_san pham dau mo va phu gia (1)

8/12/2019 _san Pham Dau Mo Va Phu Gia (1)

1/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia1

CHNG 1

I CNG VCC SN PHM DU MV PHGIA

1.1. I CNG VDU M

1.2. I CNG VCC SN PHM DU M

1.3. I CNG VCC PHGIA DU M


2/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia2

CHNG 2CC PHNG PHP PHN TCH HA L V PHP THTNH

NNG CA DU MV SN PHM DU M

nh gi cht lng du mv sn phm du mngi ta thng xc nhmt stnh cht in hnh ca n. Mt tnh cht c thcha ni ln ht c tnh cht

ca chng, song tng hp cc tnh cht c thcho php sdng du mv sn phm

du mhp l hn. i vi du m, n cho php ta hoch nh phng php chbin

v phng thc ly cc sn phm phn on. i vi cc sn phm du m, n cho

php sdng cc sn phm du mph hp vi cc yu cu sdng khc nhau.

i vi mi nc, du mv sn phm du mli c cc quy nh khc nhau,

ph hp vi iu kin sdng ca tng nc. Ngy nay, vi xu hng hi nhp ton

cu th cc tiu chun quy nh ny cng c sdng an xen nhau, xy dng trn c

scc tiu chun c quc tha. Cc phng php phn tch ha l cbn nh

gi cht lng, tnh cht ca du mv sn phm du mchyu tun theo mt s

tiu chun, quy chun sau:

- TCVN: Tiu chun Vit Nam.

- ASTM (American society for testing materials), tiu chun M.

- IP standard (The institute of petroleum), tiu chun ca vin du mAnh.

- ISO (Organisation international de standardisation), tiu chun quc t.

2.1 CC TNH CHT HA L CBN CA DU M- SN PHM DU MV

CCH XC NH

2.1.1. Khi lng ring, ttrng, API

ASTM D1298-96; TCVN 6594 : 2007

Vic xc nh chnh xc ttrng, khi lng ring hoc API ca du mv

cc sn phm du mrt cn thit cho vic chuyn i thtch o nhit thc tv th tch hoc khi lng (hoc chai) nhit i chng tiu chun trong qu

trnh bo qun vn chuyn. Khi lng ring, ttrng hoc API l cc yu tnh

hng n cht lng ca du th, gp phn iu chnh gi du. Tuy nhin tnh cht

ny ca du mkhng phi l mt chdn chc chn vcht lng ca du nu khng

kt hp cc tnh cht khc.

Khi lng ring ca du mv sn phm du ml khi lng ca mt n v

thtch du mv sn phm du mnhit tiu chun 600F (15,60C) v p sut 101,325

kPa (1 atm), k hiu l 60 hay 15,6 (hoc 15 ). n vo thng l: g/cm3, kg/m3.


3/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia3

Ttrng d l tsgia khi lng ca cht lng c thtch cho nhit

150C (hoc 600F) so vi khi lng ca nc tinh khit (nc ct) c th tch tng

ng cng nhit .

Trong nhiu trng hp chng ta thng khng phn bit gi trgia d v v60

60 600,99904.d = , mc d thnguyn ca chng khc nhau.API (0API) c xc nh thng qua ttrng theo cng thc:

06060

141,5API 131,5

d= (2.1)

Khi lng ring ca du mv sn phm du mthng t0,5 1,1 g/cm3, t

trng thng nhhn nc trphn on nha ng. Khi t trng thay i t0,7

n 1 th API gim t70,6 n 10,0.

Quy trnh xc nh ttrng:Mu c a vnhit chun quy nh (150C hoc 200C) chnh xc bng

my iu nhit hoc ginhit ca mu trng vi nhit phng.

Sdng ng ong hnh tr, c ng knh trong 25 mm so vi ng knh

ngoi ca ttrng k. Chiu cao ca ng ong phi ttrng kni trong mu v

y ca ttrng kcch y ca ng ong t nht 25 mm. a nhit ng ong v

nhit ttrng kvgn bng nhit mu th.

Rt mu nhnhng vo ng ong sao cho trnh to bt v trnh sbay hi ca

cc phn on nh(khi cn thit phi dng xi phng), sao cho lng ttrng kni c v c c s. Gt btt ccc bt kh sau khi chng ni trn bmt mu

bng cch dng giy lc sch chm vo chng.

t ng ong cha mu vtr thng ng, thttttrng kthch hp vo

sao cho khng chm vo thnh ng v yn. Dng nhit kkhuy mu sao cho

bu thy ngn lun ngp trong mu th. Ngay sau khi sc ca nhit kn nh, ghi

li nhit ca mu chnh xc n 0,250C sau ly nhit kra.

n ttrng kxung khong hai vch v sau thttrng kra hoc c th

xoay nha ttrng kvtrng thi cn bng, ni tdo khng chm vo thnh

ng. t mt ngang bmt cht lng, c ng vch ct ca thang chia v mt cht

lng theo hai trng hp: cht lng trong sut v cht lng c.

Phng php t trng kny l ph hp nht xc nh khi lng ring, t

trng hoc API ca cc loi du nht thp trong sut.


4/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia4

Hnh 2.1:Thang c ca ttrng ki vi cht lng du m

trong sut (a) v khng trong sut (b)

Phng php ny cng p dng cho loi cht lng nht vi thi gian t

trng kt n trng thi cn bng, hoc thch hp p dng cho loi cht lng c

nu hiu chnh mt khum thch hp. Khi o vi lng du ln, cc sai shiu chnh

thtch sc gim thiu bng cch quan st so trn ttrng kti nhit gn

st nhit ca bn du.

2.1.2. nhtASTM D445 - 06; TCVN 3171: 2007

nht l i lng c trng cho mc cn trgia hai lp cht lu khi

chng chuyn ng tng i, trt ln nhau. Mt cch tng qut, mt cht lu c

nht cng ln khi n cng kh chy.

nht l mt chtiu quan trng v cbn ca du mv sn phm du m.

i vi du mv a scc sn phm du mnht lin quan mt thit n tnh lu

bin ca chng trong cc iu kin nhit lm vic khc nhau. Thng thng nhit

gim th nht tng v ngc li. Sthay i nht ca du mv sn phm

du mphthuc nhiu vo bn cht ca chng. Du cha nhiu parafin thng c

Chi tit

a)

y ca mtkhum

Cht lng

Mt phngngang cacht lng

Xem chi tit

Mt khum

c tiimny

Mt phngngang ca

cht lng

Xem chi tit

Cht lng


y ca mtkhum

c tiimny


Mt khum

Chi tit

b)


5/201


6/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia6

Bng 2.1: Mt sthng sloi nht kchy xui hnh 2.2 a

Nht

ks

Hng s

nht k,

(mm2/s)/s

Di o

nht

mm2/s

ng

knh trong

ng R, mm

Thtch

bu C, ml

ng

knh trong

ng N, mm

ng

knh trong

ng ti E,

mm1 0,0008 1,05Amin 0,38 5,6 2,8 3,2 3

2 0,003 2,1B 3 0,49 5,6 2,8 3,2 3

3 0,01 3,8C 10 0,66 5,6 2,8 3,2 3

4 0,03 6 30 0,87 5,6 2,8 3,2 3

5 0,1 20 100 1,18 5,6 2,8 3,2 3

6 0,3 60 300 1,55 5,6 2,8 3,2 3

7 1,0 200 1000 2,10 5,6 3,7 4,3 4

8 3,0 600 3000 2,76 5,6 4,6 5,4 59 10,0 2000 - 10000 3,80 5,6 4,6 5,4 5

A: thi gian chy nhnht l 1320 giy

B: thi gian chy nhnht l 600 giy

C: thi gian chy nhnht l 380 giy, 200 giy cho tt ccc kch thc nht k.

Bng 2.2: Mt sthng sloi nht kchy ngc hnh 2.2 b

Nht

ks

Hng s

nht k,

(mm2/s)/s

Di o

nht

mm2/s

ng

knh trong

ng R, mm

ng

knh trong

ng

N,E,F,I

mm

Thtch

bu A,C,J,

ml

Thtch

bu D, ml

25 0,002 0,4 -2 0,31 3,0 1,6 11

60 0,004 0,8 4 0,42 3,0 2,1 11

75 0,008 1,6 8 0,54 3,0 2,1 11

100 0,015 3 15 0,63 3,2 2,1 11150 0,035 7 35 0,78 3,2 2,1 11

200 0,1 20 100 1,02 3,2 2,1 11

300 0,25 50 200 1,28 3,4 2,1 11

350 0,5 100 500 1,48 3,4 2,1 11

400 1,2 240 1.200 1,88 3,4 2,1 11

450 2,5 500 2.500 2,20 3,7 2,1 11

500 8,0 1.600 8.000 3,10 4,0 2,1 11

600 20,0 4.000 20.000 4,00 4,7 2,1 13


7/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia7

* Quy trnh xc nh nht bng nht kmao qun:

- Chn nht kt ph hp vi nht ca du sao cho tc chy khong 200 - 800

giy.

- Np vo dng co (nht k) mt lng du thch hp.

- n nh nhit ti mt nhit nht nh trong bnh n nh nhit khong30 pht sao cho t cn bng nhit bn trong mu cn o v nhit du ca thit

bn nh nhit, dng ng hbm giy o thi gian chy ca lng du trn tvch

ny n vch kia ca dng co, phthuc vo hng snht k(k) ta tnh c

nht ng hc ca du theo cng thc sau y:

k.t = Trong :

: nht ng hc (cSt);

k: hng snht k(cSt/s);t: thi gian chy (s).

2.1.3. Chsnht (VI viscosity index)

ASTM D 2270-06

Ch snht (VI) l i lng c trng cho s thay i nht ca mu

theo nhit . Thng thng khi nhit tng nht sgim v ngc li. Chs

nht ph thuc vo bn cht ca du m. Du cha nhiu naphten c VI cao v du

cha nhiu parafin c VI thp.

Trong scc sn phm du m, c lchc du mbi trn, nhin liu phn lc

ngi ta mi quan tm nhiu n VI. V chtiu ny quyt nh n khong nhit lm vic rng v chc nng ca chng. iu ny c thgii thch nhsau: trong cc

ng c, mi trng lm vic ca du c nhit thay i tm vi 0C n vi trm0C, khi nht ca du thay i rt ln. nhit thp, nht ca du mbi

trn tng lm gim tnh lu bin ca du, kh khn trong qu trnh bm i bi trn

cc chi tit ng ctrong qu trnh khi ng. Ngc li, nhit cao nht gim

ng k, khi dy mng du khng dy m bo chc nng bi trn, gim

ma st v cc chc nng khc ca n. Chnh v vy, chsVI lun c coi l mt

trong scc chtiu quan trng hng u i vi du mbi trn ng c.ChsVI l mt gi trc xc nh qua sthay i nht theo nhit da

Hnh 2.3: Bxc nh nht


8/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia8

trn csso snh khong thay i nht tng i ca hai loi du chn lc chuyn

dng, hai loi du ny khc bit nhau rt ln vchsnht VI.

Hnh 2.4: Sthay i nht ca du bi trn theo nhit .

Trong :

L - nht ca du c VI = 0 (du c VI thp du naphten)

H - nht ca du c VI = 100 (du c VI cao du parafin)

U - nht ca du cn phi tnh chsnht

Da vo nht ng hc 400C v 1000C ca tng loi du tnh chs

nht (VI) tng ng ca chng theo tiu chun ASTM D 2270. Tiu chun ny phn

ra hai trng hp: du c chsVI don nhhn 100 v ln hn 100.

* Trng hp 1:Du bi trn c chsVI don nhhn 100.

Chsnht VI c tnh theo cng thc:

( )( )

L UVI .100

L H

=

(2.2)

Trong :L nht ng hc 400C ca mt loi du c VI = 0 v c cng

nht ng hc 1000C vi du m ta cn tnh VI, cSt;

U nht ng hc 400C ca du ta cn phi tnh chsnht,

H - nht ng hc hc 400C ca mt loi du c VI = 100 v c

cng nht ng hc 1000C vi du m ta cn tnh VI, cSt;

+ Nu nht ng hc ca du cn o 1000C nhhn hay bng 70 cSt th

cc gi trtng ng ca L v H cn phi tra bng 2.3.

VI = 0

VI = 100

L

U

H

nhtcSt

0C400 100


9/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia9

Bng 2.3: Gi trL,H tng ng vi nht ng hc 400C v 1000C

nht ng hc

1000C, mm2/sGi trL Gi trH

2,00 7,994 6,394

2,10 8,640 6,8945,00 40,230 28,490

5,10 41,990 29,480

15,00 296,500 149,700

15,10 300,000 151,200

20,00 493,200 229,500

20,20 501,500 233,000

70,00 4905,000 1558,000

Ghi ch: Nu cc gi trnht khng nm trong bng trn thc suy ra bng cch ni suy.

+ Nu nht ng hc ca du cn o 1000C ln hn 70 cSt, th gi trL v H

c tnh nhsau:

L = 0,8353 Y2 + 14,67 Y 216 (2.3)

H = 0,1684 Y2 + 11,85 Y 97 (2.4)

Vi Y l nht ng hc 1000C ca du tnh chsnht, cSt.

* Trng hp thhai: Chsnht du cn o don ln hn 100:

VI c tnh theo cng thc:N10 1

VI 1000,00715

= + (2.5)

Trong N = (logH logU)/logY (2.6)

Gi trH c tnh nhcch tnh thnht.

V D1:Tnh chsnht ca du c:

- nht ng hc ti 40o

C = 22,83mm2

/s (cSt)- nht ng hc ti 100oC = 5,05mm2/s (cSt)

Tbng 2.3 (ni suy) ta c: H = 28,97

Thay vo phng trnh (2.6) c:

N = [(log28,97 - log22,83) / log5,05] = 0,14708

Thay vo phng trnh (2.5) v lm trn:

VI = [((antilog 0,14708) - 1) / 0,00715] + 100 = 156,37

VI = 156

V D2:Tnh chsnht ca du c:- nht ng hc ti 40oC = 53,47mm2/s (cSt)


10/201

Dng Vit Cng

Sn phm du mv Phgia10

- nht ng hc ti 100oC = 7,8mm2/s (cSt)

Tbng 2.3 ta c: H = 57,31

Thay vo phng trnh (2.6) c:

N = [(log57,31 - log53,47) / log7,80] = 0,03376

Thay vo phng trnh (2.5) v lm trn:VI = [((antilog 0,03376) - 1) / 0,00715] + 100

VI = 111

2.1.4. Nhit chp chy, nhit bt chy

ASTM D 92-02; TCVN 2699-1995.

ASTM D 93-02; TCVN 2693-1995.

Nhit chp chy l nhit thp nht ca cht lng m hi ca n v

khng kh to thnh hn hp c khnng bt chy khi a ngn la tngoi vo vchy khng qu 5 giy. Hon ton tng t, nu ngn la chy vi thi gian ln hn 5

giy c gi l nhit bt chy.

Nhit chp chy, bt chy trong mt mc no c trng cho tnh d

chy ca du mv sn phm du m. Da vo nhit chp chy c thbit c

c tnh ca hydrocacbon c trong thnh phn cng nhsc mt ca cc cu tnh.

Hydrocacbon c nhit si cao th im chp chy cao v ngc li.

Xc nh nhit chp chy c ngha rt quan trng trong vic bo qun, tn

cha nhin liu v an ton chy n.

C hai phng php xc nh nhit chp chy, bt chy l: phng php cc

kn v cc h. Cch tin hnh ca hai phng php ny l hon ton tng tnhau. S

khc nhau chthhin hai im sau:

- Nhit chp chy cc kn c xc nh trong iu kin chn ng mu

c y np, np ny chc mtrong thi gian rt ngn khi a ngn la thim

chp chy vo; trong qu trnh o mu c khuy lin tc.

- i cc du m, sn phm du mc khnng bay hi km nh: du th, dum bi trn... th c xc nh nhit chp chy cc h Cleveland Open Cup -

COC. Cc sn phm du mc khnng bay hi mnh nh: kh ha lng (LPG, CNG,

LNG), xng, izen, kerosen... th nhit chp chy, bt chy cc kn Pensky-

Martesns close Cup Tester.

* Quy trnh xc nh:

mt lng mu theo mc cho php, t vo my o chp chy, ni my

vi bnh ga, sau chnh ngn la c ng knh 3,2 n 4,8 mm v iu chnh nhit

ca mu sao cho t140C n 170C/pht. Khi nhit ca mu thp hn im chpla don 560C gim tc xung cn 5 60C/pht, cho n khi nhit don


11/201

Dng Vit Cng


xung cn 280C th gim xung 20C chm la 1 ln. Cthcho n khi xc nh c

nhit chp chy, bt chy.

(a) (b)

Hnh 2.5: Thit bxc nh nhit chp chy, bt chy cc h(a), cc kn (b)

Bng 2.4: Thng scbn ca thit bcc h

Gi tr, mmThng s

Nhnht Ln nhtng knh A 3,2 4,8

Bn knh B 152 -

ng knh C 1,6 -

D - 2

E 6,0 7

ng knh F 0,8 -

Bng 2.5: Thng scbn ca thit bcc kn

Gi tr, mmThng sNhnht Ln nht

A 4,37 5,16

B 41,94 42,06

C 1,58 3,18

D - 9,52

E 57,23 57,86

F 6,35 -


12/201

Dng Vit Cng


2.1.5. p sut hi bo ha Reid

ASTM D323 99; TCVN 5731 : 2006

p sut hi l mt c tnh l hc quan trng i vi cc cht lng dbay hi.

N l chtiu c bit quan trng cho cxng hng khng v xng t, v chng nh

hng n qu trnh khi ng, lm nng my v c xu hng to hi nhit vnhnh cao hoc trn cao. mt vi ni gii hn p sut hi ln nht ca xng c

qui nh mang tnh php l nhmt so kim sot s nhim ca khng kh.

Tiu chun ASTM D323 99; TCVN 5731:2006 p dng xc nh p sut

hi 37,80C (1000F) ca sn phm du mv du th c nhit si u ln hn 00C

(320F).

a) b) c) d)

Hnh 2.6: Struyn mu ththng loi msang khoang lng

Cch xc nh:

Mu v bnh ly u c lm lnh theo quy nh. Qu trnh ly mu c m

ttrn hnh 2.6. Np mu y trn khoang lng. Rt ng truyn mu ra khi khoang

lng trong khi mu vn tip tc trn cho n khi ng c rt ra hon ton.

Ly ngay khoang hi ra khi b nc v ni vi khoang lng y mu cngnhanh cng tt, khng trn. Khi khoang hi a ra khi b, ni vi khoang lng

sao cho khng to ra strao i nhit gia khng kh nhit phng vi khng kh

c nhit 37,80C (1000F) trong khoang . Hon tt thao tc lp thit btrong vng

10 giy.

Lt p thit b lp rp v cho ton bmu tkhoang lng chy vo khoang

hi, lc mnh, lt ln p xung 8 ln. u p ko pha trn, nhng ngp ton b

thit btrong bnc c duy tr nhit 37,80C 0,10C (1000F 0,20F), vtr

nghing sao cho chni gia khoang lng v khoang hi nm di mc nc. Kim

Bnh cha

mu trckhi truynmu

Dng cm

truyn mulm np

bnh

Khoang lng

c ttrn ng dncht lng

ng truynmu lmlnh

Khoang lng lm lnh

Vtr ca h

thng truynmu


13/201

Dng Vit Cng


tra cn thn sr r. Nu khng c hin tng r r, tip tc ngm thit bsao cho nh

ca khoang hi nm di mt nc t nht 25 mm (1 inch).

Hnh 2.7: Kch thc thit bo p sut hi bo ha Reid

Bng 2.6: Thng sthit bo p sut hi bo ha Reid

K hiu M t Kch thc, mm

A Chiu di khoang hi 254

B, C, D ng knh trong ca khoang lng v khoang hi 51

E ng knh trong ca u ni, min 4,7

F, G ng knh ngoi ca u ni 12,7

H ng knh trong ca u ni 12,7

I Van 12,7

J Van 6,35

Sau khi ngm thit btrong bnc t nht 5 pht, g nhp ko v quan st

sc trn p ko. Ly thit bra khi bv lp cc bc tin hnh nhtrn. Csau

khong t nht 2 pht li g nhln p kv ghi li schca p k. Clp li cchtin hnh nh trn t nht 5 ln cho n khi s ch ca p k hai ln lin tip bng

nhau, ngha l p sut t cn bng. Gi trp sut ny c gi l p sut hi cha

hiu chnh ca mu. Tho ngay p kra khi thit b, khng cn lm sch ht cht lng

cn bm vo p k, kim tra sc trn p ko theo dng co p sut khi cho c

hai cng chu mt p lc n nh bng nhau, bng so p sut hi cha hiu chnh

khong 1,0 kPa (0,2 psi). Nu c skhc nhau gia sc ca hai p k th gi tr

chnh lch ny c cng vi p sut hi cha hiu chnh ca mu. Gi trp sut ny

chnh l p sut hi bo ha Reid ca mu.


14/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.8: Sthit bo p sut hi Reid kiu nm ngang

C 4 quy trnh o p sut hi ng vi cc trng hp khc nhau.

- Quy trnh A: p dng cho sn phm du mc p sut hi Reid nhhn 180

kPa (26 psi).

- Quy trnh B: p dng cho sn phm du mc p sut hi Reid nhhn 180

kPa (26 psi) loi bngang.

- Quy trnh C: p dng cho sn phm du mc p sut hi Reid ln hn 180

kPa (26 psi).

- Quy trnh D: p dng cho xng hng khng c p sut hi Reid khong 50 kPa

(7 psi).

Tt cbn qui trnh A, B, C, D u dng khoang hi v khoang lng c thtch

bng nhau. Qui trnh B s dng thit b bn tng ngm chm trong b ngang v

quay trong khi t cn bng. Vi qui trnh ny c th dng p kBourdon hoc b

chuyn i p sut. Qui trnh C sdng khoang lng c hai lvan. Qui trnh D qui

nh cht hn tlgia khoang hi v khoang lng.

2.1.6. Thnh phn ct p sut kh quyn

ASTM D86 05; TCVN 2698 : 2007

Thnh phn ct p sut kh quyn c hiu l nhit ti thu c x%

thtch mu trong mt thit bthnghim tiu chun.

i vi du m, bit c c tnh thnh phn ct p sut kh quyn sgip

cho ngi thit khoch nh c tlly sn phm trong qu trnh chng ct phn

on du mv tnh ton cc thng scbn ca thp chng ct.


15/201

Dng Vit Cng


i vi cc sn phm du m, cc c tnh chng ct ca cc hydrocacbon

thng c nh hng quan trng n tnh an ton v tnh nng sdng ca chng, c

bit i vi cc loi nhin liu v dung mi. Da vo di nhit si c thbit c

cc thng tin v thnh phn, tnh cht ca nhin liu trong qu trnh bo qun v s

dng. Tnh bay hi l mt yu tchnh xc nh xu hng to hi nca hn hphydrocacbon. Cc c tnh chng ct c vai tr c bit quan trng cho cxng t v

xng my bay, nh hng n skhi ng my, lm nng my v xu hng to nt

hi nhit vn hnh cao hoc cao ln, hoc chai. Sc mt ca cc thnh

phn c im si cao trong cc loi nhin liu c thnh hng ng kn s to

thnh cn chy cng. Tnh bay hi nh hng n tc bay hi, tnh cht ny l mt

yu tquan trng khi sdng cc dung mi, c bit nhng dung mi pha sn.

Thnh phn ct ca du mv cc sn phm du mc xc nh theo tiu

chun ASTM D8605; TCVN 2698:2007. Phng php ny p dng xc nh ccthnh phn ct ca du m, xng, nhin liu izen, dung mi gc du m, naptha, du

ha v cc loi nhin liu t l. Sth nghim c btr nhhnh 2.9.

Hnh 2.9: Slp t thit bxc nh thnh phn ct p sut kh quyn

1. Bngng t 10. Lthng kh

2. Np b 11. Bnh ct

3. u o nhit ca b 12. u o nhit

4. ng chy trn 13. Tm bnh ct

5. ng tho b 14. Bbnh ct6. ng ngng 15. Dy ni t

Hnh chiu ng Hnh chiu cnh

Chiu di ngngng trong

b390


16/201

Dng Vit Cng


7. Tm chn 16. Bp in

8. Ca quan st 17. Nm iu chnh b

9a. Nm iu chnh in p 18. Dy in

9b. Vn khoc mpe k 19. ng hng

9c. Cng tc 20. Blm lnh ng hng9d. n bo 21. Np ng hng

Hnh 2.10: Chi tit bnh ct ASTM D86 05

Quy trnh xc nh:

Cho 100 ml mu vo bnh chng, lp cht ng hi ca bnh ct c nt bc hoccao su hoc nt polyme tng ng vo ng chng. Chnh bnh ct theo phng

thng ng sao cho ng hi xuyn vo ng ngng mt khong t25 mm n 50 mm.

Nng v chnh tm bnh ct kh vo y ca bnh. t ng hng va dng o

thtch mu (khng cn lm kh bn trong) vo trong biu nhit nm di u thp

ca ng ngng. u ca ng ngng snm gia ming ng hng v su vo trong ng

mt khong t nht l 25 mm, nhng khng di vch 100 mm.

Xc nh im si u:

gim lng tht thot ca phn ct do bay hi, y ng hng bng mnhgiy thm hoc vt liu tng t c ct va kht vi ng ngng. Nu dng ng

dn dng cho ng hng th bt u chng ct vi u ca ng dn dng va chm

thnh ca ng hng. Nu khng dng ng dn dng th giu chy ca ng ngng xa

thnh ca ng hng. Ghi li thi gian bt u. Quan st v ghi li im si u chnh

xc n 0,5 0C (1,0 0F). Nu khng dng ng dn dng th phi chuyn dch ng hng

ngay, sao cho u ng ngng chm vo thnh trong ca n.

iu chnh vic cp nhit sao cho khong thi gian gia ln cp nhit u tinv im si u n khi thu c 5%, 10% ph hp vi tng loi mu cn xc nh.


17/201

Dng Vit Cng


Xc nh im si gia v im si cui:Tip tc iu chnh nhit sao cho tc

ngng trung bnh khng i tkhi thu c 5 % hoc 10 % n khi cn 5 ml cn

trong bnh ct l 4 ml/pht n 5 ml/pht.

Trong khong thi gian gia im si u v kt thc chng ct, quan st v

ghi li cc sliu cn thit cho tnh ton v bo co kt quphp ththeo tiu chunyu cu kthut qui nh, hoc nh yu cu i vi mu th. Cc sliu quan st

c thbao gm cc sc nhit ti cc phn trm thu hi nh trc hoc ngc

li, hoc chai.

2.1.7. Trskim tng (TBN), trsaxit tng (TAN)

ASTM D664 06a; TCVN 6325 : 2007

ASTM D974 06; TCVN 2695 : 2008

ASTM D2896 07a; TCVN 3167 : 2008Trsaxit tng (TAN) l l smilligam KOH cn trung ha ht 100 ml sn

phm du m. Cc hp cht mang tnh axit chyu trong sn phm du mchyu l cc

axit hu c, phenol, cc mui, lacton, cc cht nha, c bit l khi n cha cc axit v c

nhHCl sinh ra trong qu trnh chbin du m. Sn phm du mc TAN cao gy n

mn mnh cc my thit btrong qu trnh vn chuyn, tn cha v sdng.

Trn th gii, mc quy nh TAN hin nay nm trong khong t 1 4

mgKOH/100 ml. Sn phm du mca Nga quy nh mc TAN cho php t0,8 2

mgKOH/100 ml.

TAN c xc nh theo tiu chun ASTM D 664 06a; TCVN 6325 : 2007

xc nh TAN ca cc sn phm du mbng phng php chun in th. Phng

php xc nh nhsau: Cho vo cc 250 mL hoc mt bnh cha thch hp mt lng

mu nh trong bng 2.7 v thm 125 ml dung mi chun . Chun bcc in cc

theo hng dn ca nh sn xut. t cc hoc bnh chun theo phng thng ng

v iu chnh vtr ca n cc in cc vtr na chm. Bt u khuy, v khuy

trong sut qu trnh mc kch ng mnh mm khng bn tung te v khngkhng kh bo ha vo dung dch chun .

Bng 2.7: Lng cht thnghim

Chsaxit Khi lng, g chnh xc ca php cn, g

0,051,0

1,05,0

520

20100

100260

20,02,0

5,00,5

1,00,1

0,250,02

0,10,01

0,10

0,02

0,005

0,001

0,0005


18/201

Dng Vit Cng


La chn buret v hoc ht vo dung dch kim KOH 0,1 mol/l. a

buret vo vtr ca bchun , m bo rng u ca buret ngp su khong 25 mm

trong dung dch chun . Ghi li thtch dung dch chun trong buret v schin

p ca my chun in th. C hai phng php c sdng trong cch xc nh

ny l chun thcng v chun tng.Phng php chun thcng:

Thm mt lng nhph hp dung dch kim KOH 0,1M vo mu v i cho

n khi hng sin p c thit lp, ghi li gi tr th tch dung dch chun trong

buret v chsin p.

Ti im bt u chun v chti cc im un sau , chm 0,1 ml dung

dch chun KOH 0,1M khng lm thay i trong qu trnh v tng in p thay i ca

n ln hn 30 mV in cc, tip tc thm mt phn nh0,05 ml dung dch chun.

on gia (on bng) ng cong th, ni m cng vi 0,1 ml dung dchchun KOH 0,1M lm thay i in p ca in cc nhhn 30 mV, tip tc thm

mt phn nhdung dch chun sao cho thin p thay i khng qu 30 mV.

Tip tc chun theo cch thc nh trn cho n khi tng ng vi 0,1 ml

dung dch chun lm thay i in p khng qu 5 mV th dng qu trnh chun

(im cui tng) hoc ti khi thchra l dung dch kim hn dung dch m kim

khng nc mi chun b(im cui c chn).

Phng php chun tng:

Kim tra li cc thit bth nghim theo tiu chun m bo rng thit bc

thxc nh c lng axit mnh vi schmV ban u ca php th. Mi lin h

gia in thca dung dch axit m chra sc mt ca cc axit. Ghi li thtch ca

KOH c thm vo cho n khi schmV ca dung dch m pH = 4. Gi trny

c sdng tnh ton trsaxit mnh. Thc hin phng php chun tng

v xy dng ng cong in thhoc ng cong o hm nhl cc ng chun.

Chun vi dung dch kim KOH 0,1M. Thit bse tng iu chnh hoc

c thit lp sn theo mt chng trnh nht nh. Khi ti cc im un, n c thc sdng tnh ton mt cch gn ng, tc thm cht chun v thtch ca

cht chun da trn sthay i cong ca ng cong chun .

Dung dch chun tng ln sc thm vo sao cho sthay i thca in

cc l t 5 15 mV i vi phn dung dch chun tng thm. Th tch dung dch

chun tng thm sthay i t0,05 n 0,5 ml. Stng tip dung dch chun c th

c thm vo nu khng c du hiu thay i thin cc ln hn 10 mV trong 10

giy, nhng thi gian ln nht gia cc ln tng thm dung dch chun khng c

qu 60 giy.


19/201

Dng Vit Cng


Qu trnh chun c thkt thc khi dung dch m c du hiu t c

pH = 11 v thqu 200 mV. im tng ng (cn bng) c thnhn ra nu im

bt ngun ca ng cong chun t gi cc i, l im cao nht so vi cc tn

hiu nhiu m in cc thit lp.

Chun mu trng t 125 ml dung mi chun i vi qu trnh chun ging nhchun mu.

Khi chun xong, trng in cc bng u buret bng dung mi chun sau

bng iso-propanol, cui cng bng nc ct. Nhng cc in cc trong nc t nht

5 pht trc khi dng li phc hi lp gel nc ca in cc thutinh. Nhng in

cc vo trong dung dch KCl khi khng dng.

Tnh trsaxit, TAN:

Qu trnh chun th cng: Vng cong chun da vo th tch ca

dung dch chun kim KOH 0,1M tng ng vi schin th(hnh 2.11). nh duim kt thc chnh xc ph hp, xc nh im un gn vi in p pin t c

tng ng dung dch axit hoc dung dch kim m. Nu im un khng xut hin

hoc xut hin khng r rng (ng cong B), nh du im cui ti schin p

t c tng ng vi dung dch m thch hp.

Hnh 2.11:thbiu din ng cong chun ml dung dch kim KOH 0,1M

Thcai

nccthytinh,mV


20/201

Dng Vit Cng


ng cong A: ng cong chun 125 ml mu trng

ng cong B: ng cong chun 10 gam du ng c sdng cng vi

125 ml dung mi chun . khng c im un r rng, cc im kt thc c chn

ti schca in cc t c tng ng vi hai dung dch nc m.

ng cong C: ng cong chun 10 gam du cha axit yu cng vi 125ml dung mi chun . im kt thc c chn l im m ti ng cong chun

gn nhthng ng.

ng cong D: ng cong chun 10 gam du cha axit yu v axit mnh

cng vi 125 ml dung mi chun . Cc im kt thc c chn l im m ti

ng cong chun gn nhthng ng.

Tnh trsaxit nhsau:

Trsaxit TAN, mgKOH/g =56,1.(A B).M

W

(2.7)

Trong :

A : Th tch dung dch ru KOH dng chun mu ti im cui nh

phn xc nh bng im un ng cong chun c gi trc gn vi

gi trdung dch m kim hoc nu kh xc nh hoc khng c im un

th xc nh nhgi trc ca dung dch m kim khng nc, ml.

B : Thtch dung dch kim KOH dng chun mu trng, ml.

M : chun ca dung dch KOH, mol/l.

W : Khi lng mu,g.

kim trong du nhn c biu thbng trskim tng (TBN), cho bit

lng axit clohydric hay percloric, c quy chuyn sang KOH tng ng cn thit

trung ha ht cc hp cht mang tnh kim c mt trong 1g mu.

Hin nay, nhiu loi phgia sdng nhm nng cao phm cht du bi trn.

Cc hp cht c coi l c tnh kim bao gm: cc cht kim v cv hu c, cc

mui ca cc kim loi nng, cc phgia, c bit l cc phgia c dng trong iu

kin khc nghit, nhphgia ty ra Rt nhiu loi phgia hin nay sdng chodu ng cc cha cc hp cht kim, nhm trung ha cc sn phm axit ca qu

trnh chy, lng tiu tn cc thnh phn kim ny l mt chsvtui thsdng

ca du.

Du c kim cao th khnng chng n mn tt. Khi TBN gim n mt gi tr

gii hn no th du ng ccn phi c thay mi. Khi kim qu thp hay khng

cn th du khng c khnng bo vcc chi tit ng ckhi n mn.

Phng php ASTM D2896 07a; TCVN 3167 : 2008 thng c dng

xc nh cc hp cht kim trong cc sn phm du m.


21/201

Dng Vit Cng


Quy trnh xc nh:

Qu trnh chun theo tiu chun ny hon ton tng tcch xc nh TAN

nhtiu chun ASTM D664 06a; TCVN 6325 : 2007. Theo , mu c lm nng

chy l mt hn hp khan ca clobenzen, axit axetic bng, v qu trnh trung ha xy

ra vi dung dch axit pecloric trong axit axetic lnh sdng bo in th. Mt bphn chthcc bng thy tinh v mt cc Hg2Cl2c sdng, sau c kt ni

vi dung dch mu bng thi mui. My chthc c ngc vi thtch ca dung

dch chun v im cui c ly trn ng cong kt quti im un. Skhc

nhau gia cc ln c khng ln hn 0,03V vi tc chun ci t ln nht ca

my l 1 ml/pht.

C hai quy trnh xc nh TBN theo tiu chun ny l quy trnh A v B. Skhc

nhau cbn gia hai quy trnh ny l sdng thtch dung mi chun v khi lng

mu khc nhau. Quy trnh A s dng lng mu 0,1 20 gam, c xc nh theophng trnh 2.8 v dung mi chun l 120 ml. Quy trnh B sdng lng mu 0,1

10 gam, c xc nh theo phng trnh 2.9 v dung mi chun l 60 ml.

Tnh lng mu cn ly theo trskim (TBN) don nhsau:

Lng mu A, g = 28/TBN don (2.8)

Lng mu B, g = 10/TBN don (2.9)

Tnh ton kt qu: Tm im cui t th thu c trong chun tng.

im cui l im gia ca ng un l im ti ng cong chuyn tmt lm

n mt li. T tnh c trskim TBN nhsau:

A56,1.(E F).NTBN,mgKOH/gS

= (2.10)

Trong :

E. Th tch dung dch HClO4

dng chun mu ti im un ca ng

cong chun , ml.

F. Th tch tng ng vi E chun mu trng ti cng thnhmu chun.

NA. chun ca dung dch HClO4

S. Khi lng mu, g.

ASTM D974 06; TCVN 2695 : 2008

Tiu chun c sdng xc nh trsaxit, kim ca cc sn phm du mtan c hoc tan gn ht trong hn hp toluen v ru isopropylic vi axit v kim

Hnh 12: My o trskim tng


22/201

Dng Vit Cng


c hng sphn ly trong nc ln hn 10-9. Tuy nhin quy trnh ny khng c p

dng cho cc sn phm du mc cha phgia kim, cc du nh: du ct gt, du

chng gv cc du c thnh phn tng thoc cc du qu thm mu v khng r s

dch chuyn mu trong qu trnh chun .

Sn phm du mmi hoc sdng c thcha cc thnh phn axit hockim c trong phgia hoc sinh ra do du bin cht trong qu trnh sdng, nhcc

sn phm oxy ho. Mt lng tng i ca cc cht trn c thc xc nh bng

chun vi axit hoc kim. Tr s axit hoc tr s kim, l so lng axit hoc

kim tng ng trong du di iu kin thnghim. Tr sny c dng nh l

mt hng dn trong kim tra cht lng khi pha chdu bi trn. i khi sdng tr

sny nhmt thc o vxung cp ca du trong sdng, tuy nhin, gii hn

loi bdu phi c thit lp bng kinh nghim.

Do sa dng ca sn phm xy ho ng gp vo trsaxit v cc axit hucvn rt khc nhau vtnh n mn, cho nn khng dng phng php ny d

on tnh n mn ca du trong iu kin sdng. Khng c mi lin hchung no

gia trsaxit v xu hng n mn ca du i vi kim loi. Cc loi du ng c

thng c ctrsaxit v trskim

Qui trnh xc nh trsaxit

Cn lng mu theo qui nh bng 2.8 ri cho vo bnh nn hoc cc th.

Cho thm vo 100 ml dung mi chun v 0,5 ml dung dch chth, khng y nt,

lc u cho n khi mu tan hon ton trong dung mi. Tin hnh chun ngay

nhit di 300C. Cho dn dung dch KOH 0,1 M v lc u phn tn KOH. n

gn im cui, lc mnh nhng trnh lm tan CO2 vo dung mi. Trong trng hp

du c tnh axit th mu da cam schuyn thnh mu xanh hoc xanh nu khi chun

t n im cui, xem nh l im cui nu mu khng i trong 15 giy hoc

cho thm 2 git HCl 0,1 M mu si ngc li.

Mu trng: Thm 0,5 ml dung dch ch thvo 100 ml dung mi chun , tin

hnh chun mu trng, thm vo tng lng 0,1 ml hoc t hn dung dch KOH 0,1M.Bng 2.8: Khi lng mu thquy nh

Trsaxit hoc trskim Khi lng mu, g chnh xc php cn

Du sng hoc du mi

0 3,0 20,0 2,0 0,05

3,0 25,0 2,0 0,2 0,01

25,0 250,0 0,2 0,02 0,001

Du thm mu hoc du qua sdng

0 25,0 2,0 0,2 0,0125,0 - 250 0,2 0,02 0,001


23/201

Dng Vit Cng


Qui trnh xc nh trskim:

Nu dung mi chun cha lng mu tan trong c mu xanh hoc nu

xanh nht, sau khi thm vo cht chth, th thc hin chun tng tnhtrn,

nhng sdng HCl 0,1 M v chun cho n khi mu xanh nu chuyn sang mu

da cam.Qui trnh xc nh trsaxit mnh:

Cn 25 g mu i din, chnh xc n 0,1 g ri cho vo phu chit dung tch

250 ml, thm 100 ml nc si. Lc mnh v sau tch lp, chit phn nc vo bnh

dung tch 500 ml. Chit mu hai ln na, mi ln thm 50 ml nc si. Cho chai ln

nc chit vo bnh. Thm vo hn hp chit 0,1 ml dung dch ch thmetyl da

cam, nu dung dch c mu hng hoc th chun bng dung dch KOH 0,1 M

cho ti khi dung dch chuyn sang mu nu vng. Nu mu ban u khng phi l

mu hng hay th trsaxit mnh coi nhbng 0.Mu trng: Cho 200 ml nc si ging nh lm i vi mu thvo bnh

nn dung tch 250 ml. Cho vo 0,1 ml dung d ch chthmetyl da cam. Nu mu ca

dung dch l da cam vng th chun bng dung dch HCl 0,1 M cho n cng mu

v cng sm nhkhi chun mu th. Nu mu ca dung dch ch th l hng

hoc th chun bng dung dch KOH 0,1 M cho n khi thu c cng im cui

nhkhi chun mu th.

Tnh kt qu:

Tnh trsaxit nhsau:

56,1.(A B).MTAN,mgKOH/g

W

= (2.11)

Trong :

A. l thtch dung dch KOH dng chun mu, ml;

B. l thtch dung dch KOH dng chun mu trng, ml;

M. l nng mol ca dung dch KOH;

W. l khi lng mu, gam.Tnh trsaxit mnh (SAN strong acide number) nhsau:

Nu chun mu trng bng axit:

56,1.(C.M D.m)SAN,mgKOH/g

W

+= (2.12)

Trong :

C. l thtch dung dch KOH dng chun phn nc chit, ml;

D. l thtch dung dch KOH dng chun mu trng, ml;

m. l nng mol ca dung dch HCl;Nu chun mu trng bng kim:


24/201

Dng Vit Cng


56,1.(C D).MSAN,mgKOH/g

W

= (2.13)

Tnh trskim nhsau:

56,1.(E.m F.m)TBN,mgKOH/g

W

+= (2.14)

Trong :

E. l thtch dung dch HCl dng chun mu, ml;

F. l thtch dung dch KOH dng chun mu trng ca trsaxit, ml;

2.1.8. TrsOctan (ON - octan number) ChsOctan (OI octan index)

ASTM D2699 06a; TCVN 2703 : 2007

ASTM D2700 06

c trng cho xng c tnh chng chy kch ntt, ngha l chy iu hangi ta thng dng i lng c trng l trsoctan (ON) hoc chsOctan (OI).

Theo , tr s octan l mt i lng quy c. Mt trong nhng cht lng c kh

nng chng chy kch ntt l 2,2,4 trimetyl pentan quen c gi khng ng l

isooctan c gn cho c trsoctan bng 100. Mt cht lng khc c khnng chng

chy kch nkm l n heptan c coi l c trsoctan bng 0. Mt nhin liu c

ON = x, nu n c khnng chy chng kch ntng ng hn hp x%V isooctan

v (100-x)%V n heptan.

Tr s octan c xc nh bng ng c th nghim tiu chun CFR v cc

iu kin vn hnh chun so snh c tnh g ca n vi c tnh g ca nhng

nhin liu chun u c ON bit trc. Tsnn v tlhn hp nhin liu - khng

kh c iu chnh t c cng g chun thhin mi quan hgia ts

nn (CR compression ratio) ca ng cvi mc trsoctan cho phng php ny.

Tlnhin liu khng kh cho nhin liu mu v tng hn hp nhin liu chun u

c iu chnh t c cng g cc i cho mi loi nhin liu bng cch:

- Thay i theo tng bc tng dn trong hn hp, quan st gi trcng gcn bng KI cho mi bc, sau la chn iu kin t c cc i.

- a KI ln cc i khi thay i thnh phn hn hp tgiu xung ngho hoc

ngc li theo mt tc khng i.

C hai phng php xc nh ON ca xng l trsoctan theo phng php

nghin cu RON (research octan number) theo tiu chun ASTM D2699 06a; TCVN

2703 : 2007 v trsoctan theo phng php m tMON (motor octan number) theo

tiu chun ASTM D2700 06. Chai trsny u c xc nh trn cng mt ng

c. Skhc nhau cbn gia hai phng php ny l RON c xc nh nhngchot ng vi tc 600 vng/pht, hn hp nhin liu khng kh khng c


25/201

Dng Vit Cng


hm nng trc khi vo xy lanh, cn MON xc nh c nhng chot ng

tc 900 vng/pht v hn hp nhin liu khng kh c hm nng ln 1400C

trc khi vo xy lanh.

Quy trnh xc nh RON theo tiu chun ASTM D269906a; TCVN 2703:2007:

Quy trnh chn trn chn di:ng cc hiu chnh hot ng toiu kin cng g KI chun. Tlhn hp nhin liu khng kh ca mu c

iu chnh KI cc i, iu chnh chiu cao xylanh so cho t KI tiu chun v c

nh li chiu cao xylanh. Hai hn hp nhin liu chun u (PRF) c la chn sao

cho ti tlhn hp nhin liu khng kh t KI cc i. Mt nhin liu chun u

gy ting g ng cmnh hn (KI cao hn so vi mu o ON) v nhin liu chun

u c KI thp hn. Tuy nhin vic la chn hai nhin liu chun phi tha mn iu

kin sao cho chnh lch g ca chng phi khng ln hn 0,3 ON. TrsON

ca mu c tnh bng cch ni suy theo t lchnh lch ca cc sc KI trungbnh theo shnh 2.13 v cng thc tnh 2.15.

Sc ca ng ho g

Nhin liu chun s1 X X

Mu o ON S S

Nhin liu chun s2 X X

Hnh 2.13: Sc ca mu v nhin liu chun

Cng thc tnh ON ca mu theo phng php chn trn chn di:

LRF ss LRF HRF LRF

LRF HRF

KI KION CN (ON ON )

HW HW

= +

(2.15)

Trong : ONs: trscetan ca mu cn o.

ONLRF: trsoctan ca mu chun u c ON thp (chn di).

ONHRF: trsoctan ca mu chun u c ON cao (chn trn).

KIs: Cng g ca mu cn o.

KILRF: Cng g ca nhin liu chun c ON thp.KIHRF: Cng g ca nhin liu chun c ON cao.

V d:

Sc KI trung bnh Trsoctan

Mu chun 1 60 98,0

9 X

Mu o ON 51 28 ONs 1,0

Mu chun 2 32 99,0


26/201

Dng Vit Cng


Theo cng thc 2.15 ta c:

s

60 51ON 98,0 (99,0 98,0) 98,32

60 32

= + =

Quy trnh o nhsau:

Quy trnh o chn trn chn di vi mc nhin liu cn bng:Kim tra tt cc iu kin vn hnh ca ng cm bo sph hp vi cc

iu kin thnghim. Xc nh cng g chun bng cch hiu chun ng ckhi

sdng nhin liu chun u c ON gn vi mu o. t chiu cao xylanh theo gi tr

p sut kh quyn c b trcho trsoctan ca nhin liu chun u c chn.

Xc nh mc nhin liu i vi cng g cc i v sau iu chnh ng ho

kch n, xoay nm iu chnh Mter reading sc ca ng ho g l 50

vch. Kim tra nhy (spread) ca ng ho kch nc t mc cc i m

vn m bo n nh ca ng ho g. Khong o ca ng hkch nct tkhong 12 15 vch KI cho mt trsoctan. nhin liu mu vo cacbuarat,

lm sch h thng dn nhin liu, vn hnh ng c trn nhin liu mu, iu cnh

chiu cao xylanh sc ca ng ho g nm gia thanh c. Xc nh mc

nhin liu cho cng g cc i bng cch: u tin hthp mc nhin liu sau

nng ln tng mc nhmt (mc 0,1 theo vch ghi trn ng thy tinh hoc t hn) n

khi sc ca ng ho g t c cc i v bt u hxung. t li bnh

nhin liu mc sao cho sc ca ng ho g t cc i. iu chnh chiu

cao xy lanh sao cho sc ca ng ho g l 50 vch. Ghi li sc ca ng

ho g. Quan st sc chiu cao xylanh c b vp sut kh quyn, xc

nh ON ca mu cn o.

Quy trnh chn trn chn di vi mc nhin liu thay i:

Quy trnh th nghim tng tnh trn, tuy nhin khi p dng phng php

thay i mc nhin liu th dng qu trnh o bng cch chuyn sang mt nhin liu

khc khi cng g vt qua gi trcc i v gim i khong 10 vch. Lun

thm nhin liu sao cho ng clun chy chgiu nhin liu. Sau khi xc nhc chiu cao xylanh, cn phi iu chnh ln cui m bo rng: mc nhin liu

trong ng quan st t cng g cc i nm trong khong ti hn t0,7 n 1,7

in v sc cng g cc i nm trong khong t45 - 55 vch. Xc nh ON c

lng ca nhin liu mu.

Cch xc nh MON ca xng hon ton tng t. Gi trMON xc nh c

thng thp hn gi trRON. Tuy nhin, skhc nhau ny l khng nhiu nhng cng

c nhng ngha rt quan trng sc cp phn sau.


27/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.14: My o trsoctan theo tiu chun ASTM D2699

A. ng chng m khng kh F. Hp cacte CFR 48

B. Thit blm nng khng kh vo G. Thit blc du

C. Bngng cht lm lnh H. Thit bo kch n

D. Cacbuaratbn bnh J. Thit bo g

E. M tthay i tsnn (CR) K. Bm bng tsca tsnn (CR)

2.1.9. Trscetan (CN Cetane number) Chscetan (CI Cetane Index)

ASTM D613 05; TCVN 7630:2007

ASTM D4737 04; TCVN 3180:2007

Tr s cetan khng c ngha quan trng v sng cn nh tr s Octan, n

khng hon ton quyt nh hiu sut ng c, song nhin liu c trscetan thp hn

yu cu c thdn n nhng kh khn, trc trc khi khi ng my, gy ting n, kh

thi c hi...

Trscetan l i lng c trng cho khnng chy iu ha ca nhin liuv c quy c nh sau: Cetan n-C16H34 c tr s cetan bng 100, metyl


28/201

Dng Vit Cng


naphtalen c trscetan bng 0. Hn hp cha x% thtch cetan c trscetan l x.

Trong thc t, thay cho metyl naphtalen ngi ta hay dng heptametyl nonan viCN bng 15, nn hn hp x% cetan c:

CN = x + 0,15(100 - x) (2.16)

Hnh 2.15: Cm thit bo trscetan

A Cc bnh nhin liu L Cm vi phun

B Bphn sy kh kh M Bm phun nhin liu

C Bphn gim thanh cho khng kh np N Van chn nhin liu

D Buret o tc chy ca nhin liu O Lc du

E Cm bin chy P Nm vn kim sot vic hm nng

F Li an ton du bi trn trong hp khuu

G Tay quay iu chnh tsnn Q Cng tc iu khin vic sy kh kh

H Tay quay kha cht iu chnh tsnn R Cng tc tt mmy

I Cc cm bin bnh S Bng iu khin

J Ldu hp khuu T bngiu khin nhit khng kh npK Rle an ton kiu solenoit ca bm phun U Cp ng hcetan in t


29/201

Dng Vit Cng


Trscetan thng c o bng ng cCFC trong phng th nghim theo

phng php ASTM D613 05; TCVN 7630:2007. ng c CFC ny hon ton

tng tng cdng o ON, nhng dnhin c xilanh kiu ng cizen. Bn

cht ca phng php l: so snh c tnh chy ca mu trong ng cthnghim

cc iu kin tiu chun vi hai hn hp nhin liu so snh bit trc trscetan.iu ny c thc hin bng cch sdng quy trnh chn trn v chn di tay quay

thay i tsnn (sc trn thc ca tay quay) ca mu v tng cp nhin liu

chun chn trn v chn di. Da vo thi gian chy trca mu v hai mu so snh

scho php ta ni suy ra trscetan ca mu cn xc nh. Qu trnh ni suy c

minh ha trn hnh 2.16 v tnh trscetan ca mu theo biu thc 2.17.

T s nn: l t s gia th tch ca bung chy, k c bung chy ph khi

piston im cht di v thtch ca bung chy khi piston im cht trn.

Thi im chy tr: l khong thi gian thhin bng khong gc quay ca trckhuu tnh theo ktkhi nhin liu bt u c phun vo bung chy cho n khi

nhin liu bt u chy c.

Quy trnh A: o mu v nhin liu chun so snh

Quy trnh B: o mu v nhin liu chun so snh

Hnh 2.16: Trnh to mu v cc nhin liu chun so snh

Mu chun c CN thp

Mu xc nh CN

Mu chun c CN cao

Chsc cui cng ca mu thtrc

Sc trn thc ca tay quay

S

X

X

X

S

X

Mu chun c CN thp

Mu xc nh CN

Mu chun c CN cao

Sc trn thc ca tay quay


30/201

Dng Vit Cng


s LRFs LRF HRF LRF

HRF LRF

HW HWCN CN (CN CN )

HW HW

= +

(2.17)

Trong : CNs: trscetan ca mu cn o.

CNLRF: trscetan ca mu so snh c CN thp.

CNHRF: trscetan ca mu so snh c CN cao.HWs: Chsv lng quay ca mu cn o.

HWLRF: Chsv lng quay ca mu so snh c CN thp.

HWHRF: Chsv lng quay ca mu so snh c CN cao.

V d: Sc trn thc ca tay quay trscetan

Mu so snh c CN thp 1,520 37,0

0,025 x

Mu cn o CN 1,545 0,056 CNs 5,3

Mu so snh c CN cao 1,576 42,3

Theo cng thc 2.17:

s

1,545 1,520CN 37,0 (42,3 37,0)

1,576 1,520

= +

CNs= 37,0 + 0,446.5,3 = 39,4

Cch tin hnh:

a mu vo bnh cha nhin liu, ra sch buret cha nhin liu, ui khngkh khi ng dn nhin liu v bm. t van chuyn i nhin liu vn hnh ng

cvi nhin liu ny.

Ch : Vic la chn mu chun rt quan trng n sai sca php o. Mu o

phi c trscetan nm gia trscetan ca hai mu chun. Song chnh lch trs

cetan gia hai mu chun so snh ny phi khng vt qu 5,5 n vcetan.

- Kim tra tc chy ca nhin liu v chnh nm iu chnh tc nhin liu

ca bm sao cho lng nhin liu tiu thl 13 ml trong 1 pht.

- iu chnh nm thi im phun nhin liu ca bm t c sc ca

gc phun sm l 130.

- iu chnh tay quay thay i tsnn v c c sc ca gc chy tr

l 130.

- Vn hnh my, trong khong thi gian t5 10 pht my schy n nh.

Quan st v ghi li sc trn thc ca tay quay.


31/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.17: Nm iu chnh thi im phun v tc bm nhin liu

Trong thc tngi ta hay dng i lng gi l chsxetan (CI: cetan index).

Chsxetan c tnh ton tcc phng trnh kinh nghim. Hu ht cc nh my lc

du u dng cch tnh ca ASTM D 976 - 06, theo chscetan c tnh nhsau :

CI = 65,011(logT)2+ [0,192(oAPI).logT] +

+ 0,16 (oAPI)20,0001809(T)2420,34 (2.18)

Trong :

T: l nhit im si 50%V, 0F.0API c xc nh 600F (15,50C) tnh theo cng thc sau:

0API =d

5,141- 131,5

d: l ttrng ca du so vi nc 150C, kg/l.

Hoc CI c thtnh theo cng thc sau:

CI = 454,74 1642,416 D 774,74 D2 - 0,554 B + 97,803 (log B)2 (2.19)

D: l ttrng ca du 150C, g/ml (kg/l).

B: l nhit ct 50%V, 0C.Tiu chun ASTM D4737 04; TCVN 3180:2007 cng a ra cch tnh chs

cetan cho nhin liu izen c phn loi theo tiu chun ASTM D975. Theo tiu

chun ny, c hai quy trnh tnh chscetan da vo mi lin hgia cc thng s

khi lng ring, T10, T50v T90.

Quy trnh A: quy nh cch tnh chscetan cho nhin liu izen loi 1- D:

10N 50N

2 2 290N 10N 90N

CI 45,2 0,0892.T (0,131 0,901.B).T

(0,0523 0,420.B).T 0,00049. (T ) (T ) 107B 60B

= + + +

+ + + + (2.20)

Trong :

iu chnhtc dng

nhin liuiu chnhthi im

phun

Nhn ttrn xung


32/201

Dng Vit Cng


D: khi lng ring ca mu 150C, g/ml.

DN = D 0,85;3,5.DNB e 1= ;

T10; T50; T90: Nhit chng ct thu c 10%V; 50%V; 90%V mu,0C.

T10N= T10 215T50N= T50 260

T90N= T90- 310

Quy trnh B: quy nh cch tnh chscetan cho nhin liu izen loi 2- D:

10 50 90CI 386,26.D 0,1740.T 0,1215.T 0,01850.T 297,42= + + + + (2.21)

2.1.10. Hm lng lu hunh

ASTM D1266 03; TCVN 2708:2007

ASTM D2622 06; TCVN 6701:2007

ASTM D5453 06; TCVN 7760:2008

ASTM D4294 06; TCVN 3172:2008

Cht lng ca nhiu loi sn phm du m lin quan n sc mt ca lu

hunh. nhiu kha cnh khc nhau, i vi ngnh lc ha du th sc mt ca

lu hunh lun l hp phn khng mong mun. Shiu bit vnng lu hunh l

cn thit i vi qu trnh chbin v sc mt ca chng trong du mv sn phm

du m.ASTM D 2622 06; TCVN 6701:2007 Tiu chun ny quy nh phng php

xc nh hm lng lu hunh tng c trong sn phm du mpha n, c th l

dng lng iu kin mi trng hoc ha lng bng cch gia nhit n ha hoc ha

tan trong dung mi hu cthch hp. Cc loi sn phm du mc thp dng tiu

chun ny nh: nhin liu izen, nhin liu phn lc, du ha, du naphta, du cn,

du gc, du thy lc, du th, xng khng ch, M 85 v M 100 tng ng vi

hm lng lu hunh nm tng khong t3 mg/kg n 5,3% khi lng.

Mu c t trong chm tia X v o cng pic ca vch lu hunh K ti

bc sng 5,3730

A . Ly cng pic tri cng ca nn o c ti bc sng

5,1900

A (hoc ti 5,4370

A nu sdng ng Rh).

t mu vo cuvt o theo kthut ph hp vi thit bsdng cth. Mc d

bc xlu hunh chxuyn qua mt khong cch nhtrong mu, stn xtcuvet

mu v mu o c thkhc nhau. Song phi m bo rng cuvet mu c np cao

hn chiu su ti thiu, trn cs lng mu thm vo khng nh hng ng k

ln tc m. Ni chung nn np vo cuvet mu mt lng bng dung tch cuvet

v phi c lthng hi nhtrong cuvet mu.


33/201

Dng Vit Cng


t mu vo trong chm tia X v quang trng tia X t cn bng. Xc nh

cng bc xlu hunh K ti bc sng 5,3730

A . Ly cng pic tri cng

ca nn o c ti bc sng 5,1900

A (hoc ti 5,4370

A nu sdng ng Rh).

K lu hunh bc sng 5,3730

A bng cch o tc m gc t chnh xc chobc sng ny. o tc m nn gc t cnh, chn trc, k st pic K lu

hunh. So snh tc m thc vi ng chun c chun b trc suy ra

nng lu hunh theo phn trm khi lng.

Tnh kt quASTM D 2622 06; TCVN 6701:2007:

Khi sdng iu chnh sai lch, tnh hsiu chnh i vi cc thay i

nhy hng ngy ca thit bnhsau:

F = A/B (2.22)Trong :

A. l tc m siu chnh sai lch ca mu chun nhxc nh ti thi

im hiu chun.

B. l tc m siu chnh sai lch ca mu chun nhxc nh ti thi

im phn tch.

Xc nh tc m thc hiu chnh R theo phng trnh 2.23:

K B

1 2

C C .F'

S SRF

= (2.23)

Trong :

CK. L sm tng ti 5,3730

A

CB. L sm tng ti vtr nn.

S1, S2. l sgiy cn thu c sm CK, CB.

F. l (sm/giy ti 5,3730

A)/(sm/giy ti nn vi mu khng lu

hunh).Nng lu hunh trong mu pha long c tnh nhcng thc 2.24:

s 0b

s

W WS,%kl S .

W

+= (2.24)

Trong :

Sb. Hm lng lu hunh c trong hn hp pha long, % khi lng.

Ws. Khi lng mu gc, g.

W0. Khi lng cht pha long, g.


34/201

Dng Vit Cng


ASTM D 1266 03; TCVN 2708:2007 l phng php xc nh hm lng lu

hunh bng phng php t n. Tiu chun ny quy nh phng php xc nh hm

lng lu hunh tng t0,1 0,4% khi lng trong cc sn phm du mdng lng.

Dng pipet ph hp a vo bnh ca tng n mt lng mu nhqui nh

bng 2.9 . y cc bnh bng cc nt bc sch, c nh s. Cn tng bnh v n can chnh xc n 0,005 g.

Hnh 2.18: Sminh ha thit bn lp rp

ring tng n, lp n t vo bnh. Ngay lp tc mu dng ln u bc

bng hiu ng mao qun, ni ng nhnh ca n vo ng ng ca n t bng ng

cao su khng cha lu hunh. Chm n bng ngn la khng cha lu hunh (v d

n cn) v lng n vo ng khi, nu ngn la c xu hng btt th kp cht phn

ni gia ng khi v ng ng ca ng khi trong qu trnh lng n vo. Cng lc

iu chnh dng kh vo n sao cho ngn la c gingay st im to khi,

cn xng u n. Tip tc bng cch cho n khi ton bcc n c lng vo

trong cc ng khi. Trong khi chy, c bit trong giai on cui, khi ngn la gimi, gim ngun cung cp CO2 O2vo cc n ngn khng cho ngn la tt.

Bng 2.9: Lng mu cht lng t trc tip

Lng muHm lng lu hunh, %kl

g ml

< 0,05 10 - 15 20

0,05 0,4 5 - 10 10

Khi tng mu chy hon ton, bng chng l ngn la nhi khi mu cn dn,

ly n v bnh ra khi ng khi, tt la, ng ngun cp CO2 O2vo n v nt ng


35/201

Dng Vit Cng


khi li. Ngay lp tc cn li bnh, n v nt bc c nh s. Khi ton bvic t

mu xong, tt cc ngun cp CO2 v O2vo n, ng van kim tra ng khi, v

ng phn ni vo thit biu chnh chn khng; iu ny slm cho khng kh c

cun vo ng ng khi qua p k. Bng cch ny cho php khng kh i qua cc ct

hp th trong 5 pht ui CO2 ho tan tdung dch hp th, sau ng vankim sot chn khng.

Hnh 2.19: Shthng n v ng ng cp CO2 O2

Trng 3 ln cc ng khi v cc by phun, mi ln dng khong 10 ml nc.

Khi mu cha cht lng c ch chng g th dng nc nng trng cc ng khi.

Rt phn trng vo cc ct hp thv chun bng cch: cho 3 4 git dung dch

chthmetyl ta vo cht lng trong tng ct hp th. Chun dung dch hp th

bng cch a dung dch NaOH 0,05N t buret vo bu nh hn ca ct hp th.

Dng microburet loai 10 ml nu don hm lng lu hunh c trong ct hp th

nhhn 10 mg. Khuy u khi chun bng cch ht ngt qung vo nh ca bu

ln hn.

Mu trng: ng khi ca ct hp thtrng c y nt, cho dng kh CO2

O2chy qua ct hp thny cho n khi ton bcc mu ngng chy ti cng mt

thi im. Tt ngun cung cp CO2 O2v lm thng kh ct hp thtrng theo cchnh tin hnh vi cc ct hp thmu. Chun cht lng ct hp thnhi


36/201

Dng Vit Cng


vi qu trnh chun mu trn. Thng thng, mu trng ca kh chy s nh,

nhng nu vic chun cn hn 0,1 ml dung dch NaOH 0,05 N th huphp xc

nh v thay ct CO2.

i vi cc mu cn pha trn v t cc mu dng lng th thm 6 ml cht lm

long khng cha lu hunh vo tng bnh. y nt cc bnh bng cc nt bc cnh s v cn chnh xc n 0,005 g. Dng pipt a vo bnh ca tng n mt

lng mu nhtheo bng 2.10, lc trn u v cn li.

Bng 2.10: Lng mu cht lng trn

Lng muHm lng lu hunh, %kl

g ml

< 0,4 3 - 4 5

Lp n v cho t nhphn trn. Ly tng n ra khi ng khi khi ngnla gn tt v tt la. Cho thm 2 ml cht lm long bng cch cho chy xung theo

thnh bnh. t chy phn cht lm long va cho thm v lp li vic cho thm cht

lm long, t thm mt ln na sao cho tng s10 ml cht lm long c t.

Sau khi tt ccc n chy ht, tt ngun cung cp CO2 v O2, ng phn

ni n biu chnh chn khng, cho khng kh i qua cc ct hp thtrong vng 5

pht v cui cng ng van kim sot chn khng. Trng ba ln cc ng khi v by

phun, mi ln dng khong 10 ml nc.

Hm lng lu hunh ca cc mu dng lng c tnh theo cng thc:

Hm lng lu hunh, % khi lngA

16,03.M.10W

= (2.25)

Trong :

A. l sml ca dung dch NaOH cn dng chun axit c trong dung dch

hp thtmu t;

M. l nng mol ca dung dch NaOH;

W. l sgam mu t

2.1.11. Xc nh cc hp cht thm

ASTM D5580 02; TCVN 3166 : 2008

Trong mt scc sn phm du m, sc mt ca cc hydrocacbon thm nh:

benzen, toluen, xylen, etylbenzen vi mt lng ln slm gim ng kcht lng

ca chng v kh thi gy nhim mi trng. Chng hn, trong nhin liu phn lc,

hydrocacbon thm lm tng kh nng to cn, dn n l gim chiu cao ngn la

khng khi. Trong du izen, hydrocacbon lm gim khnng tbt chy ca nhinliu, gim trscetan. Benzen c nhiu trong xng gy ngc v c khnng dn


37/201

Dng Vit Cng


n bnh ung th. Hydrocacbon ngng ta vng trong du nhn lm gim khnng

bi trn, nht, chsnht. V vy, hm lng cc hp cht thm trong cc sn

phm du mthng c khng chmt hm lng nht nh.

Tiu chun ASTM D 5580 02; TCVN 3166 : 2008 quy nh phng php xc

nh cc hp cht thm nhbenzen, toluen, etylbenzen, p/m-xylen, o-xylen, cc chtthm C9v nng hn, v tng cc cht thm bng phng php sc k kh.

Cc tin hnh:

Dng pipet ly 1 ml cht chun ni cho vo nh mc 10 ml c np trb.

Ghi li khi lng tnh cht chun ni cho vo, chnh xc n 0,1 mg. Cn li bnh

y np ( trb). Cho 9 ml mu lm lnh vo bnh hoc l, y np v ghi li

khi lng tnh (Wg) ca mu mi cho vo. Trn u mu. Nu dng b ly mu t

ng, chuyn mt lng dung dch vo l thutinh GC. y kn lbng np TFE

fluorocarbon.Hthng sc k hai ct c trang bvan chuyn ct v dtector ion ho ngn

la. Th tch ca mu cha cht chun ni thch hp nh 2-hexanon c bm vo

bn trn ca ct u cha mt pha cht lng phn cc (TCEP). Cc cht khng thm

v C9nhhn thot ra khng kh khi ra gii tct u. Dng dtector dn nhit

theo di stch ny. Ct u c o ngc ngay trc khi ra gii benzen, v phn

cn li ca mu c a trc tip vo ct thhai cha pha lng khng phn cc

(WCOT). Benzen, toluen v cht chun ni thot ra theo thtim si ca chng v

c pht hin bng tector ion ho ngn la. Ngay khi cht chun ni tch ra, lu

lng qua ct khng phn cc WCOT c o ngc thi ngc phn cn li ca

mu th(cc cht thm C8v nng hn cng cc cht khng thm C10v nng hn) t

ct n dtector ion ho ngn la.

Vic phn tch c lp li ln th hai cho C12 v nhng hp cht khng

thm nhhn, benzen v toluen c ra gii tct u phn cc TCEP ti lthot.

C th dng dtector dn nhit theo di s tch ny. Ct u TCEP c thi

ngc ngay trc khi c sra gii etylbenzen v phn hp cht thm cn li ca muc a vo ct WCOT. Cht chun ni v nhng thnh phn hp cht thm C8c

ra gii theo th tim si ca chng v c pht hin bi dtector ion ho ngn

la. Ngay sau khi o-xylen c ra gii, lu lng chy qua ct khng phn cc

WCOT c o ngc thi cc cht thm C9v nng hn n dtector ion ho

ngn la.

Sau ln phn tch u tin, din tch pic ca bezen, toluen v cht chun ni (2-

hexanon) c o v ghi li. Din tch pic ca etylbenzen, o-xylen, cc cht thm C9

v nng hn, v cht chun ni c o v ghi li tln phn tch thhai. Pic do s


38/201

Dng Vit Cng


thi ngc tch tct WCOT trong ln phn tch thhai chcha cc cht thm C9v

nng hn.

Tn hiu ca dtector ion ho ngn la tlvi nng ca tng thnh phn

c dng tnh slng hp cht thm hin din c so snh vi cht chun ni.

So snh thi gian lu ca cc thnh phn mu vi thi gian lu ca cc chthiu chun nhn dng sc mt ca ca cc cht thm. Pht hin benzen, toluen v

cht chun ni t ln phn tch thnht. Pht hin cht chun ni, etylbenzen, p/m-

xylene, o-xylen, cc cht thm C9v nng hn tln phn tch thhai.

Hnh 2.21: Phn tch hp cht thm trong mu ln 2

Hnh 2.20: Phn tch mu ln 1


39/201

Dng Vit Cng


2.1.12. Xc nh hm lng hydrocacbon

ASTM D1319 02a; TCVN 7330 : 2003

Tiu chun ny quy nh phng php xc nh cc loi hydroacbon trong

khong nng t5 99% thtch hp cht thm, t0,3 55% thtch olefin v t1

95% thtch cc hydrocacbon no trong cc phn on du mchng ct di 315

0

Cbng phng php hp phchthhunh quang.

Vic xc nh hm lng cc hydrocacbon mt cch chnh xc l rt kh khn

v khng c nhiu ngha. Tuy nhin vic xc nh c tng phn trm thtch cc

hydrocacbon no, olefin v cc hp cht thm trong cc phn on du ml rt quan

trng, bi n c trng cho cht lng ca cc phn on du mcng nhquy nh

cc cu tpha trn xng, nhin liu hng khng, izen v cc nguyn liu cho qu

trnh reforming xc tc, crcking xc tc, crcking nhit.

Hnh 2.22: Ct hp phc thnh tiu chun (tri) v

ct c ng knh chnh xc (phi) phn ct phn tch


40/201

Dng Vit Cng


Cch xc nh:

Trc khi bt u phn tch mu phi m bo l silicagel c nhi cht trong

ct v phn ct np. Trong cho lng gel mu t3 5 mm c t vo gia phn

ct tch trc khi cho mu vo phn tch.

Rt ru isopropyl vo y phn ct np ti chni hnh cu. Ni ct vi ngdn kh v cp kh ti p sut bng 14 kPa 2 trong 2,5 pht 0,5. Sau iu

chnh ti p sut cn thit sao cho thi gian trung chuyn khong 1 gi. Thng thng,

i vi mu xng cn p sut t28 69 kPa, i vi mu nhin liu phn lc p sut

cn t69 103 kPa.

Hnh 2.23: Nhn dng cc min sc k ca mu v nhin liu c cha cc hp cht ca oxi.

Sau vch , ranh gii gia ru thm tin ti vch xp x350 mm ca phnct phn tch, nhanh chng nh du cc danh gii ca tng min hydrocacbon quan

st c nhnh sng tngoi theo thtsau: i vi min hydrocacbon no, khng

pht hunh quang, nh du tuyn ca cht c np v im m ti mu vng

hunh quang u tin t cng cc i, i vi im u trn ca min thhai

hay cn gi l min olefin, nh du im m ti mu xanh hunh quang u tin

xut hin, cui cng i vi im trn ca min thba hay cn gi l min hp cht

thm, nh du im u tin trn l mu hi hoc nu (hnh 2.23). i vi cc

hp cht khng mu, ranh gii ru hp cht thm c xc nh r rng nhvng

. Tuy nhin, tp cht trong nhin liu crcking lm vng ny mv c mu nu,


41/201

Dng Vit Cng


vng ny c chiu di thay i nhng cng c tnh nhmt phn ca min hp cht

thm, trkhi khng tn ti mu xanh hunh quang th vng nu hoc hi sc

coi l mt phn ca min di tip theo ca ct c thphn bit c. i vi mu

nhin liu pha trn cc hp cht cha oxy, c th xut hin thm mt vng trn

danh gii nu hoc hi ca phn ancol hp cht thm khong vi cm, c thbqua vng ny.

Khi mu xung khong 50 mm trong ct, c cc sc ln hai bng cch nh

du cc min theo thtngc li nhtrn gim cc sai sdo sthay i vtr cc

danh gii khi c.

Tnh ton kt qu:

Cc hp cht hydrocacbon c xc nh theo cc cng thc:

Cc hp cht thm, %V aL

.100L

= (2.26)

Cc olefin, %V 0L

.100L

= (2.27)

Cc hydrocacbon no, %V sL

.100L

= (2.28)

Trong :

La. Chiu di ca min cht thm, ml;

L0. Chiu di ca min cht olefin, ml;

Ls. Chiu di ca min cht hydrocacbon no, ml;

L. Tng chiu di cc min La+ L0+ Ls.

i vi cc mu c cha cc hp cht ca oxy, cc kt qutnh cn hiu chnh

vmu cbn nhsau:

100 BC' C.

100

= (2.29)

Trong :

C. Nng ca cc hydrocacbon ca mu, %V;C. Nng ca hydrocacbon ca mu khng cha cc hp cht oxy, %V;

B. Nng ca cc cht c cha oxy trong mu.

2.1.13. Xc nh hm lng nc

ASTM D 95-05e1; TCVN 2692 : 2007

ASTM D 6304-04; TCVN 3182 : 2008

Hm lng nc ca du l lng nc c tnh bng phn trm theo trng

lng thtch hay theo ppm (phn triu).Nc trong cc sn phm du ml khng mong mun v phi khng chvi


42/201

Dng Vit Cng


hm lng nht nh. V nc c ttrng nhhn xng, izen v mt ssn phm

du mnhkhc nn chng thng to phn lp, gy ra mt s trc trc trong qu

trnh chy, c bit l qu trnh khi ng ca ng c.

Hm lng nc trong du bi trn l mt c trng quan trng i vi mt s

loi du nhdu thy lc, du t, du bnh rng cng nghip c bit l n cc kquan trng i vi du bin th.

Sc mt ca nc trong du bi trn y nhanh qu trnh gy n mn, gchi

tit my, tng qu trnh oxy ha du v cn gy to nhlm mt tc dng ca phgia

cha trong du. Trong mt vi trng hp, nc cn lm thy phn cc phgia, to

nn nhng bn mm xp. V vy, hm lng nc trong du mi cng nhdu ang

sdng phi c khng chrt nghim ngt. Vi nhng loi du c bit nhdu

bin thchng hn, khng c php c mt ca nc.

khng chlng nc trong du iu kin my ang lm vic ngita phi cho vo du nhng phgia c tnh khnh tch nc nhanh ra khi

hthng.

ASTM D 6304-04; TCVN 3182 : 2008 l tiu chun cho php xc nh hm

lng nc bng chun in lng Karl Fischer. Tiu chun ny qui nh phng

php s dng thit b tng, xc nh trc tip lng nc thm nhp trong sn

phm du mv hydrocacbon khong t10 mg/kg n 25.000 mg/kg. Phng php

ny cng phn tch gin tip lng nc bng cch gia nhit mu, nc c thot ra

v cun i cng dng kh trkh vo trong cuvt chun Karl Fischer.

Thuc thin lng Karl Fischer c sdng xc nh nc trong ph

gia, du bi trn, du gc, cht lng truyn ng tng, dung mi hydrocacbon, v

cc sn phm du m khc. Bng cch chn ng cmu, c th p dng phng

php ny xc nh nc tn vmg/kd chuyn sang n v tnh theo phn trm

nng .

Qui trnh A (theo khi lng hoc thtch):

Cho dung mi mi chun bvo ngn ant v catt ca bnh chun . Bt thitbv khi ng my khuy ttht m. Cho php lng m cn dtrong ngn chun

c chun cho t im cui, khng vt qua bc ny cho n khi dng in

nn (hoc tc chun nn) khng i v nh hn dng cc i do nh sn xut

khuyn co.

Thm mu thsn phm du mvo bnh chun theo nhsau: Bt u dng

xylanh kh sch c dung tch ph hp nh bng 2.11, ht v x b t nht ba phn

mu. Ht ngay mt phn mu, lau sch kim bng giy lau v cn xylanh cha mu

chnh xc n 0,1 mg. Xuyn kim qua tm ngn ca vo, bt u chun , u mikim nm bn di bmt cht lng, bm mu thvo. Rt xylanh ra, lau kh bng


43/201

Dng Vit Cng


giy v cn li xylanh chnh xc n 0,1 mg. Sau khi t im cui, ghi li sg ca

nc c chun .

Bng 2.11: Lng mu thda trn hm lng nc dkin

Nng dkin ca nc,

mg/kg hoc g/ml hoc %

Lng mu, g hoc

ml

g nc chun

10 100 3,0 30 300

10 100 2,0 200 1000

0,02 0,1% 1,0 200 1000

0,1 0,5% 0,5 500 2500

0,5 2,5% 0,25 1250 - 6250

Qui trnh B (thit bbay hi nc):

Nu sdng thit bbay hi nc cho cc mu kh phn tch theo qui trnh A,v mu nht, b nh hng nhiu, hoc nng ca nc qu thp (v d < 100

mg/kg), th cho 10 ml du trng vo thit bbay hi. Thi kh nit lm kh i qua

du vi tc khong 300 ml/pht. i vi cc sn phm c bit, gia nhit du n

nhit do nh sn xut thit bkhuyn co. Ho tan 5 g 0,01 g mu nht cn

chnh xc trong bnh nh mc 10 ml. Lm y bng cch thm hexan kh vo. Lc

mu cho n khi ho tan hon ton trong dung mi.

Bm 1 ml mu ho tan vo thit bbay hi. Bt u theo trnh tqui nh nh

qui trnh A. Sau khi t n im cui, ghi li smicrogam nc c chun t

mn hin thtrn thit b.

Tnh kt hm lng nc theo tiu chun ASTM D 6304-04:

Tnh nng nc trong mu theo mg/kg hoc l/ml, nhsau:

Nc, mg/kg hoc g/g 1

2

W

W= (2.30)

Hoc Nc, l/ml 1

2

V

V

= (2.31)

Trong :

W1. l khi lng nc c chun , mg hoc g;

W2. l khi lng ca mu dng, kg hoc g;

V1. l thtch nc c chun , l;

V2. l thtch mu dng, ml.

Tnh nng nc ca mu, theo % khi lng hoc thtch nhsau:

Nc, % kl1

2

W

1000.W= (2.32)


44/201

Dng Vit Cng


Hoc Nc, %V 1

2

V

10.V= (2.33)

ASTM D 95-05e1; TCVN 2692 : 2007 l tiu chun quy nh phng php xc

nh hm lng nc trong cc sn phm du mtheo phng php chng ct li cun.

Cch tin hnh:Ly mu thvo bnh ct: ty theo lng nc c trong mu, c tnh lng

mu cn ly vo trong cc sao cho lng nc thu c ph hp vi ng thu hi nc.

Thm mt lng dung mi cn thit vo bnh chng ct. Dung mi ny cn phi c

ct ra vi nc trong mu. Mt khc, nc v dung mi khng ha tan vi nhau

trng thi lng. Cho tm si vo bnh chng ct ngui. Lp t dng c theo quy

chun sao cho ng by nc cm su trong bnh chng 15 20 mm, mp vt ng sinh

hn i din vi lgia ng thu hi nc, pha trn ng sinh hn c lp ming chng

m hoc ming bng kh trnh nh hng hi m ca khng kh ngng t.Gia nhit vi tc 2 3 git/giy. Khi chng ct, dung mi cng vi nc

c ngng tv nc lin tc c tch ra ng thu hi nc. Nc nm li phn

ui ca ng thu hi nc, cn dung mi lp trn chy qua trli bnh chng ct.

Kt thc chng ct khi mc nc trong ng ong thu hi nc khng tng trong

khong 5 pht. Thi gian thnghim trong khong 30 - 60 pht, khng nn ko di

qu v sc nh hng ngng m ca khng kh slm kt qusai lch.

Tnh kt quhm lng nc theo tiu chun ASTM D 95-05e1:

Hm lng nc, %klV

.100M

= (2.34)

Trong :

V : thtch nc hng c.

M : khi lng hay thtch mu.

2.1.14. Cn cacbon

ASTM D 189 05; TCVN 6324 : 2006ASTM D 524 04; TCVN 6018 : 2007

Cn cacbon (carbon residue): Cn cacbon l lng cn cn li c to thnh

do qu trnh bay hi v nhit phn ca cc hp cht cha cacbon.

Khi un nng du mv sn phm du mcc phn on nng ca n thng

khng phn hy hon ton v to ra mt lng cn cacbon nht nh. Thnh phn ca

cn rt phc tp, khng ch cha cacbon m cn nhiu cht khc nhau. Thnh phn

ca n phthuc vo bn cht ca du, nhit phn hy, sc mt ca cc kim loi

c tnh xc tc cho phn ng phn hy bi nhit.


45/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.23 : Thit bxc nh cn cacbon Conradson

Phng php xc nh cn cacbon conradsonc thc hin theo tiu chun

ASTM D 189 05; TCVN 6324 : 2006 vi sv dng cth nghim nhhnh 2.23.

Vic xc nh cn cacbon bng phng php t n ca nhin liu c dng

nh gi sbvmc to cn ca nhin liu trong cc n t dng bnh hoc

dng ng lng. Nu khng c nitrat ankyl (hoc c th vic thnghim sc thchin trn nhin liu gc khng c phgia) th cn cc bon ca nhin liu izen sxp

xbng cn ca bung t.

i vi du ng c, trc y cn cacbon c xem nhtng cn cacbon m

du ng cto thnh trong khoang t ca ng c, n nay khng cn ng na v

sc mt ca phgia trong nhiu loi du. V dnhphgia ty ra to tro c th

lm tng gi trcn cc bon trong du, nhng li gim xu hng to cn ca du.

i vi nhin liu izen cn cacbon c sdng nhmt chdn trong vic

sn xut kh tizen, trong khi gi trcn cc bon ca cn du th, du gc loi BS

v du xy lanh li rt c ch trong sn xut du bi trn.

Cch tin hnh:

Cho mt lng mu cn trc vo chn s, lc kmu th, khi cn gim

nht, lm nng mu nhit 500C 100C trong 0,5 gi. Ngay sau khi lm nng v

lc mu, cho lc phn chia qua sng 100. Cn 10 gam khng cha hi m v cc cht

llng, cho vo chn shoc chn thutinh cn b trc trong c sn hai ht

thu tinh ng knh khong 2,5 mm. t chn ny vo gia chn Skidmore, sanphng lp ct ri trong chn st ngoi v t chn Skidmore ln chnh gia lp ct .

Chp y

Lngang khong 6,5

Chn st dung tch65 ml 82 ml

Chn sdung tch29 ml 31 ml

Gi bng Niken Crm trn

Bao cch nhit

Ct kh khong 25 ml

n t Meker


46/201

Dng Vit Cng


y np chai chn Skidmore v chn st, ring np chn st chy hcho hi t

do thot ra.

t gi tam gic lm bng dy niken Crm ln gi hoc vng thch hp

ri t tm cch nhit ln gi . Sau t chn st gia tm cch nhit sao cho

y ca n nm trn mt ca tam gic, v y ton bbng chp st nhit cphn bng u trong sut qu trnh th.

Dng n Meker t vi ngn la cao v mnh, sao cho thi gian tlc bt

u t n lc mu bt chy l (10 1,5) pht (thi gian ngn hn th mu sbay hi

qu nhanh gy nn si bt hoc ngn la qu cao). Khi khi xut hin pha trn ng

khi, nhanh chng di chuyn hoc nghing n sao cho ngn la di vo thnh chn

t chy hi. Sau tm thi bn ra ngoi, v trc khi t n trli cn iu

chnh bng cch vn van trn ng dn kh t sao cho hi chy u n vi ngn la

trn ng khi, nhng khng vt qu cu bt ngang ca si dy lm mc. Nu cnthit, phi tng nhit khi khng thy ngn la chy trn ng khi. Thi gian t hi

sl 13 pht 1 pht. Nu khng tht c chai yu cu vthi gian t v ngn

la th yu cu vthi gian t l quan trng hn.

Khi hi ngng chy v quan st khng thy cn khi xanh th iu chnh li n

t v duy tr vic cp nhit nhban u phn di y v chn st ngoi c mu

tm, duy tr nhvy ng 7 pht. Tng thi gian t l 30 pht 2 pht, c thko

di thm giai on trc bt chy v thi gian chy.

Tt n t v cho thit bngui cho n kh khng cn khi v sau m

np trn chn Skidmore (sau khong 15 pht). Dng cp hnng gp chn shoc

chn thutinh ra, t vo bnh chng m, ngui ri cn.

Cn cacbon RamboVomc xc nh theo tiu chun ASTM D 524 04;

TCVN 6018 : 2007 vi sth nghim c xc nh nhhnh 2.24.

Cch tin hnh th nghim:

t mt bnh cc ho thutinh mi vo l cc ho 550oC khong 20 pht

phn humi cht hu c lv ui nc. t bnh vo bnh ht m trong 20 30pht ri cn vi chnh xc n 0,1mg.

Lc kmu th, trc ht hm nng ti 500 100C trong 0,5h gim nht

nu cn thit. Dng bm tim bm mt lng mu theo bng 2.12 vo bnh cc ho.

Phi m bo rng khng cn du ng li mt ngoi hay thnh pha trong cbnh

vi chnh xc n 0,1 mg.

t bnh cc ho vo lca l th nghim ti nhit kim tra v yn trong

20 2 pht. Dng kp kim loi c cc u nhn c t nng ly bnh ra. Sau khi

ly bnh ra, ngui bnh trong bnh ht m vi cng iu kin (kcthi gian cn)nh dng trc khi np mu vo bnh, cn chnh xc cn th nghim n 0,1mg.


47/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.24: Thit bo cn cacbon RamboVom

Hnh 2.25: Sly mu th nghim

Thit bhin thv iu khin

Aming cch nhit

Khi bng gang

Thit bgia nhit 1700 W

Bao cch nhit

Bnh cc ha

ng bm mu

Van ba nhnh

ng ni chnkhng

ng nha


48/201

Dng Vit Cng


Bng 2.12: Lng mu xc nh cn cacbon RamboVom

Hm lng cn cacbon RamsboVom, % Lng mu, g

< 6,0 4,0 0,1

6,0 14,0 1,0 0,1

14,1 20,0 0,5 0,1

Cn cacbon ca mu hoc cn cacbon c trong cn chng ct 10% (X) c

tnh bng phn trm khi lng theo cng thc:

AX .100

W= (2.35)

Trong :

A: l khi lng cn cacbon, gam;

W: l khi lng mu, gam.

2.1.15. Hm lng kim loi ASTM D4628

ASTM D3831 06; TCVN 7331 : 2008

ASTM D4628 05; ASTM D5184

Trong du mv sn phm du mlun cha mt skim loi nht nh. Chng

c thnhiu dng khc nhau: n cht, hp cht, ion. Cc kim loi c sn hoc c

a vo trong du mv sn phm du min hnh nh: Vanadi, st, km, nicken,mangan, nhm, silic...

i vi xng, hm lng kim loi ng k, nh hng n cht lng ca xng

chyu c c a vo di dng phgia tng trsoctan nhch, mangan, st...

i vi du mbi trn kim loi c trong du mbi trn di cc dng sau:

- Dng phn tn trong du sdng di cc ht mi mn v cc ht g, ht

n mn.

- Dng ha tan c trong du nhn l kim loi trong cc hp cht ckim ca

phgia, cht lm c.Nhiu loi du bi trn c pha chvi cc phgia c cha kim loi, cc ph

gia ny c tc dng nhl cc cht ty ra, cc tc nhn chng mi mn, cc cht c

choxy ha, cc cht chng g Mt vi loi phgia ng gi c cha khng chmt

m nhiu kim loi nh: canxi, magi, km.

Vic phn tch cc nguyn t kim loi trong cc sn phm du m thng

c tin hnh bng cc phng php phn tch cng c nh quang ph hp th

nguyn tAAS.


49/201

Dng Vit Cng


* Quy trnh xc nh: Theo Phng php ASTM D4628 - 05

Dng cht chun c nng chun dng ng chun. Mu chun c

pha long bng du hotinh khit nu cn, ta thit lp mt ng chun bng ba mu

chun trong gii hn pht hin ca my. Mu du cn phn tch cng c chha

bng cch pha long nhng chun v phi nm

trong ng chun. Sau

nhng dung dch ny c

em phn tch bng cch t

chng trong ngn la

axetylen/oxy khng kh ca

my quang ph hp th

nguyn t. T ta xc nhhm lng kim loi c trong

mu du.

Cch tin hnh i vi mu l xng:

Cho 100 l dung dch brom vo tng lthutinh. Cho thm 1,0 ml mu xng

vo, lc u. Cho thm 9,0 ml metyl isobutyl xeton, lc u. Ht cc chun lm vic

v mu vo ngn la v ghi li cc hp thca chng.

c trc tip nng t thit b, l mt cch thng dng trong nh lng.

Cch khc, chm cc gi trhp thnhn c tvic o cc dung dch tiu chun

tng ng vi cc nng ca mangan, st v vmt ng thng nht qua cc im

. Tng chun, c gi trca nng mangan, st tng ng vi hp thca

mu xng.

Cch tin hnh i vi mu l du mbi trn:

Cn mu chnh xc ti 3 con svo bnh 50 ml hoc 100 ml. Khi lng mucn sao cho nng nhhn nng ti a cho php i vi tng kim loi cn xc

nh. Thm dung mi ho tan ti vch nh mc. i vi cc mu bc thm 0,25

0,01ml 2-Etyl Hexanoic v lc k. Nu loi bc c a mu vo phn tch v kt

quc hiu chun bng cch nhn vi 1,005. Nu mu vn c th khng phn tch

c bng phng php ny. Ht dung dch mu vo v xc nh hp th, ht dung

mi trng trc v sau mi ln c.

Hm lng kim loi trong du tnh bng phn trm khi lng:

Hnh 2.26: My hp thnguyn txc nh hm lng kim loi


50/201

Dng Vit Cng


Hm lng kim loi, %klC.V.D

10.W= (2.36)

Trong :

W. Khi lng mu c trong dung dch, mg.

C. Nng kim loi c trong dung dch, ppm.V. Thtch bnh nh mc sdng, ml.

D. Hspha long nu cn.

2.1.16. Chiu cao ngn la khng khi

ASTM D1322 02; TCVN 7418 : 2004

Chiu cao ngn la khng khi thhin c tnh to khi ca du hov nhin

liu tuc bin hng khng trong ngn la khuych tn. Chiu cao ngn la khng khi

lin quan n thnh phn cc hydrocacbon c trong nhin liu. Thng thng nhinliu c hm lng hydrocacbon thm cng cao th ngn la cng nhiu khi. Chiu

cao ngn la khng khi cao thhin nhin liu c xu hng to khi t.

Chiu cao ngn la khng khi (c stng quan vi trspht quang) l s

tng quan nh lng vi s truyn nhit bc x t st chy nhin liu. Do s

truyn nhit bc xgy nh hng mnh i vi nhit kim loi ca ng lt bung

t v cc phn nng khc ca ng c tuc bin kh, nn chiu cao ngn la khng

khi sl cscho stng quan cc tnh cht ca nhin liu cng vi tui thca

cc bphn ny.

Hnh 2.27: Thit bxc nh chiu cao ngn la khng khi

ng khi

Thang chia

ng dn bc

LbcBc


51/201

Dng Vit Cng


Cch tin hnh:

Nhng vo mu mt on bc c chit sch v lm kh, c chiu di t

nht 125 mm v t vo ng bc ca cy n. Cn thn vut thng bc. Rt khong 20

ml mu chun bsn nhit phng (nhng khng t hn 10 ml) vo ng ng

bc sch, kh. t ng bc vo n v vn cht. a ng ng bc vo n. t nv iu chnh bc sao cho ngn la cao khong 10 mm v n chy khong 5 pht.

Nng bc ln cho n khi xut hin di khi, sau tthbc xung theo cc bc

sau ca hnh dng ngn la:

nh di, khi mnhn c, ngn la bp bng. u nhn, thon di, cc mt

bn lm vo nhhnh 2.28 (Ngn la A)

u nhn bin i li ngn la chy hi t nhtrn hnh 2.28 (Ngn la B).

u trn u nhtrn hnh 2.28 (Ngn la C). Xc nh chiu cao ca ngn la

B chnh xc n 0,5 mm. Ghi li chiu cao quan st c.

Hnh 2.28: Ngoi quan in hnh ca ngn la

Tnh ton kt qu:

Tnh chiu cao ngn la khng khi chnh xc n 0,1 mm theo cng thc:Chiu cao ngn la khng khi = L.f (2.37)

Trong :

L. l gi trtrung bnh ca ba sc, lm trn n 0,1 mm

f. l hsiu chnh, lm trn n 0,01.

2.1.17. Xc nh hm lng tro

ASTM D482-03; TCVN 2690:2007

Tro l phn cn li khng chy hay cc khong cht cn li sau khi t chy

mu trong iu kin thnghim. Khi bit lng cht to tro c trong sn phm th c


52/201

Dng Vit Cng


th cung cp cc thng tin v sph hp ca sn phm vi mc ch p dng. Tro

c to thnh t du hoc hp cht kim loi tan trong nc hoc t cc cht rn

ngoi lai nhbi, g.

Hm lng tro c xc nh theo tiu chun ASTM D482 - 03; TCVN

2690:2007. Tiu chun ny quy nh phng php xc nh hm lng tro trongkhong 0,001% n 0,180% khi lng c trong cc loi nhin liu phn ct nhv

cc nhin liu cn, nhin liu tuc bin kh, du th, du bi trn, sp v cc sn phm

du mkhc, trong bt kcc cht to tro no c mt thng c coi l tp cht

hoc cc cht nhim bn khng mong mun. Phng php ny ch p dng cho cc

sn phm du mkhng cha cc phgia to tro, kccc hp cht ca pht pho (i

vi cc sn phm du m c cha ph gia to tro thng c xc nh theo tiu

chun ASTM D 874 v ASTM D 488).

Cch tin hnh:Nung a hoc chn bay hi sdng trong php th7000C n 8000C t nht

trong 10 pht. Lm ngui n nhit phng trong bnh lm ngui ph hp v cn vi

chnh xc n 0,1 mg.

Bng 2.13: Khi lng mu thtng ng vi lng tro

Lng tro dkin, %kl Khi lng mu th,g Khi lng tro, mg

0,18 11 20

0,10 20 20

0,05 40 20

0,04 50 20

0,02 100 20

0,01 100 20

0,001 100 1

Lng mu thcn ly phthuc vo tro dkin c trong mu nhbng ===.

Cn mu vo a hoc chn chnh xc n 0,1 g c lng tro n 20 mg. Dngn t Meeker hoc loi tng ng cn thn nung a hoc chn cho n khi mu

chy thnh ngn la. Duy tr nhit nung a v chn sao cho mu tip tc chy u

vi tc va phi, chli tro v cacbon khi dng chy. Nung cn trong l nung

7750C 250C cho ti khi tt ccc hp cht cha cc bon bin mt. Lm ngui a ti

nhit phng trong bnh lm ngui ri cn chnh xc n 0,1 mg.

Nung li a 7750C 250C trong 20 - 30 pht, lm ngui trong bnh lm ngui ri

cn li. Lp li thao tc nung v cn cho ti khi chnh lch kt qugia hai ln cn

lin tip khng ln hn 0,5 mg.


53/201

Dng Vit Cng


Tnh kt qu: Tro c tnh bng phn trm khi lng ca cc mu thban

u theo cng thc:

wTro,%kl .100

W=

(2.38)

Trong :w. l khi lng tro, gam;

W. l khi lng mu th, gam.

2.1.18. Hm lng tro sunfat

ASTM D874 06; TCVN 2689 : 2007

Tro sunfat l phn cn cn li sau khi than ha mu, sau phn cn c x

l bng H2SO4v nung nng n khi lng khng i. Hm lng tro Sunfat c

dng chnng cc phgia cha kim loi bit c trong du mi. Khi khngc Photpho th Bari, Canxi, Magi, Natri v Kali c bin thnh cc mui Sulphat,

thic v km dng cc oxyt ca chng. Lu hunh v Clo khng gy trngi nhng

khi Photpho c mt cng vi cc kim loi n scn li mt phn hoc ton btrong

tro Sunfat di dng Photphat kim loi.

Vic p dng phng php ny i vi du cha ph gia khng tro c hm

lng tro sunfat di 0,02% bhn ch. Gii hn thp nht ca phng php l hm

lng tro sunfat 0,005% v khng p dng cho du ng cph thi, du cha ch,

du khng c phgia.

Thng hm lng tro sunfat lin quan n trskim ca du ng c. Ni

chung hm lng tro sunfat ln th gi trtrskim ln v ngc li. Hm lng tro

sunfat l gm c tro ca cc phgia a vo lm tng tnh nng ca du, cn khi ta

thy lng tro tng qu mc th l do sc mt ca cc tp cht nhcc cht bn,

cn do mi mn v cc loi tp khc.

* Quy trnh xc nh:

La chn cchn bay hi tu theo lng mu cn ly. Nung chn bay hi 7750C trong t nht 10 pht. ngui n nhit trong phng trong dng ccha

ph hp ri cn chnh xc n 0,1 mg.

Cn vo trong a hoc chn mt lng mu nhsau:

10W=

a (2.39)

Trong :

W. Khi lng mu, g.

a. Phn trm tro Sunfat don.


54/201

Dng Vit Cng


Tuy nhin, khng ly lng mu qu 80g. Trong trng hp hm lng phgia

ca du nhn l 2% hoc hn th pha long lng mu cn trong chn nung vi

khong 10 ln trng lng mu bng du trng c hm lng tro thp .

un nng chn tro cha mu mt cch cn thn cho n khi mu c thchy vi

ngn la. Duy tr nhit sao cho mu tip tc chy u v n ho. Khi ngng chyth tip tc nung nng n khi khng c khi hoc hi thot ra.

cho cc ngui n nhit trong phng, sau lm m hon ton cn bng

cch thm tng git axit Sunfuaric. Cn thn nung nng hoc l nung c vi t bng

kh trnh bbn v tip tc un nng cho n khi khng c kh bay ra. t cc nung

trong l nung 775 250C v tip tc nung cho n khi oxy ho hon ton cacbon hoc

hu nhhon ton.

cc ngui n nhit trong phng. Thm 3 git nc v 10 git axit

Sunfuaric. Lng nhcc lm m cn cn li. Li nung nng cc theo qui trnh nhtrn v t cc vo trong l nung 775 250C, ginhit trong 30 pht.

lnh cc n nhit trong phng trong bnh ht m ph hp. Cn cc v cn chnh

xc n 0,1 mg.

Tnh hm lng tro Sunfat theo phn trm ca mu gc nhsau:

Tro Sunfat, % klw

= .100W

(2.40)

Trong :

w. Khi lng tro Sunfat, g

W. Khi lng mu xc nh, g.

2.1.19. Mt stnh cht nhit thp

ASTM D97 05a; TCVN 3753 : 2007

ASTM D2500 09

ASTM D2500 09

Hu ht du mv sn phm du mu cha mt sp khng tan v hm lngnc nht nh. V vy khi du mv sn phm du mc lm lnh, nhng tinh th

sp ny bt u tch ra to thnh cc m tinh thnhmy, tip theo cc tinh thny

c than ci vi nhau to thnh mt cu trc cng, gidu trong cc ti nhca

cc cu trc . Khi cu trc tinh thca sp ny to thnh y th du khng lun

chuyn c na. Khi du mv sn phm du mhu nhbgim hoc mt tnh

linh ng cn thit. iu ny c bit nguy hi i vi cc trng hp sn phm du

mlm vic nhit thp.

Sxut hin cc tinh thparafin, nc lm cho du mv sn phm du mnh: du th, xng, izen, du bi trn... tr ln c khi hdn nhit ca mu.


55/201

Dng Vit Cng


Nhit cao nht m ti mu bt du c vng c nhmy th c gi l nhit

ha c hay im c (cloud point). Nu tip tc gim nhit n nhit cao

nht m ti hlng du ng trong mt ng nghim c mt thong khng thay i

khi nghing ng nghim, nhit c gi l nhit rt hay im chy (pour

point). Ngc li nu ta hm nng sn phm du nhit thp hn nhit rt, thn mt nhit no cc tinh thsp bin mt, nhit gi l nhit chy hay

im ng c (freezing point).

Hnh 2.29: Thit bxc nh nhit ha c, nhit rt

Hnh 2.30: Thit bxc nh nhit ng c

Nhit k

ng mu

Bao khng kh

Cht lng lm lnh

Nhit kTrc cnh khy

Bao khng kh

ng ng mu

Cht lng lm lnh

kh

280

238

15

20

Bao chn khng


56/201

Dng Vit Cng


Xc nh nhit ha c, nhit rt theo tiu chun ASTM D2500 03 v

ASTM D97 03 bng thit bc btr nhhnh 2.30. u tin, mu du c ng

trong ng mu v t trong mt bao khng kh. Tt cc nhng trong bnh iu

nhit. Hdn nhit v theo di trong sut ca mu du tng bch phn, khi

no mu bt u xut hin cc tinh thc dng my th nhit gi l nhit hac. Tng tnhtrn, tuy nhin nhit ktrong php thnhit ha c c t

chm y ng ng mu cn trong php thnhit rt, nhit kc t cao hn,

mp trn ca bu thy ngn nm cch mt mu du khong 3 mm. Khi qua nhit

ha c, tip tc hnhit , ckhi nhit thay i 30C, ly ng mu ra quan st,

sau li cho vo vkhng kh. Clm thcho n kh khng nhn thy schuyn

ng ca mu du khi ng c gisang vtr nm ngang trong 5 giy. Nhit khi

c gi l nhit rt.

Sth nghim xc nh nhit ng c c btr nhhnh 2.29. ong25 ml mu cho vo ng mu. ng mu c a vo bao khng kh, y lp kn sao

cho gi cht c cnh khuy, iu chnh v tr nhit k sao cho mp di ca bu

thy ngn cch y ng mu khong 10 -15 mm. Bmt ca mu phi thp hn b

mt ca cht lng lm mt t10 20 mm. Thm kh vo duy tr mc nc lm mt

i vi bao chn khng. Khuy lin tc mu vi tc khuy khong 1 1,5

vng/giy. Hnhit mu xung cho n khi xut hin cc tinh thhydrocacbon th

bng mu ra khi bao khng kh, vn duy tr skhuy nhtrn. Quan st mu, khi

no cc tinh thhydrocacbon bin mt hon ton th ghi li nhit . Nhit xc

nh c gi l nhit chy hay im ng c.

2.1.20. Nhit nhgit ca m

ASTM D566 02(2009)

Nhit nhgit ca m l nhit thp nht m ti git mu tin t

chn th nghim ri khi ltrong iu kin thnghim c quy nh bi tiu chun

ASTM D566 - 02.Ni chung im nh git l nhit m ti m chuyn t th na rn

sang thlng di cc iu kin thnghim. Schuyn trng thi ny l c trng

cucc mcha cc x phng lm c thng thng. Mcha nguyn liu lm c

loi khc c thch tch du m khng c schuyn trng thi. Phng php th

nghim ny gip nhn dng chng loi m, thit lp v duy tr cc mc nu ra cho

vic kim tra cht lng. V im nhgit l mt php thtnh, nn trong cc iu

kin ng dng thc t, cc kt quthnghim chnn xem l cc gi trhn chv

tnh nng phc v.


57/201

Dng Vit Cng


Hnh 2.31: Sthit bxc nh nhit nhgit ca m

Hnh 2.32: Hnh dng v kch thc cc ng mu

Nhit nhgit thhin c tnh chu nhit ca mbi trn. Vic xc nh

c nhit nhgit sgip ngi sdng sdng hp l v hiu qumbi

trn. Nu nhit lm vic ln hn nhit nhgit th tnh nng hon ho ca

m bi trn b gim, m s chuyn sang th lng. ng thi, nhit nh git

cng c ngha trong qu trnh bo qun m cng nh trong qu trnh nng cao

phm cht ca m.

Cch tin hnh:

Lm y cc bng cch n ming ln vo mc kim tra cho ti khi cc

c lm y. Dng dao trn m hoc dao thng gt phn m tha. Lp cc vo

nhit kv gt sch phn tha bn ngoi. Lp cc v nhit kvo trong ng thvtreo llng ng thvo bp cch.

Nhit k

Nt y kha rnh chV

Nt y nh vnhit k

ng thy tinh th nghim

Cc mu


58/201

Dng Vit Cng


Gia nhit vi tc 4 70C/pht cho ti khi bnh t ti nhit thp hn

nhit nhgit don cumkhong 170C. n lc ny, htc un sao cho s

khc nhau vnhit trong mu v ng bao c duy tr trong khong 1 20C. iu

kin ny c thit lp khi un vi tc 1 1,50C/pht. Trong lc tng nhit ,

mu snh ttra ngoi qua lcucc m. Khi git mri xung, ghi nhit trnhai nhit k, v ghi gi trtrung bnh cuchng l nhit nhgit cum.

2.1.21. xuyn cn (ln m)

ASTM D217 - 10

xuyn cn l ln su ca mt thit bhnh cn (chp) kim loi c khi

lng v kch thc quy nh theo tiu chun vo khi mthnghim 250C trong

thi gian 5 giy. Tuiu kin thnghim m ngi ta chia thnh bn loi xuyn

cn: xuyn cn nguyn bn, xuyn cn hot ng, xuyn cn hot ng kodi v ln khi.

xuyn cn nguyn bn l xuyn cn c o ngay trong hp ng m,

m cha c ly ra s dng, khng c khuy trn mu trc khi tin hnh th

nghim. xuyn cn nguyn bn c ngha trong qu trnh bo qun mbi trn.

xuyn cn hot ng v hot ng ko di l xuyn cn c xc nh

khi mc gi, nho trn vi nhng cng xc nh, tng ng vi iu kin

lm vic thc tca mu. xuyn cn hot ng v hot ng ko di c ngha

nhm nh gi cht lng ca mtrong qu trnh sdng v sau khong thi gian s

dng nht nh.

Qu trnh o ln khi chc p dng i vi cc loi mrn gi

hnh dng ca chng. Nhng mloi c ln nhhn 85.

xuyn cn biu hin cng, mm ca mbi trn. xuyn cn cng ln

chng tmcng mm v ngc li. ng thi, xuyn cn cn c sdng

lm tiu chun phn loi mbi trn.

Chun bmu:Chun bmt lng mu va (ti thiu 0,4kg) lm y cc ci gi m

tiu chun.

Mu cho th nghim ln cn nguyn bn:t cc ci gi mrng v cho

lng mthch hp vo 1 vt cha bng kim loi t trong bnh iu nhit nhit

250C vi thi gian gicho nhit ca mu thv cc lm vic 250C 0,50C.

Nu nhit mu lc u khc 250C qu 80C, hoc dng mt phng php khc a

mu v250C th ko di thi gian m bo cho mu 250C 0,50C trc khi

tin hnh php xc nh. Cng vy, nu lng mu qu 0,4 kg th cho php thm thi

gian m bo cho mu 250C 0,50C. Vic th nghim c tin hnh nu


59/201

Dng Vit Cng


mu nhit khng i 250C 0,50C. Lm y cc ci gi m, tt nht l ly c

cc. Lm theo cch no mbnho trn cng t cng tt. Rung mnh cc ui ht

khng kh, dng dao trn mln cht mvo (dng tay cng t cng tt) thu c 1

cc y m khng bkhng kh lt vo. Gt mtha ko di trn vnh ming bng

cch chuyn dch li dao trn m, cm nghing vpha chuyn ng 1 gc 45

0

i quavnh ming cc. Khng lm bt c 1 ng tc no chm vo b mt m thm na

trong sut qu trnh xc nh ln cha nho trn v tin hnh php o ngay.

Hnh 2.33: Cu to ci gi m

Chun bmu xc nh ln cn hot ng:

Chuyn mu vo cc ca ci gi m sch lm y ht mc (p cao

khong 13mm tm), trnh lt khng kh vo bng cch dng dao trn mln tht

cht. Lm rung cc trong thi gian n c ln mui ht khng kh s ltvo. Lp rp ci mvi l thot hi m, n piVng x

_san pham dau mo va phu gia (1)

Documents