Samenwerking eerste en tweede lijn

BELICHT VANUIT EERSTE EN TWEEDE LIJN

Het referentiekader van specialist (2 suïcides / jr.)

Specialist“We have done our job” he said. “The man’s legis healed. The rest is not our job”A week later, he (the patiënt) “jumped or fellfrom one of New York’s skyscrapers.

Conclusion: There can be a good deal of dangerin treating only one symptom at any time(Flanders Dunbar, Mind and Body, 1947)

Het referentiekader van de huisarts (0.2 suïcide / jr.)

De huisarts en zijn naar de GGZ verwezen patiënten

Aanleiding

• Hemert, A. M. v., Glind, G. v. d., Kerkhof, A. J. F. M., Verwey, B., & de Keijser, J. (2012). Multidisciplinaire richtlijn Beoordeling en Behandeling van Patiënten met Suïcidaal Gedrag.

• Hegerl U, et al (2009). Optimising Suicide Prevention Programs and Their Implementation in Europe (OSPI Europe): an evidence-based multilevel approach. BMC Public Health 2009, 9: 428.

De richtlijn

• Gotland 1983-1984: – 60%

• Neurenberg (EAAD) 2002-2002: - 20%

• OSPI (Optimising Suicide Prevention Programs and their Implementation)

HET OSPI MODEL“an evidence-based multilevel approach.”

risicofactor Uitkomst(suïcide)

?

?

HUISARTSEN TRAINEN

MEDIA

GATEKEEPERS

ZELFHULP

METHODEN RESTRICTIE

Casus 1

Huisarts uit Oost Groningen verwijstBoerenzoonAan de basecokeUit zich dysfoor en soms suicidaal

GGZ CASE interview (psychiater uit de grachtengordel)Niet suïcidaalAdvies: stoppen met de coke en retour huisarts

4 wk later suïcideert patiënt zich

Huisarts voorzag ellende maar de psychiater vond het wel meevallen

De sociobiografischecontext

The association between depression and cocaine abuse declines in strength as cocaine abuse assumes epidemic proportions.1980-82; 50% have affective disorder1982-86; 20% have affective disorder(Weiss et al, 19881982-86; 20% have affective disorder (Weiss et al, 1988)

Witnessing widespread unemployment may reduce the sense of stigma and a tendency to blame oneself for one’s plight (Jones-Webb et al, 1993)

In a dry culture there should be a greater overlap between heavy drinkers and people with an elevated suicide risk (Nortstrom, 1995)

Positive life change is a stronger risk factor for recovery from depression and anxiety in London than Groningen…..”the London respondents were more disadvantaged in social and economic terms perhaps giving more opportunity for a PLC to be a relevant recovery trigger than in the Groningen sample (Leenstra et al., 1995)

CASUS 2Huisarts verwijst• M 44, 5 jr. terug ontslagen• Alcohol sinds 4 jaar• Meerdere ongelukken gehad• Nooit suïcidaal geuit

GGZ CASE interview• Niet suïcidaal• Stoppen met drinken en naar de verslavingszorg

4 wk later rijdt patiënt zich dronken te pletter

Huisarts met de gebakken peren, GGZ tevreden

Gunning - Schepers, 1994

N. Hoeymans, (2010). ,De ziektelast van suïcide en suïcidepogingen. Bilthoven: RIVM,

CMR Nivel, 2011

50

010

00

15

00

20

00

25

00

1940 1960 1980 2000 2020Jaar

suicide verkeer

Nederland, 1950-2011, M+V, alle leeftijdenConcurrerende absolute sterfte - suicide en verkeersongevallen

KwetsbaarheidStress

RisicotaxatieIn de GGZ

cf CASE

SOCIAAL-BIOGRAFISCHECONTEXTSECUNDAIREDEVIANTIE = “out of context,” “out of sync”

EPIDEMIOLOGISCHE CONTEXT

Gering

Reëel

Acuut

DE EERSTE LIJN

Suïciderisico

Auto-Ongeluk

Van detrap gevallen

Vermoord

Gas vergeten uit te zetten

Hartaanval

Euthanasie

Etc etc

CONCURRERENDESTERFTE = niet pluis

MULTILEVELhet holistische referentiekader van de

huisarts: “pluis of niet pluis” vs

het specialistische van de tweede lijn huisartshuisarts

“MISFIT”

Jaspers, K. (1923). Allgemeine Psychopathologie. Berlin: Springer Verlag.

VERKLAREN IS NIET GENOEG, JE MOET OOK BEGRIJPEN

De GGZverklaren

De huisartsDistale risicofactoren en het verhaal

Begrijpen

De GGZverklaren

De GGZverklaren

De GGZverklaren

DIS

TALE

RICO

FACT

ORE

NPR

OXI

MAL

ERI

COFA

CTO

REN

De dialoog

KNMG (2010). Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bijsamenwerking in de zorg. Utrecht.

Aandachtspunt 5:Relevante gegevens worden aangetekend in een dossier betreffende de cliënt. Bij voorkeur is dit een geïntegreerd dossier, dat door alle bij de samenwerking betrokken zorgverleners kan worden geraadpleegd en aangevuld. Zo niet, dan worden afspraken gemaakt over de wijze waarop samenwerkingpartners relevante informatie uit een dossier kunnen verkrijgen.

Aandachtspunt 7:Zorgverleners die deelnemen aan een samenwerkingsverband zijn alert op de grenzen van de eigen mogelijkheden en deskundigheid en verwijzen zo nodig tijdig door naar een andere zorgverlener. Zij zijn op de hoogte van de kerncompetenties van de andere betrokken zorgverleners.

05

1015

2025

aant

al s

uic

ide

s

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

alle

intr

amur

aal

totaal vs opgenomen patientenbestandSuicides Arkin

Preventie van suïcide pogingen zou zich moeten richten op volwassenen met suïcide gedachten, omdat een kwart van hen later een poging onderneemt, een derde van de (eerste) suïcide pogingen een schreeuw om hulp is en het niet de bedoeling was om dood te gaan, en driekwart van de pogingen kort na het ontstaan van suïcide gedachten worden ondernomen. Vooral dit laatste is van belang. Het betekent dat preventieve maatregelen het beste kunnen worden aangeboden in het jaar waarin voor het eerst suïcide gedachten tot ontwikkeling zijn gekomen.

ten Have, M., Dorsselaer.S.van, Tuithof, M., & Graaf, R. d. (2011). Nieuwe gegevens over suïcidaliteit in de bevolking; Resultaten van de 'Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study-2' (NEMESIS-2) . Utrecht: Trimbos-instituut .

BIOGRAFISCH

STELLINGEN1) Het voorstel voor een basis-GGZ met het principe van de

stepped care is niet toepasbaar op suïcidaliteit 2) Als een psychiater alleen het risico op suïcide en niet op

andere sterfte taxeert is hij / zij (bewust of onbewust) onbekwaam

3) M.n. bij ambulante GGZ patiënten moet er in één dossier gewerkt worden door huisarts en GGZ of intervisies cf Balint

4)) De dissociatie tussen verklaren (2e lijn) van suïcidaliteit  en begrijpen (1e lijn) van  suïcidaliteit is het grootst binnen de spoedeisende GGZ met gevaar op onvolledige taxatie als het verhaal van de huisarts niet duidelijk gehoord wordt.

Hermens, M., Wetten, H. v., & Sinnema, H. (2010). Kwaliteitsdocument Ketenzorg Bij Suïcidaliteit. Utrecht: Trimbos Instituut.

CBS (2013). CBS Statline. Voorburg/Heerlen: CBS.

Hemert, A. M. v., Glind, G. v. d., Kerkhof, A. J. F. M., Verwey, B., & de Keijser, J. (2012). Multidisciplinaire richtlijn Beoordeling en Behandeling van Patiënten met Suïcidaal Gedrag.

KNMG (2010). Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bijsamenwerking in de zorg. Utrecht.

ten Have, M., Dorsselaer.S.van, Tuithof, M., & Graaf, R. d. (2011). Nieuwe gegevens over suïcidaliteit in de bevolking; Resultaten van de 'Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study-2' (NEMESIS-2) . Utrecht: Trimbos-instituut .

N. Hoeymans, (2010). ,De ziektelast van suïcide en suïcidepogingen. Bilthoven: RIVM,

Successieve jaarverslagen suicidecommisie Arkin

GGD statistieken (Amsterdam en Groningen)

Rihmer, Z, et al (1995), Depression and suicide on Gotland an intensive study of all suicides before and after a depression-training programme for general practitioners.Journal of Affective Disorders 35 (4): 147–52

Hegerl U, et al (2009). Optimising Suicide Prevention Programs and Their Implementation in Europe (OSPI Europe): an evidence-based multilevel approach. BMC Public Health 2009, 9: 428.