed şemseddin Dede [Ahmed Cunüni k.s .J

Çorum: Mehmed Hüsameddin Dede [Dede k.s.J

Demirci9 (Manisa): Mehmed Nuri Dede [Mehmed DedeJ

Denizli: ~asan Ali Dede l-1 Edirne: Hüsameddin Dede [Neşati ve Enis Dedeleri

Eğirdir (Isparta): Osman Nuri Dede [Şeyh Dede k.s.]

Ermenak (Karaman): Hüs.ameddin Dede [-]

Erzincan: Hacı İbrahim Dede [Dede SultanJ

ESKİŞEHİR: şemseddin Dede [Mustafa Paşa]

Filibe (Bulg.): Mehmed Nesib Dede [şeyh İbrahim Efendi]

GALATA (İST.): Ahmed Celaleddin Dede [Şarih-i Mesnevi-i şerif İsmail Rusühi Efendi]

GELİBOLU (ÇAN.): Burhaneddin Dede [Ağazade Dede EfendiJ

-342-

Page 5: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

Girit (Yun.): Mehmed Şems Dede [Umum ahali] ·

HALEP (SURİYE): Ahmed Renizi Dede IHazret-i Şeyh Ebübekir Vefai]

Hama (Suriye): Salih Dede [-]

Humus (Suriye): Mehmed Kamil Dede 1-l İlbasan (Arn.): Hafız Dede [Murad Dede k.s.]

İzmir: Mehmed Nüri Dede [Akif Dede]

İzmit: Abdülfettah Dede [Ahali]

KARAHİSAR-1 SAHİB (=AFYON): Cela leddin Çelebi !Su ltan Divani k.s.]

Karaman: Veled Çelebi1° [Vfilide-i Cenab-ı Mevlana kuddise sırruha ve Alaaddin Çelebi]

KASIMPAŞA (İST. ) : Mehmed Seyfeddin Dede !Sım Abdi Dede k.s.J

KASTAMONU11: Amil Çelebi [Dede Sultan k.s.J

Kayseri12: Hüs ameddin Efendi !Şeyh Muhammed Burhaneddin k.s.]

Kengırı (=Çankırı): Hacı Hasib Dede [Şeyh Cemaleddin Dede]

Kerltük (Irak): Mehmed Hamdi Dede [,Hacı Mehmed Dede Efendi]

Kıbrıs (=Lefkoşe): Celaleddin Dede (Siyahi Dede k.s .J

Kilis: Ahmed Sucu Dede 1-1 KONYA: Mesnevihan Mehmed Bahaeddin Veled Çelebi IHazret-i Mevlana Celaleddin-i Rüıni kuddise sırruhu's-samiJ

Kudüs-i şerif13 : Hilmi14 Dede [Daniş Ali Dede]

Kütahya: Sakıb Çelebi [Ergun ve Sakıb Çelebi Efendiler]

Lazkıye (Suriye): Mehmed Ragıb Dede [Umum ahali15J

MANİSA: Celaleddin Efendi şeyh Vekili [İshak Çelebi Efen di k.s.]

Maraş: Selim Dede [Ahali]

Marmaris (Muğla): Salahaddin Dede [San Ata]

Medine-i Münevvere: Hamza Dede [Hazret-i Müneccim Ahmed Dede k.s.]

Menteşe (=Muğla): Cemfileddin Dede [Hazret-i şahidi k.s.J

Meram (Konya): Nizameddin Çelebi [Cemel Ali Dede k.s.J

MISIR (=KAHİRE): Mehmed Bahaeddin Dede (Adem Dede Efendi]

Midilli (Yun.): Nazif Dede [Cemil Dede]

Niğde: Hüsameddin Dede [Kemal Ümmi Dede Hazretleri]

Niş (Sırb.): Mehmed Dede [Dede Efendi]

Rumeli Yenişehri (=Y.Fener, Larissa/Yun.): Gülşen Dede (Vahdi Dede]

Rumeli Yenişehri Atik: Bahaeddin Dede (Cevri Dede k.s.]

Sakız (Yun.): İsmail Dede (Hızır Dede k.s.]

-343-

Page 6: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

Samsun: Nuri Dede16 !Dede EfendiJ

Sandıklı (Afyon): Hacı Hasan Dede !Ali Rümi Hazretleri!

Sa raybos na: Laz Mehmed Dede !Seyyid Abdülfettah Dede!

Sela nik: Eşref Dede !Kerimüddin Dede k.s.J

Siroz (=Serez /Yun.): Mehmed Agah Dede !Ramazan Dede k.s.J

Sivas: Reşid Çelebi !Arif EfendiJ

Şam-ı şerif17 : Mehmed Said Dede !Kartal Dede k.s.J

Şamtrablusu (Lübnan): şefik Dede IHazret-i Mervi Ahmed Dede]

Şehrizor (Irak): Haydar Dede !Haydar EfendiJ

Şems-i Tebrizi (Konya): Hacı Rıza Dede !Hazret-i Şems-i Tebrizi k.s.J

Tavşanlı (Kütahya): Ziya Dede !Seyfi Dede k.s.J

Tire (İzmir): Hayrullah Dede !AhaliJ

Tokat18: Mehmed Hadi Dede !Hazret-i Ramazan DedeJ .

Ulukışla (Niğde) : Mehmed Said Dede !Ömer Fakih k.s.J

Urfa: Ahmed Dede (Dede Sultan k.s.J

Üsküda r: Ferruh Çelebi !Numan Dede Efendi]

Üsküp (Makedonya): Ali Dede !Hasan Dede k.s.J

Vodine (Makedonya): Hasan Dede [Mustafa DedeJ

YENİKAPI (İST.) 19 : Abdülbaki Dede [Kemal Ahmed Dede Efendi k.s.J

Bu listenin ardından Mevlevi Taburu'na katılan şeyhlerin listesini de eklemek mukayese açısından faydalı olacaktır. Bilindiği üzere Gönüllü Mevlevi Taburu, Birinci Dünya Savaşı'nda Suriye cephesindeki askerlerin maneviyatını artırma!<: amacıyla Sultan Reşad'ın isteği üzerine kurulmuştur. Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'in tespitlerin e göre 47 mevlevihaneden ve diğer bazı tekkelerden gelmiş 1026 kişiden oluşan Tabur, o zamanlar çelebilik makamında bulunan Veled Çelebi'nin kumandanlığında 26 şubat 1915'te Konya'dan uğurlanmış, bir aylık yolculuktan sonra 27 Mart 1915'te Şam'a ulaşmıştır.20

MEVLEVİ TABURU'NA KATILAN ŞEYHLER:21 Amasya: [Hüsameddin (?) EfendiJ ,' Ankara: Nuri Efendi, Antakya: Mehmed Şah Efendi, Aydın: SaJ.ab Efendi, Ayıntab: !İsmail Hakkı Çelebi], BAHARİYE: Nazif Efendi, Bilecik.: Bahaeddin Efendi, Beyşehir: Arif Çelebi, Burdur: Fehmi Efendi, BURSA: Şemseddin Efendi, Çankın:· Hasib Efendi, Çorum: Hüsameddin Efendi, Denizli: Hasan Ali Efendi, Edirne: !Salahaddin EfendiJ , Eğirdir: Osman Nuri Efendi, Erzincan: Hacı İbrahim Hakkı Dede, ESKİŞEHİR: Şemseddin Efendi, GALATA: Ahmed Efendi, GELİBOLU: Burhaneddin Efendi, HALEP: Ahmed Remzi Dede, Humus: Abdur(rahman) Kamil Efendi, Jsl<ihıye: (şeyhin ismi yok.}, İzmir: Nuri Efendi, KARAHİSAR: Celaleddin Çelebi, Karaman: Veled Çelebi, KASIMPAşA: Seyfeddin Efendi, KASTAMONU: Amil Çelebi Efendi, Kayseri: Hüsameddin Efendi , Kilis: Ahmed Sabuhi (Sucu?) Efendi, KONYA: Çelebi Efendi, Kudüs: !Adil Efendi], Kütahya: SaJ.ab Efendi, Lazkıye: Ragıb Efendi,MANİSA: Celaleddin Efendi, Maraş: Selim Efendi, Muğla: Cemaleddin Efendi, Niğde: Hüsameddin Efendi, Samsun: [Hacı Mehmed Emin Efendi], Sivas: Reşid Çelebi, Şam-ı Şerif:

-344-

Page 7: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

Said Efendi, Tire: Hayrullah Efendi, Tokat: Hadi Efendi, Trablusşam: Şefik Efendi, Ulukışla: Said Dede, .Urfa: [Hüsameddin Efendi], Üsküdar: Ferruh Çelebi Efendi, YENİK.AP!: Abdülbaki Efendi. 22

Birinci Dünya Savaşında Suriye Cephesinde geri planda da olsa savaşa iştirak eden Mevlevi Taburu'nda bulunmuş kişilerden Edirneli Kadir Dede, Tabur'la ilgili olarak tuttuğu notlarında'.!3 "Seferberliğin bidayetinden nihayetine kadar" vefat eden 14 şeyhin ismini vermekted ir ki şunlardır: BAHARİYE: Nazif, Burdur: Fehmi, Eğirdir: Osman, ESKİŞEHİR: Şemseddin, Humus: Kamil, KARAHİSAR: Celaleddin, Kerkük Abdullah, Kütahya: Hüsameddin (vekil), Midilli: Nazif, Sakız: Hacı Sabri (vekil), Siroz: Agah, Sivas: Raşid (Reşid?), Ulukışla: Said, Urfa: Hüseyin Hüsameddin Efendiler.2·1

Sonuç olarak 1912 yılında basımı yarım kalan Konya Salnamesi'nin içinde, Mevlana Dergahı son postnişinlerinden Veled Çelebi (İzbudak, öl. 1953), Mevlana ve etrafındakileri anlatan bir menakıbname yazmış ve neşretmiştir. Bu Menakıb'ın sonunda o, mezkür tarihte faal olan Mevlevihanelerle şeyhlerinin, ayrıca mevlevihanelerin banilerini veya türbelerinde yatan zatların isimlerini içeren bir liste eklemiştir. Söz konusu matbü Menakıb'ın Veled Çelebi tarafından tashih edilmiş bir nüshası Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Merkezi (SÜSAM) Uzluk Arşivi'nde bulunmaktadır. Ayrıca bu nüshadaki listenin üzerinde, Veled Çelebi'nin en yalGnında bulunan kişilerden Üsküdar Mevlevihanesi son .postnişini değerli alim ve şair Ahmed Remzi Dede'nin (Akyürek, öl.l 944), mevlevihanelerin kuruluşlarıyla ilgili bazı ilaveleri ve birkaç şeyhin isimleri üzerinde tas hihleri de vardır. Bu makalede mezkür liste araştırmacıların dikl<atine sunulmuş; karşılaştırma imkanı sağlamak için de 1915'te Gönüllü Mevlevi Taburu'na katılan Mevlevi şeyhlerinin' listesi verilmiştir.

Dipnotlar

* Yard.Doç.Dr. Selçuk Üniversitesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatı Emekli Öğretim Üyesi. Konya. 'Veled Çelebi hakkında bkz. lbnülemin Mahmut Kemal inal, Son Asır Türk şairleri, lstanbul, 1930- 1941, s.1977-1982;Veled Çelebi, Hatıralanm, Is tan bul, 1946; Feridun Nafiz Uzluk,"Veled Çelebi", Selamet Dergisi, Mayıs 1962, c.I, S.2, s.12-13, 18; aynı müe\:;'M. Bahaeddin Veled Çelebi lzbudak", Bütün Yönleriyle Erzurum, Ankara, 1968, s.199-20 ı; Nevin Korucuoğlu, Veled Çelebi lzbudak, Ankara, 1994 (Kültür Bak. Yay.); Metin Akar, Veled Çelebi lzbudak, Ankara, 1999 (Türk Dil Kurumu yay.); Yakup şafak, "Veled Çelebi lzbudak", Türk Dili, Sayı 624 (Aralık 2003) • s. 808-813. 'F.Nafiz Bey, 1330'u rümi olarak değerlendirmiş olmalıdır; doğrusu 1912'dir. Zira Veled Çelebi yukanda bahsi geçen 4 Ağustos 1333 / 15 şevval 1335 (4 Ağustos 191 7) tarihli notunda Salname'nin ve Menakıb'ın zikredilen tarihten 5 yıl önce yazıldığını ifade etmektedir. J Akar, a.g.e., s. 121-122. (F. Nafiz Uzluk, SÜSAM'da Y96 numarayla kayıtlı Çelebi Cönkü'nün ilk sayfasına şu notu düşmüştür: "Veled Çelebi Hazretleri'nin 1953 (4) Mayısı(nda) vefatı dolayısıyla, müşiirun ileyhin metrükatını bu yoksul bendesi Feridun Nafiz Uzluk'a verdiler. imdi bu yazı ile yazılanlar fakirin topladıklanmdır. Çelebi'ye Tann rahmet ve mağfiret buyursun, amin. 1 Ağustos 1954. Feridun Nafiz Uzluk , Ankara Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Profesörü." ' SÜSAM Uzluk Arşivi hakkında bkz. Haşim Karpuz-Yakup şafak, "SÜSAM Uzluk Arşivi'nin Mevlevilik ve Tıp Tarihi Açısından önemi", X. Milli Mevlana Kongresi Tebliğler il (Prof.Dr. Feridun Nafiz Uzluk Armağanı). Konya, 2003, s.105-109; Yakup şafak, "Uzluk Ailesinin Mevlevilik Araştırmalanna Katkılan", aynı eser, s.143-150. ' Bu cümleden olarak Sezai küçük Bey'in değerli çalışmasından çokça istifade ettiğimizi belirtmeliyiz. •Ahmed Remzi Dede: "Bişnev ez ney çün hikiiyet mi koned: 1048" Krş. Sezai Küçük, Mevleviliğin

-345-

Page 8: SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARIisamveri.org/pdfdrg/D170007/2007/2007_SAFAKY.pdf · 2019. 10. 24. · Mevlana dergahı son postnişinlerinden olup 1910-1919 yılları arasında bu görevde

Son Yüzyılı, lst., 2003, s. 270 (Simurg yay.) · Ahmed Remzi Dede tarafından üzeri çizilerek yanına şu not yazılmıştır: "Karahisan Ahmed Çelebi Efendi: şeyh vekili" • t\hmed Remzi Dede: "Mevlevihaneyi Cunüni Dede - Eyledi hü diye diye ihya: 1029- Krş. Küçük, s.18 1- 183. • ı\hmed Remzi Dede, kenara "Tecdidi: 1184" yazmıştır. '" Veled Çelebi isminin yanına Ahmed Remzi Dede hattıyla Sa'deddin yazılmıştır. Küçük'e göre son şeyh, Sa'deddin Çelebi'dir; krş. a.g.e., s.246. "Ahmed Remzi Dede: "Dergeh-i Mollayı yapdı şeyh Kalender can-feza": 1289" Krş. Küçük, s.274-275. ı: Yanında Ahmed Remzi Dede hattıyla 1048 tarihi vardır. Kuruluş tarihi ve banisi için bkz. Küçük, s.280-281. '' Ahmed Remzi Dede, kuruluş tarihi olarak kenara 995 tarihini yazmıştır;Krş. Küçük, s.32 1-322. "Ahmed Remzi Dede, ismin üzerini çizmiştir. Mevlcvihane'nin son şeyhi Adil Efendi'dir; bkz. Küçük, s.323. 1

• Ahmed Remzi Dede, dergahın banisi yerinde "Valide-i Hazret-i lbrahim Edhem" notunu düşmüştür; şahabettin Uzluk'un listesinde de "lbrahim Ethem annesi" denilmektedir; bkz. Mevlana'nın Türbesi, Konya, 1946, s.163. 1• Ahmed Remzi Dede bu ismin üzerini çizip yanına Mehmed Emin yazmıştır. Krş. Küçük, s.250-

254. "Ahmed Remzi Dede: "Mevlevihane şöhre-i afak - Oldı tarih Ka'betü1-uşşak" Bkz. Küçük, s.315 vd. ••Ahmed Remzi Dede: "Bişnev ez ney çün hikiiyet mi koned: 1048" Krş. Küçük, s.257-258. ••Kenarda Ahmed Remzi Dede'nin yazısıyla (1)006 tarihi okunmaktadır ki Mevlevihane'nin Yeniçeri katibi Malkoç Mehmed Efendi tarafından yapım yılıdır. Bkz. Küçük, s. l O 1. :o lzbudak, Hatıralanm, s.54-55; Abdülbaki Göl pınarlı, Mevlana'dan Sonra Mevlevilik, lst., 1953, s. 177-178; Nuri Köstüklü, Vatan Savunmasında Mevlevihaneler, Konya, 2005 (Çizgi Kitabevi yay.), s. 119; Süheyl Ünver, Osmanlı imparatorluğu Mevlevihaneleri ve Son şeyhleri, tsz, 21 Konya'da neşredilen Babalık gazetesinde yayınlanmış olan bu liste l<östüklü'nün zikredilen eserinden alınmıştır. (s.91-93) isimleri Veled Çelebi'nin listesinde bulunmayanlar italik yazılmış; farklı olanlar ise köşeli parantez içinde gösterilmiştir. 22 Şam Mevlevihanesi'nde 23 Nisan 1915 tarihinde çekilmiş olup Mevlevi Taburu'na katılan şeyhlerden birçoğunun da yer aldığı bir fotoğraf bugün SÜSAM Uzluk Arşivi'nde bulunmaktadır. Bu fotograf, Sayın Küçük'ün (s.516-517) ve Köstüklü'nün (s.222) eserlerinde, aynca Konya'dan Dünya'ya Mevlana ve Mevlevilik (Konya, 2002, s.304) adlı kitapta yayınlanmıştır. !l Derviş Kadir, Mecmua, SÜSAM Uzluk Arşivi, Y70, s. 1 O. 2' Aynca krş. Ünver, Osmanlı imparatorluğu Mevlevihaneleri ve Son Şeyhleri.

-346-